ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 10.11.2015 COM(2015) 557 final 2015/0257 (NLE) Πρόταση EKTEΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ με την οποία επιτρέπεται στην Ουγγαρία να εφαρμόσει ειδικό μέτρο παρέκκλισης από το άρθρο 193 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας EL EL
1. ΠΛΑIΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡOΤΑΣΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης Σύμφωνα με το άρθρο 395 παράγραφος 1 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας 1 (εφεξής «η οδηγία ΦΠΑ»), το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα έπειτα από πρόταση της Επιτροπής, μπορεί να επιτρέπει σε κάθε κράτος μέλος να θεσπίζει ειδικά μέτρα παρέκκλισης από τις διατάξεις της εν λόγω οδηγίας, για λόγους απλούστευσης των διαδικασιών επιβολής του ΦΠΑ ή πρόληψης ορισμένων τύπων φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής. Με επιστολές, οι οποίες πρωτοκολλήθηκαν στην Επιτροπή στις 23 Δεκεμβρίου 2014 και στις 8 Μαΐου 2015, η Ουγγαρία ζήτησε την άδεια να εφαρμόσει μέτρο παρέκκλισης του άρθρου 193 της οδηγίας ΦΠΑ. Σύμφωνα με το άρθρο 395 παράγραφος 2 της οδηγίας ΦΠΑ, η Επιτροπή, με επιστολή της 2ας Ιουλίου 2015, ενημέρωσε τα άλλα κράτη μέλη σχετικά με το αίτημα που υπέβαλε η Ουγγαρία. Με επιστολή της 7ης Ιουλίου 2015, η Επιτροπή γνωστοποίησε στην Ουγγαρία ότι διέθετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την εκτίμηση του αιτήματος. Η Ουγγαρία ενημέρωσε την Επιτροπή ότι βρίσκεται αντιμέτωπη με συστήματα απάτης στον τομέα της διάθεσης προσωπικού, ιδίως όσον αφορά τις εταιρείες προσωρινής απασχόλησης και τους οργανισμούς που παρέχουν παρόμοιες υπηρεσίες, όπως σχολικοί συνεταιρισμοί των οποίων τα μέλη εκτελούν εργασίες για τρίτα μέρη. Περίπου 1000 επιχειρήσεις έχουν καταχωριστεί ως εταιρείες προσωρινής απασχόλησης στην Ουγγαρία. Ορισμένες επιχειρήσεις του τομέα είναι μέλη των ουγγρικών εθνικών ενώσεων (π.χ. ουγγρική εθνική ένωση των εταιρειών προσωρινής απασχόλησης, εθνικές ενώσεις σχολικών συνεταιρισμών). Η συμμετοχή τους αυτή, σύμφωνα με την Ουγγαρία, αποτελεί εγγύηση, ως ένα βαθμό, ότι εκτελούν τις εργασίες τους σύμφωνα με τη νομοθεσία. Ωστόσο, σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων δεν είναι μέλη εθνικής ένωσης και σ αυτήν ιδίως την κατηγορία, σύμφωνα με την Ουγγαρία, το 40 % έως 50 % επιδίδονται σε δόλιες δραστηριότητες. Η συγκεκριμένη απάτη λαμβάνει διάφορες μορφές, όπως η παροχή εικονικών υπηρεσιών ή εικονικά τιμολόγια, αλλά η κύρια μορφή φοροδιαφυγής συνίσταται στην τιμολόγηση υπηρεσιών και στη συνέχεια στην εξαφάνιση του παρόχου των υπηρεσιών χωρίς αυτός να καταβάλει προηγουμένως στις φορολογικές αρχές τον φόρο, ενώ ο πελάτης διαθέτει έγκυρο τιμολόγιο που του επιτρέπει να ζητήσει έκπτωση του ΦΠΑ. Η απάτη σε σχέση με τον ΦΠΑ στον εν λόγω τομέα, για το 2014, υπολογίστηκε από την Ουγγαρία σε περίπου 22.500.000 ευρώ. Ένα από τα χαρακτηριστικά της παροχής αυτού του είδους υπηρεσιών είναι ότι δεν είναι πραγματικά αναγκαίες μεγάλες επενδύσεις ή εξειδικευμένες γνώσεις. Ως εκ τούτου, είναι σχετικά εύκολο να ιδρυθεί μια τέτοια επιχείρηση η οποία στη συνέχεια εξαφανίζεται μετά από σύντομο χρονικό διάστημα. Λόγω των περιορισμένων επενδύσεων, ο ΦΠΑ που εισπράττεται από τους πελάτες υπερβαίνει συχνά σε μεγάλο βαθμό τον εκπεστέο ΦΠΑ επί των εν λόγω επενδύσεων ή, γενικότερα, των εισροών. Ο μη εκπεστέος ΦΠΑ επί των εισροών αποτελεί, συνεπώς, ένα μικρό μόνο στοιχείο κόστους όταν οι επιχειρήσεις αυτές, με ελάχιστα 1 ΕΕ L 347 της 11.12.2006, σ. 1. EL 2 EL
ή καθόλου στοιχεία ενεργητικού, εξαφανίζονται. Το συνολικό ποσό του μη καταβληθέντος ΦΠΑ καθίσταται δύσκολο ή αδύνατο να ανακτηθεί. Με την επιφύλαξη ορισμένων μέτρων ελέγχου που θεσπίστηκαν (π.χ. αύξηση της εποπτείας και των ελέγχων για την καταχώριση νέων εταιρειών), η Ουγγαρία έχει δηλώσει ότι δεν είναι σε θέση να καταπολεμήσει με επιτυχία την απάτη στον εν λόγω τομέα. Ως εκ τούτου, οι ουγγρικές αρχές ζητούν να επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση από τον γενικό κανόνα του άρθρου 193 της οδηγίας ΦΠΑ, να εφαρμόζεται στον τομέα αυτόν ο μηχανισμός αντιστροφής της επιβάρυνσης, βάσει του οποίου την υποχρέωση λογιστικού καταλογισμού του ΦΠΑ που οφείλεται για την παροχή στη δήλωση ΦΠΑ δεν έχει ο πάροχος αλλά ο υποκείμενος στον φόρο πελάτης. Ένας τέτοιος πελάτης, εφόσον έχει δικαίωμα πλήρους έκπτωσης του φόρου, ταυτόχρονα δηλώνει και αφαιρεί τον ΦΠΑ που αντιστοιχεί στις υπηρεσίες που του παρασχέθηκαν. Αποτέλεσμα είναι να μην καταβάλλεται στην πράξη ΦΠΑ στο κράτος. Με τον τρόπο αποφεύγεται να εξαφανίζονται οι πάροχοι υπηρεσιών παρακρατώντας τον ΦΠΑ που έχουν εισπράξει. Επιπλέον, οι λήπτες των υπηρεσιών, καθώς αντιλαμβάνεται η Επιτροπή βάσει των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από την Ουγγαρία, σέβονται κατά κανόνα περισσότερο τους φορολογικούς κανόνες σε σύγκριση με τους εν λόγω παρόχους. Το προτεινόμενο μέτρο θα έχει επίσης ως συνέπεια να μετατοπιστούν οι υποχρεώσεις σχετικά με τον ΦΠΑ από τις μικρότερες, λιγότερο αξιόπιστες επιχειρήσεις σε μεγαλύτερες, υποκείμενες στον φόρο επιχειρήσεις που συμμορφώνονται περισσότερο με τις υποχρεώσεις τους. Ταυτόχρονα, δεν εντοπίστηκε κίνδυνος απάτης όσον αφορά τη μετατόπιση της απάτης σε άλλα κράτη μέλη που δεν εφαρμόζουν το μέτρο αυτό. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν υπάρχει προβλεπόμενη μετατόπιση της απάτης στο επίπεδο του λιανικού εμπορίου, καθώς αυτό το είδος υπηρεσίας κανονικά δεν προορίζεται για τελική κατανάλωση. Πρέπει να σημειωθεί ότι η οδηγία ΦΠΑ προβλέπει ήδη την προαιρετική εφαρμογή του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης σε σχέση με τη διάθεση προσωπικού (άρθρο 199 παράγραφος 1 στοιχείο β) της οδηγίας ΦΠΑ). Η δυνατότητα αυτή περιορίζεται, κατ ουσίαν, στον τομέα της ακίνητης περιουσίας (άρθρο 199 παράγραφος 1 στοιχείο α) της οδηγίας ΦΠΑ) αλλά το πλαίσιο της δυνατότητας που προβλέπει η οδηγία είναι συγκρίσιμο με εκείνο του υπό κρίση αιτήματος. Το προτεινόμενο μέτρο παρέκκλισης θα πρέπει, επομένως, να εφαρμόζεται μόνο στις περιπτώσεις που δεν καλύπτονται ήδη από την οδηγία ΦΠΑ. Τέλος, η Επιτροπή πληροφορήθηκε ότι η Ουγγαρία έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζει την αιτούμενη παρέκκλιση, χωρίς να αναμείνει την έκδοση της απόφασης του Συμβουλίου βάσει της παρούσας πρότασης. 2. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ Νομική βάση Άρθρο 395 της οδηγίας ΦΠΑ. Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας) Λαμβανομένης υπόψη της διάταξης της οδηγίας ΦΠΑ στην οποία βασίζεται η πρόταση, η πρόταση εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης. Συνεπώς, η αρχή της επικουρικότητας δεν έχει, εν προκειμένω, εφαρμογή. Αναλογικότητα Η πρόταση είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας για τους ακόλουθους λόγους. EL 3 EL
Η απόφαση αφορά άδεια χορηγούμενη σε κράτος μέλος κατόπιν αιτήματός του και δεν συνιστά υποχρέωση. Δεδομένου του περιορισμένου πεδίου εφαρμογής της παρέκκλισης, το ειδικό μέτρο είναι ανάλογο προς τον επιδιωκόμενο στόχο, δηλαδή την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Δεν υπερβαίνει ό, τι είναι αναγκαίο ώστε να καταπολεμηθεί η απάτη σε συγκεκριμένο τομέα. Επιλογή του νομικού μέσου Βάσει του άρθρου 395 της οδηγίας ΦΠΑ, η παρέκκλιση από τους κοινούς κανόνες ΦΠΑ είναι δυνατή μόνο με έγκριση του Συμβουλίου, το οποίο αποφασίζει ομόφωνα κατόπιν πρότασης της Επιτροπής. Εξάλλου, η απόφαση του Συμβουλίου αποτελεί το πλέον ενδεδειγμένο μέσο, δεδομένου ότι μπορεί να απευθύνεται σε μεμονωμένα κράτη μέλη. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη Η παρούσα πρόταση βασίζεται σε αίτηση της Ουγγαρίας και αφορά μόνο το συγκεκριμένο κράτος μέλος. Συγκέντρωση και χρήση εμπειρογνωμοσύνης Δεν υπήρξε ανάγκη προσφυγής σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες. Εκτίμηση επιπτώσεων Η απόφαση αποσκοπεί στην καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ σε σχέση με τη διάθεση προσωπικού μέσω της επιβολής της υποχρέωσης απόδοσης του οφειλόμενου ΦΠΑ από τον υποκείμενο στον φόρο λήπτη της υπηρεσίας. Ως εκ τούτου, θα έχει δυνητικά θετικό αντίκτυπο στα έσοδα από ΦΠΑ, δεδομένου ότι οι δόλιοι πάροχοι δεν μπορούν πλέον να εξαφανίζονται με το ποσό του ΦΠΑ που λαμβάνουν από τους πελάτες τους σύμφωνα με τους συνήθεις κανόνες. 4. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η πρόταση δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στον ενωσιακό προϋπολογισμό. 5. ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η πρόταση περιλαμβάνει ρήτρα λήξης ισχύος. Η ισχύς της παρέκκλισης λήγει αυτόματα στις 31 Δεκεμβρίου 2017. EL 4 EL
2015/0257 (NLE) Πρόταση EKTEΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ με την οποία επιτρέπεται στην Ουγγαρία να εφαρμόσει ειδικό μέτρο παρέκκλισης από το άρθρο 193 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Έχοντας υπόψη την οδηγία 2006/112/EΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας 2, και ιδίως το άρθρο 395 παράγραφος 1, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Με επιστολές που πρωτοκολλήθηκαν στην Επιτροπή στις 23 Δεκεμβρίου 2014 και στις 8 Μαΐου 2015, η Ουγγαρία ζήτησε την άδεια να εφαρμόσει ειδικό μέτρο παρέκκλισης από το άρθρο 193 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ όσον αφορά τον υπόχρεο καταβολής του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). (2) Η Επιτροπή ενημέρωσε τα άλλα κράτη μέλη, με επιστολή της 2ας Ιουλίου 2015, σχετικά με το αίτημα που υπέβαλε η Ουγγαρία. Με επιστολή της 7ης Ιουλίου 2015, η Επιτροπή κοινοποίησε στην Ουγγαρία ότι διέθετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την εκτίμηση του αιτήματος. (3) Το άρθρο 193 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ προβλέπει ότι ο υποκείμενος στον φόρο ο οποίος πραγματοποιεί παράδοση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών οφείλει, κατά κανόνα, να καταβάλει τον ΦΠΑ στις φορολογικές αρχές. Σκοπός της παρέκκλισης που ζητεί η Ουγγαρία είναι να καταστήσει τον λήπτη υπόχρεο για την καταβολή του ΦΠΑ όσον αφορά τη διάθεση προσωπικού. (4) Σύμφωνα με την Ουγγαρία, ορισμένες επιχειρήσεις του κλάδου των εταιρειών προσωρινής απασχόλησης επιδίδονται σε δόλιες δραστηριότητες, που συνίστανται στην παροχή υπηρεσιών χωρίς την καταβολή ΦΠΑ στις φορολογικές αρχές. Δεδομένου ότι αυτού του είδους η δραστηριότητα δεν απαιτεί κατ ανάγκη σημαντικές εισροές ή επενδύσεις, ο ΦΠΑ τον οποίο εισπράττουν οι εν λόγω εταιρείες συχνά υπερβαίνει σε μεγάλο βαθμό τον εκπεστέο ΦΠΑ τον οποίο έχουν καταβάλει στους προμηθευτές τους. Ορισμένες από τις εν λόγω εταιρείες, συχνά με ελάχιστα ή καθόλου στοιχεία ενεργητικού, στη συνέχεια εξαφανίζονται μετά από σύντομη περίοδο, ακόμη και λίγων μόνο μηνών, καθιστώντας την ανάκτηση του μη καταβληθέντος ΦΠΑ δύσκολη ή αδύνατη. (5) Με τον καθορισμό του προσώπου στο οποίο παρέχονται οι υπηρεσίες ως υπόχρεου καταβολής του ΦΠΑ στις περιπτώσεις αυτές, η παρέκκλιση θα εξαλείψει κάθε απόπειρα τέτοιας φοροδιαφυγής. Για ορισμένες περιπτώσεις διάθεσης προσωπικού, 2 ΕΕ L 347 της 11.12.2006, σ. 1. EL 5 EL
που απαριθμούνται στο άρθρο 199 παράγραφος 1 στοιχείο α) της οδηγίας 2006/112/ΕΚ, είναι ήδη δυνατόν να ορίζεται ο λήπτης ως ο υπόχρεος για την καταβολή του ΦΠΑ. Το μέτρο παρέκκλισης έχει επομένως εφαρμογή σε καταστάσεις διάθεσης προσωπικού οι οποίες δεν καλύπτονται ήδη από την οδηγία 2006/112/ΕΚ. (6) Η παρέκκλιση δεν θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στους ιδίους πόρους της Ένωσης που προέρχονται από τον ΦΠΑ, ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ: Άρθρο 1 Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 193 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ, επιτρέπεται στην Ουγγαρία να προβλέπει ότι υπόχρεος για την καταβολή του ΦΠΑ είναι ο υποκείμενος στον φόρο στον οποίο διατίθεται προσωπικό που ασκεί δραστηριότητες άλλες από εκείνες που καλύπτονται από το άρθρο 199 παράγραφος 1 στοιχείο α) της οδηγίας 2006/112/ΕΚ. Άρθρο 2 Η παρούσα απόφαση λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2017. Άρθρο 3 Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ουγγαρία. Βρυξέλλες, Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος EL 6 EL