Διατροφή και έφηβοι 11 ο Γ.Ε.Λ Πάτρας Σχ. Έτος 2014-15 Τμήμα Α 2
Βουλιμία & Παχυσαρκία
Παρουσίαση του θέματος Σ αυτή την εργασία θα παρουσιάσουμε τη βουλιμία η οποία κατατάσσεται στις ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές και είναι ένα πρόβλημα που μαστίζει τους εφήβους της Ευρώπης και όχι μόνο.
Κριτήρια επιλογής θέματος Είναι ένα διαχρονικό θέμα Έχει συζητηθεί πολύ Αφορά συνολικά όλους τους εφήβους
Τίτλος της έρευνας Γενικός τίτλος: Διατροφή και έφηβοι Ειδικός τίτλος: Βουλιμία και παχυσαρκία στους εφήβους
Σκοπός της έρευνας -Ενημέρωση -Ευαισθητοποίηση -Συμπτώματα και τρόποι αντιμετώπισης
Βουλιμία Ιστορικά: Ο όρος νευρογενής βουλιμία εισήχθηκε το 1979 από τον Βρετανό ψυχίατρο Τζέραλντ Ράσελ για να περιγράψει μια παθολογική οντότητα διαφορετική από τη ψυχογενή ανορεξία. Πρώιμες περιγραφές για τη βουλιμία υπάρχουν, όπως και για την ανορεξία, ήδη από το 18ο αιώνα αλλά και από τις αρχές του 20ού αιώνα (P.Janet,1903)
Μια σοβαρή συχνή διατροφική διαταραχή αποτελεί η νευρογενής ή ψυχογενής βουλιμία, η οποία απ ότι φαίνεται δείχνει ''προτίμηση'' στα νεαρά κορίτσια και στις γυναίκες. Η λέξη βουλιμία είναι συνένωση των λέξεων βοῦς (βόδι) και λιμός (πείνα). Στα αρχαία ελληνικά σήμαινε υπερβολικά μεγάλη πείνα και υποδήλωνε μια παθολογική κατάσταση κατά την οποία κάποιος ήταν ικανός να καταναλώσει ένα ολόκληρο βόδι.
Τι είναι η βουλιμία Είναι μια σοβαρή, δυνητικά απειλητική για τη ζωή διατροφική διαταραχή. Συχνά κατηγοριοποιείται μαζί με την νευρογενή ή ψυχογενή ανορεξία και πιθανά είναι τελικώς μια και μοναδική διαταραχή, με δυο εκφάνσεις. Τα άτομα με βουλιμία μπορεί να καταβροχθίζουν κρυφά μεγάλες ποσότητες τροφής και στη συνέχεια να προσπαθούν να απαλλαγούν από τις επιπλέον θερμίδες με ένα νοσηρό τρόπο. Για παράδειγμα, κάποιος με βουλιμία μπορεί να προκαλεί εμετό ή να υποβάλλεται σε υπερβολική σωματική άσκηση.
Αιτίες Η ακριβής αιτία της βουλιμίας είναι άγνωστη. Υπάρχουν πολλοί πιθανοί παράγοντες που θα μπορούσαν να παίζουν ένα ρόλο στην ανάπτυξη των διατροφικών διαταραχών.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο της βουλιμίας μπορεί να περιλαμβάνουν: Φύλο: Τα κορίτσια και οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν βουλιμία από τους άνδρες και τα αγόρια. Ηλικία: η βουλιμία συχνά ξεκινά στο τέλος της εφηβείας ή στην πρώιμη ενήλικη ζωή. Βιολογία: άτομα με συγγενείς πρώτου βαθμού (αδέλφια ή τους γονείς) πάσχοντα από μια διατροφική διαταραχή μπορεί να είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν και τα ίδια μια διατροφική διαταραχή, που υποδηλώνει μια πιθανή γενετική σύνδεση. Είναι επίσης πιθανό ότι ανεπάρκεια της σεροτονίνης στον εγκέφαλο μπορεί να διαδραματίσει έναν ρόλο.
Ψυχολογικά και συναισθηματικά προβλήματα: Οι άνθρωποι με διατροφικές διαταραχές μπορεί να έχουν ψυχολογικά και συναισθηματικά προβλήματα που συνεισφέρουν στη διαταραχή, όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, τελειομανία, παρορμητική συμπεριφορά, προβλήματα διαχείρισης θυμού, κατάθλιψης, αγχώδεις διαταραχές ή ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, παλαιότερα τραυματικά γεγονότα μπορεί να είναι ένας παράγοντας που να συμβάλλει στην ανάπτυξη της διαταραχής. Κοινωνική πίεση: Τα κοινωνικά πρότυπα των καλλίγραμμων σωμάτων σε άνδρες και γυναίκες και η δοξασία ότι αυτά τα άτομα είναι επιτυχημένα στην ζωή τους, μπορεί να προκαλέσει μια ακατανίκητη επιθυμία μιμητισμού του τρόπου ζωής τους και της διατροφής τους.
Συμπτώματα Τα άτομα που πάσχουν από νευρογενή ή ψυχογενή βουλιμία συνήθως: -Ασχολούνται με το σχήμα του σώματος και το βάρος τους -Ζουν με το φόβο απόκτησης βάρους -Έχουν αίσθηση ότι δεν μπορούν να ελέγξουν τη διατροφική συμπεριφορά τους -Τρώνε μέχρι το σημείο να νιώσουν δυσφορία ή πόνο -Τρώνε πολύ περισσότερο φαγητό σε ένα κανονικό γεύμα -Υποβάλλουν τον εαυτό τους να κάνει εμετό ή να ασκούνται πάρα πολύ -Κάνουν κατάχρηση καθαρτικών, διουρητικών ή κλύσματων μετά το φαγητό -Χρησιμοποιούν συμπληρώματα διατροφής ή φυτικά προϊόντα για την απώλεια βάρους
Βοηθώντας αγαπημένο πρόσωπο με συμπτώματα βουλιμίας Ανησυχητικά σημεία που η οικογένεια και οι φίλοι μπορούν να παρατηρήσουν σε άτομα με πιθανή ψυχογενή βουλιμία, περιλαμβάνουν: -Συνεχώς ανησυχούν ή να διαμαρτύρονται για την ύπαρξη λίπους -Έχουν μια διαστρεβλωμένη, υπερβολικά αρνητική εικόνα του σώματος τους -Επανειλημμένα τρώνε ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες τροφίμων σε ένα συνηθισμένο γεύμα, ιδιαίτερα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά ή γλυκά τρόφιμα -Αποφεύγουν να τρώνε σε δημόσιο χώρο ή μπροστά σε άλλους -Πηγαίνουν στο μπάνιο αμέσως μετά το φαγητό ή κατά τη διάρκεια των γευμάτων -Η σωματική άσκηση είναι ιδιαίτερα εργώδης -Έχουν πληγές, ουλές ή κάλους στις αρθρώσεις ή τα χέρια -Έχουν κατεστραμμένα δόντια και ούλα
Επιπλοκές Η βουλιμία μπορεί να προκαλέσει πολλές σοβαρές, ακόμη και απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν: -Αφυδάτωση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά ιατρικά προβλήματα, όπως νεφρική ανεπάρκεια -Καρδιακά προβλήματα, όπως καρδιακή αρρυθμία και καρδιακή ανεπάρκεια -Σοβαρή φθορά των δοντιών και των ούλων -Απουσία της περιόδου στις γυναίκες -Πεπτικά προβλήματα και, ενδεχομένως, μια εξάρτηση από τα καθαρτικά και γενικότερα τα υπακτικά φάρμακα -Άγχος και κατάθλιψη -Κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ
Θεραπείες και φάρμακα Ο θεραπευτικός συνδυασμός που περιλαμβάνει την ψυχοθεραπεία με τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να είναι η πιο αποτελεσματική για την αντιμετώπιση της διαταραχής. Η θεραπεία περιλαμβάνει γενικά μια συντονισμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει, την οικογένειά, τον γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας ή άλλων ιατρικών υπηρεσιών, καθώς επίσης υπηρεσία παροχής ψυχικής υγείας και ένα διαιτολόγο με εμπειρία στην αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών.
Ερευνητικά ερωτήματα Ποια είναι η ψυχολογική κατάσταση των ατόμων που βιώνουν τη βουλιμία; Σε ποιες χώρες είναι μεγαλύτερα τα συμπτώματά της παχυσαρκίας που είναι και δημιούργημα της βουλιμίας;
Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας Κατά την διάρκεια εκπόνησης της εργασίας, παρουσιάσθηκαν παράγοντες που άλλοι βοήθησαν στην ομαλή εξέλιξή της (θετικοί) και άλλοι την δυσκόλεψαν (αρνητικοί). Ενδεικτικά παραθέτονται κάποιοι από αυτούς. Θετικοί Οι υπολογιστές που χρησιμοποιήθηκαν βοήθησαν στην εύκολη εύρεση πληροφοριών σχετικά με το θέμα μας. Υπήρξαν εξακριβωμένα αξιόπιστες ιστοσελίδες με μεγάλη περιεκτικότητα σε υλικό Η ομάδα πέτυχε τη σωστή συνεργασία με αποτέλεσμα να υπάρξει το αναμενόμενο αποτέλεσμα Αρνητικοί Η μεγάλη ποικιλία πληροφοριών δημιούργησε μικροπροβλήματα σχετικά με την έρευνα Κάποιες φορές υπήρχε πρόβλημα όσον αφορά την σχέση μεταξύ των μελών της ομάδας εφόσον υπήρχε μεγάλη συλλογή σκέψεων, απόψεων καθώς και ιδεών
Δημιουργία ερωτηματολογίου, απαντήσεις, σχόλια, συμπεράσματα, στατιστική ανάλυση, γραφήματα Για την διευκόλυνση της ερευνάς μας, γράφτηκαν κάποιες ερωτήσεις που δόθηκαν στους συμμαθητές μας και με τη μορφή ερωτηματολογίου απαντήθηκαν. Παρακάτω δίνονται αυτά τα ερωτήματα Πόσο αρέσκεστε στο γρήγορο φαγητό; Πόσο σας απασχολεί η σκέψη όταν δεν έχετε το ιδανικό βάρος; Πόσο καλά γνωρίζετε τις θερμίδες των τροφών που καταναλώνετε;
1 η : Πόσο αρέσκεστε στο γρήγορο φαγητό;
Σχόλια: Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι στη καθημερινότητά μας, γνωρίζουμε ότι το γρήγορο φαγητό αν καταναλώνεται σε καθημερινή βάση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην υγεία μας εμείς το απολαμβάνουμε. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη ποικιλία και τους πολλαπλούς συνδυασμούς που μπορούν να δημιουργηθούν σε αντίθεση με το σπιτικό φαγητό που στηρίζεται σε μια συγκεκριμένη συνταγή. Συμπέρασμα: Από τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου παρατηρείται πως αρκετοί νέοι αρέσκονται στο γρήγορο φαγητό και το προτιμούν από το σπιτικό. Ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό δεν το προτιμά.
2 η : Πόσο σας απασχολεί η σκέψη όταν δεν έχετε το ιδανικό βάρος;
Σχόλια: H εφηβεία είναι μια πολύ σημαντική άλλα και δύσκολη ηλικία. Όλα τα συναισθήματα ενός εφήβου είναι έντονα με αποτέλεσμα πολλά πράγματα που δεν θεωρούνται πολύ σημαντικά να τα βλέπουν σαν πολύ μεγάλα προβλήματα όπως το βάρος. Συμπέρασμα: Από τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου που είναι άνω του μετρίου παρατηρείται πως αρκετοί έφηβοι ενδιαφέρονται να έχουν το ιδανικό βάρος και θεωρούν πως είναι απαραίτητο για την υγεία τους.
3 η : Πόσο καλά γνωρίζετε τις θερμίδες των τροφών που καταναλώνετε;
Σχόλια: Στην εποχή που ζούμε πολλά άτομα ψωνίζουν αυθαίρετα προϊόντα χωρίς να ελέγχουν τα συστατικά ή τις θερμίδες του τροφίμου που επιλέγουν. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει ενημέρωση άλλα και επειδή οι περισσότεροι κοιτάζουν να εξασφαλίσουν τα πιο φτηνά αλλά χωρίς ποιότητα τρόφιμα. Συμπέρασμα: Από τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου παρατηρείται πως το μεγαλύτερο μέρος των νέων δεν ενημερώνεται καθόλου όσον αφορά τις θερμίδες που καταναλώνει και μόνο μια μειονότητα ενδιαφέρεται γι αυτό.
Περιορισμοί της έρευνας Επειδή η έρευνα για τη βουλιμία-παχυσαρκία θα ήταν μεγάλου όγκου και έκτασης, τέθηκαν οι εξής περιορισμοί: Αναφερόμαστε στην εφηβική ηλικία (επειδή είμαστε έφηβοι) Δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση για το πρόβλημα στην Ελλάδα (επειδή ζούμε σ αυτή την χώρα) Εξετάζουμε το πρόβλημα σήμερα (επειδή ζούμε στο σήμερα και μας ενδιαφέρει το μέλλον μας)
Αξιοπιστία της έρευνας Η έρευνα δημιουργήθηκε μέσω αξιόπιστων πηγών πληροφοριών. Όσον αφορά το ερωτηματολόγιο, οι απαντήσεις που δόθηκαν είναι ορθές με ειλικρίνεια και με σοβαρότητα. Επίσης όσες πληροφορίες ελήφθησαν για την ολοκλήρωση της εργασίας και αφορούσαν εξωσχολικές πηγές π.χ. ντοκιμαντέρ, ταινίες, επαγγελματίες κ.λπ. ήταν αξιόπιστες.
Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα Η δημιουργία του ερωτηματολογίου με τις απαντήσεις των μαθητών Η προβολή βίντεο μέσω του διαδικτύου Η παρουσίαση φωτογραφιών που αφορούν το θέμα της εργασίας μέσω ελληνικών και ξένων sites Επισκέψεις στην δημοτική βιβλιοθήκη Συζητήσεις
επίλογος Από την αρχαιότητα η βουλιμία υπήρξε ως ασθένεια που απασχόλησε σε πολύ μεγάλο βαθμό την ιατρική. Όσον αφορά την σημερινή κοινωνία η συγκεκριμένη ασθένεια συνεχίζει να είναι κέντρο συζήτησης και η επιστήμη προσπαθεί να δώσει λύσεις με διάφορες έρευνες και πειράματα. Οι Έλληνες έφηβοι πιστεύουν πως η συγκεκριμένη νόσος που τους αγγίζει αρκετά συχνά, μπορεί να θεραπευτεί με τη κατάλληλη ιατρική χορήγηση και ψυχολογική υποστήριξη.
Προτάσεις για συμπληρωματική εργασία-προτεινόμενη Παράλληλα με αυτή την εργασία, θα μπορούσε να γίνει συμπληρωματική έρευνα με αντίστοιχα θέματα. Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένα ενδεικτικά: Βουλιμία και Παχυσαρκία σε όλο τον κόσμο Βουλιμία και Παχυσαρκία στο αντρικό φύλο Βουλιμία και Παχυσαρκία στις μεγαλύτερες ηλικίες
Διαδίκτυο Εγκυκλοπαίδειες Ιστοσελίδες Σχολική ενημέρωση Τηλεοπτικές εκπομπές Πηγές πληροφόρησης
Βιβλιογραφία λεξικό όρων εγκυκλοπαίδεια ανθρωπολογίας Βουλιμία του Fairburn Christopher G Bulimia nervosa: A cognitive Therapy Programme for Clients των M.Cooper, G. Todd και A. Wells
Tην εργασία εκπόνησαν οι εξής μαθήτριες: Βουκελάτου Χαρά Πολυζώη Μαρία Τσαπούνη Άντζελα