Mελέτη Περιβάλλοντος A ηµοτικού

Mελέτη Περιβάλλοντος A ηµοτικού

ΣYΓΓPAΦEIΣ KPITEΣ-AΞIOΛOΓHTEΣ EIKONOΓPAΦHΣH ΦIΛOΛOΓIKH EΠIMEΛEIA YΠEYΘYNH TOY MAΘHMATOΣ KATA TH ΣYΓΓPAΦH YΠEYΘYNH TOY YΠOEPΓOY EΞΩΦYΛΛO ΠPOEKTYΠΩTIKEΣ EPΓAΣIEΣ Aικατερίνη Πλακίτση, Λέκτορας του Πανεπιστηµίου Iωαννίνων Άλκηστις Kοντογιάννη, Eπίκουρος Kαθηγήτρια του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Eιρήνη Σπυράτου, Eκπαιδευτικός Bάια Mανώλη, Eκπαιδευτικός Iωάννης Σαλβαράς, Aναπληρωτής Kαθηγητής του Πανεπιστηµίου Aθηνών Oυρανία Kυριαζή, Σχολική Σύµβουλος Zωή Bιτσάκη, Eκπαιδευτικός Παναγιώτα Φούρκα-Tαταράκη, Σκιτσογράφος - Eικονογράφος Xριστίνα Σπυροπούλου, Φιλόλογος Αλεξάνδρα X. Κουλουµπαρίτση, Σύµβουλος του Παιδαγωγικού Iνστιτούτου Eιρήνη Kανακουσάκη, Eκπαιδευτικός Mιχάλης Mακρουλάκης, Eικαστικός Kαλλιτέχνης ACCESS Γραφικές Tέχνες A.E. Στη συγγραφή του πρώτου µέρους έλαβαν µέρος και οι εκπαιδευτικοί: Eυαγγελία Mπάλλα (κατά το 1/3) και Iωάννης Σταράκης (κατά το 1/5) Γ Κ.Π.Σ. / ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ / Ενέργεια 2.2.1 / Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α: «Αναµόρφωση των προγραµµάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων» ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Μιχάλης Αγ. Παπαδόπουλος Οµότιµος Καθηγητής του Α.Π.Θ Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Πράξη µε τίτλο: «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού µε βάση το ΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το ηµοτικό και το Nηπιαγωγείο» Επιστηµονικός Υπεύθυνος Έργου Γεώργιος Τύπας Mόνιµος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Αναπληρωτής Επιστηµονικός Υπεύθυνος Έργου Γεώργιος Οικονόµου Mόνιµος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Έργο συγχρηµατοδοτούµενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο και 25% από εθνικούς πόρους.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Aικατερίνη Πλακίτση Άλκηστις Kοντογιάννη Eιρήνη Σπυράτου Bάια Mανώλη ANA OXOΣ ΣYΓΓPAΦHΣ: Mελέτη Περιβάλλοντος A ηµοτικού OPΓANIΣMOΣ EK OΣEΩΣ I AKTIKΩN BIBΛIΩN AΘHNA

ÚÔ Ï ÛË ÊˆÙÔÁÚ ÊÈÒÓ * H ÂappleÈÏÔÁ ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ÁÈÓ Ì  ı ÓË ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË Û ÁÁÚ ÊÈÎ ÔÌ. ŸÛ ÂÈÎfiÓ ÂÓ Ó Ê ÚÔÓÙ È apple Ú Î Ùˆ appleúô Ú ÔÓÙ È applefi ÙÔ appleúôûˆappleèîfi Ú Â Ô ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË, Ë ÔappleÔ Î È Â ÚÈÛÙ ıâúì fiûô Û ÓÂÈÛ ÊÂÚ Ó ÛÙË Û ÏÏÔÁ ÙÔ ÏÈÎÔ. H Ú ıìëûë ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ Á ÓÂÙ È applefi ÚÈÛÙÂÚ appleúô Ù ÂÍÈ Î È applefi apple Óˆ appleúô Ù Î Ùˆ. «MÈ ˆ Û Ó ÙË ÈÎ ÌÔ», Unicef, EÎ fiûâè Ù ÎË [ÛÂÏ. 12: (1), (2), (3), ÛÂÏ. 28: (1), (2), ÛÂÏ. 42: (2), (3), ÛÂÏ. 76: (2), (3)], MÔ ÛÂ Ô IÛÙÔÚ ÙË È Â, [ÛÂÏ. 15: (1)], OÚÁ ÓÈÛÌfi ÔÏÈÎÒÓ KÙÈÚ ˆÓ (O K), [ÛÂÏ. 17: (1), (2), ÛÂÏ. 19: (3), (5), ÛÂÏ. 100: (3)], ÔÏÂÌÈÎfi MÔ ÛÂ Ô Aı Ó, [ÛÂÏ. 17: (3), ÛÂÏ. 23: (1)], Ú Â Ô MÂÏÂÙ. [ÛÂÏ. 17: (3)], OÚÁ ÓÈÛÌfi AÓÙÈÛÂÈÛÌÈÎÔ Â È ÛÌÔ Î È ÚÔÛÙ Û (OA ), ÓÙ appleô EI MO [ÛÂÏ. 21: (1)], «ÂÍÈÎfi EÏÏ ÓˆÓ K ÏÏÈÙ ÓÒÓ», EÎ fiûâè M ÏÈÛÛ, [ÛÂÏ. 34: (2), (3), (4), (5), ÛÂÏ. 47: (1), ÛÂÏ. 54: (1), ÛÂÏ. 67: (1)], «ŒÏÏËÓ ˆÁÚ ÊÔÈ», EÎ fiûâè M ÏÈÛÛ, [ÛÂÏ. 41: (2), ÛÂÏ. 84: (1), (2), (3), (4), ÛÂÏ. 106: (1), ÛÂÏ. 109: (4), ÛÂÏ. 112: (1), ÛÂÏ. 115: (1), ÛÂÏ. 153: (1)], «EappleÙ HÌ Ú», EÎ fiûâè K ıëìâúèó, [ÛÂÏ. 41: (1)], «ÏÈÓ Î È ÈÓ apple È Ó È», M. AÚÁ ÚÈ Ë, M. MappleÂÓ ÎË, [ÛÂÏ. 41: (3), ÛÂÏ. 107: (1), (3), (4)], «Art Gallery», EÎ fiûâè Deagostini Hellas, [ÛÂÏ. 45: (1), (2), ÛÂÏ. 112: (2)], «EÏÏËÓÈÎ M ıôïôá», EÎ ÔÙÈÎ AıËÓÒÓ, [ÛÂÏ. 46: (2)], ÂÚÈÔ ÈÎfi Eø, EÎ fiûâè ÌappleÚ ÎË, [ÛÂÏ. 53: (1), ÛÂÏ. 66: (4)], EÏÏËÓÈÎfi OÚÁ ÓÈÛÌfi TÔ ÚÈÛÌÔ (EOT), [ÛÂÏ. 63: (1), (2), (4), (5), ÛÂÏ. 64: (1), ÛÂÏ. 65 (1), (2), ÛÂÏ. 66: (1), (5), ÛÂÏ. 71: (2), ÛÂÏ. 109: (2), ÛÂÏ. 110: (2), (3), (4), ÛÂÏ. 113: (1), (2), ÛÂÏ. 114: (2), (4), (5), ÛÂÏ. 120 (1), AÚ Â Ô K. K Ú ÓË, [ÛÂÏ. 63: (3), ÛÂÏ. 65: (3), (4), ÛÂÏ. 70: (1), ÛÂÏ. 71: (1), (3), ÛÂÏ. 76: (1), ÛÂÏ. 128: (2), ÛÂÏ. 135: (1)], «appleâèúô», K. Mapple Ï Ê, EÎ fiûâè ÔÙ Ìfi, [ÛÂÏ. 74: (1), ÛÂÏ. 113: (4), ÛÂÏ. 147: (4)], OÌÔÛappleÔÓ KˆÊÒÓ EÏÏ Ô, EÏÏËÓÈÎfi ÎÙ ÏÈÎfi AÏÊ ËÙÔ, [ÛÂÏ. 78: (1)], «25 ÚfiÓÈ ÌÈÎÚ applefiúù»,. K ÏÔÁÂÚÔappleÔ ÏÔ, [ÛÂÏ. 81: (1)], «EÏÏËÓÈÎ MÔ Û», EÎ ÔÙÈÎ AıËÓÒÓ, [ÛÂÏ. 83: (1), ÛÂÏ. 93: (4), ÛÂÏ. 100: (1), ÛÂÏ. 116: (1)], MÔ ÛÂ Ô K ÎÏ ÈÎ T ÓË, [ÛÂÏ. 83: (2)], «ÕıÏ AıÏËÙ Î È Œapple ıï»,. B Ï ÓË, EÎ fiûâè EÚ ÓËÙ, [ÛÂÏ. 91: (1)], «OÏ ÌappleÈ ÎÔ AÁÒÓ», Aı Ó 2004, [ÛÂÏ. 93: (1), (2), (3)], «EappleÈÎÔÈÓˆÓ», EÎ fiûâè EÚ ÓËÙ, [ÛÂÏ. 100: (4), (5), (6), (7), ÛÂÏ. 101: (1), (2), (3), ÛÂÏ. 102: (1), (2), (3), (4)], National Geographic, EÎ fiûâè ÌappleÚ ÎË, [ÛÂÏ. 101: (5)], «HPA», Ú TÚÈ ÓÙ Ê ÏÏ Ë, [ÛÂÏ. 107: (2)], «ËÛ ÚÔ ÙÔ AÁ Ô ŸÚÔ», EÎ ÔÙÈÎ AıËÓÒÓ, [ÛÂÏ. 109: (5)]. «H AÎÚfiappleÔÏË Î È ÙÔ MÔ ÛÂ Ô ÙË», EÎ fiûâè K EIø, [ÛÂÏ. 109: (1)], «Ú ÓÙ EÏÏËÓÈÎ KÔ ÏÈ», EÎ fiûâè K ÛÙ ÓÈÒÙË, [ÛÂÏ. 114: (4)],  ÙÚÈÎ EÙ ÈÚ TOA, [ÛÂÏ. 115: (3)], NÔÌÈÛÌ ÙÈÎfi MÔ Û Ô, [ÛÂÏ. 115: (4)], MÔ ÛÂ Ô Ô Ï Ó Ú º ÛÈÎ IÛÙÔÚ, [ÛÂÏ. 114: (1), ÛÂÏ. 115: (5), ÛÂÏ. 136: (4)], «Î T ÓË», M. K ÓËÁÔ ºÏ ÌappleÔ Ú, [ÛÂÏ. 115: (2), ÛÂÏ. 136: (7)], EıÓÈÎ ÚÈÎ ÎËÓ, [ÛÂÏ. 117: (1), ÛÂÏ. 152: (1)], ÚfiÁÚ ÌÌ ME INA, ÂÏ. ÔÁÚ ÊÈÎfi ÿ Ú Ì, [ÛÂÏ. 121: (1)], «H EÏÏËÓÈÎ Xψڻ, Mapple Ô Ì Ó E., EÏÏËÓÈÎ EÙ ÈÚ ÚÔÛÙ Û ÙË º ÛË, [ÛÂÏ. 123: (1), (3), ÛÂÏ. 124: (4), ÛÂÏ. 157: (apple Ó Î Ê ÙÒÓ), (3), (4), (5), (7), 12)], «BÈfiÙÔappleÔÈ ÙË EÏÏ», Ê Î., EÎ fiûâè Ù ÎË, [ÛÂÏ. 124: (3), (7), (9), ÛÂÏ. 137: (1), ÛÂÏ. 157: (apple Ó Î Ê ÙÒÓ), (2), (9), (apple Ó Î ÒˆÓ): (3), (6), (9), 16), «T ÛË ÙˆÓ ÌËÏÒÓ appleâúèô ÒÓ», Ê Î., EÎ fiûâè Ù ÎË, [ÛÂÏ. 124: (2), (6), ÛÂÏ. 125: (1)], «T AÁÚÈÔÏÔ ÏÔ»,. Ê Î, EÎ. Ù ÎË, [ÛÂÏ. 124: (5), ÛÂÏ. 140: (2), ÛÂÏ. 157: (apple Ó Î Ê ÙÒÓ), (1)], «ËÏ ÛÙÈÎ Î È ÂÚappleÂÙ ÙË EÏÏ», EÏ ıâúô T appleô, [ÛÂÏ. 130: (4), ÛÂÏ. 140: (1), ÛÂÏ. 157: (apple Ó Î ÒˆÓ), (1), (10], EÏÏËÓÈÎ OÚÓÈıÔÏÔÁÈÎ EÙ ÈÚ, [ÛÂÏ. 130: (6), ÛÂÏ. 135: (4), ÛÂÏ. 136: (5), ÛÂÏ. 137: (3), ÛÂÏ. 140: (3), ÛÂÏ. 157: (apple Ó Î ÒˆÓ): (12)], EÙ ÈÚ MÂÏ ÙË Î È ÚÔÛÙ Û ÙË MÂÛÔÁÂÈ Î ºÒÎÈ MOm [ÛÂÏ. 139: (1), (2), (3)], ÓˆÚ ÔÓÙ ÙÔ ÁÚfiÙÔappleÔ, Y EXø E, [ÛÂÏ. 136: (6), ÛÂÏ. 157: (apple Ó Î ÒˆÓ), (4)], WWF, ÁÎfiÛÌÈÔ T ÌÂ Ô ÁÈ ÙË º ÛË, [ÛÂÏ. 140: (3)].

ÂÚÈÂ fiìâó H ÔÌ EÓfiÙËÙ 1: H Ù ÍË ÌÔ Κεφάλαιο 1 Πώς είναι η τάξη µου;...10 Κεφάλαιο 2 H οµάδα µια αγκαλιά, δάσκαλοι µε τα παιδιά...13 Κεφάλαιο 3 Πώς ζούµε στην τάξη;...14 EÓfiÙËÙ 2: TÔ Û ÔÏÂ Ô ÌÔ Κεφάλαιο 1 Πώς είναι το σχολείο µου;...18 Κεφάλαιο 2 Πώς ζούµε στο σχολείο;...20 Κεφάλαιο 3 Eκδροµές µε το σχολείο, εκδηλώσεις και γιορτές...22 Κεφάλαιο 4 28η Oκτωβρίου 1940...23 EÓfiÙËÙ 3: H ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ Κεφάλαιο 1 H οικογένεια...26 Κεφάλαιο 2 Πώς ζούµε στην οικογένεια;...29 Κεφάλαιο 3 Πώς η οικογένεια φροντίζει το περιβάλλον;...31 O ÚfiÓÔ EÓfiÙËÙ 1: O ÓıÚˆappleÔ Î È Ô ÚfiÓÔ Κεφάλαιο 1 H οικογένειά µου έχει ιστορία...34 Κεφάλαιο 2 H δική µου ιστορία...37 Κεφάλαιο 3 Πώς µετράω το χρόνο;...38 Κεφάλαιο 4 Πώς αλλιώς µετράω το χρόνο;...40 Κεφάλαιο 5 Xριστούγεννα, Πρωτοχρονιά...41 Κεφάλαιο 6 Πώς περνάω τον ελεύθερο χρόνο µου;...42 EÓfiÙËÙ 2: O ÏÈÔ Î È Ë ˆ Ì Κεφάλαιο 1 O Ήλιος, ο Hλιάτορας, ο Πετροπαιχνιδιάτορας...45 Κεφάλαιο 2 Tι µας προσφέρει ο ήλιος;...47 O ÙfiappleÔ ÌÔ EÓfiÙËÙ 1: TÔ Ûapple ÙÈ ÌÔ Κεφάλαιο 1 Στο σπίτι µου...50 EÓfiÙËÙ 2: H ÁÂÈÙÔÓÈ ÌÔ Κεφάλαιο 1 Πώς είναι η γειτονιά µου;...53 Κεφάλαιο 2 Oι άνθρωποι της γειτονιάς µου...55 Κεφάλαιο 3 Πώς ζούµε στη γειτονιά;...57 Κεφάλαιο 4 H γειτονιά και το περιβάλλον...59 EÓfiÙËÙ 3: O ÙfiappleÔ appleô ˆ Κεφάλαιο 1 Aκτές και θάλασσα...64 Κεφάλαιο 2 Nησιά...66 Κεφάλαιο 3 Ποτάµια, λίµνες, κάµποι...68 Κεφάλαιο 4 Bουνά...70 Κεφάλαιο 5 Πώς οι άνθρωποι αλλάζουν τον τόπο που ζουν;...72 OÈ Ó ÁÎÂ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ EÓfiÙËÙ 1: OÈ Ó ÁÎÂ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ Κεφάλαιο 1 Ποιες είναι οι ανάγκες του ανθρώπου;...75 Κεφάλαιο 2 Άνθρωποι µε ειδικές ανάγκες...78 EÓfiÙËÙ 2: ÓˆÚ ˆ ÙÔ ÛÒÌ ÌÔ Κεφάλαιο 1 Γνωρίζω το σώµα µου...81 5

Κεφάλαιο 2 Γνωρίζω τον κόσµο µε τις αισθήσεις...85 Κεφάλαιο 3 Πώς φροντίζω το σώµα µου για να είµαι υγιής;...87 EÓfiÙËÙ 3: O ıïëùèûìfi ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô Ì Κεφάλαιο 1 Oι αθλητικές δραστηριότητες στο σχολείο µας...90 Κεφάλαιο 2 Kανόνες και αθλήµατα...92 EÓfiÙËÙ 4: AÁ ı Î È Âapple ÁÁ ÏÌ Ù Κεφάλαιο 1 Aγαθά και επαγγέλµατα...96 Ò ÂappleÈÎÔÈÓˆÓÔ ÌÂ; EÓfiÙËÙ 1: EappleÈÎÔÈÓˆÓ ÂÓËÌ ÚˆÛË M Û M ÈÎ EÓËÌ ÚˆÛË Κεφάλαιο 1 H επικοινωνία άλλοτε και σήµερα...101 Κεφάλαιο 2 Mέσα Mαζικής Eπικοινωνίας και Eνηµέρωσης...103 O ÔÏÈÙÈÛÌfi Ì EÓfiÙËÙ 1: T apple È Ó È ÏÏÔÙÂ Î È Û ÌÂÚ Κεφάλαιο 1 Tα παιχνίδια άλλοτε και σήµερα...106 EÓfiÙËÙ 2: Ò Ó Î Ï appleùˆ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÙÔ ÙfiappleÔ ÌÔ ; Κεφάλαιο 1 Πώς ανακαλύπτω την ιστορία του τόπου µου;...110 Κεφάλαιο 2 25η Mαρτίου: διπλή γιορτή...112 EÓfiÙËÙ 3: TÈ Â Ó È Ô appleôïèùèûìfi ; Κεφάλαιο 1 O πολιτισµός του τόπου µας...114 Κεφάλαιο 2 Mια επίσκεψη στο Mουσείο...116 Κεφάλαιο 3 Tι συµβαίνει στην περιοχή µας;...117 Κεφάλαιο 4 Kάθε τόπος τα έθιµά του... και ο χρόνος τα δικά του...118 Κεφάλαιο 5 Tο βιβλίο των παροιµιών...119 Κεφάλαιο 6 Aπόκριες...120 Κεφάλαιο 7 Πάσχα...121 EÚÂ ÓÔ ÌÂ ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ EÓfiÙËÙ 1: T Ê Ù ÙÔ ÙfiappleÔ ÌÔ Κεφάλαιο 1 Ποια φυτά ζουν στον τόπο µου;...124 Κεφάλαιο 2 Ποια είναι τα µέρη των φυτών;...126 Κεφάλαιο 3 Oι εποχές και τα φυτά...128 EÓfiÙËÙ 2: T Ò ÙÔ ÙfiappleÔ ÌÔ Κεφάλαιο 1 Ποια ζώα ζουν στον τόπο µου;...131 Κεφάλαιο 2 Ποια είναι τα µέρη ενός ζώου;...133 Κεφάλαιο 3 Oι οικογένειες των ζώων...134 Κεφάλαιο 4 Tα ζώα και το περιβάλλον...136 Κεφάλαιο 5 Πώς φροντίζουµε τα φυτά και τα ζώα;...137 EÓfiÙËÙ 3: AÓÙÈÎÂ ÌÂÓ applefi ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ ÌÔ Κεφάλαιο 1 Aπό τι είναι φτιαγµένα τα αντικείµενα στην τάξη µου;...142 Κεφάλαιο 2 Πόσα είδη υλικών υπάρχουν γύρω µου;...144 EÓfiÙËÙ 4: H ËÏÂÎÙÚÈÎ ÂÓ ÚÁÂÈ ÛÙË ˆ Ì Κεφάλαιο 1 H ηλεκτρική ενέργεια στη ζωή µας...147 Κεφάλαιο 2 Kάνουµε οικονοµία στην ηλεκτρική ενέργεια...149 EÓfiÙËÙ 5: TÔ Ù Í È ÙÔ Ô Κεφάλαιο 1 Tο ταξίδι του ήχου...151 6

ÂÈ Û apple È È. TÔ fióôì ÌÔ Â Ó È ˆÓ Ï ˆÓ. È ÂÁÒ Â Ì È Ë ªËÏÒ ÌËÏÒ. TÔ ÈÎfi ÛÔ fióôì ; ŸÓÔÌ : ŒÏ Ó ÁÓˆÚ ÛÔ ÌÂ: ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÛÔ, ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ì Î È Ï ÁÔ apple Ú apple Ú. ª ı Ù ÍÈ Ô Ì ÛÙË ÁË Î È ÛÙÔÓ Ú 7

Ò ÂÚÁ fiì ÛÙÂ: Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì ƒˆù ÌÂ Ô Ì ˆÁÚ Ê Ô Ì fi Ô ÌÂ Î È ÎÔÏÏ Ì ٠ÛÎÂ Ô Ì Ú ÓÔ Ì ͈ applefi ÙËÓ Ù ÍË EÚÁ fiì ÛÙ ÛÙÔ ÙÂÙÚ ÈÔ ÂÚÁ ÛÈÒÓ 8

Ù ÍË ÌÔ 1. Πώς είναι η τάξη µου; 2. H ÔÌ ÌÈ ÁÎ ÏÈ, ÛÎ ÏÔÈ ÌÂ Ù apple È È 3. Πώς ζούµε στην τάξη; 9

1. Ò Â Ó È Ë Ù ÍË ÌÔ ; Ò Â Ó È Ë Ù ÍË ÛÔ ; Ô ÌÂ: Γνωρίζω την τάξη µου. M ÛÙËÓ Ù ÍË appleâúapple ÙÒ. Úˆ ÌÔ apple Ú ÙËÚÒ. È Ï Áˆ Î ÙÈ. MÈÏÒ ÁÈ Ùfi. Παρατηρώ προσεκτικά την τάξη µου. Ποια πράγµατα υπάρχουν γύρω µου; ÚÈÛÙÂÚ ; apple Óˆ; Tι βλέπω Î Ùˆ; ÂÍÈ ; Tι άλλο θα ήθελα να έχει η τάξη µου; Γιατί; Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì 10

Ò Â Ó È Ë Ù ÍË ÌÔ ; Πόσα είναι ο ; Πόσες είναι ο ; Πόσες είναι το ; Mετράω και µε µια το µου. Πώς αλλιώς µετράµε; Tι άλλο θα ήθελες να µετρήσεις; Ô ÌÂ: Kλείνω τα µάτια µε ένα σε ένα ή σε ένα. ίνω οδηγίες για να πάει στην. H τάξη µου είναι ένας χώρος που έχει πολλά πράγµατα. Έχει πίνακα, θρανία, καρέκλες, βιβλιοθήκη. 11

Ò Â Ó È Ë Ù ÍË ÌÔ ; Σε τι µοιάζει η τάξη µου µε τις άλλες τάξεις; Σε τι διαφέρει; 1 2 12

2. H ÔÌ ÌÈ ÁÎ ÏÈ, ÛÎ ÏÔÈ Ì ٠apple È È Ô ÌÂ: E Ì È Ë ÕÓÓ Î È ÌÔ Ú ÛÂÈ... Aς γνωριστούµε. Ô ÌÂ: Aναγνωρίζω τους συµµαθητές µου. Τι θα ήθελες να ρωτήσεις τα, το ή τη ; ƒˆù Ì Aapplefi Ê ÏÔ Í ÂÈÏ ÂÈ Î È fiïô ÁÚ ÌÌ Ù Ì Ú ÂÈ *. TÈ Â Ó È; H τάξη µου είναι µια οµάδα. * P. Kαρθαίου 3 13

3. Ò Ô ÌÂ ÛÙËÓ Ù ÍË; Γινόµαστε οµάδες και συζητάµε τι κάνουν τα παιδιά στις εικόνες. Tι άλλο κάνουµε στην τάξη; 14

Ò Ô ÌÂ ÛÙËÓ Ù ÍË; È ÙËÓ Ù ÍË Û Î ÓfiÓÂ Ó ı ÚÂ ÙÂ, fiïôè Ì Î Ï ÙÂÚ ı Â ÙÂ. ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì Σκεφτόµαστε τρόπους για να ζούµε καλά στην τάξη. Mε το δάσκαλο ή τη δασκάλα µας συµφωνούµε για τους κανόνες που θα έχουµε στην τάξη µας. Γινόµαστε ζευγάρια ή οµάδες. Παίζουµε έναν κανόνα της τάξης. Ô ÌÂ H Ù ÍË ÙË ÁÈ ÁÈ ÌÔ Στην τάξη µας έχουµε κανόνες! 4 15

Ù ÍË ÌÔ Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì Tι σηµαίνει για σένα η τάξη σου; Nα ζωγραφίσεις εικόνες από την τάξη σου. 16

To Û ÔÏÂ Ô ÌÔ 1. Πώς είναι το σχολείο µου; 2. Πώς ζούµε στο σχολείο; 3. EÎ ÚÔÌ ÌÂ ÙÔ Û ÔÏÂ Ô, ÂÎ ËÏÒÛÂÈ Î È ÁÈÔÚÙ... 4. 28η Oκτωβρίου 1940 17

1. Ò Â Ó È ÙÔ Û ÔÏÂ Ô ÌÔ ; TÔ Û ÔÏÂ Ô Ú ÂÈ! Ú ÓÔ Ì ͈ applefi ÙËÓ Ù ÍË Aς γνωρίσουµε το σχολείο µας! È Ï appleâè ; È ÎÔ ; È appleè ÓÂÈ ; È Ì Ú ÂÈ ; È ÓÈÒıÂÈ ; Γινόµαστε οµάδες. Eρευνούµε τους χώρους του σχολείου. 18

Ò Â Ó È ÙÔ Û ÔÏÂ Ô ÌÔ ; ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì BÏ appleˆ Û ÔÏÂ ÌÂÁ Ï, Ï appleˆ Û ÔÏÂ ÌÈÎÚ, ÛÙËÓ applefiïë, ÛÙÔ Ô Ófi, ÛÙÔÓ Î ÌappleÔ, ÛÙ ÓËÛÈ. Tι άλλο θα θέλαµε να έχει το σχολείο µας; Yπάρχει κάτι που δε µας αρέσει; Γιατί; To σχολείο µας έχει πολλούς χώρους. Έχει αίθουσες, γραφεία, αυλή. 1 2 19

2. Ò Ô ÌÂ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô; Tι άλλο κάνουµε στο σχολείο; Tι σου αρέσει πιο πολύ; Ô Â Ó È Ô Î Ô ; Ô ı appleï Óˆ Ù ÚÈ ÌÔ ; Tι θα έλεγες σε έναν συµµαθητή σου που πετάει τα σκουπίδια κάτω; Ποιους κανόνες χρειαζόµαστε για να ζούµε καλά κάθε µέρα, όταν είµαστε στο σχολείο; 20

Ò Ô ÌÂ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô; Tι θα κάνουµε αν γίνει σεισµός στο σχολείο; K ÓÔ ÌÂ Ó apple È Ó È ÂÙÔÈÌfiÙËÙ. Παρατηρούµε προσεκτικά το φυλλάδιο οδηγιών. Tι θα κάνουµε αν γίνει σεισµός και είµαστε στο σπίτι; OAΣΠ OÚÁ ÓÈÛÌfi AÓÙÈÛÂÈÛÌÈÎÔ Â È ÛÌÔ Î È ÚÔÛÙ Û Στο σχολείο µαθαίνουµε πολλά πράγµατα. Mαθαίνουµε τι πρέπει να κάνουµε την ώρα του σεισµού. 3 21

3. EÎ ÚÔÌ ÌÂ ÙÔ Û ÔÏÂ Ô, ÂÎ ËÏÒÛÂÈ Î È ÁÈÔÚÙ ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì Tι κάνουν τα παιδιά στην πάνω εικόνα; Πού πηγαίνουν οι µαθητές και οι µαθήτριες της Πρώτης τάξης µε το σχολικό; Πού θα ήθελες να πας µε το σχολείο σου; TÈ ÚÂÈ ÂÙ È Ó ˆ Ì ÌÔ fiù Ó appleëá Óˆ ÂÎ ÚÔÌ ; TÚ ÁÔ ÌÂ: «Ù Ó Ó ÌÈÎÚfi Î Ú È...» Mε το σχολείο πηγαίνουµε εκδροµές, κάνουµε εκδηλώσεις και γιορτές. 4-5 22

4. 28Ë OÎÙˆ Ú Ô 1940 A. Aλεξανδράκης, Έλληνες στρατιώτες στην Πίνδο, 1940-1941 OÈ apple appleappleô Â Ì appleô ÙÒÚ Ô Ó ÈfiÓÈ ÛÙ Ì ÏÏÈ appleôïâì Û Ó appleúèó ÚfiÓÈ Ì ÛÙÔ ÎÚ Ô Î È ÛÙ ÈfiÓÈ ÁÈ ÙÈÌ, ÁÈ Ï ÙÂÚÈ. Γ. Bρεττός Pωτάµε τους παππούδες και τις γιαγιάδες µας να µας πουν τι έγινε την 28η Oκτωβρίου 1940. ƒˆù ÌÂ È È, ÙË EÏÏ Ô apple È È, appleô ÛÎÏËÚ appleôïâì ÙÂ, apple Óˆ ÛÙ Ô Ó... M. Tραϊφόρος, M. Σουγιούλ 23

TÔ Û ÔÏÂ Ô ÌÔ Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì TÔ Û ÔÏÂ Ô ÌÔ Tι σηµαίνει για σένα το σχολείο σου; Nα ζωγραφίσεις εικόνες από το σχολείο σου στα πέταλα του λουλουδιού. 24

ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ 1. Η οικογένεια 2. Πώς ζούµε στην οικογένεια; 3. Πώς η οικογένεια φροντίζει το περιβάλλον; 25

1. ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Ë ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ! Θέλεις να µιλήσεις για τη δική σου οικογένεια; ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙË ÕÓÓ Ë ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙË Ê ÏË ÌÔ, ÙË ÕÓÓ. Ô ÂÚÊfi ÙË Ë ÕÓÓ Ë ÂÚÊ ÙË Ë Ì Ì ÙË o Ìapple Ìapple ÙË Ô apple appleappleô ÙË Ë ÁÈ ÁÈ ÙË 26

ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙÔ Ì Ú ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÙÔ ÎË Ë Ì Ì ÙÔ Ô Ì Ú Ô Ìapple Ìapple ÙÔ Ô ÎË Τι θα ήθελες να ρωτήσεις την Άννα, τον Oµάρ και τον Tάκη για τις οικογένειές τους; ƒˆù Ì ÈÎ ÌÔ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÏÏ ÍÂ! Πώς µπορεί να αλλάξει µια οικογένεια; Kάθε παιδί έχει τη δική του οικογένεια. Όλες οι οικογένειες δεν είναι όµοιες. 27

ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÕÏÏ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ Oικογένεια Κινέζων Oικογένεια Ινδών µ Ï ÙË ÊˆÙÔÁÚ Ê ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÛÔ Παίζουµε το παιχνίδι Μοιάζω- ιαφέρω. Σε τι µοιάζουν οι οικογένειες που φαίνονται στις φωτογραφίες; Σε τι διαφέρουν; O γιος της µαµάς µου είµαι εγώ. O γιος του µπαµπά µου είµαι εγώ. O αδελφός του αδελφού µου είµαι εγώ. O αδελφός της αδελφής µου είµαι εγώ. O εγγονός της γιαγιάς µου είµαι εγώ. O εγγονός του παππού µου είµαι εγώ. O ανιψιός του θείου µου είµαι εγώ. O ανιψιός της θείας µου είµαι εγώ. O ξάδελφος του ξαδέλφου µου είµαι εγώ. O ξάδελφος της ξαδέλφης µου είµαι εγώ. Ποιος είµαι πια εγώ!!!! Ó Â Û È ÎÔÚ ÙÛÈ, appleò ı ÙÔ appleâè ; 1 2 28

2. Ò Ô ÌÂ ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ; Â ÙÂ appleò Ô Ó ÔÈ Ê ÏÔÈ ÌÔ. Ποιες από τις εικόνες σού θυµίζουν την οικογένειά σου; Τι άλλο κάνετε µε τη δική σου οικογένεια; Βοηθάµε ο ένας τον άλλον. Tώρα είµαστε µια συντροφιά. Tι µας προσφέρει η οικογένειά µας; Tι προσφέρουµε εµείς στην οικογένειά µας; 29

Ò Ô Ì ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ; Àapple Ú Ô Ó Î È appleúô Ï Ì Ù Μπορούµε να κάνουµε πάντα αυτό που θέλουµε; Γιατί; Ô Ì Γινόµαστε ζευγάρια. Παίρνουµε ρόλους. Συζητάµε για ένα πρόβληµά µας. ίνουµε λύση σε αυτό. Όλοι κάνουν κάτι µέσα στην οικογένεια, δηλαδή έχουν ρόλους. Kάθε οικογένεια έχει κανόνες. Όλοι βοηθάνε σε µια οικογένεια. ËÙ ˆ Ô ıâè applefi Î appleôèôó ÌÂÁ Ï ÙÂÚÔ ÛÙÔ Ûapple ÙÈ Î È ÁÚ Êˆ Ó Ó Î ÓfiÓ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ. ŒÓ Î ÓfiÓ ÙË ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ 3 4 30

3. Ò Ë ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÊÚÔÓÙ ÂÈ ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ; EÁÒ Î È Ë ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ appleúôû Ô ÌÂ... Παρατηρώ τις παραπάνω εικόνες. Ποιες εικόνες δείχνουν τη φροντίδα µας για το περιβάλλον; ικαιολογώ την απάντησή µου. Τι µπορεί να κάνει µια οικογένεια για το περιβάλλον; Kάθε οκογένεια µπορεί να κάνει πολλά για να προστατεύει το περιβάλλον. 5 6 31

H ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ ˆÁÚ Ê Ô Ì Ζωγραφίζω ένα µήνυµα για το περιβάλλον. Tο δείχνω στην οικογένειά µου και συζητάµε για αυτό. Ì ÌÈÏ ÛÂÈ ÁÈ ÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÛÔ ; Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì H ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ÌÔ 32

O ÓıÚˆappleÔ Î È Ô ÚfiÓÔ 1. H οικογένειά µου έχει ιστορία 2. H δική µου ιστορία Nα κολλήσεις δύο δικές σου φωτογραφίες. 3. Πώς µετράω το χρόνο; 4. Πώς αλλιώς µετράω το χρόνο; 5. Xριστούγεννα Πρωτοχρονιά 6. Πώς περνάω τον ελεύθερο χρόνο µου; 33

1. O ÓıÚˆappleÔ H oèîôá ÓÂÈ Î È ÌÔ Ô ÚfiÓÔ ÂÈ ÈÛÙÔÚ «H ÈÛÙÔÚ ÙË Ì Ì ÌÔ» Στην κουζίνα του σπιτιού αρχηγός ήτανε η µαµά της µαµάς της µαµάς µου, η γιαγιά της µαµάς µου, η δική µου προγιαγιά. Σ. Zαραµπούκα άβης. Bαλαβανίδη M. Bασιλείου Σ. άβης. Bάζω αριθµούς στους κύκλους και στις φωτογραφίες. Ξεκινάω από την προγιαγιά. Kαι η οικογένειά σου έχει ιστορία. Θα µας διηγηθείς κάτι από αυτήν; 34

H O ÓıÚˆappleÔ oèîôá ÓÂÈ Î È ÌÔ Ô ÂÈ ÚfiÓÔ ÈÛÙÔÚ Όνοµα: Koλλάω φωτογραφίες µε τα πρόσωπα της οικογένειάς µου. Γράφω τα ονόµατά τους στις γραµµές. Aapplefi appleô Â Ó È Ë Ì Ì ÛÔ, Ô Ìapple Ìapple ÛÔ, Ô apple appleappleô ÛÔ, Ë ÁÈ ÁÈ ÛÔ ; 35

H O ÓıÚˆappleÔ oèîôá ÓÂÈ Î È ÌÔ Ô ÂÈ ÚfiÓÔ ÈÛÙÔÚ TÈ ÏÏ ÍÂ ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ ; PÒÙËÛÂ ÙË Ì Ì, ÙÔÓ Ìapple Ìapple, ÙÔÓ apple appleappleô, ÙË ÁÈ ÁÈ ÁÈ... ÙÔ Ûapple ÙÈ ÚÔ ÚfiÌÔ ˆÚÈfi, Ù, ÙÔ, ÙÔ, ÙËÓ applefiïë ÙÔ, fiù Ó Ù Ó apple È È. Mια φορά κι έναν καιρό, κάπου πέρα, κάπου εδώ, ο παππούς και η γιαγιά κάνανε πολλά παιδιά. Kαι µετά, και µετά; Tα παιδιά κάναν παιδιά. Kαι µετά, και µετά; E! Γεννήθηκα εγώ. Γεια σας παιδιά! 1 36

O 2. ÓıÚˆappleÔ H ÈÎ ÌÔ Î È ÈÛÙÔÚ Ô ÚfiÓÔ N ÛÂÈ, EÏ ÓË, Î È ÚfiÓÈ appleôïï, ÌÂÁ ÏË Ó Á ÓÂÈ ÌÂ ÛappleÚ Ì ÏÏÈ! Πώς ήταν η Eλένη όταν γεννήθηκε; Πώς είναι έξι χρονών; Γράφω X ÚÔ ÌÂÓ ÂÓ ıïè σε µια άλλη γλώσσα. Kλείνω τα µάτια και θυµάµαι... όταν ήµουν πιο µικρός ή πιο µικρή. Πώς ήµουν; Tι µπορούσα να κάνω; Γεννήθηκα πριν από... χρόνια. Γιορτάζω τα γενέθλιά µου το µήνα... 2 37

3. O ÓıÚˆappleÔ Ò ÌÂÙÚ ˆ Î È ÙÔ Ô ÚfiÓÔ ÚfiÓÔ; PÒÙ ÙÔÓ ÏÈÔ, ÙÔ ÌÂÁ ÏÔ ÚÔÏfiÈ! TÈ ÒÚ Â Ó È; ÙË ÒÚ ÙˆÓ ÚÔÏÔÁÈÒÓ Παρατηρώ τις εικόνες. Πώς µετράµε το χρόνο; Πώς µπορούµε να µετρήσουµε το χρόνο χωρίς ρολόι; Mε το ρολόι µετράµε το χρόνο που περνάει. TÈÎ Ù Î, ÙÈÎ Ù Î, ÙÈÎ Ù Î 38

O Ò ÓıÚˆappleÔ ÌÂÙÚ ˆ Î È ÙÔ ÚfiÓÔ; Ô ÚfiÓÔ OÈ ÒÚ ΠÏÔ Ó, ÔÈ Ì Ú appleâúóô Ó. TÈ Ì Ú Â Ó È Û ÌÂÚ ; Γράφω το όνοµα κάθε µέρας. H Â Ù Ú Ì ÙËÓ TÚ ÙË ÛÙË TÂÙ ÚÙË apple Ó ÙÔ Ûapple ÙÈ. M ÙËÓ ÌappleÙË ÎÔ ÂÓÙÈ Ô Ó ÙËÓ Ú ÛÎÂ ÊˆÓ Ô Ó. ÚÓÔ ÓÂ Î È ÙÔ ÙÔ Î È ÙÚ Ó apple Ú Î Ùˆ. N ÎÈ Ë K ÚÈ Î ÛÙÔ appleï È ÙÔ Ì ÓÙ ÏÈ ÙË ÎÔ Ó ÂÈ. KÈ Ú ÈÓ Ó ˆËÚfi ÙË ÔÌ ÙÔ ÔÚfi. Â Ù Ú Γ. Kρόκος Mετράµε το χρόνο που περνάει και µε µέρες. Mία εβδοµάδα έχει εφτά µέρες: ευτέρα, Tρίτη, Tετάρτη, Πέµπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Kυριακή. 3 4 5 39

4. O ÓıÚˆappleÔ Ò ÏÏÈÒ Î È ÌÂÙÚ ˆ Ô ÚfiÓÔ ÙÔ ÚfiÓÔ; Úˆ Á Úˆ ÔÈ Ì ÓÂ fiïôè, Ë ˆ appleâúè fiïè, ÓıË, ÈfiÓÈ Î È ÚÔ, Î ıâ ÚfiÓÔ apple ÙËÓ Ú... ÈÏÈappleÔ appleôïë XÂÈÌÒÓ I ÓÔ ÚÈÔ AappleÚ ÏÈÔ ÕÓÔÈÍË ºıÈÓfiappleˆÚÔ IÔ ÓÈÔ K ÏÔÎ ÚÈ OÎÙÒ ÚÈÔ Ποιους άλλους µήνες γνωρίζεις; Ποιες είναι οι τέσσερις εποχές; 6 7 Tο χρόνο που περνάει το µετράµε και µε µήνες. Ένας χρόνος έχει δώδεκα µήνες: Iανουάριος, Φεβρουάριος, Mάρτιος, Aπρίλιος, Mάιος, Iούνιος, Iούλιος, Aύγουστος, Σεπτέµβριος, Oκτώβριος, Nοέµβριος, εκέµβριος. 40

5. O ÓıÚˆappleÔ XÚÈÛÙÔ ÁÂÓÓ Î È Ô ÚfiÓÔ ÚˆÙÔ ÚÔÓÈ Θεοφάνης, H Γέννηση του Xριστού XÚÈÛÙÔ ÁÂÓÓ, ÚˆÙÔ ÁÂÓÓ... N. Λύτρας, Tα κάλαντα AÚ ÈÌËÓÈ ÎÈ Ú È ÚÔÓÈ... Tι γιορτάζουµε τα Xριστούγεννα; Tι γιορτάζουµε την Πρωτοχρονιά; Tι ετοιµασίες κάνουµε για τις γιορτές... στο σπίτι και στο σχολείο; Ποιο µήνα γιορτάζουµε τα Xριστούγεννα; Ποια εποχή; Ποιο µήνα γιορτάζουµε την Πρωτοχρονιά; Tραγουδάµε τα κάλαντα των Xριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς στις άλλες τάξεις του σχολείου. Γράφουµε ένα γράµµα στα παιδιά της Πρώτης τάξης σε µια άλλη χώρα. Pωτάµε πώς γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά εκεί. 41

6. O ÓıÚˆappleÔ Ò appleâúó ˆ Î È ÙÔÓ ÚfiÓÔ ÂÏÂ ıâúô ÚfiÓÔ ÌÔ ; Tι κάνουν τα παιδιά στις εικόνες; Πότε βρίσκουν καιρό για τέτοιες ασχολίες; EÛ ÙÈ Î ÓÂÈ fiù Ó ÂÈ ÂÏÂ ıâúô ÚfiÓÔ; Bάζω X σε ό,τι κάνω εγώ, όποτε έχω ελεύθερο χρόνο: TÈ ÏÏÔ ÌappleÔÚÂ Ó Î ÓÂÈ fiù Ó ÂÈ ÂÏÂ ıâúô ÚfiÓÔ; O χρόνος κυλάει ευχάριστα, όταν νιώθουµε καλά και κάνουµε όµορφα πράγµατα. Θέατρο Σκιών E. Σπαθάρης O Kαραγκιόζης µε τα παιδιά του 42

O ÓıÚˆappleÔ Î È Ô ÚfiÓÔ Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì «O ÚfiÓÔ, Ó ÙÚ ÓÔ appleô appleâúó...» Πώς µετράµε το χρόνο; Zωγράφισε στα βαγόνια του τρένου. Mε το ÙÚ ÓÔ ÙË Ú, ταξιδεύεις για µια ώρα. Πού πηγαίνεις και τι συµβαίνει στο τρένο µέσα; 43

O ÏÈÔ Ù ÍË ÌÔ Î È Ë ˆ Ì K ÏËÌ Ú! K ÏËÓ Ù! 1. O Ήλιος, ο Hλιάτορας, ο Πετροπαιχνιδιάτορας 2. Tι µας προσφέρει ο ήλιος; 44

1. O ÏÈÔ, Ô HÏÈ ÙÔÚ, Ô ÂÙÚÔapple È ÓÈ È ÙÔÚ Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì Ένας µεγάλος ζωγράφος, ο Bαν Γκογκ, ζωγράφισε την ανατολή και τον ουρανό µε τα άστρα. Φαντάσου ότι είσαι µέσα σε κάθε εικόνα. Tι κάνεις; Tι νιώθεις; Γράφω µια λέξη που ταιριάζει κάτω από κάθε εικόνα. Úˆ appleúˆ Ô ÏÈÔ Á ÓÂÈ applefi ÙËÓ AÓ ÙÔÏ. TÔ Ú Î Ù ÓÂÈ Ì ÔÏfi Ú ÛË ÛÙÔÏ, Ó ÎÔÈÌËı ÛÙË ÛË. Γ. Bιζυηνός Ú ÓÔ Ì ͈ applefi ÙËÓ Ù ÍË Bγαίνουµε στην αυλή του σχολείου. είχνουµε από πού ανατέλλει και πού δύει ο ήλιος. 45

O ÏÈÔ, Ô HÏÈ ÙÔÚ, Ô ÂÙÚÔapple È ÓÈ È ÙÔÚ O ÏÈÔ Â Ó È Ó ÊˆÙÂÈÓfi ÛÙ ÚÈ. ƒˆù Ì Tι συµβαίνει και έχουµε µέρα και νύχτα; Tι άλλο θα ήθελες να µάθεις για τον ήλιο; ÚÈÓ applefi appleôïï ÚfiÓÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ apple ÛÙÂ Ó fiùè Ô ÏÈÔ Â Â Ô fiìôúê apple Ï ÙÈ : ÙÔ appleúòùô ÛÙËÓ Ó ÙÔÏ Î È ÙÔ Â ÙÂÚÔ ÛÙË ÛË. Πapple Á ÈÓ ÌÂ... Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì Nα φτιάξεις το δικό σου παραµύθι για τον ήλιο. O ήλιος ανατέλλει κάθε πρωί από την Aνατολή και δύει κάθε βράδυ στη ύση. Έτσι αλλάζει η µέρα µε τη νύχτα. 1 2 3 46

2. TÈ Ì appleúôûê ÚÂÈ Ô ÏÈÔ ; M ια φορά κι έναν καιρό κάπου υπήρχε ένα. Eκεί ο έλαµπε κάθε µέρα. Kαι ο χρόνος κυλούσε... M ια φορά κι έναν καιρό υπήρχε ένα κάπου αλλού, αλήθεια πού; Eκεί ο δεν έλαµπε ποτέ. Kαι ο χρόνος κυλούσε... Tι να έγινε στο ένα χωριό; Tι να έγινε στο άλλο; Tι να έγινε στον αέρα, στο νερό, στο χώµα, στα φυτά, στα ζώα και στους ανθρώπους ; ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì TÔ ˆÚÈfi Ì ÂÈ ˆÚ ÊÈ ÌÂ ÛÈÙ ÚÈ. ËÁ ÓÔ ÌÂ ÂÎÂ Î È... Συνεχίζουµε την ιστορία.. Γιολδάσης, Θερισµός 47

TÈ Ì appleúôûê ÚÂÈ Ô ÏÈÔ ; To aóùëïè Îfi ÛÔ ÙÔ ÌappleÔ Î ÏÈ ÙÔ ÌÂÁ ÏÔ... H MËÏÒ Ë K ÌËÏÒ Ô Ú ÛÙË ı Ï ÛÛ ÙÚ Ò. TÔ ÛappleÚÔ ÌappleÏÔ ÎÈ ÌÔ ÊÔÚÒ, Î apple ÏÔ, ÔÌappleÚ Ï Î È ÓÂÚfi. K È ÙÈ ÏÏÔ; TÈ ÏÏÔ; N ı Ì Û È fiùè Â Ó È Î Ïfi ÁÈ ÙËÓ ÁÂ Ì, Ó appleôêâ ÁÔ ÌÂ ÙÔÓ ÏÈÔ applefi ÙÈ 11 ÙÔ appleúˆ Ì ÚÈ ÙÈ 5 ÙÔ applefiáâ Ì. Πώς µπορούµε να προστατευθούµε από τον ήλιο; Kαλούµε ένα γιατρό στην τάξη να µας µιλήσει για αυτό. O ήλιος φωτίζει και ζεσταίνει τη γη, τα ζώα και τα φυτά. Είναι πολύ σηµαντικός για τη ζωή µας, πρέπει όµως και να προστατευόµαστε από αυτόν. 4 48

O ÏÈÔ Î È Ë ˆ Ì Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì ÂÈÎfiÓ applefi ÙË ˆ Ì Ì ÙÔÓ ÏÈÔ. Bρίσκουµε και λέµε λέξεις για τον ήλιο, τη µέρα και τη νύχτα. H IO NYXTA MEPA 49

To Ûapple ÙÈ ÌÔ Στο σπίτι µου είχνουµε µε γραµµές πού πρέπει να βάλουµε κάθε αντικείµενο. ˆ Ó ÔËı Ûˆ ÛÙË ÌÂÙ ÎfiÌÈÛË. Τι θα θέλαµε να ρωτήσουµε την οικογένεια που µετακοµίζει; ƒˆù Ì 50

To Ûapple ÙÈ ÌÔ apple ÙÈ ÌÔ, ÛappleÈÙ ÎÈ ÌÔ Î È ÊÙˆ ÔÎ Ï ÎÈ ÌÔ... Φαντάσου ότι είσαι µέσα σε ένα δωµάτιο του σπιτιού σου και ξεναγείς ένα συµµαθητή σου σε αυτό. Πες του: Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì È Ï appleâè ; È ÎÔ ; È appleè ÓÂÈ ; È Ì Ú ÂÈ ; È ÓÈÒıÂÈ ; Ô Ì Γινόµαστε ζευγάρια. είχνουµε µε µία κίνηση και χωρίς να µιλάµε τι µπορούµε να κάνουµε σε ένα δωµάτιο του σπιτιού µας. Θα το µαντέψουν οι συµµαθητές µας; Tο σπίτι µου έχει... Ô Ó ªapple ÓÈÔ ıèûùèîfi ÀappleÓÔ ˆÌ ÙÈÔ Tα µε τις σπιτολέξεις Συγκεντρώνουµε εικόνες και λέξεις για κάθε δωµάτιο του σπιτιού. Συζητάµε για αυτές και τις βάζουµε στα κουτιά που φτιάχνουµε στην τάξη. Παίζουµε ªÈ Ì Ú ÛÙÔ Ûapple ÙÈ Î ÙÈ Û Ó Ë. 1 2 51

ÁÂÈÙÔÓÈ ÌÔ 1. Πώς είναι η γειτονιά µου; 2. Oι άνθρωποι της γειτονιάς 3. Πώς ζούµε στη γειτονιά; 4. Η γειτονιά και το περιβάλλον 52

1. Ò Â Ó È Ë ÁÂÈÙÔÓÈ ÌÔ ; ŒÚ ÔÌ È ÛÙË ÁÂÈÙÔÓÈ ÛÔ. Πώς είναι η γειτονιά σου; Ζωγράφισε ό,τι θέλεις από τη γειτονιά σου στα µπαλόνια. Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì Aναφιώτικα 53

Ò Â Ó È Ë ÁÂÈÙÔÓÈ ÌÔ ; º ÓÙ ÛÔ fiùè Á ÓÂÈ ÌÈ fiïù ÛÙË ÁÂÈÙÔÓÈ ÛÔ. È Ï appleâè ; È ÎÔ ; È appleè ÓÂÈ ; È Ì Ú ÂÈ ; È ÓÈÒıÂÈ ; Ô Ì Mπορείς, τώρα, να γίνεις δηµοσιογράφος και να παρουσιάσεις τη γειτονιά σου στους συµµαθητές και τις συµµαθήτριές σου; Σε τι µοιάζουν οι γειτονιές µας; Σε τι διαφέρουν; Τι βλέπεις από ένα παράθυρο; Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì ªÈ ÊÔÚ applefi ÙÔ apple Ú ı ÚÔ Â... Kάθε γειτονιά έχει κτίρια, δρόµους και άλλους χώρους. 1 2 3 Γ. Άβλιχος, Kοπέλα στο παράθυρο 54

2. OÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÙË ÁÂÈÙÔÓÈ Â ÙÔÓ ÂÈ ; Âfi ÂÈ! È ÂÓÓÔÂ ÁÈ ÁÈ ; Tι εννοεί η γιαγιά; Ποια ονόµατα γειτόνων σου γνωρίζεις; Μιλάµε µε τους γείτονες από τα παράθυρα. Ένας γείτονας ήρθε στο σπίτι µου. Τι να θέλει άραγε; Τι συζητούν οι γείτονες; Γινόµαστε ζευγάρια και παίζουµε τους γείτονες. Ô ÌÂ 55

OÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÙË ÁÂÈÙÔÓÈ ªÈ Ì Ú ÛÙË ÁÂÈÙÔÓÈ apple Á ÛÙÔ apple Á ÛÙÔ apple Á ÛÙËÓ apple Á ÛÙÔ H apple Á ÛÙË apple Á ÛÙË... ÔÈÔ apple Á Û appleôèôó; ÓÒÓÔ Ì Ì ÁÚ ÌÌ. Παίρνουµε και άλλους ρόλους από τους ανθρώπους της γειτονιάς. Παίζουµε την ιστορία µε ένα. Ô Ì Τι θα συµβεί αν κλείσει το περίπτερο της γειτονιάς; Τι θα συµβεί αν κλείσει το... Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì Oι άνθρωποι που µένουν στην ίδια γειτονιά λέγονται γείτονες. Στη γειτονιά υπάρχουν άνθρωποι που µας εξυπηρετούν. 4 5 6 56

3. Ò Ô Ì ÛÙË ÁÂÈÙÔÓÈ ; ˆ ÛÙË ÁÂÈÙÔÓÈ ƒˆù Ì Ποιες από τις εικόνες σού θυµίζουν τη γειτονιά σου; Τι άλλο γίνεται στη γειτονιά σου; Ρωτάµε τους γονείς µας, το δάσκαλό µας ή τη δασκάλα µας για αυτό. 57

Ò Ô Ì ÛÙË ÁÂÈÙÔÓÈ ; Ú ÓÔ Ì ͈ applefi ÙËÓ Ù ÍË Βγαίνουµε περίπατο στη γειτονιά του σχολείου Παίρνουµε το βιβλίο µας και το µολύβι µας. Έτοιµοι; Φύγαµε! Βάλε X στις εικόνες που µοιάζουν µε αυτές που παρατηρείς στη γειτονιά του σχολείου. Τι µας άρεσε από όσα είδαµε; Τι δε µας άρεσε; Τι άλλο θα θέλαµε να έχει η γειτονιά του σχολείου µας; Γιατί; Σε κάθε γειτονιά χρειάζεται να υπάρχουν χώροι όπου οι γείτονες συναντιούνται, επικοινωνούν και διασκεδάζουν. 7 8 58

4. ÁÂÈÙÔÓÈ Î È ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ ÚfiÛÎÏËÛË Ô Ú ÈÔ «ÂÈÙÔÓÈ» Î ÏÂ ÙÔ Ì ıëù Î È ÙÈ Ì ı ÙÚÈÂ ÙË ËÌÔÙÈÎÔ ÛÙËÓ ÂÎappleÔÌapple : «ÁÂÈÙÔÓÈ ÙˆÓ ÔÓÂ ÚˆÓ» Ô ÌÂ Χωριζόµαστε σε οµάδες. Κάθε οµάδα συζητάει και ανακοινώνει ένα πρόβληµα της γειτονιάς. OÈ applefiïôèappleôè apple Ú ÎÔÏÔ ıô ÌÂ ÙËÓ ÂÎappleÔÌapple Î È appleúôùâ ÓÔ ÌÂ Ï ÛÂÈ. 59

H ÁÂÈÙÔÓÈ Î È ÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ È È, appleâúèì Óˆ ÙËÓ appleúfiù Û Û ÁÈ ÙÔ appleèô ÛËÌ ÓÙÈÎfi appleúfi ÏËÌ ÙË ÁÂÈÙÔÓÈ. HMAPXOΣ Στέλνουµε την πρότασή µας στο δήµαρχο µέσα από µία ζωγραφιά που έφτιαξε όλη η τάξη. ˆÁÚ Ê Ô Ì Τι θα θέλαµε να ρωτήσουµε το δήµαρχο για τη γειτονιά µας; ƒˆù Ì Kάθε γειτονιά έχει το δικό της περιβάλλον και τα δικά της προβλήµατα. Τι µπορούµε να κάνουµε εµείς για τη γειτονιά µας; ºÙÈ ÓÔ Ì ÌËÓ Ì Ù ÁÈ ÌÈ Î Ï ÙÂÚË ˆ ÛÙÔ appleâúè ÏÏÔÓ ÙË ÁÂÈÙÔÓÈ. 9 10 11 60

ÁÂÈÙÔÓÈ ÌÔ ÌÔ ÌÈÏ ÛÂÈ ÁÈ ÙË ÁÂÈÙÔÓÈ ÛÔ ; Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì H ÁÂÈÙÔÓÈ ÌÔ 61

O ÙfiappleÔ appleô ˆ 1. Aκτές και θάλασσα 2. Nησιά 3. Ποτάµια, λίµνες, κάµποι 4. Bουνά 5. Πώς οι άνθρωποι αλλάζουν τον τόπο που ζουν; 62

O ÙfiappleÔ appleô ˆ TÈ fiìôúêô appleô Â Ó È Ô ÙfiappleÔ ÌÔ! ψ ÎÈ ÂÁÒ Ó ˆ... Mπορείς να περιγράψεις αυτά που βλέπει µε τα κιάλια του ο Λαλέων; Σε τι µοιάζουν και σε τι διαφέρουν οι εικόνες; Πώς είναι ο δικός σου τόπος; 63

1. AÎÙ Î È ı Ï ÛÛ Zωγραφίζω τον εαυτό µου µέσα στη βάρκα. Γίνοµαι καπετάνιος σε µεγάλο πλοίο. Tαξιδεύω και µιλάω για τα µέρη που βλέπω στο ταξίδι µου. Ë Ì ÛÙÈ ÚÎÂ Ï ÓÔ Ì ٠ÛÎÔÈÓÈ Î È ÙÚ ÁÔ Ì ÙË ı Ï ÛÛ. Γ. Pίτσος Γνωρίζεις άλλα ποιήµατα ή τραγούδια για τη θάλασσα; Nα ψάξεις και να φέρεις στο σχολείο µουσική και τραγούδια για τη θάλασσα. ƒˆù Ì 64

AÎÙ Î È ı Ï ÛÛ Ò Ô Ó ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÛÙÈ ÎÙ Î È ÛÙË ı Ï ÛÛ ; Παρατηρούµε τις φωτογραφίες και συζητάµε για αυτές. Σε κάθε φωτογραφία δίνουµε έναν τίτλο. O τόπος που ζεις βρίσκεται κοντά στη θάλασσα; Πώς είναι; Σου αρέσει η θάλασσα; Γιατί; O τόπος µου έχει πολλές ακτές, παραλίες και ακρογιάλια. Eίναι ένας παραθαλάσσιος τόπος. Eκεί οι άνθρωποι... 1 2 65

2. NËÛÈ EÏ ÙÂ Ó Î ÓÔ ÌÂ ÙÔ Á ÚÔ ÙÔ ÓËÛÈÔ! Σχεδιάζουµε τη διαδροµή µας πάνω στο νησί. Συζητάµε για κάθε µέρος από όπου περνάµε. Tι συναντάµε εκεί; Aκολουθούµε τη διαδροµή, όπως δείχνουν οι εικόνες. Ξεκινάµε από το λιµάνι του νησιού. Kάτω από κάθε εικόνα γράφουµε µια λέξη που ταιριάζει. 66

NËÛÈ Ò Ô Ó ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÛÂ Ó ÓËÛ ; Eνώνω κάθε λέξη µε την εικόνα που ταιριάζει. κλειδιά ξενοδοχείο λιµάνι κάρτες δίχτυα κεραµικά πλοία ψαραγορά Συζητάµε τι κάνουν οι άνθρωποι σε ένα νησί. O τόπος µου είναι η Eλλάδα. Έχει πολλά νησιά, µικρά και µεγάλα. Στα νησιά οι άνθρωποι ασχολούνται µε............ Στ. Λαζάρου, Ψαράδες 3 4 67

3. ÔÙ ÌÈ, Ï ÌÓÂ, Î ÌappleÔÈ Φτιάχνουµε ένα µικρό κανό µε πλαστελίνη. Aκολουθούµε τη διαδροµή του ποταµιού. Aπό πού πηγάζει ένα ποτάµι; Aπό πού περνά; Πού χύνεται; AÎÔ ÙÔÓ appleôù Ìfi appleô ÙÚ ÁÔ ÂÈ Î È Èı Ú ÂÈ. AÎÔ ÙÔÓ appleôù Ìfi appleô ÙÚ ÁÔ ÂÈ Î È ÌÔ ÚÌÔ Ú ÂÈ; fiû Î È applefiû Ô appleôù Ìfi ÂÓ ÎÔ ÛÂ ˆ ÙÒÚ Î ıò È Û ÂÈ ÛË Î È Ô Ó Ì Û ÛÙË ÒÚ. Tο τραγούδι του ποταµού, Mάγια Mπάριτς 68

ÔÙ ÌÈ, Ï ÌÓÂ, Î ÌappleÔÈ TÔ Ù Í È ÙÔ appleôù ÌÔ Mια φορά κι έναν καιρό σε έναν τόπο µακρινό... ένα ξεκίνησε το ταξίδι του από τη χιονισµένη κορυφή ενός. Tαξίδευε, ταξίδευε... κατρακυλούσε στους βράχους και γινόταν ένας αφρισµένος καταρράκτης. Tαξίδευε, ταξίδευε... περνούσε µέσα από λιβάδια, κάτω από, πότιζε και. Tαξίδευε, ταξίδευε... έδινε ζωή στα που έρχονταν κοντά του για να πιουν νερό. Kινούσε τους νερόµυλους. Tαξίδευε, ταξίδευε... µε το νερό του ξεδιψούσαν οι άνθρωποι σε και. Tαξίδευε, ταξίδευε και ταξιδεύει ακόµη... Mπορείς να συνεχίσεις την ιστορία; Tι θα γινόταν αν το ποτάµι σταµατούσε το ταξίδι του; Γνωρίζεις ποτάµια ή λίµνες που βρίσκονται κοντά στον τόπο σου; Pώτησε να µάθεις για το νερό που πίνεις: από πού έρχεται και ποια διαδροµή ακολουθεί. Yπάρχουν τόποι στην Eλλάδα που έχουν λίµνες και ποτάµια. Oι άνθρωποι χρησιµοποιούν το νερό των ποταµιών και των λιµνών...... 5 6 69

4. BÔ Ó Φαντάσου ότι είσαι κι εσύ µέλος της οµάδας. Eτοιµάζεσαι να ανέβεις στο βουνό. Πώς θα προετοιµαστείς; Ποιους ανθρώπους και ποια µέρη µπορεί να συναντήσεις; K ÏfiÙ Â Ó È Ù Ô Ó, appleôù ÙÔ Â ÁÂÚÓ ÓÂ. TÔ Î ÏÔÎ ÚÈ appleú ÛÈÓ Î È ÙÔ ÂÈÌÒÓ ÈfiÓÈ. ηµοτικό τραγούδι 70

BÔ Ó Ò Ô Ó ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÛÙ Ô Ó ; Ποιες είναι οι ασχολίες των ανθρώπων που ζουν στις ορεινές περιοχές; Tι δυσκολίες µπορεί να συναντούν οι άνθρωποι εκεί; Στην Eλλάδα υπάρχουν πολλοί τόποι µε βουνά. Aυτοί λέγονται ορεινοί τόποι. Oι άνθρωποι που ζουν εκεί ασχολούνται µε......... 7 8 9 71

5. Ò ÔÈ ÓıÚˆappleÔÈ ÏÏ Ô Ó ÙÔÓ ÙfiappleÔ appleô Ô Ó; είχνω µε αριθµούς τη σειρά των εικόνων. Tι άλλαξε σε κάθε σειρά των εικόνων; Πώς άλλαξε η ζωή των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών; Oι άνθρωποι αλλάζουν τον τόπο που ζουν όταν......... 10 11 12 13 72

O ÙfiappleÔ appleô ˆ Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì Nα ζωγραφίσεις εικόνες ή να κολλήσεις φωτογραφίες από τον τόπο που ζεις. 73

OÈ Ù ÍË Ó ÁÎÂ ÌÔ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ 1. Ποιες είναι οι ανάγκες του ανθρώπου; 2. Άνθρωποι µε ειδικές ανάγκες ιαβάζοντας µε Mπράιγ 74

1. ÔÈÂ Â Ó È ÔÈ Ó ÁÎÂ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ ; Πώς ξεκινάω τη µέρα µου; Tι χρειάζοµαι κάθε µέρα; Γιατί; Έχουν όλα τα παιδιά τις ίδιες ανάγκες; Ποιες είναι αυτές; Tι άλλο χρειάζονται τα παιδιά; 75

ÔÈÂ Â Ó È ÔÈ Ó ÁÎÂ ÙÔ ÓıÚÒappleÔ ; Â ÌÂÚÈÎ Ì ÚË ÙÔ ÙfiappleÔ Ì ÙÔ ÓÂÚfi ÙË Ú ÛË ÙÔ ÛappleÈÙÈÔ Ì ÂÓ Â Ó È Î Ù ÏÏËÏÔ Ó ÙÔ appleèô ÌÂ. Tι κάνουµε τότε; ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì Â ÏÏ Ì ÚË ÙË ÁË... H ιστορία της Nου H Nου πήγαινε δύο φορές τη µέρα στο ποτάµι και έφερνε νερό για την οικογένειά της. Tο ταξίδι για το νερό ήταν δύσκολο και κουραστικό. H Nου δεν προλάβαινε ούτε να πάει σχολείο ούτε να παίξει. Για ποιους λόγους πολλά παιδιά στον κόσµο δεν έχουν καθαρό νερό να πιουν; Tι κινδυνεύουν να πάθουν; Πώς µπορούµε να βοηθήσουµε αυτά τα παιδιά; 1 2 3 76

ÔÈÂ Â Ó È ÔÈ Ó ÁΠÙÔ ÓıÚÒappleÔ ; Ποια πράγµατα συνηθίζουµε να κάνουµε κάθε µέρα; Ποια άλλα πράγµατα µας δίνουν χαρά και ευχαρίστηση; Ô ÌÂ: Tο κουτί των επιθυµιών M ı Óˆ Ó ÔÚ ˆ ˆÁÚ Ê Ô Ì Zωγραφίζουµε αυτό που µας αρέσει να κάνουµε πιο πολύ. Bάζουµε τις ζωγραφιές µε τις επιθυµίες µας στο κουτί των επιθυµιών. ˆ ı ÙÚÔ ˆ appleè ÓÔ ŒÓ ÁÏ Îfi appleúˆèófi ÙÔ ÎÔ Ù ÙˆÓ ÂappleÈı ÌÈÒÓ ÓÔÈÍÂ Î È ÔÈ ÂappleÈı Ì Â Ì ÍÂÙ Ï ÙËÎ Ó ÛÙÔÓ Ú... Συνεχίζουµε την ιστορία. Όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται τροφή, καθαρό νερό, κατάλληλα ρούχα και ένα σπίτι για να ζήσουν. Aκόµη, χρειάζεται να κοιµούνται καλά, να φροντίζουν την καθαριότητα, την υγεία τους, και να έχουν ανθρώπους που τους αγαπούν. 4 5 6 77

2. ÕÓıÚˆappleÔÈ ÌÂ ÂÈ ÈÎ Ó ÁÎÂ Γινόµαστε ζευγάρια. O ένας γίνεται οδηγός. O άλλος κλείνει τα µάτια και ακολουθεί. Ποιες δυσκολίες έχουµε όταν δε βλέπουµε; H Á appleë ÛÂ ÌÈ ÏÏË ÁÏÒÛÛ είχνουµε µε το δακτυλικό αλφάβητο τη λέξη Á appleë. Συζητάµε για τα παιδιά ή τους µεγάλους µε ειδικές ανάγκες που έχουµε γνωρίσει. Tι σκεφτόµαστε και τι αισθανόµαστε για αυτούς; Tι αισθάνονται εκείνοι για µας; Tι µπορούµε να κάνουµε για να ζούµε όλοι µαζί καλά; O καθένας µας είναι διαφορετικός και όλοι µας έχουµε ανάγκες. Yπάρχουν γύρω µας άνθρωποι που αντιµετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήµατα επειδή έχουν ειδικές ανάγκες. 78

OÈ Ó ÁΠÙÔ ÓıÚÒappleÔ Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì appleóô Nα γράψεις µερικές από τις δικές σου ανάγκες στις γραµµές. Nα φτιάξεις το λεξικό των αναγκών σου. 79

ÓˆÚ ˆ ÙÔ ÛÒÌ ÌÔ 1. Γνωρίζω το σώµα µου O ÎÔ ÎÏÔ ÌÔ Ô ÏÔ. 2. Γνωρίζω τον κόσµο µε τις αισθήσεις 3. Πώς φροντίζω το σώµα µου για να είµαι υγιής; 80

1. ÓˆÚ ˆ ÙÔ ÛÒÌ ÌÔ Ô ÌÂ: Γνωρίζω το σώµα µου. Ποια είναι τα µέρη του σώµατός µου; Tα αναγνωρίζω τραγουδώντας το τραγούδι: X Úˆapple Ù Ô ÌÔ ÚÈ Ù Ù appleò. Aκολουθούµε τις εικόνες. Το σώµα µου µιλάει. είχνω µε το σώµα µου, µε κινήσεις και εκφράσεις, τη χαρά, τη λύπη, το θυµό, την κούραση. 81

ÓˆÚ ˆ ÙÔ ÛÒÌ ÌÔ Xρωµατίζω µε διαφορετικό χρώµα κάθε µέρος του σώµατος. Γράφω στα κουτάκια τις σωστές λέξεις. (κεφάλι, κορµί, χέρι, πόδι, λαιµός, κοιλιά) EÁÒ ˆ appleôï Ì ÎÚ Ï ÈÌfi. Γινόµαστε ζευγάρια. Παρατηρούµε το παιδί απέναντί µας. Σε τι µοιάζουµε; Σε τι διαφέρουµε; Tο σώµα µου έχει κεφάλι, κορµί, δύο χέρια και δύο πόδια. Όλα µαζί λειτουργούν αρµονικά. 82

ÓˆÚ ˆ ÙÔ ÛÒÌ ÌÔ Tο παιδί του Mαραθώνα Γυναικείο ειδώλιο Παρατηρούµε τις εικόνες. Συζητάµε πώς οι γλύπτες φτιάχνουν το ανθρώπινο σώµα. Kάνουµε κι εµείς ένα σώµα µε πηλό ή µε πλαστελίνη. 83

ÓˆÚ ˆ ÙÔ ÛÒÌ ÌÔ N. Eγγονόπουλος, Oρφέας Σ. Σαββίδης, Φελάχα µε το παιδί της Γ. Mόραλης, Nέα γυναίκα N. Γύζης, Iεροτελεστία της άνοιξης Παρατηρούµε τις εικόνες. Συζητάµε πώς οι ζωγράφοι φτιάχνουν το ανθρώπινο σώµα. Tο ζωγραφίζω µε το δικό µου τρόπο. 1 2 3 84

2. ÓˆÚ ˆ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÌÂ ÙÈ ÈÛı ÛÂÈ Ποια χρώµατα βλέπεις στην εικόνα; Πώς µυρίζει κάθε φαγητό; Tι γεύση έχει; Tι ακούς έξω από την τάξη; Kοίταξε από το παράθυρο. Tι βλέπεις έξω; Aκούµπησε µε το χέρι το. Πώς είναι; Ô ÌÂ Kλείνουµε τα µάτια µε ένα µαντίλι. Πόσους συµµαθητές και συµµαθήτριές µας µπορούµε να αναγνωρίσουµε µόνο από το γέλιο τους; Πόσα αντικείµενα; Πόσες µυρωδιές; 85

ÓˆÚ ˆ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ì ÙÈ ÈÛı ÛÂÈ MÔ Â apple Ó fiùè ÔÈ Ûı ÛÂÈ Â Ó È apple ÓÙÂ. ÔÈÂ Â Ó È; Mε τα µάτια µου βλέπω Mε τα αυτιά µου ακούω E Ì È ÎÚ ˆÌ ÓÔ. ÂÓ ÌappleÔÚÒ Ó... Mε τη µύτη µου µυρίζω Mε τη γλώσσα µου γεύοµαι Mε τα χέρια µου πιάνω Mε ποιον τρόπο προστατεύω τα µάτια, τη µύτη, τα αυτιά, το στόµα και το δέρµα µου; ƒˆù Ì Oι αισθήσεις είναι πέντε: fiú ÛË, ÎÔ, fiûêúëûë, Á ÛË, Ê. Mε τις αισθήσεις γνωρίζουµε τον κόσµο γύρω µας. 4 5 6 86

3. Ò ÊÚÔÓÙ ˆ ÙÔ ÛÒÌ ÌÔ ÁÈ Ó Â Ì È ÁÈ ; ŒÓ ÙËÓ ËÌ Ú ÙÔ ÙÔÓ Î ÓÂÈ apple Ú. Ξαναλέµε την παροιµία βάζοντας στη θέση του µήλου άλλες υγιεινές τροφές. Συγκεντρώνουµε παροιµίες για την υγεία. Συµπληρώνουµε τον κατάλογο της υγείας. O Î Ù ÏÔÁÔ ÙË Á TÚÒÌ ÊÚÔ Ù Τη ευτέρα θέλω µήλο το σχολείο µου να αρχίσω. Για την Τρίτη και Τετάρτη µανταρίνι, πορτοκάλι. Για την Πέµπτη ένα αχλάδι δίνει δύναµη µεγάλη. Την Παρασκευή µπανάνα, βιταµίνες κι άρωµα. Σάββατο και Κυριακή φρούτα και ξεκούραση! Φροντίζουµε την υγεία µας όταν κοιµόµαστε καλά, τρώµε υγιεινά, πλενόµαστε και γυµναζόµαστε τακτικά. 7 8 9 87

ÓˆÚ ˆ ÙÔ ÛÒÌ ÌÔ Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì E Ì È ÁÈ fiù Ó: Nα ζωγραφίσεις ή να κολλήσεις εικόνες που δείχνουν πώς µπορούµε να φροντίζουµε καλύτερα την υγεία µας. Συζητάµε γιατί διαλέξαµε κάθε εικόνα. 88

ıïëùèûìfi ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô Ì 1. Oι αθλητικές δραστηριότητες στο σχολείο µας 2. Κανόνες και αθλήµατα 89

1. È ıïëùèî Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô Ì ıï... ıï ıïô Ì È! MÂ ÙÔÓ ıïëùèûìfi Á ÌÓ Ô ÌÂ ÙÔ ÛÒÌ Ì Î È ÊÚÔÓÙ Ô ÌÂ ÙËÓ ÁÂ Ì... Á ÌÓ ÛÙÈÎ Á ÌÓ ÔÌ È ıïô Ì È ÁÒÓ Σου αρέσει η γυµναστική που κάνεις στο σχολείο; Γιατί; Σε τι µοιάζει και σε τι διαφέρει η γυµναστική από τα άλλα µαθήµατα του σχολείου; È appleôèô ÏfiÁÔ ÚÂÈ ÂÙ È Ù apple È È Ó Î ÓÔ Ó Á ÌÓ ÛÙÈÎ ; Τι θα απαντούσες στην Καµηλώ;.................. 90

È ıïëùèî Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô Ì ÔÈÂ Â Ó È ÔÈ ıïëùèî Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ appleô Î ÓÂÙÂ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô; Γινόµαστε οµάδες. ιαλέγουµε µία αθλητική δραστηριότητα που κάνουµε στο σχολείο µας και την περιγράφουµε. Έπειτα φτιάχνουµε µία αφίσα µε τη δραστηριότητα αυτή. ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì Ποια άλλα αθλήµατα γνωρίζεις; Ποιο είναι το αγαπηµένο σου άθληµα; Γιατί; Oι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν τον αθλητισµό κι αφιέρωναν πολύ χρόνο για να γυµνάσουν το σώµα τους µε διάφορες αθλητικές δραστηριότητες. To τρέξιµο, η σκυταλοδροµία, το βόλεϊ και άλλα παιχνίδια µε την µπάλα είναι µερικά από τα αθλήµατα που κάνουµε στο σχολείο µας. 1 2 91

2. ÓfiÓÂ Î È ıï Ì Ù Aκολουθεί τους κανόνες του αθλήµατος η Kαµηλώ; Aκολουθεί τους κανόνες του αθλήµατος ο Λέων; Μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν οι αθλητές; Τι θα γινόταν αν δεν υπήρχαν κανόνες στα αθλήµατα; ιάλεξε ένα άθληµα που γνωρίζεις. Nα περιγράψεις έναν κανόνα του....................................................... 92

ÓfiÓÂ Î È ıï Ì Ù AÁˆÓ ÛÌ Ù Î È ıïëù ƒˆù Ì Pωτάω τους γονείς µου, το δάσκαλο ή τη δασκάλα µου ποια αγωνίσµατα και ποιους αθλητές παρακολούθησαν στους Oλυµπιακούς αγώνες της Aθήνας. Aγωνίσµατα.................... Aθλητές..................... Ποια ολυµπιακά αγωνίσµατα δείχνουν οι εικόνες; Kάθε αγώνισµα έχει συγκεκριµένους κανόνες και πρέπει να τους ακολουθούµε για να αγωνιστούµε σωστά και δίκαια. 3 4 5 93

ıïëùèûìfi ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô Ì Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì Ζωγραφίζω το αγαπηµένο µου άθληµα. Γράφω κάτι για αυτό. Κολλάω µια φωτογραφία µε τον αγαπηµένο µου αθλητή ή την αγαπηµένη µου αθλήτρια. 94

AÁ ı Î È Âapple ÁÁ ÏÌ Ù Aγαθά και επαγγέλµατα 95

AÁ ı 1. AÁ ı Î È Î È Âapple ÁÁ ÏÌ Ù Ποιες είναι οι ανάγκες µας; Ποια αγαθά µάς είναι απαραίτητα για να ικανοποιήσουµε τις ανάγκες µας; Ô ÌÂ: Ô apple Ú ÂÈ ÙÔ ÓÂÚfi; ÔÈÔÈ ÂÚÁ ÔÓÙ È ÁÈ Ó Ô Ì Á Ï ÛÙËÓ ÁÔÚ ; ÔÈÔ ÊÙÈ ÓÂÈ ÙÔ ˆÌ ; ÔÈÔ appleô Ï ÂÈ Ù ÊÚÔ Ù ; Γιατί υπάρχουν τα επαγγέλµατα; Ποια επαγγέλµατα γνωρίζουµε; 96

AÁ ı Î È Âapple ÁÁ ÏÌ Ù ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì Aς παίξουµε το µανάβικο. Tι πρέπει να κάνουµε; Kάποιες προτάσεις υπάρχουν παρακάτω. Συµπληρώνουµε και τις δικές µας προτάσεις µε τη βοήθεια του δασκάλου ή της δασκάλας µας. Nα φτιάξουµε δικά µας φρούτα και λαχανικά. Nα κάνουµε το δικό µας µανάβικο. Nα φτιάξουµε τιµοκατάλογο µε φτηνές τιµές για το µανάβικό µας. Nα ξεχωρίσουµε τα φρούτα από τα λαχανικά. Yπάρχουν πολλά επαγγέλµατα. Kαθένα από αυτά καλύπτει διαφορετικές ανάγκες µας. Kάθε επάγγελµα γίνεται µε το δικό του τρόπο. 97

AÁ ı 2. Eapple ÁÁ ÏÌ Ù Î È Âapple ÁÁ ÏÌ Ù Γράφω αριθµούς για να δείξω τη σωστή σειρά των εικόνων. ÈÓfiÌ ÛÙ ÁˆÚÁÔ Φυτεύουµε φακές και µετράµε το ύψος των φυτών µετά από δυο εβδοµάδες. ÈÓfiÌ ÛÙ ٠ÚÔÎfiÌÔÈ Πώς φτιάχνουµε το γιαούρτι; Tι γεύση έχει το γάλα; Tι γεύση έχει το γιαούρτι; Zεσταίνουµε το γάλα. Προσθέτουµε το γιαούρτι. TÈ ÓfiÛÙÈÌÔ! Για να έχουµε τα απαραίτητα αγαθά στη ζωή µας, πολλοί άνθρωποι χρειάζεται να κάνουν διαφορετικά επαγγέλµατα. 1 2 3 98

AÁ ı Î È Âapple ÁÁ ÏÌ Ù Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì Nα γράψεις λέξεις και να κολλήσεις εικόνες από διάφορα επαγγέλµατα. 99

Ò Ù ÍË ÂappleÈÎÔÈÓˆÓÔ ÌÂ; ÌÔ 1. H επικοινωνία άλλοτε και σήµερα 2. Mέσα Mαζικής Eπικοινωνίας και Eνηµέρωσης 100

1. H ÂappleÈÎÔÈÓˆÓ ÏÏÔÙÂ Î È Û ÌÂÚ Πώς επικοινωνούσαν οι άνθρωποι άλλοτε, δηλαδή τα παλιά χρόνια; Πώς επικοινωνούµε σήµερα; βραχογραφία αγγελιαφόρος τηλεόραση τηλέφωνο φωτιά Hλεκτρονικός υπολογιστής Eνώνω κάθε λέξη µε την εικόνα που ταιριάζει. 101

H ÂappleÈÎÔÈÓˆÓ ÏÏÔÙÂ Î È Û ÌÂÚ Πώς αλλιώς επικοινωνούµε; Ô ÌÂ ιαλέγω έναν τρόπο επικοινωνίας για να πω στο φίλο µου ή στη φίλη µου το όνειρό µου. Tα πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι επικοινωνούσαν µε τη φωτιά, µε τους αγγελιαφόρους και µε άλλα µέσα. Σήµερα επικοινωνούµε µε............ 1 2 102

2. M Û M ÈÎ EappleÈÎÔÈÓˆÓ Î È EÓËÌ ÚˆÛË ŒÏ Ó ÛÔ appleˆ Ù Ó ÌÔ! Πόσες ώρες τη µέρα βλέπεις τηλεόραση; Ποια είναι η αγαπηµένη σου εκποµπή; Γιατί; Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì ˆÛÙfi Ï ıô ; Bάζω X στις εικόνες που δείχνουν το σωστό. Συζητάµε µε τους γονείς µας ποιες εκποµπές είναι κατάλληλες για µας. 103

M Û M ÈÎ EappleÈÎÔÈÓˆÓ Î È EÓËÌ ÚˆÛË TÚ ÍÙÂ Ó appleúôï ÂÙÂ! MÂÁ ÏË appleúôûêôú! MËÓ ÙË ÛÂÙÂ! Tι είναι οι διαφηµίσεις; Eίναι χρήσιµες οι διαφηµίσεις; Ô ÌÂ Γινόµαστε δύο οµάδες. Bρίσκουµε κάτι που θέλουµε να διαφηµίσουµε. H µία οµάδα ετοιµάζει και παρουσιάζει µία διαφήµιση. H άλλη οµάδα ετοιµάζει και παρουσιάζει την αντίθετη διαφήµιση. Tα Mέσα Mαζικής Eπικοινωνίας και Eνηµέρωσης µεταδίδουν ειδήσεις και άλλες εκποµπές. Mας ενηµερώνουν και µας ψυχαγωγούν. Συζητάµε µε τους γονείς µας όσα βλέπουµε, συµφωνούµε µαζί τους και ακολουθούµε εβδοµαδιαίο πρόγραµµα τηλεθέασης. PO OXH! H ÙËÏÂfiÚ ÛË ÌappleÔÚÂ Ó Ï ÂÈ Ù Ì ÙÈ... 3 4 5 104

Ò ÂappleÈÎÔÈÓˆÓÔ ÌÂ; Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì Nα γράψεις λέξεις και να κολλήσεις εικόνες µε τα µέσα που επικοινωνούµε σήµερα. Πώς φαντάζεσαι ότι θα επικοινωνούν οι άνθρωποι µετά από 30 χρόνια; 105

T Ù ÍË apple È Ó È ÌÔ ÏÏÔÙÂ Î È Û ÌÂÚ Tα παιχνίδια άλλοτε και σήµερα Σ. Σαββίδης, Γύρω γύρω όλοι Πώς λέγεται κάθε παιχνίδι; Nα το γράψεις κάτω από κάθε εικόνα. Ποια παιχνίδια έπαιζαν τα παιδιά άλλοτε, δηλαδή τα παλιά χρόνια; Ποια παιχνίδια παίζουµε σήµερα; 106

T 1. Ò apple È Ó È Â Ó È ÏÏÔÙÂ Ë Ù ÍË Î È ÌÔ ; Û ÌÂÚ Συµπληρώνουµε τον πίνακα µε παιχνίδια... Ù apple ÏÈ ÚfiÓÈ Û ÌÂÚ Ποια σηµερινά παιχνίδια σού θυµίζουν οι εικόνες; Πώς άλλαξαν τα παιχνίδια; A Ù Â Ó È ÌÂÚÈÎ applefi Ù apple ÏÈ apple È Ó È! 107

T apple È Ó È ÏÏÔÙÂ Î È Û ÌÂÚ Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì Περιγράφω το αγαπηµένο µου παιχνίδι. Γιατί µου αρέσει πιο πολύ από τα άλλα; Ô ÌÂ: O ÔÚfi ÙˆÓ apple È ÓÈ ÈÒÓ. Kάθε παιδί γίνεται το αγαπηµένο του παιχνίδι. H µουσική αρχίζει. Όλοι µαζί παίζουµε το χορό των παιχνιδιών... Oι άνθρωποι από παλιά έπαιζαν παιχνίδια, ατοµικά και οµαδικά. Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì Nα γράψεις παιχνίδια που παίζεις µε τους φίλους και τις φίλες σου... και παιχνίδια που παίζεις µόνος σου ή µόνη σου. 1 2 3 108

Ò Ó Î Ï appleùˆ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÙÔ ÙfiappleÔ ÌÔ ; 1. Πώς ανακαλύπτω την ιστορία του τόπου µου; 2. 25η Mαρτίου: διπλή γιορτή 109

1. Ò Ó Î Ï appleùˆ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÙÔ ÙfiappleÔ ÌÔ ; Σηµειώνω µε ένα X σε όσα υπάρχουν και στον τόπο µου. Πώς µπορώ να ανακαλύψω περισσότερα πράγµατα για τον τόπο µου; 110

Ò Ó Î Ï appleùˆ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÙÔ ÙfiappleÔ ÌÔ ; Ú ÓÔ Ì ͈ applefi ÙËÓ Ù ÍË Κάνουµε έναν περίπατο στην περιοχή που ζούµε. Ανακαλύπτουµε σηµάδια από την ιστορία του τόπου µας. Κολλάµε µια φωτογραφία, ζωγραφίζουµε ή γράφουµε για κάτι που µας έκανε εντύπωση. Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì Αν ερχόταν στον τόπο σου κάποιος τουρίστας, ποιο µέρος θα του έλεγες να επισκεφθεί οπωσδήποτε; Στο τόπο που ζούµε, δηλαδή στ...... υπάρχουν...... Όλα αυτά µας βοηθούν να γνωρίσουµε την ιστορία του τόπου µας. TÚ ÁÔ Ì ÙÔÓ «K Ï Ì ÙÈ Ófi» Ó apple ÛÙËÓ K Ï Ì Ù Î È ÚıÂÈ Ì ÙÔ Î Ïfi, Ê Ú ÌÔ Ó Ì ÓÙ ÏÈ Ó Ûˆ ÛÙÔ Ï ÈÌfi... ηµοτικό τραγούδι 111

2. 25Ë M ÚÙ Ô : ÈappleÏ ÁÈÔÚÙ EÏ ıâú ı Ó ÙÔ! X ÚÂ, M Ú! Θ. Bρυζάκης, Πολεµικό Συµβούλιο AÚÌ ÙÔÏÔ Î È ÎÏ ÊÙÂ, ÓËÛÈÒÙÂ, ÛÙÂÚÈ ÓÔ Ì ÙÔÓ fiúîô ˆÛ Ó ÎÈ ÓˆÛ Ó ÙË ÊˆÓ. Γ. Bρεττός ÕÁÈ Ë Ì Ú, ıâ Ô ÙÔ Êˆ ÙË ÁÈ ÌËÙ Ú ıâfi Ô ÁÈÔ ÙË.. Θεοτοκόπουλος, Eυαγγελισµός Γ. Bρεττός Tι γιορτάζουµε την 25η Mαρτίου; Πώς ετοιµαζόµαστε για τη γιορτή στο σπίτι και στο σχολείο; ŸÏË fií fiïë ÚË ÁÈ Ì Ú ÍËÌÂÚÒÓÂÈ... 112

TÈ Ù ÍË Â Ó È ÌÔ Ô appleôïèùèûìfi ; 1. O πολιτισµός του τόπου µας 2. Mια επίσκεψη στο µουσείο 3. Tι συµβαίνει στην περιοχή µας; 4. Kάθε τόπος τα έθιµά του και ο χρόνος τα δικά του... 5. Tο βιβλίο των παροιµιών 6. Aπόκριες 7. Πάσχα 113

1. O appleôïèùèûìfi ÙÔ ÙfiappleÔ Ì. Mυταράς Υπάρχουν στην περιοχή σου χώροι µε αντικείµενα σαν κι αυτούς που δείχνουν οι εικόνες; Τι γνωρίζεις για αυτούς; Τους έχεις επισκεφτεί; Τι θυµάσαι από την επίσκεψή σου; 114

O appleôïèùèûìfi ÙÔ ÙfiappleÔ Ì TÈ ÌappleÔÚÔ ÌÂ Ó Ô ÌÂ ÛÂ Ó ÌÔ ÛÂ Ô ÛÂ ÌÈ appleèó ÎÔı ÎË; Aρχαιολογικό Mουσείο Πινακοθήκη Mουσείο Λαογραφίας Mουσείο Φυσικής Iστορίας Θεατρικό Mουσείο Ενώνουµε κάθε επιγραφή µε την εικόνα που ταιριάζει. Συζητάµε για κάθε χώρο και για τα αντικείµενα που βρίσκουµε σε αυτόν. Τι άλλο µπορούµε να συναντήσουµε στα µουσεία και στους άλλους χώρους; Στον τόπο µας υπάρχουν πολλά και διαφορετικά µουσεία, Πινακοθήκες, αρχαιολογικοί χώροι και θέατρα. Εκεί µπορούµε να δούµε...... 115

2. MÈ Âapple ÛÎÂ Ë ÛÙÔ ÌÔ ÛÂ Ô È È, apple Ú ÂÈ Î appleôèô ÌÔ ÛÂ Ô ÎÔÓÙ ÛÙÔ Û ÔÏÂ Ô Û ; ÕÎÔ Û Î Ï ; MÔ Û Ô! ÙÔ Û ÔÏÂ Ô ÎÔÓÙ ; ÙÔÈÌ fiì ÛÙ appleúòù Î Ï Î È Ê Á ÌÂ, apple È È! Ψάχνουµε βιβλία και φυλλάδια για το µουσείο που πρόκειται να επισκεφτούµε. Tο άλογο και ο «τζόκεϊ» του Aρτεµισίου Πώς φανταζόµαστε το µουσείο; Τι µπορούµε να κάνουµε εκεί; Tι δεν µπορούµε να κάνουµε εκεί; Φτιάχνουµε µια δική µας ιστορία: ªÈ Ì Ú ÛÙÔ ÌÔ ÛÂ Ô M ÛÙÔ ÌÔ ÛÂ Ô apple Á ÌÈ Ì Ú ÎÈ ÂÁÒ... Λιλιπούπολη Το µουσείο είναι ένας ευχάριστος χώρος όπου µπορούµε να µάθουµε κάτι καινούριο και να κάνουµε όµορφα πράγµατα. 1 116

3. TÈ Û Ì ÓÂÈ ÛÙËÓ appleâúèô Ì ; T Ó ÙÔ ÏÂÔ-K ÌËÏfiÙÔappleÔ Ô ı apple ÌÂ Û ÌÂÚ ; TÔ ÌÂÁ Ï ÙÂÚÔ ÙÛ ÚÎÔ ÙÚÔ ÎÈÒÓ ŒÎıÂÛË È ÈÎ ZˆÁÚ ÊÈÎ È ÈÎ ÔÚˆ «K ÏÔÊˆÓ Í» ŒÎıÂÛË È Ï Ô : «NÂÚ ÔÌ ÁÈÛÛ» È ÈÎfi ÙÚÔ ιαλέγω την εκδήλωση που προτιµώ. ικαιολογώ την απάντησή µου. Ì ÙË ÁÓÒÌË Ì Αν ήσουν η δήµαρχος ή ο δήµαρχος και ήθελες να ετοιµάσεις µια όµορφη εκδήλωση για τα παιδιά, ποια θα ήταν αυτή; Πώς θα την οργάνωνες µε τους συνεργάτες σου; Λυρική Σκηνή Στον τόπο µας γίνονται διάφορες εκδηλώσεις µε θέατρο, κινηµατογράφο και µουσική. 117

4. K ıâ ÙfiappleÔ Ù ıèì ÙÔ Î È Ô ÚfiÓÔ Ù ÈÎ ÙÔ... «Ã ÚÔ ÌÂÓË Ú Û ÚˆÙÔ ÚÔÓÈ!» «ŸÌÔÚÊË, ÙÚÂÏ appleôîúè, Ì ÛÎ Ú Â, ÁÏ ÓÙÈ Î È Ú!» «Û, Û, Û ÏÈ, Ì ٠ÎfiÎÎÈÓ Ù Á» «appleú ÏË Ì ٠ÏÔ ÏÔ Î È ª Ë Ì ٠Úfi» «ÂÚÈÛÙ, Î Ï ÌÔ Ì Ó Ó ÛÔ Ó Ô ÊÔÚ ÙÔ ÚfiÓÔ» «Ìapple ÏÈ ÌÔ appleï Ù Ê ÏÏÔ Î È Î ÏÔÎÏ ÂÌ ÓÔ ÒÛ ÛÙ Ê ÏÈ ÎfiÎÎÈÓ Ó Ìappleˆ Ó Û ÙÚ Á Ûˆ» Θυµάσαι κάποιο έθιµο που έζησες εσύ; ιηγήσου το στην οµάδα σου. Παροιµίες και τραγούδια, ροζ λουλούδια, µοβ λουλούδια. Κλείδωνας, πρωτοµαγιά, τρύγος, θερισµός, αποκριά. Παραµύθια και διηγήσεις, έθιµα πολλά θα ζήσεις ƒˆù Ì Ρώτησε τον παππού και τη γιαγιά να σου διηγηθούν ένα έθιµο από την εποχή που εκείνοι ήταν µικρά παιδιά. 2 118

5. To È Ï Ô ÙˆÓ apple ÚÔÈÌÈÒÓ «TÔ ÙÚ ÁÔ È Ì ÙÔÓ ÙÚ ÁÔ TÔ ÂÎ Ì ÚË apple Ú Ì ıè» Γράφουµε και ζωγραφίζουµε παροιµίες. ˆÁÚ Ê Ô Ì Συγκεντρώνουµε όλες τις παροιµίες µε τις ζωγραφιές και φτιάχνουµε το βιβλίο των παροιµιών. Παίζουµε ή τραγουδάµε µια παροιµία. Γράφω µια παροιµία του τόπου µου................ 3 119

6. AapplefiÎÚÈ O ºÏ ÚË ÂÈ ÏÂÈ ÙË ÛÊÚ Á K ÚÓ ÏÈ. KÈ ÛÙÂÚ ÊˆÓ ÂÈ: EÌappleÚfi, ÙÒÚ ÁÏ ÓÙÈ Î È ÔÚfi. Ποια εποχή γιορτάζουµε τις Aπόκριες; Πώς γιορτάζουµε τις Aπόκριες στον τόπο µας; Ποια έθιµα έχουµε; Kfi Ô ÌÂ/ÎÔÏÏ Ì Σχεδιάζουµε µάσκες και φτιάχνουµε µουσικά όργανα µε απλά υλικά. Μεταµφιεζόµαστε και τραγουδάµε. «ÓÙÚÂ Ô Ó ÙÔÓ Î Ô Ú Î È ÙÔ ÓÔ Ó ÙË ÂÏÒÓ ÓÙÚ ÁÎ ÓÙÚÔ ÁÎ Ù fiúá Ó». Mπούλες, Nάουσα Πώς γιορτάζουν τις Απόκριες σε διάφορα µέρη της Ελλάδας και σε άλλα µέρη της γης; 120

7. Û Û, Û, Û ÏÈ, Ì ÎÔ ÏÔ ÚÈ, Ì ÎÂÚÈ, Î È Ì ÎfiÎÎÈÓ Á. Λαϊκό Ποια εποχή γιορτάζουµε το Πάσχα; Τι γιορτάζουµε το Πάσχα; Ποιες ετοιµασίες κάνουµε για τη γιορτή του Πάσχα; Tι θυµάσαι από το Πάσχα που πέρασε; T ıèì ÙÔ Û Kfi Ô ÌÂ/ÎÔÏÏ Ì Στολίζουµε τις λαµπάδες µε λουλούδια του αγρού ÙËÓ ÂÏÔapplefiÓÓËÛÔ, ÙÔ Û, Ô Ó Ó ıèìô, Ù ÂÚfiÛÙ Ù ÙË ÌappleÚ. TÔ Ú ÙË AÓ ÛÙ ÛË Î Ù ÛÎÂ Ô Ó ÂÚfiÛÙ Ù Î È Ù Ê ÓÔ Ó Ó ÓÂ Ô Ó ËÏ ÛÙÔÓ Ô Ú Ófi. ƒˆù Ì Ποια άλλα έθιµα γνωρίζεις για το Πάσχα; Ρωτάµε τη γιαγιά και τον παππού ή τους µεγαλύτερους στην οικογένειά µας πώς συνήθιζαν να περνούν το Πάσχα όταν ήταν παιδιά. 121

TÈ Â Ó È Ô appleôïèùèûìfi ; Î È ˆÁÚ Ê Ô Ì Nα ζωγραφίσεις και να γράψεις λίγα λόγια για ένα µουσείο ή για ένα µνηµείο του τόπου σου. 122

ÓˆÚ ˆ Ù ÍË ÌÔ Ù Ê Ù ÙÔ ÙfiappleÔ ÌÔ 1. Ποια φυτά ζουν στον τόπο µου; 2. Ποια είναι τα µέρη των φυτών; 3. Oι εποχές και τα φυτά 123

1. ÔÈ Ê Ù Ô Ó ÛÙÔÓ ÙfiappleÔ ÌÔ ; ÔÈ Ê Ù Ó ÁÓˆÚ ÂÈ ÛÙÈ ÂÈÎfiÓÂ ; γεράνια έλατα παπαρούνες κυκλάµινα ανεµώνες νούφαρο στάχυα καλαµιές Nα ενώσεις µε µια γραµµή κάθε φυτό µε την καρτέλα που γράφει το όνοµά του. Πού συναντάµε ένα φυτό; Ποια φυτά ζουν στη δική σου περιοχή; Oνόµατα που... «µυρίζουν»: Mυρσίνη, Mαργαρίτα, Bάγια, Bιολέτα... Γνωρίζεις άλλα τέτοια ονόµατα; 124

ÔÈ Ê Ù Ô Ó ÛÙÔÓ ÙfiappleÔ ÌÔ ; Kόβουµε τις εικόνες µε τα φυτά από τη σελίδα 155 του βιβλίου µας και σχηµατίζουµε οµάδες. Πού συναντάµε το κάθε φυτό; Kfi Ô ÌÂ/ÎÔÏÏ ÌÂ στο λιβάδι στον κήπο στο δάσος στο νερό Ποιες άλλες οµάδες µπορούµε να σχηµατίσουµε; ÌÂ ÙË ÁÓÒÌË Ì Στον τόπο µου ζουν πολλά και διαφορετικά φυτά. Mερικά από αυτά είναι......... 1 2 125

2. ÔÈ Â Ó È Ù Ì ÚË ÙˆÓ Ê ÙÒÓ; Nα βάλεις σε κάθε κύκλο τον αριθµό που ταιριάζει. 1 ρίζα 2 φύλλα 3 κορµός 4 βλαστός 5 άνθη 6 καρπός Ποια είναι τα µέρη των φυτών; Σε τι µοιάζουν; Σε τι διαφέρουν; K È ÙÒÚ, ÂÁÒ ÙÈ ÙÚÒˆ; K Úapplefi Ú ; 126

ÔÈ Â Ó È Ù Ì ÚË ÙˆÓ Ê ÙÒÓ; Kάνουµε στην τάξη µια συλλογή από φύλλα... Συζητάµε για το χρώµα των φύλλων. Τοποθετούµε σε. Αρχίζουµε από το φύλλο µε το πιο ανοιχτό πράσινο. Τι σχήµα έχει κάθε φύλλο; Πώς είναι το κάθε φύλλο από τη µία πλευρά και πώς από την άλλη; Πώς µυρίζει το κάθε φύλλο; Ô ÌÂ Kινούµαστε όπως ένα φύλλο σε δυνατό άνεµο ή στο απαλό αεράκι. TÈ ÏÏÂ Û ÏÏÔÁ ÌappleÔÚÂ ÙÂ Ó Î ÓÂÙÂ; XÚ ÛÔappleÚ ÛÈÓÔ Ê ÏÏÔ... Oδ. Eλύτης Όλα τα φυτά έχουν ρίζα, βλαστό, φύλλα και άνθη. Πολλά φυτά έχουν και καρπό. 3 127

3. OÈ ÂappleÔ Î È Ù Ê Ù ÔÈÂ Ó ÁÎÂ ÂÈ Î ıâ Ê Ùfi; Πώς φροντίζουµε τα φυτά; Ò Î Ï appleùô Ó ÙÈ Ó ÁÎÂ ÙÔ Ù Ê Ù ÛÙ ÏÈ È Î È ÛÙ ÛË; «Η Περπερούνα» Το έθιµο της Περπερούνας υπάρχει σε πολλά µέρη της Ελλάδας. Τα παιδιά διαλέγουν ένα κορίτσι και το στολίζουν µε πρασινάδες και λουλούδια. Όλα µαζί γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν, παρακαλώντας τη βροχή να έρθει: ÂÚappleÂÚÔ Ó appleâúapple ÙÂ, ÙÔ Âfi apple Ú Î ÏÂ, ÁÈ Ó Ú ÍÂÈ ÌÈ ÚÔ, ÌÈ ÚÔ ÌÈ ÛÈÁ Ó, Ó ÁÂÓÓÔ Ó Ù ÛÙ ÚÈ Ì Î È Ù Î Ï ÌapplefiÎÈ Ì 128

OÈ ÂappleÔ Î È Ù Ê Ù ÕÓÔÈÍË K ÏÔÎ ÚÈ 1 2 ºıÈÓfiappleˆÚÔ XÂÈÌÒÓ 3 4 Tι αλλάζει στα φυτά κάθε εποχή; Παρατηρούµε τις αλλαγές των φυτών και µιλάµε για αυτές. ÔÈ Ê Ù apple Ú Ô Ó Á Úˆ ÛÔ Ù ÙËÓ ÂappleÔ ; Κάθε φυτό είναι προσαρµοσµένο στον τόπο που ζει. Άλλα φυτά ρίχνουν τα φύλλα τους, άλλα ανθίζουν και άλλα βγάζουν καρπούς. 4 129

T Ù ÍË Ò ÌÔ ÙÔ ÙfiappleÔ ÌÔ 1. Ποια ζώα ζουν στον τόπο µου; 2. Ποια είναι τα µέρη ενός ζώου; 3. Oι οικογένειες των ζώων 4. Tα ζώα και το περιβάλλον 5. Πώς φροντίζουµε τα φυτά και τα ζώα; 130

1. ÔÈ Ò Ô Ó ÛÙÔÓ ÙfiappleÔ ÌÔ ; M ÛÙÔ apple ÚÎÔ Ó appleâúapple Ù ÛÂÈ, Ò appleôïï ı Û Ó ÓÙ ÛÂÈ : Á Ù ÛÎ ÏÔ, appleâúèûù ÚÈ, Ì ÏÈÛÛÂ Î È appleâù ÏÔ Â, ÂÏˆÓ ÙÛÂ, apple Û Ï ÙÛ ÌÂ Ì ÚÔÎfiÎÎÈÓÂ Ô Ï ÙÛÂ... K È ÛÙÔ ÏÈ È, apple È È, appleôè Ò ı Û Ó ÓÙ ÛÔ ÌÂ; 131