ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ)

ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ) 1

Συγγραφή, ηλεκτρονική σελίδωση και επιμέλεια έκδοσης: Δέσπω Παπαέτη -Γεωργίου, Καθηγήτρια Οικονομικών, Λειτουργός Αναλυτικών Προγραμμάτων Εποπτεία: Μαρία Ιωάννου-Σεργίου, Επιθεωρήτρια Οικονομικών Μαθημάτων Γλωσσική επιμέλεια: Μαριάννα Χριστόφια, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων Σχεδιασμός εξωφύλλου: Θεόδωρος Κακουλλής, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων Συντονισμός έκδοσης: Χρίστος Παρπούνας, Συντονιστής Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων Δοκιμαστική Έκδοση 2015 Αναθεωρημένη Έκδοση 2016 Εκτύπωση: HERMES MEDIA PRESS LTD ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ISBN: 978-9963-0-4790-1 Στο εξώφυλλο χρησιμοποιήθηκε ανακυκλωμένο χαρτί σε ποσοστό τουλάχιστον 50%, προερχόμενο από διαχείριση απορριμμάτων χαρτιού. Το υπόλοιπο ποσοστό προέρχεται από υπεύθυνη διαχείριση δασών. 2

Πρόλογος Η έκδοση του βιβλίου της Α Λυκείου έχει ως βασικό στόχο να καλύψει το κενό που δημιουργούσε η έλλειψη ενός εγχειριδίου για τη διδασκαλία του μαθήματος της Λογιστικής με σύγχρονες ορολογίες και μεθόδους, το οποίο από τη μια να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του μαθητή και από την άλλη να αποτελεί και βιβλίο αναφοράς για τον καθηγητή. Είμαι σίγουρος ότι το βιβλίο αυτό θα αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμο για κάθε μαθητή, αλλά και για κάθε άλλο άτομο που ασχολείται με το μάθημα της Λογιστικής Επιστήμης. Εκτιμούμε ότι με την κατάλληλη ταξινόμηση της ύλης, την ποικιλία των πηγών και των ασκήσεων και την πλούσια εικονογράφηση, το βιβλίο αυτό μπορεί να βοηθήσει τόσο στην επίτευξη των στόχων της Λογιστικής, όπως περιέχονται στο αναλυτικό πρόγραμμα, όσο και στην προώθηση της κριτικής προσέγγισης και της αυτενέργειας των μαθητών. Στην έκδοση αυτή, έχουν ληφθεί υπόψη παρατηρήσεις και εισηγήσεις των ακαδημαϊκών Δρ Ειρήνης Καραμάνου και Αποστολένας Θεοδοσίου Bsc (econ.), ΑCA, ως επίσης και του κ. Χάρη Χαραλάμπους FCCA, CFA, οι οποίοι στήριξαν την όλη προσπάθεια και τους ευχαριστούμε για τη βοήθειά τους. Ιδιαίτερες ευχαριστίες απευθύνω στην Επιθεωρήτρια των Οικονομικών μαθημάτων κα Μαρία Ιωάννου-Σεργίου που είχε την εποπτεία του βιβλίου, στην εκπαιδευτικό κα Δέσπω Παπαέτη- Γεωργίου, καθηγήτρια οικονομικών που εργάστηκε αποκλειστικά για τη συγγραφή του βιβλίου, ως επίσης και στον Δρ Ανδρέα Σ. Στυλιανού, Σύμβουλο Οικονομικών, οι οποίοι εργάστηκαν με μοναδικό ζήλο και αγάπη για την έκδοση του βιβλίου αυτού. Δρ Κυπριανός Δ. Λούης Διευθυντής Μέσης Εκπαίδευσης 3

Περιεχόμενα 1 Η Λογιστική και η σημασία της στις επιχειρήσεις 5 2 Η Λογιστική αρχή και η κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης 13 3 Το διπλογραφικό σύστημα 31 4 Διπλογραφικό σύστημα: εμπορεύματα 43 5 Διπλογραφικό σύστημα: έξοδα και έσοδα 53 6 Υπολογισμός υπολοίπων των λογαριασμών - Το ισοζύγιο 63 7 Κατάσταση αποτελεσμάτων 73 8 Κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης 89 9 Οικονομικές καταστάσεις: επιπρόσθετα σημεία 93 10 Αναπροσαρμογές για δεδουλευμένα και προπληρωμές 105 11 Αξιολόγηση αποτελεσμάτων 118 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 - International Accounting Standards Terminology 126 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 - Άγγλο-Ελληνική Ορολογία 127 4

1 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ/ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Ο στόχος οποιασδήποτε επιχείρησης είναι η επίτευξη κέρδους καθώς και η συνέχιση της εμπορικής δραστηριότητάς της. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων αυτών είναι η σωστή και χρηστή διοίκηση της επιχείρησης από τους ιδιοκτήτες. Αυτό συμπεριλαμβάνει την ικανότητά τους να πουλούν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους, να αγοράζουν τα εμπορεύματα και τις πρώτες ύλες με σύνεση στις πιο συμφέρουσες τιμές, να διοικούν σωστά και να ενθαρρύνουν το προσωπικό, αλλά πάνω από όλα να χειρίζονται σωστά τα οικονομικά της επιχείρησης. O σωστός και συνεχής οικονομικός έλεγχος της επιχείρησης είναι πολύ σημαντικός, καθώς ενημερώνει τους ιδιοκτήτες για ό,τι αφορά την οικονομική κατάσταση της επιχείρησής τους και τους βοηθά να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις. Βασικοί Κανόνες Οικονομικού Ελέγχου* Δημιουργία Επιχείρησης Στόχος της επιχείρησης είναι το κέρδος. Εμπόριο σημαίνει χρηματικές συναλλαγές Σωστός έλεγχος χρηματικών συναλλαγών σημαίνει Επίτευξη κέρδους Έλεγχος ταμειακών ροών Συνέχιση της εμπορικής δραστηριότητας Καλή οικονομική διαχείριση Κέρδος Επιτυχία Κακή οικονομική διαχείριση Ζημιά Αποτυχία *Προσαρμογή από S. Robinson and F. Wood, 2010 5

Ορισμός της Λογιστικής Η Λογιστική, ως αναπόσπαστο μέρος της Οικονομικής Επιστήμης, είναι ένα σύστημα που χρησιμοποιούμε, για να καταγράψουμε (record), να επεξεργαστούμε (summarize), να αξιολογήσουμε (evaluate) και να δημοσιοποιήσουμε (publish) τις οικονομικές δραστηριότητες ενός οργανισμού (επιχείρησης). ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ (RECORDING) Η καταγραφή των οικονομικών συναλλαγών με χρονολογική σειρά. π.χ. οι πωλήσεις της κάθε ημέρας στο βιβλίο πωλήσεων (Sales Day Book) ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ (SUMMARISING) Οι οικονομικές συναλλαγές της χρονιάς τυγχάνουν επεξεργασίας και συσχετίζονται, για να δώσουν σημαντικές πληροφορίες στους χρήστες, δηλαδή σε όσους ενδιαφέρονται για την επιχείρηση. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Κατάσταση Αποτελεσμάτων (Income Statement ) Δείχνει την κερδοφορία κατά τη διάρκεια της χρονικής περιόδου / (έτους). π.χ. Κέρδος (αν τα έσοδα είναι περισσότερα από τα έξοδα) Ζημιά (αν τα έξοδα είναι περισσότερα από τα έσοδα) Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης (Statement of Financial Position) Δείχνει την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης σε μία δεδομένη στιγμή. π.χ. - Τι ανήκει στην επιχείρηση - Περιουσιακά στοιχεία (assets) - Τι χρωστά η επιχείρηση (liabilities) - Τι ανήκει στον ιδιοκτήτη (capital) Δείχνει επίσης τη ρευστότητα της επιχείρησης κατά την ημερομηνία της Κατάστασης Χρηματοοικονομικής Θέσης π.χ. αν μπορεί η επιχείρηση να πληρώσει τις τρέχουσες υποχρεώσεις της. 6

1.2 ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ; Οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι επικερδείς, διαφορετικά θα πρέπει να τερματίσουν τις λειτουργίες τους. Το λογιστήριο της επιχείρησης καταγράφει όλες τις οικονομικές συναλλαγές και ακολούθως ετοιμάζει τις οικονομικές καταστάσεις/financial statements, οι οποίες σκοπό έχουν να δείξουν αν η επιχείρηση είναι επικερδής, καθώς επίσης και την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης και είναι η μόνη πληροφόρηση των ιδιοκτήτων. Οι πιο σημαντικές οικονομικές καταστάσεις είναι: 1. Κατάσταση Αποτελεσμάτων / Income Statement Δείχνει αν η επιχείρηση πραγματοποιεί κέρδος η ζημιά 2. Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης / Statement οf Financial Position Δείχνει την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης 3. Κατάσταση Tαμειακής Ροής / Cash Flow Statement Δείχνει την ρευστότητα της επιχείρησης 7

1.3 ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗ Χρηματοοικονομική Λογιστική Financial Accounting Διοικητική Λογιστική Management Accounting Εξυπηρετεί τις πληροφοριακές ανάγκες των τρίτων, έξω από την επιχείρηση, και ασχολείται με την: Προετοιμασία Οικονομικών Καταστάσεων (ΟΚ) για εξωτερική χρήση. Οι ΟΚ αντανακλούν την εικόνα της επιχείρησης που αναφέρεται στο παρελθόν και στο παρόν. Η προετοιμασία των ΟΚ είναι υποχρεωτική (όλες οι μετοχικές εταιρείες πρέπει να ετοιμάζουν ΟΚ). Οι ΟΚ ετοιμάζονται βάσει διεθνών προτύπων / κανόνων (International Financial Reporting Standards IFRS/International Accounting Standards-IAS). Εξυπηρετεί τις πληροφοριακές ανάγκες μέσα στην επιχείρηση και ασχολείται με την: Προετοιμασία προϋπολογισμών /budgets) που αναφέρονται στο μέλλον (π.χ. πώς θα είναι οι Οικονομικές Καταστάσεις τον επόμενο χρόνο). Η προετοιμασία τους δεν είναι υποχρεωτική. Η χρήση τους είναι καθαρά εσωτερική και βασίζεται στη χρηματοοικονομική λογιστική, δεν χρειάζεται η εφαρμογή προτύπων ή και κανόνων, απλά βοηθούν τη διεύθυνση στον σχεδιασμό και στον έλεγχο των μελλοντικών αποτελεσμάτων. Απευθύνεται κυρίως σε εξωτερικούς χρήστες. Απευθύνεται κυρίως σε εσωτερικούς χρήστες. 8

Ποιοι είναι οι χρήστες της χρηματοοικονομικής Λογιστικής; Ποιους ενδιαφέρουν οι οικονομικοί λογαριασμοί και για τι είδους πληροφόρηση ενδιαφέρεται ο καθένας; Επενδυτές (Investors) Διεύθυνση (Management) Πελάτες (Customers) Χρήστες (Users) Υπάλληλοι (Employees) Κυβέρνηση (Government) Προμηθευτές/ Δανειοδότες (Suppliers/banks) Διεύθυνση Ενδιαφέρεται για την αξιολόγηση (evaluation) των αποτελεσμάτων (Management) και για τη μελλοντική ανάπτυξη της επιχείρησης (Long Term Planning). Επενδυτές (μέτοχοι, ιδιοκτήτες) Να επενδύσω περισσότερα στην εταιρεία; (Investors) Είχα ικανοποιητική απόδοση (return) από την επένδυση; Πελάτες Να αγοράσω; Θα μπορεί η επιχείρηση να με προμηθεύσει στο μέλλον; (Customers) Δανειοδότες/Τράπεζες Είναι η επιχείρηση σε θέση να αποπληρώσει το δάνειο (Banks) και τους τόκους; Πιστωτές/Προμηθευτές Να πουλήσω; Θα μπορέσει η επιχείρηση να πληρώσει (Creditors) για τις αγορές της; Κυβέρνηση Για σκοπούς φορολόγησης και στατιστικής ανάλυσης. (Government) Υπάλληλοι Θα έχω δουλειά στο μέλλον; (Employees) Ασφάλεια εργοδότησης. 9

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ; Διεύθυνση/(Management) Σκοπός της είναι να βοηθήσει στην καλύτερη λήψη αποφάσεων που αφορούν τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σχέδια της εταιρείας όσον αφορά:. Την Παραγωγή (βραχυπρόθεσμος σχεδιασμός). Την Ανάπτυξη της επιχείρησης (αξιολόγηση προοπτικών). Τον Προγραμματισμό και τις αποκλίσεις 1.4 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ Μια επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί με διαφορετικές μορφές. ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Ανήκει σε ένα άτομο Απεριόριστη ευθύνη Ατομικές Επιχειρήσεις (Sole Traders) - Ανήκουν σε ένα άτομο παρόλο που μπορούν να έχουν πολλούς υπαλλήλους. - Ο ιδιοκτήτης συνεισφέρει όλο το κεφάλαιο. - Είναι προσωπική ευθύνη του ιδιοκτήτη οι τυχόν ζημιές (Unlimited liability). - Έχουν ξεχωριστή λογιστική υπόσταση (separate business entity). π.χ. ξεχωριστό τραπεζικό λογαριασμό. ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ (ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ) Ανήκουν σε δύο ή περισσότερα άτομα απεριόριστη ευθύνη Συνεταιρισμοί (Partnerships) - Ανήκουν σε δύο ή περισσότερα άτομα. - Οι συνεταίροι συνεισφέρουν όλο το κεφάλαιο. - Είναι προσωπική ευθύνη των συνεταίρων οι τυχόν ζημιές (Unlimited liability). - Έχουν ξεχωριστή λογιστική υπόσταση (separate business entity). π.χ. ξεχωριστοί τραπεζικοί λογαριασμοί. ΜΕΤΟΧΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ Ανήκουν σε πολλά άτομα περιορισμένη ευθύνη νομικό πρόσωπο Μετοχικές Εταιρείες (Companies) - Ανήκουν σε δύο ή περισσότερα άτομα. - Οι ιδιοκτήτες /μέτοχοι συνεισφέρουν το κεφάλαιο. - Οι ιδιοκτήτες έχουν περιορισμένη ευθύνη (δεν έχουν προσωπική ευθύνη) για τυχόν ζημιές / υποχρεώσεις της επιχείρησης (limited liability). - Η επιχείρηση είναι ξεχωριστό νομικό πρόσωπο (στα μάτια του νόμου) και μπορεί να κινηθεί, αλλά και να δεχθεί νομικά αγωγή στο όνομα της επιχείρησης και όχι προσωπικά στο όνομα των μετόχων. - Υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ ιδιοκτησίας και διεύθυνσης. Η πηγή πληροφόρησης είναι η διεύθυνση, άρα γι αυτό υπάρχει η ανάγκη για αξιόπιστη πληροφόρηση. 10

Μετοχικές Εταιρείες και Διοικητικό Συμβούλιο Στις Μετοχικές Εταιρείες το κυρίαρχο σώμα είναι η Γενική Συνέλευση των μετόχων. Σε αυτήν μπορούν να πάρουν μέρος όλοι οι μέτοχοι για την εκλογή του Διοικητικού Συμβουλίου, αλλά και για τη λήψη άλλων σημαντικών αποφάσεων. Κάθε μετοχή είναι και μια ψήφος. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι υπεύθυνο για τη διοίκηση της εταιρείας, αλλά και την προετοιμασία οικονομικών καταστάσεων οι οποίες να δίνουν την αληθινή και δίκαιη (true and fair) εικόνα της επιχείρησης σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Αναφοράς (International Accounting Standards-IFRS/IAS). Η εφαρμογή των προτύπων, που είναι λογιστικοί κανόνες, έγιναν υποχρεωτικοί με το άνοιγμα των κεφαλαιαγορών και είχε ως επακόλουθο τη σύγκριση μεταξύ οικονομικών καταστάσεων. Οι οικονομικές αυτές καταστάσεις συντάσσονται από διαφορετικές επιχειρήσεις τόσο στην ίδια την χώρα όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ευθύνη του ελεγκτή Ελεγκτές είναι ανεξάρτητοι, εγκεκριμένοι λογιστές οι οποίοι καλούνται να ελέγξουν τις οικονομικές καταστάσεις και να εκφέρουν γνώμη κατά πόσον αυτές δίνουν την αληθινή και δίκαιη εικόνα της επιχείρησης και να κρίνουν κατά πόσον αυτές είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη λάθη με σκοπό να προστατεύσουν τους μετόχους. 11

1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS EPΩTHΣEIΣ 1. Τι είναι λογιστική; 2. Ποιος είναι ο στόχος κάθε επιχείρησης; 3. Να συμπληρωθούν τα κενά: Καλή οικονομική διαχείριση μιας επιχείρησης έχει ως επακόλουθο... και. ενώ η κακή οικονομική διαχείριση.. και 4. Να εξηγήσετε τη διαφορά, δίνοντας παραδείγματα, μεταξύ της καταγραφής και της επεξεργασίας οικονομικών συναλλαγών. 5. Η Λογιστική χωρίζεται στη... και στη.. 6. Ποια η βασική διαφορά μεταξύ της Χρηματοοικονομικής και της Διοικητικής Λογιστική; 7. Ποιοι είναι οι χρήστες των πληροφοριών που παρέχει η Χρηματοοικονομική και ποιοι αυτοί της Διοικητικής Λογιστικής; Για τι είδους πληροφόρηση ενδιαφέρεται ο καθένας; 8. Οι επιχειρήσεις μπορούν να λειτουργήσουν με τρεις διαφορετικές επιχειρηματικές μορφές. Να εξηγήσετε τα χαρακτηριστικά τους. 9. Σε σχέση με τις μετοχικές εταιρείες ποια είναι η ευθύνη του Διοικητικού Συμβουλίου; 10. Τι είναι τα Διεθνή Πρότυπα Αναφοράς και γιατί είναι σήμερα αναγκαία η εφαρμογή τους από τις μετοχικές εταιρείες; 11. Τι είναι οι ελεγκτές και ποια ευθύνη έχουν σε σχέση με τους μετόχους της εταιρείας; 12. Να εξηγήσετε τη σημασία (α) Της Κατάστασης Αποτελεσμάτων (β) Της Κατάστασης Χρηματοοικονομικής Θέσης. 12

2 Η Λογιστική Αρχή και η Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης The Accounting Equation and the Statement of Financial Position 2.1 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης Για να αρχίσει κάποιος μια επιχείρηση, θα πρέπει να έχει κάποια περιουσιακά στοιχεία, τα οποία θα πρέπει να προσκομίσει ο ίδιος. Το κυριότερο που μπορεί να φέρει είναι μετρητά, αλλά και κάποιο δικό του αυτοκίνητο, έπιπλα ή μηχανήματα παραγωγής για να χρησιμοποιηθούν στην επιχείρηση. Τα περιουσιακά αυτά στοιχεία λέγονται ενεργητικό (assets). Στην ουσία η επιχείρηση χρωστά στον ιδιοκτήτη της. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η επιχείρηση έχει ξεχωριστή Λογιστική υπόσταση (business entity concept), ότι δηλαδή θεωρείται διαφορετική οντότητα με ξεχωριστό τραπεζικό λογαριασμό, διαφορετικό από τον ιδιοκτήτη. Κεφάλαιο (Capital) είναι τα περιουσιακά στοιχεία που προσκομίζει ο ιδιοκτήτης στην επιχείρησή του. Για την επιχείρηση ισχύει η «εξίσωση»: Ενεργητικό = Κεφάλαιο Assets = Capital 13

Παράδειγμα: Ο επιχειρηματίας Π. Γεωργίου άρχισε την επιχείρησή του με βάση την πιο κάτω οικονομική κατάσταση: Έπιπλα 400 Αυτοκίνητα 1.600 = Κεφάλαιο 3.000 Τράπεζα 1.000 3.000 3.000 Αυτό βασίζεται στη Λογιστική Αρχή (Accounting Equation) ότι δηλαδή η επιχείρηση δεν μπορεί να αποκτήσει κανένα στοιχείο ενεργητικού (asset) χωρίς κάποιος να το έχει προηγουμένως χρηματοδοτήσει. Πολλές φορές η επιχείρηση δανείζεται λεφτά από τρίτους για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει κάποιες δραστηριότητές της. Οι υποχρεώσεις της επιχείρησης σε τρίτους ονομάζεται παθητικό (liabilities). Η εξίσωση τώρα θα είναι : Ενεργητικό = Κεφάλαιο + Παθητικό Assets = Capital + Liabilities Η επιχείρηση δανείζεται από τον Α. Ανδρέου 2.000 (πληρωτέο σε 3 χρόνια). Έτσι η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης διαφοροποιείται, όπως φαίνεται πιο κάτω: Έπιπλα 400 Αυτοκίνητα 1.600 = Κεφάλαιο 3.000 Τράπεζα 3.000 Δάνειο Α. Ανδρέου 2.000 5.000 5.000 14

4.2 Κατάσταση Χρηματοοικονομικής θέσης Η πιο πάνω εξίσωση αντανακλάται σε μία από τις οικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης που ονομάζεται Κατάσταση Χρηματοοικονομικής θέσης (Statement of Financial Position), ως εξής: Π. Γεωργίου Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης κατά την 31 η Οκτωβρίου 2014 Ενεργητικό Έπιπλα 1.600 Αυτοκίνητα 400 Τράπεζα 3.000 Σύνολο ενεργητικού 5.000 Κεφάλαιο & Παθητικό Κεφάλαιο 3.000 Παθητικό Δάνειο Α. Ανδρέου 2.000 Σύνολο κεφαλαίου και παθητικού 5.000 Ενεργητικό = Κεφάλαιο + Παθητικό 15

P. Georgiou Statement of Financial Position as at 31 October 2014 Assets Furniture 400 Motor cars 1.600 Bank 3.000 Total assets 5.000 Capital & Liabilities Capital 3.000 Liabilities Loan from A.Andreou 2.000 Total capital & liabilities 5.000 Assets = Capital + Liabilities 16

4.3 Οικονομικές συναλλαγές και πώς επηρεάζουν την Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης Οι οικονομικές δραστηριότητες της επιχείρησης προϋποθέτουν συναλλαγές (transactions), π.χ. πωλήσεις εμπορευμάτων. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πώς επηρεάζεται η Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης μετά από κάθε συναλλαγή. ΣΥΝΑΛΛΑΓΗ 1 Ο Π. Γεωργίου αγόρασε στις 5 Νοεμβρίου 2014 έναν υπολογιστή αξίας 800 και πλήρωσε με επιταγή της επιχείρησης. Προσοχή! Ο όρος κατά την (at) δείχνει τι ισχύει για την επιχείρηση τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Assets P. Georgiou Statement of Financial Position as at 5 November 2014 Furniture 400 Motor cars 1.600 Computer (+800) 800 Bank (3000-800) 2.200 Total assets 5.000 Capital & Liabilities Capital 3.000 Liabilities Loan from A.Andreou 2.000 Total capital & liabilities 5.000 Παρατήρηση: Παρατηρούμε ότι επηρεάζονται δύο στοιχεία του ενεργητικού, αλλά τα δύο σύνολα παραμένουν τα ίδια με το ίδιο ποσό και ισχύει η λογιστική αρχή: Ενεργητικό= Κεφάλαιο + Παθητικό 17

ΣΥΝΑΛΛΑΓΗ 2 Ο Π. Γεωργίου αγόρασε στις 12 Νοεμβρίου εμπορεύματα (inventory) αξίας 900 με πίστωση (on credit) από τον Κ. Κλεάνθους. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα πληρώσει τώρα για τα εμπορεύματα αλλά αργότερα. Ο Κ. Κλεάνθους είναι πιστωτής (trade payable) για την επιχείρηση. Με πίστωση (on credit) =>Αγοράζω τώρα, πληρώνω μετά! Assets P. Georgiou Statement of Financial Position as at 12 November 2014 Furniture 400 Motor cars 1.600 Computer 800 Inventory (+900) 900 Bank 2.200 Total assets 5.900 Capital & Liabilities Capital 3.000 Liabilities Loan from A.Andreou 2.000 Trade payables (+900) 900 Total capital & liabilities 5.900 Παρατήρηση: Παρατηρούμε ότι τόσο το σύνολο του ενεργητικού όσο και του παθητικού αυξήθηκαν κατά 900 και πάλι ισχύει η λογιστική αρχή: Ενεργητικό = Κεφάλαιο + Παθητικό 18

ΣΥΝΑΛΛΑΓΗ 3 Ο Π. Γεωργίου πούλησε στις 19 Νοεμβρίου εμπορεύματα αξίας 500, στην ίδια τιμή, στον Α. Θωμά με πίστωση (on credit). Ο Α. Θωμά χρωστά τα λεφτά στην επιχείρηση άρα είναι χρεώστης (trade receivable). Assets P. Georgiou Statement of Financial Position as at 19 November 2014 Furniture 400 Motor cars 1.600 Computer 800 Inventory (900-500) 400 Trade receivables (+500) 500 Bank 2.200 Total assets 5.900 Capital & Liabilities Capital 3.000 Liabilities Loan from A.Andreou 2.000 Trade payables 900 Total capital & liabilities 5.900 Παρατήρηση: Η ισότητα μεταξύ των δύο συνόλων παραμένει με την αλλαγή δύο στοιχείων του ενεργητικού και ισχύει πάλι η λογιστική αρχή Ενεργητικό = Κεφάλαιο + Παθητικό. 19

ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ P.Georgiou Statement of financial position as at 19 November 2014 Non current assets Furniture 400 Motor cars 1.600 Computers 800 Current assets Inventory 400 Trade receivables 500 2.800 Bank 2.200 3.100 Total assets 5.900 Capital & Liabilities Capital 3.000 Non-current Liabilities Loan from A. Andreou 2.000 Current Liabilities Trade Payables 900 Total capital & liabilities 5.900 20

Επεξηγήσεις όρων Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης (Statement of Financial Position)/ ASSETS (ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ) (Περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης) NON-CURRENT ASSETS (Πάγιο Ενεργητικό) Έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής (περισσότερο από ένα χρόνο) Χρησιμοποιούνται από την επιχείρηση Δεν προορίζονται για μεταπώληση NON-CURRENT ASSETS 1. Land and Building (Γη και Κτίρια) 2. Fixtures and Fittings (Έπιπλα) 3. Machinery (Μηχανήματα) 4. Motor Vehicles (Αυτοκίνητα) CURRENT ASSETS (Κυκλοφοριακό Ενεργητικό) Μετατρέπονται σύντομα σε χρήμα Αυξομειώνονται συνεχώς Δεν έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής (λιγότερο από έναν χρόνο) CURRENT ASSETS 1. Inventory/Stock (Εμπορεύματα) 2. Trade receivables/debtor (Χρεώστες) 3. Cash at Bank (Μετρητά σε Τράπεζα) 4. Cash in Hand (Μετρητά στο Ταμείο) NON-CURRENT LIABILITIES (Μακροπρόθεσμο Παθητικό) Έχουν ημερομηνία εξόφλησης μεγαλύτερη από έναν χρόνο 1) Bank Loan (Δάνειο από τράπεζα) 2) Debentures (Ομόλογα) LIABILITIES (ΠΑΘΗΤΙΚΟ) (Υποχρεώσεις της εταιρείας σε τρίτους) CURRENT LIABILITIES (Βραχυπρόθεσμο Παθητικό) Πρέπει να εξοφλούνται σε χρονικό διάστημα μικρότερο από έναν χρόνο 1) Trade payables/creditors (Πιστωτές) 2) Loans (repayable in less than one year) (Δάνεια που πρέπει να πληρωθούν μέσα σε έναν χρόνο) 3) Bank overdraft (τραπεζικό παρατράβηγμα) 21

NON-CURRENT ASSETS ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Land and buildings 1. Γη και κτίρια 2. Fixtures and fittings Αρχίζοντας με εκείνα που η 2. Έπιπλα και εξοπλισμός 3. Machinery επιχείρηση θα 3. Μηχανήματα κρατήσει για 4. Motor vehicles μεγαλύτερο χρονικό 4. Αυτοκίνητα διάστημα και καταλήγοντας σε αυτά που θα αντικαταστήσει πρώτα CURRENT ASSETS ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Inventory Αρχίζοντας με 1. Εμπορεύματα εκείνα που θα 2. Trade receivables ρευστοποιηθούν 2. Χρεώστες τελευταία και 3. Cash at bank καταλήγοντας 3. Μετρητά στην τράπεζα 4. Cash in hand στα μετρητά 4. Μετρητά στο ταμείο NON-CURRENT LIABILITIES ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ 1. Debentures Αρχίζοντας με 1. Ομόλογα 2. Bank loans εκείνα που η 2. Τραπεζικά δάνεια επιχείρηση θα χρειαστεί να ξεπληρώσει τελευταία και καταλήγοντας σε εκείνα που χρειαστεί να ξεπληρώσει πρώτα CURRENT LIABIITIES ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΜΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ Αρχίζοντας με 1. Trade payables εκείνα που η 1. Πιστωτές επιχείρηση θα 2. Bank overdraft χρειαστεί να 2. Παρατράβηγμα τράπεζας ξεπληρώσει τελευταία και καταλήγοντας σε εκείνα που χρειαστεί να ξεπληρώσει πρώτα 22

2 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 2.1 Complete the following table: Non-current assets Current assets Non-Current Liabilities Current Liabilities Capital 140.000 32.000 40.000 16.000?? 48.000 40.000 4.000 120.000 40.000 6.000 0 8.000? 110.000 18.000 30.000? 90.000 60.000? 40.000 20.000 30.000 2.2 Multiple choice questions: (I) Which of the following statements is incorrect? (a) Assets Liabilities = Capital (b) Liabilities +Capital = Assets (c) Assets Capital= Liabilities (d) Liabilities + Assets = Capital (II) Which of the following is not a liability? (a)owing to bank (b)adam trade payable (c) Loan to P. Petrou (d)loan from A. Andreou (II) Which of the following is not an asset? (a) Furniture (b) Cash balance (c) Loan from A. Adam (d) B. Brown - trade receivable (IV) Which of the following is incorrect? Assets Liabilities Capital (a) 31 400 5 000 26 400 (b) 32 800 11 200 21 600 (c) 19 100 2 300 16 400 (d) 3 270 560 2 710 23

2.3 Copy the following table in your writing book and fill the missing figures. ASSETS CAPITAL LIABILITIES (a) 110 000 32 000 (b) 34 000 75 000 (c) 18 000 14 250 (d) 55 750 7 750 (e) 81 500 61 250 (f) 48 000 1 040 2.4 Copy the following in your writing book and fill the missing figures. ASSETS LIABILITIES CAPITAL 1. 65.000? 48.000 2? 35.000 50.000 3. 58.000? 58.000 4. 72.000 2.000? 5. 38.500? 32.000 24

2.5 O έμπορος A. Κλεάνθους είχε την 1 Αυγούστου 2015 τα πιο κάτω στοιχεία: Κτίρια 440.000 Αυτοκίνητα 84.000 Έπιπλα 32.000 Χρεώστες 52.000 Δάνεια 300.000 Εμπορεύματα 174.000 Ταμείο 3.600 Τράπεζα (Παρατράβηγμα) 85.600 Κεφάλαιο? Να συντάξετε την Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης του Α. Κλεάνθους την 1 η Αυγούστου 2015. 2.6 Ο επιχειρηματίας Γ. Γεωργιάδης είχε την 1 Σεπτεμβρίου 2015 τα πιο κάτω στοιχεία: Ακίνητα 280.000 Μηχανήματα 60.000 Εμπορεύματα 66.000 Εξοπλισμός Γραφείου 26.000 Χρεώστες 29.000 Ταμείο 4.500 Αυτοκίνητα 19.500 Τράπεζα 16.700 Δάνεια 180.000 Πιστωτές Κεφάλαιο 35.100? Να συντάξετε την Κατάσταση Χρηματοοικονομικής θέσης του Γ. Γεωργιάδη την 1η Σεπτεμβρίου 2015. 25

2.7 Which of the items in the following list are liabilities and which of them are assets? (a) Motor vehicle (f) Cash in hand (b) Premises (g) Loan from J. Jones (c) Trade payables (h) Machinery (d) Inventory (i) Furniture (e) Trade receivables (j) Owing to bank 2.8 Which of the following are shown under the wrong heading? Assets Bank balance Trade receivables Buildings Bank overdraft Cash in hand Liabilities Warehouse Trade payables Machinery Loan from a friend Inventory 2.9 From the following information prepare the Statement of Financial Position of D.Duck as at 31 December 2014: Capital 19.400 Trade receivables 900 Motor Van 7.500 Trade payables 3.500 Equipment 7.700 Inventory 5.600 Cash at bank 1.200 26

2.10 From the following information prepare the Statement of Financial Position of M.Mouse as at 31 March 2015: Capital? Building 50.500 Trade receivables 7.500 Loan to L. Lion 3.500 Computer 15.500 Trade payables 4.900 Loan from T. Tiger 5.200 2.11 D.Jones has the following items in his Statement of Financial Position on 31 July 2015: Trade payables 14.800; Capital 63.400; Furniture 19.200; Inventory 24.600; Motor Vehicle 17.200; Trade receivables 8.200; Cash at bank 9.000. During the first week of August 2015 (a) He bought goods for resale for 2.000 on credit. (b) He bought a new computer by cheque 1.200. (c) One of his trade receivables paid him by cheque 1.550. 2.12 From the following information draw up P Pegasiou s Statement of financial Position as at 30 June 2015: Capital 10.350 Equipment 5.950 Accounts payable 2.050 Inventory 1.800 Accounts receivable 2.250 Cash 400 Bank 2.000 27

2.13 From the following information draw up P Folio s Statement of Financial Position as at 30 April 2015: Capital 20.000 Motor van 16.600 Accounts payable 8.200 Inventory 1.800 Accounts receivable 7.200 Equipment 6.800 Bank 3.200 Loan from a friend 7.400 2.14 Complete the columns below to show the effect of the following transactions Effects upon Transactions Assets Liabilities Capital 1. The owner pays capital into bank increase Increase 2. Bought fixtures paying in cash 3. A. Fanos lends the business in cash 4. A trade receivable pays us in cash 5. Bought an office computer and paid by cheque 6. The owner takes cash out of business for personal use 7. Buy inventory by cheque 8. Sell inventory on credit 9. Repay part of Fanos loan 28

2.15 Complete the columns below to show the effect of the following transactions: Effects upon Transactions Assets Liabilities Capital 1. Bought a motor van on credit from KP Motors increase increase 2. Repaid by cash a loan to P.Panos 3. The owner puts more capital paying by cheque 4. A trade receivable pays us by cheque 5. Sell inventory on credit 6. The owner takes money cash for personal use 7. Bought equipment and paid by cheque 8. M.Marinos lends the business in cash 9. Buy inventory by cheque 29

30

3 ΤΟ ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ THE DOUBLE ENTRY SYSTEM 3.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΑ; Είναι σημαντικό για κάθε επιχείρηση στις μέρες μας να τηρεί λογιστικά βιβλία για τους πιο κάτω λόγους: vα καταγράφει τις συναλλαγές της vα μπορεί να γνωρίζει πόσα χρωστά σε τρίτους, αλλά και πόσα της χρωστούν κάθε στιγμή vα γνωρίζει πόσα μετρητά έχει vα γνωρίζει αν πραγματοποιεί κέρδος ή ζημιά. Στο προηγούμενο κεφάλαιο παρατηρήσαμε ότι η κάθε συναλλαγή επηρεάζει δύο στοιχεία της Κατάστασης Χρηματοοικονομικής Θέσης, π.χ. το κεφάλαιο και το ενεργητικό. Το διπλογραφικό σύστημα (double entry system) βασίζεται πάνω σε αυτή τη Λογιστική Αρχή, Ενεργητικό= Κεφάλαιο + Παθητικό To διπλογραφικό σύστημα επιτρέπει την εγγραφή όλων των χρηματικών συναλλαγών (money measurement concept) στα βιβλία της επιχείρησης. Η κάθε συναλλαγή καταχωρείται τουλάχιστον σε δύο λογαριασμούς (accounts) Ο λογαριασμός μοιάζει με Τ (T account) Ο κάθε λογαριασμός χωρίζεται σε δύο μέρη Η αριστερή πλευρά ονομάζεται χρέωση (debit) και η δεξιά πίστωση (credit) Οι συναλλαγές καταχωρούνται πάντοτε με χρονολογική σειρά. ΤΙΤΛΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ (TITLE OF ACCOUNT) =DEBIT (Dr) - ΧΡΕΩΣΗ =CREDIT(Cr) - ΠΙΣΤΩΣΗ 31

3.2 ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΑΣ /RULES OF DOUBLE ENTRY Η κάθε συναλλαγή γράφεται σε δύο λογαριασμούς: o ένας πρέπει να χρεωθεί (Debit) και ο άλλος να πιστωθεί (Credit) Το ποσό της χρέωσης είναι πάντοτε ίσο με το ποσό της πίστωσης. Επεξήγηση της κάθε συναλλαγής γίνεται με το όνομα του αντίστοιχου λογαριασμού. Χρέωση/Debit Ενεργητικό /Asset Πίστωση/Credit + - Χρέωση/Debit - Κεφάλαιο/Capital Πίστωση/Credit + Χρέωση/Debit - Παθητικό/Liability Πίστωση/Credit + 32

Dr Asset a/c Cr Land + Buildings - Fixtures and Fittings Machinery Vehicles Increase Office Equipment Decrease Inventory Trade receivables Bank Dr Liability a/c Cr Trade Payables Loans Bank overdraft - + Decrease Increase Dr Capital a/c Cr - + Decrease Increase 33

3.3 Παραδείγματα καταχώρισης συναλλαγών (Double entry examples) μέσω ημερολογιακής εγγραφής και λογαριασμών i. B. Christos starts business on 1 January 2014 with 100.000 in a business bank account. Ο Β. Χρίστου άρχισε μια επιχείρηση την 1 η Ιανουαρίου 2014 με 100.000 στην τράπεζα. Type of Accounts account Effect Action in account Bank Asset Increase Debit account Capital Capital Increase Credit account 2014 Jan. 1 Bank Capital Debit 100.000 Credit 100.000 2014 Jan. 1 Capital 100.000 Bank a/c Capital a/c 2014 Jan. 1 Bank 100.000 34

ii. On 7 January 2014, B. Christos bought a motor van for 5.000 paying by cheque. Στις 7 Ιανουαρίου 2014 ο Β. Χρίστου αγόρασε ένα αυτοκίνητο για 5.000 και πλήρωσε με επιταγή. Type of Accounts account Effect Action in account Motor Van Asset Increase Debit account Bank Asset Decrease Credit account 2014 Jan.7 Motor Van bank Debit 5.000 Credit 5.000 Bank a/c 2014 Jan. 7 Motor Van 5.000 Motor Van a/c 2014 Jan. 7 Bank 5.000 35

iii. On the 10 th January 2014 B. Christos bought furniture on credit from G. Angelides for 8.000. Στις 10 Ιανουαρίου 2014 ο Β. Χρίστου αγόρασε έπιπλα αξίας 8.000 με πίστωση από τον Γ. Αγγελίδη. Type of Accounts account Effect Action in account Furniture Asset Increase Debit account G. Angelides Liability Increase Credit account 2014 Jan.10 Furniture G. Angelides Debit 8.000 Credit 8.000 Furniture a/c 2014 Jan. 10 G.Angelides 8.000 G.Angelides a/c 2014 Jan. 10 Furniture 8.000 36

iv. On the 15 th January 2014 B. Christou bought goods for resale worth 5.000 paying by cheque. Στις 15 Ιανουαρίου 2014 ο Β. Χρίστου αγόρασε εμπορεύματα για μεταπώληση αξίας 5.000 και πλήρωσε με επιταγή. Type of Accounts account Effect Action in account Inventory Asset Increase Debit account Bank Asset Decrease Credit account 2014 Jan. 15 Inventory bank Debit 5.000 Credit 5.000 Inventory a/c 2014 Jan. 15 Bank 5.000 Bank a/c 2014 Jan. 15 Inventory 5.000 37

Combining transactions in the accounts: 2014 Jan. 1 Capital 100.000 Bank a/c 2014 Jan. 7 Motor van 5.000 Jan.15 Inventory 5.000 Capital a/c 2014 Jan. 1 Bank 100.000 Motor van a/c 2014 Jan. 7 Bank 5.000 G. Angelides a/c 2014 Jan. 1 Furniture 8.000 Furniture a/c 2014 Jan. 11 G.Angelides 8.000 Inventory a/c 2014 Jan. 15 Bank 5.000 Στο κεφάλαιο 6 θα ασχοληθούμε με τον υπολογισμό των υπολοίπων των λογαριασμών και την ετοιμασία του Ισοζυγίου (Trial Balance). 38

3 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 3.1 Complete the following table: T r a n s a c t i o n s 1 Bought fixtures paying by cheque 2 We pay a trade payable, R Daniel, by cheque 3 A trade receivable, T Tom, paid us by cash 4 Repaid part of the loan from Simon by cheque 5 Bought a new van from T Araouzos on credit 6 A loan in cash is received from Diamantes 7 Bought a computer on credit from A Kiamos 8 The owner puts more capital in the business in cash Account to be debited Account to be credited 39

3.2 Complete the following table: T r a n s a c t i o n s 1 Sold office furniture for cash 2 Paid a trade payable, R Roussos, by cheque 3 The owner takes out cash from the business for private use 4 Repaid part of the loan from Simon by cheque 5 Bought a second hand van from M Motors by cash 6 A loan by cash is received from K Tragins 7 Bought a computer by cash from A Kim 8 The owner puts more capital in the business in cash 9 A trade receivable, A Aristos, paid us by cash Account to be debited Account to be credited 3.3 Write up the assets, liabilities and capital accounts to record the following transactions in the books of A. Stylianou. 2015 June 1 Started business with 100.000 in cash. 2 Paid 90.000 of the cash into the bank. 4 Bought computers 15.000 on credit from S Stefanos. 9 Bought a motor van paying by cheque 10.500. 15 Bought office furniture by cheque 3.000. 18 Sold one of the computers- not suitable for the business-for 550 on credit to R Sotos. 23 Paid the amount owing to S Stefanos 15.000 by cheque. 25 Received the amount due from R Sotos 550 in cash. 30 Bought machinery by cash 800. 40

3.4 Write up the assets, liabilities and capital accounts to record the following transactions in the books of M Menelaou. 2015 April 1 Started business with 150.000 in the bank. 3 Bought a motor car paying by cheque 18.000. 8 Bought office equipment 1.500 on credit from S Stavrou. 9 Took 850 out of the bank and put them into the cash till. 15 Bought office furniture by cheque 3.000. 18 Sold some of the office furniture- not suitable for the business-for 250 on credit to R Solons. 22 Paid the amount owing to S Stavrou 1.500 by cheque. 26 Received the amount due from R Solons 250 in cash. 28 A loan of 500 is received from J Jacksons and deposited to the bank 30 Paid 1.000 of the cash in hand into the bank account 3.5 Write up the assets, liabilities and capital accounts to record the following transactions in the books of P Patroclos. 2015 May 1 Started business with 800 cash and 15.000 in the bank. 4 Received a loan of 3.000 from A Angelis by cheque 8 Bought motor car 7.000 by cheque 10 Took 500 out of the bank for office use. 15 Bought office furniture 2.800 on credit from D Drakos. 19 Sold some of the office furniture - not suitable for the business-for 150 on credit to R Silas. 23 Paid the amount owing to D Drakos 2.800 by cheque. 25 Received the amount due from R Silas 150 in cash. 29 Bought more office furniture 700 by cash 31 Repaid part of A Angelis loan, 400 by cheque 41

42

4 ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ DOUBLE ENTRY FOR INVENTORY 4.1 Εμπορεύματα και καταγραφές συναλλαγών Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, ο στόχος της επιχείρησης είναι το κέρδος. Για αυτό και η τιμή πώλησης των εμπορευμάτων πρέπει να είναι πιο ψηλή από την τιμή αγοράς. Μερικές φορές η τιμή πώλησης των εμπορευμάτων είναι πιο χαμηλή από την τιμή αγοράς και σε αυτή την περίπτωση η επιχείρηση έχει ζημιά. Οι συναλλαγές, λοιπόν, που έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση ή τη μείωση των εμπορευμάτων καταχωρούνται σε ξεχωριστούς λογαριασμούς ως ακολούθως: 4.2 Αγορές εμπορευμάτων και επιστροφές αγορών / Πωλήσεις εμπορευμάτων και επιστροφές πωλήσεων Αύξηση εμπορευμάτων / Increase in inventory 1. Αγορές εμπορευμάτων Purchases of goods Λογαριασμός Αγορών Purchases Account 2. Επιστροφές εμπορευμάτων που είχαν πωληθεί Returns of goods sold Λογαριασμός Επιστροφές Πωλήσεων Returns Inwards Account or Sales Returns Account 43

Μείωση εμπορευμάτων / Decrease in inventory 1. Πωλήσεις εμπορευμάτων Sale of goods Λογαριασμός Πωλήσεων Sales Account 2.Επιστροφές εμπορευμάτων που είχαν αγοραστεί Returns of goods purchased Λογαριασμός Επιστροφές Αγορών Returns Outwards Account or Purchases Returns Account Accounts Change in inventory Entry in the account Purchases + Debit Sales Returns + Debit Sales _ Credit Purchases Returns _ Credit PURCHASES A/C SALES A/C DR + + CR DR SALES RETURNS A/C + PURCHASES RETURNS A/C + CR 44

4.3 Παραδείγματα συναλλαγών με πίστωση και μετρητά i. Purchases of goods for cash On the 5 th March 2014 goods were purchased for 250 in cash. Στις 5 Μαρτίου 2014 αγοράσθηκαν εμπορεύματα αξίας 250 με μετρητά. Type of Accounts account Effect Action in account Purchases Asset Increase Debit account Cash Asset Decrease Credit account 2014 March 5 Purchases Cash Debit 250 Credit 250 Purchases a/c 2014 March 5 Cash 250 Cash a/c 2014 March 5 Purchases 250 45

ii. Purchases of goods on credit On the 9 th March 2014 goods were purchased on credit for 400 from D. Smith. Στις 9 Μαρτίου αγοράστηκαν εμπορεύματα αξίας 400 με πίστωση από τον D. Smith. Type of Accounts account Effect Action in account Purchases Asset Increase Debit account D. Smith Liability Increase Credit account 2014 March 9 Purchases D.Smith Debit 400 Credit 400 Purchases a/c 2014 March 9 D. Smith 400 D. Smith a/c 2014 March 9 Purchases 400 46

iii. Sale of goods for cash On the 15 th March 2014 goods were sold for cash 500. Στις 15 Μαρτίου πωλήθηκαν εμπορεύματα 500 με μετρητά. Type of Accounts account Effect Action in account Cash Asset Increase Debit account Sales Asset Decrease Credit account 2014 March 15 Cash Sales Debit 500 Credit 500 Sales a/c 2014 March 15 Cash 500 2014 Cash a/c March 15 Sales 500 47

iv. Sale of goods on credit On the 20 th March 2014 goods were sold on credit for 250 to A. Andreou. Στις 20 Μαρτίου πωλήθηκαν εμπορεύματα με πίστωση αξίας 250 από τον Α. Αντρέου. Type of Accounts account Effect Action in account A. Andreou Asset Increase Debit account Sales Asset Decrease Credit account 2014 March 20 A. Andreou Sales Debit 250 Credit 250 A. Andreou a/c 2014 March 20 Sales 250 Sales a/c 2014 March 20 A. Andreou 250 48

v. Purchases returns On the 12 th March 2014 goods previously bought on credit for 50 are returned to D. Smith. Στις 12 Μαρτίου 2014 έγιναν επιστροφές εμπορευμάτων που είχαν προηγουμένως αγοραστεί με πίστωση από τον D. Smith. Type of Accounts account Effect Action in account D. Smith. Liability Decrease Debit account Purchases returns Asset Decrease Credit account 2014 March 12 D. Smith Purchases returns Debit 50 Credit 50 D Smith a/c 2014 March 12 Purchases 50 returns Purchases returns a/c 2014 March 12 D. Smith 50 49

vi. Sales returns On the 22th March 2014 A.Andreou returns goods 80 which were sold to him on 20 March. Στις 22 Μαρτίου 2014 ο Α. Αντρέου επέστρεψε εμπορεύματα αξίας 80 που είχε αγοράσει στις 20 Μαρτίου. Type of Accounts account Effect Action in account Sales returns Asset Increase Debit account A. Andreou Asset Decrease Credit account 2014 March 22 Sales returns A. Andreou Debit 80 Credit 80 Sales returns a/c 2014 March 22 A. Andreou 80 A. Andreou a/c 2014 March 22 Sales returns 80 50

4 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 4.1 Complete the following table: T r a n s a c t i o n s 1 Machinery sold for cash 2 Goods sold for cash 3 Goods sold on credit to T Thasos 4 Goods sold and received immediately a cheque 5 Bought a new van from T Araouzos on credit 6 Goods bought on credit from A Athos 7 Goods sold returned to us by customer B Brown 8 We returned goods to A Saris Account to be debited Account to be credited 4.2 Complete the following table: T r a n s a c t i o n s 1 Goods bought on credit from A Manos 2 Sold goods for cash 3 Bought fixtures paying by cheque 4 We paid P Pavlou a trade payable- by cash 5 D Doros a trade receivable- paid his account by cheque 6 A new van bought on credit from T Araouzos 7 Goods bought for cash 8 Sold goods on credit to Barbara 9 Returned goods by J Jason-a trade receivable 10 Goods returned by us to P Prince-a trade payable Account to be debited Account to be credited 51

4.3 The following information is given for the business of Daniel: March 1: Daniel purchases goods 96 for cash. 8: Daniel purchases goods 240 from Rita on credit. 11: Daniel sells goods to Solon 22 for cash. 18: Daniel purchases a motor van 5,560 and he pays cash. 26: Daniel sells goods 116 to Doros, on credit Required: Enter the transactions in the ledger accounts of Daniel 4.4 The following information relates to the business of Mary, a greengrocer: April 1: Mary purchases fruit and vegetables 208 on credit from Doros. 7: She purchases a set of scales 540 on credit from Costas. 12: Her cash sales for the week amounted to 1.286. 18: Mary purchases potatoes 120 for cash from A. Patroclos 25: Mary sells fruit 116 on credit to the Park Hotel. Required: Enter the transactions in the ledger accounts of Mary. 4.5 The following information is given for the business of M Mavrides: May 1: He started in business with 40.000 in the bank. 4: Bought goods on credit from A. Aris 5.800 and J. Jessy 7.300 8: D. Leontiou lent M. Mavrides 5.000 in cash 11: Sold good for cash 9.400. 13: Bought furniture 5.560 and he paid cash. 16: Sold goods 14.300 to Doros, on credit. 18: Returned goods to A Aris 780 and to J. Jessy 900 19: Doros returned goods to M Mavrides 300. 20: Bought van on credit from Amazon cars Ltd 8.400. 22: Paid by cheque the amount owing to A. Aris 2.300 and J. Jessy 4.300. 26: Doros paid half of the amount owing by cash. 28: Paid Amazon cars Ltd 8.400 by cheque. 30: M Mavrides put further 4.000 capital in the business by cheque. Required: Enter the transactions in the ledger accounts of M Mavrides. 52

5 ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ:ΕΞΟΔΑ ΚΑΙ ΕΣΟΔΑ DOUBLE ENTRY FOR EXPENSES AND REVENUES 5.1 Eξοδα: χρέωση ή πίστωση Ολες οι επιχειρήσεις χρειάζεται να πληρώσουν διάφορα έξοδα/expenses που έχουν σχέση με την αγορά και την πώληση των εμπορευμάτων και τη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, τα οποία επηρεάζουν το κέρδος της επιχείρησης. H επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να τα πληρώνει για να εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία της. Τα έξοδα πάντα χρεώνονται επειδή μειώνουν το κέρδος και ως αποτέλεσμα το κεφάλαιο. Καταχωρούνται σε ξεχωριστούς λογαριασμούς ανάλογα με το είδος τους. Tα κυριότερα από αυτά τα Έξοδα (Expenses) είναι τα πιο κάτω: Eνοίκια (Rent) Mισθοί και ημερομίσθια (Salaries & Wages) Διαφημίσεις (Advertising) Aσφάλιστρα (Insurance) Τηλέφωνα (Telephone) Φωτισμός και Θέρμανση (Lighting & Heating) Γραφική Ύλη (Stationery) Tόκοι (Interest) Έξοδα Kαθαριότητας (Cleaning Expenses) Έξοδα Γραφείου (Office Expenses) Δικαιώματα Tράπεζας (Bank Charges) κ.ά. DR + ΕΞΟΔΑ/EXPENSES 53

5.2 Eσοδα: χρέωση ή πίστωση Παράλληλα με τις εισπράξεις από τις πωλήσεις τους ή την προσφορά υπηρεσιών, οι επιχειρήσεις μπορεί να έχουν εισπράξεις και από άλλες πηγές που αυξάνουν τα κέρδη τους. Αυτές μπορεί να προέρχονται από: Ενοίκια (Rent income) Τόκους (Interest income) Προμήθειες (Commission income) Τα έσοδα πάντα πιστώνονται, επειδή αυξάνουν το κέρδος και σαν αποτέλεσμα αυξάνεται και το κεφάλαιο. Καταχωρούνται σε ξεχωριστούς λογαριασμούς ανάλογα με το είδος τους. ΕΣΟΔΑ/REVENUES + CR Example 1: 1. On the 15 th March 2014- the business paid rent in cash 250. Στις 15 Μαρτίου 2014 η επιχείρηση πλήρωσε 250 ενοίκιο με μετρητά. Effect: Rent - expense increase Debit Cash - asset decrease Credit 2014 March 15 Rent Cash Debit 250 Credit 250 Rent expense a/c 2014 March 15 Cash 250 Cash a/c 2014 March 15 Rent 250 54

Example 2: On the 20 th March 2014- the business received 900 commission by cheque. Στις 20 Μαρτίου 2014 η επιχείρηση είσπραξε για προμήθεια 900 με επιταγή. Effect: Bank - asset increase Debit Commission income - Revenue increase Credit 2014 March 20 Bank Commission Income Debit 900 Credit 900 Bank a/c 2014 March 20 Commission 900 Commission income a/c 2014 March 20 Bank 900 55

5.3 Απολήψεις (Drawings) Σε πολλές περιπτώσεις ο ιδιοκτήτης αποσύρει λεφτά από την επιχείρηση για προσωπικούς λόγους και χρήση. Φυσικά σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί έξοδο της επιχείρησης. Όπως έχουμε δει σε προηγούμενο κεφάλαιο ο ιδιοκτήτης και η επιχείρηση είναι ξεχωριστές οντότητες (business entity concept) και γι αυτό χρειάζεται να ανοιχτεί ξεχωριστός λογαριασμός (drawings a/c), που χρεώνεται αφού μειώνεται το κεφάλαιο. Example: On 22 March 2014 the owner takes cash 200 for his personal use. Στις 22 Μαρτίου 2014 κάνει ανάληψη μετρητών 200 για προσωπική χρήση. 2014 March 22 Drawings Cash Debit 200 Credit 200 Drawings a/c 2014 March 22 Cash 200 Cash a/c 2014 March 22 Drawings 200 DR DRAWINGS + 56

EXERCISE Enter the following transactions in the appropriate accounts: 2015 May 1 T. Salmon starts business with 30.000 cash May 2 May 6 May 8 May 10 Transferred 26.000 cash into a business bank account Paid 500 for rent in cash Purchased goods on credit worth 1.520 from S. Shark T. Salmon took 280 by cheque out of the business for personal use May 14 Bought furniture by cheque for 2.600 May 17 Returned goods worth 60 to S. Shark May 18 Sold goods on credit to W. Wales for 2.700 May 20 Received commission of 400 by cheque May 24 Paid wages 780 by cheque May 27 Issued cheque to S. Shark for 600 May 28 Sold goods for cash for 5.080 May 29 W. Wales returned goods worth 80 May 30 Cash purchases of 800 Solution: T. Salmon s Ledger Cash a/c 2015 2015 May 1 Capital 30.000 28 Sales 5.080 May 2 Bank 26.000 6 Rent 500 30 Purchases 800 Capital a/c 2015 2015 May 1 Cash 30.000 57

2015 Bank a/c 2015 May 2 Cash 26.000 20 Commission income 400 May 10 Drawings 280 14 Furniture 2.600 24 Wages 780 27 S.Shark 600 Rent expense a/c 2015 2015 May 6 Cash 500 Purchases a/c 2015 May 8 S.Shark 1.520 30 Cash 800 S.Shark a/c 2015 2015 May 17 Purchases Returns 60 May 8 Purchases 1.520 27 Bank 600 Drawings a/c 2015 May 10 Bank 280 Furniture a/c 2015 May 14 Bank 2.600 58

Purchases Returns a/c 2015 May 17 S. Shark 60 Sales a/c 2015 May 18 W. Wales 2.700 28 Cash 5.080 W. Wales a/c 2015 2015 May 18 Sales 2.700 May 19 Sales Returns 80 Commission income a/c 2015 May 20 Bank 400 Wages a/c 2015 May 24 Bank 780 Sales Returns a/c 2015 May 29 W. Wales 80 Στο κεφάλαιο 6 θα ασχοληθούμε με τον υπολογισμό των υπολοίπων των λογαριασμών και την ετοιμασία του Ισοζυγίου (Trial Balance). 59

5 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 5.1 State whether the following accounts would be either a debit or credit balance a) Capital b) Electricity c) S Fotiou (trade payable) d) Rent-income e) Bank Loan f) Sales g) Cash h) Machinery i) D Argyrou (trade receivable) j) Purchases 5.2 Complete the following table: T r a n s a c t i o n s 1 Paid for electricity by cheque 2 Received rent in cash 3 Paid insurance in cash 4 Paid for postage stamps by cheque 5 The owner takes cash out of the business for his own use 6 Paid for repairs in the office buildings in cash 7 Paid for petrol in cash 8 Wages paid by cheque Account to be debited Account to be credited 60

5.3 Complete the following table: T r a n s a c t i o n s 1 Goods bought on credit from A Manolis 2 Paid rent by cheque 3 Bought stationary in cash 4 Bought fixtures paying by cheque 5 A new van bought on credit from D Daniel 6 Paid motor expenses in cash 7 Goods bought for cash 8 Received commission by cheque Account to be debited Account to be credited 5.4 Harris provides the following information relating to her business: 2015 May 4: She sells goods 2.422 for cash to Athena May 9: Harris pays wages 698 by cash May 12: Harris pays her telephone bill 124 by cash. May 19: She purchases goods for resale 218 for cash. May 28: Harris draws 420 cash from the business for private use Required: Enter the transactions in the ledger accounts of Harris. 61

5.5 You are required to enter the following transactions in the necessary accounts for April 2015 of A. Andreou who owns a home furnishing business. 2015 April 1 Started business with 15.000 in the bank April 3 Bought goods on credit from Angelides furnishers 320; A Prokopiou 460 April 7 Cash sales 480 April 9 Paid rent by cheque 500 April 11 Paid rates by cheque 190 April 12 Sold goods on credit to L Lukas 480; K Andreou 120 April 14 Paid wages in cash 400 April 17 We returned damaged goods to Angelides Furnishers 30 April 20 Bought goods on credit from Angelides Furnishers 240 April 23 Goods was returned to us from K Andreou 20; L Lukas 40 April 25 April 26 April 27 April 28 Bought motor car on credit from Demosthenous Motors 8.000 Cash sales 200 We paid the following by cheque: Angelides Furnishers 530; Prokopiou 460 Bought second hand motor van 3.000 paid by cheque April 29 Bought stationery and paid in cash 56 April 30 Received cheque from L Lukas 440; K Andreou 76 April 30 Paid Demosthenous Motors by cheque 8.000 62

6 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ/ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ BALANCING ACCOUNTS/THE TRIAL BALANCE 6.1 Γιατί χρειάζεται το ισοζύγιο; Έχουμε μέχρι τώρα μάθει τους κανόνες της διπλογραφίας, ότι δηλαδή η κάθε συναλλαγή γράφεται σε δύο λογαριασμούς. Ο ένας χρεώνεται (Debit) και ο άλλος πιστώνεται (Credit) με το ίδιο ποσό. Εξ ορισμού, θα πρέπει πάντοτε: το άθροισμα των χρεώσεων = το άθροισμα των πιστώσεων TOTAL DEBITS = TOTAL CREDITS Για να δούμε, λοιπόν, ότι είμαστε σωστοί ετοιμάζουμε το Ισοζύγιο (Trial Balance) που απλά και μόνο ελέγχει την αριθμητική ακρίβεια της διπλογραφίας. Πριν γίνει όμως αυτό θα πρέπει με έναν πολύ απλό τρόπο στο στάδιο αυτό να υπολογίσουμε υπόλοιπα/balances των λογαριασμών. Φυσικά μπορεί να χρεωθούν δύο ή περισσότεροι λογαριασμοί και να πιστωθούν δύο ή περισσότεροι λογαριασμοί, αλλά πάντοτε το άθροισμα των χρεώσεων πρέπει να ισούται με το άθροισμα των πιστώσεων Οι λογαριασμοί που έχουν χρεωστικό υπόλοιπο, δηλαδή η πλευρά της χρέωσής τους είναι μεγαλύτερη, είναι αυτοί που αφορούν σε στοιχεία του ενεργητικού (assets) και των εξόδων (expenses). Οι λογαριασμοί που έχουν πιστωτικό υπόλοιπο, δηλαδή η πλευρά της πίστωσής τους είναι μεγαλύτερη, είναι αυτοί που αφορούν σε στοιχεία του παθητικού (liabilities), του κεφαλαίου (capital) και των εσόδων (revenues). 63

6.2 Το Ισοζύγιο/ Τhe Trial Balance Στον πιο κάτω πίνακα παρουσιάζεται το ισοζύγιο με τα υπόλοιπα των λογαριασμών από τα βιβλία του T. Salmon (άσκηση σ. 58). T. Salmon Trial Balance as at 31 May 2015 DR CR Cash 7.780 Capital 30.000 Bank 22.140 Rent expense 500 Purchases 2.320 Trade Payables.-S. Shark 860 Drawings 280 Furniture 2.600 Purchases Returns 60 Sales 7.780 Commission income 400 Trade Receivables- W. Wales 2.620 Wages 780 Sales Returns 80 39.100 39.100 64

6.3 Υπολογισμός των υπολοίπων των λογαριασμών Καθολικού Στο τέλος της λογιστικής χρονιάς χρειάζεται να υπολογιστούν τα υπόλοιπα των λογαριασμών για την προετοιμασία του ισοζυγίου. Για τον υπολογισμό του υπολοίπου του κάθε λογαριασμού ακολουθούνται τα πιο κάτω βήματα: Προστίθενται τα ποσά των δύο πλευρών για να βρεθεί το μεγαλύτερο ποσό. Το μεγαλύτερο ποσό μπαίνει κάτω και από τις δύο πλευρές του λογαριασμού. Υπολογίζεται η διαφορά μεταξύ του μεγαλύτερου αυτού ποσού και του συνόλου της μικρότερης πλευράς. Η διαφορά ονομάζεται υπόλοιπο προς εξίσωση ἠ υπόλοιπο σε μεταφορά (balance carried down or balance carried forward). Το υπόλοιπο προστίθεται στο μικρότερο ποσό για να εξισωθούν οι δύο πλευρές. Το υπόλοιπο μεταφέρεται στην αντίθετη πλευρά και ονομάζεται υπόλοιπο εις νέο ἠ υπόλοιπο από μεταφορά (balance brought down or balance brought forward). ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ Το υπόλοιπο κάποιων λογαριασμών θα μεταφερθεί στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων και θα αρχίσουν την επόμενη λογιστική χρονιά με μηδενικό υπόλοιπο - αυτοί είναι οι λογαριασμοί εσόδων και εξόδων και θα μπορούσαν να θεωρηθούν «προσωρινοί». Το υπόλοιπο κάποιων άλλων θα μεταφερθεί στην επόμενη λογιστική χρονιά και θα μπορούσαν να θεωρηθούν «μόνιμοι», αυτοί είναι οι λογαριασμοί Ενεργητικού, Παθητικού και Κεφαλαίου και είναι αυτοί που παρουσιάζονται στη Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης. Πιο κάτω ακολουθεί το κλείσιμο των λογαριασμών του παραδείγματος που είδαμε στο κεφάλαιο 5: Cash a/c 2015 2015 May 1 Capital 30.000 May 2 Bank 26.000 28 Sales 5.080 6 Rent 500 30 Purchases 800 31 Balance c/d = 7.780 35.080 35.080 June 1 Balance b/d 7.780 65

Purchases a/c Capital a/c 2015 2015 May 31 Balance c/d = 30.000 May 1 Cash 30.000 30.000 30.000 June 1 Balance b/d 30.000 Bank a/c 2015 2015 May 2 Cash 26.000 May 10 Drawings 280 20 Commission 400 14 Furniture 2.600 24 Wages 780 27 S. Shark 600 June 1 Balance b/d 22.140 31 Balance c/d = 22.140 26.400 26.400 Trade Payable S. Shark a/c 2015 2015 May 17 Purchases Ret. 27 Bank 60 600 May 8 Purchases 1.520 31 Balance c/d 860 1.520 1.520 June 1 Balance b/d 860 66

Trade Receivable W. Wales a/c 2015 2015 May 18 Sales 2.700 May 29 Sales Returns 80 31 Balance c/d = 2.620 2.700 2.700 June 1 Balance b/d 2.620 6.4 Αποτέλεσμα: κέρδος ή ζημιά; Σ αυτό το σημείο μπορούμε να προχωρήσουμε και να υπολογίσουμε το κέρδος ή τη ζημιά της επιχείρησης του T. Salmon για την πιο πάνω περίοδο. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να ετοιμαστεί η Κατάσταση Αποτελεσμάτων (Income Statement) που θα μάθουμε στα κεφάλαια που ακολουθούν. Μπορούμε όμως απλά σε αυτό το στάδιο να υπολογίσουμε το Μικτό κέρδος (Gross Profit) από την αγορά και την πώληση των εμπορευμάτων και ακολούθως το Καθαρό Κέρδος (Net Profit) της επιχείρησης ως εξής: GROSS PROFIT = NET SALES* - NET PURCHASES** (COST OF SALES) Gross Profit = 7.700 2.260 = 5.440 *Net Sales = Sales- Sales Returns **Net Purchases=Purchases- Purchases Returns Net Sales = 7.780 80= 7.700 Net Purchases= 2.320 60 = 2.260 NET PROFIT = GROSS PROFIT + OTHER INCOME * - EXPENSES** NET PROFIT = 5.440+400 1.280 = 4.560 *Other Income: **Expenses: Rent 500 Commission income 400 Wages 780 1.280 67

Summary of double entry rules: DEBIT Entries (INCREASE) Assets Expenses Drawings CREDIT Entries (INCREASE) Liabilities Income Capital 68

6 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 6.1 From the following list of balances, prepare a trial balance as at 31 December 2014 for Anita Smith: Plant & Machinery 42.900 Motor Vehicles 52.000 Premises 160.000 Wages 85.680 Purchases 239.712 Sales 370.128 Rent income 6.720 Telephone, printing and stationery 7.200 Trade Payables 54.400 Trade Receivables 60.880 Bank Overdraft 4.432 Capital 262.500 Drawings 21.360 General expenses 7.168 Lighting and heating 11.840 Motor expenses 9.440 69

6.2 The following trial balance has been drawn up incorrectly. You are required to make any necessary corrections and rewrite the trial balance ensuring that it balances. Trial balance of S Stylianos as at 30 June 2015 Dr Cr Capital 19.956 Sales 119.439 Stationery 1.200 General expenses 2.745 Motor expenses 4.476 Cash at bank 1.950 Wages and salaries 24.830 Rent and rates 10.500 Office equipment 6.000 Purchases 81.753 Heating and lighting 2.208 Rent income 9.809 Trade Receivables 10.353 Drawings 4.200 Trade Payables 10.230 Motor vehicle 7.500 Interest income 1.725 Insurance 3.444 153.489 153.489 70

6.3 Tom set up a business and in the first month of trading the following transactions occurred: January 1: Tom introduces 20.000 capital by cheque from his personal bank account. 2: Tom buys supplies worth 9.000 and pays by cheque. 4: Tom buys a delivery van for 2.500 and pays by cheque. 9: Tom buys 4.000 of goods on credit from Belinda. 13: Tom sells goods for 2.500 and receives a cheque of that amount. 16: Tom sells all his remaining goods for 17.000 on credit to Jason. 25: Tom pays 900 to Belinda by cheque. 28: Tom pays rent and rates of 150 by cheque. 31: Tom draws 1.000 for living expenses from the business bank account. Required: (a) Complete the relevant ledger accounts. (b) Extract a trial balance. (c) Close the accounts as at 31January. 6.4 You are required to enter the following transactions for the month of May 2015 for S. Stavros a small electrical retailer. Balance the accounts off and extract a trial balance as at 31 May 2015. 2015 May 1 May 2 May 4 Started in business with capital of 800 cash and 2.500 in the bank. Bought goods on credit from the following. D Damianou 540; C Constantinou 87; K Kallenou 76. Sold goods on credit to C Kamenou 430; B Eracleous 62; S Sofroniou 176. May 6 Sold goods for cash 500. May 8 Paid rent by cash 120. May 9 May 10 May 12 C Kamenou paid us 250 by cheque on account. S Sofroniou paid us 150 on account by cheque. We paid the following by cheque: K Kallenou 76; D Damianou 370 on account. May 15 Bought stationery for cash 60. May 18 Bought goods on credit from: D Damianou 145; C Constantinou 234. May 19 Paid rent by cash 120 May 25 May 31 Sold goods on credit to: C Kamenou 90; B Eracleous 110; S Sofroniou 128 Paid C Constantinou 87 by cheque 71

6.5 Julia Mavros opened a bookshop on 1 August 2015 and her transactions for the first month s trading are shown below. You are required to enter the following transactions for the month of August, balance the accounts off and extract a trial balance as at 31 August 2015 2015 Aug 1 Aug 1 Started in business with 22.000 in the bank. Paid three months rent on premises 1.800 by cheque. Aug 7 Bought shop fittings paying by cheque 3.230. Aug 7 Bought books paying by cheque 5.000. Aug 9 Took 1.000 out of the bank and put it into a cash account. Aug 9 Bought stationery 163 paying by cash. Aug 10 Bought books on credit from Book Supplies 4.200. Aug 14 Book sales paid into the bank 980. Aug 16 Paid sundry expenses 28 in cash. Aug 20 Book sales paid direct into the bank 1.300. Aug 25 Purchased further books on credit from Delta Books 1.500. Aug 28 Book sales paid direct into the bank. 2.000. Aug 30 Paid salaries by cheque 2.100. 72

7 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ/ THE INCOME STATEMENT 7.1 Σημασία και Χρήση της Κατάστασης Αποτελεσμάτων (Income Statement) Όπως έχουμε αναφέρει ο κύριος στόχος της κάθε επιχείρησης είναι το κέρδος. Ο υπολογισμός του κέρδους είναι ο βασικός σκοπός της ύπαρξης της λογιστικής. Ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης θέλει να γνωρίζει το πραγματικό κέρδος (ή ζημιά) της επιχείρησης του. Αυτό θα του είναι πολύ χρήσιμο για μελλοντικές αποφάσεις όπως: Προγραμματισμός σε σχέση με: Δανεισμός από τράπεζες ή ιδιώτες. Υπολογισμός του φόρου πάνω στα κέρδη που θα πρέπει να πληρωθεί στο Τμήμα Φορολογίας. Επέκταση της επιχείρησης μέσω αύξησης κεφαλαίου με την συμμετοχή καινούργιων συνεταίρων /επενδυτών στην επιχείρηση Στις εμπορικές επιχειρήσεις το κέρδος προέρχεται κυρίως από τις πωλήσεις εμπορευμάτων. Το κέρδος αυτό ονομάζεται Μικτό Κέρδος, πριν την αφαίρεση των εξόδων της επιχείρησης, έχει ιδιαίτερη σημασία γι αυτό και ο υπολογισμός του γίνεται πρώτα. Εμπορεύματα είναι τα είδη που αγοράζονται από μια επιχείρηση με σκοπό να πουληθούν σε πιο ψηλή τιμή για την επίτευξη κέρδους. Οι επιχειρήσεις που προσφέρουν υπηρεσίες όπως οι δικηγόροι, λογιστές, γιατροί κλπ δεν χρειάζεται να υπολογίσουν Κόστος Πωλήσεων/Cost of Sales και Μικτό Κέρδος/ Gross Profit επειδή δεν έχουν εμπορικές δραστηριότητες άρα δεν αγοράζουν εμπορεύματα αλλά προσφέρουν υπηρεσίες. Μέχρι του σημείου αυτού οι ασκήσεις εφαρμογής του διπλογραφικού συστήματος ίσως μας έχουν κουράσει, αλλά είναι ο μόνος τρόπος για τον υπολογισμό των αποτελεσμάτων της επιχείρησης, δηλ. του κέρδους ή της ζημιάς! 73

7.2 Ετοιμασία Κατάστασης Αποτελεσμάτων (Income Statement) Για ετοιμασία της Κατάστασης Αποτελεσμάτων ακολουθούνται τα πιο κάτω βήματα: Υπολογίζονται τα υπόλοιπα όλων των λογαριασμών και ακολούθως μεταφέρονται στο Ισοζύγιο (Trial Balance) για να ελεγχθεί η αριθμητική ακρίβεια της διπλογραφίας Αυτό γίνεται κατά την ημερομηνία που θα ετοιμαστεί η Κατάσταση Αποτελεσμάτων /(Income Statement). Τα υπόλοιπα των λογαριασμών εσόδων και εξόδων μεταφέρονται σ ένα νέο λογαριασμό στο Γενικό Καθολικό, τον λογαριασμό αποτελέσματα χρήσης (Profit and loss ledger account).το υπόλοιπο αυτού του λογαριασμού είναι και το κέρδος ή η ζημιά για την συγκεκριμένη χρονιά ή περίοδο. Ετοιμάζεται η Κατάσταση Αποτελεσμάτων (Income Statement). Το κέρδος ή η ζημιά καθώς και οι αναλήψεις (drawings) μεταφέρονται στο λογαριασμό κεφάλαιο (Capital). Ετοιμάζεται η κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης (Statement of financial position). Αυτή δεν είναι λογαριασμός, αλλά μια κατάσταση σε πιο καλή μορφή για να παρουσιαστεί στους ιδιοκτήτες και στους άλλους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων. 74

Εφαρμογή/Παράδειγμα Ο Α. Θεοδώρου άρχισε την επιχείρηση του την 1 η Ιανουαρίου 2015. Ακολουθεί το Ισοζύγιο (Trial Balance) κατά την 31 Δεκεμβρίου 2015 Trial Balance (Ισοζύγιο) as at 31 December 2015 Sales (Πωλήσεις) 305.000 Sales Returns (Επιστροφές Πωλήσεων) 5.000 Purchases (Αγορές) 152.000 Purchases Returns (Επιστροφές Αγορών) 2.000 Wages (Mισθοί) 53.500 Electricity (Ηλεκτρισμός) 6.200 Sundry Expenses (Διάφορα Έξοδα) 800 Rent expense (Δαπάνες ενοικίων) 30.500 Trade Receivables (Χρεώστες) 17.900 Trade Payables (Πιστωτές) 9.000 Motor Vans (Αυτοκίνητα) 35.000 Buildings (Κτίρια) 60.000 Bank (Τράπεζα) 5.000 Cash 1.100 Rent income (Έσοδα από ενοίκια) 1.000 Loan from A Loukas (Δάνειο από Α. Λουκά) 5.000 Capital (Κεφάλαιο) 45.000 367.000 367.000 Προετοιμασία του λογαριασμού αποτελέσματα χρήσης (profit or loss ledger account) Σαν πρώτο στάδιο δημιουργείται ένας καινούργιος λογαριασμός στο Γενικό Καθολικό. Ο λογαριασμός αυτός ονομάζεται Αποτελέσματα Χρήσης (Profit or Loss Ledger Account). Ο σκοπός της δημιουργίας του είναι η μεταφορά σε αυτόν, με διπλογραφία, των υπολοίπων των λογαριασμών, που έχουν σχέση με την Κατάσταση Αποτελεσμάτων (Income Statement) δηλαδή, αυτών των εξόδων και εσόδων ως εξής: 75

JOURNAL Dr. Cr. Sales 305.000 Profit & loss ledger a/c 305.000 Profit & loss ledger A/c 5.000 Sales Returns 5.000 Profit & loss ledger a/c 152.000 Purchases 152.000 Purchases Returns 2.000 Profit & loss ledger a/c 2.000 Profit & loss ledger a/c 53.500 Wages 53.500 Profit & loss ledger a/c 6.200 Electricity 6.200 Profit & loss ledger a/c 800 Sundry Expenses 800 Profit & loss ledger a/c 30.500 Rent expense 30.500 Rent income 1.000 Profit & loss ledger a/c 1.000 Electricity a/c 2015 2015 Cash 6.200 Profit & Loss Ledger a/c 6.200 76

Sales a/c 2015 2015 Profit & Loss Ledger a/c 305.000 Cash / trade receivables 305.000 Sales Returns a/c 2015 2015 Trade receivables 5.000 Profit & Loss Ledger a/c 5.000 Purchases a/c 2015 2015 Cash/Trade payables 152.000 Profit & Loss Ledger a/c 152.000 Purchases returns a/c 2015 2015 Profit & Loss Ledger a/c 2.000 Cash/Trade payables 2.000 Wages a/c 2015 2015 Cash 53.500 Profit & Loss Ledger a/c 53.500 Sundry expenses a/c 2015 2015 Cash 800 Profit & Loss Ledger a/c 800 77

Rent a/c 2015 2015 Cash 30.500 Profit & Loss Ledger a/c 30.500 Rent income a/c 2015 2015 Profit & Loss Ledger a/c 1.000 Cash 1.000 Σαν αποτέλεσμα των πιο πάνω εγγραφών τα υπόλοιπα των λογαριασμών εσόδων και εξόδων έχουν μεταφερθεί στο λογαριασμό αποτελέσματα χρήσης (profit or loss ledger account) και έχουν τώρα μηδενικό υπόλοιπο. Τελικό Απόθεμα (Closing Inventory) Σπάνια οι επιχειρήσεις πουλούν όλα τους τα εμπορεύματα μέχρι το τέλος του χρόνου. Κάποια μένουν προς πώληση για την επόμενη χρονιά και αποτελούν τελικό απόθεμα εμπορευμάτων (Closing Inventory) που είναι στοιχείο ενεργητικού (asset). Στην περίπτωση του Α. Θεοδώρου το τελικό απόθεμα ήταν 10.000. Η καταμέτρηση του τελικού αποθέματος γίνεται στο τέλος της λογιστικής χρονιάς και ακολούθως γίνεται η εξής εγγραφή: Dr. Cr. Inventory (asset) 10.000 Profit & loss ledger a/c 10.000 Inventory a/c 2015 2015 Profit & Loss Ledger a/c 10.000 Balance c/d 10.000 2016 Balance b/d 10.000 78

PROFIT & LOSS LEDGER ACCOUNT Purchases 152.000 Sales Returns 5.000 Wages 53.500 Electricity 6.200 Sales 305.000 Rent income 1.000 Purchases Returns 2.000 Closing Inventory 10.000 Sundry expenses 800 Rent 30.500 Net profit (transferred to Capital account) 70.000 318.000 318.000 Σημείωση: Επειδή στο πιο πάνω παράδειγμα είναι η πρώτη χρονιά λειτουργίας της επιχείρησης, δεν υπήρχε αρχικό απόθεμα. Την περίπτωση αυτή θα τη δούμε αργότερα στο κεφάλαιο 9. 79

Ο λογαριασμός μπορεί να διαμορφωθεί και ως ακολούθως : PROFIT & LOSS LEDGER ACCOUNT Sales Revenue 305.000 Purchases 152.000 Less: Sales Returns (5.000) Less: Purchases Returns (2.000) 150.000 Less: Closing Inventory (10.000) Cost of Sales 140.000 GROSS PROFIT c/d 160.000 300.000 300.000 GROSS PROFIT b/d 160.000 Wages 53.500 Rent income 1.000 Rent expense 30.500 Electricity 6.200 Sundry expenses 800 NET PROFIT 70.000 161.000 161.000 Το υπόλοιπο του λογαριασμού αποτελέσματα χρήσης (profit or loss ledger account), που είναι σε αυτή τη περίπτωση κέρδος, μεταφέρεται με διπλογραφία στο λογαριασμό κεφάλαιο αφήνοντας μηδενικό υπόλοιπο. CAPITAL A/C 2015 2015 Balance b/d 45.000 Profit & loss ledger a/c 70.000 80

7.3 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (INCOME STATEMENT) Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων (Income Statement) συμπεριλαμβάνει όλα τα στοιχεία του λογαριασμού αποτελέσματα χρήσης (profit or loss ledger account), αλλά διαμορφωμένα σε μορφή κάθετης παρουσίασης και στην οποία παρουσιάζονται τα εξής: Πωλήσεις (Revenue) Κόστος πωλήσεως (Cost of sales) Mικτό κέρδος (Gross profit) Καθαρό κέρδος/ζημιά (Net profit or loss) A.Theodorou Income Statement for the year ended 31 December 2015 Sales 305.000 Less: Sales Returns (5.000) 300.000 Less: Cost of Sales Purchases 152.000 Less: Purchases Returns (2.000) 150.000 Less: Closing Inventory (10.000) (140.000) GROSS PROFIT 160.000 Add: Rent income 1.000 Less: Expenses Wages 53.500 Electricity 6.200 Sundry expenses 800 Rent expense 30.500 (91.000) NET PROFIT 70.000 81

Α. Θεοδώρου Κατάσταση Αποτελεσμάτων για το χρόνο που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2015 Πωλήσεις 305.000 Μείον: Επιστροφές πωλήσεων (5.000) 300.000 Μείον : Κόστος πωλήσεων Αγορές 152.000 Μείον: Επιστροφές αγορών (2.000) 150.000 Μείον: Τελικό απόθεμα (10.000) (140.000) ΜΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ 160.000 Συν: Έσοδα από ενοίκια 1.000 Μείον: Έξοδα Μισθοί 53.500 Ηλεκτρισμός 6.200 Διάφορα έξοδα 800 Δαπάνες ενοικίων 30.500 (91.000) ΚΑΘΑΡΟ ΚΕΡΔΟΣ 70.000 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ Είναι πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι οι λογαριασμοί που έχουν μεταφερθεί στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων θα αρχίσουν την επόμενη λογιστική χρονιά με μηδενικό υπόλοιπο - αυτοί είναι οι λογαριασμοί εσόδων και εξόδων και θα μπορούσαν να θεωρηθούν «προσωρινοί». Το υπόλοιπο κάποιων άλλων θα μεταφερθεί στην επόμενη λογιστική χρονιά και θα μπορούσαν να θεωρηθούν «μόνιμοι», αυτοί είναι οι λογαριασμοί Ενεργητικού, Παθητικού και Κεφαλαίου και είναι αυτοί που παρουσιάζονται στη Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης. 82

ΠΡΟΣΟΧΗ Σε κάθε Οικονομική Κατάσταση πρέπει να δίνεται ο σωστός τίτλος: Όνομα της επιχείρησης (Who? /ποιος;) Είδος της κατάστασης (What? /Τι;) Ημερομηνία (When? (Πότε;) Πχ. A.Theodorou Κατάσταση Αποτελεσμάτων/ income Statement Για το χρόνο που έληξε στις / For the year ended 7.4 ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΟΡΩΝ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩN Κατάσταση Αποτελεσμάτων (Income Statement)/Επεξηγήσεις όρων Revenue /sales = Πωλήσεις εμπορευμάτων Purchases = Αγορές εμπορευμάτων Opening Inventory /Stock = Αρχικό απόθεμα εμπορευμάτων Closing Inventory/ Stock = Τελικό απόθεμα εμπορευμάτων Gross Profit = Μεικτό / ακάθαρτο κέρδος από τις πωλήσεις εμπορευμάτων Expenses = Έξοδα (απαραίτητα για την πραγματοποίηση κέρδους) Cost of Sales = Κόστος πωλήσεων (κόστος του εμπορεύματος που πωλήθηκε) Cost of Sales = opening inventory + purchases closing inventory Εμπόρευμα διαθέσιμο για πώληση Εμπόρευμα που παραμένει απούλητο στο τέλος του χρόνου Πρώτα υπολογίζεται το μεικτό κέρδος (Gross Profit) από την αγορά και πώληση εμπορευμάτων Gross Profit=Sales-Cost of Sales Ακολούθως υπολογίζεται το καθαρό κέρδος (Net Profit) αφού αφαιρεθούν από το μικτό κέρδος (Gross Profit) όλα τα έξοδα (expenses) Net Profit=Gross Profit+other income-expenses (αν είναι θετικός αριθμός) Net Loss=Gross Profit+other income-expenses (αν είναι αρνητικός αριθμός) 83

140.000 Cost of Sales (κόστος πωλήσεων) Sales (Πωλήσεις) 300.000 Other income + 1.000 160.000 Gross Profit (μεικτό κέρδος) Expenses (έξοδα) - 91.000 Net Profit (Καθαρό κέρδος) 70.000 84

7 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 7.1 The following information relates to the year ended 28 February 2015 for Rikki: Inventory as at 28 February 2015 760; purchases 49.200; sales 78.800. Required: Prepare the Income Statement for the year ended 28 February 2015 for Rikki. 7.2 The following information is given for the year ended 30 April 2015 for Vasilis. Gross profit 22.946; wages 13.885; rent and rates 3.000; insurance 2.287; motor expenses 3.907; general expenses 1.195. Required: Prepare the Income Statement for the year ended 30 April 2015. 7.3 The following details relate to Lucia s Costa first year of trading: Year to 31 December 2014 Purchases 84.665 Sales 133.770 Rent 4.595 Wages and salaries 28.865 Printing and stationery 2.940 Electricity expenses 2.485 General expenses 1.295 Note: At 31 December 2014, the inventory was valued at 15.085 Required: Prepare Lucia s Costa Income Statement for the year ended 31 December 2014 85

7.4 The following details relate to Carolos Andrew first year of trading: Year to 31 December 2014 Sales 128.452 Purchases 96.547 Wages 11.229 Rent 5.330 Office expenses 1.620 Motor expenses 922 Electricity expenses 1.350 Note: At 31 December 2014, the inventory was valued at 18.495 Required Prepare Carolos Andrew Income Statement for the year ended 31 December 2014 7.5 The following details relate to G Georgiou s first year of trading: Trial Balance as at 31 December 2014 Dr Cr Sales 73,848 Purchases 58.516 Wages 8.600 Furniture and fittings 2.080 Rates 2.680 Insurance 444 General expenses 420 Buildings 20.000 Motor vehicles 12.000 Trade Receivables 7.800 Trade Payables 6.418 Cash at bank 6.616 Cash in hand 160 Drawings 8.950 Capital 48.000 128.266 128.266 Inventory at 31 December 2014 was valued at 10.192 86

Required Prepare G Georgiou s Income Statement for the year ended 31 December 2014 (Keep your answer to be used later in Review Question 8.1) 7.6 The following details relate to T. Andrew s first year of trading: Trial Balance as at 31 March 2014 Rent and rates 6.708 Insurance 1.312 Electricity expenses 2.219 Motor expenses 2.429 Salaries and wages 26.855 Dr Cr Sales 153.080 Purchases 133.171 General expenses 3.466 Motor vans 15.050 Trade Payables 13.975 Trade Receivables 29.283 Rent -income 2.000 Equipment 17.028 Buildings 122.400 Cash at bank 4.876 Drawings 16.994 Capital 212.736 381.791 381.791 Inventory at 31 March 2014 was 42.828. Required Prepare T. Andrew s Income Statement for the year ended 31 March 2014 (Keep your answer to be used later in Review Question 8.2) 87

88

8 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ/ STATEMENT OF FINANCIAL POSITION 8.1 Το Iσοζύγιο μετά την προετοιμασία της Κατάστασης Αποτελεσμάτων Μετά την προετοιμασία της Κατάστασης Αποτελεσμάτων(Income Statement) στο Ισοζύγιο παραμένουν τα υπόλοιπα των στοιχείων του ενεργητικού (assets), του παθητικού (liabilities) και του κεφαλαίου (capital). Αυτά τα υπόλοιπα θα χρησιμοποιηθούν για την προετοιμασία της Κατάστασης Χρηματοοικονομικής Θέσης (Statement of Financial Position). Το υπόλοιπο τους θα μεταφερθεί στην επόμενη χρονιά για να συνεχίσει η καταγραφή συναλλαγών που θα αφορούν τη χρονιά αυτή. Η Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης απλά παρουσιάζει την κατάσταση των υπολοίπων χωρίς να γίνεται καμία εγγραφή στους λογαριασμούς. 89

Πιο κάτω ακολουθεί η Κατάστασης Χρηματοοικονομικής Θέσης του Α. Θεοδώρου: A. Theodorou Statement of financial position as at 31 December 2015 Non current assets Buildings 60.000 Motor vehicles 35.000 Current assets Inventory 10.000 Trade receivables 17.900 Bank 5.000 95.000 Cash 1.100 34.000 Total assets 129.000 Equity & Liabilities Capital at start 45.000 Add: Net profit 70.000 115.000 Non-current liabilities Loan from A. Loukas 5.000 Current liabilities Trade payables 9.000 Total capital & liabilities 129.000 90

Α. Θεοδώρου Κατάσταση Χρηματοοικονομικής θέσης κατά την 31 Δεκεμβρίου 2015 Πάγιο ενεργητικό Κτίρια 60.000 Αυτοκίνητα 35.000 95.000 Κυκλοφοριακό ενεργητικό Εμπορεύματα 10.000 Χρεώστες 17.900 Τράπεζα 5.000 Ταμείο 1.100 34.000 Σύνολο ενεργητικού 129.000 Κεφάλαιο & Παθητικό Κεφάλαιο την 1 η Ιαν 2015 45.000 Συν: Καθαρό κέρδος 70.000 115.000 Μακροπρόθεσμο παθητικό Δάνειο από Α. Λουκά 5.000 Βραχυπρόθεσμο παθητικό Πιστωτές 9.000 Σύνολο κεφαλαίου και παθητικού 129.000 91

8 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 8.1 Return to Review Question 7.5 and prepare the Statement of Financial Position 8.2 Return to Review Question 7.6 and prepare the Statement of Financial Position 8.3 G. Papadopoulos provides the following information for the year ended 30 June 2015, his first year of trading Capital 54.025 Premises 75.500 Machinery 22.500 Motor Van 8.750 Trade Receivables 6.780 Trade payables 4.365 Bank balance 625 Purchases 35.015 Sales 83.906 Wages and general expenses 18.983 Repairs and renewals 3.730 Rent and rates 2.675 Insurance and advertising 2.653 Motor expenses 6.835 Drawings 8.250 Long-term loan 50.000 Note: Inventory as at 30 June 2015 was valued at 4.500 Required: Prepare (a) An Income Statement for the year ended 30 June 2015 (b) A Statement of Financial Position as at that date. 92

9 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ: ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΗΜΕΙΑ 9.1 Αρχικό απόθεμα (Opening inventory) Όταν μια επιχείρηση ετοιμάζει Κατάσταση Αποτελεσμάτων μετά την πρώτη χρονιά της εμπορικής της δραστηριότητας, το τελικό απόθεμα της προηγούμενης χρονιάς γίνεται το αρχικό απόθεμα της επόμενης χρονιάς. Το ποσό του αρχικού αποθέματος (Opening Inventory) παρουσιάζεται στο Ισοζύγιο (Trial Balance), αφού η εγγραφή του στα βιβλία έγινε την προηγούμενη χρονιά μετά την καταμέτρηση στο τέλος του χρόνου του εμπορεύματος που δεν πουλήθηκε. Λογαριασμός εμπορευμάτων /Inventory account Inventory A/c Year 1 Year 1 Dec. 31 P & L ledger a/c 1 1.000 Dec. 31 Balance c/d 2 1.000 Year 2 Year 2 Jan 1 Balance b/d 1.000 Dec. 31 P & L ledger a/c 3 1.000 Dec. 31 P & L ledger a/c 4 1.500 Dec. 31 Balance c/d 1.500 2.500 2.500 Year 3 Jan. 1 Balance b/d 1.500 93

Closing Inventory Year 1* 1 I.S Year 1 2 SOFP Year 1 Opening Inventory Year 2 3 I.S Year 2 Closing Inventory Year 2 4 I.S Year 2 5 SOFP Year 2 Opening Inventory Year 3 * First year of trading Υπολογισμός του Μικτού Κέρδους (Gross Profit) Μικτό κέρδος =Πωλήσεις Κόστος πωλήσεων Gross profit = Sales Cost of sales Κόστος πωλήσεων = Αρχικό απόθεμα + Αγορές Τελικό απόθεμα Εμπορεύματα διαθέσιμα για πώληση Εμπορεύματα που δεν πουλήθηκαν Cost of sales = Opening inventory + Purchases Closing inventory 94

9.2 Μεταφορικά έξοδα /Carriages Αφορούν έξοδα για τη μεταφορά εμπορευμάτων από τον προμηθευτή στην επιχείρηση μεταφορικά αγορών (carriage inwards) ή από την επιχείρηση στους πελάτες μεταφορικά πωλήσεων (carriage outwards). Carriage Inwards Carriage Outwards Προστίθεται στις αγορές - αυξάνει το κόστος των εμπορευμάτων Προστίθεται στα Έξοδα διανομής στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων 9.3 Απολήψεις εμπορευμάτων /Drawings of goods Εκτός από τις περιπτώσεις που ο ιδιοκτήτης αποσύρει μετρητά από την επιχείρηση για προσωπικούς λόγους, υπάρχουν και αυτές που παίρνει εμπορεύματα για προσωπική χρήση. Σε αυτή την περίπτωση η εγγραφή για τη μείωση των εμπορευμάτων γίνεται μέσω του λογαριασμού αγορών, αφού πλέον δεν θεωρούνται αγορές της επιχείρησης. Example: On 26 March 2014 the owner takes goods 120 out of the business for his personal use. Στις 26 Μαρτίου 2014 o ιδιοκτήτης παίρνει εμπορεύματα αξίας 120 από την επιχείρηση για προσωπική του χρήση. Drawings a/c 2014 March 26 Purchases 120 Purchases a/c 2014 March 26 Drawings 120 95

Βάσει των πιο πάνω το κόστος των πωλήσεων (Cost of Sales) διαφοροποιείται ως εξής: Opening Inventory + Purchases + Carriage Inwards - Purchases Returns - Drawings of goods - Closing Inventory 9.4 Εφαρμογή /Παράδειγμα Πιο κάτω έχουμε το Ισοζύγιο του J. Jacobs s στις 31 Δεκεμβρίου 2015. Από τα στοιχεία που μας δίνονται θα ετοιμάσουμε τις Οικονομικές Καταστάσεις της επιχείρησης. Πρόκειται για μια περίπτωση, κατά την οποία η επιχείρηση δεν βρίσκεται στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της. Given below is the Trial Balance of J. Jacobs for the year ended 31 December 2015. We are now going to prepare the Income Statement and Statement of Financial Position, taking into consideration that this is not the business first year of trading. 96

J. Jacobs Trial Balance as at 31 December 2015 Dr Cr Sales 14.430 Purchases 9.645 Trade Receivables 1.620 Trade Payables 2.445 Carriage Inwards 345 Rent expense 750 Office Expenses 585 Lighting & Heating 870 Wages 915 Rental income 450 Returns Inwards 465 Returns Outwards 270 Carriage Outwards 405 Office Equipment 900 Motor Vehicles 1.950 Cash 75 Bank 1.650 Inventory at 1 January 2015 1.800 Drawings 1.350 Capital 5.730 23.325 23.325 Jacobs values his Inventory at 31 December 2015 at 3.450 97

J. Jacobs Income Statement for the year ended 31 December 2015 Sales 14.430 Less Returns Inwards (465) 13.965 Less Cost of Sales: Opening Inventory 1.800 Purchases 9.645 Add Carriage Inwards 345 Less Returns Outwards (270) 9.720 11.520 Less Closing Inventory (3.450) (8.070) GROSS PROFIT 5.895 Add Rental income 450 6.345 Less Expenses: Wages 915 Office Expenses 585 Rent expense 750 Lighting & Heating 870 Carriage Outwards 405 (3.525) Net profit 2.820 98

J. Jacobs Statement of Financial Position as at 31 December 2015 Non-current assets Office Equipment 900 Motor Vehicles 1.950 2.850 Current assets Inventory 3.450 Trade Receivables 1.620 Bank 1.650 Cash 75 6.795 Total Assets 9.645 Capital & Liabilities Capital 5.730 Add Net Profit 2.820 8.550 Less Drawings (1.350) 7.200 Current liabilities Trade Payables 2.445 Total capital & liabilities 9.645 99

Inventory A/c 2015 2015 Jan. 1 Balance b/d 1.800 Dec. 31 P & L Ledger a/c 1.800 Dec. 31 P & L Ledger a/c 3.450 Dec. 31 Balance c/d 3.450 5.250 5.250 2016 Jan. 1 Balance b/d 3.450 Opening Inventory Shown in the Trial Balance Closing Inventory Given as additional information in the notes Capital A/c 2015 2015 Dec. 31 Drawings 1.350 Jan.1 Balance b/d 5.730 Dec. 31 Balance c/d 7.200 Dec. 31 P & L Ledger a/c - Net Profit 2.820 8.550 8.550 2016 Jan. 1 Balance b/d 7.200 100

9 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 9.1 The following information is given for the year ended 31 January 2015 for Demos: Inventory as at 1 February 2014 1.940; inventory as at 31 January 2015 2.100; purchases 71.560; sales 113.420. Required: Prepare the Income Statement for the year ended 31 January 2015. 9.2 Elena supplies the following information for the year ended 31 March 2015. Inventory as at 1 April 2014 777; inventory as at 31 March 2015 490; purchases 11.945; sales 25.655; returns inwards 185; returns outwards 270; wages 4.356; rates 1.175; heat and light 729; advertising 1.175; insurance 1.000; general expenses 2.318. Required: Prepare the Income Statement for the year ended 31 March 2015. 9.3 The following information is given for the year ended 31 October 2014 for Elsie: Inventory as at 1 November 2013 2.468; inventory as at 31 October 2014 2.714; purchases 97.922; sales 177.104; returns inwards 1.016; returns outwards 938; carriage inwards 96; carriage outwards 2.972. Required: Prepare the Income Statement for the year ended 31 October 2014. 9.4 Aristos had the following balances in his trial balance at the year end: Sales 42.500 Purchases 29.000 Carriage Inwards 1.500 Carriage Outwards 1.000 Purchases Returns 1.250 Sales Returns 2.300 Opening inventory 3.750 Aristo s closing Inventory at the year-end had a value of 3.000. Which of the following is the cost of sales figure? A 30,000 B 32.500 C 27.700 D 25.950 101

9.5 The following trial balance has been extracted from the books of Laura Metito: Trial Balance as at 30 April 2015 Dr Cr Sales 99.382 Purchases 44.380 Inventory as at 1 May 2014 943 Returns Inwards 183 Returns Outwards 210 Wages 22.855 Motor Expenses 3.559 Rent and Rates 3.168 General Expenses 4.486 Vehicles 17.450 Office Equipment 6.225 Trade receivables 6.328 Trade payables 4.214 Bank balance 229 Capital 18.500 Drawings 12.500 122.306 122.306 Inventory as at 30 April 2015 was valued at 1.170 Required: (a) Prepare an Income Statement for the year ended 30 April 2015 (b) Prepare a Statement of Financial Position as at 30 April 2015 102

9.6 The following Trial Balance has been extracted from the books of Rita Mauro: Trial Balance as at 31 March 2015 Dr Cr Purchases 67.813 Sales 141.809 Inventory as at 1 April 2014 2.570 Returns Inwards 1.834 Returns Outwards 458 Carriage Inwards 1.000 Carriage Outwards 751 Wages 34.671 Rates and Insurance 1.962 Motor Expenses 9.701 Heating and Lighting expenses 3.559 General expenses 7.682 Fixtures and Fittings 3.800 Delivery Vehicle 8.450 Trade receivables 4.634 Trade payables 8.463 Bank balance 2.579 Cash in hand 92 Drawings 16.750 Capital 17.118 167.848 167.848 Inventory as at 31 March 2015 was valued at 3.339. Required: (a) Prepare an Income Statement for the year ended 31 March 2015. (b) Prepare a Statement of Financial Position as at 31 March 2015. 103

104

10 ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΓΙΑ ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΠΛΗΡΩΜΕΣ/ADJUSTMENTS FOR ACCRUALS AND PREPAYMENTS 10.1 Η Αρχή Δεδουλευμένων Εσόδων και Εξόδων Είναι πολύ σημαντικό κατά την προετοιμασία της Kατάστασης Αποτελεσμάτων να υπολογιστεί το ΟΡΘΟ/ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ κέρδος ή η ζημιά. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να γίνει σωστή σύγκριση των εξόδων και των εσόδων στη λογιστική χρονιά που αυτά αφορούν. Αυτό είναι γνωστό ως η Αρχή Δεδουλευμένων Εσόδων και Εξόδων ἠ αλλιώς η Αρχή της Συσχέτισης (Matching or Accruals Concept) κατά την οποία για να υπολογιστεί το ορθό κέρδος, τα ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΑ ΕΣΟΔΑ της χρονιάς, πρέπει να συγκριθούν με όλα τα ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΑ ΕΞΟΔΑ της ίδιας χρονιάς. PROFIT AND LOSS LEDGER A/C EXPENSES REVENUE Sales (cash+credit) Other income: Rent ( paid + due) Incurred / Δεδουλευμένα Commission income (received+due) Earned / Δεδουλευμένα Electricity (paid + due) Rates (paid prepaid).... For the 12 months whether paid or not Rent income (received-prepaid) Interest income (received+due) For the 12 months whether received or not.net PROFIT 105

10.2 Οφειλόμενα και προπληρωμένα έξοδα Οφειλόμενα/δεδουλευμένα έξοδα /Accrued expenses* Είναι δεδουλευμένα έξοδα της λογιστικής χρονιάς ή περιόδου που δεν πληρώθηκαν ακόμη. *due, in arrears, outstanding, unpaid Προπληρωμένα έξοδα /Prepaid expenses * Είναι έξοδα της επομένης χρονιάς ή περιόδου που έχουν πληρωθεί προκαταβολικά κατά την διάρκεια αυτής της χρονιάς ή περιόδου. *Paid in advance Παράδειγμα 1 -Accrued expense The accounting year of B. Brown ends on the 31 st December 2015. The monthly rent is 100. The rent paid during the current year was for 11 months. 106

Παράδειγμα 1 -Accrued expense LEDGER ENTRIES: Rent A/c 2015 Jan-Dec. Bank (11 100) 1.100 2015 Dec.31 P & L Ledger a/c (12 x 100) 1.200 Dec 31 Balance c/d (due) 100 1,200 1,200 2016 Jan 1 Balance b/d (due) 100 Εναλλακτική λύση: Rent Expense A/c 2015 Jan-Dec. Bank (11 100) 1.100 2015 Dec.31 P & L Ledger a/c 1.200 Dec 31 Rent due A/c 100 1.200 1.200 Rent due A/c 2015 Dec 31 Balance c/d 100 2015 Dec.31 Rent Expense A/c 100 100 100 2016 Jan 1 Balance b/d 100 107

Παράδειγμα 2 - Prepaid expense B. Brown paid 6.500 insurance during the year ended 31 December 2015. Of this, 500 relates to the next year 2016. LEDGER ENTRIES: Insurance expense A/c 2015 2015 Jan-Dec. Bank 6.500 Dec.31 P & L Ledger a/c 6.000 Dec.31 Balance c/d (prepaid) 500 6.500 6,500 2016 Jan.1 Balance b/d (prepaid) 500 Εναλλακτική λύση: Insurance expense A/c 2015 2015 Jan-Dec. 31 Bank 6.500 Dec.31 P & L Ledger a/c 6.000 6,500 Dec.31 Insurance prepaid 500 6,500 Ιnsurance prepaid A/c 2015 2015 Jan-Dec. 31 Insurance 500 Dec.31 Balance c/d 500 500 500 2016 Jan.1 Balance b/d 500 108

PREPAID EXPENSE Deduct Current asset Income Statement SOFP ACCRUED EXPENSE Add Current liability Income Statement SOFP 10.3 Προεισπραγμένα και εισπρακτέα έσοδα Έσοδα Προεισπραγμένα / income received in advance * Είναι έσοδα της επόμενης χρονιάς ή περιόδου που έχουν εισπραχθεί προκαταβολικά. *or Deferred Income 109

Παράδειγμα 1 Prepaid income In the year ended 31 December 2015 B.Brown has received 1.300 for rent from a tenant. This amount includes 100 for next year s rent. LEDGER ENTRIES: Rent income A/c 2015 2015 Dec 31 P & L Ledger a/c 1.200 Jan-Dec Bank 1.300 Dec 31 Balance c/d (prepaid) 100 1,300 1.300 2016 Jan 1 Balance b/d (prepaid) 100 Εναλλακτική Λύση: Rent Income A/c 2015 2015 Dec 31 P & L Ledger a/c 1.200 Jan-Dec Bank 1.300 Dec 31 Rent received in advance 100 1.300 1.300 Rent Received in Advance A/c 2015 2015 Dec 31 Balance c/d 100 Jan-Dec Rent Income 100 100 2016 100 Jan 1 Balance b/d 100 110

Έσοδα Εισπρακτέα/Accrued Income* Είναι δεδουλευμένα έσοδα της χρονιάς ή περιόδου που δεν έχουν εισπραχθεί ακόμη. *income due, income receivable Παράδειγμα 2 Accrued income Brown received 500 interest from a loan made to a friend but there was an amount of 40 outstanding from the borrower. LEDGER ENTRIES: Interest income A/c 2015 Dec. 31 P & L Ledger a/c 540 2015 Jan-Dec. Bank 500 Dec.31 Balance c/d (due) 40 540 540 2016 Jan.1 Balance b/d (due) 40 Εναλλακτική Λύση: Interest income A/c 2015 Dec. 31 P & L Ledger a/c 540 2015 Jan-Dec. Bank 500 Dec.31 Interest income due 40 540 540 Interest income due A/c 2015 Dec. 31 Interest income 40 40 2015 Dec.31 Balance c/d 40 40 2016 Jan.1 Balance b/d 40 111

DEFERRED INCOME Deduct Current liability Income Statement SOFP ACCRUED INCOME Add Current asset Income Statement SOFP 10.4 Οικονομικές Καταστάσεις και Αναπροσαρμογές Income Statement for the year ended 31 December 2015 GROSS PROFIT x Add: Rental income (1.300-100) 1.200 Interest income ( 500+40) 540 Less: Expenses Wages x Insurance (6.500-500) 6.000 Rent expense (1.100+100) 1.200 Lighting & Heating x Carriage Outwards x (x) Net profit xx 112

Statement of Financial Position as at 31 December 2015 Non-current assets Office Equipment Motor Vehicle x x x Current assets Inventory Trade receivables x x Prepaid insurance 500 Interest receivable 40 Bank x Cash x x Total Assets xx Capital & Liabilities Capital Add: Net Profit x x x Less: Drawings x x Current liabilities Trade payables x x Prepaid rental income 100 Accrued rent 100 x Total capital & liabilities xx 113

10 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ REVIEW QUESTIONS 10.1 The following were part of the Trial Balance of K. Typhoons on December 2014 Inventory at 1 January 2014 8.620 Sales 54.190 Purchases 30.560 Sales returns 200 Wages and salaries 4.960 Motor expenses 2.120 Rent and rates 1.200 Discounts allowed 290 Lighting & heating 580 Computer running expenses 1.210 General expenses 360 Further information: a) Inventory on 31 December 2014 is 12.120 b) Prepaid: rates 160 and computer running expenses 140 c) Accrued: wages 510 and lighting & heating 170 REQUIRED: (a) Prepare an Income Statement for year ended 31 December 2014 (b) Prepare a Statement of Financial Position extract showing the entries required in the Current Assets and Current Liabilities at 31 December 2014 (c) Prepare the accounts of Rent & Rates and Wages for the year ended 31 December 2014. 114

10.2 The following balances were extracted from the books of Kouzalis for the year ended 30 June 2015. Sales 572.740 Purchases 259.720 Inventory at 1 July 2014 38.446 Wages and Salaries 131.680 Stationery 7.300 Heat and light 5.680 Motor vehicle expenses 3.240 Rent expense 23.840 Trade receivables 18.860 Trade payables 15.240 Commission income 2.420 Additional information at 30 June 2015 Inventory at 30 June 2015 27.960 Wages and Salaries owing 1.640 Rent expense accrued 600 Heat and light prepaid 160 Commission income due but unpaid 282. REQUIRED: (a) Prepare an Income Statement for year ended 30 June 2015 (b) Prepare a Statement of Financial Position extract showing the entries required in the Current Assets and Current Liabilities at 30 June 2015 (c) Prepare the Commission income account for the year ended 30 June 2015. 115

10.3 Tina Gregorian provides the following information: Trial Balance as at 30 April 2015 Dr Inventory as at 1 May 2014 1.638 Purchases 64.922 Sales 168.522 Returns inwards 276 Returns outwards 522 Carriage inwards 824 Discount received 302 Rent expense 16.600 Wages 32.544 Motor expenses 6.840 Insurance 3.492 General expenses 23.820 Office equipment at cost 49.000 Motor vehicles at cost 40.000 Trade receivables 16.200 Cash 694 Capital 109.598 Drawings 34.000 Trade payables 6.944 Bank overdraft 4.962 Additional Information at 30 April 2015 Inventory was valued at 1.224. Motor expenses accrued amounted to 364. Insurance prepaid 264. Cr 290.850 290.850 Required: (a) Prepare an Income Statement for the year ended 30 April 2015. (b) Prepare a Statement of Financial Position as at 30 April 2015. 116

10.4 The following information is provided for Eliot Costa: Trial Balance as at 30 November 2015 Dr Cr Inventory as at 1 December 2014 22.922 Purchases 144.768 Sales 312.764 Returns inwards 1634 Returns outwards 776 Carriage inwards 556 Carriage outwards 482 Discount allowed 318 Motor expenses 9.634 Wages 52.962 Rent 9.000 General expenses 16.260 Telephone 1.624 Lighting and heating expenses 2.974 Office equipment at cost 97.400 Motor van at cost 32.000 Trade receivables 13.560 Cash in hand 398 Bank 9.662 Capital 143.854 Drawings 56.200 Trade payables 14.960 472.354 472.354 Additional Information at 30 November 2015 Inventory was valued at 20.354. Motor expenses owing amounted to 260. Lighting and heating expenses had been pre-paid 204. Eliot Costa had withdrawn goods from the business for his private use 2.400. Required: (a) Prepare an Income Statement for the year ended 30 November 2015. (b) Prepare a Statement of Financial Position as at 30 November 2015. (c) Prepare the Capital account and Inventory account for the year ended 30 November 2015. 117

11 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ RATIOS ANALYSIS 11.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Οι οικονομικοί λογαριασμοί έχουν σκοπό να δείξουν στους ιδιοκτήτες αν η επιχείρηση είναι επικερδής, καθώς επίσης και την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Οι οικονομικοί λογαριασμοί περιέχουν σημαντικές πληροφορίες οι οποίες μπορούν με τη χρήση αριθμοδεικτών να αξιολογηθούν ως προς τα αποτελέσματα και την πορεία της επιχείρησης αλλά και ως προς τη σύγκριση της επιχείρησης με παρόμοιες επιχειρήσεις. Οι δύο πιο βασικές αλλά και ουσιαστικές προϋποθέσεις για την επιτυχία μιας επιχείρησης είναι η κερδοφορία(profitability), η ικανότητα δηλαδή της επιχείρησης να κάνει κέρδος και η ρευστότητα (Liquidity), η ικανότητα της επιχείρησης να πληρώνει τις υποχρεώσεις της, όπως για παράδειγμα τους προμηθευτές της. Οι πιο κάτω είναι ορισμένοι απλοί αλλά και πολύ σημαντικοί αριθμοδείκτες. 11.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ /profitability ratios 1. Αριθμοδείκτης Καθαρού Κέρδους πάνω στο Κεφάλαιο Καθαρό Κέρδος/Κεφάλαιο* x 100= % Δείχνει το ποσοστό του κέρδους (απόδοση) πάνω στο κεφάλαιο. *(αρχικό κεφάλαιο +τελικό κεφάλαιο)/2 Return on capital employed (ROCE) Net profit/capital employed*x100= % *(opening capital + closing capital)/2 2. Αριθμοδείκτης Μικτού Κέρδους πάνω στις Πωλήσεις Μικτό Κέρδος /πωλήσεις x 100= % Δείχνει το ποσοστό του Μικτού Κέρδους πάνω στις πωλήσεις. Gross profit margin Gross profit/sales x100=. % 118

3. Αριθμοδείκτης Καθαρού Κέρδους πάνω στις Πωλήσεις Καθαρό Κέρδος /πωλήσεις x 100= % Δείχνει το ποσοστό του καθαρού κέρδους πάνω στις πωλήσεις. Net profit margin Net profit/ sales x100 = % 11.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ / liquidity ratios 1. Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας / Current ratio Ιδανικό Current assets/current liabilities Δείχνει αν η επιχείρηση είναι σε θέση να πληρώσει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. 2. Αριθμοδείκτης απόλυτης Ρευστότητας / Acid test or quick ratio Ιδανικό Current assets less inventory/ current liabilities Δείχνει μια πιο αυστηρή εικόνα όσον αφορά τη ρευστότητα, κατά πόσον δηλαδή η επιχείρηση είναι σε θέση να πληρώσει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της χωρίς να πωλήσει το απόθεμα των εμπορευμάτων της. 119

11.4 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ Παράδειγμα: The following are the final accounts for two similar types of retail stores : Income Statement for the year ended 31 December 2014 Shop A Shop B Sales 1.800 2.400 Less Cost of sales: Opening inventory 400 500 Add Purchases 1.100 1.900 1.500 2.400 Less Closing inventory 300 1.200 600 1.800 Gross profit 600 600 Less: Expenses 450 440 Net profit 150 160 120

Statement of Financial Position as at 31 December 2014 Shop A Shop B Non-Current Assets Equipment 1.000 1.900 Current Assets Inventory 300 600 Trade receivables 400 300 Bank 950 1.650 100 1.000 Total Assets 2.650 2.900 Equity & Liabilities Capital at start 1.800 2.240 Add:Net profit 150 160 1.950 2.400 Less: Drawings 100 240 1.850 2.160 Current Liabilities Trade payables 800 740 2.650 2.900 Θα υπολογιστούν οι εξής αριθμοδείκτες: Αριθμοδείκτες κερδοφορίας /profitability ratios a. Return on capital employed (ROCE) % b. Gross profit margin % c. Net profit margin % Αριθμοδείκτες ρευστότητας /liquidity ratios d. Current ratio e. Acid test ratio (quick ratio) 121

Shop A Shop B a) Return on Capital employed (ROCE) 150/1.825* 100=8,2% *(1.800+1.850)/2 160/2.200* 100=7,3% *(2.240+2.160)/2 b) Gross profit margin 600/1.800 100=33,3% 600/2.400 100=25% c) Net profit margin 150/1.800 100=8,3% 160/2.400 100=6,7% d) Current Ratio (300 +400+950)/800=2:1 (600 +300+100)/740=1,3:1 e) Acid test ratio (400+950)/800=1,7:1 (300+100)/740=0,5:1 Μετά τον υπολογισμό των αριθμοδεικτών θα πρέπει να γίνει μια σύντομη ανάλυση των αποτελεσμάτων. Σημείωση: Δεν είναι αρκετό να αναφερθεί απλά ότι οι αριθμοδείκτες διαφέρουν, αλλά και οι λόγοι που διαφέρουν στην κάθε επιχείρηση. Η επιχείρηση Α κατάφερε να έχει απόδοση 8,2 για κάθε 100 κεφαλαίου, δηλαδή 8,2%, ενώ η αντίστοιχη της Β είναι χαμηλότερη, στο 7,3%. Επίσης, η Α έχει ψηλότερο ποσοστό μικτού κέρδους επί των πωλήσεων 33,3% δηλαδή 33,3 κέρδος για 100 πωλήσεις συγκριτικά με αυτό της Β που είναι στο 25%. Πιθανόν η επιχείρηση Α να είναι σε θέση να επιβάλλει πιο ψηλές τιμές πώλησης ἠ/και να αγοράζει πιο φτηνά τα προϊόντα της, έχει δηλαδή πιο μεγάλο περιθώριο κέρδους. Ως επακόλουθο, το ποσοστό καθαρού κέρδους πάνω στις πωλήσεις της Α είναι ψηλότερο στο 8,3% συγκριτικά με αυτό της Β στο 6,7%,παρόλο που η Β φαίνεται ότι λειτούργησε με λιγότερα άλλα έξοδα 122

Η επιχείρηση Α έχει αριθμοδείκτη κυκλοφοριακής ρευστότητας 2:1 που είναι πολύ ικανοποιητικός αφού είναι όσο και το ιδανικό. Ο αντίστοιχος της επιχείρησης Β είναι χαμηλότερος στο 1,3:1 που δημιουργεί ανησυχίες όσον αφορά τη ρευστότητά της. Ο αριθμοδείκτης πραγματικής κυκλοφοριακής ρευστότητας της επιχείρησης Α συνεχίζει να είναι ασφαλής στο 1,7:1 αντιθέτως ο αντίστοιχος της επιχείρησης Β είναι πολύ χαμηλός στο 0,5:1 και συνεχίζει να δημιουργεί ανησυχίες όσον αφορά τη ρευστότητά της αφού για κάθε 1,00 τρεχουσών υποχρεώσεων έχει μόνο 0,50 κυκλοφοριακό ενεργητικό για να τις αποπληρώσει. Βασιζόμενοι στα πιο πάνω μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η επιχείρηση A διοικείται πιο σωστά και ως αποτέλεσμα είναι και πιο επικερδής, αλλά και πιο ασφαλής όσοv αφορά τη ρευστότητα. 123