ΠΕΡΙΥΕΡΕΙΕ ΑΡΙΣΕΙΑ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΗ Μάθημα 2Θ3 69 Μαθηριακέπ Πεοιτέοειεπ
I. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Archipelago Europe II. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Έκθερη ρσμξυήπ III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation Scoreboard IV. Ο πσοήμαπ ςηπ αοιρςείαπ: Πεοιβάλλξμ καιμξςξμίαπ V. Τέρρεοιπ γεμιέπ ρσρςημάςχμ καιμξςξμίαπ
I. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Archipelago Europe Arcipelago Europe Το Arcipelago Europe ιεραρχεί τις περιφέρειες της Ε.Ε. σε σχέση με τη συγκέντρωση της απασχόλησης στον τομέα της Ε&Α. Δεν περιλαμβάνει τις Σκανδιναβικές χώρες καθώς δεν είχαν ενταχθεί ακόμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι νησίδες καινοτομίας που εντοπίζει είναι: London, Rotterdam, Amsterdam, Ile de France, Ruhr, Frankfurt, Stuttgart, Munich, Lyon, Grenoble, Turin, Milan. Παράλληλα με την απασχόληση, στις περιοχές αυτές συγκεντρώνεται το 75% της δημόσιας χρηματοδότησης Ε&Α. Ένα πυκνό δίκτυο επιχειρήσεων και ερευνητικών κέντρων δημιουργεί ένα πλέγμα δραστηριοτήτων που γεννά νέα προϊόντα και νέες διαδικασίες παραγωγής (European Commission 1994).
I. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Archipelago Europe Γεωγραθική καηανομή ηης ηεχνολογίας Νηζίδες καινοηομίας ζηην ΕΕ
II. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ Έκθερη ρσμξυήπ Κράτος-μέλος Περιφέρεια ΑΕΠ κατά κεφαλή EE15=100 1998 Ευρεσιτεχνίες ανά εκατομ. κατοίκους Μ.Ο. 1997-98-99 Τψηλό επίπεδο μόρφωσης πληθυσμού 25-59 ετών (% στο σύνολο) 1999 ΑΤΣΡΙΑ Wien 162.8 115.8 15 Salzburg 124.8 101.4 10 Oberosterreich 104.9 160.1 7 ΒΕΛΓΙΟ Region Brussels 168.8 134.5 36 Brabant Wallon 86.8 263.4 40 Vlaams Brabant 96.1 217.2 35 ΓΑΛΛΙΑ Ile de France 151.7 252.7 32 Rhone-Alpes 100.8 202.3 24 Alsace 103.5 149.3 19 ΓΕΡΜΑΝΙΑ Oberbayern 161.2 571.0 29 Karlsruhe 130.0 496.7 28 Stuttgart 122.5 416.4 25 ΔΑΝΙΑ 119.4 139.2 29 ΕΛΛΑΔΑ Attiki 73.8 13.7 23 Kentriki Makedonia 67.6 5.7 19 Crete 66.8 4.4 15 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 108.1 51.5 23 ΙΠΑΝΙΑ Comunidad Foral 106.2 44.1 29 Navara Comunidad Madrid 110.2 30.3 30 Catalunia 100.4 41.9 22 Basque country 99.1 30.5 30 ΙΣΑΛΙΑ Lombardia 134.7 131.4 11 Emilia-Romanga 129.5 127.7 11 Piemonte 117.2 98.5 9 ΛΟΤΞΕΜΒΟΤΡΓΟ 175.8 145 19 ΟΛΛΑΝΔΙΑ Utrecht 142.4 139.5 30 Zuid-Holland 131.9 121.5 26 Noord-Brabant 111.9 445.4 21 ΠΟΡΣΟΓΑΛΙΑ Lisboa E Vale do Tejo 94.9 4.1 14 Algarve 76.1 3.0 8 Centro 65.0 2.7 10 Μ. ΒΡΕΣΑΝΙΑ Inner London 243.4 79.2 46 Berskire, Bucks, Oxfordshire 130.2 227.0 37 Chesire 111.6 167.0 32 ΟΤΗΔΙΑ Stockholm 136.1 464.9 39 Ostra Mellansverige 93.2 257.0 28 Sydsverige 91.8 271.1 30 ΥΙΝΛΑΝΔΙΑ Uusimaa 141.5 355.3 41 Pohjois-Suomi 87.3 222.6 30 Etela-Suomi 93.0 177.2 30
II. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Έκθερη ρσμξυήπ Περιφέρεια ΑΕΠ κατά κεφαλή EE15=100 1998 Ευρεσιτεχνίες ανά εκατομ. κατοίκους Μ.Ο. 1997-98-99 Τψηλό επίπεδο μόρφωσης πληθυσμού 25-59 ετών (% στο σύνολο) 1999 1 Uusimaa (Υ) 141.5 355.3 41 2 Stockholm () 136.1 464.9 39 3 Region Brussels (B) 168.8 134.5 36 4 Oberbayern (Γ) 161.2 571.0 29 5 Ile de France (Γ) 151.7 252.7 32 6 Berskire, Bucks, Oxfordshire (ΜΒ) 130.2 227.0 37 7 Karlsruhe (Γ) 130.0 496.7 28 8 Stuttgart (Γ) 122.5 416.4 25 9 Noord-Brabant (ΟΛ) 111.9 445.4 21 10 Chesire (ΜΒ) 111.6 167.0 32 11 Utrecht (ΟΛ) 142.4 139.5 30 12 Zuid-Holland (ΟΛ) 131.9 121.5 26 13 Rhone-Alpes (Γ) 100.8 202.3 24 EU15 100.0 119.4 21
II. Πεοιτεοειακή καςαμξμή ρσμςελερςώμ μέαπ αμάπςσνηπ Περιφερειακή Τεχνολογική Υστέρηση ΕΛ ΠΣ Ι ΙΡΛ ΔΝ ΟΛ ΓΑ ΓΕΡ EΕ (15) Υαμηλή επίδοζη Τψηλή επίδοζη ΑΕΠ καηά κεθαλή (1995) 66 67 77 93 116 107 108 111 100 Ανεργία % (1997) 9,6 4,4 21,1 10,1 5,7 5,2 12 9,8 10,7 ΔΔΕΑ % ηοσ ΑΕΠ(1995) 25 31 42 73 93 106 122 119 100 ΙΔΕΑ % ηοσ ΑΕΠ (1995) 11 10 30 81 90 89 118 124 100 Κραηική δαπάνη % ηοσ προϋπολογιζμού (1994) Προζωπικό Ε&Α % ηων εργαζομένων (1995) Παηένηες ανά εκαηομ. πληθσζμού (1995) 0,57 1,76 1,90 0,86 1,58 2,65 4,61 3,71 2,88 15 27 35 88 153 98 133 137 100 4 2 12 37 120 117 96 120 93
II. Πεοιτεοειακή καςαμξμή ρσμςελερςώμ μέαπ αμάπςσνηπ Σημασία των περιφερειακών τεχνολογικών ανισοτήτων Μέρος του συνολικού δυναμικού της χώρας τεχνολογίας παίρνει μέρος στην οικονομία της γνώσης Σε μεγάλο τμήμα του παραγωγικού δυναμικού δεν προσφέρονται δυνατότητες καινοτομίας Οι ανισότητες τεχνολογίας και γνώσης τροφοδοτούν τις αναπτυξιακές ανισότητες (ΑΕΠ/ απασχόληση, εισοδήματα) Οι περιφερειακές διαιρέσεις ισχυροποιούνται
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard Ο σύνθετος δείκτης RRSII (Revealed Regional Summary Innovation Index) εντοπίζει τις καλύτερες περιφέρειες στην Ε.Ε. συνεκτιμώντας την εθνική και ευρωπαϊκή επίδοση κάθε περιφέρειας. Από αυτή την οπτική, οι δέκα καλύτερες περιφέρειες της Ε.Ε. είναι Stockholm (S), Uusimaa (F), Noord-Brabant (NL), Eastern region (UK), Pohjois- Suomi (Fin), Ile-de-France (F), Bayern (D), South East region (UK), Comunidad de Madrid (E), Baden-Wurttemberg (G).
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
III. Πεοιτέοειεπ αοιρςείαπ ρςημ ΕΕ: Innovation scoreboard
ΣΥΝΘΕΣΗ Η σύνθεση επομένως των παραπάνω εκτιμήσεων αναδεικνύει ως καλύτερες περιφέρειες τεχνολογικής καινοτομίας: Δύο σκανδιναβικές περιφέρειες: Uusimaa στη Φινλανδία και Stockholm στη Σουηδία. Δύο περιφέρειες της Ολλανδίας: Noord-Brabant και Zuid- Holland. Τη νοτιο-ανατολική περιφέρεια συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου στη Μ. Βρετανία. Δύο περιφέρειες της Γαλλίας: Ile-de-France και Alpes. Rhone- Δύο περιφέρειες της Γερμανίας: Bayern και Baden- Wurttemberg. Οι περιφέρεις αυτές συγκροτούν την ελίτ της ευρωπαϊκής περιφερειακής καινοτομίας.
IV. Ο πσοήμαπ ςηπ αοιρςείαπ: πεοιβάλλξμ καιμξςξμίαπ
IV. Ο πσοήμαπ ςηπ αοιρςείαπ: πεοιβάλλξμ καιμξςξμίαπ ΕΕ-15 (1996, CIS 2) Μεταποίηση Υπηρεσίες Ανάπτυξη νέων προϊόντων Αντικατάσταση προϊόντων 23 19 Διεύρυνση προϊόντος 43 49 Βελτίωση ποιότητας 59 68 Νέες αγορές 52 48 Ανάπτυξη νέων διαδικασιών παραγωγής Ευελιξία παραγωγής 32 40 Μείωση κόστους εργασίας 40 38 Μείωση κατανάλωσης υλικών 28 18 Μείωση κατανάλωσης ενέργειας 22 16 Προσαρμογή σε κανονισμούς / πρότυπα 23 18 Περιβαλλοντική προστασία 25 18
IV. Ο πσοήμαπ ςηπ αοιρςείαπ: πεοιβάλλξμ καιμξςξμίαπ Καινοτομία στο εργαστήριο Ε&Α Στρατηγικός Προγραμματι σμός E&A Χπημαηοδ όηηζη Έπεςνα Αγοπάρ Ανάπηςξη πποϊόνηορ Αναδιοπγάν ωζη παπαγωγήρ Παπαγωγ ή
IV. Ο πσοήμαπ ςηπ αοιρςείαπ: πεοιβάλλξμ καιμξςξμίαπ ΕΡΕΤΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ Ινζηιηούηα έπεςναρ ΑΕΙ Ε&Α ζε επισειπήζειρ Καινοηόμερ μικπέρ επισειπήζειρ ΥΡΗΜΑΣΟΔΟΣΗΗ ΚΑΙΝΟΣΟΜΙΑ Κεθάλαια κινδύνος Ενιζσύζειρ καινοηομίαρ Πεπιθεπειακά κίνηηπα Spin-offs / Start-ups Στρατηγικός Προγραμματι σμός ΜΕΣΑΦΟΡΑ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ςνεπγαζία επεςνηηικών κένηπων - επισειπήζεων Σεσνολογική διαμεζολάβηζη Licensing E&A Χπημαηοδ όηηζη Έπεςνα Αγ οπάρ Ανάπηςξη πποϊόνηορ Αναδιοπγάν ωζη παπαγωγήρ Παπαγωγ ή ΝΕΕ ΔΙΑΔΙΚΑΙΕ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΔΙΚΣΤΑ ΤΝΕΡΓΑΙΑ Clusters και δίκηςα Σεσνολογική ζςνεπγαζία Αλςζίδερ παπαγωγήρ ςμμασίερ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΝΕΟΤ ΠΡΟΪΟΝΣΟ Τπηπεζίερ ανάπηςξηρ πποϊόνηορ Εξειδικεςμένοι ζύμβοςλοι Εξειδικεςμένα κένηπα
V. Τέρρεοιπ γεμιέπ ρσρςημάςχμ καιμξςξμίαπ Εντοπίζοντας το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των περιφερειών αριστείας στην ικανότητα καινοτομίας και συνεχούς βελτίωσης προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών, το άμεσο ερώτημα που τίθεται είναι πώς δημιουργείται αυτό το πλεονέκτημα. Με ποιο τρόπο οι καλύτερες περιφέρειες της Ευρώπης κατάφεραν να συγκροτήσουν συστήματα που ενισχύουν την καινοτομία και τη συνεχή μετατροπή γνώσεων σε προϊόντα;
1. Απξσρία υχοικξύ αμςαγχμιρςικξύ πλεξμεκςήμαςξπ Διαδπομή καινοηομίαρ ζηο επγαζηήπιο Ε&Α ηηρ επισείπηζηρ Επγαζηηπι -ακή έπεςνα Υπημαηοδ ό-ηηζη Έπεςνα αγοπάρ Ανάπηςξη πποϊόνηορ Παπαγωγή Πηγή: E. Scaroni, Cyber Florence Environment Top management Representative functions Strategic Planning Innovative Ideas Projects Prototypes Business Plan Market
2. Χχοικό πλεξμέκςημα από clusters και ςευμξλξγικέπ ρσμξικίεπ Buyers / catalysers Flexible combinations Nontraded inputs Technological spillovers Specialised firms / Skilled workers Basic elements Specialised firms / skilled workers Buyers / catalysers Structuring elements Flexible combinations Nontraded inputs Technological spillovers
2. Χχοικό πλεξμέκςημα από clusters και ςευμξλξγικέπ ρσμξικίεπ CLUSTER Κάθετα Μέγεθ ξπ: clus/ ρςξιυεί ωμ Μεςαπ ξίηρη/ Τπηοε ρίεπ Top down /Bott om-up Κύκλξπ ζωήπ Αμςαγωμιρςικό πλεξμέκςημα Οριζόντια Marshallian Hub-spoke Satellite State-focused
3. Αμςαγχμιρςικό πλεξμέκςημα από ςξ Πεοιτεοειακό Σύρςημα Καιμξςξμίαπ Σηις αρχές ηες δεκαεηίας 1990, οι εμπειρίες ηων Σκανδιναβικών χωρών ειζήγαγαν μια ριδική μεηαβολή ζηεν καηανόεζε ηων ζχέζεων περιοχής και καινοηομίας REGIONAL SYSTEM OF INNOVATION Technology Transfer Organisations Tech Parks, Tech Networks, Brokers, Consultants Innovation Financing Banks, Business Angels, Venture Capital, Regional Incentives CLUSTERS Group of companies in cooperation Vertical / Horizontal Universities / Research Institutes Public R&D Laboratories Private R&D Departments and Centres Technological Information System Patents, Standards, Technical Publications, Emerging Markets, Foresight 3. Μαθησιακή Περιφέρεια: Περιφέρεια είναι οργανισμός μάθησης, διαχείρισης, επιλογής και ανάπτυξης γνώσεων και καινοτομίας Η καινοτομία είναι σύστημα Το σύστημα καινοτομίας οικοδομείται σε (1) θεσμούς (2) σε δίκτυα γνώσεων Στα δίκτυα γνώσεων ρέει ρητή και άρρητη γνώση Οι θεσμοί λειτουργούν ως διακόπτες επιλογής καινοτομιών Προτεραιότητες: Άυλες υποδομές, οργανισμοί γνώσης, χρηματοδότηση, ανθρώπινο δυναμικό, μεταφορά τεχνολογίας, έρευνα, πληροφόρηση
3. Πεοιτεοειακό ρύρςημα clusters και θερμώμ
3. Πεοιτεοειακά ρσρςήμαςα καιμξςξμίαπ ρςημ ΕΕ: Σημαμςικόςεοξι ςύπξι: 10 (Cooperation-driven), 9 (Government-push), 2 (Swedish-Academic)
4. Αμςαγχμιρςικό πλεξμέκςημα από τσρικό-φητιακά ρσρςήμαςα καιμξςξμίαπ. Παγκόρμια ρσρςήμαςα 4. Μια νέα εξέλιξη μετά το 2000: Η καινοτομία συναντάει την Κοινωνία της Πληροφορίας Virtual Space Στα συστήματα καινοτομίας προστίθεται μια νέα διάσταση: ο ψηφιακός χώρος R&D NET TT PD FIN Physical Space
4. Σύρςημα καιμξςξμίαπ ρε τσρικό και φητιακό υώοξ
V. Τέρρεοιπ γεμιέπ ρσρςημάςχμ καιμξςξμίαπ υστήματα Καινοτομίας Απουσία Ενδο-επιχειρησιακή καινοτομία Cluster - Τεχμολογική συμοικία Δίκςσα ρσμεογαρίαπ ειδίκεσρη + επικξιμωμία Περιφ. Σύστ. Καιμοτομίας Πεοιβάλλξμ θερμικό Άρκηρη πξλιςικήπ Ποξγοάμ. σπξρςήοινηπ Ευφυείς Περιφέρειες Φωρικό ύστημα Καινοτομίας και Χηφιακοί χώροι (D) Space, Property, infrastructure (A) R&D Units Technological valorisation of property Tech Transfer Spin-offs REGIONAL SYSTEM OF INNOVATION Technology Transfer Organisations Tech Parks, Tech Networks, Brokers, Consultants Universities / Research Institutes Public R&D Laboratories (B) Technology Transfer Organisations (C) Innovative Firms Attraction of firms Tech Transfer CLUSTERS Group of companies in cooperation Vertical / Horizontal Private R&D and Training Centres Top management Representative functions Environment Strategic Planning Innovative Business Projects Prototypes Ideas Plan Market New round of investment Technology diffusion Innovation Financing Banks, Business Angels, Venture Capital, Regional Incentives Technology Information System Patents, Standards, Technical Publications, Emerging Markets, Foresight