10 ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο Ημερίδα Νοσηλευτών Ουρολογίας Η συμβολή του νοσηλευτή στον ΟΥΡΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΈΛΕΓΧΟ Μπελαή Χρύσα 1, Ζανιά Μαρία 2 1. Νοσηλεύτρια Τ.Ε., Γ.Ν.Θ. «Γ.Γεννηματάς» 2. Νοσηλεύτρια Τ.Ε., MSc, Γ.Ν.Θ. «Γ.Γεννηματάς» Πρόοδος Ιατρικής Επιστήμης Επιστημονικά τεκμηριωμένη έρευνα Εξέλιξη τεχνολογίας Ολιστική προσέγγιση ασθενή Ανάπτυξη νέων θεραπευτικών μεθόδων & διαγνωστικών εξετάσεων Μια από τις εξετάσεις που αποτέλεσε σταθμό στην εξέλιξη της Ουρολογίας είναι ο: 1
Ορισμός Ο Ουροδυναμικός έλεγχος συνίσταται σε συνεχή καταγραφή από Η/Υ, των παραμέτρων του ουροποιητικού συστήματος, που σχετίζονται με τη φάση πλήρωσης της κύστης και την φάση κένωσης της κύστης (ούρηση). Η καταγραφή αυτή έχει τη μορφή διαγραμμάτων - μαθηματικών καμπυλών. Πρόκειται για προσομοίωση της ούρησης με τεχνητή πλήρωση της κύστης, κατά τη διάρκεια των φάσεων παρατηρούμε την λειτουργία των μυών και των νεύρων που σχετίζονται με την ούρηση. Ουροδυναμικό ιατρείο Εξειδικευμένο προσωπικό ιατρικό, νοσηλευτικό τεχνολογικό Η διαδικασία της ούρησης είναι αποτέλεσμα συνεργασίας: Ουροποιητικού συστήματος Νευρικού συστήματος Ομαλή δομή και λειτουργία πυελικού εδάφους Αιτίες προσέλευσης ασθενών στο ουροδυναμικό ιατρείο: Διερεύνηση ακράτειας ούρων Επίμονα συμπτώματα Κ.Ο.Σ Απόφραξη ουροφόρου οδού Διαταραχές ούρησης σε παιδιά Πάσχοντες από νευρολογικές παθήσεις Πριν από προστατεκτομή (<50 και >80ετών) 2
Αντενδείξεις Ουροδυναμικού Ελέγχου Απόλυτη αντένδειξη Σχετικές αντενδείξεις Ουρολοίμωξη με κλινική εκδήλωση(όχι απλή βακτηριουρία) Γνωστό μεταδοτικό νόσημα Βαρεία άνοια/ψύχωση Παιδιά Ασθενείς με κάκωση Σ.Σ. Δεν υπάρχει επ είγουσα ένδειξη Κατά τον ουροδυναμικό έλεγχο αξιολογείται: Η ενδοκοιλιακή πίεση Η ενδοκυστική πίεση Η πίεση της ουρήθρας Η χωρητικότητα της κύστης Η αισθητικότητα Η ικανότητα των μυών του πυελικού εδάφους Η καμπύλη ροής των ούρων Το υπόλειμμα των ούρων μετά την ούρηση 3
Γενικές Οδηγίες Δεν απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία Δεν απαιτείται προφυλακτική χρήση αντιβιοτικών, με εξαίρεση τις ευπαθείς ομάδες Η εξέταση διαρκεί περίπου 45 Πριν από την εξέταση ο ασθενής πρέπει να έχει αδειάσει την κύστη του. Η συμβολή του νοσηλευτή 1 ο στάδιο Υποδοχή ασθενούς στο ιατρείο 2 ο στάδιο Βοήθεια στην εκτέλεση του ουροδυναμικού ελέγχου 3 ο στάδιο Ψυχολογική υποστήριξη, βοήθεια στην κατανόηση των οδηγιών 4
«Πρώτη επαφή» Εξασφάλιση συνεργασίας Ο ασθενής είναι: αγχωμένος, φοβισμένος και πολλές φορές παραπληροφορημένος Ο νοσηλευτής οφείλει : 1 ο ΣΤΑΔΙΟ Να υποδέχεται τον ασθενή σε ένα χώρο καθαρό & ήρεμο Να απαντάει στις ερωτήσεις του με ειλικρίνεια Να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Πρώτη επίσκεψη - Αρχική εκτίμηση Διενέργεια εξέτασης 2 Ο ΣΤΑΔΙΟ Η πρώτη επίσκεψη περιλαμβάνει: Λήψη ιστορικού Κλινική εξέταση Διενέργεια ουροροομετρίας Echo νεφρών ουρητήρων κύστης Γενική και κ/α ούρων Συμπλήρωση ερωτηματολογίου ακράτειας ICS Ημερολόγιο ούρησης Ρόλος νοσηλευτή καθοδηγ ητικός 5
Διενέργεια πλήρη ουροδυναμικού ελέγχου: Η ICS προτείνει 3 διαβαθμίσεις ροής κατά τη διαδικασία πλήρωσης της κύστης: SLOW FILL: 10ml/min MEDIUM FILL: 10-100ml/min FAST FILL: 100ml/min Καταγραφή σταδίων ούρησης: First sensation First desire Normal desire Strong desire Urgent desire.έπεται η φάση κένωσης της κύστης στο ειδικό ουροροόμετρο που συνδέεται με το μηχάνημα Επιβεβαιώνεται ότι η κύστη άδειασε πλήρως 6
Ο νοσηλευτής είναι υπεύθυνος για την: Προετοιμασία ασθενούς Προετοιμασία ουροδυναμικού μηχανήματος Τήρηση άσηπτων συνθηκών κατά τη διαδικασία της τοποθέτησης των καθετήρων Μεταφορά του ασθενή στην ειδική καρέκλα - τουαλέτα Εξασφάλιση συνεργασίας Σωστή καταγραφή των δεδομένων (παρατηρητικότητα) Καθοδήγηση του ασθενή στις επιμέρους φάσεις της εξέτασης Αποσύνδεση του ασθενή από το μηχάνημα Τα δεδομένα που λαμβάνονται κατά τον ουροδυναμικό είναι: Χωρητικότητα κύστης Δραστηριότητα κοιλιακών μυών & μυών περινέου κατά την ούρηση Πότε κάποιος έχει επιθυμία ούρησης Τι συμβαίνει όταν υπάρχει μια πολύ δυνατή ροή ή αντίθετα η ούρηση γίνεται σε σταγόνες Τι συμβαίνει με τον μυ της κύστης κατά την ούρηση Αν υπάρχει απόφραξη στην έξοδο των ούρων Πότε και πως συμβαίνει η ακράτεια των ούρων 7
3 ο ΣΤΑΔΙΟ: Μετά τήν ολοκλήρωση της ουροδυναμικής μελέτης και αφού δοθούν οι ιατρικές οδηγίες Ο νοσηλευτής καλείται να: Βοηθήσει τον ασθενή στη κατανόηση των ιατρικών οδηγιών Παρέχει ψυχολογική υποστήριξη ώστε ο ασθενής να αποδεχθεί τον νέο τρόπο ζωής που του προτείνεται Ο Νοσηλευτής Ουροδυναμικού Ιατρείου διεθνώς Αυστραλία, Βρετανία, Η.Π.Α. special nurse urology advanced nurse in urology ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Λήψη ιστορικού Κλινική εξέταση Ερωτηματολόγιο ακράτειας ICS Ημερολόγιο ούρησης Ενημέρωση και προετοιμασία ασθενή για την εξέταση Εκτέλεση ουροδυναμικού Λύνει απορίες Οδηγίες για ορθή λήψη υγρών Συμβουλές για αποφυγή ερεθιστικών τροφών Οδηγίες για επανεκπαίδευση κύστης Εκπαίδευση σε διαλείποντα καθετηριασμό Παραπέμπει σε φυσιοθεραπευτή APRN: αξιολογεί αποτελέσματα, προτείνει θεραπείες, συνταγογραφεί, επαναξιολογεί. 8
Δυσμενείς παράγοντες στην ΕΛΛΑΔΑ Οικονομικοί Μειωμένα προγράμματα επιμόρφωσης Ανεπαρκής καθοδήγηση από φορείς Έλλειψη προσωπικού ενδιαφέροντος Έλλειψη προσωπικού Έλλειψη ομοφωνίας Συμπερασματικά... Ουροδυναμική είναι η δυναμική μελέτη της μεταφοράς, αποθήκευσης και αποβολής των ούρων από το ουροποιητικό σύστημα, αποσκοπεί στην αντικειμενική αντιστοίχηση των ενοχλημάτων του ασθενή με τις υδροδυναμικές μεταβολές και συνεπώς απαιτεί συνεχή επαφή του εξεταστή με τον εξεταζόμενο σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Η ακρίβεια και αξιοπιστία των μετρήσεων είναι πολύ ευαίσθητη και προϋποθέτει υψηλή εξειδίκευση του προσωπικού. 9
Συμπερασματικά... Ο ρόλος του νοσηλευτή είναι πολυδιάστατος. Ο νοσηλευτής είναι ο πρώτος άνθρωπος που αντικρίζει ο ασθενής όταν φθάνει και ο τελευταίος όταν αποχωρεί από το ιατρείο. Πέρα από τον ιατρό ο ασθενής περιμένει πολλά και από εμάς. Η συνεχής εκπαίδευση και ενημέρωση στο αντικείμενο μας, μας κάνει εκτός από άρτιους επιστήμονες και άρτιες προσωπικότητες, ικανές να αντικρίζουμε κάθε αντιξοότητα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Urodynamics, Paul Abrams MD, FRCS, Springer London 2006, 2. Therapeutic management of incontinence and pelvic organ disorders, Haslam J, Laycock J,, Springer London 2007 2 nd edition 3. Pelvic floor re-education principles and practice, Kaven Baessler MD, Kathryn L. Burgio PHD et al,, Springer London 2008 4. Ουροδυναμική και αιτιολογική προσέγγιση των συμπτωμάτων του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος στους άνδρες, Αθανασίου Γ. Ζαχαρίου, Διδακτορική διατριβή, Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη 2004 ΑΠΘ 5. Unlocking the mysteries of Urodynamics, Jeffrey Albaugh, urological nursing, september, volume 19,number 13 6. Nurses educational preparation and knowledge concerning continence promotion, Francine Margaret Cheater RGN MA (Hons) PHD, Journal f Advanced Nursing 1992,17,328-338 7. Urodynamic testing, Helen Cardio, Adv. Nurse. Pract., posted on October 1, 2005, vol 13, issue 10, page 45 8. Traces: Making sense of urodynamic testing part 2: Uroflowmetry, Mikel Gray, Urological Nursing, november december 2010, volume 30, mumber 6 9. Traces: Making sense of urodynamic testing part 4: preparing the patient for multichannel urodynamic testing, Mikel Gray, Urological Nursing, march april 2011, volume 31, number 2 10. Urodynamics Basic concepts, Dr Z Abdool, Obstetricks Gynaecology Forma February 2012 11. Urology nursing practice educational preparation titles training and job responsibilities around the Globe, Jeffrey A. Albaugh, Urological Nursing, march april 2012, volume 12, number 2 12. Ακράτεια των ούρων στη γυναίκα: Μια σύνθετη νόσος και η θεραπεία της. Νεότερα δεδομένα, Σ. ΔΕΪΜΕΡΝΤΖΟΓΛΟΥ, Α. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, Info Urology, τεύχος 50 Απρίλιος Μάιος Ιούνιος 2008 10
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ www.lib.auth.gr www.pubmed.com www.akrateia.gr www.urodynamics.gr www.imop.gr www.icontinence.gr www.hatzichristou.gr www.suna.org www.ics.org www.baun.org www.apn.org www.guigeline.gov www.who.int ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ. 11