TEI Aνατολικής Μακεδονίας & Θράκης Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικομικής Μάθημα: Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα-Σχέδια Διδάσκων: Αθανάσιος Μανδήλας smand@teiemt.gr 1
Έννοια - Σκοπός Λογιστικής Τυποποίησης Ομοιόμορφη άσκηση της λογιστικής σε επίπεδο επιχ/σης, κλάδου, χώρας αλλά και σε διεθνή κλίμακα. Συμβάλλει στον έλεγχο της αυθαίρετης αντιμετώπισης των λογιστικών θεμάτων και στην ελαχιστοποίηση του βαθμού υποκειμενικότητας των λογιστικών εργασιών. 2
Η λογιστική τυποποίηση Η λογιστική τυποποίηση επηρεάζεται οπωσδήποτε από την κοινωνικοοικονομική τάξη και οργάνωση που επικρατεί σε μια χώρα. Πάντως μπορούμε να πούμε ότι παρατηρούνται οι ακόλουθες δύο τάσεις: 3
Λογιστικά πρότυπα (accounting standards ή statements) α) Η λογιστική σχεδίαση παραμένει κατά κύριο λόγο στην αρμοδιότητα των επαγγελματικών οργανώσεων και σωματείων, τα οποία θεσπίζουν λογιστικά πρότυπα (accounting standards ή statements) και τις «γενικές παραδεγμένες λογιστικές αρχές» (GAAP) και κατά δεύτερο λόγο στην αρμοδιότητα του νομοθέτη κάθε χώρας που με ρητές διατάξεις καθορίζει το περιεχόμενο και τη δομή των δημοσιευόμενων οικονομικών καταστάσεων. - Η λογιστική σχεδίαση της μορφής αυτής ακολουθείται κυρίως στην Αγγλία και Η.Π.Α. 4
Λογιστικά σχέδια β) Η λογιστική σχεδίαση επιτυγχάνεται με τα καλούμενα λογιστικά σχέδια, τα οποία εγκρίνονται από τον κρατικό νομοθέτη. Η λογιστική σχεδίαση της μορφής αυτής εμφανίζεται κυρίως στον Ευρωπαϊκό χώρο. 5
Σπουδαιότητα της λογιστικής τυποποιήσεως Η λογιστική τυποποίηση έχει ιδιαιτέρως σημαίνουσα βαρύτητα για την εθνική οικονομία και την κοινωνική, οικονομική και δημοσιονομική πολιτική τον Κράτους. 6
Η παροχή αντικειμενικών πληροφοριακών στοιχείων στους: διοικούντες τις επιχειρήσεις επενδυτικό κοινό Τράπεζες 7
Λογιστική Τυποποίηση στην Ελλάδα Εδραιώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 με την εισαγωγή του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου (ΕΓΛΣ) και την υποχρεωτική εφαρμογή του για όλες τις εταιρίες Πρόσφατα (το 2005) ενισχύθηκε με την νομοθετική καθιέρωση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (Δ.Λ.Π.) για τις εισηγμένες εταιρίες στο Χ.Α.Α. 8
Ν.4308/14 Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2013/34/EE (26/6/2013, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Ε.Ε L. 182/19/29.6.2013, ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ) στην Ελληνική Νομοθεσία. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΟΔΗΓΙΑ, Άρθρο 53): Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις προκειμένου να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία το αργότερο την 20η Ιουλίου 2015. Κατάργηση Κ.Φ.Α.Σ. (υποπαράγραφος Ε1 της παραγράφου Ε του Ν. 4093/2012) από 01/01/2015 καθώς και κάθε διάταξη, ερμηνευτική εγκύκλιος ή Οδηγία έχει εκδοθεί δυνάμει εκείνης της διάταξης ή του προϊσχύοντος π.δ. 186/1992. Κατάργηση Ε.Γ.Λ.Σ. (Π.Δ. 1123/1980) από 01/01/2015 Κατάργηση άρθρων 20 27 του Ν. 2065/1992 (Αναπροσαρμογή αξίας ακινήτων των επιχειρήσεων) Κατάργηση λογιστικών διατάξεων του Κ.Ν. 2190/1920 και σειρά άλλων διατάξεων νόμων που αναλυτικά αναφέρονται στο άρθρο 38 του Ν. 4308/2014 9
Υποκείμενες οντότητες στον Ν. 4308/2014 1. Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε., Ε.Ε. κατά μετοχές (εντός Οδηγίας 2013/34/ΕΕ). 2. Ο.Ε. ή Ε.Ε., όταν όλοι οι άμεσοι ή έμμεσοι εταίροι των προσώπων αυτών έχουν περιορισμένη ευθύνη λόγω του ότι είναι Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε. ή άλλου συγκρίσιμου νομικού τύπου (εντός Οδηγίας 2013/34/ΕΕ). 3. Ο.Ε., Ε.Ε., Ατομική επιχείρηση και κάθε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τομέα που υποχρεούται στην εφαρμογή αυτού του νόμου από φορολογική ή άλλη νομοθετική διάταξη (εκτός Οδηγίας 2013/34/ΕΕ). 4. Αστικές εταιρείες, Κοινωνίες αστικού δικαίου, Συνεταιρισμοί, Δικηγορικές εταιρίες, Κοινοπραξίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τομέα, που αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα (εκτός Οδηγίας 2013/34/ΕΕ). 5. Ν.Π.Ι.Δ., Σωματεία, Σύλλογοι, Ενώσεις προσώπων και γενικά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα (εκτός Οδηγίας 2013/34/ΕΕ). 6. Κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές οντότητες που ανήκουν στο δημόσιο τομέα ή ελέγχονται από το Δημόσιο ή τελούν υπό την εποπτεία του Δημοσίου, όταν δεν εμπίπτουν στην εφαρμογή του άρθρου 156 του Ν. 4270/2014. 10
Τι περιλαμβάνουν τα Ε.Λ.Π (Ν.4308/2014 ) Α.Κανόνες τήρησης λογιστικών αρχείων και στοιχείων (άρθρα 3-15) (θέματα που κάλυπταν προηγουμένως ο Κ.Β.Σ. Κ.Φ.Α.Σ. ). Β.Πλαίσιο κατάρτισης και παρουσίασης των οικονομικών καταστάσεων (άρθρα 16-36) (θέματα που κάλυπταν προηγουμένως το Ε.Γ.Λ.Σ. και οι σχετικές διατάξεις Κ.Ν. 2190/1920 ).
Αποτελείται από 8 κεφάλαια και 44 άρθρα Κεφάλαιο 1: Πεδίο εφαρμογής και κατηγορίες οντοτήτων ( άρθρα 1 και 2). Κεφάλαιο 2: Λογιστικά αρχεία (άρθρα 3 έως 7). Κεφάλαιο 3:Παραστατικά πωλήσεων (άρθρα 8 έως 15).
8 κεφάλαια και 44 άρθρα Κεφάλαιο 4: Αρχές σύνταξης χρηματοοικονομικών καταστάσεων (άρθρα 16 και 17). Κεφάλαιο 5: Κανόνες επιμέτρησης (άρθρα 18 έως 28). Κεφάλαιο 6: Προσάρτημα και απαλλαγές (άρθρα 29 και 30). Κεφάλαιο 7: Ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις (άρθρα 31 έως 36). Κεφάλαιο 8: Πρώτη εφαρμογή και μεταβατικές διατάξεις (άρθρα 37 έως 44).
Τέσσερα παραρτήματα: Παράρτημα Α: Ορισμοί Παράρτημα Β: Υποδείγματα χρηματοοικονομικών καταστάσεων. α) Ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις - (Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε κόστος κτήσης), β) Ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις (Χρηματοοικονομικά στοιχεία στην εύλογη αξία), γ) Ατομικές ( Συνοπτικές ) χρηματοοικονομικές καταστάσεις πολύ μικρών οντοτήτων, δ) Ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις (Χρηματοοικονομικά στοιχεία στο κόστος), ε) Ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις (Χρηματοοικονομικά στοιχεία στην εύλογη αξία) στ) Χρηματοοικονομικές καταστάσεις οργανισμών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ). Παράρτημα Γ: Σχέδιο λογαριασμών ( Προτεινόμενο και όχι υποχρεωτικό ). Παράρτημα Δ: Σύνδεση σχεδίου λογαριασμών με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις
Ορισμοί Αναγνώριση Αναγνώριση (recognition): Αναγνώριση είναι η διαδικασία ενσωμάτωσης στον ισολογισμό ή/και στην κατάσταση αποτελεσμάτων ενός στοιχείου που εμπίπτει στους σχετικούς ορισμούς του παρόντος νόμου και ικανοποιεί τα επόμενα κριτήρια: α) είναι σφόδρα πιθανό ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη σχετιζόμενα με το στοιχείο θα εισρεύσουν στην επιχείρηση ή θα εκρεύσουν από αυτή. β) το στοιχείο έχει ένα κόστος ή μια αξία που μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα. Αρχική αναγνώριση (initial recognition): Η πρώτη καταχώρηση στο λογιστικό σύστημα της οντότητας ενός στοιχείου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ Ομάδα 1: Ενσώματα και άυλα μη κυκλοφορούντα (πάγια) περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 2: Αποθέματα Ομάδα 3: Χρηματοοικονομικά και λοιπά περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 4: Καθαρή θέση Ομάδα 5: Υποχρεώσεις Ομάδα 6: Έξοδα και ζημιές Ομάδα 7: Έσοδα και κέρδη Ομάδα 8: Ιδιοπαραγωγή, υποκαταστήματα και αποτελέσματα περιόδου Δεν υπάρχουν πλέον: - Λογαριασμοί Τάξεως - Αναλυτική Λογιστική (ομάδα 9) - Έκτακτα αποτελέσματα (λογ. 81 85) - Λογαριασμοί 80, 86, 88, 89. 16
ΟΜΑΔΕΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ (Παράρτημα Γ του Ν. 4308/2014) Διάγραμμα διαρθρώσεως του σχεδίου λογαριασμών ( 1.205 Π.Δ. 1123/1980) Ομάδα 1 Ομάδα 1 Ενσώματα και αύλα μη κυκλοφορούντα (πάγια) περιουσιακά στοιχεία Πάγιο Ενεργητικό Ομάδα 2 Ομάδα 2 Αποθέματα Ομάδα 3. Ομάδα 3. Χρηματοοικονομικά και λοιπά Απαιτήσεις και διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 4 Ομάδα 4 Καθαρή θέση Προβλέψεις Καθαρή θέση Μακρ/σμες Υποχρεώσεις Ομάδα 5 Ομάδα 5 Υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Ομάδα 6 Ομάδα 6 Έξοδα και ζημιές Οργανικά Έξοδα κατ είδος Ομάδα 7 Ομάδα 7 Έσοδα και κέρδη Οργανικά Έσοδα κατ είδος Ομάδα 8 Ομάδα 8 Ιδιοπαραγωγή, υποκαταστήματα και αποτελέσματα περιόδου. Λογαριασμοί Αποτελεσμάτων Ομάδα 9 Ομάδα 9 ----------------- Αναλυτική Λογιστική Εκμεταλλεύσεως (Λογαριασμοί κατά Προορισμό) Ομάδα 10 Ομάδα 10 ----------------- Λογαριασμοί Τάξεως 17
Είδη περιουσιακών στοιχείων Κυκλοφορούν ενεργητικό (current assets): Είναι περιουσιακά στοιχεία τα οποία: α) η οντότητα αναμένει ή σκοπεύει να ρευστοποιήσει ή πωλήσει ή αναλώσει εντός του συνήθους λειτουργικού κύκλου, ή β) η οντότητα κατέχει για εμπορικούς σκοπούς, ή γ) η οντότητα αναμένει να ρευστοποιήσει εντός 12 μηνών από την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, ή δ) είναι μετρητά ή ταμειακά ισοδύναμα, εκτός εάν υφίσταται περιορισμός για την ανταλλαγή τους ή τη χρήση τους για διακανονισμό μιας υποχρέωσης για διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών από την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία (non-current assets): περιουσιακά στοιχεία που δεν είναι κυκλοφορούντα.
Ταξινόμηση και κωδικοποίηση των λογαριασμών Α βάθμιοι λογ/σμοί ο κωδικός αριθμός τους αποτελείται από το ψηφίο της ομάδας και το ψηφίο του λογ/σμου Β βάθμιοι λογ/σμοί ο κωδικός αριθμός τους αποτελείται από τα 2 ψηφία του α βάθμιου και 2 δικά του που χωρίζονται με τελείες. Η κωδικοποίηση των κατώτερων βαθμίδων εξαρτάται από το σύστημα που θα επιλέξει η οικον.μονάδα για την ανάπτυξη τους δηλ. 00-99 (εκατονταδικό) ή 000-999 (χιλιαδικό). 19