Τίτλος Έργου: «Η χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στο Δημόσιο (egovernment)»

Τίτλος Έργου: «Η χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στο Δημόσιο (egovernment)» Παραδοτέο: «Π3: Διεξαγωγή έρευνας για τις δεξιότητες των Δημοσίων Υπαλλήλων στη χρήση ΤΠΕ»

Τίτλος Μελέτης: «Η χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στο Δημόσιο (egovernment)» Παραδοτέο: «Π3: Διεξαγωγή έρευνας για τις δεξιότητες των Δημοσίων Υπαλλήλων στη χρήση ΤΠΕ» Αναθέτουσα Αρχή: Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας Φορέας TREK Consulting Α.Ε Υλοποίησης: (Υπεργολάβος: ΟΠΑ) Έκδοση: Δεύτερη Έκδοση Ημερομηνία: 2 Απριλίου 2007 Το «Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας» εντάσσεται στο Ε.Π «Κοινωνία της Πληροφορίας» και συγχρηματοδοτείται σε ποσοστό 75% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και 25% από εθνικούς πόρους.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ -1- Εισαγωγή 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ -2- Αντικείμενο του Παραδοτέου 7 1 Πλαίσιο Αναφοράς & Σκοπός της Έρευνας 7 2 Δομή και Διάρθρωση Παραδοτέου 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ -3- Μεθοδολογία της Έρευνας 9 1 ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ & ΣΧΕΔΙΟ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ 10 2 Μεθοδολογία Σχεδιασμού του Δείγματος της Έρευνας 13 2.1 Έρευνα στους Χρήστες Συστημάτων Πληροφορικής (n=1700) 13 2.1.1 Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες 13 2.1.2 Πολεοδομικές Υπηρεσίες 21 2.1.3 Υπουργεία 22 2.1.4 Γενικές Γραμματείες 22 3 Έρευνα στα Στελέχη Πληροφορικής (n=100) 25 Έρευνα σε Γενικούς Διευθυντές Υπουργείων & Γενικών Γραμματειών (n=200) 25 4 ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 26 4.1 Διαδικασία Συλλογής των Στοιχείων 26 4.1.1 Περιφέρεια Αττικής 26 4.1.2 Λοιπή Επικράτεια 26 4.2 Υποκίνηση Συμμετοχής και Ποσοστό Ανταπόκρισης 27 5 Ερευνητικό Εργαλείο & Μέτρηση Μεταβλητών 28 5.1 Ερευνητικό Εργαλείο για Εργαζόμενους 28 5.1.1 Επίπεδο Δεξιοτήτων σε Η/Υ (e-skills) 28 5.1.2 Εκπαίδευση στη Χρήση Η/Υ 28 5.1.3 Χρήση Ηλεκτρονικού Υπολογιστή στην Εργασία 29 5.1.4 Οργανωσιακά Θέματα Υπηρεσίας / Οργανισμού 29 5.1.5 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Ερωτώμενου 30 5.2 Ερευνητικό Εργαλείο για Στελέχη Πληροφορικής 31 5.2.1 Καθήκοντα, Δεξιότητες (e-skills) και Χειρισμός Η/Υ 31 5.2.2 Ετοιμότητα Αντιμετώπισης Προβλημάτων 32 5.2.3 Προϋποθέσεις Βελτίωσης Ικανότητας Αντιμετώπισης Προβλημάτων 32 5.2.4 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Ερωτώμενου 32 5.3 Ερευνητικό Εργαλείο για Διευθυντές 33 5.3.1 Επίπεδο Δεξιοτήτων σε Η/Υ (e-skills) 33 5.3.2 Εκπαίδευση στη Χρήση Η/Υ 33 5.3.3 Χρήση Ηλεκτρονικού Υπολογιστή στην Εργασία 33 5.3.4 Οργανωσιακά Θέματα Υπηρεσίας / Οργανισμού 34 5.3.5 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Ερωτώμενου 34 6 Φύση των Μεταβλητών και Ανάλυσή τους 36 7 Σχεδιασμός Βάσης Δεδομένων Αποτελεσμάτων της Έρευνας 37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ -4- Περιγραφή Αποτελεσμάτων Χρηστών 39 1 Εισαγωγική Παρατήρηση 39 2 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Συμμετεχόντων 40 3 Παράμετροι που Συνδέονται με τη Διείσδυση των ΤΠ στο Δημόσιο 46 3

4 e-skills 49 5 Εκπαίδευση σε Ψηφιακές Τεχνολογίες 54 6 Αντιλαμβανόμενα προβλήματα στην αξιοποίηση των ΤΠ 58 7 Οργανωσιακά Ζητήματα που Συνδέονται με την Εισαγωγή & Αξιοποίηση των ΤΠ στο Δημόσιο 59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ -5- Περιγραφή Αποτελεσμάτων σε Στελέχη Πληροφορικής 65 1 Εισαγωγική Παρατήρηση 65 2 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Συμμετεχόντων 66 3 Παράμετροι που Συνδέονται με τη Διείσδυση των ΤΠ στο Δημόσιο 70 4 e-skills 71 5 Εκπαίδευση σε Ψηφιακές Τεχνολογίες 76 6 Διαχείριση Ζητημάτων που Συνδέονται με την Χρήση των ΤΠ στο Δημόσιο 80 7 Οργανωσιακά Ζητήματα που Συνδέονται με την Εισαγωγή & Αξιοποίηση των ΤΠ στο Δημόσιο 83 ΚΕΦΑΛΑΙΟ -6- Περιγραφή Αποτελεσμάτων σε Γενικούς Διευθυντές 85 1 Ατομικά Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Γενικών Διευθυντών που Συμμετείχαν στην Έρευνα 85 2 Παράμετροι που Συνδέονται με τη Διείσδυση των ΤΠ στο Δημόσιο 86 3 e-skills 88 4 Εκπαίδευση σε Ψηφιακές Τεχνολογίες 90 5 Αντιλαμβανόμενα προβλήματα στην αξιοποίηση των ΤΠ 92 6 Οργανωσιακά Ζητήματα που Συνδέονται με την Εισαγωγή & Αξιοποίηση των ΤΠ στο Δημόσιο 93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ -7- Διασταυρώσεις Απαντήσεων 97 1 Παράμετροι που Συνδέονται με τη Διείσδυση των ΤΠ στο Δημόσιο 99 1.1 Φύλο του Ερωτώμενου 99 1.2 Ηλικία του Ερωτώμενου 99 1.3 Εκπαιδευτικό Επίπεδο Ερωτώμενου 100 1.4 Υπηρεσία Απασχόλησης του Ερωτώμενου 101 1.5 Γεωγραφική Περιοχή 101 1.6 Στάση του Ερωτώμενου Έναντι Οργανωτικών Μεταβολών 104 2 e-skills 105 2.1 Φύλο του Ερωτώμενου 105 2.2 Ηλικία του Ερωτώμενου 105 2.3 Εκπαιδευτικό Επίπεδο Ερωτώμενου 106 2.4 Υπηρεσία Απασχόλησης του Ερωτώμενου 107 2.5 Γεωγραφική Περιοχή 108 2.6 Στάση του Ερωτώμενου Έναντι Οργανωτικών Μεταβολών 111 3 Εκπαίδευση σε Ψηφιακές Τεχνολογίες 112 3.1 Φύλο του Ερωτώμενου 112 3.2 Ηλικία του Ερωτώμενου 113 3.3 Εκπαιδευτικό Επίπεδο Ερωτώμενου 116 3.4 Υπηρεσία Απασχόλησης του Ερωτώμενου 120 3.5 Γεωγραφική Περιοχή 123 3.6 Στάση του Ερωτώμενου Έναντι Οργανωτικών Μεταβολών 127 4

4 Αντιλαμβανόμενα προβλήματα στην αξιοποίηση των ΤΠ 130 4.1 Ηλικία του Ερωτώμενου 130 4.2 Εκπαιδευτικό Επίπεδο Ερωτώμενου 130 4.3 Υπηρεσία Απασχόλησης του Ερωτώμενου 130 4.4 Γεωγραφική Περιοχή 131 4.5 Στάση του Ερωτώμενου Έναντι Οργανωτικών Μεταβολών 131 5 Διαχείριση Ζητημάτων που Συνδέονται με την Χρήση των ΤΠ στο Δημόσιο 132 5.1 Φύλο του Ερωτώμενου 132 5.2 Ηλικία του Ερωτώμενου 133 5.3 Εκπαιδευτικό Επίπεδο Ερωτώμενου 134 5.4 Υπηρεσία του Ερωτώμενου 136 5.5 Γεωγραφική Περιοχή 137 6 Οργανωσιακά Ζητήματα που Συνδέονται με την Εισαγωγή & Αξιοποίηση των ΤΠ στο Δημόσιο 140 6.1 Φύλο του Ερωτώμενου 140 6.2 Ηλικία του Ερωτώμενου 140 6.3 Εκπαιδευτικό Επίπεδο Ερωτώμενου 141 6.4 Υπηρεσία Απασχόλησης του Ερωτώμενου 142 6.5 Γεωγραφική Περιοχή 143 6.6 Στάση Υπαλλήλων Απέναντι στις Αλλαγές 146 ΚΕΦΑΛΑΙΟ -8- Πολυμεταβλητές Αναλύσεις 147 1 Εισαγωγή 147 2 Αναλύσεις Πολλαπλής Παλινδρόμησης 148 2.1 Ερμηνεία των Δεξιοτήτων Πρώτου Επιπέδου των Εργαζομένων 148 2.2 Ερμηνεία των Δεξιοτήτων Δεύτερου Επιπέδου των Εργαζομένων 149 2.3 Ερμηνεία των Δεξιοτήτων Τρίτου Επιπέδου των Εργαζομένων 150 2.4 Ερμηνεία των Δεξιοτήτων Τετάρτου Επιπέδου των Εργαζομένων 151 2.5 Συμπερασματικά 151 3 Ανάλυση Δομικών Εξισώσεων με Λανθάνουσες Μεταβλητές 153 ΚΕΦΑΛΑΙΟ -9- Συμπεράσματα 158 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ -1- Εισαγωγή Η σημαντικότερη παράμετρος στην προσπάθεια αξιοποίησης των ψηφιακών τεχνολογιών και των Τεχνολογιών Πληροφορικής (ΤΠ) από το Δημόσιο, ίσως περισσότερο και από τη διαθέσιμη τεχνολογική υποδομή, είναι ο βαθμός στον οποίον οι ΤΠ χρησιμοποιούνται από τους εργαζόμενους στην εκτέλεση των καθηκόντων τους. Βασική προϋπόθεση της χρήσης, μεταξύ άλλων, είναι βεβαίως να έχουν οι εργαζόμενοι τις αναγκαίες δεξιότητες (e-skills) που θα τους επιτρέψουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που προσφέρουν σήμερα οι ΤΠ για ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εκτέλεση των καθηκόντων τους. Παρά το γεγονός ότι το θέμα των δεξιοτήτων σε Η/Υ είναι στην επικαιρότητα τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρώπης εδώ και αρκετά χρόνια, εντούτοις, δεν έχει προς το παρόν καθιερωθεί μια ενιαία προσέγγιση για τη μέτρηση και αξιολόγηση των δεξιοτήτων των εργαζομένων σε ΤΠ Πιθανοί λόγοι για το φαινόμενο αυτό είναι, μεταξύ άλλων, η μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων λογισμικού που χρησιμοποιούνται από διάφορες επιχειρήσεις και οργανισμούς καθώς επίσης και η έλλειψη μιας συντονισμένης προσπάθειας καταγραφής των δεξιοτήτων των εργαζομένων στις ΤΠ Στο πλαίσιο αυτό, η έρευνα που περιγράφεται στο συγκεκριμένο παραδοτέο και τα αποτελέσματά της αποσκοπούν: 1. Να δώσουν μια απάντηση στην ερώτηση αναφορικά με τον ορισμό του περιεχομένου της έννοιας των δεξιοτήτων στις ΤΠ, 2. Να περιγράψουν το επίπεδο των συγκεκριμένων δεξιοτήτων, 3. Να εξετάσουν το ρόλο συγκεκριμένων παραμέτρων στην ανάπτυξη των σχετικών δεξιοτήτων των εργαζομένων, και 4. Να εξετάσουν τις παραμέτρους εκείνες που επηρεάζουν τη διάχυση των ΤΠ στη δημόσια διοίκηση. Το παρόν παραδοτέο έχει δομηθεί ως εξής: Κεφάλαιο 2: Πολύ συνοπτικά, το ακριβές αντικείμενο του παραδοτέου. Κεφάλαιο 3: Μεθοδολογία της όλης ερευνητικής προσπάθειας Κεφάλαια 4: Περιγραφικά ευρήματα της έρευνας στους εργαζόμενους. Κεφάλαιο 5: Περιγραφικά ευρήματα της έρευνας στα στελέχη πληροφορικής. Κεφάλαιο 6: Περιγραφικά ευρήματα της έρευνας στους Γενικούς Διευθυντές. Κεφάλαιο 7: Αποτελέσματα των διασταυρώσεων των απαντήσεων των συμμετεχόντων με μια σειρά από ανεξάρτητες μεταβλητές Κεφάλαιο 8: Αποτελέσματα των πολυμεταβλητών αναλύσεων προκειμένου να δοθούν απαντήσεις στο τρίτο και τέταρτο ερώτημα που περιγράψαμε νωρίτερα. Κεφάλαιο 9: Συμπεράσματα της έρευνας. 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ -2- Αντικείμενο του Παραδοτέου 1 Πλαίσιο Αναφοράς & Σκοπός της Έρευνας Το αντικείμενο του έργου, στο οποίο εντάσσεται και το εν λόγω παραδοτέο, αφορά στη διενέργεια μελέτης για την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης στην Ελλάδα, αναφορικά με την πρόοδο που έχει επιτελεστεί στον τομέα της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες στήριξης των δράσεων που συνθέτουν το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κοινωνία της Πληροφορίας (ΕΠΚτΠ). Ο επίσημος ορισμός που δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τον όρο «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση» (e- Government) είναι: «...η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη δημόσια διοίκηση σε συνδυασμό με αλλαγές στην οργανωτική δομή και νέες δεξιότητες του προσωπικού, με σκοπό τη βελτίωση της εξυπηρέτησης του Κοινού, την ενδυνάμωση της δημοκρατίας και την υποστήριξη των δημόσιων πολιτικών». Οι δράσεις Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης περιλαμβάνουν: 1. Δράσεις ανάπτυξης διοικητικών συστημάτων και διαδικασιών οργανωτικής υποστήριξης της Δημόσιας Διοίκησης (back-office) 2. Ηλεκτρονικές υπηρεσίες εξυπηρέτησης επιχειρήσεων (G2B) και πολιτών (G2C) (frontoffice), 3. Ηλεκτρονική επικοινωνία και ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ διοικήσεων(g2g) Στο πλαίσιο αυτό ο σκοπός της έρευνας συνοψίζεται στα κάτωθι σημεία: 1. Η ολοκληρωμένη παρουσίαση της υφιστάμενης κατάστασης στην Ελλάδα, η αποτύπωση της οποίας θα γίνει σε επίπεδο: (α) στρατηγικού σχεδιασμού και (β) υλοποίησης έργων για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης. Η επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου θα βοηθήσει τη δημόσια διοίκηση να πάρει αποφάσεις στρατηγικού χαρακτήρα αναφορικά με τις προτεραιότητες που θα πρέπει να μπουν στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της και της αξιοποίησης των ΤΠ 2. Η διενέργεια έρευνας για την αποτύπωση των δεξιοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων στη χρήση των ΤΠ Η παρούσα έρευνα θα αναδείξει τα σημεία στα οποία θα πρέπει να εστιασεί ο δημόσιος τομέας προκειμένου (α) να στελεχωθεί από άτομα που θα μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά σε ένα νέο ψηφιακό περιβάλλον, (β) να ενισχύσει τις δεξιότητες των υφιστάμενων εργαζομένων σε τομείς που άπτονται της καθημερινής εργασίας τους αλλά και γενικότερα, και (γ) να αποτυπώσει οργανωσιακές παραμέτρους που επηρεάζουν είτε θετικά είτε αρνητικά την ταχύτητα διείσδησης των Τ.Π στο δημόσιο. 7

2 Δομή και Διάρθρωση Παραδοτέου Το συγκεκριμένο παραδοτέο πρακτικά περιέχει τα ευρήματα της έρευνας που έγινε από τον Νοέμβριο του 2006 έως τον Φεβρουάριο του 2007. Όπως περιγράφεται αναλυτικά στο κεφάλαιο της Μεθοδολογίας της μελέτης, ουσιαστικά πρόκειται για τρεις πανελλαδικές έρευνες που έγιναν μεταξύ χρηστών (υπαλλήλων), στελεχών πληροφορικής και Διευθυντών από Υπουργεία, Γενικές Γραμματείες, ΔΟΥ και Πολεοδομίες. Στα επόμενα κεφάλαια παρουσιάζονται αναλυτικά: Η μεθοδολογία της κάθε έρευνας Τα περιγραφικά αποτελέσματα Οι διασταυρώσεις των απαντήσεων βάσει συγκεκριμένων μεταβλητών για τις οποίες υπήρχε προσυνενόηση με την Ομάδα Έργου του Παρατηρητηρίου, καθώς και Η πολυμεταβλητή ανάλυση που έγινε με στόχο να υπάρξει μια λεπτομερέστερη και σε περισσότερο βάθος διερεύνηση των κυριότερων παραμέτρων που επηρεάζουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων σε Η/Υ καθώς και τη διάχυση των Ψηφιακών Τεχνολογιών μεταξύ των χρηστών στη Δημόσια Διοίκηση. Το Παραδοτέο συνοδεύεται επίσης από αρχείο spss των απαντήσεων που συλλέχθηκαν. 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ -3- Μεθοδολογία της Έρευνας 9

1 ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ & ΣΧΕΔΙΟ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ Με βάση την προκήρυξη του έργου και την τεχνική προσφορά, η πρωτογενής έρευνα πρέπει να καλύψει έναν συγκεκριμένο πληθυσμό εργαζομένων στον Δημόσιο Τομέα. Ειδικότερα, η έρευνα, σύμφωνα με την προκύρηξη, εστιάζει σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες εργαζομένων: Γενικούς Διευθυντές Υπουργείων και Γενικών Γραμματειών Υπουργείων, Στελέχη πληροφορικής από Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (ΔΟY), Πολεοδομίες, Υπουργεία και Γενικές Γραμματείες Υπουργείων, και Χρήστες / υπάλληλους από Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (ΔΟY), Πολεοδομίες, Υπουργεία και Γενικές Γραμματείες Υπουργείων, οδηγώντας έτσι στο σχεδιασμό και διεξαγωγή τριών υπο-ερευνών - μια για κάθε κατηγορία εργαζομένων. Ο Πίνακας 1 που ακολουθεί συνοψίζει τις προδιαγραφές της έρευνας, βάσει της προκήρυξης του έργου, παρουσιάζοντας το μέγεθος του δείγματος που ζητήθηκε να καλυφθεί ανά έρευνα: Πίνακας 1: Έρευνα 1 Έρευνα 2 Έρευνα 3 Προδιαγραφές Έρευνας. Πληθυσμός Γενικοί Διευθυντές (Υπουργείων και Γενικών Γραμματειών) Στελέχη πληροφορικής (ΔΟΥ, Πολεοδομιών, Υπουργείων και Γενικών Γραμματειών) Χρήστες συστημάτων πληροφορικής (ΔΟΥ, Πολεοδομιών, Υπουργείων και Γενικών Γραμματείών) Αριθμός Συμπληρωμένων Ερωτηματολογίων 200 100 1700 Αντίστοιχα, ο Πίνακας 2 περιγράφει τη σύσταση των δειγμάτων αναφορικά με τη στάθμιση ανά είδος υπηρεσίας, και πάλι σύμφωνα με την προκήρυξη του έργου. Πίνακας 2: Έρευνα 1 Έρευνα 2 Έρευνα 3 Κατανομή του Δείγματος στον υπό Διερεύνηση Πληθυσμό Πληθυσμός Αναλογία Γενικοί Διευθυντές 50% Υπουργεία (Υπουργείων και Γενικών Γραμματειών) 50% Γενικές Γραμματείες Στελέχη πληροφορικής (ΔΟΥ, Πολεοδομιών, Υπουργείων και Γενικών Γραμματειών) Χρήστες συστημάτων πληροφορικής (ΔΟΥ, Πολεοδομιών, Υπουργείων και Γενικών Γραμματείών) 50% Υπουργεία 20% Γενικές Γραμματείες 15% ΔΟΥ 15% Πολεοδομίες Με βάση τα στοιχεία αυτά που συνοψίζονται στους Πίνακες 1 και 2, από την κάθε Υπηρεσία θα πρέπει να συγκεντρωθεί ένας συγκεκριμένος αριθμός ερωτηματολογίων. Η πληροφορία αυτή συνοψίζεται στον Πίνακα 3. 10

Πίνακας 3: Προδιαγραφές Σύνθεσης Ερωτώμενων Βάσει Προκήρυξης Πληθυσμός Υπουργεία Δημόσιες Γενικές Οικονομικές Πολεοδομίες γραμματείες Υπηρεσίες Έρευνα 1 Γενικοί Διευθυντές 100 100 - - Έρευνα 2 Στελέχη 50 20 15 15 πληροφορικής Έρευνα 3 Χρήστες συστημάτων πληροφορικής 850 340 255 255 Επόμενο στάδιο της τεχνικής δειγματοληψίας είναι να αποφασιστεί ο τρόπος με τον οποίο θα επιλεγεί το δείγμα του Πίνακα 3 από κάθε μεμονωμένο πια Φορέα. Στο σημείο αυτό η ερευνητική ομάδα βρέθηκε μπροστά σε ένα κρίσιμο σημείο καθώς, δοθέντων των περιορισμών της έρευνας σε πόρους, εύρος και χρόνο υλοποίησης, έπρεπε να σχεδιαστεί ο βέλτιστος τρόπος λήψης ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος. Για να είναι ένα δείγμα αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού στον οποίο αναφέρεται, θα πρέπει να έχει εντοπίσει και λάβει υπόψη όλους τους αυτούς τους παράγοντες που μπορεί να προκαλούν διακύμανση στα αποτελέσματα της ανάλυσης, αναφορικά πάντα με το χαρακτηριστικό του πληθυσμού που θέλουμε να μετρήσουμε. Στην παρούσα έρευνα, το υπό διερεύνηση χαρακτηριστικό είναι τα επίπεδα δεξιοτήτων (eskills) των στελεχών (Διευθυντών/ Στελεχών Πληροφορικής/ Υπαλλήλων) της κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης. Στο σημείο αυτό, ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθούν τα εξής: Δεν υπάρχει προηγούμενη μελέτη αναφορικά με το επίπεδο των e-skills στους δημόσιους υπαλλήλους και στους προϊστάμενους τους ώστε να γνωρίζουμε τη διακύμανση στο κύριο υπό διερεύνηση χαρακτηριστικό (e-skills) στον πληθυσμό. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει τεκμηρίωση ότι η γεωγραφική παράμετρος (πχ. Αθήνα vs. επαρχία) επηρεάζει το επίπεδο των δεξιοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση ότι συγκεκριμένες Υπηρεσίες (πχ. ΔΟΥ, Πολεοδομίες, Γενικές Γραμματείες κλπ.) συγκεντρώνουν εργαζόμενους με καλύτερες ή με χειρότερες δεξιότητες χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών. Για το λόγο αυτό το στρώμα για τη λήψη του δείγματος κάθε έρευνας είναι, αναγκαστικά, ο αριθμός των εργαζομένων σε κάθε Υπηρεσία. Παρά ταύτα, ιδιαιτερότητες που αφορούν κάθε είδος Υπηρεσίας δεν επιτρέπουν, ειδικά για την περίπτωση της Έρευνας 3 που είναι και η μεγαλύτερη σε αριθμό ερωτώμενων, τη χρήση ενός ενιαίου κριτηρίου στρωματοποίησης. Έτσι, ανάλογα με το είδος της Υπηρεσίας αποφασίστηκε η στάθμιση με επιπλέον κριτήρια, τέτοια που να αποτελούν δυνητικούς παράγοντες διαφοροποίησης του επιπέδου εκσυγχρονισμού κάθε Υπηρεσίας. Αυτό έγινε διότι τα διαφορετικά επίπεδα εκσυγχρονισμού προϋποθέτουν και διαφορετικές απαιτήσεις σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, άρα και σε δεξιότητές χρήσης Η/Υ (eskills). Τα κριτήρια αυτά ανά Υπηρεσία είναι τα εξής: Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (ΔΟΥ) Για την συλλογή των στοιχείων από τις ΔΟΥ, χρησιμοποιήθηκαν ως στρώματα ο αριθμός των εργαζομένων και η Τάξη (εργασιών) της κάθε ΔΟΥ. Μια ΔΟΥ διακρίνεται σε Α και Β Τάξης ανάλογα με το εύρος των υπηρεσιών τις οποίες υποστηρίζει και παρέχει στο Κοινό. 11

Πολεοδομίες Στην περίπτωση των Πολεοδομιών απαιτήθηκε ιδιαίτερη προσέγγιση. Ο τρόπος οργάνωσης των Πολεοδομικών γραφείων (εντάσσονται στις Νομαρχίες), η απουσία καταγραφής των εργαζομένων ανά Πολεοδομική υπηρεσία κάπου συγκεντρωτικά και η πρακτική δυσκολία εύρεσης στοιχείων εντός του στενού χρονοδιαγράμματος της έρευνας, οδήγησαν στην υιοθέτηση εναλλακτικού τρόπου στάθμισης του δείγματος. Θεωρήθηκε ότι, το μέγεθος μιας Πολεοδομικής υπηρεσίας (αριθμός εργαζομένων), καθώς και το επίπεδο εκσυγχρονισμού της, έχουν άμεση σχέση με τον όγκο της δουλειάς και τον κόσμο που αυτή θα καλείται να εξυπηρετήσει. Ως τρόπος να προσεγγιστεί αυτό το χαρακτηριστικό με διαθέσιμα στοιχεία, συμφωνήθηκε η χρήση των στοιχείων της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΣΥΕ) για τον αριθμό των αδειών που εκδίδονται για νέες οικοδομές σε ένα έτος. Έτσι, στο δείγμα που αφορά στις Πολεοδομίες, ως στρώμα χρησιμοποιήθηκε ο αριθμός των αδειών για νέες οικοδομές κατά το έτος 2005. Υπουργεία Στην περίπτωση των Υπουργείων, δεδομένου ότι όλα τα Υπουργεία ουσιαστικά βρίσκονται στην Αττική εκτός των Υπουργείων Αιγαίου και Μακεδονίας η κατανομή των εργαζομένων σε αυτά χρησιμοποιήθηκε ως στρώμα. Γενικές Γραμματείες Τέλος, στις Γενικές Γραμματείες αντιμετωπίζαμε την ιδιαιτερότητα κάποιες Γ.Γ. να έχουν ως απλούς εργαζόμενους υπαλλήλους με μεγάλη εξειδίκευση στις ΤΠ, όπως για παράδειγμα η ΕΣΥΕ, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων κλπ. Για το λόγο αυτό έγινε δειγματοληψία αναλογίας παίρνοντας το 30% των ερωτηματολογίων που αναλογούσαν από Γ.Γ. ειδικά από εκείνες που απασχολούν τέτοιους υπαλλήλους και ισοκατανέμοντας το υπόλοιπο των ερωτηματολογίων που έπρεπε να συλλεχθούν μεταξύ των εναπομεινάντων Γ.Γ. 12

2 Μεθοδολογία Σχεδιασμού του Δείγματος της Έρευνας 2.1 Έρευνα στους Χρήστες Συστημάτων Πληροφορικής (n=1700) O πληθυσμός της έρευνας φαινομενικά είναι ομοιογενής (εργαζόμενοι στον Δημόσιο Τομέα). Ωστόσο, εγγενείς αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης στη Χώρα δεν επιτρέπουν τη χρήση μιας ενιαίας ομάδας κριτηρίων, όπως θα ήταν για παράδειγμα η κατανομή των εργαζομένων στους υπό διερεύνηση τομείς της δημόσιας διοίκησης καθώς, θα ήταν αδύνατη η επακριβής γνώση των εργαζομένων στις πολεοδομίες της Χώρας σε χρόνο εύλογο σύμφωνα με το γενικότερο χρονοδιάγραμμα της έρευνας. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκαν, αναγκαστικά, διαφορετικές δειγματοληπτικές προσεγγίσεις, οι οποίες περιγράφονται στις ακόλουθες παραγράφους. Στο Διάγραμμα που ακολουθεί συνοψίζεται η κατανομή των συμμετεχόντων, όπως ορίστηκε στις προδιαγραφές της έρευνας. Διάγραμμα 1: Κατανομή Συμμετεχόντων Εργαζομένων ανά Υπηρεσία Πολεοδομίες 15% ΔΟΥ 15% Υπουργεία 50% Γενικές Γραμματείες 20% 2.1.1 Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες Η επιλογή των δειγματοληπτικών μονάδων μεταξύ των ΔΟΥ ανά την Επικράτεια έγινε λαμβάνοντας υπόψη δύο παραμέτρους (στρώματα): τον αριθμό των εργαζομένων την τάξη 1 της κάθε Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας, με ομαδοποίηση στις 13 Περιφέρειες της χώρας. Ο Πίνακας 4 που ακολουθεί συνοψίζει τα στοιχεία αναφορικά με τον αριθμό εργαζομένων και τον αριθμό των ΔΟΥ Α και Β τάξης ανά Περιφέρεια, όπως προκύπτουν από το Υπουργείο Οικονομικών, ενώ ο Πίνακας 5 δίνει συγκεντρωτικά ανά περιφέρεια την εικόνα της επιλογής των δειγματοληπτικών μονάδων για το δείγμα των ΔΟΥ. Οι αναλυτικοί πίνακες των δειγματοληπτικών μονάδων ανά Υπηρεσία βρίσκονται στο Παράρτημα. 1 Οι ΔΟΥ της χώρας κατηγοριοποιούνται από το ΥΠΟΙΟ σε Α και Β τάξης ανάλογα με το εύρος των οικονομικών υπηρεσιών που προσφέρουν. 13

Πίνακας 4: Κατανομή Υπαλλήλων στις ΔΟΥ και Τάξεων ΔΟΥ στην Περιφέρεια (Στοιχεία του ΥΠΟΙΟ) ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΘΕΣΗ % Στο σύνολο ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ 552 5% ΑΤΤΙΚΗΣ 4015 37% ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 146 1% ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 683 6% ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 309 3% ΗΠΕΙΡΟΥ 394 4% ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 681 6% ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 242 2% ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1737 16% ΚΡΗΤΗΣ 554 5% ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 360 3% ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 652 6% ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 519 5% ΣΥΝΟΛΟ: 10844 100% Διάγραμμα 2: Απεικόνιση της κατανομής του Πληθυσμού των Υπαλλήλων των ΔΟΥ στην Επικράτεια ανά Περιφέρεια ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟY ΑΤΤΙΚΗΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Στον Πίνακα 5 που ακολουθεί παρουσιάζεται αναλυτικά η επιλογή των δειγματοληπτικών μονάδων για την έρευνα στις ΔΟΥ. 14

Πίνακας 5: Δ.Ο.Υ. ΔΟΥ - Επιλεγμένες Δειγματοληπτικές Μονάδες ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΠΙ ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΡ- ΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙ- ΦΕΡΕΙΑ ΤΑΞΗ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕ- ΡΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΑΞΗΣ ΔΟΥ ΕΝΤΟΣ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΛΟΓΟΥ- ΝΤΑ ΕΡΩΤΗ- ΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΕΙ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΑΛΟ- ΓΟΥΝΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑ- ΤΟΛΟΓΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΤΑ- ΞΗΣ ΔΟΥ ΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ (1) ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ (Σύνολο): 552 5% 13 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ 67 5% 12.1% Α 1 ΔΡΑΜΑΣ 61 5% 11.1% Α 1 ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ 65 5% 11.8% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 11 6% 73% 9 ΣΟΥΦΛΙΟΥ 20 5% 3.6% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 4 4% 27% 3 ΑΤΤΙΚΗΣ (Σύνολο): 4015 37% 94 Α ΠΕΙΡΑΙΑ 60 37% 1.5% Α 1 ΑΧΑΡΝΩΝ 52 37% 1.3% Α 1 ΒΥΡΩΝΑ 61 37% 1.5% Α 1 Ι' ΑΘΗΝΩΝ 52 37% 1.3% Α 1 ΙΒ ΑΘΗΝΩΝ 57 37% 1.4% Α 1 ΙΘ ΑΘΗΝΩΝ 61 37% 1.5% Α 1 ΙΣΤ ΑΘΗΝΩΝ 52 37% 1.3% Α 1 ΚΗΦΙΣΙΑΣ 69 37% 1.7% Α 1 ΚΟΡΩΠΙΟΥ 60 37% 1.5% Α 1 ΦΑΒΕ ΑΘΗΝΩΝ 104 37% 2.6% Α 1 ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ 89 37% 2.2% Α 1 ΦΑΕΕ ΑΘΗΝΩΝ 113 37% 2.8% Α 1 15

ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΠΙ ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΡ- ΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙ- ΦΕΡΕΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕ- ΡΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΑΞΗΣ ΔΟΥ ΕΝΤΟΣ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΛΟΓΟΥ- ΝΤΑ ΕΡΩΤΗ- ΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΕΙ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΑΛΟ- ΓΟΥΝΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑ- ΤΟΛΟΓΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΤΑ- ΞΗΣ Δ.Ο.Υ. ΤΑΞΗ Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 68 39% 93% 87 ΠΟΡΟΥ 12 37% 0.3% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 5 4% 7% 6 ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ (Σύνολο): 209 2% 5 ΧΙΟΥ 43 2% 20.6% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 3 2% 33% 2 ΛΗΜΝΟΥ 16 2% 7.7% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 6 5% 67% 3 ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Σύνολο): 683 6% 16 Α ΠΑΤΡΩΝ 79 6% 11.6% Α 1 Β ΠΑΤΡΩΝ 71 6% 10.4% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 10 6% 43% 7 ΑΚΡΑΤΑΣ 11 6% 1.6% Β 1 ΒΑΡΔΑΣ 7 6% 1.0% Β 1 ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ 7 6% 1.0% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 13 12% 57% 9 ΔΟΥ ΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ (1) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (Σύνολο): 309 3% 7 16

ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΠΙ ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΡ- ΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙ- ΦΕΡΕΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕ- ΡΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΑΞΗΣ ΔΟΥ ΕΝΤΟΣ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΛΟΓΟΥ- ΝΤΑ ΕΡΩΤΗ- ΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΕΙ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΑΛΟ- ΓΟΥΝΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑ- ΤΟΛΟΓΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΤΑ- ΞΗΣ Δ.Ο.Υ. ΤΑΞΗ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 50 3% 16.2% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 5 3% 42% 3 ΝΕΣΤΟΡΙΟΥ 5 3% 1.6% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 7 6% 58% 4 ΔΟΥ ΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ (1) ΗΠΕΙΡΟΥ (Σύνολο): 394 4% 9 Β ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 75 4% 19.0% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 5 3% 42% 4 ΜΕΤΣΟΒΟΥ 14 4% 3.6% Β 1 ΠΑΡΓΑΣ 11 4% 2.8% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 7 6% 58% 5 ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (Σύνολο): 681 6% 16 Α ΛΑΡΙΣΑΣ 61 6% 9.0% Α 1 Β ΒΟΛΟΥ 71 6% 10.4% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 11 6% 55% 9 ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ 14 6% 2.1% Β 1 ΤΥΡΝΑΒΟΥ 11 6% 1.6% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 9 8% 45% 7 ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ (Σύνολο): 242 2% 6 17

ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΠΙ ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΡ- ΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙ- ΦΕΡΕΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕ- ΡΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΑΞΗΣ ΔΟΥ ΕΝΤΟΣ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΛΟΓΟΥ- ΝΤΑ ΕΡΩΤΗ- ΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΕΙ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ Δ.Ο.Υ. ΤΑΞΗ Α ΚΕΡΚΥΡΑΣ 54 2% 22.3% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 5 3% 63% 4 ΙΘΑΚΗΣ 11 2% 4.5% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 3 3% 38% 2 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΑΛΟ- ΓΟΥΝΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑ- ΤΟΛΟΓΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΤΑ- ΞΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟ- ΝΙΑΣ (Σύνολο): 1737 16% 41 Β ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 55 16% 3.2% Α 1 ΒΕΡΟΙΑΣ 58 16% 3.3% Α 1 ΕΔΕΣΣΑΣ 44 16% 2.5% Α 1 Ι ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 46 16% 2.6% Α 1 ΦΑΕ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 89 16% 5.1% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 29 17% 69% 28 ΑΡΝΑΙΑΣ 19 16% 1.1% Β 1 ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ 14 16% 0.8% Β 1 ΝΙΓΡΙΤΑΣ 15 16% 0.9% Β 1 ΣΚΥΔΡΑΣ 16 16% 0.9% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 13 12% 31% 13 ΔΟΥ ΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ (1) ΚΡΗΤΗΣ (Σύνολο): 554 5% 13 Α ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 89 5% 16.1% Α 1 Β ΧΑΝΙΩΝ 67 5% 12.1% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 8 5% 53% 7 ΚΑΣΤ. ΚΙΣΣΑΜΟΥ 15 5% 2.7% Β 1 18

ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΠΙ ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΡ- ΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙ- ΦΕΡΕΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕ- ΡΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΑΞΗΣ ΔΟΥ ΕΝΤΟΣ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΛΟΓΟΥ- ΝΤΑ ΕΡΩΤΗ- ΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΕΙ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΑΛΟ- ΓΟΥΝΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑ- ΤΟΛΟΓΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΤΑ- ΞΗΣ Δ.Ο.Υ. ΤΑΞΗ ΣΗΤΕΙΑΣ 19 5% 3.4% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 7 6% 47% 6 ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ (Σύνολο): 360 3% 8 ΔΟΥ ΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ (1) ΚΩ 42 3% 11.7% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 3 2% 21% 2 ΘΗΡΑΣ 21 3% 5.8% Β 1 ΜΥΚΟΝΟΥ 18 3% 5.0% Β 1 ΤΗΝΟΥ 18 3% 5.0% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 11 10% 79% 7 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (Σύνολο): 652 6% 15 ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ 86 6% 13.2% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 8 5% 29% 4 ΓΥΘΕΙΟΥ 12 6% 1.8% Β 1 ΜΟΛΑΩΝ 13 6% 2.0% Β 1 ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ 24 6% 3.7% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 20 18% 71% 11 ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Σύνολο): 519 5% 12 19

ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΠΙ ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΡ- ΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙ- ΦΕΡΕΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕ- ΡΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΑΞΗΣ ΔΟΥ ΕΝΤΟΣ ΠΕ- ΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΛΟΓΟΥ- ΝΤΑ ΕΡΩΤΗ- ΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΕΙ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕ- ΝΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΑΛΟ- ΓΟΥΝΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑ- ΤΟΛΟΓΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΤΑ- ΞΗΣ Δ.Ο.Υ. ΤΑΞΗ ΘΗΒΩΝ 63 5% 12.1% Α 1 ΚΥΜΗΣ 24 5% 4.6% Α 1 Πλήθος ΔΟΥ Α τάξης 9 5% 56% 7 ΔΟΜΟΚΟΥ 12 5% 2.3% Β 1 ΣΤΥΛΙΔΑΣ 19 5% 3.7% Β 1 Πλήθος ΔΟΥ Β τάξης 7 6% 44% 5 ΣΥΝΟΛΟ ΔΟΥ 287 255 255 ΣΥΝΟΛΟ 10907 100% Σύνολο ΔΟΥ Α τάξης 175 100% Σύνολο ΔΟΥ Β τάξης 112 100% ΔΟΥ ΣΤΟ ΔΕΙΓΜΑ (1) 20

2.1.2 Πολεοδομικές Υπηρεσίες Αναφορικά με την έρευνα στις Πολεοδομίες, η ανάλυση γίνεται και πάλι σε επίπεδο Περιφερειών της Χώρας. Ωστόσο, η αδυναμία των αρμόδιων υπηρεσιών να μας δώσουν σε εύλογο χρονικό διάστημα στοιχεία αναφορικά με τον αριθμό των εργαζομένων μας υποχρέωσε να χρησιμοποιήσουμε ως στρώμα τον αριθμό των οικοδομικών αδειών για νέες κατοικίες της περιόδου 2005, όπως αυτές καταγράφονται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Χώρας (βλ. σχετικά Κεφάλαιο 2). Έτσι, ανάλογα την οικοδομική δραστηριότητα της κάθε περιφέρειας καθορίζεται και ο αριθμός των ερωτηματολογίων που συλλέγονται από τη συγκεκριμένη Περιφέρεια. Στο Διάγραμμα 3 συνοψίζεται η κατανομή των πολεοδομικών αδειών για το 2005 για το σύνολο της επικράτειας. Διάγραμμα 3: Κατανομή Πολοεδομικών Αδειών για το 2005 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤ. ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡ. ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Ο Πίνακας 6 συνοψίζει τον αριθμό των ερωτηματολογίων που συλλέχθηκαν ανά περιφέρεια με βάση την παραπάνω κατανομή ενώ η αναλυτική εικόνα παραθέτεται στο Παράρτημα. Πίνακας 6: Αριθμός Ερωτηματολογίων από Πολεοδομίες ανά Διοικητική Περιφέρεια Βάσει της Κατανομής των Αδειών το 2005 Αριθμός Διοικητικές Περιφέρειες Ερωτηματολογίων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 78 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 16 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 15 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 15 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 6 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 6 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 53 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 15 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ 8 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡ. ΑΙΓΑΙΟΥ 4 21

Αριθμός Διοικητικές Περιφέρειες Ερωτηματολογίων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤ. ΑΙΓΑΙΟΥ 9 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 14 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 17 2.1.3 Υπουργεία Ο αριθμός των 850 ερωτηματολογίων που χρειάστηκε να συλλεχθούν από εργαζομένους σε Υπουργεία προσεγγίστηκε και πάλι με βάση τον αριθμό των εργαζομένων που το κάθε Υπουργείο απασχολεί, όπως αυτός καταγράφεται από την ΕΣΥΕ. Ο Πίνακας 7 συνοψίζει τη σχετική πληροφορία. Πίνακας 7: Επιλογή Δειγματοληπτικών Μονάδων Εργαζομένων στα Υπουργεία Κατανομή Εργαζομένων σε Υπουργεία Αριθμός Εργαζομένων* % του συνόλου Αριθμός Ερωτημ/γίων Ανά Υπουργείο 1 Υπουργείο Απασχόλησης κ Κοινων. Προστασίας 1443 1,81% 15 Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κ Τροφίμων 3001 3,77% 32 Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης 118 0,15% 1 Υπουργείο Μεταφορών κ Επικοινωνιών 3456 4,34% 37 Υουργείο Δημόσιας Τάξης 1593 2,00% 17 Υπουργείο Δικαιοσύνης 11988 15,07% 128 Υπουργείο Εθνικής Άμυνας 14480 18,20% 155 Υπουργείο Εθνικής Παιδείας κ Θρησκευμάτων 3991 5,02% 43 Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας 762 0,96% 8 Υπουργείο Εξωτερικών 2586 3,25% 28 Υπουργείο Εσωτερικών, Δημ. Διοίκησης & Αποκέντρωσης 1782 2,24% 19 Υπουργείο Οικονομίας κ Οικονομικών 23398 29,41% 250 ΥΠΕΧΩΔΕ 4161 5,23% 44 Υπουργείο Πολιτισμού 5897 7,41% 63 Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης 67 0,08% 1 Υπουργείο Υγείας κ Κοινωνικής Αλληλεγγύης 809 1,02% 9 Υπουργείο Επικρατείας 658 0,83% 7 Υπουργείο Αιγαίου & Νησιωτικής πολιτικής 117 0,15% 1 Υπουργείο Ανάπτυξης 1126 1,42% 12 *πηγή: ΕΣΥΕΕ, πίνακας Σ2, Υπηρετούντες υπάλληλοι κατά υπουργείο και νομική μορφή 1 Ο αριθμός των ερωτηματολογίων ανά υπουργείο προκύπτει πολλαπλασιάζοντας την αναλογία των εργαζομένων που απασχολεί ως ποσοστό του συνόλου των εργαζομένων στα υπουργεία επί το προσδιορισμένο μέγεθος δείγματος (850 εργαζόμενους) 2.1.4 Γενικές Γραμματείες Διανέμονται ερωτηματολόγια σε όλες τις Γενικές Γραμματείες, οι οποίες βρίσκονται στην ευρύτερη περιφέρεια της Αττικής. Ωστόσο, μεταξύ των Γενικών Γραμματειών συγκαταλέγονται η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, η Γενική Γραμματεία Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας καθώς και η Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας. Οι τρεις αυτές Γενικές Γραμματείες, λόγω της φύσης του αντικειμένου τους, επανδρώνονται με εργαζόμενους 22

που είναι αναγκαίο να έχουν αυξημένες δεξιότητες στη χρήση των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (Η/Υ). Για το λόγο αυτό αποφασίστηκε, σε συνεννόηση με την Ομάδα Έργου του Παρατηρητηρίου, η συγκέντρωση του 30% (ήτοι 75 από τα 255) των ερωτηματολογίων που αναλογούν σε εργαζόμενους σε Γενικές Γραμματείες να γίνει από τις συγκεκριμένες τρεις αυτές Γενικές Γραμματείες, ενώ τα υπόλοιπα 180 ερωτηματολόγια να συλλεχθούν αναλογικά από τις εναπομένουσες Γενικές Γραμματείες. Η απόφαση αυτή οδήγησε στη συλλογή 4 ερωτηματολογίων από κάθε Γενική Γραμματεία, γεγονός που μεταφράζεται σε 168 ερωτηματολόγια, κατεβάζοντας τον αριθμό των ερωτηματολογίων που τελικώς συλλέχθηκαν σε 243 (-4.7% από την αρχική προδιαγραφή, μέγεθος αμελητέο χωρίς επιπτώσεις στην αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος). Ο Πίνακας 8 συνοψίζει τη σχετική πληροφορία: Πίνακας 8: Επιλογή δειγματοληπτικών μονάδων στις Γενικές Γραμματείες Γενικές Γραμματείες Αριθμός Ερωτηματολογίων Γενική Γραμματεία Υπουργείου Ανάπτυξης & Τροφίμων 4 Γενική Γραμματεία Αγροτικής Πολιτικής & Διεθνών Σχέσεων 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Ανάπτυξης 4 Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας 4 Γενική Γραμματεία Εμπορίου 4 Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας 25 Γενική Γραμματεία Καταναλωτή 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας 4 Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων 4 Γενική Γραμματεία Διαχείρισης Κοινοτικών & 'Αλλων Πόρων 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Δημοσίας Τάξης 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Δικαιοσύνης 4 Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης 4 Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων 4 Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς 4 Γενική Γραμματεία Γ.Γ Εκπ/σης Ενηλίκων (πρώην Λαϊκής Επιμόρφωσης) 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας 4 Γενική Γραμματεία Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Εξωτερικών 4 Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Αναπτυξιακής Συνεργασίας 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης & Αποκέντρωσης 4 Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας 4 Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρ. Διακυβέρνησης 4 Γενική Γραμματεία Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης 4 Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών 4 Γενική Γραμματεία Επικοινωνιών 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών 4 Γενική Γραμματεία Φορολογικών και Τελωνειακών θεμάτων 4 Γενική Γραμματεία Επενδύσεων και Ανάπτυξης 4 Γενική Γραμματεία Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος 25 23

Γενικές Γραμματείες (Ε.Σ.Υ.Ε) Αριθμός Ερωτηματολογίων Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής Γενικό Λογιστήριο του Κράτους 4 Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων 25 Γενική Γραμματεία Υ.ΠΕ.ΧΩΔΕ 4 Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων 4 Γενική Γραμματεία Συγχρημαδοτούμενων Δημοσίων Έργων 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Πολιτισμού 4 Γενική Γραμματεία Ολυμπιακής Αξιοποίησης 4 Γενική Γραμματεία Αθλητισμού 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης 4 Γενική Γραμματεία Ε.Ο.Τ. 4 Γενική Γραμματεία Υπουργείου Υγείας 4 Γενική Γραμματεία Πρόνοιας 4 Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας 4 Σημειώνεται ότι για να αποφευχθεί η περίπτωση επικάλυψης από τη διπλή συμπλήρωση ερωτηματολογίων εξαιρέθηκαν οι Ειδικές Γραμματείες, καθώς αρκετές από αυτές υπάγονται σε ευρύτερες Γενικές Γραμματείες με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η διάκριση αν ένας εργαζόμενος οργανικά ανήκει σε μια Γενική ή σε μια Ειδική Γραμματεία. 24

3 Έρευνα στα Στελέχη Πληροφορικής (n=100) Οι αρχικές προδιαγραφές του έργου προέβλεπαν τη συγκέντρωση 100 μόνον ερωτηματολογίων από την ίδια δομή υπηρεσιών (Υπουργεία, Γενικές Γραμματείες, ΔΟΥ και Πολεοδομίες) όπως και η έρευνα σε χρήστες. Ωστόσο, η πανομοιότυπη δομή των υπηρεσιών διευκολύνει τη συλλογή πολύ περισσότερων ερωτηματολογίων συνδυάζοντας τα ερωτηματολόγια που αφορούν τους χρήστες με αυτά που αφορούν τα στελέχη πληροφορικής, κατά την ίδια διαδικασία συλλογής στοιχείων. Έτσι, σε κάθε δειγματοληπτική μονάδα από τις τέσσερεις κατηγορίες Υπηρεσιών, μαζί με το ερωτηματολόγιο που αφορούσε τους εργαζόμενους-χρήστες εστάλη και ερωτηματολόγιο που αφορούσε το στέλεχος πληροφορικής της υπηρεσίας. Με τη διαδικασία αυτή συγκεντρώθηκαν συνολικά 230 ερωτηματολόγια στελεχών πληροφορικής. Έρευνα σε Γενικούς Διευθυντές Υπουργείων & Γενικών Γραμματειών (n=200) Οι αρχικές προδιαγραφές του έργου προέβλεπαν ότι η έρευνα των Γενικών Διευθυντών θα στηρίζονταν στη συγκέντρωση 200 ερωτηματολογίων από όλα τα Υπουργεία (Κεντρικές Διοικήσεις) και τις Γενικές Γραμματείες. Για την έρευνα των Γενικών Διευθυντών ζητήθηκε να χρησιμοποιηθούν προσωπικές συνεντεύξεις. Με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και από την Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης υπάρχουν 19 Υπουργεία και 64 Γενικές Γραμματείες. Οι Γενικές Διευθύνσεις βρέθηκαν ότι είναι 91. Η διαδικασία η οποία ακολουθήθηκε από την επιστημονική ομάδα του έργου, στη έρευνα των Γενικών Διευθυντών είναι: Τηλεφωνική επικοινωνία για αρχική ενημέρωση Αποστολή επιστολής και ερωτηματολογίων με email ή φαξ ή ταχυδρομείο Τηλεφωνική επικοινωνία για κλείσιμο ραντεβού συνέντευξης Πραγματοποίηση της Συνέντευξης Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω σε κάθε Γενικό Διευθυντή στάλθηκαν: μια επιστολή που τους ενημέρωνε για το Παρατηρητήριο της Κοινωνίας της Πληροφορίας, το έργο, την επιστημονική ομάδα υλοποίησης καθώς και για την έρευνα (διαδικασία διεξαγωγής της και σκοπούς της) ένα ερωτηματολόγιο με τις κλειστές ερωτήσεις που αφορούν στα e-skills των Γενικών Διευθυντών ένα ερωτηματολόγιο με ανοιχτές ερωτήσεις που αφορούσε σε α) υπηρεσίες που παρέχει η κάθε Γενική Διεύθυνση, β) παθογένειες της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης & προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισής τους, γ) αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα της Δημόσιας Διοίκησης, και δ) δράσεις και ενέργειες που θεωρούνται σημαντικές για την βελτίωση της Δημόσιας Διοίκησης. Παρά την προσπάθεια που έγινε για την κάλυψη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους του πληθυμού, η ανταπόκριση των Γενικών Διευθυντών ήταν αρκετά περιορισμένη. Σε πολλές περιπτώσεις ο Γενικοί Διευθυντές δεν ανταποκρίθηκαν στο αίτημα για ραντεβού και έστειλαν μόνο 25

απαντημένα τα κλειστά ερωτηματολόγια ενώ άλλοι δεν ανταποκρίθηκαν συνολικά στην έρευνα. Έτσι συγκεντρώθηκαν συνολικά 43 ερωτηματολόγια. 4 ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφεται η διαδικασία διεξαγωγής της έρευνας και συλλογής των στοιχείων. Υπενθυμίζεται ότι αφορά στις υπο-έρευνες των Χρηστών (Υπαλλήλων) και των Στελεχών Πληροφορικής, καθώς στους Γενικούς Διευθυντές πραγματοποιήθηκε συνέντευξη. 4.1 Διαδικασία Συλλογής των Στοιχείων 4.1.1 Περιφέρεια Αττικής Αναφορικά με τη διαδικασία της συλλογής στοιχείων στην περιφέρεια της Αττικής ακολουθήθηκε η ίδια μέθοδος τόσο για τα Υπουργεία & Γενικές Γραμματείες όσο και για τις ΔΟΥ & Πολεοδομίες. Η μέθοδος αυτή ονομάζεται drop & collect και προβλέπει την εξής διαδικασία: Τηλεφωνική επικοινωνία με τη δειγματοληπτική μονάδα για την επίτευξη επαφής με ένα συγκεκριμένο άτομο από τη δειγματοληπτική μονάδα, ώστε να υπάρξει επαφή προκειμένου να διευκρινιστούν οι σκοποί της έρευνας και να συμφωνηθεί ημέρα παράδοσης των ερωτηματολογίων, Επίσκεψη ερευνητού στην Υπηρεσία προκειμένου να δοθούν τα ερωτηματολόγια προς συμπλήρωση και συνεννόηση για την ημερομηνία παραλαβής, και Επίσκεψη εκ νέου του ερευνητή στην Υπηρεσία για τη συλλογή των συμπληρωμένων ερωτηματολογίων. Τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης προσέγγισης, έναντι της ταχυδρομικής συλλογής ερωτηματολογίων είναι, πρώτον, ο καλύτερος έλεγχος της όλης διαδικασίας και, δεύτερον, η ανταπόκριση η οποία προσεγγίζει με άνεση το 100% από την στιγμή της επιτυχημένης ολοκλήρωσης της πρώτης φάσης, δηλαδή της τηλεφωνικής επικοινωνίας. 4.1.2 Λοιπή Επικράτεια Η διαδικασία συλλογής στοιχείων στην λοιπή Επικράτεια έγινε με ταχυδρομική αποστολή καθώς ήταν ανέφικτη από πλευράς κόστους η υιοθέτηση της μεθόδου που ακολουθήθηκε στην Αττική. Πριν την αποστολή των ερωτηματολογίων, ωστόσο, προηγήθηκε τηλεφωνική επικοινωνία με κάθε Φορέα ώστε να υπάρξει ενημέρωση σε ότι αφορά τη διαδικασία της έρευνας. Στο πλαίσιο της επικοινωνίας αυτής έγινε καταγραφή των πλήρη στοιχείων του εργαζόμενου με τον οποίον πραγματοποιείτο η επαφή (όνομα, επώνυμο και η ακριβή θέση στην υπηρεσία). Την επόμενη ημέρα ταχυδρομούνταν ένας φάκελος που περιείχε τα ερωτηματολόγια με πλήρεις οδηγίες για τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων και τη διαδικασία επιστροφής του. Στο Παράρτημα του τεύχους παρουσιάζονται αναλυτικά οι οδηγίες συμπλήρωσης καθώς και οι συνοδευτικές επιστολές που χρησιμοποιήθηκαν σε μια προσπάθεια να διασφαλιστεί η αξιοπιστία της έρευνας και να μεγιστοποιηθεί το ποσοστό ανταπόκρισης. 26

4.2 Υποκίνηση Συμμετοχής και Ποσοστό Ανταπόκρισης Το προσδοκώμενο ποσοστό ανταπόκρισης στη συγκεκριμένη έρευνα ήταν εξαρχής υψηλό δεδομένου ότι: Η έρευνα απευθύνεται σε Δημόσιους Υπαλλήλους, εργαζόμενοι που είναι ιδιαίτερα δεκτικοί στην έννοια του «καθήκοντος», Η αποστολή του ερωτηματολογίου συνοδεύεται από μια σειρά επιστολών οι οποίες περιγράφουν τους στόχους της έρευνας, τον Φορέα (Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας), ο οποίος είναι επίσης κομμάτι του ευρύτερου δημοσίου τομέα, αλλά και τον υπεύθυνο Φορέα συντονισμού και διεξαγωγής της έρευνας (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Τα χαρακτηριστικά των φορέων που εμπλέκονται στην έρευνα διασφαλίζουν σε μεγάλο βαθμό την εχεμύθεια των απαντήσεων και την αξιοπιστία στη στατιστική επεξεργασία των στοιχείων, παράμετροι που εάν δεν διασφαλιστούν επηρεάζουν αρνητικά το ποσοστό ανταπόκρισης. Ωστόσο, στις περιπτώσεις εκείνες που κάποια από τις Υπηρεσίες δεν ανταποκρίνονταν στη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων, αντικαθίστατο από άλλη Υπηρεσία της ίδιας Διοικητικής Περιφέρειας ώστε να παραμείνει αναλλοίωτη η δομή του δείγματος. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, σταλθήκαν συνολικά 1.916 ερωτηματολόγια χρηστών και 415 ερωτηματολόγια στελεχών και επιστράφηκαν 1.496 ερωτηματολόγια χρηστών (ποσοστό ανταπόκρισης 78%) και 215 ερωτηματολόγια στελεχών (ποσοστό ανταπόκρισης 52%). 27

5 Ερευνητικό Εργαλείο & Μέτρηση Μεταβλητών Το ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε ήταν ερωτηματολόγιο σχεδιασμένο για αυτοσυμπλήρωση. Μετά από εκτενή ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας σχεδιάστηκε ένα πρώτο (draft) ερωτηματολόγιο το οποίο δόθηκε στο Παρατηρητήριο για σχολιασμό. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι παρά το ενιαίο του ερευνητικού στόχου, στην ουσία πρόκειται για τρεις διαφορετικές έρευνες, γεγονός που επέβαλε τη δημιουργία τριών διαφορετικών εργαλείων, έστω και αν αρκετά σημεία ήταν κοινά στα ερευνητικά εργαλεία. Αφού ενσωματώθηκαν οι παρατηρήσεις από την Ομάδα Έργου του Παρατηρητηρίου, τα 3 ερωτηματολόγια δοκιμάστηκαν πιλοτικά σε 80 εργαζόμενους, 15 στελέχη πληροφορικής και 5 Διευθυντές κατά την περίοδο 08/11 27/11/06. Η πιλοτική αυτή δοκιμή έδειξε ότι χρειάζονταν μόνον μικρές, λεκτικού χαρακτήρα αλλαγές οι οποίες και έγιναν. Στις επόμενες παραγράφους περιγράφεται αναλυτικά η μέτρηση των επιμέρους μεταβλητών του κάθε ερωτηματολογίου. 5.1 Ερευνητικό Εργαλείο για Εργαζόμενους 5.1.1 Επίπεδο Δεξιοτήτων σε Η/Υ (e-skills) Η πλέον κεντρική μεταβλητή του ερωτηματολογίου και της έρευνας αφορά τις δεξιότητες σε Η/Υ. Για τη μέτρηση των σχετικών δεξιοτήτων, καταρχάς, ελήφθησαν υπόψη τα σχετικά ερωτηματολόγια της Eurostat (Unit F6 - Information Society Statistics and Services of Eurostat, σελ. 183-193). Στη συνέχεια, ζητήθηκε από την Ομάδα Έργου του Παρατηρητηρίου να σχολιάσει και ενδεχομένως να διευρύνει τις συγκεκριμένες ερωτήσεις. Η διαδικασία αυτή κατέληξε σε ένα σύνολο 22 ερωτήσεων για τη μέτρηση των τεσσάρων επιπέδων (αρχικό, βασικό, προχωρημένο, εξειδικευμένο) δεξιοτήτων Η/Υ. Οι σχετικές ερωτήσεις διατυπώνονται σε μορφή κλίμακας με ακραίες τιμές 1 = «Κακή» και 5 = «Άριστη» ζητώντας από τον ερωτώμενο να καταγράψει την ικανότητά του για μια σειρά από δραστηριότητες που σχετίζονται με τη χρήση του Η/Υ, όπως για παράδειγμα, η χρήση ποντικιού για έναρξη ενός προγράμματος, η αποστολή και παραλαβή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η χρήση του λογισμικού και των εφαρμογών της Υπηρεσίας του ερωτώμενου, η συμπίεση αρχείων κλπ. Παράλληλα με τις συγκεκριμένες ερωτήσεις για την καταγραφή του επιπέδου των δεξιοτήτων του ερωτώμενου ελήφθη και μια συνολική μέτρηση χρησιμοποιώντας και πάλι την ίδια κλίμακα και τις ίδιες ακραίες τιμές. 5.1.2 Εκπαίδευση στη Χρήση Η/Υ Συναφές με το θέμα των δεξιοτήτων σε Η/Υ είναι και το επίπεδο εκπαίδευσης στους Η/Υ. Πιο συγκεκριμένα, οι κύριες μεταβλητές που εξετάστηκαν είναι πηγές απόκτησης γνώσεις για θέματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, ικανοποίηση από την εκπαίδευση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές (συνολικά αλλά και ανά μέθοδο-πηγή εκπαίδευσης με πενταβάθμια κλίμακα ακραίων τιμών 1 = «Δυσαρεστημένος» και 5 = «Ικανοποιημένος»), καθώς και την ένταση συμμετοχής σε εκπαιδευτικές διαδικασίες που έχει διοργανώσει η Υπηρεσία του ερωτώμενου (με ακραίες τιμές 1 = «Ποτέ δεν έχω παρακολουθήσει σεμινάριο» και 5 = «Τους τελευταίους 3 μήνες») ενώ έγινε καταγραφή και των κύριων λόγων για τους οποίους ενδεχομένως ο ερωτώμενος να μην έχει συμμετάσχει σε τέτοιες εκπαιδευτικές διαδικασίες της Υπηρεσίας του. Για τη μέτρηση των 28

μεταβλητών ακολουθήθηκε η φόρμα της Eurostat (Unit F6 - Information Society Statistics and Services of Eurostat, σελ. 183-193). 5.1.3 Χρήση Ηλεκτρονικού Υπολογιστή στην Εργασία Μια άλλη σημαντική ενότητα του ερευνητικού εργαλείου εστίασε στη χρήση του Η/Υ στην εργασία και την αναγκαιότητα χρήσης τους στο πλαίσιο εκτέλεσης των καθηκόντων του εργαζόμενου. Στις επόμενες παραγράφους περιγράφονται αναλυτικότερα οι συγκεκριμένες μεταβλητές που εξετάστηκαν. Αντιλαμβανομένη Ωφέλεια. Για τη μέτρηση της αντιλαμβανόμενης ωφέλειας στο πλαίσιο εκτέλεσης των καθηκόντων του ερωτώμενου χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα των Igbaria et al. (1996) με πενταβάθμια κλίμακα και ακραίες τιμές 1 = «Διαφωνώ απόλυτα» και 5 = «Συμφωνώ απόλυτα» Αντιλαμβανόμενη Πολυπλοκότητα Για τη μέτρηση της αντιλαμβανόμενης πολυπλοκότητας στο πλαίσιο της χρήσης των Η/Υ από τον ερωτώμενο για την εκτέλεση των καθηκόντων του χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα των Igbaria et al. (1996) με πενταβάθμια κλίμακα και ακραίες τιμές 1 = «Διαφωνώ απόλυτα» και 5 = «Συμφωνώ απόλυτα». Ενθάρρυνση από την Υπηρεσία για την Υιοθέτηση των Η/Υ Για τη μέτρηση του βαθμού στον οποίον η ίδια η Υπηρεσία ενθαρρύνει τους υπαλλήλους να χρησιμοποιούν τον Η/Υ στο πλαίσιο της εκτέλεσης των καθηκόντων τους χρησιμοποιήθηκε και πάλι κλίμακα των Igbaria et al. (1996) με πενταβάθμια κλίμακα και ακραίες τιμές 1 = «Διαφωνώ απόλυτα» και 5 = «Συμφωνώ απόλυτα». Λογισμικό που Χρησιμοποιείται στο Πλαίσιο Εκτέλεσης των Καθηκόντων Μια άλλη σημαντική μεταβλητή που καταγράφηκε αφορά το λογισμικό που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι στο πλαίσιο της εκτέλεσης των καθηκόντων τους. Για τον σκοπό αυτό εξετάστηκε αν χρησιμοποιείται 1) το λογισμικό της υπηρεσίας, 2) κειμενογράφος (πχ. Word), 3) φύλλο εργασίας (πχ. Excel), 4) πρόγραμμα παρουσιάσεων (πχ. Power-Point), 5) πρόγραμμα Διαχείριση Βάσης Δεδομένων (πχ. Access), 6) προγράμματα Πλοήγησης στο Διαδίκτυο (πχ. Explorer), 7) προγράμματα Διαχείρισης ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (πχ. Outlook). Αναγκαιότητα του Η/Υ για την Εκτέλεση των Καθηκόντων του Χρήστη Τέλος, για τη μέτρηση του βαθμού στον οποίον ο Η/Υ είναι αναγκαίος για την εκτέλεση των καθηκόντων του ερωτώμενου χρησιμοποιήθηκε και πάλι η μέτρηση των Igbaria et al. (1996) με πενταβάθμια κλίμακα και ακραίες τιμές 1 = «Ελάχιστα/Καθόλου απαραίτητος ο Η/Υ για καμία εργασία» και 5 = «Πάρα Πολύ / Τελείως Απαραίτητος». 5.1.4 Οργανωσιακά Θέματα Υπηρεσίας / Οργανισμού Η τέταρτη βασική ενότητα του ερευνητικού εργαλείου εστίασε σε θέματα που συνδέονται με οργανωσιακά θέματα της υπηρεσίας στην οποία εργάζεται ο χρήστης. Ειδικότερα, οι μεταβλητές που εξετάστηκαν είναι 1) η στάση του εργαζόμενου έναντι της αλλαγής μεταβολής (attitude towards change), 2) προσανατολισμός της υπηρεσίας στον πολίτη, 3) ο βαθμός στον οποίον η υπηρεσία θέτει για τον εργαζόμενο «αντικρουόμενους ρόλους», 4) ο βαθμός γραφειοκρατίας που χαρακτηρίζει την Υπηρεσία, 5) ο βαθμός εμπιστοσύνης που ο εργαζόμενος-χρήστης αισθάνεται για 29

τον άμεσο προϊστάμενο του και 6) η συνολική οργανωσιακή κουλτούρα που χαρακτηρίζει την Υπηρεσία. Στις επόμενες παραγράφους συνοψίζεται η μέτρηση της κάθε μιας από τις συγκεκριμένες μεταβλητές. Στάση Εργαζομένου Έναντι της Αλλαγής Για τη μέτρηση του βαθμού στον οποίον ο εργαζόμενος - χρήστης υποστηρίζει και ενθαρρύνει ή όχι προσπάθειες της Υπηρεσίας για αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της χρησιμοποιήθηκε η πενταβάθμια κλίμακα των Neiva et al. (2005) με ακραίες τιμές 1 = «Διαφωνώ απόλυτα» και 5 = «Συμφωνώ απόλυτα». Προσανατολισμός της Υπηρεσίας στον Πολίτη Για τη μέτρηση του βαθμού στον οποίον ο εργαζόμενος - χρήστης εκτιμά ότι η η Υπηρεσία του είναι προσανατολισμένη στον πολίτη χρησιμοποιήθηκε η πενταβάθμια κλίμακα των Narver at al. (1998), προσαρμοσμένη κατάλληλα για τις ανάγκες της συγκεκριμένης έρευνας και με ακραίες τιμές 1 = «Διαφωνώ απόλυτα» και 5 = «Συμφωνώ απόλυτα». Αντικρουόμενοι Ρόλοι για τον Εργαζόμενο Για τη μέτρηση του βαθμού στον οποίον ο εργαζόμενος - χρήστης αντιλαμβάνεται ως αντικρουόμενους τους ρόλους που του αναθέτει η Υπηρεσία του χρησιμοποιήθηκε η πενταβάθμια κλίμακα των Babin και Boles (1996) με ακραίες τιμές 1 = «Καθόλου» και 5 = «Σε πολύ μεγάλο βαθμό». Γραφειοκρατία της Υπηρεσίας Για τη μέτρηση του βαθμού στον οποίον ο εργαζόμενος - χρήστης αντιλαμβάνεται ως γραφειοκρατική την Υπηρεσία στην οποία εργάζεται χρησιμοποιήθηκε η πενταβάθμια κλίμακα των Moorman και Miner (1997) με ακραίες τιμές 1 = «Καθόλου» και 5 = «Σε πολύ μεγάλο βαθμό». Εμπιστοσύνη στον Προϊστάμενο Για τη μέτρηση του βαθμού στον οποίον ο εργαζόμενος - χρήστης εμπιστεύεται τον άμεσο προϊστάμενο του χρησιμοποιήθηκε η πενταβάθμια κλίμακα του Rich (1997) με ακραίες τιμές 1 = «Καθόλου» και 5 = «Σε πολύ μεγάλο βαθμό». Οργανωσιακή Κουλτούρα Τέλος, για την καταγραφή της οργανωσιακής κουλτούρας της Υπηρεσίας στην οποία εργάζεται ο χρήστης και του τρόπου που την αντιλαμβάνεται χρησιμοποιήθηκε η πενταβάθμια κλίμακα των Deshpandè et al. (1993) με ακραίες τιμές 1 = «Καθόλου» και 5 = «Σε πολύ μεγάλο βαθμό». 5.1.5 Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Ερωτώμενου Τέλος, η τελευταία ενότητα του ερωτηματολογίου αφορούσε δημογραφικές μεταβλητές του ερωτώμενου όπως: Φύλο, Ηλικία, Εκπαιδευτικό επίπεδο, Κλάδος ειδικότητα, Θέση (υπαλληλική / προϊστάμενος), 30

Υπηρεσία και έτη στην υπηρεσία, Σύνολο ετών υπηρεσίας στο Δημόσιο, Προηγούμενη εργασιακή εμπειρία στον ιδιωτικό τομέα, Κατοχή πιστοποιητικού γνώσης Η/Υ Κατοχή Η/Υ στο σπίτι, και Σύνδεση internet στο σπίτι. 5.2 Ερευνητικό Εργαλείο για Στελέχη Πληροφορικής Όπως και στην περίπτωση των χρηστών, το ερευνητικό εργαλείο για την έρευνα των στελεχών πληροφορικής ήταν επίσης ερωτηματολόγιο, το οποίο παρατίθεται στο Παράρτημα του παραδοτέου. Ο σχεδιασμός του ερευνητικού εργαλείου της συγκεκριμένης έρευνας έγινε παράλληλα με το ερευνητικό εργαλείο για την έρευνα των χρηστών και στηρίχθηκε ακριβώς στις ίδιες αρχές. Το εργαλείο δοκιμάστηκε πιλοτικά την ίδια περίοδο και με την ίδια διαδικασία που ακολουθήθηκε για το ερευνητικό εργαλείο της έρευνας των χρηστών, με ανάλογα αποτελέσματα. Τα δύο εργαλεία έχουν πολλές κοινές πτυχές αλλά και αρκετές διαφορετικές, ιδίως αναφορικά με τις δεξιότητες σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές δεδομένου ότι απευθύνεται σε εξειδικευμένα στελέχη. Στις ενότητες που ακολουθούν σχολιάζεται και εξηγείται η μέτρηση μόνον των μεταβλητών εκείνων που ήταν διαφορετικές συγκριτικά με το ερευνητικό εργαλείο της έρευνας των χρηστών. 5.2.1 Καθήκοντα, Δεξιότητες (e-skills) και Χειρισμός Η/Υ Λογισμικό που Χρησιμοποιείται στο Πλαίσιο Εκτέλεσης των Καθηκόντων Μια σημαντική μεταβλητή που καταγράφηκε αφορά το λογισμικό που χρησιμοποιούν τα στελέχη πληροφορικής στο πλαίσιο της εκτέλεσης των καθηκόντων τους. Για τον σκοπό αυτό εξετάστηκε αν χρησιμοποιείται 1) το λογισμικό της υπηρεσίας, 2) κειμενογράφο (πχ. Word), 3) φύλλο εργασίας (πχ. Excel), 4) πρόγραμμα παρουσιάσεων (πχ. Power-Point), 5) πρόγραμμα Διαχείριση Βάσης Δεδομένων (πχ. Access), 6) προγράμματα Πλοήγηση στο Διαδίκτυο (πχ. Explorer), 7) προγράμματα Διαχείρισης ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (πχ. Outlook). Στο πλαίσιο της μέτρησης της συγκεκριμένης μεταβλητής καταγράφηκαν επίσης οι ώρες που χρησιμοποιούν το κάθε λογισμικό σε εβδομαδιαία βάση. Δραστηριότητες Μια άλλη σημαντική μεταβλητή που καταγράφηκε αφορά τις δραστηριότητες των στελεχών πληροφορικής, όπως για παράδειγμα η διαχείριση hardware και software, η συντήρηση δικτύου, ο σχεδιασμός βάσεων δεδομένων κλπ., καθώς και οι ώρες που κάθε ένα από τα καθήκοντα αυτά τους απασχολούν σε εβδομαδιαία βάση Ανάγκη Εκπαίδευσης Στο πλαίσιο της έρευνας ζητήθηκε από τα στελέχη πληροφορικής να δείξουν χρησιμοποιώντας πενταβάθμια κλίμακα με ακραίες τιμές 1 = «Καθόλου» 5 = «Σε πολύ μεγάλο βαθμό» τον βαθμό στον οποίον αισθάνονται ότι χρειάζονται περεταίρω εκπαίδευση για τις συγκεκριμένες δραστηριότητες με τις οποίες απασχολούνται στο πλαίσιο της εκτέλεσης των καθηκόντων τους. 31