(αποφ. Δ11γ/ο/393/2-8-10 και αποφ. Δ11γ/454/25-10-10)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΕΠ ΙΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑ ΙΙ ΒΕΛΤ ΙΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Τ ΙΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ((Επ --Τ ΙΙΜ )) (αποφ. Δ11γ/ο/393/2-8-10 και αποφ. Δ11γ/454/25-10-10) Πρόταση Πλαίσιο απαιτούμενων ενεργειών & ρυθμίσεων Έκδοση: 4 η Κατ/ση: προς υποβολή Ημ/νία: Δεκέμβριος 2010 Αναθεώρηση: 4.0

ΚΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ Αναθεώρηση: 4.0

Πίνακας Περιεχομένων Αντί Προλόγου...3 1. Εισαγωγή...5 1.1 Αντικείμενο της Επιτροπής... 5 1.2 Τρόπος εργασίας Επιτροπής... 5 1.3 Αντικείμενο του παρόντος τεύχους...6 2. Επισκόπηση υφιστάμενης κατάστασης Ιστορικό... 7 2.1 Το σύστημα των Παλαιών Αναλύσεων Τιμών (ΠΑΤ)... 7 2.2 Τα Νέα Ενιαία Τιμολόγια ΥΠΕΧΩΔΕ (ΝΕΤ)...8 2.2.1 ΝΕΤ έργων οδοποιίας.... 8 2.2.2 ΝΕΤ υδραυλικών, λιμενικών και οικοδομικών έργων.... 8 2.2.3 ΝΕΤ φυτοτεχνικών εργασιών (έργων πρασίνου).... 9 2.3 Σχετικές δράσεις του Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ)...9 2.4 Αρμοδιότητες συναφών Υπηρεσιών της ΓΓΔΕ και του ΙΟΚ... 10 2.4.1 Το Τμήμα Δ11γ της Διεύθυνσης Δ11 της ΓΓΔΕ... 10 2.4.2 Η Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ)... 10 2.4.3 Διεύθυνση ΔΙΠΑΔ της Γεν.Δ/νσης Ποιότητας της ΓΓΔΕ...13 2.4.4 Το Ινστιτούτο Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ)...13 2.5 Σχετικές αναφορές του θεσμικού πλαισίου και διαπιστώσεις... 15 2.5.1 Άρθρο 179- παρ 4 του Ν.3669/2008:...15 2.5.2 Άρθρο 17- παρ 4, 5, 6 του Ν.3669/2008....16 2.5.3 Άρθρο 4-παρ 3, άρθρο 10-παρ. 12 και άρθρο 18-παρ. 4 του Ν.1418/84 (όπως τροποποιήθηκε μέχρι και τον Ν.3316/2005 και ισχύει σήμερα):...17 2.5.4 Συμπέρασμα (1):...18 2.5.5 Συμπέρασμα (2):...19 Σελίδα: 1 από 28

3. Κριτική ανασκόπηση υφιστάμενης κατάστασης... 21 3.1 Σύνταξη προϋπολογισμού Δημοσίων Έργων... 21 3.2 Υπολογισμός της αναθεώρησης τιμών Δημοσίων Έργων... 21 3.3 Συμπέρασμα...22 4. Προτάσεις...23 4.1 Εισαγωγή...23 4.2 Ο απώτερος στόχος...24 4.3 Σύνοψη προτεινόμενης δέσμης ενεργειών...25 4.3.1 Οι πρωταρχικοί στόχοι... 25 4.3.2 Οι παράλληλοι στόχοι... 26 4.3.3 Χρονικός ορίζοντας Άμεση αξιοποίηση... 26 4.3.4 Κρίσιμες ενέργειες για την επίτευξη των στόχων... 26 4.3.5 Συμπληρωματικές ενέργειες... 27 4.3.6 Μεταβατικό Στάδιο... 28 Παραρτήματα: Παράρτημα 1: Παράρτημα 2: Παράρτημα 3: Παράρτημα 4: Αποφάσεις συγκρότησης της Επ-ΤΙΜ. Περιγραφή υφιστάμενης κατάστασης Πρακτικό κοινών θέσεων της Επ-ΤΙΜ Συνοπτική παρουσίαση της διεθνούς πρακτικής Παράρτημα 5: Υπόμνημα προτάσεων των ΕΟ της 10.10.2010 Παράρτημα 6: Παράρτημα 7: Περίγραμμα Παρατηρητηρίου Συντελεστών Παραγωγής ΤΕ Περίγραμμα και βασικές αρχές ενός ολοκληρωμένου συστήματος Σελίδα: 2 από 28

Αντί Προλόγου Η Επιτροπή «Παρακολούθησης και Βελτίωσης του Συστήματος Τιμολόγησης Έργων», στη συνέχεια χάριν συντομίας Επ-ΤΙΜ, που συγκροτήθηκε με την απόφαση α.π. Δ11γ/ο/393/2-8-2010 της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εργων, στη σύνθεση της οποίας, όπως οριστικοποιήθηκε με την απόφαση Δ11γ/454/25-10-2010, περιλαμβάνονται οι: 1. Μακρής Διονύσιος, ΠΕ/Π.Μ., Αναπληρωτής Γενικός Δ/ντής Συγκοινωνιακών Εργων. 2. Παπαγεωργίου Γεώργιος, ΠΕ/Τ.Μ. με Α β. στη Δ/νση Δ6 με αναπληρώτρια την Δεληγιάννη Κωνσταντίνα ΠΕ/Π.Μ. με Α β. στην ίδια Δ/νση. 3. Γεωργιάδου Μαρία, ΠΕ/Π.Μ. με Α β. στη Δ/νση Λιμενικών Εργων με αναπληρωτή τον Ταυλάκη Γεώργιο ΠΕ/Π.Μ. με Α β. στην ίδια Δ/νση. 4. Ξανθούλης Στέλιος, ΠΕ/Π.Μ. με Α β. στη Δ/νση Δ9 με αναπληρωτή τον Καρδαμάκη Βασίλη Π.Μ. με Σ.Α.Χ. στην ίδια Δ/νση. 5. Βολιώτης Ιωάννης, ΠΕ/Π.Μ. με Α β. στην ΕΥΔΕ/ΠΑΘΕ με αναπληρωτή τον Γκλεγκλέ Λεωνίδα ΠΕ/Π.Μ. με Α β. στη Δ/νση Δ9. 6. Σκάνδαλος Γιάννης, Γεωπόνο, με Α β. στην ΕΥΔΕ/ΜΚ/ΕΠΠ με αναπληρώτρια την Θεοδωροπούλου Κωνσταντίνα Γεωπόνο με Σ.Α.Χ. στην ίδια Υπηρεσία. 7. Νικολίνας Αθανάσιος, ΠΕ/Μ.Η.Μ. με Α β. στην ΕΥΔΕΚ με αναπληρωτή τον Ζήρα Διονύσιο ΠΕ/Μ.Η.Μ. με Α β. στην Δ/νση Ηλεκτρομηχανολογικών Εφαρμογών & Μηχανικού Εξοπλισμού (Δ13). 8. Αναστασοπούλου Παναγιώτα, ΠΕ/Π.Μ. με Α β. στην Δ/νση Δ11. 9. Δαλόπουλος Ανδρέας, ΠΕ/Μ.Η.Μ. με Α β. στην Δ/νση Δ11. 10. Κοτζαμπασάκης Ιωάννης, Π.Μ., Αντιπρόεδρος του ΙΟΚ, με αναπληρώτρια την Δημοπούλου Ελένη Η.Μ. υπάλληλο του ΙΟΚ. 11. Κάζος Γεώργιος, Π.Μ, ως Εκπρόσωπος του ΣΕΓΜ. 12. Βράϊλας Εμμανουήλ, Π.Μ.-Ε.Δ.Ε., ως κοινός Εκπρόσωπος των Εργοληπτικών Οργανώσεων, με αναπληρωτή τον Χαρίτο Απόστολο Τ.Μ.-Ε.Δ.Ε. 13. Αναγνωστόπουλος Παναγιώτης, Π.Μ., Ελεύθερος Επαγγελματίας. Και στην οποία Πρόεδρος-Συντονιστής ορίσθηκε ο κ. Διονύσιος Μακρής, με αναπληρώτρια την κα Παναγιώτα Αναστασοπούλου και Γραμματέα την κα Αγγελική Ζώτου Τ.Ε. στη Γενική Δ/νση Συγκοινωνιακών Έργων. εισηγείται και προτείνει ομόφωνα προς τον Υπουργό ΥΠΟΜΕΔΙ τα ακόλουθα Σελίδα: 3 από 28

ΚΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ Σελίδα: 4 από 28

1. Εισαγωγή 1.1 Αντικείμενο της Επιτροπής Με την απόφαση με α.π. Δ11γ/ο/393/2-8-2010 της Διεύθυνσης Δ11 του Υπουργείου ΥΠΟΜΕΔΙ συγκροτήθηκε Επιτροπή με θέμα την παρακολούθηση και βελτίωση του συστήματος τιμολόγησης έργων (για συντομία Επ-ΤΙΜ). Πιο συγκεκριμένα ορίσθηκε ότι: «Έργο της Επιτροπής είναι η μελέτη και η υποβολή προτάσεων για την βελτίωσητροποποίηση του συστήματος τιμολόγησης και αναθεώρησης τιμών εργασιών δημοσίων έργων. Έργο της Επιτροπής είναι επίσης η αναθεώρηση των ενιαίων τιμολογίων Υδραυλικών και Λιμενικών Έργων, Έργων Πρασίνου, Οικοδομικών Έργων και Έργων Οδοποιίας ανά έτος και η αναπροσαρμογή τους όποτε αυτή απαιτείται». Στη σύνθεση της Επ-ΤΙΜ περιλαμβάνονται υπηρεσιακά στελέχη των τεχνικών Δ/νσεων της ΓΓΔΕ και από ένας εκπρόσωπος του ΙΟΚ, των Μελετητών και των Εργοληπτικών Οργανώσεων. Η απόφαση με την οποία συγκροτήθηκε αρχικά η Επιτροπή (αποφ. Δ11γ/ο/393/2-8-10) και εκείνη με την οποία τροποποιήθηκε στη συνέχεια η σύνθεσή της, (Δ11γ/454/25-10-10), περιλαμβάνονται στο Παράρτημα 1 του παρόντος. Στα πλαίσια αυτά εξετάζει μεταξύ άλλων, την υιοθέτηση νέων συστημάτων, μεθόδων και διαδικασιών τιμολόγησης των ΔΕ, ή την τροποποίηση και βελτίωση υφισταμένων, προτείνει αρχές και κανόνες σχετικούς με την τιμολόγηση των ΔΕ, προετοιμάζει τις απαιτούμενες θεσμικές ρυθμίσεις και διαμορφώνει τα απαιτούμενα επιχειρησιακά σχέδια για την υλοποίηση των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων. 1.2 Τρόπος εργασίας Επιτροπής Από της συστάσεως της, η Επιτροπή συνεδριάζει σε ολομέλεια ανά δύο εβδομάδες, ενώ ο «πυρήνας» της, δηλ. ο Συντονιστής και τα Μέλη της με α/α 8-13 επικοινωνούν, ανταλάσσουν e-mail ή πραγματοποιούν συναντήσεις στο μεταξύ διάστημα για την επεξεργασία στοιχείων και προτάσεων προς συζήτηση στην ολομέλεια. Η Επιτροπή, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, ενήργησε μέχρι σήμερα ως εξής: Ανέλυσε διεξοδικά το ισχύον σύστημα διαπίστωσης των βασικών τιμών, τιμολόγησης των έργων και αναθεώρησης των τιμών, τα προβλήματα που έχουν ανακύψει από την υιοθέτησή του το 2004 μέχρι σήμερα, καθώς και θέματα που αφορούν την συμβατότητα του συστήματος ως προς τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και τη διεθνή πρακτική και ως προς τις απαιτήσεις τεχνικής εναρμόνισης της ΕΕ. Επισκόπησε συστήματα και διαδικασίες τιμολόγησης και κοστολόγησης Τεχνικών Έργων που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες. Σελίδα: 5 από 28

Προσδιόρισε τις βραχυπρόθεσμες δράσεις που απαιτούνται για την αντιμετώπιση δυσλειτουργιών και βελτίωση του ισχύοντος συστήματος τιμολόγησης των έργων και αναθεώρησης των προσφερόμενων τιμών Ανέλυσε τις αρμοδιότητες των Φορέων και Υπηρεσιών που σχετίζονται με θέματα που αφορούν το κόστος και την ποιότητα των έργων (προδιαγραφές, πρότυπα, τιμές υλικών, σήμανση CE κλπ). Κατέγραψε τις αρχές στις οποίες πρέπει να βασισθεί η ανάπτυξη ενός νέου ολοκληρωμένου, δυναμικού και εναρμονισμένου συστήματος προϋπολογισμού, τιμολόγησης και κοστολόγησης των Έργων. Ενημερώθηκε για το νέο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού των ωρομισθίων προσωπικού και των μισθωμάτων μηχανημάτων και τυποποιημένων αναλύσεων τιμών σε συνδυασμό με μία νέα σειρά Τυποποιημένων Άρθρων Τιμολογίου Εργασιών (ΤΑΤΕ), που αναπτύσσεται από τις Εργοληπτικές Οργανώσεις, με δική τους πρωτοβουλία και δαπάνη. Κατά γενικό τρόπο για την επίτευξη του σκοπού της, η Επιτροπή εξετάζει και αντίστοιχες πρακτικές, που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες της ΕΕ, διερευνά τις δυνατότητες μεταφοράς και προσαρμογής τους και αξιοποιεί τις δυνατότητες που παρέχονται από το διαδίκτυο για την πρόσβαση σε σχετικές βάσεις δεδομένων στην Ελλάδα και σε χώρες της ΕΕ. 1.3 Αντικείμενο του παρόντος τεύχους Στην απόφαση σύστασης της Επ-ΤΙΜ ορίζεται ότι : «Εντός τετραμήνου από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης η Επιτροπή υποχρεούται να υποβάλει πρόταση-πλαίσιο για την βελτίωση-τροποποίηση του συστήματος τιμολόγησης και αναθεώρησης τιμών εργασιών δημοσίων έργων». Το παρόν τεύχος περιλαμβάνει στο κεφάλαιο 3 τις βασικές διαπιστώσεις της Επιτροπής και στο κεφάλαιο 4 τις σχετικές προτάσεις της σε ανταπόκριση της παραπάνω απαίτησης, ενώ στο κεφάλαιο 2 γίνεται μία σύντομη ανασκόπηση της υφιστάμενης κατάστασης που περιγράφεται αναλυτικότερα και στο Παράρτημα 2 Σελίδα: 6 από 28

2. Επισκόπηση υφιστάμενης κατάστασης Ιστορικό 2.1 Το σύστημα των Παλαιών Αναλύσεων Τιμών (ΠΑΤ) Περιλαμβάνει τα περιγραφικά αναλυτικά τιμολόγια, που αναφέρονται στη συνέχεια και τα οποία αναπτύχθηκαν σταδιακά τα τελευταία 30 περίπου χρόνια, χωρίς ενιαίους κανόνες και αρχές, και εφαρμόστηκαν, χωρίς να έχουν ποτέ εκσυγχρονιστεί ή ανανεωθεί Το σύτημα των ΠΑΤ περιλαμβάνει τα ακόλουθα: 2.1.1 Αναλύσεις Τιμών (και Περιγραφικά Τιμολόγια) του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. που εγκρίθηκαν μεταξύ των ετών 1975 και 1977 και έχουν την ακόλουθη διάρθρωση: ΑΤΕΟ Ανάλυση Τιμών Έργων Οδοποιίας (ΟΔΟ) ΑΤΟΕ Ανάλυση Τιμών Οικοδομικών Εργασιών (ΟΙΚ) ΑΤΥΕ Ανάλυση Τιμών Υδραυλικών Έργων (ΥΔΡ) ΑΤΛΕ Ανάλυση Τιμών Λιμενικών Έργων (ΛΙΜ) ΑΤΕΠ Ανάλυση Τιμών Έργων Πρασίνου (ΠΡΣ) ΑΤΗΕ Ανάλυση Τιμών Ηλεκτρομηχανολογικών Εργασιών (ΗΛΜ) ΑΤΑΕ Ανάλυση Τιμών Αναδασωτικών Εργασιών (ΔΑΣ) 2.1.2 Πέραν αυτών, χρησιμοποιήθηκε ευρέως (και εξακολουθεί ακόμη να χρησιμοποιείται) η «ημιεπίσημη» Ανάλυση Τιμών Ηλεκτρομηχανολογικών Εργασιών (ΑΤΗΛΜΕ) που συντάχθηκε από την ΠΕΔΜΗΕΔΕ για λογαριασμό του τ.υπεχωδε την δεκαετία του 80, αλλά ουδέποτε θεσμοθετήθηκε. Αποτελείται από δύο εκτενή τεύχη, ένα για τις Μηχανολογικές και ένα για τις Ηλεκτρολογικές εργασίες. Οι κωδικοί των υλικών που ενσωματώνονται στα άρθρα της ΑΤΗΛΜΕ περιλαμβάνονται στο Παράρτημα της Τιμαριθμικής. 2.1.3 Χρησιμοποιήθηκαν επίσης κατά καιρούς Αναλύσεις Τιμών Έργων Επισκευών από Σεισμούς του ΥΠΕΧΩΔΕ. 2.1.4 Επιπρόσθετα, αναλύσεις τιμών συνέτασσαν και οι Μελετητές όταν στο αντικείμενο της σύμβασής τους περιλαμβανόταν η σύνταξη Τευχών Δημοπράτησης για την κάλυψη αντικειμένων εργασιών που δεν κάλυπταν οι θεσμοθετημένες Αναλύσεις Τιμών. Προφανώς οι αναλύσεις αυτές που διέφεραν από μελέτη σε μελέτη και από Υπηρεσία σε Υπηρεσία, ουδέποτε κωδικοποιήθηκαν ούτε ποτέ ενσωματώθηκαν στα θεσμοθετημένα αναλυτικά τιμολόγια. 2.1.5 Οι θεσμοθετημένες Αναλύσεις Τιμών χρονολογούνται από την δεκαετία του 70. Η μόνη ουσιαστική επέμβαση που είχε γίνει έκτοτε είναι η αναμόρφωση της Ανάλυσης Τιμών Έργων Οδοποιίας κατά το 1994. Χαρακτηριστικό της Νέας ΑΤΕΟ ήταν ο αναλυτικός προσδιορισμός της ημερησίας δαπάνης μηχανημάτων έργων, που δεν ισχύει όμως για όλες τις άλλες ακόμη και για τα ίδια μηχανήματα. Το θεματολόγιό της όμως παρέμεινε αμετάβλητο και ελλιπές. Σελίδα: 7 από 28

2.1.6 Στις αρχές του 1990, το τότε Υπουργείο Δημοσίων Έργων (ΥΠΕΧΩΔΕ), προχώρησε σε «διόρθωση» των αναλυτικών τιμολογίων κατά τρόπο ισοπεδωτικό εφαρμόζοντας μειωτικούς συντελεστές των τιμών μονάδος διαφόρων ομάδων εργασιών, π.χ. μείωση των τιμών μονάδων χωματουργικών έργων κατά 30%, μείωση των τιμών μονάδων τεχνικών έργων κατά 15% κλπ. (Απόφαση Δ1α/0/11/60/92, ΦΕΚ 562Β της 14-9-92 «Αναπροσαρμογή τιμών μονάδας της αναλύσεως τιμών Έργων Οδοποιίας», Εκδόσεως 1975 και Απόφαση Δ6/οικ/22172/92, ΦΕΚ 562Β της 14-9-92 «Αναπροσαρμογή τιμών μονάδας της αναλύσεως τιμών Υδραυλικών Εργων», Εκδόσεως 1979). Οι μειωτικοί αυτοί συντελεστές δεν προέκυψαν από κάποια αναλυτική εργασία αλλά ήταν μία προσπάθεια περιορισμού των προσφερόμενων μεγάλων εκπτώσεων. Με τον τρόπο αυτό επί της ουσίας αχρηστεύθηκε η αναλυτική εργασία που είχε γίνει κατά τη φάση της αρχικής σύνταξης των αναλύσεων τιμών, χωρίς ωστόσο να καταργηθεί. 2.2 Τα Νέα Ενιαία Τιμολόγια ΥΠΕΧΩΔΕ (ΝΕΤ) Με την θεσμοθέτηση κατά το 2004 των Νέων Ενιαίων Τιμολογίων (ΝΕΤ) από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., οι ΠΑΤ (ΑΤΕΟ, ΑΤΥΕ, ΑΤΛΕ, ΑΤΟΕ, ΑΤΕΠ) έπαυσαν οριστικά να χρησιμοποιούνται ως «εργαλεία» κατάρτισης του προϋπολογισμού των δημοπρατουμένων έργων (δηλ. προκοστολόγησης εκ μέρους του Κυρίου του Έργου). Οι τιμές μονάδος των εργασιών των ΝΕΤ δεν βασίσθηκαν σε κάποιο σύστημα αναλύσεων τιμών, αλλά προσδιορίσθηκαν από Επιτροπή Διευθυντών Κατασκευαστικών Διευθύνσεων του ΥΠΕΧΩΔΕ, με βάση στοιχεία τιμών προσφοράς δημοπρατηθέντων έργων, και δικές τους εκτιμήσεις. Οι τιμές αυτές προσδιορίσθηκαν κατ αρχήν το 2004 (κατά την αρχική έκδοση των ΝΕΤ) και στην συνέχεια επικαιροποιήθηκαν ορισμένες εξ αυτών κατά τις βελτιώσεις συμπληρώσεις των ΝΕΤ που έγιναν τον Αύγουστο του 2007 (όλων των κατηγοριών έργων), τον Μάιο του 2008 (ΟΔΟ) και τον Φεβρουάριο του 2009 (ΥΔΡ, ΛΙΜ). Τα ΝΕΤ σε γενικές γραμμές έχουν συνοπτικά ως εξής: 2.2.1 ΝΕΤ έργων οδοποιίας. Πρόκειται κατ ουσίαν, όσον αφορά το περιγραφικό μέρος των άρθρων, για το τιμολόγιο που εφάρμοζαν επί σειρά ετών η ΕΥΔΕ/ΠΑΘΕ και η Εγνατία Οδός. Από πλευράς θεματολογίου αποτελεί υπερσύνολο της παλαιάς Αναλύσεως Τιμών Έργων Οδοποιίας (ΑΤΕΟ και Ν.ΑΤΕΟ). 2.2.2 ΝΕΤ υδραυλικών, λιμενικών και οικοδομικών έργων. Το περιγραφικό τους μέρος προέρχεται ως επί το πλείστον από σχετικές εργασίες του ΙΟΚ που έγιναν στο πλαίσιο του Προγράμματος Δράσεων του ΥΠΕΧΩΔΕ για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος παραγωγής των Δημοσίων Έργων. Σελίδα: 8 από 28

2.2.3 ΝΕΤ φυτοτεχνικών εργασιών (έργων πρασίνου). Βασίζεται στην Νέα ΑΤΕΠ του 2003 και κατά την αναθεώρηση του 2007 εμπλουτίσθηκε με ποικιλία άρθρων Η/Μ εργασιών δικτύων άρδευσης και συστημάτων αυτοματισμού και ελέγχου άρδευσης. Το θεματολόγιο του ΝΕΤ ΠΡΣ είναι κατά πολύ εκτενέστερο της παλαιάς ΑΤΕΠ. Το ΝΕΤ αυτό επικαιροποιήθηκε τον ΦΕΒ 09. Αναλυτικότερη περιγραφή της διάθρωσης των ΝΕΤ, των διαδοχικών τους βελτιώσεων και συμπληρώσεων και των λοιπών ιδιαιτεροτήτων τους περιλαμβάνεται στο Παράρτημα 2 της παρούσας. 2.3 Σχετικές δράσεις του Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ) Το ΙΟΚ, το 2003, στο πλαίσιο των Δράσεων εκσυγχρονισμού του συστήματος παραγωγής των Δημοσίων Εργων ανέλαβε την υλοποίηση των αντικειμένων της 2ης ΟΔΕ στους τομείς «Τεχνικές Προδιαγραφές και Σύστημα Προσδιορισμού Κόστους», υπό τον συντονισμό του τότε Αντιπροέδρου του ΙΟΚ, Ομότιμου Καθηγητή Ε.Μ.Π. κ. Θ. Π. Τάσιου. Στο πλαίσιο υλοποίησης του αντικειμένου της 2ης ΟΔΕ, πέρα από την επεξεργασία 440 τίτλων Προσωρινών Τεχνικών Προδιαγραφών (ΠΕΤΕ), οι ομάδες εργασίας του ΙΟΚ κατέγραψαν και κωδικοποίησαν τις εργασίες που είχαν συμπεριληφθεί στους προϋπολογισμούς σημαντικού αριθμού δημοπρατηθέντων έργων όλων των κατηγοριών και σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα άρθρα των παλαιών αναλύσεων τιμών (ΠΑΤ) κατάρτησαν τους Συνοπτικούς Περιγραφικούς Καταλόγους (ΣυΠεΚ) για όλες τις κατηγορίες έργων (περίπου 8.500 άρθρα). Οι ΣυΠεΚ αποτέλεσαν το 2004 την βάση κατάρτισης των Νέων Ενιαίων Τιμολογίων του τ. ΥΠΕΧΩΔΕ, πλην της κατηγορίας των Έργων Οδοποιίας, που ακολούθησαν το υπόδειγμα της Εγνατίας Οδού ΑΕ. Επιπρόσθετα συντάχθηκαν και παραδόθηκαν στο τ. ΥΠΕΧΩΔΕ : α) Πλήρως λογισμητοποιημένο σύστημα υπολογισμού της ωριαίας δαπάνης μηχανημάτων έργων. β) Λογισμητοποιημένο σύστημα νέων Αναλύσεων Τιμών βασικών εργασιών, συμπεριλαμβανομένων Η/Μ εργασιών και εργασιών αποκατάστασης ζημιών από σεισμό και λοιπούς βλαπτικούς παράγοντες, βασισμένο στην κωδικοποίηση ΣυΠεΚ και στο σύστημα υπολογισμού της ωριαίας δαπάνης μηχανημάτων. γ) Παραμετρικές Αναλύσεις Τιμών (Π.Α.) ορισμένων βασικών εργασιών, των οποίων το κόστος διαφοροποιείται ανάλογα με τις συνθήκες εκτέλεσης και τα χρησιμοποιούμενα μέσα. δ) Σύστημα ανάλυσης και προσδιορισμού των Γενικών Εργοταξιακών Δαπανών (ΓΕΔ) με χρήση ειδικού προς τούτο λογισμικού. ε) Επικαιροποίηση και συμπλήρωση του συστήματος προκοστολόγησης των έργων με βάση Μονάδες Τελειωμένου Φυσικού Αντικειμένου (Μ.Τ.Φ.Α.) εκτελεσθέντων έργων, που είχε αρχικά αναπτυχθεί στο πλαίσιο του ΙΙ ΚΠΣ και επεξεργασία προτάσεων για την συγκρότηση και λειτουργία φορέα διαχείρισης του συστήματος. Σελίδα: 9 από 28

Επισημαίνεται ότι όλες οι προαναφερόμενες εργασίες, πλην των ΠΕΤΕΠ, δεν ελήφθησαν υπόψη και ουδέποτε αξιοποιήθηκαν από το Υπουργείο. 2.4 Αρμοδιότητες συναφών Υπηρεσιών της ΓΓΔΕ και του ΙΟΚ 2.4.1 Το Τμήμα Δ11γ της Διεύθυνσης Δ11 της ΓΓΔΕ Σήμερα, στην Διεύθυνση Δ11 (Δ/νση Προγράμματος Προτύπων και Διεθνών Σχέσεων) της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων υπάρχει το Τμήμα Προτύπων Αναλύσεων Τιμών και Ειδικών Κοστολογήσεων (Δ11γ), το οποίο έχει ως αντικείμενο: Τη σύνταξη προτύπων αναλύσεων τιμών και αντιστοίχων περιγραφικών τιμολογίων, για όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα εργασιών. Τη μελέτη και εισήγηση τροποποιήσεων σε υφιστάμενες αναλύσεις τιμών, λόγω εξέλιξης της αντίστοιχης τεχνολογίας καθώς και η διαφοροποίηση τους για ειδικά έργα. Τη μέριμνα για τη σύνταξη περιοδικού καταλόγου τιμών δαπανών για την εκτέλεση των έργων, τη μέριμνα για τη σύνταξη περιοδικού καταλόγου συντελεστών αναθεώρησης τιμών, τη στατιστική επεξεργασία κοστολογικών στοιχείων των εκτελούμενων έργων και την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τη σύνταξη πρότυπων αναλύσεων και τη προκοστολόγηση των έργων. Τη μελέτη και εισήγηση διαρθρωτικών ή κατευθυντήριων μέτρων. Τη προκοστολόγηση έργων με ειδική τεχνολογία ή μεγάλων ή επειγόντων έργων, και σε κάθε περίπτωση έργων στα οποία η εφαρμογή προτύπων αναλύσεων θα οδηγούσε σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Τη διατύπωση γνωμάτευσης για τις προσφερθείσες τιμές σε συγκεκριμένες δημοπρασίες έργων όταν αυτές εμφανίζονται ιδιαίτερα μεγάλες ή ιδιαίτερα μικρές και γενικά όποτ τα αρμόδια όργανα ή υπηρεσίες ζητήσουν τη συνδρομή της Διεύθυνσης. Τη διατύπωση γνώμης για τη σύνταξη και συμφωνία νέων τιμών μονάδος υφιστάμενων συμβάσεων, όταν η φύση της νέας εργασίας είναι τέτοια που δεν μπορεί να ενταχθεί σε υπάρχουσες αναλύσεις τιμών. 2.4.2 Η Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ) Η Επιτροπή λειτουργεί στα πλαίσια του Τμήματος Δ11(γ) Προτύπων Αναλύσεων Τιμών και Ειδικών Κοστολογήσεων, για την υποστήριξη του μηχανισμού των αναλυτικών τιμολογίων και της αναθεώρησης των τιμών μέσω των εγκεκριμένων αναλύσεων τιμών. Η σύνθεσή της ορίζεται με ΥΑ. Την ΕΔΤΔΕ προέβλεπε το άρθρο 6 του Ν. 889/1979. Για τη λειτουργίας της είχαν εκδοθεί σχετικές κανονιστικές πράξεις, σε εφαρμογή των σχετικών προβλέψεων αυτού του Νόμου. Μετά την κατάργηση του Ν.889/1979 (άρθρο 28, παρ. γ του Ν.1418/1984) και των σχετικών κανονιστικών πράξεων, η λειτουργία της ΕΔΤΔΕ ανανεώνεται με κατά καιρούς εκδιδόμενες ΚΥΑ, σύμφωνα με σχετική μεταβατική διάταξη του Ν.1418/1984. Σελίδα: 10 από 28

Συγκεκριμένα στην παρ. 2 του άρθρου 27 «Μεταβατικές ρυθμίσεις» του Ν.1418/84, όπως αυτός ισχύει σήμερα, αναφέρεται: «Μέχρι την έκδοση των Π.Δ/των με τα οποία καθορίζονται οι διαδικασίες και τα όργανα για τη διαπίστωση των βασικών τιμών, εξακολουθεί να λειτουργεί για το σκοπό αυτόν η επιτροπή του άρθρου 6 του Νόμου 889/1979 (ΦΕΚ Α 77), που διατηρήθηκε με την ΕΔ2Α/01/35/Φ.2.5/26.4.1982 απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ Β 218)». Επειδή τα αναφερόμενα ανωτέρω ΠΔ δεν έχουν ακόμη εκδοθεί, η συνέχιση της λειτουργίας της Επιτροπής καλύπτεται σήμερα από τη νεώτερη απόφαση, υπ. αριθμ. 80885/5439/6.8.1992 (ΦΕΚ 573 Β ), των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. Συγκεκριμένα στο άρθρο 54, παρ. 16 του Ν. 3669/2008, «Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων» αναφέρεται ότι: «Η διαπίστωση των βασικών τιμών ημερομισθίων, υλικών και μισθωμάτων, μηχανημάτων όπως και των εργοδοτικών επιβαρύνσεων στα ημερομίσθια γίνεται από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημόσιων Έργων (ΕΔΤΔΕ), που προβλέπεται από το άρθρο 9 της κοινής απόφασης των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων αριθμ. 80885/5439/6.8.1992 (ΦΕΚ 573 Β ).» Στο άρθρο 9, της ανωτέρω ΚΥΑ, αναφέρεται: «Απόφ. 80855/5439/6.8.1992-ΦΕΚ 573 Β /21.9.1992 Περιορισμός συλλογικών οργάνων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Έχοντας υπόψη:. Άρθρο 9: Επιτροπή Διαπιστώσεως Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ) 1. Διατηρείται η Επιτροπή Διαπιστώσεως Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ) που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 6 του Ν.889/1979 και λειτουργεί σύμφωνα με αυτές. 2. Η σύνθεση της ΕΔΤΔΕ είναι η ακόλουθη: α-β) Δύο ανώτεροι υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ με βαθμό Α` της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του ΥΠΕΧΩΔΕ που ορίζονται με την απόφαση συγκροτήσεως της Επιτροπής. γ) Ένας ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Εμπορείου. δ) Ένας ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομικών. ε) Ένας ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας. Σελίδα: 11 από 28

στ) Ένας ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Εργασίας. η) Ένας εκπρόσωπος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών. ζ) Ένας εκπρόσωπος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος. θ-ι) Δύο εκπρόσωποι των εργοληπτών Δημοσίων Έργων ορίζονται με την παρ. 10 του άρθρου 11 του Π.Δ. 724/1979 και προτείνεται από τις πανελλήνιες επαγγελματικές οργανώσεις τους. 3. Οι υπάλληλοι των ανωτέρω περιπτώσεων γ, δ, ε και στ ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από τους αρμόδιους Υπουργούς. 4. Οι εκπρόσωποι των ανωτέρω περιπτώσεων ζ και η ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από τις αντίστοιχες Διοικήσεις των Επιμελητηρίων.» Ως προς το αντικείμενο και το πλαίσιο λειτουργίας της ΕΔΤΔΕ, στο άρθρο 41-παρ.6, 7 και 8, του ΠΔ 609/85, όπως αυτό τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα, αναφέρονται τα ακόλουθα: «6. Η διαπίστωση των βασικών τιμών ημερομισθίων, υλικών και μισθωμάτων μηχανημάτων, όπως και των εργοδοτικών επιβαρύνσεων στα ημερομίσθια γίνεται από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ), που προβλέπεται από το άρθρο 5 της απόφασης ΕΔ2α/01/35/Φ.2.5/26.4.82 των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ Β 218). 7. Οι τιμές που διαπιστώνονται από την Επιτροπή είναι οι μέσες τιμές που διαμορφώνονται στην αγορά της περιοχής της πρωτεύουσας και οι τιμές αυτές χρησιμοποιούνται σε όλη τη χώρα, όχι μόνο για την αναθεώρηση, αλλά και για οποιαδήποτε άλλη συμπλήρωση αναλύσεων τιμών, όπου προβλέπουν τη χρήση των αναλύσεων οι σχετικές διατάξεις. Οι τιμές ημερομισθίων αναφέρονται στον μέσης απόδοσης εργαζόμενο της αντίστοιχης ειδικότητας. Οι τιμές υλικών είναι οι τιμές που διαμορφώνονται για τη χονδρική πώληση των υλικών ως ελεύθερων εμπορευμάτων πλέον της δαπάνης που περιλαμβάνεται στις τιμές αυτές σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και τα συναλλακτικά ήθη (πάγια συνυπολογιζόμενες συσκευασίες ή μεταφορές, Φ.Κ.Ε., χαρτόσημα τιμολογίων κ.λπ.). Οι τιμές μισθωμάτων μηχανημάτων και αυτοκινήτων διαπιστώνονται για μηχανήματα σε καλή κατάσταση λειτουργίας. Όταν διατίθενται από φορέα του δημόσιου τομέα τέτοια μηχανήματα λαμβάνονται υπόψη και οι τιμές των μισθωμάτων αυτών. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μηχανημάτων που δεν υπάρχουν στην αγορά επαρκή στοιχεία για τη διαμόρφωση της τιμής τους η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη της τα χαρακτηριστικά του μηχανήματος (κόστος, απόδοση, διάρκεια ζωής, κατανάλωση ενέργειας κ.λπ.) σε σύγκριση με άλλα ανάλογα μηχανήματα για τα οποία διαμορφώνεται αγοραίο μίσθωμα. Για τη διαπίστωση των τιμών γενικά η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη της κάθε πρόσφορο στοιχείο και ιδιαίτερα τα στοιχεία που συγκεντρώνονται συνεχώς από την αρμόδια υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων, η οποία και παρέχει γραμματειακή και διοικητική εξυπηρέτηση Σελίδα: 12 από 28

στην Επιτροπή. Οι τιμές που διαπιστώνονται από την Επιτροπή ισχύουν για όλες τις εργολαβίες. 8. Απόσπασμα των πρακτικών της Επιτροπής, που περιλαμβάνει τις τιμές που διαπιστώνονται, κοινοποιείται στο ΤΕΕ και στις πανελλήνιες επαγγελματικές εργοληπτικές ενώσεις, που δίνουν κάθε δυνατή δημοσιότητα στις τιμές. Οι πιο πάνω πανελλήνιες εργοληπτικές ενώσεις μπορούν να ασκήσουν ένσταση κατά των πρακτικών για ορισμένες τιμές σε ανατρεπτική προθεσμία δεκαπέντε ημερών από την κοινοποίηση των πρακτικών στο ΤΕΕ. Η ένσταση κατατίθεται στη γραμματεία της Επιτροπής και σ' αυτή αποφασίζει ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μετά από γνώμη της ίδιας Επιτροπής της παρ. 6 του άρθρου αυτού. Η απόφαση κοινοποιείται όπως και το απόσπασμα του πρακτικού της Επιτροπής και ενεργεί έναντι πάντων.» 2.4.3 Διεύθυνση ΔΙΠΑΔ της Γεν.Δ/νσης Ποιότητας της ΓΓΔΕ Στη ΓΓΔΕ υπάγεται επίσης και λειτουργεί Διεύθυνση ΔΙΠΑΔ, με αντικείμενο: Τη σύνταξη Πρότυπων Κανόνων και Αρχών έργων και μελετών. Τις τεχνικές προδιαγραφές και τους Ευρωκώδικες. Τη διαρκή επιμόρφωση τεχνικών παραγωγής δημοσίων Έργων και την υποστήριξη εκπαίδευσης και παραγωγής προγραμμάτων εκπαίδευσης. Την εκπαίδευση εργατοτεχνικού προσωπικού και χειριστών μηχανημάτων. Το παρατηρητήριο ποιότητας. 2.4.4 Το Ινστιτούτο Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ) Το Ινστιτούτο Οικονομίας Κατασκευών (Ι.Ο.Κ.) ιδρύθηκε με το Νόμο 2576/98 (Βελτίωση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων έργων, κλπ) και ειδικότερα με το Άρθρο 6 (ΦΕΚ 25Α/98). Ακολούθησαν οι Ειδικές Ρυθμίσεις και Τροποποιήσεις: Άρθρο 6 του Ν. 2940/2001 (ΦΕΚ 180Α/2001) και Άρθρο 4 του Ν.3481/2006 (ΦΕΚ 162Α/2006). Είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εποπτευόμενο από το ΥΠΕΧΩΔΕ, που εδρεύει στην Αθήνα και απολαμβάνει διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας. Σκοπός του Ινστιτούτου είναι η έρευνα και η μελέτη των θεμάτων που έχουν σχέση με το σχεδιασμό, το κόστος, την παραγωγικότητα, την χρηματοδότηση, την ποιότητα και την ανάθεση των κατασκευών στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Μεταξύ των αρμοδιοτήτων του περιλαμβάνονται τα κάτωθι: Σελίδα: 13 από 28

Η συγκέντρωση, επεξεργασία και αξιολόγηση στατιστικών και οικονομικών στοιχείων που σχετίζονται με την κατασκευαστική δραστηριότητα στη χώρα, στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Η ενασχόληση επί θεμάτων ποιότητος και διαδικασιών παραγωγής υλικών και προϊόντων κατασκευών, θεμάτων κοστολόγησης και μεθόδων κατασκευής. Η παρακολούθηση και στατιστική ανάλυση της ποιοτικής και ποσοτικής επαρκείας του κατασκευαστικού δυναμικού της Χώρας. Η ανάπτυξη συγχρόνου συστήματος προκοστολόγησης και τιμολόγησης των δημοσίων έργων και η υποβολή σχετικών προτάσεων προς το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Η μελέτη και διατύπωση προτάσεων για την λήψη μέτρων που θα αποβλέπουν στην βελτιστοποίηση της ποιότητας και ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής των έργων. Η παροχή συμβουλών και υπηρεσιών προς τα Υπουργεία και τα Νομικά Πρόσωπα του ευρύτερου δημόσιου τομέα, σε θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του Ινστιτούτου. Η παροχή υπηρεσιών Συμβούλου προς το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. επί θεμάτων σχετικών με το Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ). Η παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τις Εργοληπτικές Οργανώσεις επί θεμάτων εξειδίκευσης, κατάρτισης, επαγγελματικής εξέλιξης και πιστοποίησης των δεξιοτήτων των απασχολουμένων στον κατασκευαστικό τομέα. Η παροχή υπηρεσιών Συμβούλου προς τον Ιδιωτικό Τομέα. Η παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τις Εργοληπτικές Οργανώσεις, για την υιοθέτηση «Κώδικα Δεοντολογίας». Η ανάπτυξη Συγχρόνων Τεχνικών Προδιαγραφών για ολόκληρο το φάσμα των εργασιών κατασκευής των έργων. Για την εκπλήρωση των σκοπών του το Ινστιτούτο συνεργάζεται με τις καθ' ύλην σχετικές Υπηρεσίες και Φορείς του Δημόσιου Τομέα καθώς και Επαγγελματικούς και Επιστημονικούς Φορείς. Σελίδα: 14 από 28

2.5 Σχετικές αναφορές του θεσμικού πλαισίου και διαπιστώσεις 2.5.1 Άρθρο 179- παρ 4 του Ν.3669/2008: Στο άρθρο αυτό που κωδικοποιεί υφιστάμενες διατάξεις, προβλέπεται ότι, η ρύθμιση θεμάτων που άπτονται και του αντικειμένου της Επ-ΤΙΜ, γίνεται με την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων. Συγκριμένα προβλέπεται ότι: «Με Προεδρικό Διάταγμα μπορεί να καθορίζονται και να τροποποιούνται επίσης οι διατάξεις που αφορούν: β) στα ποσοστά γενικών εξόδων και οφέλους που εφαρμόζονται κατά περίπτωση, ι) στην καταμέτρηση των εργασιών και στους υπόχρεους για την καταμέτρηση, ια) στην πιστοποίηση και πληρωμή των εργασιών και στην αναθεώρηση τους, (κωδικοποίηση προβλέψεων του άρθρου 18 του Ν.1418/84, όπως τροποποιήθηκε μέχρι και τον Ν.3316/2005 και ισχύει σήμερα). ιβ) στην εφαρμογή της αναθεώρησης των τιμών και ιδίως στον τρόπο διαπίστωσης των βασικών τιμών, στα όργανα για τη διαπίστωση αυτή με τη δυνατότητα σύστασης ειδικού συλλογικού οργάνου, στον τρόπο που θα υπολογίζεται η αναθεώρηση για τα υλικά που πιστοποιούνται πριν ενσωματωθούν ή για τις άλλες ημιτελείς εργασίες, στον περιορισμό της αναθεώρησης στις περιπτώσεις που δίνονται στον ανάδοχο υλικά ή μηχανήματα από το φορέα του έργου ή στην εξαίρεση από την αναθεώρηση αποζημιώσεων του αναδόχου από οποιαδήποτε αιτία, και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.» (κωδικοποίηση προβλέψεων του άρθρου 1ο, παρ. 12 του Ν.1418/84, όπως τροποποιήθηκε μέχρι και τον Ν.3316/2005 και ισχύει σήμερα). ιδ) στις τροποποιήσεις του προϋπολογισμού, στον κανονισμό και στην έγκριση τιμών μονάδας νέων εργασιών.» (κωδικοποίηση προβλέψεων του άρθρου 8, παρ. 5 του Ν.1418/84, όπως τροποποιήθηκε μέχρι και τον Ν.3316/2005 και ισχύει σήμερα). Η προέλευση των κατά τα ανωτέρω κωδικοποιημένων διατάξεων, αναφέρεται στον σχετικό πίνακα κωδικοποιημένων διατάξεων, που συνοδεύει το Ν.3669. Το σχετικό απόσπασμα του εν λόγω πίνακα, παρατίθεται κατωτέρω: Σελίδα: 15 από 28

2.5.2 Άρθρο 17- παρ 4, 5, 6 του Ν.3669/2008. Με τις παρ. 4 και 5 εισάγεται η εξουσιοδότηση του αρμόδιου Υπουργού (τότε Υπ.ΠΕΧΩΔΕ) για την έγκριση των ΝΕΤ και η υποχρεωτική ισχύς των ΝΕΤ για όλους τους φορείς που δημοπρατούν δημόσια έργα. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι: «4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων εγκρίνονται ενιαία τιμολόγια εργασιών, ανάλογα με την κατηγορία και το μέγεθος των έργων και με την προσβασιμότητα της περιοχής εκτέλεσής τους. 5. Τα τιμολόγια, μετά την έγκρισή τους, ισχύουν υποχρεωτικά για όλους τους φορείς που δημοπρατούν δημόσια έργα. 6. Οι τιμές των εργασιών των ενιαίων τιμολογίων αναπροσαρμόζονται, όπως ορίζεται στην απόφαση και λαμβάνονται αυτούσιες ή σε συνδυασμό μεταξύ τους για τη σύνταξη των προϋπολογισμών των έργων. (κωδικοποίηση των προβλέψεων του άρθρου 8, του Ν.3263/2004, παρ. 1, 2, 3 αντιστοίχως). 7. Στις τιμές του προϋπολογισμού και του τιμολογίου τόσο της υπηρεσίας όσο και της προσφοράς περιλαμβάνεται κάθε σχετική δαπάνη, καθώς και τα γενικά έξοδα και όφελος της εργοληπτικής επιχείρησης. Αν γίνεται ρητή μνεία στα σχετικά τεύχη μπορεί να διαχωρίζονται οι τιμές και να προστίθεται στο τέλος ποσοστό γενικών εξόδων και οφέλους που ορίζεται σε δεκαοκτώ τοις εκατό (18%), για έργα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων ή άλλες πηγές με ανάλογες απαλλαγές και σε είκοσι οκτώ τοις εκατό (28%) για τις άλλες περιπτώσεις.» (κωδικοποίηση των προβλέψεων του άρθρου 5, του ΠΔ 609/1985, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει). Η προέλευση των κατά τα ανωτέρω κωδικοποιημένων διατάξεων, αναφέρεται στο σχετικό πίνακα κωδικοποιημένων διατάξεων, που συνοδεύει το Ν.3669. Το σχετικό απόσπασμα του εν λόγω πίνακα, παρατίθεται κατωτέρω: Σελίδα: 16 από 28

2.5.3 Άρθρο 4-παρ 3, άρθρο 10-παρ. 12 και άρθρο 18-παρ. 4 του Ν.1418/84 (όπως τροποποιήθηκε μέχρι και τον Ν.3316/2005 και ισχύει σήμερα): Στην παρ. 3 του άρθρου 4 «Τρόπος κατασκευής. Διαδικασίες επιλογής αναδόχου» του Ν.1418/84, όπως αυτή ισχύει σήμερα, αναφέρεται: «3. Η ανάθεση της κατασκευής γίνεται με βάση τη σχετική μελέτη. [Ο προϋπολογισμός της Υπηρεσίας, με τον οποίο δημοπρατείται το έργο, καταρτίζεται με βάση τις εγκεκριμένες Αναλύσεις Τιμών, στις οποίες εφαρμόζονται οι βασικές τιμές υλικών και ημερομισθίων που έχουν διαπιστωθεί από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημόσιων Έργων, η σύσταση της οποίας προβλέπεται στην παράγραφο 12 του άρθρου 10, κατά το τελευταίο τρίμηνο πριν από τη διενέργεια της δημοπρασίας. Σε περίπτωση που δεν έχουν διαπιστωθεί τέτοιες τιμές κατά το τρίμηνο αυτό, τότε ο προϋπολογισμός καταρτίζεται με βάση τις τιμές του αμέσως προηγούμενου τριμήνου. Με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων καθορίζεται ο τρόπος εφαρμογής της διάταξης αυτής, καθώς και ο τρόπος αναπροσαρμογής των τιμών μονάδας των Αναλύσεων Τιμών δημοσίων έργων, με σκοπό την εναρμόνισή τους με τις σύγχρονες μεθόδους και τα μέσα εκτέλεσης των έργων, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 18].» Σημείωση: Τα ανωτέρω εντός [ ] εδάφια, προστέθηκαν με το άρθρο 5 του Ν.2940/2001 (ΦΕΚ Α 180/6.8.2001). Στην αναφερόμενη ανωτέρω παρ. 4 του άρθρου 18 «Έκδοση διαταγμάτων» του Ν.1418/84, όπως αυτή ισχύει σήμερα, ορίζεται: «4. Με απόφαση του Υπουργού Δημοσίων Έργων εγκρίνονται κατά κατηγορίες έργων ή και γενικά για όλα τα έργα αναλύσεις τιμών και γενικά πρότυπα συμβατικά τεύχη. Με την απόφαση αυτή ορίζεται και αν τα στοιχεία αυτά θα είναι υποχρεωτικά για κάθε σύμβαση ή θα ισχύουν αν η σύμβαση δε ρυθμίζει το αντίστοιχο θέμα κατά διάφορο τρόπο ή αν η σύμβαση θα μπορεί μόνο να επιβάλει περισσότερες απαιτήσεις από αυτές που περιλαμβάνουν τα στοιχεία αυτά και γενικά να καθορίζεται το πεδίο εφαρμογής των στοιχείων αυτών, ο χαρακτήρας του υποχρεωτικού, γενικά η κατά περίπτωση, και κάθε σχετική λεπτομέρεια.» Στην αναφερόμενη ανωτέρω παρ. 12 του άρθρου 10 «Αναθεώρηση Τιμών» του Ν.1418/84, όπως αυτή ισχύει σήμερα, ορίζεται: «12. Με π. δ/γματα ρυθμίζονται όλα τα θέματα που αναφέρονται στην εφαρμογή της αναθεώρησης των τιμών και ιδίως ο τρόπος διαπίστωσης των βασικών τιμών τα όργανα για τη διαπίστωση αυτή με τη δυνατότητα σύστασης ειδικού συλλογικού οργάνου, ο τρόπος που θα υπολογίζεται η αναθεώρηση για τα υλικά που πιστοποιούνται πριν ενσωματωθούν ή για τις άλλες ημιτελείς εργασίες, ο περιορισμός της αναθεώρησης στις περιπτώσεις και κάθε σχετική λεπτομέρεια.» Σελίδα: 17 από 28

2.5.4 Συμπέρασμα (1): (1) Με τη διατύπωση των παρ. 4 και 5 άρθρου 17 του Ν.3669/2008 (ήτοι των παρ. 1 και 2 του άρθρου 8 του Ν.3263/2004), κατά την οποία: 4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων εγκρίνονται ενιαία τιμολόγια εργασιών,. 5. Τα τιμολόγια, μετά την έγκρισή τους, ισχύουν υποχρεωτικά για όλους τους φορείς που δημοπρατούν δημόσια έργα. Κατά την άποψή μας δεν καταργείται, ούτε απαγορεύεται, ούτε αναστέλλεται ρητά η πρόβλεψη της παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν.1418/84, η οποία συνεχίζει να ισχύει και κατά την οποία: «Ο προϋπολογισμός της Υπηρεσίας, με τον οποίο δημοπρατείται το έργο, καταρτίζεται με βάση τις εγκεκριμένες Αναλύσεις Τιμών,» Η ταυτόχρονη ισχύς των ανωτέρω αντιφατικών εκ πρώτης όψεως διατάξεων, είναι δυνατή διότι: (α) (β) Καμία διάταξη νόμου δεν απαγορεύει τα «ενιαία τιμολόγια» (ΝΕΤ) να συνοδεύονται από αντίστοιχες εγκεκριμένες αναλύσεις τιμών. Πολύ περισσότερο εφόσον η διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν.1418/84 δεν έχει καταργηθεί. Με δεδομένη την πολυμορφία και την έλλειψη ενιαίας δομής και οργάνωσης των υφισταμένων εγκεκριμένων (αναλυτικών και περιγραφικών) τιμολογίων, όπως περιγράφεται και στο κεφάλαιο 2 του παρόντος, είναι απολύτως δικαιολογημένη, κατανοητή και αναγκαία, η απαίτηση νομοθετικής ρύθμισης για την καθιέρωση ενιαίων περιγραφικών (κατ αρχήν) τιμολογίων, υποχρεωτικής εφαρμογής για όλους τους φορείς που δημοπρατούν δημόσια έργα. Αντίστοιχες ρυθμίσεις ισχύουν ήδη προ πολλού και σε άλλες χώρες, όπως π.χ. ΗΠΑ, Γερμανία, Αυστρία, Μ.Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία κλπ, όπως περιγράφεται και στο Παράρτημα 4 του παρόντος σχετικά με τη διεθνή πρακτική. Σε κάθε περίπτωση ενδεχόμενη απαγόρευση ή κατάργηση της πρόβλεψης της παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν.1418/84, που τυχόν γίνεται με υπουργική απόφαση, θα ήταν καταχρηστική, διότι δεν παρέχεται τέτοια εξουσιοδότηση από το νόμο. (2) Κατά την άποψη μας οι εξουσιοδοτήσεις του Νόμου προς τον Υπουργό ΔΕ, που παρέχονται: (α) και (β) με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν.1418/84, για τον καθορισμό, με ΥΑ, του τρόπου αναπροσαρμογής των τιμών μονάδας των Αναλύσεων Τιμών δημοσίων έργων, με σκοπό την εναρμόνισή τους με τις σύγχρονες μεθόδους και τα μέσα εκτέλεσης των έργων, με την παρ. 4 του άρθρου 18 του Ν.1418/84, για την έγκριση, με ΥΑ, κατά κατηγορίες έργων ή και γενικά για όλα τα έργα, αναλύσεων τιμών, Σελίδα: 18 από 28

ούτε ασύμβατες είναι προς τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 17 του Ν.3669/2008 (βλ παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.3263/2004) περί ΝΕΤ, ούτε έχουν καταργηθεί ή ανασταλεί με άλλη διάταξη νόμου, και συνεχίζουν να ισχύουν. Απλά, η διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 17 του Ν.3669/2008 (βλ παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.3263/2004), παρέχει στον Υπουργό ΔΕ, επιπροσθέτως, και την εξουσιοδότηση για την έγκριση με ΥΑ «ενιαίων τιμολογίων» καθολικής εφαρμογής, χωρίς να διευκρινίζεται το περιεχόμενο των «τιμολογίων» και χωρίς να αναστέλλονται ή να καταργούνται οι προαναφερόμενες εξουσιοδοτήσεις του Ν.1418/84, ως προς την έγκριση αναλύσεων τιμών, ομοίως με ΥΑ. (3) Υπουργική Απόφαση, κατ εξουσιοδότηση και απαίτηση της παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν.1418/84 σχετική με τον καθορισμό του τρόπου αναπροσαρμογής των τιμών μονάδας των Αναλύσεων Τιμών δημοσίων έργων, με σκοπό την εναρμόνισή τους με τις σύγχρονες μεθόδους και τα μέσα εκτέλεσης των έργων, ουδέποτε έχει μέχρι σήμερα εκδοθεί. (4) Υπουργική Απόφαση, κατ εξουσιοδότηση και απαίτηση της παρ. 3 του άρθρου 4 του Ν.1418/84 σχετική με τον καθορισμό του τρόπου αναπροσαρμογής των τιμών μονάδας των Αναλύσεων Τιμών δημοσίων έργων, με σκοπό την εναρμόνισή τους με τις σύγχρονες μεθόδους και τα μέσα εκτέλεσης των έργων, ουδέποτε έχει μέχρι σήμερα εκδοθεί. (5) Το ίδιο ισχύει και για το ΠΔ της παρ. 2 του άρθρου 27 «Μεταβατικές ρυθμίσεις» του Ν.1418/84, που αναμένεται ακόμη να εκδοθεί και με το οποίο θα καθορίζονται οι διαδικασίες και τα όργανα για τη διαπίστωση των βασικών τιμών. 2.5.5 Συμπέρασμα (2): (1) Η προτεινόμενη από την Επ-ΤΙΜ ανάπτυξη και καθιέρωση νέων, ενιαίων Αναλύσεων Τιμών, για τον προσδιορισμό των τιμών μονάδος των εργασιών, σε συνδυασμό με αντίστοιχα νέα, ενιαία Περιγραφικά Τιμολόγια, εναρμονισμένα με τις σύγχρονες μεθόδους και τα μέσα εκτέλεσης των έργων, προβλέπεται και είναι απόλυτα συμβατή με την κείμενη νομοθεσία. (2) Σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, οι νέες ενιαίες Αναλύσεις Τιμών και τα νέα ενιαία Περιγραφικά Τιμολόγια, εγκρίνονται με Υπουργική Απόφαση. (3) Είναι επιτακτική η ανάγκη συμπλήρωσης του κανονιστικού πλαισίου σχετικά με τη διαπίστωση των βασικών τιμών, με την έκδοση του προβλεπόμενου ΠΔ, ώστε να καλυφθεί θεσμικά η προτεινόμενη από την Επ-ΤΙΜ αναβάθμιση όλου του μηχανισμού διαπίστωσης (διαδικασίες και όργανα), με τη δημιουργία ενός Φορέα που ενδεικτικά περιγράφεται, ως Παρατηρητήριο Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων, στο Παράρτημα 6 του παρόντος. (4) Είναι επιτακτική η ανάγκη αποσαφήνισης, κωδικοποίησης και εναρμόνισης όλων των σχετικών με το αντικείμενο της Επ-ΤΙΜ διατάξεων, που περιλαμβάνονται στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο μελέτης και εκτέλεσης των ΔΕ. Σελίδα: 19 από 28

Κενή σελίδα Σελίδα: 20 από 28

3. Κριτική ανασκόπηση υφιστάμενης κατάστασης Οι διαπιστώσεις στις οποίες κατέληξε οι η Επιτροπή, και οι οποίες διατυπώνονται συνοπτικά και στο από 01-11-2010 Πρακτκό (βλ Παράρτημα 3), έχουν ως εξής: 3.1 Σύνταξη προϋπολογισμού Δημοσίων Έργων Σήμερα τα δημόσια έργα δημοπρατούνται με βάση τον προϋπολογισμό Μελέτης, ο οποίος συντάσσεται υποχρεωτικά με τις τιμές μονάδος των Νέων Ενιαίων Τιμολογίων (ΝΕΤ) (πλην των Η/Μ εργασιών) και αποτελεί οροφή των οικονομικών προσφορών. Για τις Η/Μ εργασίες για τις οποίες δεν έχουν εκδοθεί ΝΕΤ, οι προϋπολογισμοί αυτοί συντάσσονται με τιμές οι οποίες προσδιορίζονται από τους Μελετητές σε συνεργασία με την Υπηρεσία, με βάση τα ανεπίσημα αναλυτικά τιμολόγια ΑΤΗΛΜΕ της ΠΕΔΜΗΕΔΕ. Στις παλαιές Αναλύσεις Τιμών (ΠΑΤ) δεν εφαρμόζεται ενιαία μεθοδολογία για τον προσδιορισμό των μισθωμάτων και της ημερήσιας δαπάνης του μηχανικού εξοπλισμού, με αποτέλεσμα η ημερήσια δαπάνη ομοειδών μηχανημάτων να διαφέρει μεταξύ ΟΔΟ, ΥΔΡ και ΟΙΚ. Πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη ότι η δαπάνη αυτή λαμβάνεται μόνο για την αναθεώρηση τιμών και γίνεται χρήση τους σε αναλύσεις τιμών οι οποίες έχουν συνταχθεί με διαφοροποιημένη μεθοδολογία από αυτή του Ν. ΑΤΕΟ. Η διαπίστωση των βασικών τιμών των υλικών δεν γίνεται με προτυποποιημένη (προδιαγεγραμμένη) μέθοδο τιμοληψίας, ενώ οι περιγραφές αρκετών βασικών υλικών των οποίων διαπιστώνονται οι τιμές δεν ανταποκρίνονται προς τα εναρμονισμένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα και τις σχετικές απαιτήσεις σήμανσης CE. Σε πολλές περιπτώσεις, οι Υπηρεσίες προσθέτουν στους προϋπολογισμούς που καταρτίζουν, νέα άρθρα εργασιών (νέες τιμές μονάδος) που δεν περιλαμβάνονται στα ΝΕΤ, χωρίς την απαίτηση τεκμηρίωσης ή ανάλυσης. Η δαπάνη των μεταφορών, που προστίθεται στην τιμή βάσης των άρθρων των ΝΕΤ που επισημαίνονται με αστερίσκο [*], προσδιορίζεται χωρίς τεκμηρίωση της απόστασης μεταφοράς και των συνθηκών διακίνησης των οχημάτων. 3.2 Υπολογισμός της αναθεώρησης τιμών Δημοσίων Έργων Τα ΝΕΤ, που έχουν εκδοθεί από την ΓΓΔΕ, παραπέμπουν, για την αναθεώρηση των συμβατικών τιμών προσφοράς και μόνο, σε παραπλήσιο ή σχετικό άρθρο των ΠΑΤ. Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις για την εκτέλεση δημοσίων έργων, οι συμβατικές τιμές προσφοράς αναθεωρούνται κατά ημερολογιακό τρίμηνο (αναθεωρητική περίοδος). Οι συντελεστές αναθεώρησης (αυξητικοί ή μειωτικοί) υπολογίζονται ανά αναθεωρητική περίοδο με βάση τις τιμές εφαρμογής του τριμήνου εκκίνησης και του τριμήνου αναθεώρησης, και προκύπτουν από τις παλαιές εγκεκριμένες αναλύσεις τιμών (ΠΑΤ) με εφαρμογή των μέσων βασικών τιμών ημερομισθίων, μισθωμάτων μηχανημάτων - αυτοκινήτων και υλικών κ.λπ. των συγκεκριμένων τριμήνων, οι οποίες διαπιστώνονται, ανά ημερολογιακό τρίμηνο, από την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ). Σελίδα: 21 από 28

Σήμερα η αναθεώρηση υπολογίζεται με αφετηρία το τρίμηνο δημοπράτησης και δεν λαμβάνεται υπόψη το χρονικό διάστημα που έχει παρέλθει από την έγκριση των ΝΕΤ με τα οποία καταρτίσθηκε ο Προϋπολογισμός Μελέτης, μέχρι την δημοπράτηση του Έργου (ενδεικτικά αναφέρεται ότι η τελευταία έκδοση των ΝΕΤ ΟΔΟ, η οποία εφαρμόζεται σήμερα, έχει εγκριθεί και τεθεί σε εφαρμογή από το 2ο τρίμηνο του 2008). Το εφαρμοζόμενο σήμερα σύστημα υπολογισμού της αναθεώρησης δεν παρέχει ρεαλιστικούς και επαρκούς ακριβείας συντελεστές αναθεώρησης για αρκετές από τις εργασίες των ΝΕΤ. Αυτό συμβαίνει για τους εξής κυρίως λόγους: Οι παλαιές Αναλύσεις Τιμών (ΠΑΤ) δεν αντικατοπτρίζουν τα σημερινά τεχνολογικά επίπεδα και έτσι δεν λαμβάνονται υπόψη: η διαφοροποίηση (από την περίοδο σύνταξής τους) της συμμετοχής της εργατικής δαπάνης στο κόστος της εκτελούμενης εργασίας λόγω εκμηχάνισης η αύξηση των αποδόσεων των μηχανημάτων λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων. Επίσης υπάρχουν δυσκολίες στην διαπίστωση των τιμών υλικών και μηχανημάτων, λόγω παρωχημένης αναγραφής των χαρακτηριστικών τους και κάποιας απροθυμίας των προμηθευτών για παροχή πραγματικών στοιχείων. Το θεματολόγιο των ΝΕΤ είναι σημαντικά διευρυμένο σε σχέση με τις ΠΑΤ και ως εκ τούτου: για τον υπολογισμό της αναθεώρησης αρκετών εργασιών γίνεται παραπομπή σε άρθρα των ΠΑΤ που μικρή σχέση έχουν με τις συγκεκριμένες εργασίες αρκετά άρθρα των ΝΕΤ ενσωματώνουν υλικά που δεν περιλαμβάνονται στην Τιμαριθμική η ένταξη των Ευρωπαϊκών Προτύπων στο Εθνικό Κανονιστικό Πλαίσιο, καθιστά σταδιακά υποχρεωτική την ενσωμάτωση πιστοποιημένων υλικών, συνήθως υψηλότερης ποιότητος, γεγονός το οποίο δεν αποτυπώνεται στην Τιμαριθμική και δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τη διαμόρφωση του προϋπολογισμού των έργων με τις παγιωμένες τιμές των ΝΕΤ. η διαπίστωση των μέσων ωρομισθίων του εργατοτεχνικού προσωπικού δεν τεκμηριώνεται με βάση τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις και τις ισχύουσες διατάξεις περί ασφαλιστικών καλύψεων. 3.3 Συμπέρασμα Το εφαρμοζόμενο σύστημα ΝΕΤ, όσον αφορά το περιγραφικό μέρος, προσομοιάζει κατ αρχήν με τα συστήματα άλλων χωρών. Απαιτείται βέβαια εκσυγχρονισμός του, ώστε να παραπέμπει στα ισχύοντα Πρότυπα και σε σύγχρονες Τυποποιημένες Προδιαγραφές (όπως οι ΕΤΕΠ που δημιουργήθηκαν πρόσφατα), καθώς και διεύρυνση του θεματολογίου. Όσον όμως αφορά στον καθορισμό των τιμών μονάδος (και μάλιστα ως τιμές «οροφής») και στην μεθοδολογία της εκτίμησής τους, τα ΝΕΤ συνιστούν διεθνή «πρωτοτυπία». Σελίδα: 22 από 28

4. Προτάσεις 4.1 Εισαγωγή Οι προτάσεις που ακολουθούν διαμορφώθηκαν με βάση: Τις απόψεις που διατυπώθηκαν στις μέχρι σήμερα συνεδριάσεις της Επ-ΤΙΜ και συνοψίζονται στα προηγούμενα κεφάλαια και στα Παραρτήματα του παρόντος. Την ανασκόπηση της διεθνούς πρακτικής η οποία καταγράφεται συνοπτικά στο Παράρτημα 4 του παρόντος. Την παρουσίαση του πιλοτικού έργου που εκτελείται από τις Εργοληπτικές Οργανώσεις (ΕΟ) με δική τους πρωτοβουλία και δαπάνη, σχετικά με την δόμηση τυποποιημένου συστήματος αναλυτικής τιμολόγησης έργων και την εφαρμογή αντικειμενικού τρόπου προσδιορισμού των ωρομισθίων προσωπικού και των μισθωμάτων μηχανημάτων. Το υπόμνημα προτάσεων που υποβλήθηκε από τον εκπρόσωπο των ΕΟ προς την Επ-ΤΙΜ με ημ/νία 10.10.2010 και τίτλο «Γενικές Αρχές Αναγκαίες Νομοθετικές Παραμβάσεις» και το οποίο επισυνάπτεται στο Παράρτημα 5 του παρόντος. Τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί και τα υπομνήματα που έχουν υποβληθεί από ΙΟΚ και ΕΟ σχετικά με την αναγκαιότητα σύστασης και το περίγραμμα ενός Παρατηρητηρίου συντελεστών παραγωγής ΤΕ, των οποίων ο συγκερασμός γίνεται στο Παράρτημα 6 του παρόντος. Το πρακτικό των από 18-10-10 και 1-11-10 συνεδριάσεων της Επ-ΤΙΜ στο οποίο συνοψίζονται οι κοινές θέσεις και απόψεις της Επιτροπής και το οποίο επισυνάπτεται επίσης στο Παράρτημα 3 του παρόντος. Οι προτάσεις που καταγράφονται στο παρόν τεύχος, διαμορφώνουν μία συνεκτική δέσμη βελτιωτικών ενεργειών και υποβάλλονται προς τον Υπουργό ΥΠΟΜΕΔΙ για την έγκρισή τους, προκειμένου η Επ-ΤΙΜ να προγραμματίσει της ενέργειές της για το επόμενο χρονικό διάστημα. Σελίδα: 23 από 28

4.2 Ο απώτερος στόχος Ο απώτερος στόχος, για τη χώρα μας πρέπει να είναι η ανάπτυξη, η λειτουργία και η διαρκής προσαρμογή και ενημέρωση ενός ενιαίου, δυναμικού, ολοκληρωμένου, διαφανούς και αξιόπιστου συστήματος διαμόρφωσης του προϋπολογισμού των τεχνικών έργων, αντικειμενικής αποτίμησης των συντελεστών παραγωγής τους (εργατικά, υλικά, μηχανικός εξοπλισμός), κοστολόγησης των εργασιών και αποτύπωσης της δαπάνης εκτέλεσής τους, συγχρονισμένου με ανάλογες πρακτικές και τυποποιημένα συστήματα, που εφαρμόζονται στον ευρωπαϊκό χώρο (π.χ. χρήση ενιαίων τυποποιημένων περιγραφικών άρθρων τιμολογίου, και αντίστοιχων αναλύσεων τιμών), και πλήρως εναρμονισμένου με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις ευρωπαϊκές Οδηγίες για τον ελεύθερο ανταγωνισμό, τις δημόσιες συμβάσεις, την τυποποίηση και την τεχνική εναρμόνιση. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων και των δυνατοτήτων της η Επ-ΤΙΜ αρκείται να παραθέσει στο Παράρτημα 7 του παρόντος απλά το περίγραμμα ενός τέτοιου συστήματος και τις βασικές του αρχές, επισημαίνοντας ότι η υποστήριξη της ανάπτυξης και της συντήρησής του δεν μπορεί να είναι αντικείμενο κάποιας επιτροπής, αλλά προϋποθέτει μόνιμες και κατάλληλα οργανωμένες και εξειδικευμένες δομές. Αξιολογώντας την ιδιαίτερη σημασία που έχει αλλά και το βάθος χρόνου και τη διαρκή μέριμνα που απαιτεί η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου, αξιόπιστου και δυναμικού συστήματος αποτίμησης των συντελεστών παραγωγής και τιμολόγησης των τεχνικών έργων, η Επ-ΤΙΜ προτείνει για την υλοποίησή του τη συγκρότηση ενός αντιπροσωπευτικού, κλαδικού φορέα, στον οποίο θα συμμετέχουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη: Δημόσιος Πελάτης, Συμβουλευτικά Όργανα, Μελετητές, Κατασκευαστές, Βιομηχανία. Με τη συνέργεια μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών, την αξιοποίηση του θεσμικού τους ρόλου και της διαθέσιμης εμπειρίας τους, αλλά και με την υιοθέτηση και εφαρμογή εναρμονισμένων, έγκυρων, αδιάβλητων και συναινετικών διαδικασιών, ο προτεινόμενος φορέας θα συμβάλλει αποτελεσματικά στην προώθηση, το συντονισμό, την εποπτεία και τον έλεγχο των εργασιών σύνταξης Τεχνικών Προδιαγραφών, Τυποποιημένων Περιγραφικών Άρθρων Τιμολογίων και αντιστοίχων Αναλύσεων Τιμών, αλλά και θα διασφαλίσει την παρακολούθηση και διαρκή ενημέρωση του συστήματος τιμολόγησης των έργων, στη συνέχεια. Σελίδα: 24 από 28

Μία τέτοια πρωτοβουλία θα μπορούσε να έχει τη μορφή του Παρατηρητηρίου Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών (Π-ΣΠΤΕ), που περιγράφεται στο Παράρτημα 6 του παρόντος, και του οποίου η σύσταση περιλαμβάνεται στην προτεινόμενη από την Επ-ΤΙΜ δέσμη ενεργειών. Το ΙΟΚ, αξιοποιώντας τη δυνατότητα που του παρέχεται από τον ιδρυτικό του νόμο να συστήνει Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) με τη μορφή ανώνυμης εταιρίας (ΑΕ) για την εκπλήρωση των σκοπών του, μπορεί να εξυπηρετήσει άμεσα, από κοινού με το ΤΕΕ, τις Μελετητικές και Εργοληπτικές Οργανώσεις και λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη, την ανάγκη συγκρότησης και θεσμικής κατοχύρωσης του απαιτούμενου συμμετοχικού κλαδικού σχήματος (φορέα), για την ανάπτυξη και διαχείριση του συστήματος, σε ανταποδοτική, βιώσιμη και μη-κερδοσκοπική βάση. 4.3 Σύνοψη προτεινόμενης δέσμης ενεργειών Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων και των δυνατοτήτων της και με βάση τα παραπάνω η Επιτροπή προτείνει προς έγκριση την προώθηση της ακόλουθης δέσμης ενεργειών με χρονικό ορίζοντα σταδιακής υλοποίησής τους μέσα στη επόμενη 2-ετία (2011 2012). 4.3.1 Οι πρωταρχικοί στόχοι 1/ Να θεσμοθετηθεί η χρήση τυποποιημένων περιγραφικών τιμολογίων (ΤΑΤΕ) και αντίστοιχων αναλύσεων τιμών για τη σύνταξη του προϋπολογισμού όλων των κατηγοριών έργων, αντί των «Ενιαίων Τιμολογίων» (ΝΕΤ), ώστε να γίνει δυνατή η μετάβαση από το σύστημα των «Ενιαίων Τιμολογίων» σε σύστημα Αναλύσεων Τιμών. Η μετάβαση αυτή μπορεί να γίνει σταδιακά (π.χ. σύνταξη και εφαρμογή περιγραφικών άρθρων και αναλύσεων τιμών ανά κατηγορία έργων). 2/ Να θεσμοθετηθούν τα όργανα και οι διαδικασίες για τη σύνταξη, την εποπτεία και τον έλεγχο των εργασιών σύνταξης των νέων Περιγραφικών Τιμολογίων και των αντίστοιχων Αναλύσεων Τιμών, αλλά και για την παρακολούθηση και διαρκή ενημέρωση του συστήματος τιμολόγησης των έργων, στη συνέχεια, στο πλαίσιο ενός αντιπροσωπευτικού, κλαδικού φορέα, στον οποίο θα συμμετέχουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και η ενδεικτική μορφή του οποίου περιγράφεται στο Παράρτημα 6 του παρόντος. Σελίδα: 25 από 28

4.3.2 Οι παράλληλοι στόχοι 1/ Να συμπληρωθούν, διορθωθούν και συνδυασθούν με τις υπό έγκριση ΕΤΕΠ, τα ισχύοντα περιγραφικά άρθρα των τιμολογίων όλων των κατηγοριών έργων. 2/ Να συνταχθούν σύγχρονα αναλυτικά τιμολόγια για όλες τις κατηγορίες των έργων. 3/ Στο νέο σύστημα Αναλύσεων Τιμών να εφαρμοσθεί ενιαία αντιμετώπιση των ομοειδών ή παρεμφερών εργασιών των διαφόρων κατηγοριών έργων. 4/ Να θεσπισθεί ενιαία κωδικοποίηση υλικών και μηχανημάτων για όλες τις κατηγορίες έργων και να καθιερωθεί ενιαία μεθοδολογία προσδιορισμού βασικών τιμών υλικών, μισθωμάτων μηχανημάτων και μέσων ωρομισθίων, απαραίτητες προϋποθέσεις για τη σύνταξη και εφαρμογή των νέων αναλύσεων τιμών. 4.3.3 Χρονικός ορίζοντας Άμεση αξιοποίηση Οι ανωτέρω στόχοι θα πρέπει να υλοποιηθούν σταδιακά εντός της 2-ετίας 2010-2012. Η ιεράρχηση των ενεργειών θα πρέπει να γίνει έτσι ώστε, να είναι δυνατή η άμεση αξιοποίηση, ενσωμάτωση και εφαρμογή στο υφιστάμενο σύστημα των ενδιάμεσων αποτελεσμάτων που θα προκύψουν κατά το στάδιο ανάπτυξης, μετά την έγκρισή τους. 4.3.4 Κρίσιμες ενέργειες για την επίτευξη των στόχων 1/ Υιοθέτηση μεθοδολογίας αντικειμενικού προσδιορισμού των μέσων μισθωμάτων των μηχανημάτων και των ωρομισθίων του προσωπικού καθώς και μεθοδολογίας ανάλυσης της τιμής των εργασιών, με βάση τις σχετικές προτάσεις που έχουν επεξεργαστεί και έχουν καταθέσει οι Εργοληπτικές Οργανώσεις. 2/ Ένταξη στο θεματολόγιο των ΝΕΤ (και κατ επέκταση στα ΤΑΤΕ) των Νέων Τιμών Μονάδος που έχουν εγκριθεί περιστασιακά από τις διάφορες Δ/νσεις και έχουν ενσωματωθεί στους προϋπολογισμούς των έργων από την θέσπιση των ΝΕΤ το 2004, μέχρι σήμερα. 3/ Ανάπτυξη νέων κατηγοριών άρθρων με βάση την προτεινόμενη ενιαία διάρθρωση και κωδικοποίηση των νέων αναλυτικών και περιγραφικών τιμολογίων. 4/ Επεξεργασία πρότασης για τον προσδιορισμό της αναθεώρησης κατά εξάμηνο τουλάχιστον και την κατάργηση του μειωτικού συντελεστή που εφαρμόζεται σήμερα. 5/ Επεξεργασία πρότασης για τη σύσταση και λειτουργία του Παρατηρητηρίου Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων, το περίγραμμα του οποίου παρουσιάζεται στο Παράρτημα 6 του παρόντος. 6/ Κατάρτιση χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού των απαιτούμενων δράσεων για τη σταδιακή υλοποίηση των στόχων εντός της 2-ετίας 2011-2012. Σελίδα: 26 από 28