ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕΡΟΣ Ι ΝΙΚΟΣ ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΑΚΗΣ ΙΑΛΕΞΗ #1 ΑΚΑ. ΕΤΟΣ 2015-16
Εισροή παραγωγής (& εισαγωγών) L K Επιχειρήσεις Y Αγορά αγαθών εισαγωγές ΚΟΣΜΟΣ Ιδιοκτήτες Εργαζόμενοι Κυβέρνηση Νοικοκυριά
Εκροή διανομής σε μία οικονομία L K Επιχειρήσεις Y Αγορά αγαθών εισαγωγές ΚΟΣΜΟΣ I εξαγωγές Ιδιοκτήτες C G Εργαζόμενοι Κυβέρνηση Νοικοκυριά
Ροή εισοδημάτων-δαπανών σε μία οικονομία μισθοί Αξία Επιχειρήσεις κέρδη αποσβέσεις Καθαρά κέρδη Επενδυτικές δαπάνες εξαγωγές Αγορά αγαθών εισαγωγές ημ. δαπάνες ΚΟΣΜΟΣ Ιδιοκτήτες μισθοί Εργαζόμενοι Κατανάλωση Κυβέρνηση αποταμίευση Καταθέσεις, Τίτλοι, ακίνητα
Ροή εισοδημάτων και φόρων σε μία οικονομία μισθοί κέρδη Επιχειρήσεις Αξία Αγορά αγαθών εξαγωγές εισαγωγές ΚΟΣΜΟΣ -[αποσβέσεις] Καθαρά κέρδη Μισθοί/αμοιβές συντάξεις ΦΕΝΠ ΦΕΦΠ ΦΠΑ ΕΦΚ Άμεσοι Φόροι Δασμοί Έμμεσοι Φόροι Κυβέρνηση Καταθέσεις, Τίτλοι, ακίνητα ΧΡΗΣΗ ΚΑΤΟΧΗ Φόροι περιουσίας
Φορολογική πολιτική ημοσιονομική πολιτική: Εργαλεία, αποτελεσματικότητα και περιορισμοί ημόσιες δαπάνες: ημόσια κατανάλωση και δημόσιες επενδύσεις. ημόσια έσοδα: Φόροι+Τέλη+Πρόσοδοι
ημόσια έσοδα: Φόροι+Τέλη+Πρόσοδοι ΦΟΡΟΙ : Τ=θ.Ζ θ : φορολογικός συντελεστής Ζ : φορολογική βάση (φορολογητέα ύλη) Ανά είδος φορολογητέας ύλης: Εισοδήματος Κατανάλωσης (είδη, υπηρεσίες) Περιουσίας Ανά είδος φορολογουμένου: Ι. ΑΜΕΣΟΙ : Ονομαστικοί/Προσωπικοί ΙΙ. ΕΜΜΕΣΟΙ: Καθολικοί/Ανώνυμοι
ΑΜΕΣΟΙ Φόροι ΦΟΡΟΙ : Τ=θ.Ζ Ζ : εισόδημα ή περιουσία Ι. ΑΜΕΣΟΙ 1.Φυσικών Προσώπων. ΦΕΦΠ: Μισθωτοί, Αυτό-απασχολούμενοι 2.Νομικών Προσώπων ΦΕΝΠ: ΑΕ, ΟΕ, εταιρείες ειδικού σκοπού 3. Περιουσίας: Μεταβίβασης: (αγοραπωλησία, κληρονομιά, δωρεά) Κατοχής: (ιδιοκτησία, καταθέσεις, μετοχές, κλπ) 4. Υπεραξίας: Μεταβολή αξίας περιουσίας
Φόροι Κατανάλωσης ΙΙ. ΕΜΜΕΣΟΙ ΦΟΡΟΙ : Τ=θ.Ζ Ζ : ποσότητα (C) ή δαπάνη (ΡC) 1. Ειδικοί φόροι αναλογικοί στην ποσότητα Τ=θC 2. Ειδικοί φόροι αναλογικοί στην τιμή T= θρc 3. ΦΠΑ: ανάλογα με την τιμή πώλησης και την προστιθέμενη αξία Συχνότητα: Σε τακτική βάση ή εκτάκτως ΤΕΛΗ: ιόδια, χαρτόσημα, κλπ
ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Νοέμβριος 2008 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πίνακας 3.1 Κρατικός προϋπολογισμός (σε εκατ. ευρώ) Α. Τακτικός Προϋπολογισμός (ΤΠ) 2006 1. Καθαρά έσοδα ΤΠ (α+β) 46.293 α. Τακτικά έσοδα 47.912 β. Επιστροφές φόρων -2.392 2. απάνες ΤΠ (α+β) 50.116 α. Τόκοι 9.589 β. Πρωτογενείς δαπάνες 40.527 3. Έλλειμμα ΤΠ (1-2) -3.823 Β. Πρόγραμμα ημόσιων Επενδύσεων (Π Ε) 4. Έσοδα EE 3.775 5. απάνες Επενδύσεων 8.184 6. Έλλειμμα Π Ε (4-5) -4.409 7. Έλλειμμα Κεντρικής Κυβέρνησης (3+6) -8.232 ΑΕΠ (σε εκατ. ευρώ) 213.207 Έλλειμμα Κ.Κ. % του ΑΕΠ) -3,9%
Πώς συνδέεται ο συντελεστής φορολογίας θ με την παραγωγή και κατανάλωση; Y a 1 a AK L Z YP wl ( r ) K, wl (1 a) Z, ( r ) K az D L K L ar K Y T ( wl) ( rk) [(1 a) ] Z Z, r Y L ar K (1 a) r I C C D C Y T PC [ ( Z T )] ( 1 ) Z
Μέση φορολογική επιβάρυνση Τ=θ. Ζ Εισόδημα: Z=Y P D I Y C Y T T T T Z, (1 ) C C L ar K T ά: (1 ) [(1 a) ] r ά : c L K 0.19, 0.20, 0.25, a 0.30, 0.85, r 0.05, 0.10 0.30
Επιδράσεις αύξησης φορολογίας: ΦΟΡΟΙ : ΑΜΕΣΟΙ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ: Μείωση εισοδήματος, μείωση τιμών ΑΜΕΣΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ: Μείωση επενδύσεων, αύξηση τιμών ΕΜΜΕΣΟΙ: Μείωση κατανάλωσης, αύξηση τιμών ΤΕΛΗ: Μείωση χρήσης υπηρεσιών, αύξηση τιμών (Μτβ εισπράξεων εξαρτάται από ελαστικότητα)
Το υπόδειγμα AD-ΑS P SAS P1 P2 νέα AD AD Υ2 Υ1 Υ Αύξηση άμεσων φόρων : Ύφεση και πτώση τιμών (πιο κάτω η AD, λόγω μείωσης διαθέσιμου εισοδήματος)
Το υπόδειγμα AD-ΑS P SAS P2 P1 AD Υ2 Υ1 Υ Αύξηση άμεσων φόρων κεφαλαίου: Ύφεση και άνοδος τιμών (πιο πάνω η AS, λόγω μείωσης επενδύσεων)
Το υπόδειγμα AD-ΑS P SAS P2 P1 AD Υ2 Υ1 Υ Αύξηση έμμεσων φόρων: Ύφεση και άνοδος τιμών (πιο πάνω η AS, λόγω αύξησης τιμών)
Πώς η άμεση φορολογία προκαλεί στρεβλώσεις στους Συντελεστές Παραγωγής Παραγωγή: Y AK L 1 Τιμές : P, Ονομ. μισθός: w, Ονομ. αμοιβή κεφαλαίου: R Κατανομή εισοδήματος YP wl RK, wl (1 ) YP, RK YP Κατανομή συντελεστών: K w L 1 R NET K NET L NET K K w 1 w L (1 )(1 ) YP, R K (1 ) YP NET L L 1 R 1 K A : K Y K A : K Y φορολογικός ανταγωνισμός
Χαρακτηριστικά της φορολογίας Έμμεσοι φόροι αυξάνουν τις τιμές καταναλωτή Ρ C =(1+θ C )P Εισπράττονται σε μεγαλύτερο μέρος του διαθέσιμου εισοδήματος των φτωχών νοικοκυριών εν προκαλούν στρέβλωση στη κατανομή Συντελεστών Παραγωγής
Χαρακτηριστικά της φορολογίας Άμεσοι φόροι αλλάζουν την κατανομή Σ.Π. (στρέβλωση) Συνήθως έχουμε προοδευτική φορολογία βελτιώνει την κατανομή του ΙΑΘΕΣΙΜΟΥ εισοδήματος
Προβλήματα της φορολογίας Οι φόροι δεν αυξάνουν πάντα με τους συντελεστές (μείωση παραγωγής, φοροδιαφυγή) Πρόβλημα διαχρονικής αξιοπιστίας Πώς ο πληθωρισμός επιβαρύνει την φορολογία (φορολογική άνωση, buoyancy)
ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2011 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Πίνακας 4.3 Εσοδα τακτικου προυπολογισμου (σε εκατ. ευρώ) 2009 2010 2010 2011 Πραγμ/σεις Προβλέψεις Εκτιμήσεις Προβλέψεις ΤΕΛΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ 1.404 1.970 1626 1507 (Ταξινόμηση και κυκλοφορία) Αύξηση τελών 2010/2009 κατά 35% Αύξηση εισπράξεων κατά 15%
Σταθερή φορολόγηση εισοδήματος Τ Τ=θΖ Ενιαίος συντελεστής (flat tax, single tax) 0 θ Ζ Εφαρμόζεται σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης θ=0.15 (15%)
Προοδευτική φορολόγηση εισοδήματος Κλιμάκια εισοδήματος Ψ 0 αφορολόγητο όριο Τ Ψ1 με θ 1 Ψ2 με θ 2 κλπ Προοδευτικός συντελεστής (progressive tax) Αν Ζ< Ψ 0 Τ=0 Τ=θ1(ψ1)+ +θ2(ψ2) +... θ 2 0 ψ 0 θ 1 ψ1 ψ2 Ζ
Παράδειγμα Φορολογικής αφαίμαξης λόγω πληθωρισμού ό ό : 12.000 0 0 0 0 1 ά ί : 1 18.000 1 0.20 0 2 ά ί : 2 10.000 2 0.30 ό : 29.000, ό : (29.000 12.000) 3.400 1 ό : 10% ό : ' 1.10*29.000 31.900 ό : ' (30.000 12.000) (31.900 30.000) 3.600 470 4.070 1 2 ί : ' 4.070 3.400 670
Προσαρμογή κλιμακίων λόγω πληθωρισμού ή ή ί : ' (1 ) 0 0 ' (1 ) 1 1 ' (1 )... 2 2