ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΑΠΑΤΕΣ Μετάφραση και προσαρμογή από ActionFraud, http://www.actionfraud.police.uk/fraud-az-online-fraud ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. Εισαγωγή 1 Ψάρεμα (phising).. 1 Διαδικτυακές αγορές. 3 Κακόβουλο λογισμικό.. 5 Κλοπή ταυτότητας.. 7 Διακοπές. 9 Υγεία.. 9 Γνωριμίες... 12 Εργασία στο σπίτι. 14 Εργασία.. 16 Κληρονομιές. 16 Δυτικο-αφρικάνικη αλληλογραφία ή 419. 18 Μίμηση κρατικών υπηρεσιών.. 20 Αποκατάσταση απάτης.. 21 Κινητή τηλεφωνία. 22 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το διαδίκτυο προσφέρει μια τεράστια αγορά για τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις αλλά και λειτουργεί σαν μέσο επικοινωνίας μεταξύ των ιδιωτών επίσης για οποιοδήποτε σκοπό. Τις δυνατότητες αυτές έχουν αναγνωρίσει και οι απατεώνες που όπως και στον πραγματικό κόσμο προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν για όφελός τους. Οι ίδιοι απατεώνες που πριν χρησιμοποιούσαν το ταχυδρομείο, το τηλέφωνο και τις κατ ιδίαν συναντήσεις χρησιμοποιούν τώρα το διαδίκτυο αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες επιτυχίας τους. Ο πολίτης μπορεί να προστατευτεί από αυτούς αν μάθει να αναγνωρίζει τα σημάδια απάτης και να αναφέρει πιθανές και πραγματικές απάτες στην αστυνομία. Γι αυτό είναι απαραίτητη η συνεχής ενημέρωση για του κινδύνους του διαδικτύου. Οι παρακάτω περιπτώσεις απάτης είναι μόνο μερικές από τις πιο συνηθισμένες. Ψάρεμα Το ψάρεμα είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιούν οι απατεώνες για να αποκτήσουν πρόσβαση σε προσωπικά σου στοιχεία όπως ονόματα χρηστών και κωδικούς. 1
Αυτά έχουν οικονομική αξία για τους απατεώνες. Επίσης περιλαμβάνει την αποστολή κακόβουλων επισυναπτόμενων αρχείων ή συνδέσμων ιστοσελίδων στην προσπάθειά τους να «μολύνουν» τον υπολογιστή σου ή άλλες κινητές συσκευές. Οι απατεώνες στέλνουν πονηρή αλληλογραφία: e-mails, σύντομα μηνύματα, κείμενα κτλ. Πολύ συχνά αυτά φαίνονται να είναι αυθεντική επικοινωνία από νόμιμους οργανισμούς. Ενσωματωμένοι δεσμοί μέσα σε κείμενα σε οδηγούν σε ιστοσελίδες όπου σου ζητούν να δώσεις κωδικούς ή προσωπικές πληροφορίες. Επίσης υπάρχει ο κίνδυνος να μολυνθείς με ιούς. Μόλις πάρουν τις πληροφορίες οι απατεώνες μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν για απάτες, όπως κλοπή ταυτότητας και άλλες τραπεζικές απάτες. Τα μηνύματα ψαρέματος προσπαθούν να πείσουν ότι είναι από αξιόπιστη πηγή. To spear-phishing είναι μια τεχνική όπου οι απατεώνες χρησιμοποιούν προσωπικές πληροφορίες για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη και να κάμψουν την αντίσταση του αναγνώστη έτσι ώστε να ανοίξει την αλληλογραφία ή να κάνει κλικ στον δεσμό. Οι απατεώνες έχουν αναπτύξει την τεχνική τους στις επιχειρήσεις ισχυριζόμενοι ότι έχουν γνώση σε επιχειρήσεις. Τι να κάνεις αν πάρεις τέτοιο μήνυμα. Όταν απαντάς στα μηνύματα ή τα τηλεφωνήματα ποτέ μη δίνεις κωδικούς και προσωπικές πληροφορίες. Αν πάρεις ένα μήνυμα από μια εταιρεία που ισχυρίζεται ότι είναι νόμιμη και ζητά αυτές τις πληροφορίες ή ένα αριθμό να επικοινωνήσει μαζί σου, ενημέρωσέ τους ότι θα επικοινωνήσεις εσύ μαζί τους. Χρησιμοποίησε ένα αριθμό επικοινωνίας με την εταιρεία που θεωρείς αξιόπιστο. Μίλησε απευθείας με αυτούς να βεβαιωθείς ότι το μήνυμα είναι πραγματικό. Χρησιμοποίησε το φίλτρο spam. Αν ανακαλύψεις e-mail ψαρέματος δήλωσε το e-mail σαν spam και διέγραψέ το. Αυτό εξασφαλίζει ότι δεν θα ξανά-έρθει στο ταχυδρομείο σου. Να γνωρίζεις την πηγή. Μην απαντάς σε μηνύματα από άγνωστη πηγή. Πρόσεξε μη κάνεις κλικ σε ενσωματωμένους δεσμούς. Η αλληλογραφία ψαρέματος στέλνεται σε τυχαία e-mail. Όμως κάνοντας κλικ σε ενσωματωμένους δεσμούς δηλώνεις ότι το e-mail σου είναι ενεργό και γίνεσαι στόχος για κακόβουλη αλληλογραφία. Ακόμη και ο σύνδεσμος διαγραφή ( unsubscribe ) θα μπορούσε να είναι κακόβουλος. 2
Άλλες συμβουλές Το ψάρεμα συνεχίζει να είναι απειλή. Να θυμάσαι πάντα ότι οι τράπεζες δεν θα επικοινωνήσουν μαζί σου με e-mail να σου ζητήσουν κωδικούς ή άλλες ευαίσθητες πληροφορίες κάνοντας απλά ένα κλικ σε έναν σύνδεσμοι ή μέσω μια ιστοσελίδας. Η διεύθυνση του e-mail που εμφανίζεται στο πεδίο «από» (from) δεν είναι εγγύηση ότι είναι αληθινή, ότι δηλαδή προέρχεται πραγματικά από το πρόσωπο ή τον οργανισμό που γράφει. Οι απατεώνες τις περισσότερες φορές δεν ξέρουν το όνομά σου, γι αυτό τα e-mail συνήθως ξεκινούν όχι με το όνομά σου αλλά με «Αγαπητέ πελάτη» κτλ. Τα e-mal συνήθως έχουν παράξενη ορθογραφία όπως π.χ. capitals στο θέμα» και πολλά ορθογραφικά και γραμματικά λάθη. Αυτή είναι η προσπάθειά τους να παρακάμψουν τα φίλτρα του υπολογιστή. Διαδικτυακές αγορές Η απάτη με αγορές οργανώνεται από απατεώνες που βασίζονται στην ανωνυμία του διαδικτύου. Καθώς μεγαλώνει ο όγκος συναλλαγών μέσω διαδικτύου μεγαλώνει και ο αριθμός των παραπόνων για απάτες με τις συναλλαγές. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα παράπονα είναι τα παρακάτω: Οι αγοραστές παραλαμβάνουν τα προϊόντα με καθυστέρηση ή δεν τα παραλαμβάνουν καθόλου. Οι πωλητές δεν λαμβάνουν τα χρήματά τους. Οι αγοραστές λαμβάνουν προϊόντα κατώτερης ποιότητας από αυτά που διαφημίζονταν ή τελείως διαφορετικά από αυτά της παραγγελίας. Ελλιπείς πληροφορίες για τα προϊόντα ή τους όρους πώλησης. Αν πέσεις θύμα τέτοιας απάτης δεν έχεις πραγματικά καμιά πιθανότητα επιστροφής των προϊόντων ή επιστροφής των χρημάτων. 3
Μετά από μια τέτοια απάτη υπάρχει και ο κίνδυνος τα προσωπικά σου στοιχεία να μην είναι πλέον προσωπικά. Οι απατεώνες μπορεί να τα χρησιμοποιήσουν για σου εξαντλήσουν και τις κάρτες σου αγοράζοντας προϊόντα από άλλους και χρεώνοντάς τα σε σένα. Τι πρέπει να κάνεις αν έπεσες θύμα Κράτα όλα τα αποδεικτικά στοιχεία της απάτης, συμπεριλαμβανομένων και των προϊόντων, και της αλληλογραφίας. Αν υπάρχει αμφισβήτηση για τα προϊόντα επικοινώνησε με την ιστοσελίδα που τα προωθεί, και με τον σύνδεσμο καταναλωτών. Πώς να προστατευτείς Βεβαιώσου ότι καταλαβαίνεις πως λειτουργεί η ανατροφοδότηση της σελίδας. Από την ανατροφοδότηση θα πάρεις χρήσιμες πληροφορίες για πρόσφατες δοσοληψίες άλλων πελατών. Έλεγξε προσεκτικά την περιγραφή του αντικειμένου που θέλεις να αγοράσεις και ρώτα για περισσότερες πληροφορίες αν δεν είσαι σίγουρος για κάτι. Πρόσεχε αυτούς που σου προσφέρουν κάτι φθηνότερα από την αναγραφόμενη τιμή, ιδιαίτερα αν έρχονται άμεσα σε επαφή μαζί σου. Θυμήσου ότι αν κάτι είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό, τότε πιθανόν να μην είναι. Να προσέχεις ιδιαίτερα αυτούς που έχουν μικρό ή καθόλου ιστορικό πωλήσεων. Πρόσεχε τις περιπτώσεις ψαρέματος, όπου σου ζητούν πολλά προσωπικά στοιχεία λέγοντας ότι ο λογαριασμός σου είναι ανενεργός και πρέπει να ξαναδώσεις στοιχεία. Πρόσεχε το URL του φυλλομετρητή (browser). Οι απατεώνες χρησιμοποιούν ιστοσελίδες που μοιάζουν πολύ με τις αληθινές. Π.χ. @e-bayz.com αντί @ebay.com Διάβασε τους όρους συναλλαγής προσεκτικά, ακόμη και αυτούς που αφορούν τους λόγους επιστροφής ή προβλημάτων που αναφέρει η ιστοσελίδα. Αν δεν προλάβεις κάτι μη παρασύρεσαι να αγοράσεις κάποιο παρόμοιο που σου προσφέρει κάποιος άλλος. Σαν αγοραστής πρέπει : Να αποφεύγεις να πληρώνεις με μεταφορά χρημάτων αυτός ο τρόπος δεν είναι ασφαλής. Πρόσεχε όταν πληρώνεις με άμεση τραπεζική εντολή βεβαιώσου πρώτα πως ο τρόπος είναι ασφαλής. Μη στέλνεις εμπιστευτικές και οικονομικές λεπτομερείς πληροφορίες μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Σαν πωλητής πρέπει: Να προσέχεις την παραλαβή επιταγών. Ακόμη και αν καταφέρεις να την εξαργυρώσεις είσαι υπεύθυνος αν η επιταγή είναι πλαστή ή κλεμμένη. 4
Μη δέχεσαι επιταγή μεγαλύτερη του ποσού που πρέπει να εισπράξεις όπου θα πρέπει να επιστρέψεις τη διαφορά. Ορισμένοι απατεώνες πληρώνουν με επιταγή περισσότερα από την τιμή των προϊόντων ζητώντας την διαφορά σε ρευστό. Αν η επιταγή αποδειχθεί πλαστή ή κλεμμένη η τράπεζα αφαιρεί το ποσό που σου κατέθεσε από το λογαριασμό σου, και εσύ χάνεις και τα προϊόντα και τα χρήματα της διαφοράς. Κακόβουλο λογισμικό Είναι το λογισμικό που είναι προγραμματισμένο με κώδικα και έχει σκοπό να αλλάξει την λειτουργία του υπολογιστή σας ή άλλης συσκευής. Το κακόβουλο λογισμικό είναι σχεδιασμένο να συλλέξει πληροφορίες από τον υπολογιστή σας και να τις μεταφέρει σε έναν άλλο υπολογιστή. Σαν κακόβουλο λογισμικό αναφέρονται οι ιοί, «σκουλήκια» (worms), Trojan horses, λογισμικό κατασκόπευσης (spyware), παράνομα διαφημιστικά (dishonest adware), προγράμματα τρομοκράτησης (scareware), προγράμματα εξαπάτησης (crimeware). Η απομακρυσμένη πρόσβαση είναι σοβαρός λόγος ανησυχίας και επιτυγχάνεται μέσω rootkits. Τα περισσότερα rootkits είναι συνήθως ασφαλή και παρέχουν βοήθεια στους χρήστες αλλά μερικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξαπάτηση των χρηστών. Βεβαιώσου ότι όταν επιτρέπεται σε κάποιον να έχει πρόσβαση στον υπολογιστή σου από μακριά είναι από έμπιστη πηγή, για παράδειγμα, από τον πάροχο της σύνδεσής σου. Τι μπορεί να κάνει το κακόβουλο λογισμικό Spyware. Τα προγράμματα κατασκόπευσης μπορούν να εντοπίσουν τον χρήστη και να του προβάλλουν διαφημιστικά. Όταν ο χρήστης επιλέξει μια ιστοσελίδα μεταφέρεται σε ένα άλλο site που είναι πιθανόν να του εγκαταστήσει έναν ιό ή ένα άλλο κακόβουλο λογισμικό. 5
Keyloggers. Τα προγράμματα καταγραφής εισερχόμενων δεδομένων μπορούν να καταγράψουν την πληκτρολόγησής σου. Συνήθως γίνονται για τραπεζικές απάτες ή για να κλέψουν τους κωδικούς σου. Scareware. Τα προγράμματα τρομοκράτησης μιμούνται μια νόμιμη ιστοσελίδα. Π.χ. ένα αντι-ιικό πακέτο, προσπαθώντας να πείσουν τον χρήστη ότι χρειάζεται επειγόντως μια αναβάθμιση. Αυτή η αναβάθμιση συνήθως περιλαμβάνει κάποια πληρωμή, αλλά η αναβάθμιση δεν γίνεται ποτέ. Ένας άλλος τρόπος είναι να ζητήσουν να πληρωθεί κάποιο πρόστιμο για κάποια δήθεν παράνομη ενέργεια μέσω υπολογιστή. Ransomware. Τα προγράμματα εκβιασμού αντιγράφουν από τον υπολογιστή σου φωτογραφίες και άλλα αρχεία και σε εκβιάζουν να πληρώσεις για να μη δημοσιοποιηθούν. Τι μπορείς να κάνεις γα να προστατευτείς Πάντα να χρησιμοποιείς νόμιμα αντι-ιικά προγράμματα και να τα αναβαθμίζεις. Η χρήση καλών και γνωστών αντι-ιικών προγραμμάτων είναι ο καλύτερος τρόπος να προστατευτείς από κακόβουλα λογισμικά. Αυτά τα προγράμματα ελέγχουν περιοδικά τον υπολογιστή σου για κακόβουλα λογισμικά και σε προειδοποιούν για τα αρχεία που πας να ανοίξεις. Τα αντι-ιικά προγράμματα μπορούν να αγοραστούν διαδικτυακά (πρόσεχε τις ιστοσελίδες που τα πουλούν) ή μέσω καταστημάτων. Πρέπει να αναβαθμίζονται για να έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Οι οργανισμοί που ειδικεύονται στον έλεγχο κακόβουλων προγραμμάτων δουλεύουν συνέχεια στην ταυτοποίηση νέων ιών και αναβαθμίζουν τα προγράμματά τους στην αντιμετώπισή των. Πρέπει να ξέρεις και να καταλαβαίνεις τι εγκαθιστάς στη συσκευή σου. Όταν εγκαθιστάς λογισμικό πρέπει να γνωρίζεις τι εγκαθιστάς στον υπολογιστή σου, στο τάμπλετ σου ή στο σμαρτφοουν σου, ιδιαίτερα αν η εγκατάσταση γίνετε από το διαδίκτυο. Πρόσεχε για ενδείξεις ότι είναι ασφαλής ιστοσελίδα (σύμβολο κλειδιού ή κλειδαριάς) με το πρόθεμα διεύθυνσης http:// όταν πληρώνεις για το αντι-ιικό σου. Αν δεν είσαι σίγουρος μη προχωράς στην συναλλαγή σου και μη κατεβάζεις λογισμικό μέχρι να βεβαιωθείς. Κράτησε το τείχος προστασίας ανοικτό. Το τείχος προστασίας μπορεί να εμποδίσει την πρόσβαση στον υπολογιστή σου από άγνωστους. Πολλά λειτουργικά συστήματα όπως τα windows έχουν ενσωματωμένο τείχος προστασίας. Ανάλογα με τις ρυθμίσεις του το τείχος προστασίας μπορεί να ελέγχει και να σε προειδοποιεί για μη εξουσιοδοτημένες προσβάσεις στον υπολογιστή σου. Οι χρήστες έχουν την επιλογή να το ανοίγουν ή να το κλείνουν, αλλά η δεύτερη επιλογή δεν συνιστάται. Αν δεν αναγνωρίζεις την πηγή ή τον αποστολέα να αποφεύγεις να κάνεις κλικ σε e-mail, κείμενα ή αναδυόμενα μηνύματα. Μην επιτρέπεις την περιέργειά σου να σε παρασύρει. Να αποφεύγεις να ανοίγεις επισυναπτόμενα έγγραφα ή να κάνεις κλικ σε υπερ-συνδέσμους ιστοσελίδων από άγνωστες πηγές. Αν το θέμα είναι ενδιαφέρον και νόμιμο θα υπάρχει άλλη, πιο ασφαλής πηγή πληροφόρησης. Αν ένα e-mail από γνωστή πηγή εμφανιστεί στο ταχυδρομείο σου αλλά με ασυνήθιστη σύνταξη στο θέμα, μη κάνεις κλικ στον σύνδεσμο ή στο επισυναπτόμενο αρχείο. Κάνε 6
επαλήθευση ότι είναι πραγματικά από αυτόν τον αποστολέα. Ο κίνδυνος βρίσκετε στο γεγονός ότι ο υπολογιστής του ελέγχεται από άλλον και τα μηνύματα φαίνονται να είναι δικά του ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι. Μάθε για το Διαδίκτυο. Το διαδίκτυο συνέχεια εξελίσσεται με άπειρες ευκαιρίες αλλά και με πολλές παγίδες. Όπως και σε κάθε περιοχή προσωπικής ασφάλειας, η γνώση είναι ο καλύτερος τρόπος προστασίας. όταν γνωρίζεις τότε μπορείς αποτελεσματικά να δράσεις. Γνώρισε τους κινδύνους του διαδικτύου και ανάπτυξε τις ευαισθησίες σου σε αυτό. Εφάρμοσε τον ίδιο βαθμό προσοχής στον εικονικό κόσμο όπως και στον πραγματικό. Κλοπή ταυτότητας Η κλοπή ταυτότητας αφορά στην κλοπή προσωπικών στοιχείων και πληροφοριών και η απάτη ταυτότητας αφορά στη χρήση αυτών των στοιχείων και πληροφοριών για τη διάπραξη κάποιου εγκλήματος. Κλοπή ταυτότητας έχουμε όταν οι απατεώνες έχουν πρόσβαση σε αρκετές πληροφορίες για κάποιον (όνομα, επώνυμο, ημερομηνία γέννηση, πρόσφατες και προηγούμενες διευθύνσεις κατοικίας κτλ) για να κάνουν κάποια παράνομη πράξη. Αν είσαι θύμα τέτοιας ενέργειας, μπορεί να οδηγήσει σε απάτη που μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στα οικονομικά σου και δεν θα μπορέσεις εύκολα να πάρεις δάνειο, πιστωτικές κάρτες, ή να έχεις άλλες τραπεζικές συναλλαγές. Απάτη ταυτότητας είναι η χρήση των κλεμμένων προσωπικών πληροφοριών για τη διάπραξη μιας παράνομης δραστηριότητας για την απόκτηση αγαθών και υπηρεσιών. Οι απατεώνες μπορούν να χρησιμοποιήσουν προσωπικά σου στοιχεία για να: τα Ανοίξουν τραπεζικούς λογαριασμούς Βγάλουν πιστωτικές κάρτες, να πάρουν δάνεια και κρατικά επιδόματα. Παραγγείλουν προϊόντα στο όνομά σου Να αδειάσουν τους λογαριασμούς σου Να κάνουν λογαριασμούς κινητών τηλεφώνων Το να κλέψουν απλά τα στοιχεία της ταυτότητά σου δεν στοιχειοθετεί απάτη, αλλά το να τα χρησιμοποιήσουν για τις παραπάνω δραστηριότητες είναι απάτη. το να Πρώτη φορά το ανακαλύπτεις όταν λάβεις λογαριασμούς και τιμολόγια που πρέπει να πληρώσεις για προϊόντα που δεν παράγγειλες ή όταν πάρεις ειδοποιήσεις από τράπεζες για χρέη που δεν είχες. 7
Πώς να προστατευτείς Μη πετάς έγγραφα που έχουν προσωπικά σου στοιχεία χωρίς να τα καταστρέψεις πρώτα. Αν λάβεις κάποιο e-mail ή τηλεφώνημα από κάποιο οργανισμό που φαίνετε να είναι η τράπεζά σου, μη δίνεις το πλήρες password, ή λεπτομέρειες για το login ή όλον τον αριθμό του λογαριασμού σου. Η τράπεζα δεν θα σου ζητήσει ποτέ το ΡΙΝ ή όλο τον αριθμό ασφαλείας ή το password. Αν ανησυχείς για τη πηγή του τηλεφωνήματος, ζήτησε από αυτόν που σου τηλεφωνεί να σας δώσει το αριθμό τηλεφώνου της κεντρικής υπηρεσίας και ζήτησε να τηλεφωνήσεις εσύ για να δώσεις τις πληροφορίες. Εναλλακτικά, μπορείς να κλείσεις το τηλέφωνο και να τηλεφωνήσεις εσύ στον αριθμό που είναι γραμμένος πάνω στα έγγραφα της τράπεζας. Έλεγξε τους λογαριασμούς σου προσεκτικά και ανάφερε οτιδήποτε ύποπτο στην τράπεζά σου. Μην αφήνεις λογαριασμούς πεταμένους εδώ και εκεί έτσι ώστε να μπορεί ο καθένας να τους βλέπει. Αν περιμένεις να πάρεις κάποια πιστωτική κάρτα και δεν φτάσει, αναφέρέ το στη τράπεζα. Αν μετακομίσεις δήλωσε στο ταχυδρομείο να φέρνουν την αλληλογραφία σου στη νέα διεύθυνση για τουλάχιστον ένα χρόνο. Τι να κάνεις αν γίνεις θύμα τέτοιας απάτης Δράσε γρήγορα δεν πρέπει να αγνοήσεις το πρόβλημα. Ακόμη και αν δεν έχεις παραγγείλει τα προϊόντα ή αν δεν άνοιξες τον λογαριασμό στην τράπεζα θα κληθείς να πληρώσεις αυτά τα χρέη. Αν πιστεύεις ότι είσαι θύμα κλοπής ταυτότητας που αφορά πλαστικές κάρτες, διαδικτυακές τραπεζικές υπηρεσίες ή επιταγές πρέπει να το αναφέρεις στην τράπεζα όσο γίνετε πιο γρήγορα. Η τράπεζα θα είναι πλέον υπεύθυνη να ερευνήσει το θέμα και θα αναφέρει οποιαδήποτε εγκληματική δραστηριότητα στην αστυνομία. Η αστυνομία θα καταγράψει το περιστατικό και θα αποφασίσει αν θα ερευνήσει περεταίρω το θέμα. Πρέπει να αναφέρεις όλα τα χαμένα ή κλεμμένα έγγραφα όπως διαβατήρια, ταυτότητες, άδεια οδήγησης, πιστωτικές κάρτες στις αντίστοιχες υπηρεσίες. Πάρε ένα αντίγραφο πιστωτικής αναφοράς. Αυτή θα σε βοηθήσει να δεις τι λογαριασμοί έχουν ανοιχτεί στο όνομά σου, πότε και που και για ποιο λόγο. Άλλες συμβουλές Αν χαθούν ή κλαπούν οι τραπεζικές σου κάρτες, ακύρωσέ τες αμέσως. Όταν δίνεις πληροφορίες για τις κάρτες σου στο τηλέφωνο, στο διαδίκτυο ή σε ένα κατάστημα, βεβαιώσει ότι κανείς δεν ακούει ή βλέπει τις πληροφορίες. Μη δίνεις προσωπικές πληροφορίες ή πληροφορίες για το λογαριασμό σου σε όποιον έρχεται σε επαφή μαζί σου απρόσμενα. Να μη τον εμπιστευτείς ακόμη και αν πει πως είναι από την τράπεζα ή την αστυνομία. Μη χρησιμοποιείς το ίδιο password για περισσότερους από ένα λογαριασμούς, και ποτέ μη χρησιμοποιείς password τραπεζικών λογαριασμών 8
σε ιστοσελίδες. Αυτό αυξάνει τη ασφάλεια και κάνει πιο δύσκολο σε κάποιους να μπουν σε όλους τους λογαριασμούς σου. Απάτη με διακοπές Η απάτη με τις ψεύτικες διακοπές αναφέρετε σε απατεώνες που διαφημίζουν διακοπές λεπτομέρειες πτήσης, ξενοδοχεία, κρατήσεις θέσεων κτλ στο διαδίκτυο. Οι διακοπές προσφέρονται σε πολύ χαμηλές τιμές. Οι διαφημίσεις σε παραπέμπουν σε τηλεφωνικούς αριθμούς και ιστοσελίδες για να κλείσεις τις διακοπές σου. Αφού τις κλείσεις σου στέλνουν έγγραφα με λεπτομέρειες του ταξιδιού και τη διαμονή. Στην πραγματικότητα, είτε δεν είναι πραγματικές, ή μόνο ένα μέρος από ότι έκλεισες είναι πραγματικό. Για παράδειγμα, έχεις την πτήση αλλά όχι τη διαμονή. Οι απατεώνες όμως έχουν πάρει τα χρήματα για αυτή. Έχεις πέσει θύμα τέτοιας απάτης; Έχεις λάβει γράμμα, τηλεφώνημα ή e-mail με λεπτομέρειες για διακοπές για ένα φανταστικό προορισμό αλλά σε πολύ χαμηλή τιμή; Έχεις πληρώσει για τις διακοπές αλλά ανακάλυψες ότι αυτές δεν υπάρχουν; Πώς να προστατευτείς Έλεγξε λεπτομερώς τα στοιχεία της εταιρείας στις διαφημίσεις και στο διαδίκτυο. Βρες το όνομα της εταιρείας και την πλήρη διεύθυνσή της και έλεγξε αν πραγματικά υπάρχει. Πρόσεξε αν υπάρχουν γραμματικά ή συντακτικά λάθη στις διαφημίσεις αυτό συχνά είναι στοιχείο ψεύτικης εταιρείας. Αν η εταιρεία έχει συσταθεί πρόσφατα ή έχει αλλάξει χέρια πρόσφατα είναι σημάδι πιθανής απάτης, ιδιαίτερα αν προσφέρει ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Πρόσεχε τους επαγγελματίες που σου ζητούν να πληρώσεις σε ρευστό και δεν δέχονται πληρωμή με πιστωτική κάρτα ή χρεώνουν πάρα πολλά με πιστωτική. Βεβαιώσου ότι οι λεπτομέρειες του ταξιδιού και της διαμονής στα έγγραφα αντιστοιχούν με αυτές που έκλεισες. 9
Υγεία Μη παρασύρεσαι από διακοπές που είναι τόσο φτηνές και καλές που σου φαίνονται πολύ καλές για να είναι αληθινές πιθανώς δεν είναι. Οι απατεώνες στον χώρο τα υγείας ανεβάζουν ιστοσελίδες ή διαφημίσεις που υπόσχονται θαυματουργές κάψουλες και θεραπείες με απίστευτα αποτελέσματα.. Αυτές οι απάτες αφορούν προϊόντα υγείας και άλλα φαρμακευτικά προϊόντα που μπορεί να φαίνονται σαν μια νόμιμη μορφή εναλλακτικής ιατρικής. Οι απατεώνες κάνουν τα θύματά τους να πιστέψουν ότι θα λάβουν προϊόντα και υπηρεσίες αντίστοιχης ποιότητας σε χαμηλότερη τιμή ή ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που πουλάνε κάνουν θαύματα. Μερικά από τα προϊόντα που διαφημίζονται έτσι αφορούν την ακμή, το σωματικό βάρος, το AIDS, την σεξουαλική επίδοση, τη φαλάκρα, τον καρκίνο κτλ. Μια άλλη μορφή απάτης είναι τα ψεύτικα διαδικτυακά φαρμακεία που προσφέρουν φάρμακα πολύ φτηνά και χωρίς συνταγή. Ακόμη και αν λάβεις τα προϊόντα που παράγγειλες δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι είναι αυθεντικά. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να κάνουν και κακό στην υγεία σου. Στην καλύτερη περίπτωση θα σου αδειάσουν το πορτοφόλι. Πολλές φορές, εξαιτίας της φύσης της διαδικτυακής συναλλαγής, η ταυτότητα του πωλητή είναι συγκαλυμμένη που σημαίνει ότι η πιθανότητα επιστροφής χρημάτων είναι πολύ μικρή. Όταν συναλλάσσεσαι μέσω διαδικτύου τα προσωπικά και οικονομικά σου δεδομένα μπορεί να αποκαλυφθούν. Αυτό σημαίνει ότι οι απατεώνες θα φτιάξουν ένα άλλο προφίλ σου και θα το χρησιμοποιήσουν για αγορές και τραπεζικές συναλλαγές. Το κόστος στην υγεία σου είναι ακόμη πιο σοβαρό. Όταν αγοράζεις φάρμακα διαδικτυακά δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζεις τι περιέχουν ή πως μπορεί να επηρεάσουν την υγεία σου. Οι παρενέργειές τους ή η αναμονή για θεραπεία σε κρατά μακριά από γιατρούς και το πρόβλημά σου μπορεί να επιδεινωθεί. 10
Είσαι θύμα τέτοιας απάτης; Αγόρασες προϊόντα νομίζοντας ότι είναι μια εναλλακτική μορφή θεραπείας; Αγόρασες προϊόντα υγείας πιστεύοντας ότι είναι ακριβώς τα ίδια όπως μιας άλλης ετικέτας αλλά φθηνότερα; Αγόρασες προϊόντα νομίζοντας ότι ήταν θαυματουργά για τη θεραπεία ακμής, ανικανότητας, καρκίνου ή AIDS; Αγόρασες διαδικτυακά φαρμακευτικά προϊόντα χωρίς ιατρική συνταγή; Τι πρέπει να κάνεις αν υπήρξες θύμα Αν δεν είχαν αποτελέσματα, πρέπει να ζητήσεις από την ιστοσελίδα που τα πουλάει επιστροφή χρημάτων. Κράτησε όλα τα στοιχεία της αγοράς, μαζί και τα προϊόντα και την αλληλογραφία. Αν έχεις ήδη κάνει πληρωμές, να έλθεις σε επαφή με την τράπεζα που εξέδωσε την πιστωτική σου κάρτα και να την ενημερώσεις για την απάτη. Αν έχεις χρησιμοποιήσει τα προϊόντα και ανησυχείς για τις επιπτώσεις τους να επισκεφτείς αμέσως έναν παθολόγο. Πως να προστατευτείς Με τόσες ψεύτικες φαρμακευτικές εταιρείες στο διαδίκτυο να είσαι πάρα πολύ προσεκτικός όταν πρόκειται να αγοράσεις φάρμακα ή προϊόντα υγείας. Πάντα να συμβουλεύεσαι τον γιατρό σου ή τον φαρμακοποιό σου πριν αγοράσεις οτιδήποτε. Αν ακολουθείς ήδη κάποια αγωγή ποτέ μη τη σταματήσεις για να κάνεις κάποια άλλη από το διαδίκτυο πριν μιλήσεις πρώτα με το γιατρό ή τον φαρμακοποιό σου. Αν αποφασίσεις να αγοράσεις από το διαδίκτυο Να αποφεύγεις να πληρώνεις με μεταφορά χρημάτων αυτός ο τρόπος δεν είναι ασφαλής. Πρόσεχε όταν πληρώνεις με άμεση τραπεζική εντολή βεβαιώσου πρώτα πως ο τρόπος είναι ασφαλής. Μη στέλνεις εμπιστευτικές και οικονομικές λεπτομερείς πληροφορίες μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Οι ψεύτικες αυτές φαρμακευτικές εταιρείες Υπόσχονται νέες θαυματουργικές θεραπείες και ανακαλύψεις, αλλά τα προϊόντα τους δεν είναι ούτε δοκιμασμένα ούτε αποδεδειγμένα ότι λειτουργούν. Προσφέρουν συνταγογραφημμένα φάρμακα αλλά χωρίς έγκυρες συνταγογραφήσεις. Προσπαθούν να σε πείσουν με μαρτυρίες ικανοποιημένων πελατών. Πως ξέρεις αν αυτές οι μαρτυρίες είναι αληθινές; Ακόμη και αν είναι τα ανέκδοτα στοιχεία δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα επιστημονικά στοιχεία. 11
Σου προσφέρουν εγγύηση επιστροφής χρημάτων αλλά όταν τα διεκδικήσεις αυτοί εξαφανίζονται. Αλλά αν ψάξεις περισσότερο θα δεις ότι αυτοί οι ιδιώτες δεν σχετίζονται με κανένα επιστημονικό ίδρυμα ή κλινική πρακτική. Ούτε η έρευνά τους έχει δημοσιοποιηθεί σε κάποιο έγκυρο περιοδικό. Επίσης μπορείς Γνωριμίες Να ελέγξεις τα στοιχεία της εταιρείας Να αντιπαραβάλεις τα στοιχεία που δίνει η ιστοσελίδα με τα πραγματικά στοιχεία. Πρέπει κάπου να υπάρχει πραγματικό φαρμακείο σε πραγματική διεύθυνση. Να παρατηρήσεις αν σου κάνουν ερωτήσεις πριν την αγορά του φαρμάκου. Τα πραγματικά φαρμακεία πρέπει να ελέγχουν αν το φάρμακο είναι κατάλληλο για τον ασθενή πριν το πουλήσουν. Είναι μια μορφή διαδικτυακής διάγνωσης από επαγγελματίες υγείας. Η απάτη με τις γνωριμίες αφορά περιπτώσεις που νομίζεις ότι βρήκες τον/την κατάλληλο σύντροφο διαδικτυακά, αλλά δεν είναι αυτός/ή που λέει ότι είναι. Μόλις αποκτήσουν την εμπιστοσύνη σου, σου ζητούν χρήματα για διάφορους συναισθηματικούς λόγους. Εγγράφεσαι σε μια διαδικτυακή υπηρεσία γνωριμιών ή ένα διαδικτυακό chatroom. Κάνεις μια επαφή με κάποιον/α που δείχνει ότι ενδιαφέρεται για σένα. Μπορεί να είναι από άλλη χώρα ή μπορεί να σου πει ότι είναι από την ίδια χώρα όπως εσύ. Σταδιακά αναπτύσσεις μια σχέση εξ αποστάσεως μέσω e-mail, μηνυμάτων, τηλεφωνημάτων κτλ. Καθώς η σχέση αναπτύσσεται, οι συνομιλίες σας γίνονται πιο φιλικές. Το πρόσωπο που έχεις ερωτευτεί πιθανόν να σου στείλει τη φωτογραφία του. Μπορεί να σου ζητήσει γυμνές φωτογραφίες σου ή να προβείς σε σεξουαλικές πράξεις μπροστά στη κάμερα, ιδιαίτερα αν είσαι γυναίκα. Το πρόσωπο με το οποίο ανέπτυξες μια σχέση δεν είναι αυτό που λέει ότι είναι. Στην πραγματικότητα όλο αυτό το διάστημα συνομιλούσες με διαφορετικά μέλη της σπείρας. 12
Μόλις οι απατεώνες σιγουρευτούν ότι τους συμπαθείς αρκετά θα σου πουν για ένα πρόβλημα που έχουν και θα σου ζητήσουν να τους βοηθήσεις στέλνοντάς τους χρήματα. Για παράδειγμα: Έχει κανονίσει να έλθει να σε συναντήσει αλλά χρειάζεται χρήματα για τα έξοδα του ταξιδιού, τη βίζα κτλ. Ή είχε βγάλει εισιτήριο αεροπλάνου αλλά του/της το κλέψανε. Ένα μέλος της οικογένειας ή ένα άλλο πρόσωπο για το οποίο έχουν την ευθύνη είναι άρρωστο και χρειάζεται χρήματα για φάρμακα και γιατρούς. Μόλις του στείλεις χρήματα επανέρχεται ζητώντας και άλλα προβάλλοντας άλλους λόγους. Αν του έχεις στείλει φωτογραφίες σεξουαλικού περιεχομένου, οι απατεώνες θα απειλήσουν ότι θα τις στείλουν στους γονείς ή συγγενείς σους, σε φίλους σου ή στη δουλειά σου αν δεν ικανοποιήσεις τις απαιτήσεις τους σε χρήματα. Είσαι θύμα τέτοιας απάτης; Έκανες κάποια σχέση με κάποιον/α στο διαδίκτυο μέσω τηλεφωνημάτων, υπολογιστή ή e-mail; Το νέο πρόσωπο της ζωής σου μοιάζει με μοντέλο στις φωτογραφίες που σου στέλνει; Σου κάνει πολλές ερωτήσεις για σένα αλλά δεν σου δίνει πολλές γι αυτόν/ην; Πολύ γρήγορα αρχίζει να σε φωνάζει με το χαϊδευτικό σου όνομα και χρησιμοποιεί οικείες εκφράσεις; Προτιμά να επικοινωνείτε με μηνύματα και τηλέφωνα παρά μέσω της ιστοσελίδας που γνωριστήκατε; Αποφεύγει να απαντήσει σε βασικές ερωτήσεις όπως που μένει ακριβώς και τι δουλειά κάνει; Αρχίζει να σου ζητάει να στείλεις χρήματα; Τι πρέπει να κάνεις αν έχεις πέσει θύμα. Σταμάτα οποιαδήποτε επαφή αμέσως Ανάφερε την απάτη στον διαχειριστή της ιστοσελίδας ή του chatroom. Μη στείλεις άλλα χρήματα. Πώς να προστατευτείς από αυτή την απάτη 13
Εμπιστέψου το ένστικτό σου. Αν αισθάνεσαι ότι κάτι δεν πάει καλά, πιθανόν έτσι είναι. Μη δίνεις πολύ προσωπικές πληροφορίες. Μη στείλεις χρήματα και μη δίνεις αριθμούς πιστωτικών καρτών σε κανέναν. Να επικοινωνείς με άτομα τοπικά και όχι στο εξωτερικό, αν και μπορεί να σου πουν πως είναι από την ίδια χώρα. Μην εμπιστεύεσαι άτομα που γνωρίζεις σε μια ιστοσελίδα και μετά θέλουν επικοινωνία με e-mail. Εργασία στο σπίτι Η απάτη που αφορά στην εργασία στο σπίτι περιλαμβάνει την προσφορά να γίνεις οικονομικά ανεξάρτητος, ή να βγάλεις επιπλέον εισόδημα ξεκινώντας την δική σου επιχείρηση. Ένα γράμμα, μια διαφήμιση ή μια ιστοσελίδα σε ρωτάει αν ενδιαφέρεσαι να βγάλεις εύκολα χρήματα δουλεύοντας στο σπίτι ή να ιδρύσεις τη δική σου επιχείρηση δουλεύοντας στο σπίτι. Το πρόγραμμα σου επιτρέπει να επιλέξεις πότε θα δουλεύεις και πως θα συνδυάσεις αυτή τη δουλειά με τις άλλες υποχρεώσεις σου. Η δουλειά θα μπορούσε να είναι να συμπληρώνεις φακέλους να συναρμολογείς προϊόντα ή να πουλάς προϊόντα μέσα από τη δική σου ιστοσελίδα. Όμως, το προϊόντα και οι υπηρεσίες που σου ζητούν να πουλήσεις είναι άχρηστα και δεν θα μπορέσεις να τα πουλήσεις. Θα χρειαστεί όμως να πληρώσεις προκαταβολικά για να μπεις στο πρόγραμμα, να αγοράσεις πελατεία, να πληρώσεις για την ιστοσελίδα σου, να αγοράσεις τα προϊόντα που θα πουλήσεις ή για να αγοράσεις το εγχειρίδιο οδηγιών για το πώς θα τρέξεις την επιχείρησή σου. Αν σου ζητήσουν να συναρμολογήσεις αντικείμενα ή να συμπληρώνεις φακέλους, οι απατεώνες θα βρουν λάθη στη δουλειά σου σαν δικαιολογία για να μη σε πληρώσουν. Πολλά από αυτά τα προγράμματα είναι προγράμματα πυραμίδων από τα οποία κερδίζεις χρήματα μόνο αν φέρεις νέα άτομα στο πρόγραμμα. Π.χ. αν τους πουλήσεις αντίγραφα του εγχειρίδιου οδηγιών. Έχεις πέσει θύμα τέτοιας απάτης; Έλαβες e-mail, γράμμα, διαφημιστικό ή πληροφορίες από ιστοσελίδα για το πώς μπορείς να δουλέψεις από το σπίτι σου ή να ανοίξεις τη δική σου επιχείρηση. Πλήρωσες προκαταβολικά για να πάρεις πελατεία, να στήσεις ιστοσελίδα ή να αγοράσεις τα προϊόντα που θα πουλούσες. Τα προϊόντα όμως ήταν άχρηστα. 14
Τι πρέπει να κάνεις αν έπεσες θύμα. Ανάφερε τις απατηλές διαφημίσεις στο περιοδικό, εφημερίδα ή διαχειριστή ιστοσελίδας που τη φιλοξένησαν. Αν σου ζητήσουν να βρεις και άλλα άτομα, μην το κάνεις. Κράτησε τα γράμματα, τα e-mail, τα φυλλάδια σαν αποδεικτικά στοιχεία. Προστατέψου από αυτήν την απάτη. Πρόσεχε τις διαφημίσεις για ευκαιρίες εργασίας που δηλώνουν ένα συγκεκριμένο ή ελάχιστο ποσό που μπορείς να κερδίσεις. Οποιαδήποτε αγγελία σου λέει ότι μπορείς να χαλαρώσεις και να αφήσεις την επιχείρησή σου να δουλεύει για σένα είναι απάτη. Πρόσεξε αν αυτοί που προσφέρουν την δουλειά δίνουν πληροφορίες επαφής μαζί σου δίνοντας τηλέφωνο που αρχίζει με 07 ή άλλο περίεργο αριθμό ή e- mail που να βρίσκετε στα δωρεάν του @yahoo ή @hotmail. Οι πραγματικές επιχειρήσεις δεν τα χρησιμοποιούν. Μη παρασύρεσαι από εύκολες προσφορές δουλειάς. Οι προσωπικές πληροφορίες που θα δώσεις για τη δουλειά μπορεί να πωληθούν σε άλλους απατεώνες που θα σε δουν σαν εύκολο θύμα. Εργασία Ένας απατεώνας ισχυρίζεται ότι είναι υπεύθυνος πρόσληψης προσωπικού και σε προσλαμβάνει για μια δουλειά που μπορεί και να είναι και στο εξωτερικό η οποία δεν υπάρχει. Αναρτάς το βιογραφικό σου και τα προσωπικά στοιχεία σου στο διαδίκτυο έτσι ώστε πιθανοί εργοδότες να μπορούν να τα δουν και να σου προσφέρουν δουλειά. Έρχεται σε επαφή κάποιος που ισχυρίζεται ότι είναι εργοδότης ή αντιπρόσωπος του εργοδότη και σου λέει ότι σκέφτεται να σε προσλάβει για μια θέση. Σου ζητά να συμπληρώσεις ένα ερωτηματολόγιο και μπορεί να σου ζητήσει και συνέντευξη μέσω τηλεφώνου. Μπορεί και να σε κατευθύνει και σε μια ιστοσελίδα του εργοδότη για να συμπληρώσεις κάποιο έντυπο. Τελικά σου λέει ότι πέτυχες και ότι η δουλειά είναι δική σου. Μόλις δεχθείς την προσφορά δουλειάς οι απατεώνες θα έρθουν σε επαφή μαζί σου για τους διακανονισμούς. Αν η δουλειά είναι στο εξωτερικό θα μιλήσουν πως θα κανονίσετε το ταξίδι, τη διαμονή και τις βίζες. Θα σου προτείνουν κάποια ιστοσελίδα πρακτορείου για τις λεπτομέρειες για να γίνουν πιο πειστικοί. Το πρακτορείο υποτίθεται ότι θα σε βοηθήσει φυσικά με αμοιβή. Επιπλέον οι απατεώνες θα σου ζητήσουν λεπτομέρειες του λογαριασμού τραπέζης σου για να κανονίσουν το θέμα πληρωμής του μισθού σου. Μερικοί απατεώνες ζητούν να πληρωθεί και η αίτηση για τη δουλειά. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει δουλειά και τα χρήματα πάνε κατευθείαν στους απατεώνες. Τα θύματα μπορεί ήδη να παράτησαν την προηγούμενη δουλειά τους και έχουν κανονίσει τη νέα τους διαμονή. 15
Υπήρξες θύμα; Ήρθε σε επαφή μαζί σου κάποιος που ισχυρίζονταν ότι ήταν υπεύθυνος προσωπικού; Συμπλήρωσες κάποιο ερωτηματολόγιο ή έδωσες προσωπικές πληροφορίες μέσω τηλεφώνου; Τους έχεις δώσει χρήματα για τα έξοδα συνέντευξης κτλ; Τι να κάνεις αν υπήρξες θύμα Σταμάτα κάθε επαφή με το πρακτορείο και κράτησε όσες λεπτομέρειες μπορείς από αυτούς αναφέροντάς το στην αστυνομία. Αν τους έδωσες χρήματα επικοινώνησε με την τράπεζά σου αμέσως. Ενημέρωσε τους υπεύθυνους της ιστοσελίδας όπου έβαλες το βιογραφικό σου ότι η ιστοσελίδα τους χρησιμοποιείται από απατεώνες. Μη δίνεις άλλα χρήματα στους απατεώνες. Πώς να προστατευτείς Κληρονομιές Έλεγξε όλα τα έγγραφά τους για ορθογραφικά, γραμματικά και συντακτικά λάθη. Αυτό είναι συνήθως ένδειξη ότι υπάρχει απάτη. Ρώτησε την πρεσβεία της χώρας όπου πιστεύεις ότι θα δουλέψεις πόσο κοστίζει η έκδοση βίζας. Έλεγξε ότι η απάντηση είναι ίδια με αυτή του πιθανού εργοδότη. Αν δεν είναι, μπορεί να είναι απάτη. Ψάξε αν ο οργανισμός ή η εταιρεία που θα σε απασχολήσει πραγματικά υπάρχει. Αν υπάρχει, επικοινώνησε άμεσα με τα επίσημα στοιχεία επικοινωνίας και ρώτησε αν υπάρχει πραγματικά η θέση. Πες στον πιθανό εργοδότη ότι θα κάνεις μόνοι σου τη διαδικασία για το ταξίδι και τη διαμονή. Πρόσεξε πάρα πολύ αν προσπαθήσουν να σε πείσουν ότι θα τα αναλάβουν αυτοί ή ότι πρέπει να γίνει μέσω του πρακτορείου που σου προτείνουν. Επίσης να είσαι πολύ προσεκτικός αν σου δίνουν e-mail επικοινωνίας που έχουν μέσα @yahoo.com, @hotmail.com Σ αυτού του είδους την απάτη σου λένε ότι κάποιος μακρινός πολύ πλούσιος συγγενής σου έχει πεθάνει και εσύ είσαι κληρονόμος του. Ο απατεώνας που ισχυρίζεται ότι είναι δικηγόρος κάπου στο εξωτερικό σου στέλνει ένα e-mail ή ένα γράμμα λέγοντας ότι το άτομο που έχει πεθάνει και πιθανόν να είναι συγγενής σου, άφησε μεγάλη περιουσία. 16
Ο δικηγόρος που χειρίζεται τα κληρονομικά δεν μπορεί να βρει συγγενείς, οπότε η περιουσία θα πάει στο κράτος. Ο δικηγόρος υπονοεί ότι επειδή έχεις το ίδιο όνομα με τον θανόντα θα μπορούσε να μεταβιβάσει την κληρονομιά σε σένα. Έτσι θα μπορούσε να μοιραστεί τα χρήματα με σένα αντί να πάνε στο κράτος. Οι απατεώνες θα δώσουν έμφαση στην μυστικότητα και θα σε προειδοποιήσουν να μην πεις τίποτε σε κανέναν για τη συμφωνία. Για να σε εξαναγκάσουν να πάρεις γρήγορα την απόφαση, θα τονίσουν την ανάγκη να δράσεις γρήγορα. Όμως, δεν υπάρχει κληρονομιά και ο δικηγόρος δεν είναι πραγματικός δικηγόρος ούτε κάποιο άλλο επίσημο πρόσωπο. Αν απαντήσεις στους απατεώνες θα σου ζητήσουν να πληρώσεις διάφορους λογαριασμούς φόρους, αμοιβές δικηγόρων και δικαστηρίων, τραπεζικές εντολές για μεταβιβάσεις κτλ για να ξεμπλοκάρουν την ανύπαρκτη κληρονομιά. Κάθε φορά που κάνεις μια πληρωμή οι απατεώνες επανέρχονται με μια καινούργια που εξηγεί γιατί πρέπει να γίνει για να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση. Αν ρωτήσεις γιατί τα έξοδα δεν πληρώνονται από την κληρονομιά θα βρουν πολλούς λόγους γιατί δεν μπορεί να γίνει. Αν φανείς απρόθυμος να πληρώσεις ή πεις ότι δεν έχεις άλλα να πληρώσεις, θα σε πιέσουν θυμίζοντάς σε πόσο κοντά είσαι στο να λάβεις τα χρήματα της κληρονομιάς που είναι πολύ περισσότερα από αυτά που θα καταβάλεις ή έχεις καταβάλει ήδη. Οι απατεώνες μπορεί να σου ζητήσουν τραπεζικό λογαριασμό σου για να καταθέσουν το ποσό της κληρονομιάς και μ αυτό τον τρόπο να αδειάσουν και το λογαριασμό σου. Είσαι θύμα τέτοιας απάτης; Έχεις πάρει γράμμα ή e-mal που να λέει ότι κάποιος που μπορεί να σχετίζεται με σένα έχει πεθάνει χωρίς να αφήσει διαθήκη και πιθανόν να είσαι κληρονόμος του; Έχεις πληρώσει αμοιβές σε ειδικούς ερευνητές που προσφέρονται να σου πουλήσουν επίσημα έγγραφα που περιλαμβάνουν λεπτομέρειες της κληρονομιάς και πως μπορείς να την διεκδικήσεις; Τι πρέπει να κάνεις αν έχεις πέσει θύμα Σταμάτα οποιαδήποτε επαφή με τους απατεώνες. Μη τους στείλεις άλλα χρήματα. Μη δίνεις πληροφορίες για τους τραπεζικούς σου λογαριασμούς και την τράπεζά σου. Αν έχεις δώσει ήδη πληροφορίες για τους λογαριασμούς σου, ενημέρωσε γρήγορα την τράπεζα. Αν λάβεις απειλές από τους απατεώνες αφού έχεις σταματήσει την επικοινωνία μαζί τους, ενημέρωσε την αστυνομία. Να ξέρεις ότι από τώρα και στο εξής θα είσαι στόχος και για άλλους απατεώνες. Οι απατεώνες συνήθως μοιράζονται τις πληροφορίες μεταξύ τους 17
για τις επιτυχίες τους και θεωρείσαι εύκολος στόχος. Χρησιμοποιούν διαφορετικές ταυτότητες για να σε ξανά-δελεάσουν. Αυτοί πού έχουν πέσει θύματα εξαπάτησης είναι ιδιαίτερα ευάλωτα άτομα. Οι απατεώνες έρχονται σε επαφή με αυτούς και προσποιούνται ότι μπορούν να τους βοηθήσουν ισχυριζόμενοι ότι είναι κρατικοί λειτουργοί ή δικηγόροι που κυνηγούν τους απατεώνες και μπορούν να σε βοηθήσουν με αμοιβή να πάρεις πίσω τα χρήματα που έχασες. Πώς να προστατευτείς Αν και υπάρχουν νόμιμες εταιρείες που ψάχνουν κληρονομιές, δεν το κάνουν με αυτόν τον τρόπο. Αν σου ζητήσουν χρήματα για έγγραφα, είναι πιο πιθανόν να είναι απάτη. Η αλληλογραφία και τα έγγραφα που παρέχονται από τους απατεώνες είναι συνήθως κακογραμμένα. Πρόσεξέ τα για ορθογραφικά και γραμματικά λάθη. Πρόσεξε αν τα e-mail επικοινωνίας έχουν @yahoo ή @hotmail. Σαν κανόνα, τα δικηγορικά γραφεία δεν χρησιμοποιούν τέτοια e-mail. Τα νόμιμα γραφεία είναι απίθανο να δώσουν κληρονομιές σε άτομα που δεν το δικαιούνται. Οποιαδήποτε άλλη προσφορά υποδηλώνει κάτι ύποπτο. Οι απατεώνες συχνά ισχυρίζονται ότι το άτομο που πέθανε ήταν σε κάποιο γεγονός που είχε ευρεία δημοσιοποίηση, όπως πχ ένα αεροπορικό δυστύχημα. Για να γίνουν πιστευτοί χρησιμοποιούν το όνομα κάποιου πού πραγματικά πέθανε σε αυτό το δυστύχημα. Δυτικο-αφρικάνικη αλληλογραφία ή 419 Αυτή η απάτη αφορά προκαταβολική αμοιβή για να βοηθήσεις απατεώνες να βγάλουν χρήματα από τη χώρα τους σε μια άλλη χώρα με αντάλλαγμα ένα ποσοστό των χρημάτων που θα πάει στο λογαριασμό σου μετά την μεταφορά. Ο απατεώνας που ισχυρίζεται ότι έχει κάποια ανώτερη κυβερνητική θέση δικηγόρος, ανώτερος υπάλληλος σου στέλνει e-mail, γράμμα ή φαξ. Οι απατεώνες ισχυρίζονται ότι έχουν πρόσβαση σε ένα αρκετά μεγάλο ποσό χρημάτων και εξηγούν από πού υποτίθεται ότι προέρχονται. Λένε ότι θέλουν να τα μεταφέρουν εκτός χώρας και σου εξηγούν γιατί δεν μπορούν να τα μεταφέρουν οι ίδιοι. Για παράδειγμα, δεν μπορούν να ανοίξουν έναν λογαριασμό στο εξωτερικό. 18
Θα σου εξηγήσουν επίσης γιατί έχουν επιλέξει εσένα για τη μεταφορά.. Θα σου ζητήσουν να τα βάλουν στο λογαριασμό σου πριν τα ξανα-προωθήσουν αφού κρατήσεις την αμοιβή σου. Μπορεί να σου ζητήσουν να ανοίξεις έναν καινούργιο λογαριασμό για να μεταφέρουν τα χρήματα. Το ποσό των χρημάτων που θα μεταφερθεί και το ποσοστό σου θα είναι πολύ μεγάλο. Θα δώσουν έμφαση στην ανάγκη για μυστικότητα και θα σε προειδοποιήσουν να μη πεις τίποτε σε κανέναν για τη συμφωνία πιέζοντας να πάρεις γρήγορα απόφαση με το να τονίζουν την ανάγκη για άμεση δράση. Για να προσθέσουν το στοιχείο της νομιμότητας μπορεί να κανονίσουν να συναντηθείτε εκτός της χώρας σου. Παρ όλα αυτά, δεν υπάρχουν χρήματα για μεταφορά. Αν απαντήσεις στην προσφορά τους θα σου ζητήσουν να πληρώσεις διάφορες αμοιβές, όπως φόρους, αμοιβές τραπεζών, δικηγόρων κτλ. Αν πληρώσεις κάποιες, θα συνεχίζουν να ζητούν νέες λέγοντας πως είναι η τελευταία πριν την μεταφορά. Αν φανείς απρόθυμος να πληρώσεις ή πεις ότι δεν έχεις άλλα να πληρώσεις, θα σε πιέσουν θυμίζοντάς σε πόσο κοντά είσαι στο να λάβεις τα χρήματα της κληρονομιάς που είναι πολύ περισσότερα από αυτά που θα καταβάλεις ή έχεις καταβάλει ήδη. Οι απατεώνες μπορεί να σου ζητήσουν τραπεζικό λογαριασμό σου για να καταθέσουν το ποσό της κληρονομιάς και μ αυτό τον τρόπο να αδειάσουν και το λογαριασμό σου. Είσαι θύμα τέτοιας απάτης; Έχεις πάρει γράμμα ή e-mal που να λέει ότι κάποιος κατέχει σημαντική κρατική θέση και θέλει να βγάλει από τη χώρα του χρήματα; Έχεις πληρώσει αμοιβές για τη εκταμίευση χρημάτων που δεν υπάρχουν;. Τι πρέπει να κάνεις αν έχεις πέσει θύμα Σταμάτα οποιαδήποτε επαφή με τους απατεώνες. Μη τους στέλνεις άλλα χρήματα. Μη δίνεις πληροφορίες για τους τραπεζικούς σου λογαριασμούς και την τράπεζά σου. Αν έχεις δώσει ήδη πληροφορίες για τους λογαριασμούς σου, ενημέρωσε γρήγορα την τράπεζα. Αν λάβεις απειλές από τους απατεώνες αφού έχεις σταματήσει την επικοινωνία μαζί τους, ενημέρωσε την αστυνομία. 19
Να ξέρεις ότι από τώρα και στο εξής θα είσαι στόχος και για άλλους απατεώνες. Οι απατεώνες συνήθως μοιράζονται τις πληροφορίες μεταξύ τους για τις επιτυχίες τους και θεωρείσαι εύκολος στόχος. Χρησιμοποιούν διαφορετικές ταυτότητες για να σε ξαναδελεάσουν. Αυτοί πού έχουν πέσει θύματα εξαπάτησης είναι ιδιαίτερα ευάλωτα άτομα. Οι απατεώνες έρχονται σε επαφή με αυτούς και προσποιούνται ότι μπορούν να τους βοηθήσουν ισχυριζόμενοι ότι είναι κρατικοί λειτουργοί ή δικηγόροι που κυνηγούν τους απατεώνες και μπορούν να σε βοηθήσουν με αμοιβή να πάρεις πίσω τα χρήματα που έχασες. Πώς να προστατευτείς Η πρώτη ερώτηση που πρέπει να κάνεις στον εαυτό σου είναι «γιατί εμένα;». αυτό το άτομο δεν με ξέρει και δεν έχει λόγο να με εμπιστευτεί. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι να σβήσεις αμέσως το e-mail. Οι κυβερνήσεις και οι μεγάλοι οργανισμοί δεν μεταφέρουν χρήματα μέσω προσωπικών λογαριασμών. Οποιοσδήποτε υπονοεί κάτι τέτοιο είναι σίγουρη ένδειξη απάτης. Πρόσεχε όταν σου λένε ότι πρέπει να δράσεις γρήγορα αλλιώς θα χάσεις τη μοναδική ευκαιρία της ζωής σου. Η αλληλογραφία και τα έγγραφα που παρέχονται από τους απατεώνες είναι συνήθως κακογραμμένα. Πρόσεξέ τα για ορθογραφικά και γραμματικά λάθη. Πρόσεξε αν τα e-mail επικοινωνίας έχουν @yahoo ή @hotmail. Σαν κανόνα, τα δικηγορικά γραφεία δεν χρησιμοποιούν τέτοια e-mail. Αν μια συμφωνία είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή τότε πιθανόν δεν είναι αληθινή. Μη στείλεις ποτέ χρήματα. Μη στείλεις ποτέ πληροφορίες για τους προσωπικούς σου λογαριασμούς Μη ταξιδέψεις πουθενά όπου σου πουν και μη προσπαθήσεις να τους συναντήσεις. Πιθανόν να κινδυνέψει η ζωή σου. Μίμηση κρατικών υπηρεσιών Αυτού του είδους η απάτη περιλαμβάνει την αποστολή επίσημων κρατικών υπηρεσιών e-mail ζητώντας χρήματα ή πληροφορίες. 20
Η αλληλογραφία δίνει την εντύπωση ότι προέρχεται από κάποια κρατική υπηρεσία υπονοώντας ότι εμπεριέχει κάποιας μορφής εξουσίας και επισημότητας. Η αλληλογραφία σε πληροφορεί ότι πρέπει να καταγραφείς κάπου για να είσαι καθαρός με τη νομοθεσία φυσικά, πληρώνοντας κάτι. Άλλες παραλλαγές περιλαμβάνουν να σου ζητήσουν να πληρώσεις κάποιο πρόστιμο για κάποια παράβαση που δήθεν έκανες, ή να σου ζητήσουν τραπεζικό λογαριασμό για να σου βάλουν επιστροφές φόρων κτλ. Απάτη υπάρχει μόνο αν έχουν χαθεί χρήματα. Αποκατάσταση απάτης Είναι η προσπάθεια των απατεώνων να πείσουν τα πρώην θύματα απάτης ότι μπορούν να πάρουν πίσω τα χρήματα που χάσανε σε προηγούμενη απάτη. Στοχεύοντας σε πρώην θύματα, οι απατεώνες εμφανίζονται σαν νόμιμοι οργανισμοί ισχυριζόμενοι ότι γνωρίζουν πως λειτουργούν οι απατεώνες και μπορούν να πάρουν πίσω τα χαμένα χρήματα φυσικά με κάποια αμοιβή. Το πρόσωπο που έρχεται σε επαφή μαζί σου δεν είναι αυτό που ισχυρίζεται ότι είναι, ούτε θα σε βοηθήσει να πάρεις πίσω τα χρήματα που έχασες. Αν απαντήσεις στην προσφορά βοήθειάς τους θα σου ζητήσουν διάφορες αμοιβές. Αν καταβάλεις τις αμοιβές θα επανέλθουν ζητώντας περισσότερες για να εκταμιευτούν τα χρήματα. Αν τους ζητήσεις να κρατήσουν την αμοιβή τους από τα χρήματα που θα πάρουν πίσω, θα βρουν διάφορους λόγους να σου πουν ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει. Για παράδειγμα το ποσό των χρημάτων βρίσκεται υπό τον έλεγχο των δικαστηρίων και μπορεί να αποδοθεί μόνο σε σένα προσωπικά. Οι απατεώνες θα σου ζητήσουν να δώσεις λεπτομέρειες των προσωπικών σου λογαριασμών για να σου καταθέσουν τα χρήματα. Με αυτόν το τρόπο σου αδειάζουν και τους λογαριασμούς. Είσαι θύμα τέτοιας απάτης: Ήρθε σε επαφή μαζί σου με τηλέφωνο ή e-mail κάποιoς που ισχυρίστηκε ότι είναι δικηγόρος ή κρατικός υπάλληλος λέγοντας ότι γνωρίζει πως έχασες χρήματα σε κάποια απάτη και λέει πως μπορεί να τα διεκδικήσει για λογαριασμό σου; Έχεις πληρώσει κάποια αμοιβή για υπηρεσίες τους; 21
Τι πρέπει να κάνεις αν έχεις πέσει θύμα Σταμάτα κάθε επαφή με τους απατεώνες. Μη δώσεις άλλα χρήματα. Μη δώσεις πληροφορίες για λογαριασμούς τράπεζας. Αν έχεις δώσει ειδοποίησε άμεσα την τράπεζα. Πώς να προστατευτείς Πρόσεχε την επικοινωνία σου με άγνωστα άτομα που ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν την περίπτωσή σου. Αν τα λόγια τους είναι αληθοφανή, ρώτα τους πως έμαθαν για την περίπτωσή σου. Οποιαδήποτε αναφορά απάτης κάνεις υπόκειται σε προστασία δεδομένων και κανείς άλλος δεν δικαιούται να μάθει. Οι πραγματικές υπηρεσίες δεν χρεώνουν αμοιβές για επιστροφές χρημάτων από απάτες. Οποιαδήποτε απαίτηση για αμοιβή παραπέμπει σε απάτη ιδιαίτερη όταν η αμοιβή ζητείται προκαταβολικά. Οι απατεώνες συνήθως χρησιμοποιούν ονόματα γνωστών δικηγόρων και δικηγορικών γραφείων. Έλεγξε τις λεπτομέρειες επικοινωνίας μαζί του με αυτές των δικηγορικών γραφείων. Μπορείς να τις ελέγξεις στον τηλεφωνικό κατάλογο ή χρυσό οδηγό. Στην ιστοσελίδα του δικηγορικού γραφείου (να έχετε υπόψη ότι μπορούν να φτιάξουν ιστοσελίδες όμοιες) Κρατικές υπηρεσίες και δικηγορικά γραφεία δεν χρησιμοποιούν συνήθως e- mail με @yahoo, @hotmail. Πρόσεχε όταν επικοινωνείς σε τέτοια e-mail. Αν οι προσφερόμενες υπηρεσίες φαίνονται πολύ καλές για να ναι αληθινές τότε πιθανώς δεν είναι. Κινητή τηλεφωνία Οι απάτες με τα κινητά τηλέφωνα γίνονται από απατεώνες που προσπαθούν να σε πείσουν να αγοράσεις προϊόντα και υπηρεσίες που σχετίζονται με τα κινητά τηλέφωνα που τελικά αποδεικνύονται χειρότερα ή ανύπαρκτα, ή να κάνεις κλήσεις ή να στείλεις μηνύματα με υπερβολική χρέωση χωρίς να το ξέρεις. Ή να υπογράψεις συμβόλαια για υπηρεσίες που τελικά αποδεικνύονται πολύ πιο ακριβές. Υπάρχουν πολλοί τρόποι εξαπάτησης. Παρακάτω είναι μόνο μερικοί: Κλήσεις που δεν πρόλαβες να απαντήσεις Το τηλέφωνό σου καταγράφει μια κλήση που δεν πρόλαβες να απαντήσεις (συνήθως καλεί μια φορά μόνο για να μη προλάβεις). Δεν αναγνωρίζεις το τηλέφωνο γι αυτό το καλείς εσύ. Η σύνδεση κάνει εκτροπή σε ένα τηλέφωνο υψηλής χρέωσης και έτσι χρεώνεσαι 15 30 ευρώ. Μαγνητοφωνημένα μηνύματα Στο τηλέφωνο που καλείς ένα μαγνητοφωνημένο μήνυμα σου λέει ότι κέρδισες ένα βραβείο και για να το διεκδικήσεις πρέπει να καλέσεις έναν άλλο αριθμό. Αυτός ο 22
αριθμός είναι υψηλής χρέωσης και συνήθως ακούς μόνο κάποια μουσική και τίποτε άλλο. Άλλες φορές το βραβείο σου είναι ένας ήχος ή μια μουσική για το τηλέφωνό σου το οποίο έχεις πληρώσει πανάκριβα. SMS Έχεις ένα μήνυμα στο κινητό σας από έναν αριθμό που δεν γνωρίζεις, αλλά είναι γραμμένο σε πολύ φιλικό στυλ. Π.χ. «Γειά σου Γιώργο, γύρισα από τις διακοπές. Πότε θα βρεθούμε;» Τότε εσύ τον καλείς ή του στέλνεις μήνυμα νομίζοντας ότι του κάνεις χάρη που τον ενημερώνεις για το λάθος του. Όμως χρεώνεσαι πάρα πολλά για αυτό το μήνυμα ή την κλήση. Και αν μπλεχτείς με τα μηνύματα θα συνεχίσει η κουβέντα και η χρέωσή σου. Αν έχεις καρτοτηλέφωνο θα σταματήσει γρήγορα η κουβέντα αφού θα τελειώσει γρήγορα η κάρτα. Αν έχεις όμως σταθερή σύνδεση θα σου έρθει ένας υπέρογκος λογαριασμός. Ring tones Οι απατεώνες εδώ θα σε δελεάσουν με δωρεάν ring tones. Αν όμως δεχθείς την προσφορά συναινείς να σου στέλνουν περιοδικά ring tones τα οποία νομίζεις ότι είναι δωρεάν ενώ στην πραγματικότητα χρεώνονται πολύ ακριβά. Υπάρχουν νόμιμες εταιρείες που πουλούν ring tones αλλά υπάρχουν και πολλοί απατεώνες που προσπαθούν να αποκρύψουν το κόστος. Εγγύηση τηλεφώνου Αν έχεις αγοράσει καινούργιο τηλέφωνο, ιδιαίτερα αν είναι κάποιο ακριβό μοντέλο, κάποιος απατεώνας μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σου ισχυριζόμενος ότι έχει ενημερωθεί για την αγορά σου από το κατάστημα που το αγόρασες και κάνει ασφάλειες τηλεφώνου. Αν συναινέσεις είτε θα έχεις υπηρεσίες πολύ άσχημες ή καθόλου. Προσωπικά στοιχεία Τα κινητά τηλέφωνα και οι smart συσκευές όπως τα ipads σήμερα αποθηκεύουν πολλές πληροφορίες. Πολλές φορές συνηθίζουμε να κρατούμε κωδικούς, λογαριασμούς τραπέζης, αριθμούς ταυτότητας και πολλά άλλα προσωπικά στοιχεία στο τηλέφωνο. Αν το τηλέφωνο κλαπεί ή έχει σύνδεση με διαδίκτυο τα στοιχεία αυτά κινδυνεύουν να κλαπούν. Πρέπει να ξέρουμε πάρα πολύ καλά πώς να τα διαφυλάξουμε. Τι να κάνεις αν έχεις πέσει θύμα Ενημέρωσε αμέσως τον πάροχο της σύνδεσής σου. Αν γράψεις τη λέξη STOP και τη στείλεις στο αριθμό που σου στέλνει τα μηνύματα αυτοί είναι υποχρεωμένοι να σταματήσουν να σου στέλνουν. Αν δεν σταματήσουν επικοινώνησε με το πάροχο και ζήτα βοήθεια. Πώς να προστατευτείς 23
Οι περισσότεροι πάροχοι τηλεφωνικών επικοινωνιών έχουν τη δική τους πολιτική ασφαλείας για την προστασία των δεδομένων σας. Συνήθως περιλαμβάνουν μια μυστική ερώτηση ή ένα PIN. Ρώτησε ποια είναι η πολιτική προστασίας του παρόχου σου. Βάλε κωδικό στο τηλέφωνο και στο tablet και κράτησέ το κλειδωμένο όταν δεν το χρησιμοποιείς. Οι οδηγίες χρήσης του τηλεφώνου θα σου εξηγήσουν πώς να το κάνεις. Μην αποθηκεύεις κωδικούς και αριθμούς PIN σε συσκευές που τα κινητά τηλέφωνα και tablet έχουν πρόσβαση. Αν το τηλέφωνό σου κλαπεί ανάφερέ το αμέσως στον πάροχό σου. Μπορεί να το απενεργοποιήσει και να το βάλει στη μαύρη λίστα. Μετά μπορείς να αλλάξεις τους κωδικούς για τους online λογαριασμούς σου με την τράπεζα. Μην επιτρέπεις ποτέ εφαρμογές και αρχεία από άγνωστες πηγές να εγκατασταθούν στο τηλέφωνο ή στο tablet σου. Αν επισκεφτείς κάποια ιστοσελίδα μέσω τηλεφώνου ή tablet και το URL (διεύθυνση) σου φανεί ύποπτο κλείσ το αμέσως. Μην απαντάς σε άγνωστα νούμερα. Αν πουλήσεις το κινητό τηλέφωνο ή το tablet σου σιγουρέψου ότι έκανες εργοστασιακό reset για να σβηστούν όλα τα δεδομένα. Μπορείς να δεις πως γίνεται από τις οδηγίες χρήσης. Να προσέχεις πολύ όταν φθάνει η ώρα να τελειώσει το συμβόλαιό σου. Τότε οι απατεώνες θα σε προσεγγίσουν με ψεύτικα συμβόλαια και ασφάλειες. 24