Έκθεση Προοπτικής Διερεύνησης Δημόσιας Πολιτικής (Policy Foresight Report) Δράση 4.4. Ioύλιος 2015
Σκοπιμότητα-στόχοι Στο πλαίσιο της δράσης 4.4. προβλέπεται η εκπόνηση μίας Έκθεσης Προοπτικής Διερεύνησης Δημόσιας Πολιτικής (Foresight Policy Report) στην οποία αποτυπώνονται θέματα που άπτονται των ειδικών χαρακτηριστικών ανάπτυξης και των προϋποθέσεων ανάδειξης, σε επίπεδο δημόσιων πολιτικών, του αντικειμένου της διαχείρισης του αστυκού νερού μέσα από τη χρήση εναλλακτικών τεχνολογιών και ολοκληρωμένων μηχανισμών. Στόχος της συγκεκριμένης δράσης είναι να αξιοποιήσει με συνθετικό τρόπο τα ευρήματα των υπόλοιπων δράσεων του έργου, και κυρίως της πρωτογενούς έρευνας κοινής γνώμης, καθώς και να εξετάσει τα βασικά δομικά στοιχεία διαμόρφωσης μιας μελλοντικής δημόσιας πολιτικής για το αστυκό νερό με αναφορά σε εναλλακτικές τεχνολογίες εξοικονόμησης και ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης. Για το σκοπό αυτό, η παρούσα έκθεση εστιάζει τόσο στην αποτύπωση των βασικών συστατικών στοιχείων μιας τέτοιας πολιτικής, όσο και στην ανάδειξη ενδεδειγμένων τρόπων προώθησης και διάχυσης πληροφόρησης προκειμένου να ενθαρρυνθεί η υιοθέτηση σχετικών πρακτικών από τους χρήστες.
Πραγματοποιηθείσες εργασίες-βασικές ενότητες Διαμόρφωση βασικών παραμέτρων ανάλυσης και ενοτήτων της Έκθεσης Πολιτικής Διαμόρφωση μεθοδολογίας εκπόνησης της Έκθεσης Πολιτικής με αναφορά κυρίως στη διάσταση της μελέτης των πορισμάτων αλλά και της αποτύπωσης ενός υποδείγματος προοπτικής διερεύνησης Eξέταση των πορισμάτων της έρευνας κοινής γνώμης στα νοικοκυριά και ενσωμάτωση και αξιοποίηση τους στη δομή και στο περιεχόμενο της Έκθεσης Πολιτικής Επισκόπηση επιστημονικού υλικού και σχετικής βιβλιογραφίας στο πεδίο της ιστορικής εξέλιξης τεχνολογικών υποδομών και των υποδειγμάτων διαχείρισης του αστυκού νερού Διερεύνηση νομοθετικού πλαισίου σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τη ρύθμιση, τη διαχείριση και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών του αστυκού νερού Διερεύνηση διεθνών ρυθμίσεων και πρακτικών εξοικονόμησης και υποδειγμάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης αστυκού νερού Σχεδιασμός πλαισίου προτάσεων πολιτικής
Επισκόπηση βιβλιογραφίας Ιστορική αναφορά στα υποδείγματα διαχείρισης νερού στο αστυκό περιβάλλον Επισκόπηση επιστημονικής βιβλιογραφίας με έμφαση στα εξής πεδία: αστυκή πολιτική οικολογία, αστυκος μεταβολισμός, water sensitive cities, urban water management concepts, water sensitive urban design, knowledge-based urban development (π.χ. Swyngedouw, Kaika, Heynen, Brown, Keil, Page, Wong, Mitchell, Newman, Butler, Wong, Lee et al).
Διεθνείς πρακτικές Διερεύνηση διεθνών ρυθμίσεων και πρακτικών εξοικονόμησης και υποδειγμάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης αστυκού νερού. Διεθνείς τάσεις στην ανάπτυξη αποκεντρωμένων τεχνολογιών διαχείρισης υδατικών πόρων (π.χ. Water Sensitive Cities) Περιοχές ρύθμισης και εργαλεία παρέμβασης Ενδεικτικά παραδείγματα καλών πρακτικών (π.χ. Αυστραλία, ΗΠΑ, Αγγλία, Κίνα, Ισπανία)
Νομοθεσία - Ευρωπαϊκό επίπεδο Ευρωπαϊκό επίπεδο Οδηγία 2000/60/ΕΚ (WFD) - The 2000 Water Framework Directive The 2006 Groundwater Directive The 2008 Directive on environmental quality standards in the field of water policy The 1991 Nitrates Directive The 1991 Urban Waste Water Treatment Directive The 2007 Floods Directive The 2007 Communication on Water Scarcity and Droughts The 2009 White Paper on climate adaptation Water Blueprint#Fitness Check (SWD(2012) 393, 14/11/2012), στο πλαίσιο της πολιτικής EU Freshwater Policy. Impact Assessment (IA) of the Blueprint Common Implementation Strategy (CIS) of the Water Framework Directive European Innovation Partnership on Water, Strategic Implementation Plan (SIP)
Νομοθετικό - Εθνικό επίπεδο Εθνικό επίπεδο Εφαρμογή Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, Γραμματεία Υδάτων Νόμος 3199/2003 Εναρμόνιση Οδηγίας 2000/60/ΕΚ Προεδρικό Διάταγμα 51/2007 «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ» Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός (ΦΕΚ 210/Α/18-12-1985) - (ΓΟΚ, Ν. 1577/ 17/18.12.85 (ΦΕΚ 140 Α ) και Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (4067/09-04-2012) Κτιριοδομικός Κανονισμός: Νέος Κτιριοδομικός Κανονισμός (φάση επεξεργασίας) (ΦΕΚ 18.02.1989, Τροποποίηση Οκτώβριος 2012) - Συγκρότηση Επιτροπής Σύνταξης Νεου Κτιριοδομικού Κανονισμού, 15/04/2013, αρ.πρωτ. 1756, Γενική Γραμματεία Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, ΥΠΕΚΑ (ανάδειξη σημείων προς τροποποίηση).
Πλαίσιο Προτάσεων Πολιτικής Έμφαση σε δυο βασικά πλέγματα μηχανισμών και πρακτικών, βάσει των ευρημάτων της πρωτογενούς έρευνας, που περιλαμβάνουν αφενός τις ρυθμίσεις και τα εργαλεία εξοικονόμησης νερού, αφετέρου την εφαρμογή και εγκατάσταση νέων ολοκληρωμένων τεχνολογικών συστημάτων και εναλλακτικών τεχνολογικών προτύπων. Η εξέταση των χαρακτηριστικών αυτών σκοπεύει στην ανάδειξη και αξιολόγηση εξειδικευμένων προϋποθέσεων ανάπτυξης και διείσδυσης σχετικών μέτρων εξοικονόμησης νερού και μηχανισμών ολοκληρωμένης διαχείρισης. Το πλαίσιο προτάσεων περιλαμβάνει το επίπεδο του σχεδιασμού (μακρο-επίπεδο) και της εφαρμογής με εξειδικευμένες θεματικές περιοχές, ως προτεραιότητες και άξονες παρέμβασης, που τέμνονται και διασυνδέονται με το επίπεδο του σχεδιασμού.
Δομικά στοιχεία σχεδιασμού πολιτικής Δομικό Στοιχείο 1. Πολιτικές και Ρύθμιση Δομικό στοιχείο 2. Τεχνολογία - Καινοτομία Δομικό στοιχείο 4. Σύστημα ανατροφοδότησης Δομικό στοιχείο 3. Στρατηγικές προώθησης - διείσδυσης
Πεδία εφαρμογής Δράσεις επιμόρφωσης Ενέργειες ευαισθητοποίησης με αξιοποίηση νέων ανοικτών) τεχνολογιών, προτύπων και δεδομένων Τοπικές κοινότητες γνώσης (open water groups) Δράσεις διαχείρισης προσφοράς νερού Δράσεις διαχείρισης ζήτησης νερού (π.χ. εξοικονόμηση κατ οίκον) Ευαισθητοποίησηενημέρωση Μέτρα εξοικονόμησης Αστυκός σχεδιασμός Νέες αποκεντρωμένες τεχνολογίες Αναγνώριση και διαστασιολόγηση παρεμβάσεων Ρυθμίσεις για ενσωμάτωση κριτηρίων σε κτήρια, υποδομές Καινοτομικές εφαρμογές σε υποδομές Εφαρμογή αποκεντρωμένων τεχνολογιών, π.χ. on site, sensors Ανάπτυξη δράσεων τεχνολογικής ανάπτυξης
Πολυδύναμο μοντέλο Αστυκής Πολιτικής Υδατικών Πόρων
Σενάρια ανάπτυξης Κατά συνέπεια, συνθέτοντας τα παραπάνω επίπεδα ανάλυσης, φαίνεται να διαμορφώνονται σε επίπεδο προοπτικής διερεύνησης τα εξής σενάρια ανάπτυξης (ξεκινώντας από την πιο ενεργητική προς την ελάχιστη παρέμβαση): Υδρο-ευαίσθητη Πόλη: ανάπτυξη μιας συνολικής ολοκληρωμένης παρέμβασης για την πόλη με αλλαγές σε όλα τα επίπεδα (π.χ. υποδομές, τεχνολογία, πολιτική, κουλτούρα). Καινοτομικές παρεμβάσεις: ανάπτυξη συγκεκριμένων και ολοκληρωμένων παρεμβάσεων σε συγκεκριμένες θεματικές και αστυκές περιοχές, με στόχο τόσο την αποκατάσταση όσο και την ανάπτυξη καινοτομικών δραστηριοτήτων. Βασικές ενέργειες εισαγωγής νέων συντελεστών: πιλοτική εισαγωγή μέτρων και δράσεων σε επίπεδο νέων τεχνολογικών ή οργανωτικών προτύπων και σε χωρικό επίπεδο γειτονιάς ή οικισμών. Υφιστάμενο καθεστώς συγκεντρωμένων υποδομών και συμβατικών τεχνολογιών: αναπαραγωγή υφιστάμενου καθεστώτος με ελάχιστες πιλοτικές παρεμβάσεις σε επίπεδο σπιτιού ή γειτονιάς. Τα σενάρια ανάπτυξης περιλαμβάνουν συγκεκριμένους στόχους, επίπεδα παρέμβασης και επιφυλάσσουν διαφοροποιημένες επιδράσεις.
Ομάδα Συντακτών: κ.κ. Ηλίας Γεωργαντάς, Θωμάς Νουτσόπουλος & Αντώνης Αγγελάκης Εmails: eliasgeorgantas@gmail.com, t.noutsopoulos@gmail.com, antonios.aggelakis@gmail.com