metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 1 πινακοθήκη μετσόβου ευάγγελος αβέρωφ
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 2
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 3 Ο ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΣ ορείχαλκος, 215 εκ. του Γιάννη Παππά Ο Γιάννης Μ. Παππάς (Κωνσταντινούπολη 1913 -Αθήνα 2005) φιλοτέχνησε τα δύο γλυπτά ειδικά για τον υπαίθριο χώρο της Πινακοθήκης του Μετσόβου. Απαλλαγμένα από διακοσμητικά στοιχεία και με απλοποιημένη τη φόρμα και την ενδυμασία, δίνεται έμφαση στο ύφος και το χαρακτήρα των αντρών του τόπου. Τα δύο αυτά έργα σηματοδοτούν την ύστερη περίοδο του γλύπτη, που χαρακτηρίζεται από λιτότητα, ρεαλισμό και έντονη εκφραστικότητα. Ο καλλιτέχνης επιλέγει να προσδώσει στα υπαίθρια γλυπτά του έναν στατικό χαρακτήρα που να τα απαλλάσσει από την έντονη κινήσή τους, όπως θεωρεί ότι τους αρμόζει. Ο ΞΥΛΟΚΟΠΟΣ ορείχαλκος, 210 εκ. του Γιάννη Παππά
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 4 EYAΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ - ΤΟΣΙΤΣΑΣ πηλός, 46 εκ. του Θόδωρου Παπαγιάννη, 2004 EYAΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ - ΤΟΣΙΤΣΑΣ γύψος, 45 εκ. του Δημήτρη Κατσικογιάννη
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 5 EYAΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ - ΤΟΣΙΤΣΑΣ ανάγλυφο από ορείχαλκο, 53 x 38 εκ. της Ειρήνης Χαριάτη - Πραμαντιώτη, 1991 Στην προτομή του Ευαγγέλου Αβέρωφ η Ειρήνη Πραμμαντιώτη-Χαριάτη (Αθήνα 1919), μια από τις πρώτες γυναικείες παρουσίες στην ελληνική γλυπτική, εκφράζει την ικανότητά της να συλλαμβάνει τα πηγαία και ελκυστικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φυσιογνωμίας, έχοντας απόλυτη γνώση των κλασσικών κανόνων έκφρασης. Η καλλιτέχνις δουλεύει κυρίως με τα χέρια, χωρίς να χρησιμοποιεί εργαλεία, διατηρώντας την άμεση επικοινωνία με το μοντέλο.
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 6 ΦΟΥΛΑ ΛΑΜΠΡΙΔΗ ορείχαλκος, 38 εκ. της Τίτσας Χρυσοχοϊδου, 1950 Η πρωτοπόρος ελληνίδα γλύπτρια Τίτσα Γ. Χρυσοχοίδου (Αθήνα 1906-1990) απαθανάτισε πολλά πρόσωπα του στενού οικογενειακού της περιβάλλοντος. Η Φούλα Λαμπρίδη ήταν αδερφή της. Η προτομή της εκπέμπει έντονο ρεαλισμό, εμβαθύνοντας στα ατομικά της χαρακτηριστικά και εστιάζοντας στην ιδιοσυγκρασία της.
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 7 Στο έργο του Γεωργίου Βρούτου (Αθήνα 1843-1908), η σύζυγος του Μιχαήλ Αβέρωφ, Αμαλία Λάντερερ απεικονίζεται ως αρχαιοπρεπής κόρη, όπως αποκαλύπτει το ηρωοποιημένο ύφος του μπούστου της. Σε μια αντιδιαστολή με τη λεία όψη του δέρματος, κυριαρχεί η πλούσια ελληνιστική κόμη που ξετυλίγεται στις πτυχώσεις του χιτώνα της. ΑΜΑΛΙΑ ΛΑΝΤΕΡΕΡ - ΑΒΕΡΩΦ ορείχαλκος, 70 εκ. του Γεωργίου Βρούτου
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 8 ΑΝΑΓΛΥΦΟ ορείχαλκος, 26x86 εκ., του Κυριάκου Ρόκου ΡΟΥΜΠΙΝΑ ορείχαλκος, 20 εκ., του Κυριάκου Ρόκου, 1977 ΜΕΤΣΟΒΙΤΗΣ ΣΤΟ ΠΑΓΚΑΚΙ ορείχαλκος, 22 εκ., του Κυριάκου Ρόκου, 2000
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 9 ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΑ ΜΑΝΑ πηλός, 56 εκ. του Θόδωρου Παπαγιάννη, 1995 Ο γλύπτης αγκαλιάζει την γενέθλια παράδοση του τόπου του, η οποία τον «πιέζει μερικές φορές με τόση ορμή που είναι αδύνατον να τον εμποδίσει σε ότι έντεχνο στοιχείο τον έχει καταπλακώσει», και κατά συνέπεια καθίσταται η βασική δομή στο έργο του, που αντανακλά στην παράδοση. ΧΟΡΕΥΤΡΙΑ ορείχαλκος, 45 εκ. του Θόδωρου Παπαγιάννη, 1985 Και το αγαλματίδιο αυτό του Θόδωρρου Παπαγιάννη αναπαριστά μια ηπειρωτική γυναικεία φιγούρα και αντιπροσωπεύει κάτι ιδιάζον για τον καλλιτέχνη, όχι μόνο λόγω της καταγωγής του αλλά επιπρόσθετα για την θηλυκότητά της, το συμβολικό ρόλο της ως πηγή της ζωής.
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 10 ΓΥΜΝΟ ορείχαλκος, 68 εκ. της Τίτσας Χρυσοχοΐδου, 1968 ΝΑΥΣΙΚΑ ορείχαλκος, 50 εκ. της Τίτσας Χρυσοχοΐδου, 1967 Η ΑΔΕΛΦΗ ΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΩ ορείχαλκος, 32 εκ. της Τίτσας Χρυσοχοΐδου, 1944 ΟΙ ΔΥΟ ΦΙΛΕΣ επισμαλτωμένος πηλός, 28 εκ. της Τίτσας Χρυσοχοΐδου, 1949
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 11 ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗ ΣΕΛΗΝΗ ορείχαλκος, 46 εκ. του Δημήτρη Αρμακόλα, 1970 Ο Δημήτρης Αρμακόλας (Αθήνα 1939) με το έργο του τολμά να εισχωρήσει σε ένα προκλητικό κόσμο μεταξύ εξπρεσιονισμού και συμβολισμού. Ο τίτλος του παρατιθέμενου έργου του αποκαλύπτει τη γενικότερη φιλοσοφία του καλλιτέχνη για τη συνύπαρξη του χάους και της τάξης, της διάσπασης και της ενότητας του όλου.
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 12 ΠΡΟΤΟΜΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥ ΑΝΤΡΑ ορείχαλκος, 58 εκ. του Γρηγορίου Ζευγώλη ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΙΧ. ΑΒΕΡΩΦ γύψος, 52 εκ. του Μήτσου Κατσικογιάννη Στην προτομή ο Γεώργιος Ζευγώλης (Αθήνα 1886-Αθήνα 1950) απεικονίζει σε μπούστο ηλικιωμένο άνδρα με απλή επαρχιακή ενδυμασία, με σαφώς προσδιορισμένη την παραμικρή λεπτομέρεια των χαρακτηριστικών του, από τη χαλάρωση του δέρματος του λαιμού μέχρι και την ξεχωριστή χάραξη της κάθε τρίχας της κεφαλής και του μουστακιού. Τα κουρασμένα και γερασμένα μάτια, τα αδυνατισμένα μάγουλα και το βάρος του κεφαλιού πάνω στους γυρτούς ώμους αποδεικνύουν την επιδεξιότητα του καλλιτέχνη, στη χρησιμοποίηση της πλαστικής ύλης του με ακρίβεια, η οποία οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο Αναστάσιος Αβέρωφ ήταν ο μέντορας και ευεργέτης του Μήτσου Κατσικογιάννη, (Καρυά Ολύμπου 1915 - Αθήνα 1991). Αυτός τον παρότρυνε να πάρει μαθήματα σχεδίου και γλυπτικής από τον Λάζαρο Σώχο και να σπουδάσει στη συνέχεια στην ΑΣΚΤ. Εξ αιτίας της εμπλοκής του στο ΚΚΕ πέρασε 13 χρόνια στη φυλακή, όπου δεν σταμάτησε ούτε μέρα να δημιουργεί έργα. Ο γλύπτης στην παρατιθέμενη προτομή χαράζει βαθειά τα χαρακτηριστικά που θέλει να τονίσει, ενώ τα τεχνικά του Κατσικογιάννη έχουν ως αποτέλεσμα την έντονη δραματοποίηση της έκφρασης. Η κλασσική του παιδεία αντανακλάται έντονα στα έργα του.
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 13 Η γλυπτική του Θωμά Θωμόπουλου (Σμύρνη 1873-Αθήνα 1937) χαρακτηρίζεται από τη μετάβασή της από τα πρότυπα του κλασικισμού προς τον ιμπρεσιονισμό. Στο έργο του Ο Σάτυρος ενσαρκώνει την επιθυμία του για πειραματισμό και εξέλιξη, επαληθεύοντας τον χαρακτηρισμό του ως ρηξικέλευθου και ανήσυχου. Η ρευστότητα της επιφάνειας του κορμού, η απεριποίητη μακριά γενειάδα και η τραχιά υφή της ύλης προσδίδουν αίσθηση κίνησης και ζωντάνιας, δημιουργώντας μια σχέση αμεσότητας με το θεατή. ΣΑΤΥΡΟΣ γύψος επιχρωματισμένος, 30 εκ. του Θωμά Θωμόπουλου
metsovo pinakothiki:layout 1 10/2/2009 10:51 μ Page 14