HOPE II Πρόγραμμα Ελπίδα II

Με την υποστήριξη του Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ευρώπη για τους Πολίτες» Commemorating the victims of Nazism HOPE II Πρόγραμμα Ελπίδα II Active European Remembrance The Story of Europe Remembrance and the Circle of European Friends who Resisted Hitler Η ιστορία της ενεργούς μνήμης της Ευρώπης Εκείνοι που αντιστάθηκαν στο Χίτλερ Πέμπτη, 23 Ιανουαρίου 2014 Thursday, January 23 2014 09.30 10.00 Εγγραφές, Αφίξεις προσκεκλημένων Registration, Arrival of the guests 10.00 10.40 Κεντρικός συντονιστής, central coordinator Έναρξη - Καλωσόρισμα προσκεκλημένων - Χαιρετισμοί Opening - Welcoming reception of participants Γρηγοράκος Παναγιώτης, Γενικός Γραμματέας Δήμου Χαϊδαρίου Grigorakos Panagiotis, General Secretary of Haidari Municipality Το χρονικό της εθνικής αντίστασης στην Ελλάδα - Αναφορές στο πρόγραμμα"ελπιδα: Η Ιστορία των απαρχών του παρελθόντος της Ευρώπης και στις θεματικές ενότητες για τη σφαγή στις ελληνικές μαρτυρικές : Δίστομο και Καλάβρυτα The chronicle of Hellenic resistance - The HOPE Ι" project: The History of Origins of the Past of Europe Emphasis on selected thematic issues : The cases of Distomo and Kalavrita, Hellenic martyr cities

10.40 11.00 Μπρεντάνου Κατερίνα, Σχολική Σύμβουλος Πειραιά Ιστορικός Θεατρολόγος, Brentanou Katerina, School counsellor of Piraeus Historian Theatrologist Ιστορική Μνήμη και Δημοκρατική Συνείδηση (Η περίπτωση της σφαγής του Διστόμου) Remembrance and Democratic Conscience (The case of Hellenic martyr city of Distomo massacre) 11.00 11.30 Παπαθεοδώρου Θεόδωρος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, πρώην Yφυπουργός Παιδείας, Papatheodorou Theodoros, Professor at the University of Peloponnese (a university located in the Peloponnese, Hellenic Region), President of the Social and Educational Politics Apartment, ex Deputy Minister of Education in Greece Διδάγματα ναζιστικής ιστορίας για την πρόληψη της Σχολικής Βίας, του Εκφοβισμού και του ρατσισμού στα σχολεία Learning from Nazi history and propaganda Teaching the youth 11.30 12.00 Χατζημιχάλη Αγγελική, Αρχειονόμος, προϊσταμένη Γ.Α.Κ Αρχείων Ν. Σάμου, Chatzimichali Aggeliki, Archivist, Manager of the General State Archives in Samos, a Greek island in the eastern Aegean Sea Μνήμες Εθνικής Αντίστασης από τη Σάμο, 1941-1944 Memories of National Resistance in the island of Samos in Greece, 1941 1944 Κατά τη διάρκεια του B Παγκοσμίου πολέμου το νησί γνώρισε αρχικά Ιταλική κατοχή. Στο διάστημα αυτό αναπτύχθηκε ισχυρό κίνημα Εθνικής Αντίστασης. Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών η Σάμος έμεινε για δύο μήνες ελεύθερη και την εξουσία ανέλαβαν οι αντάρτες. Τον Νοέμβριο του 1943 οι Γερμανοί προχώρησαν σε σφοδρούς βομβαρδισμούς. Το νησί πέρασε κάτω από γερμανική διοίκηση μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας.

During World War II, the island was occupied by Italian and later German troops. We learn the history through actual testimonies, narrations of descendants, and oral experiences. 12.00 12.30 Τσακίρης Δημήτριος, καθηγητής ΤΕΙ Ηπείρου, Tsakiris Dimitris, Professor at the ttechnological Educational Institute of Epirus, a geographical and historical region in south-eastern Europe, shared between Greece and Albania Η εκτέλεση των 49 στην Παραμυθιά Θεσπρωτίας, αφηγήσεις και προσωπικές μαρτυρίες The execution of 49 fighters in Paramythia, a village in Thesprotia, Epirus in Greece, narrations and actual testimonies 12.30 13.00 Mariana da Costa Abrantes de Sousa, μέλος του Πορτογαλικού Ιδρύματος Sousa Mendes, member of the Sousa Mendes Portuguese Foundation (PT) Η προστασία της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μέσα από την ενεργή συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών Protection of democracy, freedom and human rights through active civic participation 13.00 13.30 Aristides Manuel de Alpoim de Sousa Mendes, μέλος του Πορτογαλικού Ιδρύματος Sousa Mendes, member of the Sousa Mendes Foundation (PT) Οι συνέπειες των γεγονότων του 1940 στην πόλη Μπορντώ της Ν. Δ. Γαλλίας στην ιστορική περιοχή της Ακουιτανίας, πρωτεύουσα του νομού Ζιρόντ, έδρα της Γαλλικής κυβέρνησης κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου πολέμου: Μαθήματα του Χθες στο Σήμερα Aftermath of the 1940 Bordeaux events a port city on the Garonne River in the Gironde department in south-western France : Lessons to learn from then to now In 1870, at the beginning of the Franco-Prussian war against Prussia, the French government relocated to Bordeaux from Paris. This happened again during the World War

Ι and again very briefly during the World War ΙΙ, when it became clear that Paris would soon fall into German hands. However, on the last of these occasions the French capital was soon moved again to Vichy. In May and June 1940, Bordeaux was the site of the lifesaving actions of the Portuguese consul-general, Aristides de Sousa Mendes. From 1940 to 1943, the Italian Royal Navy (Regia Marina Italiana) established BETASOM, a submarine base at Bordeaux. Italian submarines participated in the Battle of the Atlantic from this base which was also a major base for German U-boats as headquarters of 12th U-boat Flotilla. The massive, reinforced concrete U-boat pens have proved impractical to demolish and are now partly used as a cultural centre for exhibitions. 13.30 14.00 Louis Philippe Mendes, Πρόεδρος του Πορτογαλικού Ιδρύματος Sousa Mendes, President of the Sousa Mendes Foundation (PT) Η δημιουργία και εξέλιξη του ιδρύματος Sousa Mendes : ένα καθήκον στην ιστορική μνήμη Creation and progression of the Sousa Mendes Foundation: a duty of memory Aristides de Sousa Mendes do Amaral e Abranches was one of the great heroes of the Second World War. As the Portuguese consul stationed in Bordeaux, France, he found himself confronted in June of 1940 with the reality of many thousands of refugees outside the Portuguese consulate attempting to escape the horrors of the Nazi war machine. These persons were in desperate need of visas to get out of France, and a Portuguese visa would allow them safe passage through Spain to Lisbon, the capital of Portugal, where they could find liberty to travel to other parts of the globe. Portugal, officially neutral, yet unofficially pro-hitler and under the dictatorial rule of Antonio de Oliveira Salazar, issued a directive the infamous Circular 14 to all its diplomats to deny safe haven to refugees, including explicitly Jews, Russians, and stateless persons who could not freely return to their countries of origin. Aristides de Sousa Mendes s act of heroism consisted in choosing to defy these inhumane orders and follow his conscience instead. I would rather stand with God against Man than with Man against God, he declared. In all, Sousa Mendes issued some 30,000 visas, including about 10,000 to Jews, over the period of a few days. This heroic feat was characterized by the Holocaust historian Yehuda Bauer as the largest rescue action by a single individual during the Holocaust. For his act of defiance Sousa Mendes was severely punished by Salazar, stripped of his diplomatic position and forbidden from earning a living. He had fifteen children, who were themselves blacklisted and prevented from attending university or finding meaningful work. In this way what was once an illustrious and well-respected family one of the great families of Portugal was crushed and destroyed. The family s ancestral home, known as Casa do Passal, was repossessed by the bank and eventually sold to cover debts. Before his death in 1954, Sousa Mendes asked his children to clear his name and have the honor of the family restored. His sons and daughters, along with their children now scattered all over the globe have fought for decades to have his deeds posthumously recognized. The first recognition came in 1966 from Israel, which declared Aristides de Sousa Mendes to be a Righteous Among the Nations. In 1986, the United States Congress issued a proclamation honoring his heroic act. Later he was finally recognized by Portugal, when its President Mario Soares apologized to the Sousa Mendes family and the

Portuguese Parliament promoted him posthumously to the rank of Ambassador. The face of Aristides de Sousa Mendes has now appeared on postage stamps in several countries. But this work is just beginning, and you can help. It is important to continue to share this history and broadcast it far and wide, because it stands as a moral example to act against intolerance, racism and genocide today. Furthermore, with widespread recognition, the living survivors and descendants of those saved by Aristides de Sousa Mendes, many thousands of them unaware of the political circumstances and the name of the person who helped them reach safety, may learn the true story behind their survival. Τέλος των πρωινών εργασιών, End of morning workshops 18.00 18.30 Λαλές Χάρης, γλύπτης, Lales Charis, Greek sculptor Η πνευματική εθνική και ευρωπαϊκή Αντίσταση The spiritual Resistance in occupied Europe Στην Ελλάδα καλλιτέχνες και διανοούμενοι στις τάξεις των αντάρτικων ομάδων συμβάλλουν μαζικά στον αντιστασιακό αγώνα και αφυπνίζουν τη λαϊκή εθνική συνείδηση, πολλές φορές με τίμημα τη ζωή τους. Τα χαρακτικά των εκδόσεων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ, τα συνθήματα στους τοίχους, ο πολύγραφος του ΕΑΜ Ηθοποιών, οι παραστάσεις του Θεάτρου του Βουνού και της Λαϊκής Σκηνής, τα αντάρτικα τραγούδια, οι τοιχογραφίες του Σχολείου των Κορυσχάδων, τα αντιστασιακά έντυπα, τα παράνομα πιεστήρια, οι προκηρύξεις, η στρατευμένη γραφή και η πάνδημη συμμετοχή στην κηδεία του Κωστή Παλαμά, ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, που μετατράπηκε σε τεράστια συγκέντρωση διαμαρτυρίας κατά των ναζί, παρουσιάζονται ως δείγματα της σχεδόν καθολικής συμμετοχής των πνευματικών ανθρώπων στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Σημαντικό φωτογραφικό και έντυπο αρχειακό υλικό, καθώς και οι μαρτυρίες των καλλιτεχνών και των δημοσιογράφων, ιχνογραφούν ιδιαίτερες διαστάσεις της πνευματικής αντίστασης στην «πρωτεύουσα της αντιστασιακής Ευρώπης», σύμφωνα με τον Γάλλο διανοούμενο και φιλέλληνα συγγραφέα Ροζέ Μιλλιέξ. Ο Γκαίμπελς στην Έκθεση Εκφυλισμένης Τέχνης,, Goebbels in the degenerate Art Exhibition mounted by the Nazis in Munich in 1937 Εντωμεταξύ στην Ευρώπη γεννιέται από το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας ο όρος Εκφυλισμένη τέχνη (Entartete Kunst) για να περιγράψει τη μοντέρνα τέχνη που απαγορεύεται ως μη-γερμανική ή "εβραιο-μπολσεβίκικη", ως μη συμβατή με την παραδοσιακή στο ύφος τέχνη που επιτρέπονταν, εκείνη δηλαδή που εξύψωνε τα ιδανικά της φυλετικής καθαρότητας, του μιλιταρισμού και της υποταγής στην εξουσία, και οι δημιουργοί της, ως "εκφυλισμένοι καλλιτέχνες", να υποστούν διώξεις από τις θέσεις διδασκαλίας τους σε πανεπιστήμια και σχολές και να τους απαγορευτεί να εκθέτουν και να πωλούν τα έργα τους, και γενικά να υποστούν ποινές στην περίπτωση που παρήγαγαν τέχνη. Στην "Έκθεση Εκφυλισμένης Τέχνης", που διοργανώθηκε στο Μόναχο το 1937 και που ταξίδεψε σε αρκετές πόλεις της Γερμανίας και της Αυστρίας. όλα τα μοντερνιστικά έργα τέχνης, τοποθετήθηκαν στο χώρο με χαοτικό τρόπο και συνοδεύτηκαν από απαξιωτικά, προπαγανδιστικά συνθήματα.

Πλακέτα στην οδού Köpenicker (Βερολίνο), όπου αποθηκεύτηκαν τα κατασχεμένα έργα τέχνης. Το ίδιο και η μουσική έπρεπε να είναι τονική, χωρίς επιρροές από την τζαζ που οι Ναζί θεωρούσαν μουσική των μαύρων και των Εβραίων. Οι ταινίες και τα θεατρικά έργα και βιβλία λογοκρίνονταν και καταστρέφονταν, και εκείνα με το ίδιο σκεπτικό. In the framework of the Entartete Kunst, the modern styles of art were prohibited; the Nazis promoted paintings and sculptures that were traditional in manner and that exalted the "blood and soil" values of racial purity, militarism, and obedience. Similarly, music was expected to be tonal and free of any jazz influences; films, books and plays were censored or destroyed. 18.30 19.00 Melanie Ibanez Domingo, Υποψήφια Διδάκτωρ, Συνεργάτιδα του Τμήματος Σύγχρονης Ιστορίας, Πανεπιστήμιο της Βαλένθια στην Ισπανία, Melanie Ibanez Domingo, PhD Candidate, Researcher and teacher at the Department of Contemporary History at University of Valencia in Spain (ES) Όχι μόνο η Γκερνίκα Σύγχρονες Αναμνήσεις Not only the martyr city of Gernika Contemporary Memories 19.00 19.30 Carl Johan Tage Markstedt, Παιδαγωγός Σουηδικού Μουσείου Νόμπελ, Υπεύθυνος Σχολικών Δραστηριοτήτων, Carl Johan Tage Markstedt, Swedish Nobel Museum Educator, Manager School Activities Εισαγωγή στο Νόμπελ Ειρήνης και η ιστορία του κατόχου Βραβείου Νόμπελ : Carl von Ossietzky An introduction to the Nobel Peace Prize and the story of the Nobel Prize Laureate Carl von Ossietzky In World War II, Sweden again declared neutrality. When Russia attacked Finland in the Winter War (1939/40), more than 8,000 Swedes volunteered to fight for Finland's liberty; the Swedish government, however, strictly kept to it's neutral course. In 1940 Germany occupied Denmark and Norway. Germany's ally Finland included, the Germans surrounded Sweden and could dictate conditions, such as free passage for German troops from Finland to Norway or vice versa, Sweden supplying the German industry with iron ore and ball bearings etc. Later in the war, Sweden could take a tougher stand. In 1944, when the Holocaust was in full progress, Swedish diplomat Raoul Wallenberg went to Hungary, where he placed many of the country's Jews under Swedish protection, distributing blank passports. He is credited with saving between 60.000 and 100.000 lives. Sweden also gave shelter to many refugees, among them most of Denmark's Jewish population, as well as to political refugees such as Germany's future chancellor Willy Brandt. In 1944, the Swedish ship 'Hansa' was torpedoed by a Soviet submarine. in 1945, several hundred German military personnel fled from Kurland to Sweden, together with a number

of Baltic Germans; upon Soviet demand, they were handed over to the latter in December 1945 and January 1946. Count Folke Bernadotte (nephew of King Gustav V.), as representative of the Swedish Red Cross, during WW II, acted as a mediator in the exchange of German and British P.O.W.s. Heinrich Himmler in April 24th conveyed his offer of a German surrender to Britain and the US through Count Bernadotte, who on this occasion achieved the release of 30,000 Danish and Norwegian prisoners from Germany's concentration camps. IKEA was established in 1943, as a mail order supplier of farm implements, later to become a major international furniture producer and retailer. In 1944 Ingmar Bergman began his career as a movie director. In 1939, Swedish actress Ingrid Bergman arrived in Hollywood, starring in Casablanca (1942), For whom the bell tolls (1943) etc. H Σουηδία στη μακραίωνη ιστορία της αποφεύγει να συμμετέχει σε συμμαχίες σε καιρό ειρήνης, παραμένοντας ουδέτερη σε περιόδους πολέμου, πράγμα που κατάφερε και κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι ο Χίτλερ την εποφθαλμιούσε λόγω του άφθονου και πρώτης ποιότητας σιδηρομεταλλεύματος που διαθέτει. Άλλωστε ο ιδρυτής του θεσμού των βραβείων Νόμπελ (1895) μεταξύ των άλλων και εκείνο της Ειρήνης, ήταν ο Σουηδός Άλφρεντ Μπέρναρντ Νόμπελ (21 Οκτωβρίου 1833-10 Δεκεμβρίου 1896) ήταν Σουηδός. Το βραβείο Ειρήνης απονέμεται για πρώτη φορά το 1901. 19.30 20.00 Herrmann Peter, μέλος του Ιταλικού Ινστιτούτου Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την κοινωνική ποιότητα, member of the Institute of Political, Economic and Social Studies, European Observatory on Social Quality (IT) Η σκοτεινή πλευρά της Ιστορίας Η ανάγκη διατήρησης ζωντανής της μνήμης των θυμάτων The dark side of History - The need to keep the memory of the victims alive With the support of the Europe for citizens programme of the European Union