Ανακοίνωση για υπηρεσίες οικοφυσιολόγου Στο πλαίσιο του έργου «Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα» το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE Περιβαλλοντική Πολιτική και ιακυβέρνηση με αριθμό LIFE08 ENV/GR/000554 με Τελικό ικαιούχο το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας - Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), επιθυμούμε την επιλογή αναδόχου για υπηρεσίες οικοφυσιολόγου. Ελάχιστες προϋποθέσεις συμμετοχής Η ομάδα κάθε Προσφέροντος θα πρέπει να πληροί τις παρακάτω ελάχιστες τεχνικές προϋποθέσεις συμμετοχής: Ένας επιστήμονας με μεταπτυχιακές σπουδές σε επίπεδο διδακτορικού στη δασική οικοφυσιολογία, ο οποίος να διαθέτει 15ετή εμπειρία από την κτήση του διδακτορικού τίτλου σπουδών και επιπρόσθετα εξειδικευμένη εμπειρία που αποδεικνύεται με τη συμμετοχή του σε τουλάχιστον δύο (2) έργα για τη δασική οικοφυσιολογία και με τουλάχιστον δέκα (10) δημοσιεύσεις σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά, που αφορούν σε θέματα δασικής οικοφυσιολογίας. Περιγραφή υπηρεσιών Σκοπός Σκοπός του παρόντος είναι η περιγραφή και αξιολόγηση παραμέτρων οικοφυσιολογίας σε τέσσερις (4) δασικές περιοχές σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και ειδικότερα σε σχέση με: α) τις προηγούμενες τάσεις και την υφιστάμενη κατάσταση οικοφυσιολογίας των δασών β) τις προβλεπόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην οικοφυσιολογία των δασών και γ) τα μέτρα προσαρμογής για την προστασία των δασών από άποψη οικοφυσιολογίας. Περιοχές μελέτης Οι τέσσερις (4) περιοχές που θα πρέπει να εξετασθούν από οικοφυσιολογική άποψη είναι οι εξής: 1. άσος Ρητίνης - Βρίας στα Πιέρια Όρη / ιεύθυνση ασών Πιερίας: Η περιοχή μελέτης καλύπτεται κυρίως από αμιγείς συστάδες δασικής πεύκης (Pinus sylvestris). Η περιοχή αποτελεί το νοτιότερο άκρο εξάπλωσης του είδους στην Ευρώπη. Έχει παρατηρηθεί ξήρανση ατόμων ή ομάδων ατόμων δασικής πεύκης τουλάχιστον από το έτος 1999, κυρίως σε έτη ξηρασίας. 2. άσος Ασπροπόταμου - Καλαμπάκας / ασαρχείο Καλαμπάκας: Στο δάσος καστανιάς του δημοτικού δάσους Καστανιάς παρατηρείται εισβολή ελάτης και μαύρης πεύκης. Στο δάσος πλατύφυλλης δρυός του δημοσίου δάσους Καστανιάς παρατηρείται εισβολή ελάτης και στο δάσος ευθύφλοιης δρυός του δάσους Ασπροποτάμου παρατηρείται εισβολή ελάτης. 3. Εθνικός ρυμός Πάρνηθας / ασαρχείο Πάρνηθας: Η περιοχή μελέτης καλύπτεται κυρίως από κεφαλληνιακή ελάτη σε αμιγείς ή μικτές συστάδες με
χαλέπιο πεύκη και άρκευθο. έντρα ελάτης εμφανίζονται από τα 800 μ. Έχει παρατηρηθεί ξήρανση ατόμων ελάτης. 4. Όρος Ταΰγετος / ασαρχείο Σπάρτης: Η περιοχή καλύπτεται από κεφαλληνιακή ελάτη σε αμιγείς ή μικτές συστάδες με μαύρη πεύκη, άρκευθο και πλατύφυλλα σκληρόφυλλα είδη. Ο Ταΰγετος αποτελεί το νοτιότερο όριο εξάπλωσης της ελάτης. Έχουν παρατηρηθεί προσβολές ατόμων ελάτης από φλοιοφάγα έντομα, κυρίως τα Argyresthia fundella και Epinotia subseguana, τα οποία προκαλούν τη ξήρανσή τους. Μέθοδοι 1. Περιγραφή προηγούμενων τάσεων και υφιστάμενης κατάστασης οικοφυσιολογίας των δασών στις περιοχές μελέτης Θα γίνει περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και εμβάθυνση στο παρελθόν, όσο το δυνατόν περισσότερο. Η περιγραφή θα βασιστεί σε εργασία πεδίου και άλλες πηγές δεδομένων (υπάρχουσα βιβλιογραφία, σχετικά ερευνητικά έργα κ.ά.). α) Εργασία πεδίου Εξέταση οικοφυσιολογικών χαρακτηριστικών σε έξι (6) δειγματοληπτικές επιφάνειες (plots) για κάθε μία από τις τέσσερις (4) περιοχές. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να γίνουν τα ακόλουθα: Επιλογή των δειγματοληπτικών επιφανειών: Οι επιφάνειες θα επιλεγούν με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, όπως κλιματικά δεδομένα, θέση εδαφοτομών, τοπογραφία της περιοχής και μορφές βλάστησης. Επιφάνειες που χρησιμοποιήθηκαν για προηγούμενες μελέτες ή επιφάνειες των διαχειριστικών σχεδίων καθορισμένες με συντεταγμένες θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Θα επιλεγούν κυκλικές επιφάνειες (Εικ. 1). Μετρήσεις στις επιφάνειες Απογραφή βιομετρικών χαρακτηριστικών Απογραφή ιστάμενων δέντρων (ζωντανών και νεκρών): Καταμετρούνται και παχυμετρούνται όλα τα ζωντανά και νεκρά ιστάμενα δέντρα με έμφλοια στηθιαία διάμετρο 7 cm μέσα στη δειγματοληπτική επιφάνεια (1000 m 2, βλ. Εικ. 1). Οι έμφλοιες στηθιαίες με διάμετρο <7 cm απογράφονται ως θάμνοι ή ως φυσική αναγέννηση. Αναλυτικά καταγράφονται: ασοπονικό είδος Θέση δέντρου (πολικές συντεταγμένες) Στηθιαία διάμετρος με παχύμετρο Ύψος δέντρων με υψόμετρο Βαθμός αποσύνθεσης των νεκρών ιστάμενων Η ογκομέτρηση των ιστάμενων δέντρων θα γίνεται με τη μέθοδο των δοκιμαστικών κορμών οι οποίοι θα βρίσκονται για κάθε κλάση διαμέτρου μέσα στις δοκιμαστικές επιφάνειες ενώ ο όγκος των κατακείμενων υπολογίζεται με την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου για τον όγκο του αποκορυφομένου κώνου. Κατακείμενα (νεκρά) δέντρα: Μετρούνται σε όλη την έκταση της επιφάνειας όλα τα κατακείμενα νεκρά δέντρα με διάμετρο 7 cm στο μικρότερο άκρο του δέντρου, ή στο σημείο που το δέντρο βρίσκεται στα όρια της επιφάνειας. Αναλυτικά, καταγράφονται:
ασοπονικό είδος (εάν αναγνωρίζεται) Συντεταγμένες των δύο (2) άκρων του κορμού (όπως ανωτέρω) Μήκος του κορμού ιάμετρος στο μικρό άκρο του δέντρου και στην κορυφή ή στα όρια της επιφάνειας Βαθμός αποσύνθεσης Όροφος θάμνων: Απογράφονται όλα τα άτομα του ορόφου των θάμνων στο πρώτο τεταρτημόριο της επιφάνειας και αν τα άτομα είναι λιγότερα από πενήντα (50), η απογραφή επεκτείνεται και στο τρίτο τεταρτημόριο. Ως άτομα ανήκοντα στον όροφο των θάμνων λαμβάνονται τα δασοπονικά είδη τα οποία έχουν διάμετρο 7 cm και ύψος μεγαλύτερο από 50 cm. Η κατάταξη γίνεται σε κλάσεις ύψους των 0,5-1,0 m, 1,0-2,0 m, 2,0-3,0 m κ.ο.κ. Αναγέννηση: Απογράφονται όλα τα άτομα της αναγέννησης (ύψος 0,5 m) σε δύο λωρίδες των 2 x 6,25 m = 12,5 m 2 στη νότια και δυτική κατεύθυνση για επιφάνεια 500 m 2 ή 2 x 12,5 m = 25,0 m 2 για επιφάνεια 1.000 m 2. Αν τα άτομα είναι λιγότερα από είκοσι πέντε (25) ή πενήντα (50) αντίστοιχα, η απογραφή επεκτείνεται σε δυο (2) ακόμη λωρίδες ίδιου εμβαδού στη βόρεια και ανατολική κατεύθυνση. Οι λωρίδες απέχουν 1,5 ή 3 m από το κέντρο της επιφάνειας. Η κατάταξη των αρτιφύτων και νεοφύτων γίνεται με αρίθμησή τους ανά δασοπονικό είδος. Οικοφυσιολογικές μετρήσεις στις επιλεχθείσες επιφάνειες: Σε κάθε επιφάνεια θα ελεγχθούν δέκα (10) δέντρα του ανωρόφου και δέκα (10) δενδρύλλια φυσικής αναγέννησης των ίδιων δασοπονικών ειδών που θα είναι κυρίαρχα είδη του οικοσυστήματος. Εκτίμηση της ζωτικότητας: Στο ανώτερο 1/3 τμήμα της κόμης θα γίνει εκτίμηση της φυλλόπτωσης (κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού 25-60% πτώση φύλλων: μέτρια φυλλόπτωση, >60% και <100%: ισχυρή και 100%: νεκρό) και της ζωτικότητας του δέντρου ανάλογα με το χρώμα του φυλλώματος, σύμφωνα με τον ενδείκτη 2.3 τoυ κριτηρίου C2 στο επισυναπτόμενο BACKGROUND INFORMATION FOR IMPROVED PAN-EUROPEAN INDICATORS FOR SUSTAINABLE FOREST MANAGEMENT της Υπουργικής ιάσκεψης για τα άση της Ευρώπης (2003). Επίσης, σύμφωνα με τον ενδείκτη 2.4 του ίδιου κριτηρίου, θα καταγράφονται οι ζημιές από βιοτικούς (έντομα, μύκητες, βοσκή) και αβιοτικούς παράγοντες (φωτιά, ξηρασία, καταιγίδα κ.ά.) στα ιστάμενα δέντρα. Εκτίμηση της υδατικής κατάστασης των δέντρων: Θα γίνουν μετρήσεις του υδατικού δυναμικού με τη μέθοδο του θαλάμου πίεσης και του οσμωτικού δυναμικού κατά τη διάρκεια των ξηρότερων ημερών του καλοκαιριού. Θα γίνουν μετρήσεις φωτοσυνθετικής αποτελεσματικότητας της χλωροφύλλης (Chl fluoresces) (Mini-PAM, Heinz Walz GmbH, Effeltrich, Germany).
Εικόνα 1. Σχέδιο κυκλικής επιφάνειας απογραφής μεγέθους 1000 m 2. β) Πηγές δεδομένων Τα στοιχεία που θα συλλεχθούν από την εργασία πεδίου θα συγκριθούν με τα στοιχεία από τα προηγούμενα έτη. Εφόσον καταστεί δυνατό με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία, θα γίνει κατ εκτίμηση αξιολόγηση των προηγούμενων τάσεων της οικοφυσιολογίας των δασών λόγω της αλλαγής του κλίματος στις τέσσερις (4) περιοχές μελέτης. Τα κλιματικά δεδομένα για τα τελευταία πενήντα (50) έτη θα παρασχεθούν. 2. Αξιολόγηση της επίδρασης των μελλοντικών κλιματικών αλλαγών στην οικοφυσιολογία των δασών στις περιοχές μελέτης Η ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στη δασική διαχείριση απαιτεί την κατανόηση της οικολογικής απόκρισης και της ευπάθειας των βασικών δασικών οικοσυστημάτων. Θα πραγματοποιηθεί αξιολόγηση της ευπάθειας και απόκρισης των βασικών δασικών οικοσυστημάτων στις υφιστάμενες κλιματικές συνθήκες και στη μελλοντική αλλαγή κλίματος στα δάση των τεσσάρων (4) περιοχών. Οι προβλέψεις των κλιματικών μοντέλων θα παρασχεθούν. 3. Προτάσεις μέτρων προσαρμογής της δασικής διαχείρισης στις περιοχές μελέτης Εδώ θα προτείνονται μέτρα προσαρμογής της δασικής διαχείρισης στην αλλαγή κλίματος σε καθεμία από τις τέσσερις (4) περιοχές μελέτης. Τα μέτρα προσαρμογής των πρακτικών δασικής διαχείρισης θα αξιοποιούν την υπάρχουσα βιβλιογραφία και θα στοχεύουν στη μείωση της ευπάθειας των δασικών
οικοσυστημάτων και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους από άποψη της οικοφυσιολογίας στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα. Παραδοτέα - Χρονοδιάγραμμα: 1. Έκθεση που περιλαμβάνει τη μεθοδολογία, τα αποτελέσματα που θα προκύψουν από την επεξεργασία των δεδομένων και τα συμπεράσματα για τις προηγούμενες τάσεις και την υφιστάμενη κατάσταση των δασών από άποψη οικοφυσιολογίας σε κάθε μια από τις τέσσερις (4) δασικές περιοχές. 31/10/2010 2. Κατ εκτίμηση αξιολόγηση της ευπάθειας των δασών αναφορικά με την οικοφυσιολογία τους στις τέσσερις (4) περιοχές μελέτης σε αλλαγές των κλιματικών παραμέτρων που αναμένονται κατά τη διάρκεια των επόμενων πενήντα (50) ετών, με βάση στοιχεία για την προβλεπόμενη αλλαγή του κλίματος. 30/04/2011 3. ιατύπωση προτάσεων για τη δασική διαχείριση έτσι ώστε να ευνοείται η προστασία των δασών από άποψη οικοφυσιολογίας σε καθεμία από τις τέσσερις (4) περιοχές μελέτης, σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής. 31/10/2011 Συνολικός προϋπολογισμός: 24.600,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ (ανώτατο όριο οικονομικής προσφοράς). Κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. Θα αξιολογηθεί η τεχνική και η οικονομική προσφορά με φθίνουσα σειρά βαρύτητας. Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν τα κάτωθι: Βιογραφικά της ομάδας για τεκμηρίωση των ελάχιστων προϋποθέσεων συμμετοχής. ικαιολογητικά σύστασης και νόμιμης εκπροσώπησης, για τα νομικά πρόσωπα (π.χ. καταστατικό, πράξεις εξουσιοδότησης). Τεχνική προσφορά, η οποία θα περιλαμβάνει περιγραφή του τρόπου υλοποίησης των υπηρεσιών. Οικονομική προσφορά με το προσφερόμενο τίμημα, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να αποστείλουν σφραγισμένη την προσφορά τους, στην ταχυδρομική διεύθυνση: 14 ο χλμ Θεσσαλονίκης-Μηχανιώνας, 57001, Θέρμη Καταληκτική ημερομηνία για την παραλαβή των προσφορών ορίζεται η Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010 Για πληροφορίες ή διευκρινίσεις μπορείτε να απευθύνεστε στο τηλέφωνο: 2310 473320 (κ. Θ. Ταγδαλίδη) ή ηλεκτρονικά στη διεύθυνση tagdalidis@ekby.gr