Σελίδα 2 από 36 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 1.1 Σκοπός της Μελέτης 4 1.2 Επισκόπηση του Έργου 4 1.3 Νομοθετικό και λοιπό πλαίσιο εκπόνησης ΕΟΑ για Περιοχές Natura 2000 5 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ 10 2.1 Εισαγωγή 10 2.2 Όδευση του Αγωγού 10 2.3 Κατασκευή και Δοκιμαστική Λειτουργία 11 2.3.1 Μέθοδοι Κατασκευής 11 2.3.1.1 Τοπογραφική Αποτύπωση και Καθαρισμός Ζώνης Εργασίας 11 2.3.1.2 Απομάκρυνση Φυτικών Γαιών 13 2.3.1.3 Διαμόρφωση 13 2.3.1.4 Διάνοιξη Ορύγματος 14 2.3.1.5 Χρήση Εκρηκτικών 15 2.3.1.6 Επίχωση 15 2.3.1.7 Διασταυρώσεις Υδάτινων Ρευμάτων 16 2.3.1.8 Καθαρισμός και Αποκατάσταση 17 2.3.2 Δοκιμές Πίεσης κατά τη Κατασκευή (Υδραυλικές Δοκιμές) 18 2.3.2.1 Φιλοσοφία των Υδραυλικών Δοκιμών 18 2.3.2.2 Πηγές Απομάστευσης Υδάτων 19 2.3.2.3 Επιλογές Απόθεσης / Διάθεσης 20 2.4 Λειτουργία και Συντήρηση 21 2.5 Φάση Τερματισμού Λειτουργίας 22 2.6 Ασφάλεια και Έκτακτα Περιστατικά 22 3 Διαδικασία Ελέγχου 24 4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 36
Σελίδα 3 από 36 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 2-1 Απαιτήσεις νερού για τις υδραυλικές δοκιμές 19 Πίνακας 3-1 Διαδικασία Ελέγχου για τις προστατευόμενες περιοχές που πιθανώς θα επηρεασθούν από το Έργο 26 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1-1 Όδευση ΤΑΡ 5 Σχήμα 1-2 Στάδια 9 Σχήμα 2-1 Θέση Διαδριατικού Αγωγού 11 Σχήμα 2-2 Τυπική Ζώνη Εργασίας 12 Σχήμα 2-3 Μειωμένη Ζώνη Εργασίας 13 Σχήμα 2-4 Τυπική διατομή του αγωγού μέσα στην τάφρο 15 Σχήμα 2-5 Οριζόντια Κατευθυνόμενη Διάτρηση (HDD) 17 Σχήμα 3-1 Περιοχές Natura 2000 στην ευρύτερη περιοχή του Έργου 25
Σελίδα 4 από 36 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Σκοπός της Μελέτης Η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) αποτελεί διακριτό τμήμα της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Αντικείμενό της είναι η λεπτομερής οικολογική περιγραφή των περιοχών Natura 2000, που αναμένεται να επηρεασθούν από το έργο του ΤΑΡ και η εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων από το Έργο σε όρους διατήρησης της οικολογικής ακεραιότητας των περιοχών. Οι Ειδικές Οικολογικές Αξιολογήσεις εκπονούνται βάσει των εν δυνάμει επιδράσεων του Έργου στα προστατευτέα αντικείμενα στα επιλεγμένα ως ενδιαφέροντα και όπου απαιτείται, συμπεριλαμβάνει τον προσδιορισμό των κατάλληλων μέτρων αντιμετώπισης έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι το Έργο δεν θα παραβλέψει την ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής. 1.2 Επισκόπηση του Έργου Ο Διαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline - TAP) είναι ένας σχεδιαζόμενος αγωγός φυσικού αερίου στο Νότιο Διάδρομο Αερίου, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της περιοχής της Κασπίας στη Νότια και Κεντρική Ευρώπη. Με αυτόν τον τρόπο προσφέρεται μια νέα όδευση μεταφοράς αερίου μεταξύ της περιοχής της Κασπίας και της Νότιας και Κεντρικής Ευρώπης, που θα υποστηρίξει την Ευρώπη στην επίτευξη του στρατηγικού της στόχου ασφάλειας και τη διαφοροποίηση τροφοδοσίας αερίου ενισχύοντας την ικανότητά της να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ενέργεια που χρειάζεται. Ο αγωγός θα συνδεθεί στο υφιστάμενο δίκτυο αερίου, ξεκινώντας από την Ελλάδα, διασχίζοντας την Αλβανία και την Αδριατική θάλασσα και τερματίζοντας στη Νότια Ιταλία, επιτρέποντας τη ροή του αερίου άμεσα από τις περιοχές της Κασπίας στις ευρωπαϊκές αγορές. Ο αγωγός ΤΑΡ θα έχει αρχικά δυναμικότητα 10 δις. κυβικά μέτρα το χρόνο (bcm/yr), με δυνατότητα εξυπηρέτησης επιπλέον ποσοτήτων αερίου ίσων με 10 δις. κυβικά μέτρα το χρόνο (bcm/yr) αερίου, συνολικά 20 δις. κυβικά μέτρα. Η ΕΕ έχει αναγνωρίσει τον αγωγό ΤΑΡ, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του προγράμματος TEN-E (Διευρωπαϊκά Δίκτυα Ενέργειας), ως ένα Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος για τους γενικούς στόχους της ενεργειακής της πολιτικής. Ο TAP αναπτύσσεται από την εταιρεία Trans Adriatic Pipeline AG (TAP AG) με έδρα στην Ελβετία, που αποτελεί κοινοπραξία τριών εταίρων Statoil (Νορβηγία), Axpo (Ελβετία), E.ON
Σελίδα 5 από 36 Ruhrgas (Γερμανία). Το ελληνικό τμήμα του ΤΑΡ θα αποτελείται από έναν αγωγό συνολικού μήκους ~543 km (359 km από τους Κήπους μέχρι τη Θεσσαλονίκη, αναφερόμενο ως Ανατολικό Τμήμα και 184 km από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τα σύνορα με την Αλβανία, αναφερόμενο ως Δυτικό Τμήμα). Ο αγωγός θα κατασκευαστεί από σωλήνες με συγκολλημένο ατσάλι διαμέτρου 48" (1.2 m) και μήκους 18 m κατά μέσο όρο. Εξωτερικά θα επικαλυφθεί με πολυαιθυλένιο 3 στρωμάτων, προκειμένου να προστατεύεται από τη διάβρωση. Εσωτερικά θα εφαρμοστεί εποξειδική επίστρωση, για να μειώσει την τριβή της ροής του αερίου. Ο αγωγός θα είναι υπόγειος μέσα σε τάφρο καθ όλο το μήκος του και θα προστατεύεται από τη διάβρωση μέσω συστήματος καθοδικής προστασίας. Το Έργο περιλαμβάνει συνοδευτικές εγκαταστάσεις, όπως 22 Βαλβιδοστάσια (BVS), 2 Σταθμούς συμπίεσης, 8 εργοτάξια και 17 χώρους προσωρινής αποθήκευσης σωλήνων. Σχήμα 1-1 Όδευση ΤΑΡ Πηγή: TAP (2012) 1.3 Νομοθετικό και λοιπό πλαίσιο εκπόνησης ΕΟΑ για Περιοχές Natura 2000 Οι περιοχές Natura 2000 συνιστούν ένα ευρύ Ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών που θεσμοθετήθηκε από την Οδηγία Οικοτόπων το 1992 (92 / 43 / EΚ), η οποία είναι ο πυρήνας της πολιτικής της ΕΕ για τη φύση & τη βιοποικιλότητα, καθώς ικανοποιεί την υποχρέωση της Κοινότητας βάσει της Σύμβασης του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα. Στόχος αυτού του δικτύου είναι η διασφάλιση της μακροπρόθεσμης επιβίωσης των πιο πολύτιμων και απειλούμενων ειδών και οικοτόπων. Αποτελείται από τις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ), που χαρακτηρίζονται από τα Κράτη Μέλη βάσει της Οδηγίας Οικοτόπων και ενσωματώνει
Σελίδα 6 από 36 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) που χαρακτηρίζονται από την Οδηγία των Πτηνών (2009 / 147 / EΚ). Οι Natura 2000 δεν είναι ένα σύστημα αυστηρών περιοχών προστασίας, όπου όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες που εξαιρούνται, καθώς δεν υπάρχει εκ προοιμίου απαγόρευση νέων δραστηριοτήτων ή έργων εντός των περιοχών και κάθε προτεινόμενο σχέδιο πρέπει να κρίνεται κατά περίπτωση. Σε κάθε περίπτωση, η Οδηγία Οικοτόπων παρέχει μια σαφή διαδικασία για την αξιολόγηση και τις μεταγενέστερες αποφάσεις σχετικά με προτάσεις δραστηριοτήτων, που είναι πιθανό να έχουν επιπτώσεις στις χαρακτηρισμένες περιοχές. Ειδικότερα, η Οδηγία Οικοτόπων (92/43/ΕΚ) θέτει διάφορες διαδικασίες και υποχρεώσεις όσον αφορά την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στις περιοχές Natura 2000, τα ενδιαιτήματα και τα είδη τους. Ανάμεσά τους, υπάρχει μια σειρά από διαδικαστικές και ουσιαστικές δικλείδες ασφαλείας, που πρέπει να εφαρμοστούν σε σχέδια και προγράμματα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε αυτές τις περιοχές. Βάσει του άρθρου 6 (6.3 & 6.4): «κάθε σχέδιο, μη άμεσα συνδεόμενο ή αναγκαίο για τη διαχείριση του τόπου, το οποίο όμως είναι δυνατόν να επηρεάζει σημαντικά τον εν λόγω τόπο, καθεαυτό ή από κοινού με άλλα σχέδια, εκτιμάται δεόντως ως προς τις επιπτώσεις του στον τόπο, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησής του. Βάσει των συμπερασμάτων της εκτίμησης των επιπτώσεων στον τόπο και εξαιρουμένης της περίπτωσης των διατάξεων του άρθρου 6(4) της Οδηγίας Οικοτόπων, οι αρμόδιες αρχές συμφωνούν για το οικείο σχέδιο μόνον αφού βεβαιωθούν ότι δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται και, ενδεχομένως, αφού εκφρασθεί πρώτα η δημόσια γνώμη». «Εάν, παρά τα αρνητικά συμπεράσματα της εκτίμησης των επιπτώσεων και ελλείψει εναλλακτικών λύσεων, ένα σχέδιο πρέπει να πραγματοποιηθεί για άλλους επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, περιλαμβανομένων λόγων κοινωνικής ή οικονομικής φύσεως, το κράτος μέλος λαμβάνει κάθε αναγκαίο αντισταθμιστικό μέτρο ώστε να εξασφαλισθεί η προστασία της συνολικής συνοχής του Natura 2000». «Όταν ο τόπος περί του οποίου πρόκειται είναι τόπος όπου ευρίσκονται ένας τύπος φυσικού οικοτόπου προτεραιότητας ή/και ένα είδος προτεραιότητας, είναι δυνατόν να προβληθούν μόνον επιχειρήματα σχετικά με την υγεία ανθρώπων και τη δημόσια ασφάλεια ή σχετικά με
Σελίδα 7 από 36 θετικές συνέπειες πρωταρχικής σημασίας για το περιβάλλον, ή, κατόπιν γνωμοδοτήσεως της Επιτροπής, άλλοι επιτακτικοί σημαντικοί λόγοι σημαντικού δημοσίου συμφέροντος». Οι διατάξεις αυτές της Οδηγίας Οικοτόπων έχουν ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία, μέσω του Ν.4014/11, όπου θεσμοθετείται η υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) ως διακριτό τμήμα της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, για έργα Κατηγορίας Α έργα που ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον που σχεδιάζονται εντός περιοχής του Ευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000. Bάσει των διατάξεων του Νόμου η ΕΟΑ πρέπει να συμπεριλαμβάνει: α) τη λεπτομερή καταγραφή του φυσικού περιβάλλοντος με έμφαση στα στοιχεία διατήρησης των περιοχών Natura 2000 που ενδέχεται να επηρεαστούν από το έργο και β) τη Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων (ΔΕΕ). Επιπλέον, η ΔΕΕ πρέπει να στοχεύει στην ανάλυση και αξιολόγηση των εκτιμώμενων επιπτώσεων με ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία επί: των τύπων οικοτόπων του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας Οικοτόπων και της Κοινής Υπουργικής Απόφασης Η.Π.14849/853/Ε103/4.4.2008 (ΦΕΚ Β 645), ιδίως ως προς την αντιπροσωπευτικότητα, τη σχετική επιφάνεια και το καθεστώς διατήρησής τους, των ειδών χλωρίδας και πανίδας που παρατίθενται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας Οικοτόπων και της Κοινής Υπουργικής Απόφασης Η.Π.14849/853/Ε103/4.4.2008 (Β 645), ιδίως ως προς το μέγεθος και την πυκνότητα των πληθυσμών, την κατάσταση διατήρησής τους και την απομόνωσή τους, των ειδών ορνιθοπανίδας που παρατίθενται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας και της Κοινής Υπουργικής Απόφασης Η.Π. 37338/1807/Ε.103 (Β 1495), καθώς και όλων των ειδών μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας με σημαντική παρουσία στην περιοχή Natura 2000, ιδίως ως προς το μέγεθος και την πυκνότητα των πληθυσμών, την κατάσταση διατήρησής τους και την απομόνωσή τους και, ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων σχετικά με το αν διασφαλίζεται η ακεραιότητα των περιοχών. Απουσία εθνικής καθοδήγησης για τις προδιαγραφές της ΕΟΑ και για την εκπόνηση της παρούσας Εκτίμησης, πέραν του Ν.4014/11, ακολουθούνται διάφοροι Ευρωπαϊκοί Οδηγοί, όπως:
Σελίδα 8 από 36 Διαχείριση των περιοχών Natura 2000: Διατάξεις του Άρθρου 6 της Οδηγίας Οικοτόπων 92/43/ΕΚ (2000); Εκτίμηση σχεδίων και έργων που επηρεάζουν σημαντικά περιοχές Natura 2000 μεθοδολογική καθοδήγηση για τις διατάξεις του Άρθρου 6 (3) και (4) της Οδηγίας για τους Οικοτόπους 92/43/EEC (Νοε 2001 έκδοση 2002); Έγγραφο καθοδήγησης για το Άρθρο 6(4) της Οδηγίας Οικοτόπων 92/43/EΚ (2007) Ειδική Αξιολόγηση Σχεδίων και Έργων στην Ιρλανδία Καθοδήγηση για τις Αρχές Σχεδιασμού (NPWS 2009, Αναθεώρηση Φεβρουάριος 2010); Οδηγία της ΕΚ για την ανάπτυξη στην αιολική ενέργεια σύμφωνα με τη νομοθεσία περιβάλλοντος της ΕΕ. Κυρίως ακολουθήθηκε ο μεθοδολογικός οδηγός για τις διατάξεις των άρθρων 6(3) και (4) της Οδηγίας Οικοτόπων 92/43/EΚ. Βάσει αυτού του οδηγού οι διατάξεις της Οδηγίας Οικοτόπων 92/43/ΕΚ εμπεριέχουν έναν αριθμό σταδίων και ελέγχων που πρέπει να εφαρμόζονται σε διαδοχική σειρά. Αυτή η διαδικασία λήψης αποφάσεων του Άρθρου 6 βασίζεται στην «αρχή της προφύλαξης» καθώς και την προώθηση της ιεραρχίας της αποφυγής, της άμβλυνσης και των ανταποδοτικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν κατά την διαδικασία ειδικής οικολογικής αξιολόγησης: Αποφυγή: Αρχικά, ένα έργο θα πρέπει να έχει ως στόχο να αποφύγει οποιεσδήποτε αρνητικές επιπτώσεις στις περιοχές Natura 2000 αναγνωρίζοντας τις πιθανές επιπτώσεις νωρίς στον σχεδιασμό του έργου και μετέπειτα επιλέγοντας την πιο κατάλληλη λύση από την άποψη της αποφυγής τέτοιων περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Άμβλυνση: Θα πρέπει να εφαρμοστούν μέτρα αντιμετώπισης κατά την διαδικασία ΕΟΑ στο βαθμό που δεν παραμένουν δυσμενείς επιπτώσεις στην Ανταποδοτικά μέτρα: Στην χειρότερη περίπτωση, ένα σχέδιο μπορεί να χρειαστεί να υποβληθεί σε εκτίμηση εναλλακτικών λύσεων. Σε αυτό το στάδιο εκτίμησης επιπτώσεων, απαιτούνται ανταποδοτικά μέτρα για τις παραμένουσες δυσμενείς επιδράσεις, αλλά επιτρέπονται μόνο αν δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και το σχέδιο απαιτείται για επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος.
Σελίδα 9 από 36 Βάσει των παραπάνω αρχών, έχει γίνει αποδεκτό ότι για τις απαιτήσεις εκτίμησης του άρθρου 6 καθορίζεται μια σταδιακή προσέγγιση. Τα στάδια αυτά συνοψίζονται διαγραμματικά παρακάτω και δίδεται ένα περιγράμματα των σταδίων και διαδικασιών, ως ακολούθως: Σχήμα 1-2 Στάδια Στάδιο 1 Έλεγχος Εφαρμογής ΕΟΑ Στάδιο 2 ΕΟΑ Στάδιο 3 Εναλλακτικές Λύσεις Στάδιο 4 ΕΛΣΔΣ Πρώτο Στάδιο: Έλεγχος Εφαρμογής η διαδικασία που αναγνωρίζει τις πιθανές επιπτώσεις σε μια περιοχή Natura 2000 ενός έργου ή σχεδίου, είτε αυτόνομα, ή σε συνδυασμό με άλλα έργα ή σχέδια, και κρίνει αν είναι πιθανό αυτές οι επιπτώσεις να είναι σημαντικές. Δεύτερο Στάδιο: Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση η μελέτη των επιπτώσεων του έργου ή σχεδίου στην ακεραιότητα των περιοχών Natura 2000, είτε αυτόνομα, ή σε συνδυασμό με άλλα έργα ή σχέδια, αναφορικά με τη δομή, τη λειτουργία και τους στόχους διατήρησης της περιοχής. Επιπροσθέτως, όπου υπάρχουν δυσμενείς επιπτώσεις, μια εκτίμηση της πιθανής άμβλυνσης των επιπτώσεων αυτών. Τρίτο Στάδιο: Εκτίμηση εναλλακτικών λύσεων η διαδικασία που εξετάζει εναλλακτικούς τρόπους επίτευξης των στόχων του έργου ή σχεδίου οι οποίοι αποφεύγουν τις δυσμενείς επιπτώσεις στην ακεραιότητα της περιοχής Natura 2000. Τέταρτο Στάδιο: Εκτίμηση όπου δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και όπου οι δυσμενείς επιπτώσεις παραμένουν μια εκτίμηση των ανταποδοτικών μέτρων όπου, δεδομένης μιας εκτίμησης επιτακτικών λόγων σημαντικού δημοσίου συμφέροντος (ΕΛΣΔΣ), θεωρείται ότι το έργο ή σχέδιο πρέπει να προχωρήσει (πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η οδηγία δεν ασχολείται με την εκτίμηση των επιτακτικών λόγων σημαντικού δημοσίου συμφέροντος). Κάθε στάδιο της διαδικασίας εκτίμησης και αξιολόγησης προηγείται και αποτελεί βάση για τα επόμενα βήματα. Η διαδικασία και τα αποτελέσματα κάθε σταδίου πρέπει επομένως να τεκμηριώνονται και να καταγράφονται προσεκτικά ώστε να προσφέρουν ανιχνευσιμότητα και διαφάνεια επί των ειλημμένων αποφάσεων.
Σελίδα 10 από 36 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ 2.1 Εισαγωγή Αυτό το κεφάλαιο παρέχει μια επισκόπηση των δραστηριοτήτων του Έργου και των συνοδών έργων, καθώς και μια περιγραφή των κατασκευαστικών και λειτουργικών απαιτήσεων του έργου. 2.2 Όδευση του Αγωγού Ο αγωγός έχει μήκος περίπου 543 χιλιομέτρων ξεκινώντας από τη Χ.Θ. 0 στα ελληνοτουρκικά σύνορα, μέχρι τη Χ.Θ. 543 στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Για το πρώτο τμήμα των 359 km, η όδευση ακολουθεί τον υπάρχοντα αγωγό ΔΕΣΦΑ ως επί το πλείστον (περίπου 300 km) με βάση την αρχή της ομαδοποίησης των γραμμικών υποδομών για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους κατά το δυνατόν περισσότερο. Ξεκινώντας από τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, ο διάδρομος κατευθύνεται νοτιοδυτικά για περίπου 40 km προς την περιοχή βόρεια της Αλεξανδρούπολης. Από εκεί η όδευση κατευθύνεται βορειοδυτικά για περίπου 55 km μέχρι τη βιομηχανική περιοχή της Κομοτηνής στρίβοντας δυτικά για να διέλθει νότια της ευρύτερης περιοχής της Ξάνθης για περίπου 45 km. Η όδευση στη συνέχεια κατευθύνεται νοτιοδυτικά για να προσεγγίσει την ευρύτερη περιοχή της Καβάλας μετά από περίπου 50 km. Μετά την Καβάλα, ο διάδρομος προτεινόμενης όδευσης κατευθύνεται βορειοδυτικά για ακόμη 40 km, περνώντας μέσα από τα βουνά της Καβάλας και τους βόρειους πρόποδες του Παγγαίου για να προσεγγίσει την ευρύτερη περιοχή νότια της Αλιστράτης. Μετά από περίπου 40 km ο διάδρομος προτεινόμενης όδευσης προσεγγίζει την περιοχή νότια των Σερρών, περνώντας μέσα από την πεδιάδα των Σερρών και συνεχίζοντας για άλλα 90 km νοτιοδυτικά μέχρι τη Νέα Μεσημβρία. Από τη Νέα Μεσημβρία έως τα ελληνοαλβανικά σύνορα για μήκος περίπου 184 km η όδευση δεν ακολουθεί καμία υπάρχουσα υποδομή και έχει προσδιοριστεί μέσα από μία εκτεταμένη διαδικασία βελτιστοποίησης όδευσης μέσω της διερεύνησης τεχνικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικοοικονομικών και πολιτιστικών περιορισμών. Η όδευση κατευθύνεται δυτικά μέσα από τους δήμους Χαλκηδόνας, Πέλλας, Σκύδρας, Νάουσας και Έδεσσας και συνεχίζει δυτικά
Σελίδα 11 από 36 διερχόμενος από το Αμύνταιο, την Καστοριά, την Ορεστίδα, το Νεστόριο και την Αλεξάνδρεια μέχρι τα ελληνοαλβανικά σύνορα, νοτιοδυτικά του χωριού Ιεροπηγή. Σχήμα 2-1 Θέση Διαδριατικού Αγωγού Σύστημα Συντεταγμένων: GCS WGS 1984 (ΕΓΣΑ 87 με κόκκινη γραμματοσειρά) Πηγή: ASP (2013) 2.3 Κατασκευή και Δοκιμαστική Λειτουργία 2.3.1 Μέθοδοι Κατασκευής 2.3.1.1 Τοπογραφική Αποτύπωση και Καθαρισμός Ζώνης Εργασίας Η ζώνη εργασίας, δηλαδή η απαιτούμενη έκταση για την κατασκευή του αγωγού, πρέπει να παρέχει χώρο για την κατασκευή του αγωγού καθώς και για ταυτόχρονες κινήσεις των οχημάτων, και τα δύο με ασφαλή τρόπο. Σε γενικές γραμμές, η ζώνη εργασίας απαιτεί μια λωρίδα πλάτους περίπου 38 m (Σχήμα 2-2), αλλά και σε περιοχές όπου υπάρχουν περιορισμοί κατασκευής (π.χ. περιβαλλοντικοί περιορισμοί ή περιορισμοί χρήσης γης) και
Σελίδα 12 από 36 γενικά όπου ο χώρος είναι περιορισμένος, η ζώνη εργασίας μπορεί να μειώνεται από τα 38 m έως τα 28 m (Σχήμα 2-3). Η προετοιμασία της ζώνης εργασίας θα αποτελείται από τον καθαρισμό και τη διαμόρφωση. Ο καθαρισμός θα περιλαμβάνει αφαίρεση όλων των κατασκευών, δέντρων, θάμνων κλπ όπως και αφαίρεση ριζών και κορμών δένδρων από την τάφρο που θα παρεμβαίνουν στη λειτουργία του μηχανήματος διάνοιξης. Δίδεται περιγραφή της διαδικασίας διαμόρφωσης στην ενότητα 2.3.1.3. Σχήμα 2-2 Τυπική Ζώνη Εργασίας Πηγή: CPL00-ENT-100-F-DFT-0011_02
Σελίδα 13 από 36 Σχήμα 2-3 Μειωμένη Ζώνη Εργασίας Πηγή: CPL00-ENT-100-F-DFT-0011_02 2.3.1.2 Απομάκρυνση Φυτικών Γαιών Οι φυτικές γαίες εντός της ζώνης εργασίας θα αφαιρεθούν προσεκτικά, χρησιμοποιώντας εκσκαφείς με επίπεδες πλάτους 2 m / 3,m λεπίδες. Το γόνιμο επιφανειακό έδαφος (συνήθως 0,3-0,5 m πάχος) θα πρέπει να αφαιρεθεί πάνω από πλάτος περίπου 22-24 m. Οι φυτικές γαίες θα αρθούν και θα αποθηκευτούν στο πλάι της ζώνης εργασίας. Το γόνιμο επιφανειακό έδαφος θα τοποθετηθεί εκ νέου στην κορυφή του μη γόνιμου εδάφους, ώστε να εξασφαλιστεί η επαρκής ανάπτυξη καλλιεργειών ή βλάστησης. 2.3.1.3 Διαμόρφωση Όπως περιγράφεται ανωτέρω, η ζώνη εργασίας πρέπει να παρέχει επαρκή χώρο εργασίας για την κατασκευή του αγωγού και για τις ταυτόχρονες κινήσεις των οχημάτων. Κατά συνέπεια, η οριοθετημένη ζώνη θα διαμορφωθεί με ειδικό εξοπλισμό, όπως μπουλντόζες και γκρέιντερ στο απαιτούμενο πλάτος έτσι ώστε να προσομοιάζει κατά κάποιον τρόπο με μη ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Ωστόσο, η διαβάθμιση θα είναι λιγότερο εκλεπτυσμένη από αυτό
Σελίδα 14 από 36 που απαιτείται για ένα δρόμο, καθώς ο εξοπλισμός της κατασκευής μπορεί να κινηθεί σε πιο απότομο και ανώμαλο έδαφος από ό, τι τα επιβατικά οχήματα. Όλες οι δραστηριότητες διαμόρφωσης θα γίνουν με προσοχή, έτσι ώστε να διευκολυνθούν πιθανά μέτρα αποκατάστασης που ενδεχομένως θα εφαρμοστούν μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου. 2.3.1.4 Διάνοιξη Ορύγματος Ο αγωγός θα τοποθετηθεί υπόγεια μέσα σε μια τάφρο σε όλο το μήκος του και θα προστατεύεται από τη διάβρωση με σύστημα καθοδικής προστασίας. Οι απαιτούμενες εργασίες εκσκαφής θα πραγματοποιηθούν κυρίως από εκσκαφείς, Το πλάτος της τάφρου θα καθορίζεται από το διαθέσιμο βάθος, έτσι ώστε να αποφευχθεί οποιοδήποτε περιστατικό αστάθειας. Σε κάθε περίπτωση το πλάτος της τάφρου θα επιτρέπει την εύκολη τοποθέτηση του σωλήνα και την προστασία της εξωτερικής επικάλυψης του. Για λόγους ασφαλείας και προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις σε ήδη υφιστάμενες χρήσεις γης (π.χ. γεωργία) ο υπόγειος αγωγός θα έχει τουλάχιστον 1 m κάλυψη εδάφους, ωστόσο, μεγαλύτερο βάθος θα απαιτηθεί κατά τη διέλευση υφιστάμενων υποδομών (1.2-1.5m). Μια τυπική διατομή του αγωγού μέσα στην τάφρο αποτυπώνεται στο Σχήμα 2-4:
Σελίδα 15 από 36 Σχήμα 2-4 Τυπική διατομή του αγωγού μέσα στην τάφρο Πηγή: ENT (2012) Είναι πιθανό να χρειαστεί αποστράγγιση υδάτων του ορύγματος σε κάποια τμήματα του αγωγού, εάν το έδαφος είναι πολύ υγρό. Σε κάθε περίπτωση, το νερό θα οδηγείται σε ρέματα, ποτάμια ή αρδευτικά κανάλια κατόπιν συνεννόησης με τις αρμόδιες αρχές. 2.3.1.5 Χρήση Εκρηκτικών Σε σκληρό έδαφος, όπου οι παραδοσιακές μέθοδοι διάνοιξης δεν είναι αποτελεσματικές, απαιτείται χρήση εκρηκτικών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, γίνεται ελεγχόμενη χρήση εκρηκτικών υλών για να σπάσουν και να αφαιρεθούν τυχόν βράχοι και ως εκ τούτου να ανασκαφεί η τάφρος. Συνήθως τοποθετούνται πάνω από τις εκρήξεις, πατάκια ανατίναξης για να απορροφήσουν την ενέργεια που ελευθερώνεται και για να μειώσουν το θόρυβο και τη σκόνη που δημιουργείται. 2.3.1.6 Επίχωση Η επίχωση θα γίνεται επάνω από τον αγωγό αμέσως μετά την καταβίβαση κάθε τμήματος του αγωγού μέσα στην τάφρο. Το υλικό επίχωσης θα έχει συμπιεστεί σε στρώματα. Θα
Σελίδα 16 από 36 χρησιμοποιηθούν μπουλντόζες για την επιστροφή του υλικού εκσκαφής στην τάφρο και την κάλυψη του αγωγού. Σε περιοχές με μεγάλες ποσότητες βράχων, επιλεγμένο υλικό επιχωμάτωσης μπορεί να προστεθεί στο πρώτο στρώμα επίχωσης του αγωγού, ή ειδικές μηχανές παραγεμίσματος ώστε να κοσκινίσουν τους βράχους από την επίχωση. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την αρχική επίχωση, ώστε να αποτραπεί τυχόν φθορά της επίστρωσης του αγωγού. Μετά την τοποθέτηση του αρχικού στρώματος από κοσκινισμένο υλικό στην τάφρο, η επίχωση μπορεί να ολοκληρωθεί με χρήση του υπόλοιπου μείγματος χώματος και βράχων. 2.3.1.7 Διασταυρώσεις Υδάτινων Ρευμάτων Η μέθοδος ανοικτής εκσκαφής είναι η προτιμώμενη επιλογή για τη διέλευση από υδάτινα ρεύματα. Οι μέθοδοι ανοικτής εκσκαφής απαιτούν άνοιγμα ορύγματος κατά μήκος του υδάτινου ρεύματος. Η τάφρος σχηματίζεται ανάλογα της σταθερότητας του εδάφους και είναι τόσο βαθύ όσο απαιτείται ώστε να προσφέρει την ελάχιστη κάλυψη στον αγωγό μετά την εγκατάσταση του. Η επιφάνεια (η κοίτη του ποταμού ή του ρεύματος) τότε επανέρχεται στην αρχική της κατάσταση μετά την επίχωση του ορύγματος. Ένα κύριο μειονέκτημα της μεθόδου ανοικτής εκσκαφής είναι ότι στα υδάτινα συστήματα, το άνοιγμα ορύγματος μπορεί να δημιουργήσει αιωρούμενα στερεά, που μπορεί να φτάσουν τιμές που είναι μεγαλύτερες από τις τωρινές συγκεντρώσεις. Ωστόσο, η μέθοδος διέλευσης χωρίς διάνοιξη τάφρου θα χρησιμοποιηθεί για τη διασταύρωση με σημαντικά υδάτινα ρεύματα όπως οι κύριοι ποταμοί που διασχίζουν περιοχές Natura 2000, (όπως ο Έβρος, ο Φιλιούρης, ο Κομψάτος, ο Νέστος και ο Αξιός). Η μέθοδος που πιθανώς θα χρησιμοποιηθεί για τη διέλευση χωρίς διάνοιξη τάφρου είναι η Οριζόντια Κατευθυνόμενη Διάτρηση (HDD), η οποία απεικονίζεται στο Σχήμα 2-5. Η ΟΚΔ (ή HDD) είναι μια εναλλακτική τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την εγκατάσταση αγωγών κάτω από ευαίσθητες περιοχές ή υποδομές. Η μέθοδος ξεκινάει με διάτρηση μίας οριζόντιας οπής μικρής διαμέτρου (οπή οδηγός) κάτω από το σημείο διέλευσης (π.χ. ποταμός) με χαλύβδινο διατρητικό στέλεχος. Μόλις το χαλύβδινο διατρητικό στέλεχος εμφανιστεί στην απέναντι πλευρά της διέλευσης, προσαρμόζεται ένα ειδικό κοπτικό εξάρτημα και έλκεται και πάλι πίσω μέσα από την πιλοτική οπή. Το κοπτικό εξάρτημα διευρύνει την πιλοτική οπή ώστε να μπορεί να περάσει ο αγωγός από μέσα της. Συνήθως, ο αγωγός
Σελίδα 17 από 36 έλκεται από την πλευρά της διέλευσης που είναι απέναντι από το διατρητικό εξοπλισμό. Η ΟΚΔ είναι μια μέθοδος διασταύρωσης που τυπικά προσφέρει σταθερότητα και σχεδόν χωρίς απαιτήσεις συντήρησης, με ελάχιστη όχληση στην κοίτη του ποταμού ή του ρεύματος. Σχήμα 2-5 Οριζόντια Κατευθυνόμενη Διάτρηση (HDD) Πηγή: TAP (2011) 2.3.1.8 Καθαρισμός και Αποκατάσταση Μετά την ολοκλήρωση της επίχωσης θα ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης. Το επιφανειακό χώμα που είχε αφαιρεθεί, θα τοποθετείται ξανά επάνω στο διάδρομο εργασίας. Οι αρχικές ισοϋψείς του εδάφους θα αποκατασταθούν με όσο το δυνατόν πιστότερο τρόπο. Ως μέρος της διαδικασίας αποκατάστασης, θα απομακρυνθούν όλα τα σημεία πρόσβασης του εξοπλισμού. Όπου είναι απαραίτητο οι όχθες των ποταμών θα σταθεροποιηθούν, θα αποκατασταθούν και σταδιακά θα αναμορφωθούν ώστε να επιστρέψει η περιοχή στην αρχική της κατάσταση.
Σελίδα 18 από 36 Κάθε ζημιά προερχόμενη από τις δραστηριότητες του Έργου στα αποχετευτικά και αρδευτικά συστήματα θα αποκατασταθεί σε συμφωνία με τον ιδιοκτήτη τους. Το ίδιο ισχύει για κάθε ζημιά σε δημόσιο δρόμο ή καλλιεργήσιμα τμήματα. Αγροτικές δραστηριότητες όπως το όργωμα και η βόσκηση μπορούν να συνεχιστούν μετά την κατασκευή μέσα στη ζώνη εργασίας 8μ, ωστόσο δεν επιτρέπεται το φύτεμα βαθύρριζων φυτών (δηλαδή δέντρα). Η όδευση του αγωγού θα μαρκαριστεί ώστε να μπορεί να επιθεωρηθεί από το έδαφος και τον αέρα. 2.3.2 Δοκιμές Πίεσης κατά τη Κατασκευή (Υδραυλικές Δοκιμές) 2.3.2.1 Φιλοσοφία των Υδραυλικών Δοκιμών Η υδραυλική δοκιμή είναι η συνηθέστερη μέθοδος δοκιμής της ακεραιότητας ενός αγωγού και ελέγχου πιθανών διαρροών (π.χ. από ρωγμές στον αγωγό) πριν από τη θέση σε λειτουργία. Η δοκιμή περιλαμβάνει την εισαγωγή νερού στον αγωγό υπό συγκεκριμένη πίεση προκειμένου να ελεγχθεί ότι ο αγωγός δεν έχει βλάβες και δεν θα παρουσιάσει διαρροή κατά τη λειτουργία. Το πρώτο βήμα της υδραυλικής δοκιμής είναι ο καθαρισμός του αγωγού. Αυτό πραγματοποιείται με συσκευή ελέγχου της διαμέτρησης αγωγού ή «γουρουνάκι (pig)», το οποίο είναι ένα εργαλείο που εισάγεται στον αγωγό και προωθείται από την πίεση του ίδιου του προϊόντος μέσα στον αγωγό π.χ. του νερού που χρησιμοποιείται στην υδραυλική δοκιμή ή του αέρα που χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό των σωλήνων. Υπάρχουν τρεις βασικές δραστηριότητες που θα πραγματοποιούνται από τα γουρουνάκια πριν και μετά την υδραυλική δοκιμή: 1. Καθαρισμός του εσωτερικού του αγωγού, ο οποίος πραγματοποιείται με γουρουνάκι τύπου βούρτσας, το οποίο κινείται κατά μήκος του αγωγού με αέρα πριν από την υδραυλική δοκιμή. 2. Έλεγχο διαμετρήματος του αγωγού χρησιμοποιώντας γουρουνάκι το οποίο φέρει δίσκο διαμέτρησης αγωγού. Αυτό το γουρουνάκι διέρχεται από όλο το μήκος του αγωγού για έλεγχο για κοψίματα, ατέλειες και φθορές. Όταν εντοπίζεται κάποια γίνεται επισκευή του φθαρμένου τμήματος του αγωγού πριν από την υδραυλική δοκιμή.
Σελίδα 19 από 36 3. Στέγνωμα του αγωγού χρησιμοποιώντας γουρουνάκια με αφρώδη υλικά για καθαρισμό, μετά την υδραυλική δοκιμή Ο αγωγός στη συνέχεια πληρώνεται με νερό υπό πίεση. Η υδραυλική δοκιμή θα πραγματοποιηθεί κατά τμήματα το μήκος των οποίων φτάνει τα 20 km. Οι δραστηριότητες υδραυλικής δοκιμής αναμένονται να απαιτήσουν 5 έως 6 μήνες συνολικά και θα ολοκληρωθούν πριν από τις δραστηριότητες θέσης σε λειτουργία. Το χρησιμοποιούμενο νερό θα πρέπει να είναι απαλλαγμένο από ρύπους και να είναι σχετικά ουδέτερο (ph μεταξύ 5 και 8), ενώ δεν θα χρησιμοποιούνται πρόσθετα, αντιδιαβρωτικές ουσίες ή χημικά. Στη συνέχεια πραγματοποιείται συμπίεση με αντλία υψηλής πίεσης. Μετά την πλήρωση και συμπίεση του αγωγού, και τη μέτρηση όλων των απαραίτητων παραμέτρων, πραγματοποιείται αποστράγγιση και αφύγρανση του αγωγού. 2.3.2.2 Πηγές Απομάστευσης Υδάτων Έχει εξεταστεί η χρήση πηγών επιφανειακών υδάτων με μεγάλη ροή νερού για την απομάστευση και την απόρριψη του νερού. Ο Πίνακας 2-1 δείχνει τις εν δυνάμει πηγές υδάτων που εντοπίζονται κατά μήκος της όδευσης του αγωγού ΤΑΡ και τους όγκους που απαιτούνται για την υδραυλική δοκιμή κάθε κύριου τμήματος. Ο χρόνος εκτέλεσης των δραστηριοτήτων υδραυλικών δοκιμών θα λαμβάνει υπόψη τις εποχικές μεταβολές των ποτάμιων ροών και των μειωμένων ροών κατά τους θερινούς μήνες. Πίνακας 2-1 Απαιτήσεις νερού για τις υδραυλικές δοκιμές Σημείο άντλησης νερού Απαιτούμενος κατά Σημείο απόρριψης νερού (Χ.Θ.) (Χ.Θ.) προσέγγιση όγκος (m 3 ) Ποταμός Έβρος (Χ.Θ. 0) Ποταμός Έβρος (Χ.Θ. 0) 51880 Ποταμός Φιλιούρης (Χ.Θ.77,4) Ποταμός Φιλιούρης (Χ.Θ.77,4) 40200 Ξηροπόταμος (Χ.Θ. 113,0) Ξηροπόταμος (Χ.Θ. 113,0 33820 Ποταμός Κόσυνθος (Ξάνθης)(Χ.Θ.136,0) Ποταμός Κόσυνθος (Ξάνθης) (Χ.Θ. 136,0) 31170 Ποταμός Νέστος (Χ.Θ. 153,6) Ποταμός Νέστος (Χ.Θ. 153,6) 25230
Σελίδα 20 από 36 Σημείο άντλησης νερού (Χ.Θ.) Σημείο απόρριψης νερού (Χ.Θ.) Απαιτούμενος κατά προσέγγιση όγκος (m 3 ) Αγγίτης I (Χ.Θ. 223,7) Αγγίτης I (Χ.Θ. 223,7) 55620 Στρυμόνας (Χ.Θ. 290,3) Στρυμόνας (Χ.Θ. 290,3) 62230 Παρθενόρεμα (ΧΘ 382,3) Αξιός (ΧΘ 376) 15420 Παρθενόρεμα (ΧΘ 382,3) και Ποταμός (ΧΘ 419,9) Ποταμός (ΧΘ 419,9) και Αμμορυχεία (ΧΘ 469,3) 55070 Ποταμός (ΧΘ 419,9) Αμμορυχεία (ΧΘ 469,3) 52870 Αμμορυχεία (ΧΘ 469,3) Αμμορυχεία (ΧΘ 469,3) 33040 Αλιάκμονας (ΧΘ 524,6) Αλιάκμονας (ΧΘ 524,6) 43200 Πηγή: (ENT, 2012) Ο ανάδοχος της υδραυλικής δοκιμής θα λάβει έγγραφες εγκρίσεις από τις κατά τόπους αρχές και τον ιδιοκτήτη ή ιδιοκτήτες όπου βρίσκεται η πηγή νερού, πριν από την απομάστευση. 2.3.2.3 Επιλογές Απόθεσης / Διάθεσης Εφόσον οι δοκιμές πραγματοποιηθούν με επιτυχία, το χρησιμοποιημένο νερό θα επιστραφεί σε υδάτινο σώμα μετά την παραμονή του σε λεκάνη ιζηματοποίησης, διαμέσου της οποίας το νερό θα ρέει με πολύ χαμηλή ταχύτητα. Αυτές οι λεκάνες είναι διαστασιολογημένες έτσι ώστε να παρέχουν χρόνο κατακράτησης 5 λεπτών, ο οποίος θεωρείται επαρκής προκειμένου να επιτρέπει στα στερεά σωματίδια που έχουν απομακρυνθεί από τον αγωγό να επικάθονται και να παραμένουν στον πυθμένα της λεκάνης. Μετά την ολοκλήρωση των υδραυλικών δοκιμών, ο ρυθμός απόρριψης θα ακολουθεί τους αντίστοιχους κανόνες του ρυθμού άντλησης. Συνεπώς τα ίδια υδάτινα σώματα θα ληφθούν υπόψη κατά την απόρριψη. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αναμένεται να είναι ελάχιστες ή αμελητέες όταν τα ποσοστά απόρριψης είναι κάτω από το 10% της ροής του ποταμού. Ο ανάδοχος των υδραυλικών δοκιμών θα λάβει έγγραφες εγκρίσεις από τις τοπικές αρχές και τον ιδιοκτήτη ή ιδιοκτήτες για το σημείο όπου θα απορριφθεί το νερό των υδραυλικών δοκιμών. Δεν θα πραγματοποιηθεί απόρριψη νερού σε οποιοδήποτε υδάτινο σώμα χωρίς την άδεια της αρμόδιας τοπικής αρχής.
Σελίδα 21 από 36 2.4 Λειτουργία και Συντήρηση Επειδή ο αγωγός στην Ελλάδα θα είναι υπόγειος σε όλο το μήκος του, δεν αναμένονται αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον κατά την ομαλή λειτουργία του, ούτε επιπτώσεις. Το σύστημα του ΤAP θα βρίσκεται υπό παρακολούθηση και συντήρηση ώστε να εξασφαλίζεται ότι το σύστημα, όπως σχεδιάστηκε, κατασκευάστηκε και δοκιμάστηκε, παραμένει «κατάλληλο για την προοριζόμενη χρήση» καθ' όλη τη σχεδιασμένη διάρκεια λειτουργίας, ενώ παράλληλα ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο (βλ. Ενότητα 2.6). Γενικά, θα γίνεται επόπτευση του αγωγού, έλεγχοι λειτουργίας και παρακολούθηση της κατάστασης προκειμένου να προβλέπονται προβλήματα του συστήματος και να δίνεται η δυνατότητα για έγκαιρη διόρθωσή τους. Οι εργασίες επιθεώρησης και συντήρησης κατά τη λειτουργία του αγωγού, θα περιλαμβάνουν τα παρακάτω: παρακολούθηση αγωγού, επόπτευση διαδρομής αγωγού (πιθανότατα με οχήματα και ελικόπτερα), επιθεώρηση σημείων ειδικών διασταυρώσεων, παρακολούθηση του πληθυσμού και των δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται από τρίτους κοντά στην περιοχή του αγωγού, παρακολούθηση συστήματος καθοδικής προστασίας, παρακολούθηση απογραφής μηχανημάτων και εξοπλισμού, ελέγχους λειτουργίας και επαλήθευση της κατάστασης της εγκατάστασης και του εξοπλισμού, και τακτική συντήρηση εγκατάστασης και εξοπλισμού σε προκαθορισμένα διαστήματα. Ο εσωτερικός έλεγχος (με ξέστρα) του αγωγού θα πραγματοποιείται σε τακτική βάση, με σκοπό την επιβεβαίωση της γεωμετρίας του αγωγού, τον έλεγχο και παρακολούθηση του πάχους των τοιχωμάτων του αγωγού, ειδικότερα, μετά από πιθανή φθορά ή σεισμό.
Σελίδα 22 από 36 2.5 Φάση Τερματισμού Λειτουργίας Η διάρκεια ζωής του αγωγού είναι σχεδιασμένη για 50 χρόνια και του εξοπλισμού του σταθμού συμπίεσης για 25 χρόνια. Σήμερα δεν μπορεί να προβλεφθεί η προσέγγιση που θα υιοθετηθεί κατά τον τερματισμό της λειτουργίας, αλλά η TAP AG δεσμεύεται ότι θα είναι η πλέον σύγχρονη τη στιγμή που θα συμβεί. Οποιεσδήποτε δραστηριότητες τερματισμού λειτουργίας θα υπόκεινται στις απαιτήσεις αδειοδότησης που θα ισχύουν εκείνη τη στιγμή και σε διαβουλεύσεις με τους επηρεαζόμενους ιδιοκτήτες και άλλους εμπλεκόμενους των ιδιοκτησιών και υποδομών που θα επηρεάζονται. Θα καταρτιστεί Σχέδιο Εγκατάλειψης Αγωγού που θα καλύπτει όλα τα συναφή ζητήματα πριν από οποιεσδήποτε εργασίες τερματισμού λειτουργίας. Αυτό το Σχέδιο θα υποβληθεί στις ελληνικές αρχές εγκαίρως πριν από το πέρας της διάρκειας ζωής του Έργου. Το Σχέδιο θα περιλαμβάνει επίσης μία αξιολόγηση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων των προτεινόμενων μέτρων τερματισμού λειτουργίας. Οι επιπτώσεις θα εξαρτηθούν προφανώς από την προσέγγιση τερματισμού λειτουργίας και από τις διαθέσιμες τεχνικές αποσυναρμολόγησης τη στιγμή του τερματισμού λειτουργίας. Η τρέχουσα διεθνής βέλτιστη πρακτική 1, είναι να μένει ο αγωγός στο έδαφος (εγκατάλειψη στη θέση του) και να εξασφαλίζεται από δομική κατάρρευση η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει καθιζήσεις εδάφους. Σε αυτή την περίπτωση, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, τις χρήσεις γης και τις υποδομές θα είναι ελάχιστες. Αν ο αγωγός ανασυρθεί, π.χ. για την ανάκτηση του χαλύβδινου σωλήνα, οι επιπτώσεις θα είναι παρεμφερείς με το στάδιο κατασκευής. Για τις διασταυρώσεις υποδομών και υδάτινων ρευμάτων ωστόσο, φαίνεται πιθανότερο το αντίστοιχο τμήμα του αγωγού να παραμείνει απλά στη θέση του και να διασφαλιστεί μόνο η δομική του κατάσταση. 2.6 Ασφάλεια και Έκτακτα Περιστατικά Πραγματοποιήθηκε μια προκαταρκτική εκτίμηση κινδύνου της όδευσης του αγωγού, με σκοπό να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια του. Η προκαταρκτική εκτίμηση έδειξε πως η όδευση είναι εφικτή με σεβασμό προς την ασφάλεια του αγωγού και των παρακείμενων πληθυσμών. Σε λίγα πιο πυκνοκατοικημένα τμήματα αναγνωρίστηκε μια πιθανή βελτιστοποίηση της όδευσης ώστε να μειώσει ακόμα περισσότερο τη γειτνίαση με οικισμούς. Επιπλέον, τα πιο πυκνοκατοικημένα 1Βλ. για παράδειγμα: http://www.neb.gc.ca/clf-nsi/rsftyndthnvrnmnt/sfty/rfrncmtrl/pplnbndnmnttchnclnvrnmntl-eng.html, καιhttp://www.ukooaenvironmentallegislation.co.uk/contents/topic_files/offshore/decommissioning_pipelines.htm
Σελίδα 23 από 36 τμήματα που αναγνωρίστηκαν είναι σχετικά μικρά, επιτρέποντας να εφαρμοστεί μια ικανή τεχνική μετρίασης του κινδύνου όπου χρειάζεται ή απαιτείται. Μια λεπτομερής ανάλυση ασφαλείας θα πραγματοποιηθεί στις επόμενες φάσεις σχεδιασμού και επιπλέον θα είναι μέρος της διαδικασίας αδειοδότησης
Σελίδα 24 από 36 3 Διαδικασία Ελέγχου Βάσει της προτεινόμενης όδευσης του αγωγού, στην ευρύτερη περιοχή του προτεινόμενου Έργου αναγνωρίστηκε ένα σύνολο 26 περιοχών Natura (Πίνακας 3-1). Αυτές οι περιοχές βρίσκονται είτε στην περιοχή της όδευσης (από μερικά μέτρα έως μερικά χιλιόμετρα) ή διασχίζονται από την προτεινόμενη όδευση. Δεδομένης της ενδεχόμενης αλληλεπίδρασης μεταξύ του Έργου και των περιοχών αυτών, θεωρήθηκε ότι είναι απαραίτητη η Διαδικασία Ελέγχου για κάθε μια από αυτές τις περιοχές. Ο σκοπός του Ελέγχου είναι η αναγνώριση των πιθανών επιπτώσεων του Έργου σε κάθε μία από αυτές τις Natura 2000, είτε ξεχωριστά ή σε συνδυασμό με άλλα έργα ή σχέδια στην περιοχή και ο προσδιορισμός των πλέον πιθανών επιπτώσεων.
Σελίδα 25 από 36 Σχήμα 3-1 Περιοχές Natura 2000 στην ευρύτερη περιοχή του Έργου Σύστημα Συντεταγμένων: WGS 1984 Web Mercator Auxiliary Sphere Ημερ. 10/5/2013 Πηγή: NCC (2013) Στον ακόλουθο πίνακα (Πίνακας 3-1) δίδεται η ανάλυση Ελέγχου για κάθε περιοχή Natura 2000 μαζί με το συμπέρασμα.
Σελίδα 26 από 36 έργου: Πίνακας 3-1 Χ.Θ. αγωγού Περιοχή /EU code Διαδικασία Ελέγχου για τις προστατευόμενες περιοχές που πιθανώς θα επηρεασθούν από το Έργο Περιγραφή της Natura 2000 Επιμέρους χαρακτηριστικά του Έργου που πιθανώς οδηγούν σε επιπτώσεις στην περιοχή Natura 2000 Πιθανές επιπτώσεις / πιθανές αλλαγές στην περιοχή Αποτέλεσμα Ελέγχου 6 GR1110002 ΖΕΠ Δάσος Δαδιάς- Σουφλίου / GR1110005 ΕΖΔ Βουνά Έβρου Η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως ΕΖΔ και ως ΖΕΠ. Επίσης, είναι χαρακτηρισμένη ως Εθνικό Πάρκο βάσει της Ελληνικής Νομοθεσίας. Και οι δύο περιοχές ανήκουν στην υπο-μεσογειακή ζώνη βλάστησης και χαρακτηρίζονται από θερμόφιλες, υποηπειρωτικές δρυς. Η βλάστηση αποτελείται κυρίως από μικρές συστάδες κωνοφόρων (Pinus brutia και P. nigra) και δρυοδάσος (Quercus ilex ή Quercus rotundifolia), όπως και από άλλα τυπικά είδη μεσογειακής και υπο-μεσογειακής βλάστησης. Η περιοχή αυτή έχει σημαντική οικολογική αξία, λόγω του μεγάλου αριθμού ειδών πτηνών, ορισμένων από αυτά σπάνια στην Ευρώπη. Η περιοχή είναι σημαντικός βιότοπος για πολλά ερπετά και πτηνά, εξ αιτίας της θέσης της - είναι ένα σταυροδρόμι για τη μετανάστευση και τη φωλεοποίηση των πτηνών. Το Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς χαρακτηρίζεται από μια πολύ μεγάλη ποικιλία αρπακτικών. Συνολικά, από τα 39 είδη αρπακτικών που υπάρχουν στην Ευρώπη, τα 36 απαντώνται στην Είκοσι τέσσερα είδη αναπαράγονται στην περιοχή μέχρι το 1970. Λίγα αναπαραγόμενα αρπακτικά (Aegypius monachus, Gyps fulvus, Neophron percnopterus, Aquila chrysaetos, Aquila pomarina, Hieraaetuspennatus) είναι σπάνια ή υπό αυστηρό καθεστώς προστασίας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Η όδευση του αγωγού είναι 3.4 km έξω από την περιοχή Natura 2000, δηλαδή. η Natura ΔΕΝ διασχίζεται από τον διάδρομο του αγωγού. Δεν αναμένεται καμία απώλεια οικοτόπου, κατακερματισμός ή όχληση στα χαρακτηριστικά ενδιαφέροντος της περιοχής από τις δραστηριότητες του έργου, το αποτύπωμα του οποίου, σε αυτή την περίπτωση, περιορίζεται στο διάδρομο κατασκευής. Λόγω της απόστασης από την όδευση του αγωγού, δεν υπάρχει πιθανότητα για άμεσες, έμμεσες ή δευτερεύουσες επιπτώσεις από το έργο, ούτε και αλλαγές στην Η περιοχή δεν από το έργο. Δεν απαιτείται 21-34 και 49.5-51 GR1110009 ΖΕΠ Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου Η περιοχή έχει χαρακτηρισθεί ως ΖΕΠ. Μεγάλο μέρος της περιοχής καλύπτεται από θάμνους αείφυλλων στο νότιο και νοτιοανατολικό τμήμα. Διάσπαρτες κηλίδες από Quercus spp. και μικτές κηλίδες από Quercus spp και Pinus halepensis μπορούν να βρεθούν ανάμεσα στους θάμνους αείφυλλων. Πρόκειται για σημαντική περιοχή για αναπαραγωγή και διαχείμαση αρπακτικών και άλλων σχετιζόμενων με το δάσος μόνιμων ειδών. Στα πτηνά που αναπαράγονται συμπεριλαμβάνονται μερικά από τα είδη που είναι αυστηρά στην Ευρώπη στο Μεσογειακό βίωμα (στην αναπαραγωγή). Στα είδη ενδιαφέροντος συμπεριλαμβάνονται: Haliaeetus albicilla, Neophron percnopterus, Aegypius monachus, Circaetu sgallicus, Buteo ufinus, Aquila pomarina, Aquila clanga, Aquila heliaca, Aquila chrysaetos, Hieraaetuspennatus, Falco naumanni, Bubo bubo, Hippolais olivetorum, Lanius nubicus. Η όδευση του αγωγού διασχίζει την περιοχή Natura 2000, από τη Χ.Θ. 21 κοντά στην Πυλαία μέχρι τη Χ.Θ. 34 και μετά από τη Χ.Θ. 49.5 έως τη Χ.Θ.51, εγγύς του οικισμού της Αμφιτρίτης. Αναμένεται οι κατασκευαστικές εργασίες όπως ο καθορισμός της κατασκευαστικής ζώνης, η διάνοιξη του ορύγματος, η τοποθέτηση του αγωγού και η αποκατάσταση, να επηρεάσουν την προστατευόμενη Οι κατασκευαστικές δραστηριότητες θα οδηγήσουν σε απώλεια οικοτόπου, κατακερματισμό και όχληση ειδών. Τα χαρακτηριστικά ενδιαφέροντος της περιοχής (πτηνά) μπορεί να επηρεαστούν. Μερικές από τις επιπτώσεις αυτής της φάσης είναι παροδικές και περιορισμένες στη ζώνη προστασίας του αγωγού. Στη φάση λειτουργίας αναμένεται μια μόνιμη απώλεια οικοτόπων στην 8m ζώνη προστασίας του αγωγού. Η περιοχή από τις δραστηριότητε ς του έργου. Απαιτείται
Σελίδα 27 από 36 έργου: Χ.Θ. αγωγού Περιοχή /EU code Περιγραφή της Natura 2000 Επιμέρους χαρακτηριστικά του Έργου που πιθανώς οδηγούν σε επιπτώσεις στην περιοχή Natura 2000 Πιθανές επιπτώσεις / πιθανές αλλαγές στην περιοχή Αποτέλεσμα Ελέγχου 37 GR1110006 ΖΕΠ Δέλτα Έβρου / GR1110007 ΕΖΔ Δέλτα Έβρου και Δυτικός Βραχίονας Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ΖΕΠ και ΕΖΔ. Η περιοχή του Δέλτα του Έβρου χαρακτηρίζεται ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ), ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), ως Σημαντική Περιοχή για τα Πτηνά (ΙΒΑ), ως περιοχή Ramsar Site και ως Εθνικό Πάρκο. Τα όρια αυτών των χαρακτηρισμένων περιοχών σχεδόν αλληλεπικαλύπτονται. Το Δέλτα του Έβρου αποτελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς υγροτόπους, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη. Μια περιοχή έκτασης 9.500 ha (8.000 ha ξηράς και 1.500 ha νερού) έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο προστατευόμενων υγροτόπων της Διεθνούς Ramsar (1971), επειδή φιλοξενεί σημαντικά είδη πτηνών. Επιπρόσθετα, το Δέλτα του Έβρου χαρακτηρίζεται ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) και ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) στο δίκτυο Natura 2000 (βάσει των Οδηγιών 92/43/EΚ και 2009/147/EΚ, αντίστοιχα). Η όδευση του αγωγού είναι 3km έξω από την περιοχή Natura 2000, δηλαδή, η Natura ΔΕΝ διασχίζεται από τον διάδρομο του αγωγού. Δεν αναμένεται καμία απώλεια οικοτόπου, κατακερματισμός ή όχληση στα χαρακτηριστικά ενδιαφέροντος της περιοχής από τις δραστηριότητες του έργου, το αποτύπωμα του οποίου, σε αυτή την περίπτωση, περιορίζεται στο διάδρομο κατασκευής. Λόγω της απόστασης από την όδευση του αγωγού, δεν υπάρχει πιθανότητα για άμεσες, έμμεσες ή δευτερεύουσες επιπτώσεις από το έργο, ούτε και αλλαγές στην Η περιοχή δεν από το έργο. Δεν απαιτείται 76.4-77 GR1130006 ΕΖΔ Ποταμός Φιλιούρης Η περιοχή έχει χαρακτηρισθεί ως ΕΖΔ. Η περιοχή εφάπτεται στα Βουνά Έβρου, είναι μια στενή κοιλάδα, με βραχώδεις όψεις και υπολείμματα από τους λόφους του Ντεμίρ Τσαλ (Σάρκα). Αποτελείται από λιβάδια και δάση δρυός. Το νέο όνομα της περιοχής Ποταμός Κοιλάδα Φιλιούρη είναι ο Λισσός Ποταμός, ο οποίος είναι πολύ μακρύς και αποτελείται από πολλά ρέματα. Η περιοχή είναι πλούσια σε αρπακτικά συμπεριλαμβανομένων των Neophron percnopterus, Gyps fulvus, Circaetus, Aquila pomarina, A. chrysaetos και πιθανώς Hieraaetus pennatus. Επιπλέον, είναι η πλέον σημαντική περιοχή για τους γύπες. Άλλα είδη που αναπαράγονται είναι τα Ciconia nigra, Dendrocopos medius και Hippolaisolivetorum. Ο ποταμός παρέχει γλυκό νερό τους παρά τη θάλασσα υγροτόπους. Η αναφορά για τον Leuciscus cephalus αφορά το macedonicus. Επί του παρόντος απειλείται από την αλόγιστη αναδάσωση πεύκων σε ανοικτά δάση δρυός, από την κατασκευή δρόμων και από την ανάπτυξη γενικά. Ωστόσο, άφθονα υπολείμματα του παραποτάμιου δάσους υπάρχουν κατά μήκος του ποταμού καθώς και διάσπαρτα μέσα σε διαφορετικές γεωργικές καλλιέργειες. Η όδευση του αγωγού διασχίζει την περιοχή Natura 2000, στη Χ.Θ. 76.4 εγγύς του οικισμού Λοφάριο. Αναμένεται οι κατασκευαστικές εργασίες όπως ο καθορισμός της κατασκευαστικής ζώνης, η διάνοιξη του ορύγματος, η τοποθέτηση του αγωγού και η αποκατάσταση, να επηρεάσουν την προστατευόμενη Οι κατασκευαστικές δραστηριότητες θα οδηγήσουν σε απώλεια οικοτόπου, κατακερματισμό και όχληση ειδών. Τα χαρακτηριστικά ενδιαφέροντος της περιοχής (πτηνά) μπορεί να επηρεαστούν. Μερικές από τις επιπτώσεις αυτής της φάσης είναι παροδικές και περιορισμένες στη ζώνη προστασίας του αγωγού. Στη φάση λειτουργίας αναμένεται μια μόνιμη απώλεια οικοτόπων στην 8m ζώνη προστασίας του αγωγού. Η περιοχή από τις δραστηριότητε ς του έργου. Απαιτείται
Σελίδα 28 από 36 έργου: Χ.Θ. αγωγού Περιοχή /EU code Περιγραφή της Natura 2000 Επιμέρους χαρακτηριστικά του Έργου που πιθανώς οδηγούν σε επιπτώσεις στην περιοχή Natura 2000 Πιθανές επιπτώσεις / πιθανές αλλαγές στην περιοχή Αποτέλεσμα Ελέγχου 112 Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) (GR1130007) Ποταμός Κομψάτος (νέα κοίτη) Η περιοχή καλύπτει επιφάνεια 423 εκταρίων. Ο ποταμός Κομψάτος παρέχει στη Βιστωνίδα Λίμνη με μια μεγάλη παροχή γλυκού νερού που ανέρχεται μέχρι και τα 300 λίτρα ανά δευτερόλεπτο. Κάθε χρόνο εξορύσσεται μια μεγάλη ποσότητα χαλικιών και άμμου (240.000 m 3 /year). Στην έξοδο του Ποταμού Κομψάτου υπάρχουν υπερβοσκημένα και υποβαθμισμένα παρόχθια δάση κωνοφόρων και μια εκτεταμένη φυτεία Populus sp. Υπάρχουν ακόμα λόφου (Καρά Ογλάν) με βοσκημένα δάση δρυός και απότομες κοιλάδες (ειδικά η κοιλάδα του ποταμού Κομψάτου). Οι δασικές δομές οφείλουν πολλά στο ιστορικό βόσκησης αλλά υπάρχουν και περιοχές από πυκνό δάσος σε ρεματιές. Η περιοχή είναι σημαντική για τα ελληνικά αρπακτικά η ποικιλότητα των ειδών εμπλουτίζεται από την εγγύτητα με τη Βιστωνίδα Λίμνη και τους παρακείμενους υγροτόπους. Οι παραδοσιακές χρήσεις γης συμβάλουν στην αξία της περιοχής. Ο υπό μελέτη υγρότοπος θεωρείται είτε ως μια οικολογική μονάδα μαζί με τη Βιστωνίδα Λίμνη ή και μόνη της έχει ακόμα μεγάλη οικολογική αξία για την Ελλάδα. Είναι αξιοσημείωτο ότι υπάρχουν ακόμα η μεγάλη ποικιλότητα των βιοτόπων και τα είδη άγριας ζωής. Πολλά είδη πτηνών έχουν εδώ τον εθνικό πυρήνα κατανομής τους και ακόμα περισσότερα αναπαράγονται εντός το συνολικού Ελληνικού και Ευρωπαϊκού πληθυσμού τους σε αυτούς τους υγροτόπους. Η όδευση του αγωγού δεν διασχίζει την περιοχή Natura 2000, δηλαδή. διέρχεται περίπου 3.5km νοτίως του εγγύτερου ορίου. Ως αποτέλεσμα, δεν αναμένεται καμία επίπτωση στα χαρακτηριστικά ενδιαφέροντος της περιοχής από τις δραστηριότητες του έργου. Λόγω της απόστασης της περιοχής από τη ζώνη μελέτης του αγωγού, δεν υπάρχει πιθανότητα το προτεινόμενο έργο να έχει επιπτώσεις στην περιοχή, είτε μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλα σχέδια ή έργα. Η περιοχή δεν από το έργο. Δεν απαιτείται 112.6-113.2 120-123.5 Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) (GR1130009): Λίμνες και λιμνοθάλασσες της Θράκης Ευρύτερη περιοχή και παράκτια ζώνη H περιοχή βρίσκεται στην Ανατολική Μακεδονία Θράκη και καλύπτει επιφάνεια 29.455,98 εκταρίων, συμπεριλαμβάνοντας μια σειρά παράκτιων λιμνών. Η μεγαλύτερη από αυτές, η Βιστωνίδα Λίμνη, είναι κατά το ήμισυ υφάλμυρη και κατά το ήμισυ με γλυκό νερό, δεχόμενη παροχές γλυκού νερού από τους ποταμούς Κόσυνθο και Κομψάτο. Από την άλλη πλευρά, οι λιμνοθάλασσες Μητρικό, Βάλτος, Έλος, Πτελέα, Αλυκή, Καρατζά, Ξηρολίμνη, Λάφρι-Λαφτούδα και Πόρτο Λάγος είναι αλμυρές. Οι λίμνες Μέσση και Λάφρι-Λαφρούδα έχουν αλυκές (Νέα Κεσάνη). Υπάρχουν διαφορετικοί βιότοποι: παντού εκτεταμένοι καλαμιώνες, θάμνοι με αρμυρίκια (οι μεγαλύτεροι στην Ελλάδα), αλατούχοι βάλτοι, θίνες, οι γειτνιάζοντες λόφοι καλύπτονται από maquis και pseudomaquis και επίσης, από αγροτικές καλλιέργειες που εκτείνονται εγγύς των υγροτοπικών βιοτόπων. Επίσης, τεταρτογενείς λόφοι πλαισιώνουν την Στο βορρά, υψώνονται τα τεταρτογενή βουνά της Ροδόπης όπου κυριαρχούν pseudomaquis, δρυς και δάση πεύκης. Ο αγωγός διασχίζει την Natura 2000 νοτίως του Κοπτερού εγγύς της Γαλήνης. Αναμένεται οι κατασκευαστικές εργασίες όπως ο καθορισμός της κατασκευαστικής ζώνης, η διάνοιξη του ορύγματος, η τοποθέτηση του αγωγού και η αποκατάσταση, να επηρεάσουν την προστατευόμενη Ο αγωγός διασταυρώνεται με τον ποταμό Κομψάτο από τη Χ.Θ. 112.6 έως τη 113.2,στο βορειοανατολικό τμήμα της περιοχής και στο βόρειο τμήμα της περιοχής Natura από τη Χ.Θ. 120 έως 123.5. Αναμένονται άμεσες επιπτώσεις από την εφαρμογή τεχνικής διέλευσης χωρίς τάφρο, όπως η διάτρηση, εγκατάσταση των εργοταξίων στο σημείο εισόδου (εργοτάξιο εισόδου) και στο σημείο εξόδου (πλευρά έλκυσης) της διάτρησης. Επίσης, αναμένονται έμμεσες επιπτώσεις όπως όχληση των ειδών. Αναμένεται απώλεια οικοτόπων (κυρίως αρόσιμη γη), κατακερματισμός και όχληση, λόγω των κατασκευαστικών εργασιών. Η παροδική απώλεια οικοτόπων περιορίζεται στη ζώνη εργασίας κατά τη φάση κατασκευής. Στη φάση λειτουργίας θα υπάρξει μόνιμη απώλεια οικοτόπων στη ζώνη 8 m προστασίας του αγωγού. Λόγω της εφαρμογής HDD, τα πλέον ευαίσθητα χαρακτηριστικά της περιοχής (Κομψάτος και η παρόχθια βλάστησή του) δεν θα επηρεασθούν. Για την υδραυλική δοκιμή δεν θα ληφθεί ούτε και θα απορριφθεί νερό στο υδάτινο Η περιοχή από τις δραστηριότητε ς του έργου. Απαιτείται
Σελίδα 29 από 36 έργου: Χ.Θ. αγωγού Περιοχή /EU code Περιγραφή της Natura 2000 Επιμέρους χαρακτηριστικά του Έργου που πιθανώς οδηγούν σε επιπτώσεις στην περιοχή Natura 2000 Πιθανές επιπτώσεις / πιθανές αλλαγές στην περιοχή Αποτέλεσμα Ελέγχου σώμα του Κομψάτου και για αυτό δεν αναμένονται επιπτώσεις από την εφαρμογή αυτής της μεθόδου στην περιοχή και στα χαρακτηριστικά της. 115 Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) (GR1130012) Κοιλάδα Κομψάτου Η περιοχή καλύπτει επιφάνεια 16,000 εκταρίων. Πρόκειται για απότομη κοιλάδα που περιβάλλεται από λόφους με φυλλοβόλα δάση (κυρίως ώριμα βοσκούμενα δάση δρυός), θάμνους και χορτολίβαδα. Η κύρια ανθρώπινη δραστηριότητα είναι η σταβλισμένη κτηνοτροφία. Πρόκειται για μία πολύ σημαντική περιοχή για αναπαραγωγή και διέλευση αρπακτικών. Τα είδη ενδιαφέροντος είναι: Haliaeetus albicilla, Gyps fulvus, Aegypius monachus, Aquila heliaca, Dendrocopos syriacus, Dendrocopos medius, Ficedula semitorquata, Emberiza hortulana. Η όδευση του αγωγού δεν διασχίζει την περιοχή Natura 2000, διότι διέρχεται περίπου 3.2km νοτίως του εγγύτερου ορίου. Ως αποτέλεσμα, δεν αναμένεται καμία επίπτωση στα χαρακτηριστικά ενδιαφέροντος της περιοχής από τις δραστηριότητες του έργου. Λόγω της απόστασης της περιοχής από τη ζώνη μελέτης του αγωγού, δεν υπάρχει πιθανότητα το προτεινόμενο έργο να έχει επιπτώσεις στην περιοχή, είτε μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλα σχέδια ή έργα. Η περιοχή δεν από το έργο. Δεν απαιτείται 123 Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) (GR1130010) Λίμνες Βιστωνίς, Ισμαρίς Λιμνοθάλασσες Πόρτο Λάγος, Αλυκή Πτελέα, Ξηρολίμνη, Καρατζά H περιοχή βρίσκεται στην Ανατολική Μακεδονία Θράκη και καλύπτει επιφάνεια 18,217.14 εκταρίων. Τα όρια της χαρακτηρισμένης περιοχής αλληλεπικαλύπτονται με αυτά της ΕΖΔ GR1130009. Όπως προαναφέρθηκε, η περιοχή έχει μια σειρά από παράκτιες λίμνες, με τη μεγαλύτερη από αυτές, τη Βιστωνίδα Λίμνη - κατά το ήμισυ υφάλμυρη και κατά το ήμισυ με γλυκό νερό - δεχόμενη παροχές γλυκού νερού από τους ποταμούς Κόσυνθο και Κομψάτο. Από την άλλη πλευρά, οι λιμνοθάλασσες Μητρικό, Βάλτος, Έλος, Πτελέα, Αλυκή, Καρατζά, Ξηρολίμνη, Λάφρι-Λαφτούδα και Πόρτο Λάγος είναι αλμυρές. Οι λίμνες Μέσση και Λάφρι-Λαφρούδα έχουν αλυκές (Νέα Κεσάνη). Υπάρχουν διαφορετικοί βιότοποι: παντού εκτεταμένοι καλαμιώνες, θάμνοι με αρμυρίκια (οι μεγαλύτεροι στην Ελλάδα), αλατούχοι βάλτοι, θίνες, οι γειτνιάζοντες λόφοι καλύπτονται από maquis και pseudomaquis και επίσης, από αγροτικές καλλιέργειες που εκτείνονται εγγύς των υγροτοπικών βιοτόπων. Μέρος της περιοχής είναι επίσης χαρακτηρισμένη ως ΕΖΔ GR113009. Η όδευση του αγωγού είναι περίπου 800 m βορείως των ορίων της περιοχής. Έτσι λοιπόν, δεν θα υλοποιηθούν κατασκευαστικές εργασίες εντός της Natura 2000. Ως αποτέλεσμα, δεν αναμένονται επιπτώσεις, κυρίως λόγω της απόστασης, στα χαρακτηριστικά ενδιαφέροντος (ορνιθοπανίδα). Οι εργασίες για τον αγωγό θα περιλαμβάνουν διέλευση του ποταμού ανάντη της περιοχής με μέθοδο χωρίς διάνοιξη ορύγματος. Όμως, κάθε εν δυνάμει επίπτωση, λόγω τη διασταύρωσης με το υδάτινο ρεύμα, θα είναι παροδική και βραχύχρονη (μόνο κατά την κατασκευή) και έτσι θα είναι μη σημαντική. Λόγω της απόστασης της περιοχής από την όδευση του αγωγού, δεν θα υπάρχουν άμεσες, έμμεσες επιπτώσεις ή δευτερογενείς επιπτώσεις από το Έργο, ούτε και αλλαγές στην Η περιοχή δεν θα επηρεασθεί άμεσα από το έργο, διότι δεν θα λάβει χώρα κατασκευαστικ ή δραστηριότητα. Δεν απαιτείται 152.5-158 Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) (GR1150010) Δέλτα Νέστου και λιμνοθάλασσες Κεραμωτής ευρύτερη H περιοχή βρίσκεται στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και καλύπτει επιφάνεια 22,484.63 εκταρίων. Αποτελείται από το Δέλτα του Νέστου και τις λιμνοθάλασσες Κεραμωτής. Οι κοντινότερες πόλεις και χωριά είναι η Κεραμωτή και η Χρυσούπολη, ενώ η Καβάλα απέχει 25 km και η Ξάνθη 16 km από τον υγρότοπο. Οι όχθες είναι αμμώδεις με εκτεταμένα κωνοφόρα και παρόχθια δάση. Επίσης, το μωσαϊκό των βιοτόπων στις εκβολές του ποταμού αποτελείται από καλαμιώνες, θάμνους αρμυρικιών, εσωτερικές και μεγάλες Ο αγωγός διασταυρώνεται με τον ποταμό Νέστο από τη Χ.Θ. 152.5 έως 158 στο βορειοανατολικό τμήμα της περιοχής. Αναμένονται άμεσες επιπτώσεις από την εφαρμογή τεχνικής διέλευσης χωρίς τάφρο, όπως η διάτρηση, εγκατάσταση των εργοταξίων στο σημείο εισόδου (εργοτάξιο εισόδου) και στο σημείο εξόδου (πλευρά έλκυσης) της διάτρησης. Επίσης, αναμένονται έμμεσες επιπτώσεις όπως όχληση των ειδών. Αναμένεται οι κατασκευαστικές εργασίες όπως ο Μέρος της ΕΖΔ έχει χαρακτηρισθεί και ως ΖΕΠ (GR1150001). Ο αγωγός διασχίζει την Natura 2000 στο βόρειο τμήμα της όπου η κάλυψη γης είναι αγροτικές καλλιέργειες και είναι κοντά στους οικισμούς Κρήνη και Θαλασσιά. Αναμένεται απώλεια Η περιοχή από τις δραστηριότητε ς του έργου. Απαιτείται