ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 Επιτροπή Αναφορών 2004 22 Ιουλίου 2004 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Αναφορά 893/2003 του Antonio Cecoro ιταλικής ιθαγένειας σχετικά µε περιβαλλοντικό ζήτηµα που αφορά την ακτή της περιφέρειας της Καµπανίας 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων, εξ ονόµατος της ιταλικής οµοσπονδίας των επιχειρηµατιών του κλάδου του θαλάσσιου τουρισµού (FIBA), καταγγέλλει την καταστροφή της αµµώδους έκτασης των ακτών της Καµπανίας (από τη Licola ως την Garigliano), λόγω της διάβρωσης και ζητεί να υλοποιηθεί ένα ολοκληρωµένο σχέδιο επαναχαρακτηρισµού της περιοχής, ώστε να προωθηθεί η βιώσιµη ανάπτυξη αυτής της ευαίσθητης από οικολογική άποψη περιοχής. Το αίτηµα αυτό έχει επίσης κοινωνικά, οικονοµικά και δηµοσιονοµικά κίνητρα (απώλεια θέσεων απασχόλησης, µείωση των τουριστών και έλλειψη χρηµατοδοτικών πόρων). 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 24 Μαρτίου 2004. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 175, παράγραφος 4, του Κανονισµού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 6 Ιουλίου 2004 «Παράκτια διάβρωση Πρόγραµµα EUrosion σε επίπεδο ΕΕ, σύσταση της ΕΕ για την ολοκληρωµένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών 1 Εγκρίνοντας ένα κονδύλιο του προϋπολογισµού για ένα πιλοτικό πρόγραµµα ύψους 5 εκατοµµυρίων ευρώ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στόχευε το 2001να επιστήσει την προσοχή 1 Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε την εφαρµογή της ολοκληρωµένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών, 2002/413/EC, ΕΕ L148 της 6ης Ιουνίου 2002. CM\536443.doc PE 346.794
στην παράκτια διάβρωση. Εκ µέρους της Επιτροπής, η Γ Περιβάλλοντος υλοποίησε αυτούς τους πόρους του προϋπολογισµού µέσω µιας πανευρωπαϊκής σύµβασης γνωστής µε το ακρωνύµιο «EUrosion» 1, η οποία αναµένεται να κοινοποιήσει τα αποτελέσµατά της τον Μάιο του 2004. Συνολικός στόχος του εν λόγω προγράµµατος είναι η διατύπωση συστάσεων πολιτικής σε κοινοτικό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για τη διαρκή αντιµετώπιση της παράκτιας διάβρωσης. Οι εν λόγω συστάσεις βασίζονται σε αξιολόγηση των ευρωπαϊκών παράκτιων ζωνών καθώς και σε εκτίµηση των τρεχουσών προσεγγίσεων σχεδιασµού και διαχείρισης σε περισσότερες από 60 τοποθεσίες που αποτέλεσαν αντικείµενο περιπτωσιολογικών µελετών. Τα προβλήµατα της παράκτιας διάβρωσης στις ακτές του Castel Volturno όπως περιγράφονται στην αναφορά, επιβεβαιώνουν τα πορίσµατα του προγράµµατος «EUrosion»: οι παρεµβάσεις υποδοµής στην ακτογραµµή προκαλούν διαταραχές στις διαδικασίες µεταφοράς των φυσικών ιζηµάτων οδηγώντας σε µη φυσική διάβρωση σε κάποιες τοποθεσίες και σε πρόσχωση σε κάποιες άλλες. Οι κίνδυνοι στις παράκτιες ζώνες είναι υψηλοί, και περιλαµβάνουν µεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται όχι µόνον την απώλεια οικονοµικών ευκαιριών αλλά και επιπτώσεις σε τοποθεσίες ανάπτυξης βιοποικιλότητας καθώς και αυξηµένο κίνδυνο πληµµύρας των ακτών. Συχνά παρατηρείται έλλειψη επαρκούς κατανόησης των παράκτιων διεργασιών κατά το σχεδιασµό και την έγκριση έργων υποδοµής. Συγκεκριµένα, συχνά δεν εκτιµάται ορθά η συνολική ιζηµατογενής δοµή των ακτών που γειτνιάζουν άµεσα µε το εργοτάξιο. Η επικρατούσα προσέγγιση όσον αφορά την παράκτια διάβρωση επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στην εκ των υστέρων αντιµετώπιση των προβληµάτων της παράκτιας διάβρωσης σε συγκεκριµένες τοποθεσίες, και όχι στην πρόληψή τους µε την υιοθέτηση µιας ολοκληρωµένης και στρατηγικής προσέγγισης για την ευρύτερη παράκτια περιοχή, συµπεριλαµβανοµένης της ορθής αξιολόγησης των φυσικών συστηµάτων καθώς και των κοινωνικοοικονοµικών παραγόντων. Στόχος της σύστασης της ΕΕ σχετικά µε την ολοκληρωµένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών 2 είναι η υλοποίηση µιας περισσότερο ολοκληρωµένης προσέγγισης για τη διαχείριση των παράκτιων ζωνών στην Ευρώπη. Η σύσταση καλεί τα κράτη µέλη να καθορίσουν εθνικές στρατηγικές όσον αφορά την ολοκληρωµένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών µέχρι τον Φεβρουάριο του 2006. Η σύσταση αναγνωρίζει στο κεφάλαιο I, παράγραφος β, ότι η λήψη «κατάλληλων και οικολογικών υπεύθυνων µέτρων προστασίας των ακτών» συµπεριλαµβάνεται µεταξύ των στρατηγικών προκλήσεων που θα πρέπει να αντιµετωπιστούν. Η σύσταση προβλέπει την ενοποίηση ενός ευρέως φάσµατος πολιτικών καθώς και χρηστών και χρήσεων των παράκτιων ζωνών, και ως εκ τούτου το πεδίο της εκτείνεται πέραν του ζητήµατος της παράκτιας διάβρωσης. Προκειµένου να ανταποκριθεί ειδικότερα στο θέµα της παράκτιας διάβρωσης, η Επιτροπή θα εξετάσει τρόπους για την προώθηση των συστάσεων που θα διατυπωθούν και θα ανακοινωθούν από το πρόγραµµα «EUrosion» σχετικά µε τη χάραξη πολιτικών κατά την τελευταία συνεδρίασή του στις 18 Μαΐου. ύο ειδικότερα θέµατα που περιλαµβάνονται στην αναφορά σχετίζονται µε την κοινοτική 1 www.eurosion.org τελευταία συνεδρίαση στις 18 Μαΐου, στο συνεδριακό κέντρο Borschette στις Βρυξέλλες 2 Βλέπε υποσηµείωση 1 PE 346.794 2/5 CM\536443.doc
νοµοθεσία και τα µέσα χρηµατοδότησης: CM\536443.doc 3/5 PE 346.794
Κατασκευή και επέκταση της αποβάθρας San Bartelomeo Εκτίµηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ) Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι η κατασκευή της αποβάθρας San Bartelomeo επέφερε παράκτια διάβρωση στην περιοχή της Ischitella και εκφράζει τους φόβους του ότι περαιτέρω επέκταση της εν λόγω αποβάθρας θα επιτείνει τα προβλήµατα. Μολονότι το πρόγραµµα «EUrosion» κατέδειξε ότι η ανεπαρκής πληροφόρηση και κατανόηση σε ό,τι αφορά τις παράκτιες διεργασίες παρεµποδίζουν την αποτελεσµατική εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η βασική νοµοθετική πράξη σε επίπεδο ΕΕ που καλύπτει τα παράκτια έργα υποδοµής είναι η οδηγία ΕΠΕ (οδηγία του Συµβουλίου 85/337/ΕΟΚ για την εκτίµηση των επιπτώσεων ορισµένων δηµοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/ΕΚ 1 ). Η οδηγία ΕΠΕ προβλέπει ότι τα κράτη µέλη πρέπει να µεριµνούν ώστε πριν χορηγηθεί η άδεια, τα έργα τα οποία ενδέχεται να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον λόγω, µεταξύ άλλων, της φύσεως, του µεγέθους ή θέσεώς τους, να χρειάζονται άδεια και εκτίµηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τα έργα αυτά ορίζονται στο άρθρο 4, το οποίο παραπέµπει στα παραρτήµατα Ι και ΙΙ της οδηγίας. Για τα έργα που αναφέρονται στο παράρτηµα Ι είναι υποχρεωτική η ΕΠΕ. Για τα έργα που αναφέρονται στο παράρτηµα ΙΙ, τα κράτη µέλη αποφασίζουν είτε βάσει µιας κατά περίπτωση εξέτασης ή βάσει κατώτατων ορίων ή κριτηρίων κατά πόσο το έργο θα υποβληθεί σε εκτίµηση λαµβάνοντας υπόψη τα κριτήρια επιλογής που ορίζονται στο παράρτηµα ΙΙΙ της οδηγίας. Σε περίπτωση που αυτά συντρέχουν, πρέπει να διεξαχθεί εκτίµηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Στο παράρτηµα Ι περιλαµβάνονται στο σηµείο 8 β «εµπορικοί λιµένες, αποβάθρες φορτοεκφόρτωσης που συνδέονται µε την ξηρά και εξωτερικοί λιµένες (εκτός των αποβαθρών για τα πορθµεία) όπου µπορούν να προσεγγίσουν σκάφη άνω των 1350 τόνων». Στο παράρτηµα ΙΙ περιλαµβάνονται τα ναυπηγεία (σηµείο 4 ζ) η κατασκευή οδών λιµένων και λιµενικών εγκαταστάσεων καθώς και αλιευτικών λιµένων (σηµείο 10 ε) τα παράκτια έργα για την καταπολέµηση της διάβρωσης και ενδοθαλάσσια έργα που παρέχουν τη δυνατότητα διαµόρφωσης της ακτής, π.χ. µε την κατασκευή αναχωµάτων, µώλων, λιµενοβραχιόνων και άλλων έργων προστασίας από τη θάλασσα (σηµείο 10 ια) µαρίνες σκαφών αναψυχής (σηµείο 12 β). Βάσει των στοιχείων αυτών που απαριθµούνται στα παραρτήµατα της οδηγίας, ενδέχεται η οδηγία ΕΠΕ να εφαρµόζεται στην περίπτωση των κατασκευαστικών έργων για την αποβάθρα Bartelomeo. Ωστόσο, η αναφορά δεν παρέχει επαρκείς πληροφορίες σχετικά µε τη φύση και το µέγεθος της αποβάθρας, ώστε να διαπιστωθεί εάν πραγµατικά πρέπει να διεξαχθεί ΕΠΕ βάσει της νοµοθεσίας της ΕΕ ή/και εάν έχει ήδη διενεργηθεί ΕΠΕ. Περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραµµα 2000-2006 (διαρθρωτικά ταµεία) Καµπανία εφαρµογή του µέτρου 1.5 του προγράµµατος Αντικείµενο της αναφοράς αποτελεί το περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραµµα για την Καµπανία, το οποίο συγχρηµατοδοτείται από τα διαρθρωτικά ταµεία της ΕΕ και ειδικότερα 1 ΕΕ L 73, 14.3.1997 PE 346.794 4/5 CM\536443.doc
από το µέτρο 1.5. Ενώ το µέτρο αυτό προβλέπει πόρους για την αποκατάσταση των ακτών που υποστεί διάβρωση, ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι οι πόροι που διατίθενται για την εν λόγω τεχνική καταπολέµησης της διάβρωσης είναι πολύ περιορισµένοι και ζητεί να δοθεί προτεραιότητα στην αποκατάσταση των ακτών νότια της Pinetamare εντός της περιφέρειας της Καµπανίας. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το µέτρο 1.5, το οποίο έχει εγκριθεί στο πλαίσιο του περιφερειακού επιχειρησιακού προγράµµατος, συνιστά µια ισορροπηµένη και ολοκληρωµένη προσέγγιση που καλύπτει τις ακτές και τις λεκάνες απορροής των ποταµών στην περιφέρεια της Καµπανίας. Ωστόσο, µολονότι η Επιτροπή συµφωνεί µε το περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραµµα και τα µέτρα του, δεν εµπίπτει στο πεδίο αρµοδιοτήτων της η λήψη απόφασης σχετικά µε µεµονωµένα έργα στο πλαίσιο κάθε µέτρου ούτε σχετικά µε τη συγκεκριµένη τοποθεσία υλοποίησής τους στην εκάστοτε περιφέρεια ή σχετικά µε το ποια έργα προτεραιότητας θα πρέπει να υλοποιηθούν. Σύµφωνα µε τον κανονισµό των διαρθρωτικών ταµείων, αυτές οι πτυχές των περιφερειακών επιχειρησιακών προγραµµάτων εµπίπτουν στην αρµοδιότητα των εθνικών και περιφερειακών αρχών.» CM\536443.doc 5/5 PE 346.794