11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος Τμήμα Α 3. Ερευνητική Εργασία. Τίτλος: Αθλητισμός και υγεία στους εφήβους

Transcript

1 Ερευνητική Εργασία 11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος Τμήμα Α 3 Τίτλος: Αθλητισμός και υγεία στους εφήβους Κριτήρια επιλογής θέματος 1. Γιατί ο αθλητισμός μας δίνει την δυνατότητα να μελετήσουμε πως συμβάλλει στη ζωή του εφήβου 2. Επειδή το θέμα είναι πολύ ενδιαφέρον διότι μπορούμε να ερευνήσουμε εάν ο αθλητισμός προσφέρει ευεξία ή ψυχική χαλάρωση Παρουσίαση του θέματος Από την αρχαία Ελλάδα η υγεία και ο αθλητισμός έπαιζαν πολύ σημαντικό ρόλο στην ζωή των ανθρώπων. Επίσης ο αθλητισμός τους βοηθούσε να έχουν ένα δυνατό κορμί αλλά και ένα καθαρό μυαλό. Έτσι και σήμερα ο αθλητισμός είναι το μέσο με το οποίο το άτομο μπορεί να γυμναστεί και να κοινωνικοποιηθεί γνωρίζοντας καινούργια άτομα. Επίσης ο άνθρωπος όταν γυμνάζεται ξεφεύγει από τα προβλήματα του πράγμα που έχει ιδιαίτερη επίδραση στους εφήβους γιατί οι έφηβοι έχουν ιδιαίτερα βεβαρυμμένο πρόγραμμα με το διάβασμα για το σχολείο τους Σκοπός της έρευνας Ο σκοπός της έρευνας μας είναι να μελετήσουμε και να παρουσιάσουμε πως συσχετίζεται η υγεία με τον αθλητισμό στη ζωή του εφήβου. Συγκεκριμένα θα ερευνήσουμε πως δίνει ευεξία, πως δημιουργεί καλό σώμα αλλά και πως βοηθάει την πνευματική ανάπτυξη. Επίσης από την έρευνα θα μάθουμε τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα του να συνεργαζόμαστε με τους γύρω μας. Τέλος θα μάθουμε ν αναλύουμε, να συνθέτουμε και να παρουσιάζουμε πληροφορίες δημιουργώντας μία ολοκληρωμένη εργασία Ιστορική αναδρομή α) Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα αποτελούσε σημαντικό μέρος της κοινωνικής ζωής και της αγωγής των νέων. Και αυτό διότι οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η υγεία του σώματος πρέπει να συμβαδίζει με την πνευματική υγεία. «Νους υγιής εν σώματι υγιεί», όπως έλεγαν. Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που επινόησε τις «αθλοπαιδιές» τις οποίες ανήγαγαν σε αγωνίσματα, στα οποία οι παίκτες συναγωνίζονταν. Η λέξη Άγων(ας) προέρχεται από το ρήμα «Άγω» που σημαίνει «οδηγώ». Ο Αθλητισμός στον μεσαίωνα Η σημαντικότερη ίσως τάση στην Ευρώπη αυτά τα χρόνια ήταν η αγάπη για τη γνώση και την πνευματική καλλιέργεια. Αντίθετα με τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι υιοθέτησαν την αρχή ότι 1

2 ένας ισχυρός νους και ένα ισχυρό σώμα είναι αξεχώριστα, οι διανοούμενοι της περιόδου αυτής έδειχναν να υποτιμούν τη φυσική ανάπτυξη, πιστεύοντας ότι ο χρόνος που διατίθεται σε φυσική δραστηριότητα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για πνευματικές αναζητήσεις και τη θρησκευτική τους εκπαίδευση. Είναι παραδεκτό ότι ο αθλητισμός συμβάλλει στην υγεία και τη φυσική ικανότητα, έστω και αν αυτό σήμερα με τη στροφή στις υψηλές επιδόσεις, τον πρωταθλητισμό και τον επαγγελματισμό, είναι λιγότερο εμφανές απ ότι προηγουμένως. Παρόλο που στην πολιτισμική εξέλιξη ο αθλητισμός έχει απελευθερωθεί από την οικονομική αναγκαιότητα, οι διαδικασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί. Ο αθλητισμός παγκόσμια έχει ενσωματωθεί με τον προγραμματισμό για την υγεία και την ψυχαγωγία. Σύμφωνα με έρευνες, οι πιο σημαντικές για τον άνθρωπο αθλητικές δραστηριότητες και σε συχνότητα απασχόλησης παραμένουν το βάδισμα, το τρέξιμο και το κολύμπι. Οι τρεις αυτές δραστηριότητες χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο, από την ύπαρξή του, για την επιβίωσή του και τη συντήρησή του στη ζωή. Η εικόνα αυτή της συνέχειας, έρχεται σε αντίθεση με τη θεωρία ότι οι αλλαγές στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον οδήγησαν σε ριζικές αλλαγές στις αθλητικές δραστηριότητες. Βέβαια με την εξέλιξη της ζωής και την ύπαρξη πολλών άλλων τρόπων δράσης. Παρ' όλα αυτά, το βάδισμα, το τρέξιμο και το κολύμπι παραμένουν οι βασικές δραστηριότητες του ανθρώπου που χρησιμοποιεί για συντήρηση και καλυτέρευση της υγείας και φυσικής ικανότητάς του. Παρά τις μεγάλες διαφορές στην έκφραση, την κατανόηση, την αντίληψη και το περιεχόμενο του αθλητισμού στις διάφορες χώρες, οι πραγματικές του διαστάσεις είναι οι ίδιες. Αυτό γιατί από ανθρωπολογικής πλευράς οι πιο βαθιές ρίζες του ανθρώπου και του κόσμου είναι οι ίδιες παντού. Ο αθλητισμός, από όποια σκοπιά εξεταστεί, απευθύνεται στις πιο βασικές ανθρώπινες ανάγκες και επιδιώξεις. Έτσι, πέραν της αναζήτησης μέσω του αθλητισμού κινήτρων για καλυτέρευση της υγείας, ο αθλητισμός ικανοποιεί και τις τάσεις του ανθρώπου για αναζήτηση προκλήσεων συναγωνισμού. Αυτό είναι το βασικό σημείο της παγκοσμιότητας του αθλητισμού, της αναγνώρισης της αναγκαιότητας του και της σημερινής του εξέλιξης. Η ικανοποίηση βασικών βιολογικών, ψυχικών και σωματικών αναγκών οδηγεί τον αθλητισμό στη σημερινή του εξέλιξη. Παρόλο δε που σήμερα ο αθλητισμός αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο με οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές προεκτάσεις, δεν παύει στη βάση του να αποτελεί την καλύτερη προοπτική για καλύτερη υγεία και ανάπτυξη της φυσικής ικανότητας. Διατροφή και υγεία Η επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι πολλά από τα σοβαρότερα νοσήματα στα οποία αποδίδεται το μεγαλύτερο νοσολογικό φορτίο, συνδέονται άμεσα με παράγοντες που σχετίζονται με τη σύγχρονη \διατροφή. Η συσχέτιση αυτή έχει φέρει τη διατροφή και τις διατροφικές συνήθειες στο άμεσο ενδιαφέρον της δημόσιας Υγείας και την έχει αναδείξει σε μια από τις πρώτες προτεραιότητες για την προστασία και προαγωγή της υγείας του πληθυσμού. Οι πιο συνηθισμένες διαταραχές της διατροφής είναι η ψυχογενής ανορεξία. Οι πιο συνηθισμένες διαταραχές της διατροφής είναι η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και η ψυχαναγκαστική υπερφαγία. Είναι καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από ακραία συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές σχετικά µε τη λήψη τροφής, το βάρος και την εικόνα του σώµατος, και που δυνητικά µπορούν να οδηγήσουν µέχρι και στο θάνατο του πάσχοντα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ορµονικοί και νευροβιολογικοί παράγοντες πιθανώς να συµβάλλουν στην εξέλιξη των διαταραχών αυτών. Η δοµή της οικογένειας, στοιχεία της προσωπικότητας, το στρες, η εφηβεία και κοινωνικο-πολιτισµικοί παράγοντες επίσης θεωρούνται επιβαρυντικοί παράγοντες. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ακαδηµίας για τις διαταραχές της δατροφής, είναι γενικά αποδεκτό ότι τα κρούσµατα διαταραχών της διατροφής έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Περίπου 0,5 1% του συνόλου των εφήβων και ενήλικων γυναικών εµφανίζουν τα κριτήρια διάγνωσης της ψυχογενούς ανορεξίας, ενώ περίπου 1-2% είναι το αντίστοιχο ποσοστό για την ψυχογενή βουλιμία. Ωστόσο, σε µια δεδοµένη χρονική στιγµή, περίπου το 10% των έφηβων και νέων γυναικών µπορεί να εµφανίσει συμπτώματα 2

3 διατροφικών διαταραχών. Παρόλο που αυτά τα συμπτώματα µπορεί να µην καλύπτουν τα πλήρη διαγνωστικά κριτήρια, συνήθως προκαλούν έντονο στρες. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία αυτών των συµπτωµάτων µπορεί να αποτρέψει την εκδήλωση σοβαρότερων διαταραχών. β) Αθλητισμός και Υγεία Άσκηση και γυμναστική Τα άτομα που γυμνάζονται αισθάνονται φυσιολογικά και ψυχολογικά πιο ισχυρά και έχουν περισσότερη ενέργεια να αντιμετωπίσουν στρεσογόνους παράγοντες. Η αυξημένη φυσική δύναμη και αντοχή τους καθιστά ικανούς να εκτελούν πολλές δραστηριότητες χωρίς να δυσφορούν ή να κουράζονται, και να ρυθμίζουν καλύτερα τη μυϊκή ένταση, τον καρδιακό παλμό, το σφυγμό της ηρεμίας και την πίεση του αίματος, σε σχέση με άτομα που κάνουν καθιστική ζωή. Τα άτομα που έχουν καλή φυσική κατάσταση, αντιδρούν καλύτερα και έχουν γρηγορότερη αποκατάσταση της καρδιακής συχνότητας μετά από στρεσογόνα γεγονότα. Επιπλέον η άσκηση λειτουργεί ως μηχανισμός απόσπασης της προσοχής από δυσάρεστες σκέψεις της καθημερινής ζωής. Έτσι η ώρα της άσκησης, είναι η ώρα που το άτομο θα διακόψει τη ροή της σκέψης του, όταν αυτή στροβιλίζεται στα ατελείωτα, καθημερινά προβλήματα που δεν βρίσκουν εύκολα λύσεις. Η σωματική άσκηση, ο αθλητισμός και το σπορ προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες στα παιδιά στον τομέα της σωματικής τους υγείας, στην ψυχική τους ανάπτυξη και ευεξία, στην κοινωνικότητα και αυτοπεποίθηση τους. Παράλληλα αποτελούν ασπίδα προστασίας των παιδιών και εφήβων από τους κινδύνους των ναρκωτικών, του καπνίσματος και άλλων κακών επιδράσεων. Η σωματική άσκηση βελτιώνει τις ικανότητες μάθησης και την απόδοση του εγκεφάλου. Οξυγονώνει καλύτερα τα κέντρα στον εγκέφαλο που έχουν κρίσιμη σημασία για τις σχολικές δραστηριότητες. Ενδυναμώνει την καρδία και τους πνεύμονες, ισχυροποιεί τα οστά και το σκελετό, βελτιώνει τη δύναμη και ευκαμψία των μυών και αρθρώσεων, μειώνει την αρτηριακή πίεση, βοηθά κατά της παχυσαρκίας και καλυτερεύει τον ύπνο. Ανάγκες που εξυπηρετεί η έρευνα Ο αθλητισμός συμβάλει στην ψυχική υγεία του ατόμου. Το βοηθάει να χαλαρώνει και να ξεφεύγει από τα καθημερινά του προβλήματα. Επίσης όταν το άτομο συμμετέχει σε μια αθλητική ομάδα ή κάνει ένα άθλημα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει ανθρώπους και να κάνει καινούργιους φίλους, έτσι ο αθλητισμός συμβάλλει και στην κοινωνικοποίηση του ατόμου. Ακόμα το πιο σημαντικό θέμα που συμβάλλει ο αθλητισμός είναι η σωματική υγεία. Με τον αθλητισμό το άτομο μπορεί να ασκείται καθημερινά με αποτέλεσμα να φτιάξει ένα καλό σώμα. Τέλος ο αθλητισμός μπορεί να οδηγήσει το άτομο να ακολουθήσει μια υγιεινή διατροφή για τις ανάγκες του αθλητισμού. Όλα αυτά συμβάλλουν στην σωματική αλλά και ψυχική υγεία του ατόμου. Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας Η έρευνά μας για να πραγματοποιηθεί επηρεάζεται είτε θετικά είτε αρνητικά από ορισμένους παράγοντες. Στη παρούσα φάση γίνεται μία πρώτη εκτίμηση αυτών των παραγόντων Θετικοί: Τεχνολογικά μέσα όπως διαδίκτυο, εργαστήριο με υπολογιστές κ.λπ. Πλούσια βιβλιογραφία 3

4 Συνεργασία με καθηγητές του σχολείου μας, αλλά και άλλους ειδικούς του χώρου Αρνητικά: Έλλειψη εμπειρίας για την εκπόνηση μιας συνδυασμένης εργασίας μεγάλης έκτασης Προβλήματα κατά την συνεργασία Όρια και περιορισμοί της εργασίας Αναφερόμαστε σε εφηβική ηλικία (13-18 ετών) Συσχετισμός της ηλικίας μόνο με τον αθλητισμό Αναφερόμαστε στους εφήβους της χώρας μας Αναφερόμαστε στη σχέση ηλικίας και αθλητισμού, χωρίς να μπαίνουμε στο χώρο του πρωταθλητισμού Ερωτηματολόγιο Στα πλαίσια ολοκλήρωσης της εργασίας μας, κατασκευάσαμε ένα ερωτηματολόγιο σαν ομάδα το οποίο εμπλουτίσθηκε με ερωτήσεις μελών άλλων ομάδων συμμαθητών μας. Το ερωτηματολόγιο αυτό απαντήθηκε-συμπληρώθηκε από όλους τους συμμαθητές μας καθώς και από έναν από τους δύο γονείς, για να υπάρχει αναλογία απαντήσεων ενηλίκων προς ανηλίκους 1:1 Οι ερωτήσεις που δημιούργησε η ομάδα μας και οι απαντήσεις παρουσιάζονται παρακάτω 4

5 1.Πόσο πιστεύετε ότι οι νέοι στις μέρες μας κάνουν υγιεινή διατροφή ; Μαθητής Κηδεμόνας Πολύ 0 0 Αρκετά 0 1 Μέτρια 11 4 Λίγο 9 13 Καθόλου 1 3 Σχόλια: Τα ποσοστά είναι συγκεντρωμένα στο λίγο και στο μέτρια. Οι γονείς έχουν τις πιο πολλές τους ψήφους στο λίγο γιατί πιστεύουν ότι οι νέοι δεν κάνουν υγιεινή διατροφή επειδή η καθημερινότητα τους οδηγεί στο να είναι πάρα πολλές ώρες έξω από το σπίτι τους και έτσι να στρέφονται στο γρήγορο φαγητό κάτι που συμβαίνει βέβαια και για τους γονείς που έχουν αντίστοιχο βεβαρυμμένο εργασιακό πρόγραμμα. Συμπέρασμα: Συμπεραίνουμε ότι οι μαθητές και οι γονείς συμφωνούν ότι οι νέοι δεν κάνουν υγιεινή διατροφή 5

6 Πόσο ο αθλητισμός συμβάλει στην σωματική υγεία ; Μαθητής Κηδεμόνας Πολύ Αρκετά 1 5 Μέτρια 0 1 Λίγο 0 0 Καθόλου 0 0 Σχόλια: Τα συντριπτικά ποσοστά είναι συγκεντρωμένα στο πολύ. Το ποσοστό για τους μαθητές είναι 95% και για τους γονείς 82%. Η διαφορά της τάξης του 13% οφείλεται στο ότι οι γονείς λόγω εμπειρίας έχουν επιφυλάξεις σχετικά με τα όρια αθλητισμού και πρωταθλητισμού, που έχει άλλες συνέπειες στην υγεία των εφήβων. Συμπέρασμα: Συμπεραίνουμε πως οι μαθητές και οι γονείς συμφωνούν ότι ο αθλητισμός γυμνάζει το ανθρώπινο σώμα 6

7 Κατά πόσο πιστεύετε ότι οι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να κάνουν αθλητισμό; Μαθητής Κηδεμόνας Πολύ 1 3 Αρκετά 7 11 Μέτρια 11 6 Λίγο 2 0 Καθόλου 0 1 Σχόλια: Τα ποσοστά συγκεντρώνονται στο αρκετά και στο μέτρια με τους γονείς να παρουσιάζουν μία προτίμηση 55% έναντι 35% στο αρκετά σε σχέση με τα αντεστραμμένα ποσοστά στο μέτρια όπου οι γονείς το επιλέγουν σε ποσοστό 30% έναντι 55% των μαθητών. Αυτό οφείλεται πιθανόν στο ότι οι γονείς επιθυμούν τα παιδιά τους ν ασχοληθούν από μικρή ηλικία με τον αθλητισμό ενθαρρύνοντάς τα. Επίσης οι άλλες επιλογές έχουν προτιμηθεί με ποσοστά πάρα πολύ μικρά Συμπέρασμα: Παρατηρούμε ότι οι γονείς και οι μαθητές συμφωνούν ότι οι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να κάνουν αθλητισμό 7

8 Κατά πόσο πιστεύετε ότι ο αθλητισμός συμβάλλει στη ψυχική υγεία; Μαθητής Κηδεμόνας Πολύ Αρκετά 8 4 Μέτρια 3 2 Λίγο 0 0 Καθόλου Σχόλια: Από τις απαντήσεις που δόθηκαν παρατηρούμε ότι οι επιλογές τόσο των μαθητών όσο και των γονέων-κηδεμόνων απορρίπτουν απόλυτα το λίγο και το καθόλου, συγκεντρώνοντας τα υψηλότερα ποσοστά στο πολύ και κατόπιν στο μέτρια. Οι όποιες διαφοροποιήσεις μεταξύ αυτών των δύο επιλογών οφείλονται πιθανόν στη περίπτωση που ο αθλητισμός περνά στα εδάφη του πρωταθλητισμού, όπου εκεί μπορεί να παρατηρήσουμε εκ διαμέτρου αποτελέσματα. Συμπέρασμα: Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι αθλητισμός και ψυχική υγεία σε μεγάλο βαθμό ταυτίζονται 8

9 Επίλογος Συνοψίζοντας το θέμα αθλητισμός και υγεία διαπιστώνουμε ότι ο αθλητισμός συνδέεται άμεσα την υγεία μας και πολύ περισσότερο με την υγεία του εφήβου. Αυτή η σύνδεση δεν έχει να κάνει μόνο με την σωματική αλλά και με την ψυχική και πνευματική υγεία όπως τόνιζαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι «Νους υγιής εν σώματι υγιεί». Επίσης όπως προκύπτει από το ερωτηματολόγιο οι γονείς των ελλήνων μαθητών έχοντας σαφή γνώση του αθλητισμού προωθούν από μικρή ηλικία τα παιδιά τους προς αυτόν. Τέλος ο αθλητισμός ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό και με την διατροφή του ανθρώπου. Προτεινόμενη έρευνα Παρεμφερή θέματα με τον αθλητισμό και την υγεία στους εφήβους που θα προτείναμε σε άλλες ερευνητικές ομάδες ν ασχοληθούν είναι τα παρακάτω: Αθλητισμός και υγεία στις διάφορες ηλικίες Αθλητισμός και υγεία στις διάφορες χώρες Ποια η σχέση του αθλητισμού με την εφηβεία τις προηγούμενες δεκαετίες στη χώρα μας; (αναλυτικά και σύγκριση με την δικιά μας δεκαετία) Αθλητισμός και υγεία σε αγόρια και κορίτσια (μία ξεχωριστή μελέτη) Αθλητισμός και διατροφή Αθλητισμός και ντοπάρισμα Πηγές-Βιβλιογραφία %CE%BC%CF%8C%CF%82 9

10 Την εργασία αυτή εκπόνησαν οι μαθητές Καναλουπίτης Ιωάννης Κασπίρης Βασίλειος Μαστραντωνάκης Άγγελος Υπεύθυνος Καθηγητής Αποστολόπουλος Κωνσταντίνος Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός ΠΕ