2
5 ÚfiÏÔÁÔ Î ÔÛË Η δε τερη έκδοση του βιβλίου Θεματογραφία Αρχαίων Ελληνικών Γ Λυκείου έρχεται να συμπληρώσει τη διδασκαλία του αδίδακτου κειμένου με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας και να προσφέρει πολ τιμη στήριξη σε καθηγητές και σε μαθητές που αναζητο ν νέο, πρωτ τυπο υλικ στην ενασχ λησή τους με το συντακτικ και τη γραμματική της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Περιλαμβάνει 50 επιλεγμένα κείμενα της αττικής πεζογραφίας, που με τη βοήθεια του λεξιλογίου και των πρωτ τυπων ασκήσεων κλειστο και ανοικτο τ που ολοκληρώνουν την επεξεργασία του αδίδακτου κειμένου. Τα κείμενα μπορο ν να διερευνηθο ν και ανεξάρτητα απ τις ασκήσεις, με αναλυτική σ νταξη και απ δοση της μετάφρασης, αλλά και με την παράλληλη προσέγγισή τους μέσω των συντακτικών, λεξιλογικών και γραμματικών ασκήσεων που τα συνοδε ουν. Η έκδοση συνοδε εται απ ένα CD-ROM * που περιέχει: ñ ñ ñ Μεταφράσεις και συντακτική ανάλυση των 50 αδίδακτων κειμένων. Απαντήσεις στις ασκήσεις των κειμένων. Διαδραστικές εφαρμογές σε 5 επιλεγμένα κείμενα της θεματογραφίας. Ευχαριστο με θερμά τις εκδ σεις ΖΗΤΗ για την εμπιστοσ νη που μας έδειξαν κατά την πολ χρονη συνεργασία μας. Αναστασία Γιαγκοπο λου, Ε α Δασκάλου, Θεσσαλονίκη, Αγουστος 2012 * Το CD-ROM είναι αυτοεκτελο μενο (auto-run). Κατά την εισαγωγή του στον υπολογιστή μπορεί να σας ζητηθεί να επιλέξετε την εντολή «Να επιτρέπεται η εκτέλεση ενεργο περιεχομένου CD στον Υπολογιστή». Μπορείτε επίσης (με εξερε νηση στα περιεχ μενα του CD-ROM) να έχετε πρ σβαση σε λο το υλικ ξεκινώντας απ το αρχείο <INDEX.htm>. Για τη χρήση του CD-ROM αρκεί να έχετε εγκατεστημένο οποιοδήποτε πρ γραμμα περιήγησης Web (π.χ. Windows Internet Explorer, Mozilla Firefox, Apple Safari, Opera, Google Chrome κτλ.) και τον Adobe Reader.
6 ÚfiÏÔÁÔ Î ÔÛË Η θεματογραφία αυτή της αρχαίας ελληνικής είναι το δε τερο μέρος μιας προσπάθειας που ξεκίνησε με αφορμή την εκπαιδευτική μεταρρ θμιση με τη θεματογραφία της Β λυκείου. Αισιοδοξο με τι προσφέρουμε νέο υλικ και νέα αντιμετώπιση στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών απ το πρωτ τυπο. Η έως τώρα διδασκαλία του αδίδακτου κειμένου περιοριζ ταν σε συγκεκριμένες φ ρμες, αυστηρά οριοθετημένες, χωρίς να αφήνει περιθώρια για αυτενέργεια και προβληματισμ, γεγον ς που κατέστησε τα αρχαία ελληνικά ένα συντηρητικ και πολλές φορές, χωρίς ενδιαφέρον μάθημα που κινο νταν μ νο στα στενά πλαίσια του συντακτικο και της γραμματικής. Η νέα μως εκπαιδευτική πραγματικ τητα μάς οδήγησε σε αναζήτηση μιας μεθοδολογίας που να ανταποκρίνεται στις μαθησιακές ανάγκες. Με τα 50 επιλεγμένα κείμενα της αττικής πεζογραφίας, με τη βοήθεια του λεξιλογίου και των πρωτ τυπων ασκήσεων, επιχειρο με να συστηματοποιήσουμε τη γνώση, αλλά και να προετοιμάσουμε το μαθητή της θεωρητικής κατε θυνσης, ώστε να εξοικειωθεί με το αδίδακτο κείμενο. Τα κείμενα αυτά επιλέχθηκαν με τα εξής κριτήρια: α) το βαθμ δυσκολίας που παρουσιάζουν στη συντακτική δομή και στην ερμηνεία, β) την ποικιλία των συντακτικών φαινομένων, απ τα πιο συχνά έως και τα πιο σπάνια, ώστε να σχολιασθο ν και να αφομοιωθο ν, γ) το λεξιλ γιο που συμβάλλει στην παρακολο θηση της διαχρονικ τητας της ελληνικής γλώσσας. Η επεξεργασία του κειμένου ολοκληρώνεται και καλ πτεται σε σημαντικ βαθμ απ τις ασκήσεις (συντακτικές - λεξιλογικές - γραμματικές) και συμπληρώνεται με τη χρήση λεξιλογικών ασκήσεων (σημασία λέξεων - εκφράσεων, συνώνυμα - αντώνυμα, σ νθετα) που βοηθο ν το μαθητή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας. Ωστ σο, με το βιβλίο αυτ δε στοχε ουμε να βοηθήσουμε μ νο τους μαθητές της θεωρητικής κατε θυνσης, αλλά, αν τα καταφέρουμε, να σταθο με πολ τιμοι αρωγοί στους συναδέλφους φιλολ γους στην προσπάθειά τους να προσφέρουν πλήθος ασκήσεων, ανοικτο και κλειστο τ που. Το βιβλίο αυτ θα μπορο σε ίσως να λειτουργήσει συμπληρωματικά, ή εξεταζ μενο παράλληλα με το βιβλίο «Θεωρία και Aσκήσεις Συντακτικο της Γ Λυκείου» για να ολοκληρώσει τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών. Τέλος, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους κ. Ν. Ξανθ πουλο και κ. Α. Γιαγκ πουλο, συμπαραστάτες και δασκάλους μας, για τις πολ τιμες υποδείξεις και συμβουλές τους, που έδωσαν υπ σταση στη δική μας προσπάθεια. Αναστασία Γιαγκοπο λου - Ε α Δασκάλου Θεσσαλονίκη, Mάιος 2000
ÂÚÈÂ fiìâó Θέμα 1ο Ισοκράτους, Αρχίδαμος 88-89...............................................9 Θέμα 2ο Aνδοκίδου, Περ τ ς πρ ς Λακεδαιμονίους Ε ρήνης 1-2...............13 Θέμα 3ο Λυσίου, Kατ Eρατοσθένους 4-5..........................................17 Θέμα 4ο Λυκο ργου, Κατ Λεωκράτους 68-70.....................................20 Θέμα 5ο Λυκο ργου, Kατ Λεωκράτους 7-8.......................................23 Θέμα 6ο Λυσίου, Kατ Eρατοσθένους 89-91.......................................26 Θέμα 7ο Λυσίου, Kατ Eρατοσθένους 34-35.......................................29 Θέμα 8ο Iσοκράτους, Περ Ε ρήνης 160d-e..........................................32 Θέμα 9ο Λυσίου, Yπ ρ τ ν Aριστοφάνους Xρημ. XIX 1-3.......................35 Θέμα 10ο Ξενοφ ντος, Συμπ σιον IV 34-36.........................................38 Θέμα 11ο Δημοσθένους, Kατ Mειδίου 29-30........................................41 Θέμα 12ο Λυσίου, Kατ Nικομάχου 31-33............................................44 Θέμα 13ο Ξενοφ ντος, Eλληνικ 5, 1, 28-30..........................................47 Θέμα 14ο Θουκυδίδου, II. 58, 1-2.......................................................50 Θέμα 15ο Θουκυδίδου, III. 20, 1-2......................................................53 Θέμα 16ο Θουκυδίδου, I. 18, 1-2........................................................56 Θέμα 17ο Θουκυδίδου, I. 60, 1-3........................................................59 Θέμα 18ο Δημοσθένους, Πρ ς Tιμ θεον 66-68......................................62 Θέμα 19ο Λυσίου, Δήμου καταλ σεως πολογία 4-6................................66 Θέμα 20ο Δημοσθένους, Kατ Φιλίππου Δ 1-2......................................70 Θέμα 21ο A σχίνη, Kατ Tιμάρχου 4-5................................................73 Θέμα 22ο Θουκυδίδου, Θ, 18...........................................................76 Θέμα 23ο Πλάτωνος, Γοργίας 483 B-D.................................................79 Θέμα 24ο Πλάτωνος, Φαίδων 99 D-E...................................................82 Θέμα 25ο Πλάτωνος, Φαίδων 66 B-C...................................................85 Θέμα 26ο Iσοκράτους, Περ E ρήνης 136-139........................................88 Θέμα 27ο Δημοσθένους, Kατ Φιλίππου 3-4.........................................91 Θέμα 28ο Δημοσθένους, Oλυνθιακ ς Γ 10-12........................................93 Θέμα 29ο Λυσίου, Aπολ. Δωροδ., 11-13...............................................97 Θέμα 30ο Ξενοφ ντος, K ρου Aνάβασις 7, 3, 3-6..................................100 Θέμα 31ο A σχίνη, Kατ Kτησιφ ντος 2.............................................103 Θέμα 32ο Iσοκράτους, Περ E ρήνης 12-13..........................................106 Θέμα 33ο Θουκυδίδου, I. 94, 1-3......................................................109 Θέμα 34ο Iσοκράτους, Περ E ρήνης 64-66.........................................112 Θέμα 35ο Δημοσθένους, Kατ Mειδίου 189-190....................................115
8 Θέμα 36ο Ξενοφ ντος., K ρου Aνάβασις 7, 3, 8-10................................118 Θέμα 37ο Δημοσθένους, Περ το Στεφ. τ ς τριήρ. 1-3............................121 Θέμα 38ο Θουκυδίδου, 2, 72-73.......................................................124 Θέμα 39ο Λυσίου, Kατ Eργοκλέους 1-3............................................127 Θέμα 40ο Θουκυδίδου, III. 28, 1-2....................................................130 Θέμα 41ο Θουκυδίδου, I. 52, 1-3......................................................133 Θέμα 42ο Θουκυδίδου, II. 6, 2-3.......................................................136 Θέμα 43ο Θουκυδίδου, II. 81, 1-2.....................................................139 Θέμα 44ο Θουκυδίδου, IV. 27, 3-4.....................................................142 Θέμα 45ο Πλάτωνος, Πολιτεία A I. 344 B-C..........................................145 Θέμα 46ο Πλάτωνος, Γοργίας 519 B-C................................................148 Θέμα 47ο Πλάτωνος, Δημ δοκος 118................................................152 Θέμα 48ο Δημοσθένους, Περ τ ς E ρήνης 1-3......................................155 Θέμα 49ο Δημοσθένους, Πρ ς Λεπτίνην 163........................................158 Θέμα 50ο Θουκυδίδου, 4, 30-32.......................................................161 BÈ ÏÈÔÁÚ Ê........................................................................165
9 Ì Ù ÂÍÈÏfiÁÈÔ δέως: με ευχαρίστηση, πυνθάνομαί τιν ς τι ή παρά τινος + πρ τ.: πληροφορο μαι απ κάποιον κάτι, ποτέμνομαι τ ς χώρας:καταστρέφω ένα μέρος της χώρας, ο κέτης: ο δο λος κέτης: ικέτης, κατοικίζω τινά: εγκαθιστώ κάποιον σε κάποιο μέρος, τ ντα: τα υπάρχοντα, η περιουσία, νειδος: ντροπή, προσβολή, καθίστημί τινα ε ς τι: οδηγώ κάποιον σε μια κατάσταση, φυγή (ως πολιτ. ρος): εξορία, φε γω: εξορίζομαι, ειφυγία: ισ βιος εξορία, προσήκει τιν + τελ. απαρ.: αρμ ζει, πρέπει κάποιος να τελευτάω - : πεθαίνω (φυσικ ς θάνατος), ποθν ήσκω: α. πεθαίνω, β. (στον π λεμο): σκοτώνομαι, γ. (στη δίκη): καταδικάζομαι σε θάνατο, ο τεθνηκ τες ή τεθνε τες ή θαν ντες: οι νεκροί, τιμία: α. ντροπή, β. (ως πολιτ. ρος στην Aθήνα): στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. K ÌÂÓÔ Ηδέως δ ν α τ ν πυθοίμην π ρ τίνων ο ονται χρ ναι μαχομένους μ ς ποθν ήσκειν ο χ ταν ο πολέμιοι προστάττωσί τι παρ τ δίκαιον κα τ ς χώρας ποτέμνωνται κα το ς ο κέτας λευθερ σι, κα το τους μ ν κατοικίζωσιν ε ς τα την, ν μ ν ο πατέρες κατέλιπον, μ ς δ μ μ νον τ ν ντων ποστερ σιν, λλ κα πρ ς το ς λλοις κακο ς ε ς νείδη καθιστ σιν; Eγ μ ν γ ρ π ρ το των ο μ νον π λεμον λλ κα φυγ ς κα θανάτους ο μαι προσήκειν μ ν πομένειν πολ γ ρ κρε ττον ν τα ς δ ξαις α ς χομεν τελευτ σαι τ ν βίον μ λλον ζ ν ν τα ς τιμίαις, ς ληψ μεθα ποιήσαντες προστάττουσιν μ ν. ªÂÙ ÊÚ ÛË Ισοκράτους, Αρχίδαμος 88-89
10 Θεματογραφία Aρχαίων Eλληνικών ÛÎ ÛÂÈ ÓÙ ÎÙÈÎ ñ ÂÍÈÏÔÁÈÎ ñ ËÌ ÛÈÔÏÔÁÈÎ ñ Ú ÌÌ ÙÈÎ 1. N Ó ÁÓˆÚ ÛÂÙÂ ÙÈ ÂÚˆÙËÌ ÙÈÎ appleúôù - ÛÂÈ ÙÔ ÎÂÈÌ ÓÔ Î È Ó ÈÎ ÈÔÏÔÁ ÛÂÙÂ ÙËÓ ÂÎ- ÊÔÚ ÙÔ............................. 2. ^H ˆ ió éùáó apple ıô ÌËÓ: N Ó ÁÓˆÚ ÛÂ- ÙÂ ÙËÓ appleúfiù ÛË, Ó È- Î ÈÔÏÔÁ ÛÂÙÂ ÙËÓ ÂÎÊÔ- Ú ÙË Î È Ó ÁÚ ÂÙÂ ÙÔ ÏÏÔ ÙÚfiappleÔ ÂÎÊÔÚ................... 3. N ÚÂ ÙÂ Ù ÓÙÈÎÂ ÌÂ- Ó ÙˆÓ ÚËÌ ÙˆÓ ( ÌÂÛÔ, ÌÌÂÛÔ, Û ÛÙÔÈ Ô). apple ıô ÌËÓ:........................................................................... ö ÔÌÂÓ:.............................................................................. appleúôûù ÙÙÔ ÛÈÓ:.................................................................. 4. N Ó ÁÓˆÚ ÛÂÙÂ Ù apple Ú ÌÊ Ù (Û ÓÙ ÎÙÈ- Î Î È ÁÚ ÌÌ ÙÈÎ Ó - ÁÓÒÚÈÛË) Î È Ó ÚÂ ÙÂ ÙÔ appleôîâ ÌÂÓfi ÙÔ. ÚÉÓ È:.................................................................................. appleúôû ÎÂÈÓ:.............................................................................
Ισοκράτους, Αρχίδαμος 88-89 11 5. ) N ÂÓÙÔapple ÛÂÙÂ Ì Û ÛÙÔ Î ÌÂÓÔ Û ÓÒÓ - Ì ÓÙÒÓ Ì ÙˆÓ Ï ÍˆÓ: τελευτ σαι: τιμίαις: ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ χρ ναι: ) N Ú Ù ÙË ÛËÌ - Û ÙˆÓ ÚËÌ ÙˆÓ Î È Ó Û ËÌ Ù ÛÂÙ apple Ú ÁˆÁ Ô ÛÈ - ÛÙÈÎ Âapple ıâù ( appleï Û ÓıÂÙ ). φε γω:... >............................................................................................ διώκω:... >............................................................................................ κατέρχομαι:... >............................................................................................ 6. àappleôıóf ÛÎÂÈÓ: N Ú Ù ÙÔ ÓÙ ıâùô Î Ù ÛËÌ - Û ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi Ú Ì Î È Ó ÁÚ ÂÙ ٠apple Ú Ì- Ê Ù fiïˆó ÙˆÓ ÚfiÓˆÓ Î È ÙˆÓ Ô ÚËÌ ÙˆÓ. ΕΝ ΜΕΛ ΑΟΡ ΠΡΚ Ενεργητικ : Παθητικ : ποθν ήσκω 7. ì ˆ, appleôï, ÌÄÏÏÔÓ: N ÁÚ ÂÙ ÙÔ Ï- ÏÔ ıìô ÙˆÓ ÂappleÈÚ- ÚËÌ ÙˆÓ. ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ 8. N ÂÓÙ ÍÂÙÂ Ù Ô ÛÈ - ÛÙÈÎ ÙÔ ÎÂÈÌ ÓÔ ÛÙÔÓ apple Ó Î, Ó ÏÔÁ Ì ÙËÓ ÎÏ ÛË ÛÙËÓ ÔappleÔ Ó ÎÂÈ ÙÔ Î ı Ó Î È Ó ÁÚ - ÂÙ ÙËÓ È appleùòûë ÙÔ ÏÏÔ ÚÈıÌÔ. Α ΚΛΙΣΗ Β ΚΛΙΣΗ Γ ΚΛΙΣΗ
12 Θεματογραφία Aρχαίων Eλληνικών 9. àappleôıóf ÛÎÂÈÓ, ÉÓ, ÏË- fiìâı : N ÁÚ ÂÙÂ ÙÔ ã ÂÓÈÎfi OÚÈÛÙÈÎ EÓÂ- ÛÙÒÙ Î È M ÏÏÔÓÙ Î È Ó ÂÍËÁ ÛÂÙÂ appleôè È È ÈÙÂÚfiÙËÙ ÂÈ Ô Û ËÌ ÙÈÛÌfi ÙÔ Ì ÏÏÔ- ÓÙ ÙˆÓ apple Ú apple Óˆ ÚË- Ì ÙˆÓ. ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ....................