Π Ο Λ Ε Ο Δ Ο Μ Ι Κ Ε Σ Ε Π Ε Μ Β Α Σ Ε Ι Σ Σ Τ Ο Ν Α Σ Τ Ι Κ Ο Χ Ω Ρ Ο ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ 8 ου : «Οι πόλεις στην Ελλάδα και τον ευρωπαϊκό χώρο. Η πόλη και το νερό» Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ν Α Θ Η Ν Α Ζητήματα ανάπτυξης του παράκτιου μετώπου της Αθήνας: Ο Φαληρικός Όρμος Συνομιλούν: Μαρία Μάρκου και Θάνος Παγώνης Αθήνα, 5 Απριλίου 2013
Ελαιώνας Κέντρο - CBD Δραπετσώνα Πειραιάς Φαληρικός Όρμος Ελληνικο Παράκτιο μέτωπο Αθήνας χωρικές ενότητες 1. Λιμάνι και Πειραϊκή Χερσόνησος, 2. Φαληρικός Όρμος 3. Υπόλοιπη Ακτή μέχρι Βουλιαγμένη.
Αν το αττικό τοπίο και φως είχαν για πάντα χαθεί, αν ο Σαρωνικός δεν ήταν παρά ένα πλατύ, βρώμικο, λιμανίσιο ποτάμι, αν η θέα από την Κωλιάδα Ακρα του Αγίου Κοσμά δεν ήταν μοναδική, τότε μια ριζική λύση, ένα μεγάλο τεχνικό έργο, π.χ. ενός παραθαλάσσιου αυτοκινητόδρομου σε συνδυασμό με αλλεπάλληλες μαρίνες, Καζίνα και Συνεδριακά Κέντρα θα 'ταν μια κάποια λύση, που θα έβρισκε άμεση οικονομική υποστήριξη και εφαρμογή. Όμως εφόσον είναι ακόμα ζωντανή η αττική γη δεν μένει παρά να επιχειρήσουμε με υπομονή και επιμονή να λύσουμε σιγά-σιγά τον κόμπο του θαλάσσιου μετώπου της Πρωτεύουσας. Πηγή: ΟΡΣΑ, 1994+
Τα αρχαία τείχη των Αθηνών, Πειραιά και του Φαλήρου στην κλασική εποχή
Φαληρικός Όρμος. Αρχές του 20ου αιώνα.
Φαληρικός Όρμος. Αρχές του 20ου αιώνα.
- Σημαντικοί σταθμοί στην εξέλιξη της περιοχής: 1920: επιβάρυνση από αστικά και βιομηχανικά λύματα 1922+: εγκατάσταση προσφύγων 1950+: εγκατάσταση Ιπποδρόμου στην περιοχή του Δέλτα και συγκρότημα αεροπορίας 1959: Σχέδιο Δοξιάδη 1960: Προτάσεις αρχιτεκτόνων 1976: Πρόταση Παπαγιάννη ΣΕΦ Κατασκευή υπερυψωμένης λεωφόρου μπάζωμα του χώρου
Πηγή: Θύμιος Παπαγιάννης & Συνεργάτες
Υπάρχουσα κατάσταση: Η υπερυψωμένη λεωφόρος ταχείας κυκλοφορίας καταδικάζει την πόλη στο θόρυβο, τη μόλυνση και στις διαρκείς απειλές πλημμυρών.
Η υπερυψωμένη λεωφόρος ταχείας κυκλοφορίας (Φωτο 2000) Ο Φαληρικός όρμος πριν την ανάπλαση (φωτο 2000)
Εξειδίκευση στόχων του ΡΣΑ 1985 για το παράκτιο μέτωπο: Πρόγραμμα ανάπλασης ακτών Σαρωνικού 1994 Οικολογική ανασυγκρότηση της παράκτιας ζώνης, θαλάσσιας και χερσαίας και εξασφάλιση της απαιτούμενης ισορροπίας σε μακροπρόθεσμη προοπτική βιώσιμης ανάπτυξης που θα διασώζει τη μοναδικότητα του φυσικού αυτού πόρου και για τις επόμενες γενιές. Διάσωση, διαφύλαξη και ανάδειξη τοπίων, ιστορικών ή αρχαιολογικών τόπων και περιοχών φυσικού κάλλους. Διεύρυνση και ενίσχυση του κοινόχρηστου, δημοσίου χαρακτήρα της ζώνης για όσο το δυνατόν περισσότερες και πολυπληθέστερες ομάδες χρηστών, με παράλληλη αύξηση της προσπελασιμότητάς της. Αποσυμφόρηση της ζώνης από εκτεταμένες εντατικές ή αποκλειστικές δραστηριότητες και εκμεταλλεύσεις. Απομάκρυνση ασυμβίβαστων χρήσεων και δραστηριοτήτων. Αξιολόγηση και συντονισμός αναπτυξιακών προγραμμάτων δημόσιων δημοτικών και ιδιωτικών φορέων. Συμβολή στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των διαφόρων ομάδων χρηστών της παράκτιας ζώνης για τη σωστή συμπεριφορά και διαφύλαξη του πολύτιμου χαρακτήρα του φυσικού αυτού πόρου. Πρόταση οργάνωσης Φαληρικού όρμου 1989: Διαμορφώνεται χαρακτήρας δημόσιας χρήσης που να απευθύνεται σε όσο το δυνατόν περισσότερους κατοίκους
Σχέδιο Ολυμπιακών Έργων και Μεταφορών, 2004 Πηγή: Ρωμανός, 2005
Ελαιώνας Γκάζι Κέντρο Μουσείο Μπενάκη Νέο μουσείο Ακρόπολης Ε.Μ.Σ.Τ. - ΦΙΞ Δραπετσώνα Πειραιάς επιβατικό λιμάνι Φαληρικός Όρμος (ΔΙ.Σ.Κ.Α.) Πολιτιστικό πάρκο Ίδρυμα Ωνάση Πλανητάριο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού
Πολεοδομικό Εργαστήριο, 1999 (πρόταση B. Reichen, J. Acebillo, Α. Συμεών)
Ειδικό Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Περιοχής, ΕΣΟΑΠ 2002
Ολοκληρωμένη σύνδεση οικιστικού ιστού με το θαλάσσιο μέτωπο Πηγή: Θύμιος Παπαγιάννης & Συνεργάτες
Όροι δόμησης Στο Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ 22-3/26-3-2002 ΦΕΚ Δ 233) «Έγκριση Ειδικού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης περιοχής Ολυμπιακών εγκαταστάσεων Beach Volley και λοιπών αθλημάτων και Ανάπλαση της περιοχής στο Φαληρικό Όρμο (Ν. Αττικής)», καθορίζονται χρήσεις γης και όροι δόμησης κατά ζώνες Α1,Α2,Β1,Β2,Γ1,Γ2 γενική διάταξη των Ολυμπιακών και Μετα-ολυμπιακών εγκαταστάσεων και των συνοδευτικών τους δραστηριοτήτων Για τη συνολική έκταση (757.000 τ.μ.) προβλέπεται: Μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση 37.875 τ.μ. (Σ.Δ.=0.05) Μέγιστη επιτρεπόμενη κάλυψη 37.875 τ.μ. (Κ=5%) Ειδικότερα για τη ζώνη Α1 στο άρθρο 3 προβλέπεται σε ό,τι αφορά τη μετα-ολυμπιακή χρήση: Στην περιοχή επιτρέπονται οικολογικό πάρκο και ήπιες αθλητικές εγκαταστάσεις με τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις υποστήριξης. Η μέγιστη επιτρεπόμενη δομήσιμη επιφάνεια ορίζεται σε 2.500 τ.μ. και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των εγκαταστάσεων σε 8.50 μ
Προσωρινό Σχέδιο Γενικής Διάταξης Φαληρικού Όρμου (Ολυμπιακή Φάση)
Διαχειριστικό Πλαίσιο υλοποίησης Ολυμπιακών σχεδιασμών Πηγή: Παγώνης, 2006
Σύνδεση της πόλης με τη θάλασσα Συνδυασμένη παρέμβαση: - μεταφορά Λ. Ποσειδώνος - δημιουργία αντιπλημμυρικού καναλιού Ανάπτυξη δύο ανισόπεδων διαβάσεων πεζών Διαμόρφωση δύο ανισόπεδων ημικόμβων Πλέγμα μέσων μαζικής μεταφοράς Ολοκλήρωση του παραλιακού περιπάτου Κατασκευή Εσπλανάδας Πηγή: Θύμιος Παπαγιάννης & Συνεργάτες
Δημιουργία Μητροπολιτικού πόλου αθλητισμού - αναψυχής - πολιτισμού Ζώνες δραστηριοτήτων β α γ δ ε ζ α. Κεντρική Ζώνη Εσπλανάδας β. Ζώνη Δέλτα (αγωνίσματα Handball -Tae Kwon Do) γ. Ζώνη Ναυταθλητικού Λιμένα δ. Ζώνη Beach Volley (αγώνισμα Beach Volley) ε. Οικολογικό Πάρκο ζ: Γραμμικό Πάρκο και κανάλι ( ε - ζ : Υλοποίηση μετά-ολυμπιακά ) Ολυμπιακή φάση. Υλοποιημένο έργο. Μάρτιος 2004 Πηγή: Θύμιος Παπαγιάννης & Συνεργάτες
Η κεντρική ζώνη της Εσπλανάδας και της πλατείας νερού
Ζώνη Δέλτα. Κλειστό Γυμναστήριο Πολλαπλών Χρήσεων Σχέδιο Γενικής Διάταξης. Μετά-Ολυμπιακή φάση
Ζώνη Υπαίθριου Θεάτρου και Beach Volley
Η μετα-ολυμπιακή φάση του προγραμματισμού 2005+ ΝΟΜΟΣ 3342/2005 - ΦΕΚ 131/Α'/6.6.2005 Βιώσιμη ανάπτυξη και κοινωνική αξιοποίηση των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων, αδειοδότηση, χρήσεις, λειτουργίες τους - Διάρθρωση, οργάνωση και λειτουργία Γενικής Γραμματείας Ολυμπιακής Αξιοποίησης Μεταβολή χρήσεων γης, με δυνατότητα εμπορικής εκμετάλλευσης, χωροθέτηση συνεδριακού κέντρου Πηγή: Παγώνης, 2006
2006: Δημοσιοποίηση δημιουργίας Πολιτιστικού Πάρκου στον Ιππόδρομο 2007: Προκήρυξη διαγωνισμού ΣΔΙΤ για το συνεδριακό κέντρο Ν. 3785/2009 (ΦΕΚ 138 Α ) κύρωση της σύμβασης με το ίδρυμα Νιάρχου Ν. 3843/2010 Μεταβολή όρων δόμησης τροποποίηση ΕΣΟΑΠ 2002 Νέο Μουσείο Ακρόπολης Ε.Μ.Σ.Τ. ΦΙΞ Ίδρυμα Ωνάση Λεωφόρος Ποσειδώνος Πολιτιστικό πάρκο Εθνική Λυρική Σκηνή Εθνική Βιβλιοθήκη Υπερτοπικό πάρκο Πλανητάριο Μητροπολιτικό Συνεδριακό Κέντρο Αθήνας (ΜΗ.Σ.Κ.Α.)
Στόχοι της ολοκληρωμένης ανάπλασης Λειτουργικοί: Επανασύνδεση της πόλης με τη θάλασσα Σύνδεση της θάλασσας με το Πάρκο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος Σύνδεση της ακτής του Φλοίσβου με τον Πειραιά Επαρκείς χώροι στάθμευσης Εξασφάλιση πυκνότητας και συμπληρωματικότητας δράσεων Πηγή: Θύμιος Παπαγιάννης & Συνεργάτες
Πηγή: Renzo Piano Building Workshop
Επιστροφή σε προτάσεις εντατικής αξιοποίησης του χώρου; Αττικό Παράκτιο Μέτωπο, 2013
Θέματα προς συζήτηση ως προς τα προβλήματα του σχεδιασμού των μητροπολιτικών έργων Η πολιτική αναπτυξιακή διάσταση / Ζητήματα γενικότερης προσέγγισης του προσανατολισμού της παρέμβασης και της επιδιωκόμενης μελλοντικής φυσιογνωμίας του χώρου σε ποιους αναφέρεται, ποιους/ποιες περιλαμβάνει, τι εκπροσωπεί τελικά η η μητροπολιτική διάσταση του σχεδιασμού και προς τι η σκοπιμότητα δημόσιας επένδυσης; Η τεχνική επιστημονική διάσταση / Μεθοδολογικά ζητήματα σχεδιασμού σύνθετων μητροπολιτικών παρεμβάσεων (οργάνωση λειτουργιών, διαχείριση αναγλύφου-συνδέσεις-θέες, κυκλοφορία προσπελασιμότητα, στάθμευση, διαχείριση ομβρίων, αντιπλημμυρική προστασία, δόμηση η διεπιστημονική ώσμωση των οπτικών Δημοκρατική νομιμοποίηση - Διαδικασίες και δομές λήψης αποφάσεων Θεσμικό πλαίσιο / ιδιοκτησιακό καθεστώς - δομές διαπραγμάτευσης και συνεργασίας (κάθετης και οριζόντιας) μεταξύ εμπλεκόμενων ομάδων πλαίσιο διαχείρισης του χώρου