Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 2: Προγραμματισμός Επίκ. Καθηγητής Θεμιστοκλής Λαζαρίδης Τμήμα Διοίκηση Επιχειρήσεων (Γρεβενά)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Ορισμός - Διαδικασία προγραμματισμού (1) Πρόγραμμα είναι ένα κράμμα πολιτικών, διαδικασιών, κανόνων, σχεδίων δράσης και άλλων στοιχείων που είναι απαραίτητα για να φέρουν εις πέρας μια δεδομένη ροή δράσης, που υποστηρίζεται συνήθως από τα απαραίτητα κεφάλαια, την ανθρώπινη συμμετοχή και τους προϋπολογισμούς λειτουργίας. 4
Ορισμός - Διαδικασία προγραμματισμού (2) Ο προγραμματισμός γεφυρώνει το κενό ανάμεσα στην παρούσα θέση και στην επιθυμητή μελλοντικά. Ο προγραμματισμός έχει 5 φάσεις: Καθορισμός των στόχων Προτάσεις των διοικητικών στελεχών Λήψη αποφάσεων Εφαρμογή του προγράμματος δράσης Αξιολόγηση του προγράμματος 5
Πτυχές συμπεριφοράς (1) Είναι πολύ εύκολο για την διαδικασία προγραμματισμού να αποβεί δυσλειτουργική. Για παράδειγμα, εάν η κατώτερη διοίκηση πιστεύει ότι ο προγραμματισμός ο οποίος επιβλήθηκε σε αυτούς είναι ανέφικτος. Η αντίσταση στον προγραμματισμό, εκτός των παραπάνω, μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, μερικοί από αυτούς είναι οι παρακάτω: 6
Πτυχές συμπεριφοράς (2) Τα διοικητικά στελέχη προτιμούν να αντιδρούν στα άμεσα προβλήματα της καθημερινότητάς τους γιατί αυτά τα προβλήματα παρουσιάζουν το πλεονέκτημα της άμεσης λύσης. Ο καλός προγραμματισμός απαιτεί σκληρή δουλειά. Τα διοικητικά στελέχη δεν θα ήθελαν να δημιουργήσουν συγκριτικά μέτρα αξιολόγησης της απόδοσής τους. Τα διοικητικά στελέχη προτιμούν να δίνουν λύσεις προφορικά (συναντήσεις, προφορικές εντολές) και όχι να καταγράφουν τα μελλοντικά τους πλάνα εργασίας. 7
Θέσπιση στόχων και υποκίνηση (1) Οι στόχοι για να βοηθήσουν στην υποκίνηση και στην αξιολόγηση της απόδοσης θα πρέπει να είναι στο σωστό επίπεδο. Δηλαδή: Όχι πολύ δύσκολοι, μιας και αυτό θα αποθαρρύνει το προσωπικό. Όχι πολύ εύκολοι, μιας και τα διοικητικά στελέχη θα είναι αδύνατο να παλεύουν / προσπαθούν για άριστη απόδοση. Ένας ιδανικός στόχος θα πρέπει να είναι ελάχιστα πιο πάνω από το αναμενόμενο επίπεδο απόδοσης. 8
Θέσπιση στόχων και υποκίνηση (2) Οι στόχοι θα πρέπει να: κοινοποιούνται εκ των προτέρων, εξαρτώνται από παράγοντες ελεγχόμενους από τα υπεύθυνα άτομα, βασίζονται σε ποσοτικοποιημένους παράγοντες (αντικειμενικούς), συνδέονται με κατάλληλες ανταμοιβές και κυρώσεις, επιλέγονται προσεκτικά ώστε να επιβεβαιώνουν την ταύτιση στόχων (υπάλληλος και οργανισμός). 9
Διοίκηση μέσω στόχων (Management by objectives) (1) Σύστημα διοίκησης το οποίο ενσωματώνει καθαρά καταρτισμένους στόχους σε κάθε επίπεδο του οργανισμού. Στη Διοίκηση μέσω στόχων υπάρχει λιγότερη έμφαση σε χρηματικούς προϋπολογισμούς και πιο πολύ έμφαση στη λήψη ενεργειών οι οποίες θα βοηθήσουν την επιχείρηση να επιτύχει τους στόχους της. 10
Διοίκηση μέσω στόχων (Management by objectives) (2) Κύρια χαρακτηριστικά Ο υφιστάμενος γράφει μια «επιστολή προς τη διοίκηση» θέτοντας τους κύριους στόχους, πώς θα τους επιτύχει και κριτήρια για μέτρηση της απόδοσης. Συζητείται και συμφωνείται με τον ανώτερο. Αρχίζει από την ανώτατη διοίκηση και προχωρεί προς τα κάτω μέσω του οργανισμού. Τα άτομα βλέπουν πως οι προσωπικοί στόχοι συσχετίζονται με τους στόχους του οργανισμού. 11
Τύποι προγραμμάτων (1) Τα προγράμματα διακρίνονται σε 3 βασικές κατηγορίες: Με κριτήριο την έκταση που καλύπτουν σε στρατηγικά και λειτουργικά. Τα στρατηγικά προγράμματα αναφέρονται στην αποστολή και τους σκοπούς της επιχείρησης, προσδιορίζουν την οργανωτική δομή της επιχείρησης και δεν είναι λεπτομερή στον σχεδιασμό. Τα λειτουργικά, αντίθετα, είναι λεπτομερή και αφορούν την επίτευξη των στρατηγικών προγραμμάτων και στόχων που έχουν τεθεί εκ των προτέρων στον στρατηγικό σχεδιασμό προγραμματισμό της επιχείρησης. 12
Τύποι προγραμμάτων (2) Με κριτήριο τον χρόνο, σε μακροχρόνια και βραχυχρόνια. Με κριτήριο την ευκαμψία, σε αναπροσαρμοζόμενα ή κατευθυνόμενα και σε μη αναπροσαρμοζόμενα 13
Περιοριστικοί παράγοντες του προγραμματισμού Περιοριστικοί παράγοντες του προγραμματισμού είναι: Το επίπεδο οργάνωσης και η σαφήνεια της οργανωτικής δομής της επιχείρησης. Ο κύκλος ζωής του προϊόντος. Ο κύκλος ζωής που βρίσκεται η επιχείρηση Η αβεβαιότητα του περιβάλλοντος. Η διάρκεια των μελλοντικών υποχρεώσεων 14
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Θεμιστοκλής Λαζαρίδης. «Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων». Έκδοση: 1.0. Γρεβενά 2015. 16
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 17
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 18