Η ελληνική παρουσία στο χώρο της έρευνας και διάσωσης και των αποστολών Combat SAR

Η ελληνική παρουσία στο χώρο της έρευνας και διάσωσης και των αποστολών Combat SAR

ƒ À π Από το 2000, χρονιά κατά την οποία άρχισαν να αξιοποιούνται επιχειρησιακά τα Super Puma του Λιµενικού Σώµατος υπό την ευθύνη της Π.Α., τα δεδοµένα στον τοµέα της διεξαγωγής αποστολών έρευνας και διάσωσης στην Ελλάδα άλλαξαν σε µεγάλο βαθµό. Παρά τον µικρό αριθµό ελικοπτέρων του Λ.Σ. φάνηκε από την πρώιµη περίοδο της αξιοποίησής τους ότι είχαν όλα τα «ειδικά προσόντα» που πρέπει να έχει µία πλατφόρµα έρευνας και διάσωσης. Όταν από το 2003 πλαισιώθηκαν και από τα Cougar της ΠΑ (πρόκειται για στρατιωτική έκδοση του ίδιου ελικοπτέρου) τα δεδοµένα άλλαξαν δραµατικά. Στις σελίδες που ακολουθούν εξηγούµε το γιατί και αναφερόµαστε στην µέχρι σήµερα εξέλιξη του επιτυχηµένου αυτού δικινητήριου ελικοπτέρου. Κείµενο-Φωτογραφίες: ηµήτρης Θ. Στεργίου

Οι αποστολές έρευνας και διάσωσης (SAR) αποτελούν διεθνώς µια ιδιαίτερα απαιτητική και εξαιρετικά δύσκολη µορφή αποστολής, η οποία βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο της επικαιρότητας µε αφορµή φυσικές καταστροφές ή ατυχήµατα. Στην Ελλάδα ο συγκεκριµένος ρόλος είχε ανατεθεί από το τέλος της δεκαετίας του 50 σε µία Μοίρα της ελληνικής Πολεµικής Αεροπορίας. Την 358 Μοίρα Έρευνας και διάσωσης η οποία από τις 3 Ιανουαρίου του 2006, πριν από δύο ακριβώς χρόνια δηλαδή, πλαισιώθηκε από την 384 Μοίρα Έρευνας και ιάσωσης στη δύναµη της οποίας έχει περάσει το σύνολο των ελικοπτέρων Super Puma που αξιοποιεί επιχειρησιακά η Πολεµική Αεροπορία σε ρόλο έρευνας και διάσωσης και έρευνας και διάσωσης µάχης. Η ιστορία της 358 ΜΕ ξεκινά πρακτικά από το 1958, όταν ιδρύθηκε το 357 Σµήνος Ελικοπτέρων. Η ελληνική Π.Α. από τότε έχει συνδέσει την ύπαρξή της µε το ελικόπτερο και τις αποστολές έρευνας και διάσωσης. Από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, το 357 Σµήνος Ελικοπτέρων άρχισε να εκτελεί αποστολές µεταφοράς τραυµατιών και ασθενών από αποµακρυσµένες ή νησιωτικές περιοχές της χώρας µας, O P O P Q R την µεταφορά υψηλά ιστάµενων προσώπων, στρατιωτικών και πολιτικών, και την µεταφορά τροφίµων και φαρµάκων σε περιοχές που έµεναν για εβδοµάδες ολόκληρες αποκλεισµένες ή είχαν πληγεί από φυσικές καταστροφές κάθε είδους. Και όλες O αυτές τις αποστολές τις P αναλάµβανε κατ αποκλειστικότητα για µια χρονική περίοδο µεγαλύτερη των 15 ετών, µέχρι το πρώτο µισό της δεκαετίας του 70 δηλαδή. Η Πολεµική Αεροπορία εποµένως, µπορεί µε ασφάλεια να πει κανείς ότι ήταν ο φορέας που ανέδειξε την επιχειρησιακή αξία του ελικοπτέρου στην Ελλάδα. Χωρίς καµία δόση υπερβολής. Στα χρόνια της δεκαετίας του 50 ο Ελληνικός Στρατός δεν διέθετε ελικόπτερα. Όταν απέκτησε έναν µικρό αριθµό διθέσιων ΟΗ-13 Sioux στις αρχές της δεκαετίας του 60, απέκτησε και την δυνατότητα µεταφοράς τραυµατιών και Ένα από τα τέσσερα AS 332C-1 Super Puma του Λιµενικού Σώµατος, κατά τη διάρκεια δοκιµών στη Γαλλία, λίγο µετά την πρώτη του πτήση. (Φωτογραφία: Eurocopter) ασθενών, αλλά οριακά (το ελικόπτερο µπορούσε να µεταφέρει ένα φορείο προσαρµοσµένο πλευρικά της ατράκτου, δίπλα στον κυβερνήτη ή τον συγκυβερνήτη!). Τις δυνατότητες και την ευχέρεια που προσέφερε η καµπίνα των UH-19B/D τoυ 357 Σµήνους Ελικοπτέρων στις αποστολές αυτού του είδους, η Ελληνική Αεροπορία Στρατού τις απέκτησε µε την παραλαβή των πρώτων ΑΒ 204, ΑΒ 205 και UH-1 στις αρχές της δεκαετίας του 70, ανακουφίζοντας την 359 ΜΑΕ Υ, από την στιγ- µή που τα Τάγµατα των ελικοπτέρων της ανέλαβαν, πέρα από την επίσηµη αποστολή τους και την µεταφορά VIP και ασθενών και τραυµατιών. Στο δεύτερο µισό της δεκαετίας του 70 τις ανάγκες αεροδιακο- µιδής ασθενών και τραυµατιών άρχισε από την πλευρά του να καλύπτει και το Πολεµικό µας Ναυτικό, µέσω της ΕΝ. Παρ όλα αυτά, υπεύθυνη για την διεξαγωγή αποστολών έρευνας και διάσωσης στα όρια του ελληνικού εναέριου χώρου και του FIR Aθηνών είναι µόνο η ιοίκηση Αεροπορικής Υποστήριξης της Πολεµικής Αεροπορίας στην οποία υπάγονται οι 358 και 384 Μοίρες Έρευνας και ιάσωσης. [ Το πέρασµα από τα AB 205 στα Super Puma Η παραλαβή και η επιχειρησιακή αξιοποίηση των ελικοπτέρων Super Puma από την 358 ΜΕ µέχρι το 2006 και κατόπιν από την 384 Μοίρα ήταν µια διαδικασία που αποτέλεσε σταθµό στην ιστορία της µέσα 36 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ƒ À π στο χρόνο και αυτό ισχύει για τον εξής πολύ απλό λόγο. Όταν από το 1971 τα UH-19B και UH-19D Chickasaw της Sikorski έδιναν την θέση τους στα ΑΒ-205, ιδρύθηκε η 358 Μοίρα Έρευνας και ιάσωσης. Το 357 Σµήνος Ελικοπτέρων µε τη σειρά του αποτέλεσε έναν από τους βασικούς πυρήνες δηµιουργίας της 359 ΜΑΕ Υ στο τέλος της δεκαετίας του 60. Οι χειριστές ελικοπτέρων και τα πληρώµατα διάσωσης της Πολεµικής Αεροπορίας περνούσαν από ένα γερασµένο, εµβολοφόρο, µονοκινητήριο ελικόπτερο µε περιορισµένες επιδόσεις σε ένα εφοδιασµένο µε στροβιλοκινητήρα, µε σαφώς καλύτερες επιδόσεις και µεγαλύτερη αξιοπιστία. Ουσιαστικά όµως δεν συντελέστηκε καµία περαιτέρω αλλαγή. Η χωρητικότητα και η µεταφορική ικανότητα των δύο τύπων δεν διέφεραν πολύ, όπως και η αυτονοµία, ενώ και τα βασικά βοηθήµατα για την εκτέλεση µίας αποστολής, παρέµεναν τα ίδια µε την εξαίρεση ίσως της προσθήκης κάποιων ραδιοβοηθηµάτων. Όσο για τον σηµαντικότερο ίσως παράγοντα για την επιτυχή έκβαση µίας αποστολής έρευνας και διάσωσης, ιδίως υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες και κατά την διάρκεια της νύχτας, την ύπαρξη δύο κινητήρων δηλαδή και όχι ενός, πάλι το ίδιο ίσχυε... Απλά ο Τ53 των 1.400 ίππων που φορούν τα ΑΒ 205 έδινε µεγαλύτερα περιθώρια ισχύος και επο- µένως ασφαλείας σε πολλές περιπτώσεις. Για όλους αυτούς τους λόγους το ΑΒ 205 πολύ σύντοµα αποδείχθηκε ανεπαρκές για την διεξαγωγή αποστολών SAR και αυτό ήταν κάτι που φάνηκε από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 80, ιδίως όταν πλέον το παιχνίδι στο Αιγαίο είχε αρχίσει να γίνεται «χοντρό» από την τουρκική πλευρά... Μία από τις διαστάσεις του «θέµατος» του Αιγαίου για την Τουρκία ήταν και το ότι άρχισε να διεκδικεί -και εξακολουθεί να πράττει το ίδιο- µοίρασµα του επιχειρησιακού ελέγχου στον τοµέα της εκτέλεσης αποστολών έρευνας και διάσωσης µε την Ελλάδα πάνω από αυτό. Και στην διεκδίκηση αυτή δεν συνέβαλε µόνο ο µικρός αριθµός των ελικοπτέρων ΑΒ 205 σε ρόλο SAR που διέθετε η Π.Α., αλλά και στις περιορισµένες επιχειρησιακές τους δυνατότητες. Για χρονικό διάστηµα µεγαλύτερο των 15 ετών εποµένως, η (για επιχειρησιακούς αλλά και για εθνικούς λόγους) ανάγκη για την προµήθεια νέων, δικινητήριων οπωσδήποτε, εξειδικευµένων ελικοπτέρων έρευνας και διάσωσης παρέµεινε επιτακτική. Η µερική ανάθεση της επιχειρησιακής εκµετάλλευσης των τεσσάρων AS 332C-1 Super Puma που απέκτησε το Λιµενικό Σώµα στα τέλη της περασµένης δεκαετίας στην Πολεµική Αεροπορία και η ένταξη των ελικοπτέρων του τύπου αυτού σε υπηρεσία απέδειξαν πολύ σύντοµα πόσο πραγµατικά αποτελεσµατική µπορεί να είναι µία ένοπλη, ή µη, υπηρεσία µε αυτό το «εργαλείο» στην διάθεσή της... Πρώτο και σηµαντικότερο πλεονέκτηµα του Super Puma έναντι του -γηραιού πλέον- ΑΒ-205 είναι ότι διαθέτει δύο κινητήρες και όχι έναν... Για να αντιληφθεί κανείς την τεράστια διαφορά, παραθέτουµε παρακάτω ορισµένα χαρακτηριστικά τεχνικά στοιχεία. Κάθε ένας από τους δύο Makila 1A2 της Turbomeca που «φορούν» τα συγκεκριµένα αεροσκάφη είναι βαθµονοµηµένος για την απόδοσης µέγιστης συνεχούς ισχύος 1.657 ίππων. Σε πρώτη φάση εποµένως, έχουµε ισχύ υπερδιπλάσια σε σύγκριση µε το ΑΒ 205, η οποία όµως στην φάση της απογείωσης µπορεί να γίνει ακόµη µεγαλύτερη, καθώς ο κατασκευαστής προβλέπει ότι εάν αυτό απαιτηθεί, ο κάθε κινητήρας του Super Puma µπορεί να αποδώσει µέχρι και 1841 ίππους, προκειµένου το πλήρωµα να έχει περίσσια ισχύ σε περίπτωση που σε µία δύσκολη περίσταση την χρειαστεί... Τα τεράστια περιθώρια ασφαλείας βέβαια από την ύπαρξη δύο κινητήρων δεν τελειώνουν εδώ. Γιατί ακόµη και σε περίπτωση που ο ένας κινητήρας του Super Puma τεθεί εκτός λειτουργίας (ΟΕΙ-One Engine Inoperative), ο υγιής µπορεί να το φέρει πίσω, ακό- µη και αν αυτό είναι βαρυφορτωµένο. H Τurbomeca δίνει περιθώρια λειτουργίας του ενός κινητήρα για χρονικό διάστηµα 30 δευτερολέπτων µε απόδοση 2.103 ίππων, και για χρονικό διάστηµα δύο λεπτών µε απόδοση 1.921 ίππων! Τι σηµαίνουν όλα αυτά... Απλά ότι ακόµη και σε περίπτωση που επί παραδείγµατι το ελικόπτερο ανελκύει ναυαγούς, ηµέρα ή νύχτα και υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, µε την κα- µπίνα του γεµάτη, χάσει τον έναν από τους δύο κινητήρες του, ο δεύ- Στιγµιότυπο από άσκηση ανέκλκυσης ναυαγών από κατάστρωµα πλοίου. Σε πραγµατικές συνθήκες, αφού ο κυβερνήτης εντοπίσει πρώτα οπτικά τον ναυαγό, εκτελεί προσέγγιση µε ταχύτητα 70 περίπου Kts και µειώνει σταδιακά ύψος από τα 500ft µέχρι τα 70ft. Μετά την εκτέλεση µιας διέλευσης, έρχεται από την αριστερή πλευρά του ναυαγού και ακολούθως εκτελεί αιώρηση. Στη συγκεκριµένη φωτογραφία η θάλασσα είναι ήρεµη Υπό κανονικές συνθήκες όµως είναι άγρια και φουρτουνιασµένη και το µισό καράβι βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του νερού Για µία τέτοια δύσκολη ώρα οι διασώστες και τα πληρώµατα των Super Puma και Cougar εκπαιδεύονται κάθε µέρα και είναι σε ετοιµότητα 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Αυτό είναι η έρευνα και διάσωση. Μία δύσκολη δουλειά που θέλει καθηµερινό κόπο και -κυρίως- κότσια. ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2008 37

τερος µπορεί να αποδώσει άµεσα ισχύ επαρκή για την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την άνοδο σε ασφαλέστερο ύψος, για την επιστροφή στη βάση του ή στο κοντινότερο σηµείο... Σε περίπτωση που ο κινητήρας του ΑΒ 205 ή οποιουδήποτε µονοκινητήριου ελικοπτέρου «κρατήσει» σε µία τέτοια φάση, µπορείτε να φανταστείτε το αποτέλεσµα... Το σύστηµα µετάδοσης της κίνησης του Super Puma µπορεί µε την σειρά του να «απορροφήσει» µέγιστη ισχύ 3.232 ίππων µε τους δύο κινητήρες σε λειτουργία και 2.234 µε τον ένα (OEI). εν θα επεκταθούµε εδώ σε περισσότερες λεπτοµέρειες σχετικές µε τους κινητήρες, το σύστηµα µετάδοσης της κίνησης και τα κορυφαίας τεχνολογίας στροφεία του Super Puma. Είναι κάτι που δεν χρειάζεται... Το πόσο τεχνολογικά προηγµένο είναι το ελικόπτερο, άλλωστε, µπορεί κανείς να το καταλάβει µόνο όταν πετάξει µε αυτό... Τα επίπεδα κραδασµών και θορύβου από τα στροφεία είναι απίστευτα χαµηλά σε σύγκριση µε οποιοδήποτε ελικόπτερο πετά αυτή την στιγµή ενταγµένο σε ένοπλη δύναµη στον ελλαδικό χώρο... Το δεύτερο σηµαντικότερο επιχειρησιακό πλεονέκτηµα που εισήγαγε το Super Puma είναι η αυτονοµία των τριών ωρών (σχεδόν διπλάσια αυτής του ΑΒ 205) που έχει µε πλήρες εσωτερικό καύσιµο 1.520 λίτρων (δύο δεξαµενές κάτω από το πάτωµα της καµπίνας η µία µε χωρητικότητα 320 λίτρων και η δεύτερη µε χωρητικότητα 600 και άλλες δύο δεξαµενές χωρητικότητας 325 λίτρων εκάστη στους πλευρικούς θύλακες της ατράκτου) και το τρίτο, αλλά το ίδιο σηµαντικό µε τα δύο πρώτα, είναι ο ηλεκτρονικός εξοπλισµός και ο εξοπλισµός αποστολής µε τον οποίο είναι εφοδιασµένο. Ξεκινώντας µε τα συστήµατα αποστολής, την καθ όλη την διάρκεια του εικοσιτετραώρου επιχειρησιακή αξιοποίηση των ελικοπτέρων του τύπου επιτρέπουν το ραντάρ έρευνας επιφανείας που φέρουν στο κάτω τµήµα του ρύγχους, το σύστηµα FLIR που είναι επίσης αναρτηµένο στο ρύγχος και εγκατεστη- µένο σε περιστρεφόµενο πυργίσκο, ο ισχυρός προβολέας ερεύνης που είναι αναρτηµένος στο εµπρός δεξί τµήµα της ατράκτου και ένα µεγάφωνο στην αριστερή πλευρά στο ίδιο ύψος και το διπλό βαρούλκο ανύψωσης φορτίου και προσωπικού που βρίσκεται στην δεξιά πλευρά της ατράκτου, µπροστά και επάνω από την συρόµενη θύρα επιβίβασης-αποβίβασης. Με το ραντάρ έρευνας το πλήρωµα θαλάµου Στιγµιότυπο από την διαδικασία εκκίνησης στην πίστα της 358 ΜΕ στην Ελευσίνα. Στο κέντρο του πίνακα οργάνων, ακριβώς πάνω από το χέρι του κυβερνήτη (στα ελικόπτερα σε αντίθεση µε τα αεροπλάνα καταλαµβάνει την δεξιά θέση) διακρίνονται οι διπλές ενδείξεις της λειτουργίας των δύο κινητήρων. Παρά την απουσία οθονών απεικόνισης από τον πίνακα οργάνων των ελληνικών Super Puma, ο εξοπλισµός τους είναι υπερεπαρκής για την κάλυψη ρόλων SAR και CSAR, παρέχοντας την δυνατότητα αυτόνοµης ναυτιλίας µε µεγάλη ακρίβεια και την εκτέλεση αυτόµατων προσεγγίσεων και αιωρήσεων πάνω από συγκεκριµένα σηµεία ηµέρα και νύχτα. διακυβέρνησης µπορεί να εντοπίσει πλοία επιφανείας ηµέρα και νύχτα και υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες και να τα προσεγγίσει µε ασφάλεια το ταχύτερο δυνατό, χωρίς την παραµικρή πιθανότητα σφαλµάτων ναυτιλίας, ενώ το FLIR, που είναι ίσως το πολυτιµότερο κοµµάτι του εξοπλισµού αποστολής, επιτρέπει στο πλήρωµα να πετά υπό συνθήκες όψεως και την νύχτα, καταργώντας ακόµη και την ανάγκη χρήσης διοπτρών νυχτερινής όρασης... Ο εξοπλισµός αποστολής εποµένως επιτρέπει στους χειριστές των ελληνικών Super Puma να βλέπουν έξω από το ελικόπτερο σχεδόν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, κάτι που λείπει φυσικά από τα ΑΒ 205, περιορίζοντας τον χρόνο που µπορούν να πετάξουν από το πρώτο φως του ήλιου µέχρι και µισή περίπου ώρα µετά την δύση του. Το καλοκαίρι αυτός ο χρόνος είναι σχετικά µεγάλος, αν και η νύχτα πάντα δεν µπορούσε επιχειρησιακά να καλυφθεί. Τον χειµώνα όµως που νυχτώνει από τις πέντε το απόγευ- µα τι γίνεται;... Όσο για τον εξοπλισµό του θαλάµου διακυβέρνησης, είναι πραγµατικά πολλά αυτά που µπορεί να πει κανείς... εν είναι αυτός µε τις οθόνες απεικόνισης πολλαπλών λειτουργιών, οπότε οι πρώτες εντυπώσεις είναι παραπλανητικές... Κλασικά αναλογικά όργανα καταλαµβάνουν τον πίνακα οργάνων µπροστά από κυβερνήτη και συγκυβερνήτη, παραπέµποντας σε πιλοτήρια περασµένων δεκαετιών, µέχρι που το µάτι πέφτει στη µοναδική µεγάλη οθόνη πολλαπλών λειτουργιών στο αριστερό τµήµα του πίνακα και κατόπιν και στη µικρή οθόνη του συστήµατος FMS (Flight Management System), στην κορυφή της κονσόλας µεταξύ των δύο χειριστών (pedestal). Mέσα από την 38 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ƒ À π

To Super Puma επιδεικνύει τις ικανότητες του µπροστά στον φωτογραφικό φακό. Η δηµιουργία του Super Puma προέκυψε από την εγκατάσταση των κινητήρων Makila επάνω στο παλιό καλό SA 330 Puma. Το τελευταίο φορούσε τους µικρότερης ισχύος κινητήρες Turmo της Turbomeca και έµεινε σε παραγωγή για 15 περίπου χρόνια, σηµειώνοντας αξιοσηµείωτη εµπορική επιτυχία. Το Super Puma που το διαδέχθηκε εφοδιάστηκε από το 1986 και µετά µε τους ισχυρότερους Makila, καθώς και µε νέο σύστηµα µετάδοσης της κίνησης, µε ικανότητα απορρόφησης µεγαλύτερης ισχύος, και µε νέα στροφεία νέας τεχνολογίας, µε αποτέλεσµα να περιοριστούν τα επίπεδα θορύβου και κραδασµών, να βελτιωθούν οι επιδόσεις και να περιοριστούν οι απαιτήσεις συντήρησης. οθόνη του πίνακα οργάνων το πλήρωµα µπορεί να δει τις ενδείξεις του ραντάρ έρευνας, ή τις εικόνες που προέρχονται από το FLIR, καθώς και στοιχεία ναυτιλίας. εύτερο εξαιρετικά πολύτιµο βοήθηµα είναι το σύστηµα διαχείρισης πτήσης (FMS). Mέσω του πληκτρολογίου του, οι χειριστές µπορούν να περάσουν τις συντεταγµένες πολλών σηµείων από τα οποία θέλουν να διέλθουν, οπότε στον αέρα τούς δίνει τις πορείες που πρέπει να πάρουν για να φτάσουν σε αυτά. Ο σχεδιασµός µιας ολόκληρης πτήσης µπορεί να γίνει µέσα από το FMS, το οποίο σε συνεργασία µε τον αυτόµατο πιλότο περιορίζει κατακόρυφα τον φόρτο εργασίας του πληρώµατος. Μέσω του FMS επίσης το πλήρωµα, εκτός από το ότι µπορεί να επιλέγει συγκεκριµένες διαδροµές σε συγκεκριµένα ύψη στον αέρα, µπορεί να «αποθηκεύει» διάφορα σηµεία ενδιαφέροντος στο έδαφος µε το πάτηµα ενός κουµπιού, έτσι ώστε να µπορεί να επανέλθει σε αυτά οποιαδήποτε στιγµή θελήσει. Εάν, για παράδειγµα, εντοπιστεί ένα πλοίο σε κίνδυνο κατά την διάρκεια της νύχτας και το ελικόπτερο πρέπει να κάνει αυτόµατη διαδικασία προσέγγισης και ανέλκυση ναυαγών µε αυτόµατη αιώρηση (autohover), οι χειριστές µε το πάτηµα ενός κουµπιού στο πληκτρολόγιο του FMS αποθηκεύουν την θέση του πλοίου όταν περνούν πάνω από αυτό και κατόπιν το σύστηµα αναλαµβάνει να τους καθοδηγήσει µε ένα συγκεκριµένο pattern ξανά στο ίδιο σηµείο. Πάνω από το πλοίο δηλαδή... Στις νυχτερινές προσεγγίσεις το FMS είναι ένα πραγµατικά πολύτιµο βοήθηµα και βέβαια το ίδιο ισχύει και µε τον ψηφιακό αυτόµατο πιλότο τεσσάρων αξόνων SFIM 155 µέσω του οποίου εκετελείται η αυτόµατη αιώρηση (autohover). Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά του Super Puma έβαλαν το ρόλο της έρευνας και διάσωσης, καθώς και τον νεοεισαχθέντα στην ΠΑ ρόλο της έρευνας και διάσωσης µάχης στην πραγµατική τους διάσταση... Για πρώτη φορά στην ιστορία του όπλου. Και αυτό είναι που για τη χώρα µας έχει την µεγαλύτερη σηµασία, σε συνδυασµό πάντα βέβαια µε την συνεχή εκπαίδευση των ελληνικών πληρωµάτων και την ποιότητα της δουλειάς τους. [ Από το Puma, στο Super Puma και από το Cougar στο ΕC-725 Η ιστορία του EC-725 του τελευταίου µέλους της επιτυχηµένης οικογένειας των Puma-Super Puma- και Cougar αρχίζει κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 60 όταν η Γαλλική Αεροπορία (Armee de l Air) άρχισε να αναζητά ένα µέσο δικινητήριο µεταφορικό και γενικής χρήσης ελικόπτερο για την κάλυψη των αναγκών της. Οι απαιτήσεις που είχε έκαναν λόγο για δυνατότητα πτήσης µε όργανα ή όψεως, κάτω από όλες τις κλιµατολογικές συνθήκες, ηµέρα και νύχτα. Η πρώτη πτήση του νέου ελικοπτέρου, του SA330 µε την ονοµασία «Puma», έγινε στις 15 Απριλίου 1965 και δύο χρόνια αργότερα το ελικόπτερο επελέγη και από τη Βρετανική RAF, µε την δυνατότητα συµπαραγωγής µε την εγχώρια βιοµηχανία Westland. Το πρώτο ελικόπτερο βγήκε από τη γραµµή παραγωγής το 1968 και µέσα σε χρονικό διάστηµα ενός έτους είχαν δοθεί παραγγελίες για περισσότερες από 600 µονάδες όλων των εκδόσεων. Οι δύο βασικότερες που προοριζόταν για την κάλυψη των αναγκών της Γαλλικής Αεροπορίας, του Γαλλικού Στρατού και της Βρετανικής Αεροπορίας (RAF) ήταν οι SA330B µε κινητήρες Turbomeca Turmo IIIC4 µέγιστης ισχύος 1.185 ίππων και SA330E Puma για τη RAF (που τα ονόµασε HC.1) εφοδιασµένα µε τους ίδιους κινητήρες. Ενδιάµεσα εξελίχθηκε και οι εκδόσεις -C/-H που προορίστηκαν για εξαγωγή φορώντας τους ισχυρότερους Turbomeca Turmo IVB των 1.400 ίππων. Αρχικά χρησιµοποιήθηκε για στρατιωτικές µεταφορές, αλλά στη συνέχεια πέρασε και στις τάξεις της πολιτικής αεροπορίας. Ήταν το πρώτο ελικόπτερο που πιστοποιήθηκε για πτήση σε συνθήκες ενόργανης πτήσης (IFR) µε ένα µόνο µέλος πληρώµατος. Η παραλλαγή -J µε ραντάρ καιρού, πιστοποιήθηκε για πτήσεις παντός καιρού, ακόµη και σε συνθήκες παγοποίησης. Για το λόγο αυτό είχε σύστηµα αποτροπής σχηµατισµού πάγου στα πτερύγια του στροφείου 40 π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ƒ À π και τις εισαγωγές των κινητήρων του. Παράλληλα ενσωµάτωνε προηγ- µένη για την εποχή του τεχνολογία, όπως στροφείο κατασκευασµένο από συνθετικά υλικά, σύγχρονο εξοπλισµό σε όργανα και ραδιοβοηθήµατα, αυτοστεγανοποιούµενες δεξαµενές καυσίµων, και διπλά υδραυλικά συστήµατα. Οι κινητήρες των τελευταίων εκδόσεών του, ήταν δύο Turbomeca Turmo IVCA, κάθε ένας από τους οποίους απέδιδε µέγιστη ισχύ 1494 ίππων. Η µεγάλη µεταφορική ικανότητα του ελικοπτέρου σε προσωπικό και υλικό, σε συνδυασµό µε την αξιοπιστία και τις επιδόσεις του, το κατέταξαν µεταξύ των κορυφαίων της κατηγορίας του. Τελικά µέχρι τον τερµατισµό της παραγωγής του, το Puma κατασκευάστηκε σε 686 µονάδες σε Γαλλία και Αγγλία (κατόπιν αδείας από την Westland) και σε 200 τουλάχιστον επιπλέον µονάδες στη Ρουµανία από την IAR, από το 1977 και µετά. Τέλος SA332 Puma συναρµολογήθηκαν και στην Ινδονησία, ενώ ένας από τους µεγαλύτερους χρήστες του τύπου ήταν η Νότιος Αφρική η οποία πρώτη εγκατάστησε στα ελικόπτερα που διέθετε τους ισχυρότερους κινητήρες Makila (επίσης της Turbomeca) µετονοµάζοντάς τα σε Gemsboks και αργότερα Oryx. Τέλος να σηµειώσουµε ότι στα µηχανικά στοιχεία του Puma, βασίστηκε η σχεδίαση του επιτυχηµένου Νοτιοαφρικάνικου επιθετικού ελικοπτέρου CSH-2 Rooivalk. Από τα µέσα της δεκαετίας του 70 και µετά από την µεγάλη εµπορική επιτυχία του ελικοπτέρου που αξιοποιήθηκε τόσο από στρατιωτικούς, όσο και από πολιτικούς χρήστες, η κατασκευάστρια (τότε) Aerospatiale αποφάσισε την περαιτέρω εξέλιξή του µε την ανάπτυξη µίας νέας έκδοσης που πήρε την κωδικοποίηση AS332 και την ονο- µασία Super Puma. Το Super Puma ήταν εφοδιασµένο µε τους ισχυρότερους κινητήρες Makila 1Α2 κάθε ένας από τους οποίους αποδίδει µέγιστη ισχύ 2.109 ίππων, πράγµα που του επέτρεπε αύξηση του ωφέλιµου φορτίου και των επιδόσεων. Πρωτοπέταξε στις 7 Σεπτεµβρίου 1978, και οι παραδόσεις άρχισαν το 1982. Η έκδοση AS332Μ έχει κα- µπίνα µεγαλύτερου µήκους και µπορεί να µεταφέρει µέχρι 25 στρατιώτες µε τον εξοπλισµό τους. Μία ακόµη έκδοση µε τον χαρακτηρισµό AS332F έχει πιο κοντή άτρακτο, φορείς για ανάρτηση βληµάτων αέρος επιφανείας και αναδιπλούµενη ουρά, και προτείνεται για να επιχειρεί από το κατάστρωµα πολεµικών πλοίων. Η τελευταία παραλλαγή του ελικοπτέρου ονοµάζεται Cougar AS532. Πρόκειται για ελικόπτερο ειδικών επιχειρήσεων, µε δυνατότητες µεταφοράς τραυµατιών και εγγύς υποστήριξης, αφού µπορεί να φέρει ατρακτίδιο πυροβόλου των 20χλστών και εκτοξευτές ρουκετών διαφόρων διαµετρη- µάτων. Η διαφορά λοιπόν του Super Puma σε σύγκριση µε το Cougar, έγκειται κυρίως στον πλουσιότερο εξοπλισµό του τελευταίου, αλλά και στα πρόσθετα συστήµατα που µπορεί να δεχτεί για τη διεξαγωγή ειδικών επιχειρήσεων. Σε µία προσπάθεια να αναβαθµίσει ακόµη περισσότερο τις επιχειρησιακές δυνατότητες του ελικοπτέρου και κατ επέκταση να εξασφαλίσει περισσότερους αγοραστές η Eurocopter προέβη στην ανάπτυξη του Cougar ΑS532Mk.2+. H τελευταία αυτή έκδοση του ελικοπτέρου που πλέον φέρει την κωδικοποίηση EC-725 και σαν Super Puma Mk2+ για πολιτική χρήση, φέρει την κωδικοποίηση EC-225, µε βάση την στάνταρ ονοµατολογία των ελικοπτέρων της Eurocopter. Πρώτος αγοραστής του EC-725 ήταν και παραµένει- η Γαλλική Αεροπορία (Armee de l Air) που έδωσε παραγγελία για 14 συνολικά µονάδες, για αποκλειστική χρήση σε αποστολές Έρευνας και ιάσωσης Μάχης (CSAR). Το Mk2+ παρέχει δυνατότητα για µεταφορά αυξηµένου φορτίου εσωτερικά κατά 900 κιλά, 147 µίλια επιπλέον εµβέλεια, καθώς και αύξηση της ταχύτητας πλεύσης κατά 22 µίλια, σε σχέση µε τη βασική έκδοση Mk2. Οι αναβαθµισµένες επιδόσεις προέρχονται κυρίως από τους κινητήρες Makila 1A4, µέγιστης ισχύος 2.413 ίππων, αντιπροσωπεύοντας µία αύξηση της τάξης του 14% σε σχέση µε τους 1Α2 του Mk2. Οι νέοι κινητήρες κινούν ένα νέο πεντάφυλλο κύριο στροφείο, παρέχοντας µειωµένα επίπεδα κραδασµών και δυνατότητα ελέγχου µέσω συστηµάτων FADEC. Τόσο τα στροφεία, όσο και το οριζόντιο σταθερό ουραίο πτερύγιο, µπορούν να εφοδιαστούν µε σύστη- µα αντι/απο-παγοποίησης. Το ελικόπτερο θα διαθέτει επίσης νέο αυτόµατο πιλότο και ηλεκτρονικό σύστηµα απεικόνισης στοιχείων µε τέσσερις οθόνες υγρών κρυστάλλων και δύο επιπλέον οθόνες για απεικόνιση των παραµέτρων των κινητήρων, οι οποίες περιορίζουν σηµαντικά το φόρτο εργασίας των χειριστών. Στο µεταξύ, ο βασικός εξοπλισµός αποστολής θα είναι παρόµοιος µε αυτόν της βασικής έκδοσης, αλλά θα µπορεί να διαµορφωθεί µε βάση της απαιτήσεις του κάθε αγοραστή. Αλλαγή σκηνικού και ρόλου Από το θαλάσσιο περιβάλλον και την ευθεία και οριζόντια πτήση, σε προσγείωση σε κάποιο ξέφωτο δασώδους περιοχής, το οποίο προσεγγίστηκε µε πτήση παρακολούθησης της διαµόρφωσης του εδάφους, λίγα πόδια πάνω από τις κορυφές των δέντρων Το διάσηµο ελικόπτερο της Eurocopter τα καταφέρνει εξίσου καλά παντού. Για αυτό άλλωστε πετά σε 31 χώρες σε όλο τον κόσµο. Ένα από τα µεγαλύτερα πλεονεκτήµατα του Super Puma-Cougar είναι η µεγαλύτερη των τριών ωρών αυτονοµία του. Αυτό σε συνδυασµό µε την χωρητικότητα, την ευελιξία και τον πλούσιο εξοπλισµό αποστολής που φέρει, το καθιστούν ιδανική πλατφόρµα για την εκτέλεση αποστολών SAR στον ελληνικό νησιωτικό χώρο. Τα ελικόπτερα αυτά έχουν µικρή αυτονοµία (τη µισή σε σύγκριση µε τα Super Puma), γεγονός που περιορίζει σηµαντικά την επιχειρησιακή τους αξία και δεν µπορούν να πετάξουν τη νύχτα. ANAXAITI H/INTERCEPTION π À ƒπ -º µƒ À ƒπ 2008 41