ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας 17.9.2008 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με τη συμμετοχή της ΕΚ στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Οπτικοακουστικού Τομέα Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας Εισηγητής: Ivo Belet DT\742672.doc PE412.248v01-00
Η συμμετοχή της Κοινότητας στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Οπτικοακουστικού Τομέα (http://ec.europa.eu/avpolicy/other_actions/av_observatory/index_en.htm) Τι είναι το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Οπτικοακουστικού Τομέα; Το ευρωπαϊκό κέντρο παρακολούθησης του οπτικοακουστικού τομέα, το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Οπτικοακουστικού Τομέα (στο εξής «το Παρατηρητήριο») ιδρύθηκε το 1992. Είναι ένας οργανισμός του Συμβουλίου της Ευρώπης. Είναι το μόνο κέντρο για τη συγκέντρωση και διάδοση πληροφοριών για τον οπτικοακουστικό τομέα στην Ευρώπη. Το 1997, το Συμβούλιο της Ευρώπης αποφάσισε να συνεχιστεί επ αόριστον το έργο του Παρατηρητηρίου. Το Παρατηρητήριο έχει 37 μέλη (36 χώρες και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα). Η ΕΚ εκπροσωπείται στο Παρατηρητήριο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΓΔ «Κοινωνία της Πληροφορίας και Μέσα Επικοινωνίας»). Εκτός από τα 27 κράτη μέλη, μέλη είναι επίσης η Αλβανία, το Λιχτενστάιν, η Ρωσία, η Ελβετία, η πγδμ, η Κροατία, η Τουρκία, η Ισλανδία και η Νορβηγία. Υπάρχουν ακόμη τρεις παρατηρητές: το γαλλικό «Ministère de la Culture et de la Communication» (CNC), η γαλλική «Direction du développement des médias» (DDM) και το Συμβούλιο της Ευρώπης (τμήμα μέσων επικοινωνίας). Το Παρατηρητήριο συγκροτήθηκε στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης βάσει «μερικής και διευρυμένης συμφωνίας». Σκοποί του Παρατηρητηρίου Οι σκοποί του Παρατηρητηρίου είναι δύο. Πρώτον, το Παρατηρητήριο συλλέγει, επεξεργάζεται και διαδίδει πληροφορίες σχετικά με τον οπτικοακουστικό τομέα στην Ευρώπη και διαθέτει τις πληροφορίες αυτές σε όλους τους σχετικούς φορείς του κλάδου (διάδοση γνώσεων). Δεύτερον, το Παρατηρητήριο συμβάλλει κατ αυτό τον τρόπο στη βελτίωση της κατανόησης των οπτικοακουστικών αγορών (δημιουργία διαφάνειας στην αγορά). Για τον σκοπό αυτό, το Παρατηρητήριο προσφέρει διάφορες υπηρεσίες. Δημοσιεύει εκθέσεις και παρουσιάζει δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο, προσφέρει επιγραμμικές υπηρεσίες, αναπτύσσει και διαχειρίζεται διάφορες σχετικές βάσεις δεδομένων και διοργανώνει συνέδρια και συναντήσεις εργασίας. Συνήθως, η παροχή αυτών των υπηρεσιών χρεώνεται. Το Παρατηρητήριο προσφέρει διάφορες πληροφορίες. Διαδίδει πληροφορίες μεταξύ άλλων για δικαστικές αποφάσεις και τη νομολογία, οικονομικά αναλυτικά στοιχεία, ποιοτικές και στατιστικές λεπτομέρειες για χαρακτηριστικά της αγοράς και προβαίνει σε χαρτογράφηση πληροφοριών (information mapping) (ποιος παρέχει ποιες πληροφορίες και σε ποιον;). Επομένως, αφορά ιδίως αφενός θέματα αγοράς και οικονομικά θέματα και αφετέρου νομικά θέματα. Το Παρατηρητήριο απευθύνεται σε ειδικούς του οπτικοακουστικού τομέα, φορείς λήψης αποφάσεων, δημοσιογράφους, νομοθέτες και ερευνητές, δικηγόρους, συμβούλους και άλλους ειδικούς, οι οποίοι μπορούν γενικά να ενταχθούν σε τρεις κατηγορίες: τον οπτικοακουστικό τομέα, τον κλάδο των υπηρεσιών του οπτικοακουστικού τομέα (υποστήριξη) και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε διάφορα επίπεδα. PE412.248v01-00 2/6 DT\742672.doc
Χρηματοδότηση του Παρατηρητηρίου Το Παρατηρητήριο χρηματοδοτείται από διάφορες πηγές που ορίζονται στο καταστατικό του. Εκτός από τις υποχρεωτικές και προαιρετικές εισφορές των μελών, το Παρατηρητήριο έχει και έσοδα από την πώληση των προϊόντων και υπηρεσιών του, τα οποία αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο λίγο λιγότερο από το 10% του συνολικού του προϋπολογισμού. Οι εισφορές των μελών αντιπροσωπεύουν το 80%-90% ετησίως, ενώ το υπόλοιπο του προϋπολογισμού αποτελούν επιχορηγήσεις ή δωρεές και έσοδα από το πιστωτικό υπόλοιπο. Η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στο Παρατηρητήριο Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα είναι μέλος του Παρατηρητηρίου από το 2000, αλλά είχε διαδραματίσει ήδη σημαντικό ρόλο στη σύστασή του. Η συμμετοχή της ΕΚ επισημοποιήθηκε με την απόφαση 1999/784/EΚ του Συμβουλίου βάσει του άρθρου 157, παράγραφος 3, της συνθήκης ΕΚ. Το άρθρο αυτό αναφέρεται σε δραστηριότητες της Κοινότητας στον τομέα της βιομηχανίας. Το καταστατικό και ο δημοσιονομικός κανονισμός του Παρατηρητηρίου χρειάστηκε να προσαρμοστούν προκειμένου να γίνει μέλος η ΕΚ. Η ΕΚ αποφάσισε το 1999 να συμμετάσχει στο Παρατηρητήριο για περίοδο πέντε ετών. Το 2004 αποφασίστηκε η παράταση της περιόδου αυτής κατά δύο έτη (απόφαση 2239/2004/EΚ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου). Το 2006 δόθηκε νέα παράταση για τη συμμετοχή που τώρα ισχύει για ολόκληρη την περίοδο του προγράμματος υποστήριξης του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού τομέα (MEDIA 2007, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013). Η σχετική απόφαση (1718/2006/EΚ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου) εντάσσει τη συμμετοχή στο Παρατηρητήριο σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα υποστήριξης του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού τομέα. Στην απόφαση του 2004 για παράταση της συμμετοχής της Κοινότητας ζητήθηκε από την Επιτροπή να αυξήσει τις δυνατότητες του Παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση νέων εξελίξεων της τεχνολογίας των πολυμέσων και των νέων τεχνολογιών. Επίσης, ζητήθηκε να συγκεντρώνονται και να διαδίδονται συγκεκριμένες και συστηματικές πληροφορίες και εμπειρογνωμοσύνη για τα κάθε είδους εμπόδια που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία οπτικοακουστικών αγαθών και υπηρεσιών. Τέλος, ζητήθηκε να συγκεντρωθούν δεδομένα για την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των ατόμων με αναπηρία (όπως ο υποτιτλισμός κλπ.). Τα προηγούμενα χρόνια η συνεισφορά της ΕΚ αυξήθηκε από λίγο λιγότερα από 200 000 ευρώ το 1999 σε περίπου 235 000 ευρώ το 2006. Το MEDIA 2007 προβλέπει συνολικό προϋπολογισμό 755 εκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2007-2013. Κάθε χρόνο διατίθεται 5 % για οριζόντιες δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής στο Παρατηρητήριο. Στην αρχική πρότασή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεπε ετήσια εισφορά ύψους 350 000 ευρώ. Η ακριβής κατανομή των πόρων αποφασίζεται από την επιτροπή μέσων επικοινωνίας (βάσει του άρθρου 11). Σκοποί της συμμετοχής της ΕΚ Ένας από τους κύριους λόγους της συμμετοχής της ΕΚ στο Παρατηρητήριο είναι η σκέψη ότι οι δραστηριότητες του Παρατηρητηρίου συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας DT\742672.doc 3/6 PE412.248v01-00
του οπτικοακουστικού τομέα της Κοινότητας. Για παράδειγμα, η διανομή οπτικοακουστικών αγαθών παρεμποδίζεται πάρα πολύ συχνά από την άγνοια των διαφορών ως προς την εθνική νομοθεσία. Το Παρατηρητήριο βοηθά να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια προσφέροντας εμπειρογνωμοσύνη και συστηματική ενημέρωση στους ενδιαφερόμενους φορείς. Η Επιτροπή υπογραμμίζει επίσης ότι η αύξηση της ενημέρωσης και η διαφάνεια της αγοράς βοηθούν τους φορείς της αγοράς στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων και προσφέρουν νέες γνώσεις στις νομοθετικές αρχές. Τέλος, το Παρατηρητήριο καλύπτει μεγάλο αριθμό ευρωπαϊκών χωρών που δεν είναι μέλη της ΕΕ. Ως εκ τούτου, το Παρατηρητήριο προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες στην ευρωπαϊκή βιομηχανία για τις αγορές αυτές. Τελική έκθεση Βάσει του άρθρου 4 της απόφασης για τη συμμετοχή της Κοινότητας στο Παρατηρητήριο, η Επιτροπή πρέπει να υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή για την υλοποίηση της απόφασης (και ως εκ τούτου για τη συμμετοχή της ΕΚ στο Παρατηρητήριο). Τέτοιες εκθέσεις έπρεπε να παρουσιαστούν πριν από το τέλος του τρίτου έτους από την έναρξη ισχύος της απόφασης ένταξης και κατά τη λήξη της περιόδου ισχύος της απόφασης. Έτσι, το 2002 παρουσιάστηκε μια πρώτη έκθεση (COM(2002) 619 τελικό). Η τελική έκθεση παρουσιάστηκε στις αρχές του 2007, εξαιτίας της παράτασης της συμμετοχής της ΕΚ. Στην έκθεση του 2007 (COM(2006) 835 τελικό) η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή της Κοινότητας πρέπει να αξιολογηθεί θετικά. Χάρη στην παροχή ειδικών γνώσεων και τις δημοσιεύσεις του, το Παρατηρητήριο αναδείχθηκε «σε περίοπτη θέση ως πηγή πληροφοριών οικονομικού και νομικού χαρακτήρα [ ] στα διάφορα τμήματα του οπτικοακουστικού τομέα» τόσο για τους ιδιωτικούς όσο και για τους δημόσιους φορείς εκμετάλλευσης. Επίσης, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι ένα από τα πιο μεγάλα πλεονεκτήματα του παρατηρητηρίου είναι η δυνατότητά του να συγκροτεί και να διατηρεί δίκτυα επιστημονικών εταίρων. Τα δίκτυα αυτά συνεισφέρουν στην ποιότητα των οικονομικών και νομικών αναλύσεων του Παρατηρητηρίου. Σχόλια Σημαντική πηγή πληροφοριών Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι το Παρατηρητήριο είναι η μόνη πανευρωπαϊκή μη κυβερνητική οργάνωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση που συγκεντρώνει και διανέμει ανεξάρτητες πληροφορίες στον οπτικοακουστικό τομέα. Οι αναλύσεις της αγοράς και οι πληροφορίες για τις εξελίξεις στην αγορά αποτελούν σημαντική πηγή ενημέρωσης για τους φορείς χάραξης πολιτικής και για τον οπτικοακουστικό τομέα. Επίσης, δίνει στα κράτη μέλη την ευκαιρία να αξιολογήσουν την κατάστασή τους σε ευρωπαϊκό πλαίσιο. Περιορισμένη γεωγραφική κατανομή της πώλησης δημοσιεύσεων PE412.248v01-00 4/6 DT\742672.doc
Το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής που επισυνάπτεται στην έκθεση (SEC(2006) 1806) δείχνει ότι κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2006 οι πελάτες του Παρατηρητηρίου (437 οργανώσεις) προέρχονταν κυρίως από τα «παλαιά» κράτη μέλη. Περίπου το 67% των πελατών αυτών, ωστόσο. εδρεύουν σε εννέα μόνο κράτη μέλη: το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, τη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες (κράτη μέλη και μη) αντιπροσωπεύουν μόλις το 26% των πελατών του Παρατηρητηρίου. Μεγαλύτερο ποσοστό ενημέρωσης από το Παρατηρητήριο θα ήταν προς όφελος του οπτικοακουστικού τομέα της Κοινότητας. Ποιοι είναι οι λόγοι γι αυτό, και απαιτείται εδώ περισσότερη προσοχή; Οι ανησυχίες του Κοινοβουλίου το 2004 Όταν παρατάθηκε η συμμετοχή της ΕΚ, το Κοινοβούλιο έκανε μια σειρά παρατηρήσεων για το σκεπτικό της απόφασης. Για παράδειγμα, υπογράμμισε ότι πρέπει να ενισχυθεί η δυνατότητα του Παρατηρητηρίου να παρακολουθεί νέες εξελίξεις. Ακόμα, το Κοινοβούλιο είπε ότι το Παρατηρητήριο θα μπορούσε να έχει θετική συνεισφορά προσφέροντας πληροφορίες για τις πολυάριθμες διαφορές μεταξύ των εθνικών κανονισμών στους τομείς του φορολογικού και του εργατικού δικαίου, του δικαίου για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και για την προστασία των καταναλωτών. Τέλος, απηύθυνε έκκληση προς το Παρατηρητήριο να συγκεντρώνει δεδομένα σε ετήσια βάση για τα επίπεδα των τηλεοπτικών υπηρεσιών που προσφέρονται στα άτομα με αναπηρία, όπως ο υποτιτλισμός, η προφορική περιγραφή και η νοηματική γλώσσα. Η Επιτροπή δεν ασχολείται άμεσα στην έκθεσή της με κανένα από αυτά τα ζητήματα. Έτσι, απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση του κατά πόσο τα θέματα αυτά έχουν εξεταστεί σωστά και έχουν συμπεριληφθεί στις δραστηριότητες του Παρατηρητηρίου. Νέες εξελίξεις Είναι αποφασιστικής σημασίας να εξασφαλιστεί ότι το Παρατηρητήριο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις νέες εξελίξεις. Πολύ μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στις εξελίξεις στον επιγραμμικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω: της σύγκλισης των μέσων επικοινωνίας των βιντεοπαιχνιδιών των δημοσίων ραδιοτηλεοπτικών φορέων (και των δραστηριοτήτων τους στον κόσμο του διαδικτύου) των πωλήσεων ραδιοτηλεοπτικών έργων στο διαδίκτυο της παιδείας για τα μέσα επικοινωνίας. Ικανοποίηση των πελατών Πώς αξιολογεί ο τομέας και πώς οι πελάτες τις πληροφορίες και τις υπηρεσίες του DT\742672.doc 5/6 PE412.248v01-00
Παρατηρητηρίου; Δεν θα έπρεπε να διενεργηθεί έρευνα πελατών βάσει ερωτηματολογίων; Πώς μπορεί το Παρατηρητήριο να βελτιστοποιήσει τη διοικητική επεξεργασία ερωτήσεων; Είναι οι στόχοι του Παρατηρητηρίου αρκετά ευέλικτοι; Θα ήταν εύλογο να ζητηθεί η γνώμη εξωτερικού συμβούλου προκειμένου να διευρυνθεί το Παρατηρητήριο και να γίνει ένα κέντρο οπτικοακουστικών υπηρεσιών και πληροφοριών που θα είναι αποτελεσματικό και προσβάσιμο, δηλαδή θα δίνει πρωτεύουσα σημασία στο να είναι φιλικό προς τους πελάτες σε όλες τις πτυχές του; Ασφαλώς θα ήταν καλό για την ιστοσελίδα και τις έντυπες δημοσιεύσεις, που το περιεχόμενό τους είναι εξαιρετικό, να αποκτήσουν νέο layout. Είναι δυνατό να κάνει το Παρατηρητήριο τις πληροφορίες για τις δυνατότητες οικονομικής ενίσχυσης πιο εύκολα προσβάσιμες μέσω της ιστοσελίδας του; PE412.248v01-00 6/6 DT\742672.doc