ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ/ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Σύμφωνα με τη διεθνώς επικρατούσα ακαδημαϊκή πρακτική, παρατίθενται οι παρακάτω συνοπτικές οδηγίες για τη συγγραφή πτυχιακής ή διπλωματικής εργασίας, οι οποίες αποσκοπούν στη βασική υποβοήθηση των προπτυχιακών ή μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών για την εκπόνηση ανάλογων εργασιών. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, προκειμένου οι φοιτητές/τριες να εκπονήσουν μια αξιόλογη πτυχιακή ή διπλωματική εργασία, εκδηλώνοντας ουσιαστικό ενδιαφέρον και μελετώντας έγκυρες πηγές, οφείλουν να αξιοποιούν την κριτική τους σκέψη, την αναλυτική και συνθετική τους ικανότητα και την επιστημονική δεοντολογία. Κάθε πτυχιακή ή διπλωματική εργασία, πρέπει να αποτελεί μια πρωτότυπη και προσωπική δημιουργία που καταδεικνύει τις μεθοδολογικές, συγγραφικές και ερευνητικές δεξιότητες του φοιτητή ή της φοιτήτριας που την εκπόνησε. Ι. Δομή Εργασίας Η έκταση της εργασίας αποτελεί συνάρτηση των ιδιαιτεροτήτων και των απαιτήσεων του μαθήματος στο πλαίσιο του οποίου εκπονείται. Σε γενικές γραμμές κυμαίνεται μεταξύ 25.000 (το ελάχιστο) και 35.000 λέξεων (το μέγιστο). Εφόσον η εργασία υλοποιείται σε θεωρητικό ή βιβλιογραφικό επίπεδο, περιλαμβάνει την εισαγωγή, την ανάπτυξη του θέματος σε κεφάλαια, ενότητες και υποενότητες, τα συμπεράσματα ή τον επίλογο και τις βιβλιογραφικές αναφορές. Εάν η εργασία υλοποιείται σε θεωρητικό και ερευνητικό επίπεδο, εκτός από τα παραπάνω, περιλαμβάνει το σκοπό, τους στόχους, τα ερευνητικά ερωτήματα ή τις υποθέσεις της έρευνας, το δείγμα, τη μεθοδολογία (εργαλείο συλλογής δεδομένων, διαδικασίες εφαρμογής εργαλείου κ.λπ.), τα αποτελέσματα και τη συζήτησής τους, τα συμπεράσματα, τις προτάσεις και τα παραρτήματα. Πιο συγκεκριμένα: 1. Η σελίδα τίτλου περιλαμβάνει: Ίδρυμα / Σχολή / Τμήμα, Τίτλο εργασίας, Ονοματεπώνυμο φοιτητή/τριας Ονοματεπώνυμο επιβλέποντος καθηγητή και μελών συμβουλευτικής επιτροπής Τόπο και χρόνο ολοκλήρωσης- δημόσιας υποστήριξης 2. (σελίδα με) Ευχαριστίες ή αφιερώσεις. 1 Το κείμενο αυτό είναι βασισμένο σε αντίστοιχο κείμενο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. 1
3. Περίληψη (έως 300 λέξεις) στα ελληνικά και στα Αγγλικά. 4. Λέξεις-κλειδιά (μέχρι 5) στα ελληνικά και στα Αγγλικά. 5. Πίνακας περιεχομένων. Αναφέρονται οι τίτλοι των κεφαλαίων και υποκεφαλαίων της εργασίας και γίνεται αναφορά στις σχετικές σελίδες. 6. Εισαγωγή. Αποσκοπεί στην κατατόπιση του αναγνώστη για τα κύρια σημεία και το σκοπό της εργασίας. Συνήθως περιλαμβάνει το αντικείμενο της εργασίας και το επιστημονικό πεδίο στο οποίο εντάσσεται. Απαραίτητη είναι η αναφορά σε προϋπάρχουσες σχετικές εργασίες και έρευνες καθώς και η κριτική τους προσέγγιση ώστε να αναδειχθούν οι λόγοι επιλογής του θέματος και η αναγκαιότητα εκπόνησης της συγκεκριμένης εργασίας. Περιλαμβάνει επίσης, το σκοπό της εργασίας, τους στόχους και τα θεμελιώδη ερωτήματα στα οποία η εργασία επιχειρεί να δοθούν απαντήσεις καθώς και τα επί μέρους θέματα που θα αναπτυχθούν στα κεφάλαια της εργασίας. Περιλαμβάνει, τέλος, τη μεθοδολογία της εργασίας στο πλαίσιο της οποίας γίνεται αναφορά στις μεθοδολογικές αρχές και στις αξιοποιούμενες μεθόδους (π.χ. βιβλιογραφική έρευνα, ερωτηματολόγια, μελέτες περίπτωσης, πειράματα, συνεντεύξεις κ.ά.) 7. Ανάπτυξη του θέματος (θεωρητικό μέρος εργασίας). Στο κυρίως σώμα της εργασίας αναπτύσσεται το θέμα σε επιμέρους κεφάλαια, ενότητες ή και υποενότητες, ο αριθμός και η δομή των οποίων εξαρτάται από το αντικείμενο της εργασίας. Τα κεφάλαια εστιάζουν σε συγκεκριμένα σημεία, που είναι αναγκαία για την άρτια και πλήρη προσέγγιση του θέματος. Η ανάπτυξη του θέματος περιλαμβάνει την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας που στοχεύει στην αναφορά, κριτική επεξεργασία και συνθετική θεώρηση των διαθέσιμων θεωρητικών και ερευνητικών δεδομένων, την ανάλυση της μεθοδολογίας της έρευνας που υλοποιήθηκε και την ανάλυση των δεδομένων και των στοιχείων που έχουν συγκεντρωθεί. 8. Συμπεράσματα. Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται αναλυτικά τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα στοιχεία που εμφανίζονται κατά την ανάπτυξη του θέματος ή τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων της έρευνας. Τα συμπεράσματα πρέπει να είναι σαφή και σε απόλυτη συνάφεια με το σκοπό, τους στόχους, τα ερευνητικά ερωτήματα ή τις υποθέσεις που τέθηκαν. 9. Προτάσεις. Έπειτα από τα συμπεράσματα, πρέπει να παρατεθούν προτάσεις για ενδεχόμενες, μελλοντικές εργασίες και συμπληρωματικές έρευνες στη συγκεκριμένη θεματική περιοχή. 2
10. Βιβλιογραφία. Οι βιβλιογραφικές παραπομπές που έχουν χρησιμοποιηθεί μέσα στο κείμενο σε παρενθέσεις, με επώνυμο συγγραφέα, χρονολογία, σελίδα, π.χ. (Σταμάτης, 2009: 15), παρουσιάζονται αναλυτικά στο τέλος της εργασίας, στη Βιβλιογραφία, κατά απόλυτη αλφαβητική. Για την παράθεση της βιβλιογραφίας ακολουθείται το διεθνώς αναγνωρισμένο πρότυπο APA, όπως παρακάτω: 1) Για βιβλία: Argyle, M. (1988). Bodily communication. New York: Methuen & Co. Simonds, C.J. & Cooper, P.J. (2011). Communication for the classroom teacher. Boston: Allyn & Bacon. Σταμάτης, Π. Ι. (2009). Παιδαγωγική Επικοινωνία στην Προσχολική και Πρωτοσχολική Εκπαίδευση. Αθήνα: Ατραπός. 2) Για κεφάλαια σε βιβλία: Babad, E. (2005). Nonverbal behavior in education. In J. A. Harrigan, R. Rosenthal & K. R. Scherer (eds.), The new handbook of methods in nonverbal behavior research. New York: Oxford University Press, p. 365-382. Σταμάτης, Π.Ι. (2011). Εισαγωγή: έννοια και μορφές επικοινωνίας. Στο Α. Κοντάκος και Φ. Καλαβάσης (επιμ.), Θέματα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού 4, Αθήνα: Ατραπός, σ. 9-22. 3) Για άρθρα περιοδικών: Stamatis, P.J. (2011). Non verbal communication in classroom interactions: A pedagogical perspective of touch. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 9(3), 1427-1442. Available on www.investigacionpsicopedagogica.org/revista/new/english/contadorarticulo.php?617. Retrieved 19th of June, 2012. Stamatis, P.J. & Kontakos, A. (2008). Tactile behavior of Greek preschool teachers. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 6(1), 185-200. Σαββαΐδου-Καμπουροπούλου, Μ., Σταμάτης, Π.Ι. & Κόνσολας, Μ. (2011). Οι «Συνθέσεις» του W. Kandinsky στην προσέγγιση γεωμετρικών εννοιών: Αυτοέκφραση και επικοινωνία στο Νηπιαγωγείο. Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τ. 81, σ. 128-134. 4) Για ιστοσελίδες και ηλεκτρονικά τεκμήρια: Σταμάτης, Π.Ι. & Κόνσολας, Μ. (2010). Επικοινωνιακός σχεδιασμός και επιμόρφωση δημοτικών υπαλλήλων: αξιοποίηση επιστημονικού δυναμικού. Ηλεκτρονικά πρακτικά (CD) του 1 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου του Δήμου Ροδίων και της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ρόδος. http://www.rhodes.gr/userfiles/f3d32225-c364-4819-aea4-00cf65c58887/stamatispanagiotis.pdf Γεωργόπουλος, Σ. & Σταμάτης, Π.Ι. (2009). Απόψεις μελών ΠΥΣΠΕ για τις μορφές επικοινωνίας τους με εκπαιδευτικούς. Επιστημονικό Βήμα του Δασκάλου, τ. 11, σ. 29-42. http://www.ipem-doe.gr/ep_bima/epistimoniko_bima_11/geor.pdf 3
10. Υποσημειώσεις. Οι υποσημειώσεις είναι προτιμότερο να αποφεύγονται. Εφόσον, όμως υπάρχουν, συνήθως παραπέμπουν σε χρήσιμα στοιχεία, πληροφορίες ή διευκρινήσεις, οι οποίες αποτελούν μέρος του κυρίως κειμένου και παρατίθενται για την καλύτερη τεκμηρίωση ή κατανόησή του. Εμφανίζονται αριθμημένες, στο κάτω μέρος της σελίδας (με χαρακτήρες Times New Roman 10 pt). 11. Εικόνες, Πίνακες Πρέπει να είναι αριθμημένα και ενταγμένα στο κείμενο ή συγκεντρωμένα στο τέλος της εργασίας, σε παράρτημα. Είναι απαραίτητο να έχουν επεξηγηματικό τίτλο, με χαρακτήρες Times New Roman 10 pt. 12. Παραρτήματα. Κάθε παράρτημα περιλαμβάνει συνοδευτικό, υποστηρικτικό υλικό (πίνακες, φωτογραφίες, ερωτηματολόγια, στατιστικά στοιχεία, κ.ά. τεκμήρια της έρευνας). ΙΙ. Μορφή Εργασίας Για τη διαμόρφωση του κειμένου της εργασίας ισχύουν οι παρακάτω γενικές προδιαγραφές: Γραμματοσειρά: Times New Roman Σελίδα: Α4 Μέγεθος γραμματοσειράς: 12 pt Τίτλος εργασίας: 14 pt Επικεφαλίδες: 12 pt, έντονα Περιθώρια: 2,50 εκ. (επάνω, κάτω, δεξιά και αριστερά). Διάστιχο (διάστημα γραμμών) : 1,5 εκ. Αρίθμηση σελίδων: Υποσέλιδο κάτω κέντρο. Στοίχιση κειμένου: Πλήρης Παράγραφοι: Μεταξύ των παραγράφων μεσολαβεί εσοχή (πρώτη γραμμή) 1,27 εκ. Όσοι και όσες εκπονούν πτυχιακή ή διπλωματική εργασία, πρέπει επίσης: 1. Να προσδιορίζουν με σαφήνεια το θέμα με το οποίο θα ασχολούνται, να διερευνούν και να αναπτύσσουν με πληρότητα όλες τις βασικές αλλά και δευτερεύουσες 4
πτυχές του, εστιάζοντας συνεχώς στα βασικά του σημεία, να μην ξεφεύγουν και να μην πλατειάζουν. 2. Να αντιμετωπίζουν με κριτικό και συνθετικό πνεύμα τη χρησιμοποιούμενη βιβλιογραφία. 3. Να τεκμηριώνουν τις απόψεις και την επιχειρηματολογία τους παραθέτοντας βιβλιογραφικές ή άλλες πηγές. 4. Να δομούν το κείμενό τους με λογική, συνέπεια, εσωτερική συνοχή, απλή σύνταξη και κατανοητό γραπτό λόγο. 5. Να ολοκληρώνουν το θέμα τους πριν προχωρήσουν σε άλλη νοηματική ενότητα 6. Να μην αντιγράφουν ποτέ από άλλες πηγές χωρίς να δίνουν τις απαραίτητες βιβλιογραφικές παραπομπές, οι οποίες εισάγονται στο σημείο του κειμένου το οποίο τεκμηριώνουν. Η λογοκλοπή αντιβαίνει στην ακαδημαϊκή δεοντολογία και αποτελεί αδίκημα. Πληρέστερος οδηγός εκπόνησης πτυχιακών ή διπλωματικών εργασιών, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που θέτει το ΤΕΠΑΕΣ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, εμφανίζεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.pse.aegean.gr/pms-msaem/ στο link Κανονισμοί. ΠΡΟΣΟΧΗ: Πέρα από τις παραπάνω γενικές οδηγίες, επειδή κάθε πτυχιακή ή διπλωματική εργασία παρουσιάζει ιδιαιτερότητες, πρέπει να εκπονείται πάντα με τις οδηγίες του επόπτη καθηγητή. 5