Δράση Ι.Ο.ΑΣ. Αιτωλοακαρνανία 11.2012-04.2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΧ 50.701/1/2012: «ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ - ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ & ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ» ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΦΟΡΕΩΝ
ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Στα πλαίσια του προγράμματος ΚΟΧ «ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ - ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ & ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ» έγινε μια προσπάθεια σύγκλισης των στόχων διαφόρων φορέων προκειμένου να ικανοποιηθούν ανάγκες του κοινωνικού συνόλου, τόσο βιοτικές και ασφάλειας όσο και κοινωνικές. Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης σε συνεργασία με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, έχοντας ως στόχο την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και απασχόληση κυρίως των νέων ανθρώπων υλοποίησε πρόγραμμα πεντάμηνης διάρκειας από τις 19/11/2012 έως 19/04/2013, με βασικό φορέα το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς» (Ι.Ο.ΑΣ.), όπου το δυναμικό του προγράμματος μυήθηκε κι έγινε κοινωνός και φορέας της αποστολής του ινστιτούτου σε θέματα οδικής ασφάλειας. Πιο συγκεκριμένα, οι στόχοι ήταν: Ενημέρωση / Εκπαίδευση μαθητών νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων για τους τρόπους ασφαλούς μετακίνησης Καταγραφή και βελτίωση των σημείων επικινδυνότητας πέριξ των σχολείων Ενίσχυση της οδικής ασφάλειας Μέριμνα βελτίωσης της ασφάλειας στο αστικό περιβάλλον Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, στο πρόγραμμα απασχολήθηκαν 31 άτομα, τα οποία είχαν κατανεμηθεί σε τρεις ομάδες δράσης: εκπαιδευτών, εξωτερικών και διοικητικών. Κάθε ομάδα είχε συγκεκριμένες αρμοδιότητες και λόγο ύπαρξης ξεχωριστά, ενώ και οι τρεις μαζί άρρηκτα συνδεδεμένες, υπό τον καθοδηγητικό ιστό της διοικητικής ομάδας που είχε την οργάνωση και των προγραμματισμό των δραστηριοτήτων, έφεραν εις πέρας το έργο που είχε ανατεθεί. Ύστερα από ειδική εκπαίδευση, παιδαγωγών/εκπαιδευτών και εξωτερικών από κατάλληλα καταρτισμένα και εξειδικευμένα άτομα του Ι.Ο.ΑΣ., το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε επιτυχώς σε Αγρίνιο, Μεσολόγγι και Ναύπακτο. Η ομάδα των παιδαγωγών επισκέφθηκε 51 σχολεία (δημοτικά και νηπιαγωγεία) και εκπαίδευσε 4.712 μαθητές και παράλληλα η ομάδα των εξωτερικών συγκέντρωσε 135 αυτοψίες καταγραφής προβλημάτων, σε 62 σχολικές μονάδες. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι βασισμένο στη βιωματική διδασκαλία και προσαρμοσμένο στις ανάγκες των μαθητών κάθε ηλικίας. Την εκπαιδευτική διαδικασία συμπλήρωνε κατάλληλος εξοπλισμός που απαρτίζονταν από ένα τάπητα στον οποίο απεικονίζεται μια αστική γειτονιά, πινακίδες και φανάρια. Ενδελεχή παρουσίαση των αποτελεσμάτων έγινε σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε με το πέρας του προγράμματος. 1
Τα αποτελέσματα του έργου ήταν καλύτερα του προσδοκώμενου, καθώς αναδείχθηκαν, ελλείψεις που αφορούν στην εκπαίδευση των μαθητών περί κυκλοφοριακής αγωγής και προβλήματα οδικής ασφάλειας περιμετρικά των σχολείων. Είναι γεγονός ότι, από την πρώτη φάση επικοινωνίας με τις σχολικές μονάδες και ενημέρωσης των διευθυντών, το πρόγραμμα έτυχε αμέσως θετικής ανταπόκρισης, γιατί περιόρισε ένα δυσαναπλήρωτο κενό της πρωτοβάθμιας, και όχι μόνο, εκπαίδευσης που αφορά στην κυκλοφοριακή αγωγή. Ακόμη περισσότερο, όταν πια συνέβαιναν οι επισκέψεις στα σχολεία, η ικανοποίηση μαθητών, δασκάλων και γονέων ήταν έκδηλη με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και θέρμη, ζητώντας: την επανάληψη στα σχολεία που ήδη είχαν παρακολουθήσει το πρόγραμμα την επόμενη χρονιά ή την επίσκεψη σε άλλα σχολεία που βρίσκονταν εκτός περιοχής δράσης ή που λόγω περιορισμένης χρονικής διάρκειας (5μηνη) και πόρων δεν ήταν δυνατό να παρουσιαστεί το πρόγραμμα. Επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε το γεγονός ότι τα σχολεία δεν επιβαρύνονταν με το παραμικρό κόστος για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα, πράγμα που θα δυσχέραινε κάπως την κατάσταση. Παρεμπιπτόντως, εκτός από τα μέλη της σχολικής κοινότητας, εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας που παρακολούθησαν την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του προγράμματος αναγνώρισαν την υπάρχουσα προβληματική κατάσταση, ενέκριναν κι επικρότησαν την εφαρμογή του προγράμματος καθώς δεν υφίσταται ένας λειτουργικός μηχανισμός που να είναι ικανός να συνδυάσει την εκπαίδευση, δηλαδή τη θεωρία με την πράξη για την ασφάλεια των μαθητών και του οδικού δικτύου επισταμένως. Αν είναι κοινά αποδεκτή η πεποίθηση ότι στους δρόμους μας συμβαίνουν εγκλήματα, και ότι ο μόνος τρόπος να αλλάξει αυτό είναι, να ξεκινήσει η μετάλλαξη από μέσα μας, τότε αποδεχόμαστε ότι εμείς οι ίδιοι δεν συμπεριφερόμαστε σωστά στους δρόμους. Κι αυτό δεν πρέπει να το μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενιές. Για το λόγο αυτό πρέπει να επιτραπεί στους ειδικούς να αναλάβουν δράση και τα σχολεία να δώσουν στους μαθητές τα σωστά ερεθίσματα για ασφαλή οδική συμπεριφορά. Για το λόγο αυτό, μαθητές, δάσκαλοι, γονείς, τοπικοί φορείς επισημαίνουν την αδήριτη ανάγκη και ζητούν: o την συνέχιση του προγράμματος στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση o την εξέλιξη του προγράμματος στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση o την επέκταση της δράσης σε σχολεία μεγαλύτερης γεωγραφικής ακτίνας o την δημιουργία παραρτήματος του ινστιτούτου στο Αγρίνιο, για την κάλυψη της Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων νήσων έτσι ώστε, η πρόληψη να γίνει βίωμα!!! 2
ΣΕΙΡΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ: o Τσούκαλος Ευστάθιος, αντιδήμαρχος Αγρινίου, υπεύθυνος σε θέματα αστικού σχεδιασμού, πολεοδομίας και χωροταξίας o Λιαμέτη Άννα, υπαστυνόμος β, εκπρόσωπος τροχαίας o Διευθυντές δημοτικών σχολείων o Διευθυντές νηπιαγωγείων o Απασχολούμενοι στο πρόγραμμα 3
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 4
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κατά τη διάρκεια του προγράμματος «Κυκλοφορώ με ασφάλεια» στόχος των συμβασιούχων εκπαιδευτών, ήταν να εκπαιδευτούν όσο το δυνατόν περισσότεροι μαθητές της περιοχής. Οι εκπαιδευτές-εμψυχωτές μέσω της βιωματικής μεθόδου έδωσαν την ευκαιρία στα παιδιά να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν τα πέντε βασικά βήματα τα οποία πρέπει να ακλουθούν έτσι ώστε να κυκλοφορούν με ασφάλεια στο δρόμο. Πιο συγκεκριμένα σε όλα τα νηπιαγωγεία που επισκεφτήκαμε τα παιδιά γνώριζαν αρκετά πράγματα για την κυκλοφοριακή αγωγή. Οι νηπιαγωγοί είχαν αφιερώσει αρκετά μαθήματα κυρίως για τα σήματα που υπάρχουν στο δρόμο και για το πως πρέπει να διασχίζουν οι πεζοί το δρόμο. Με την παρουσία μας εκεί και μέσα από τα διάφορα παιχνίδια τα παιδιά έμαθαν τη διάβαση πεζών, τα φανάρια των οδηγών και των πεζών καθώς και τί ανήκει στους πεζούς (πεζοδρόμιο, πεζόδρομος, διάβαση πεζών). Με βασικό εργαλείο τον τάπητα κατανόησαν τα νήπια με βιωματικό τρόπο τα πέντε βασικά βήματα τα οποία πρέπει να ακλουθούν οι πεζοί έτσι ώστε να διασχίζουν με ασφάλεια το δρόμο. Στα περισσότερα δημοτικά το επίπεδο γνώσεων όσον αφορά στην κυκλοφοριακή αγωγή ήταν αρκετά καλό. Με γνώμονα το παιχνίδι τα παιδιά κυρίως των μεγαλύτερων τάξεων μιας και τα ίδια είναι οδηγοί ποδηλάτου κατανόησαν απόλυτα πόσο σημαντικό είναι να διασχίζουν και να χρησιμοποιούν τους δρόμους με βάση κάποιους κανόνες. Με την καθοδήγηση μας και λύνοντας τους διάφορες απορίες ακόμα και για τα σχήματα και τους οδηγούς τους και για το πως πρέπει και εκείνοι να συμπεριφέρονται στο δρόμο, δώσαμε κίνητρο στα παιδιά να το κουβεντιάσουν με τους γονείς τους και όλοι μαζί να βάλουν στόχο τη σωστή συμπεριφορά στο δρόμο έτσι ώστε με υπευθυνότητα, ευγένεια και υπομονή να αποφεύγονται τα ατυχήματα. Συμπερασματικά, όλη η προσπάθεια που γίνεται από το ινστιτούτο οδικής ασφάλειας είναι αρκετά σημαντική μιας και στόχος είναι η σωστή ενημέρωση μικρών και μεγάλων για την αποφυγή τυχόν ατυχημάτων τα οποία έχουν μετατραπεί σε μάστιγα για την κοινωνία μας. Όλες οι δραστηριότητες που προωθεί το ινστιτούτο που προάγουν την οδική ασφάλεια, όπως η μελέτη, η έρευνα, η ενημέρωση και εκπαίδευση αποτέλεσαν κίνητρο για την ομάδας μας. Στόχος μας είναι το πρόγραμμα κυκλοφοριακής αγωγής που πραγματοποιήθηκε στο νομό μας να συνεχιστεί και να γίνει ευρέως γνωστό μιας και δεν είχαμε τα χρονικά περιθώρια και κυρίως μια επιπλέον βαλίτσα με το υλικό για να πάμε σε περισσότερα σχολεία. Επίσης, θα θέλαμε να πραγματοποιήσουμε και το πρόγραμμα που γίνεται και στα γυμνάσια και να οργανώνουμε ημερίδες για ακόμα καλύτερη ενημέρωση. ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΤΣΟΛΚΑ, ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ 30
Το πρόγραμμα της κυκλοφοριακής αγωγής που απευθύνεται σε παιδιά νηπιακής και σχολικής ηλικίας βασίζεται στη θεωρία της μάθησης, όπου ο μαθητής οικοδομεί τη νέα γνώση καθώς του παρουσιάζουμε τα κατάλληλα ερεθίσματα. Η νέα αυτή γνώση περιλαμβάνει: α) βασικές έννοιες της κυκλοφοριακής αγωγής που πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά ως πεζοί, β) γνωστοποίηση κάποιων απαραίτητων σημάτων που θα διευκολύνει τα παιδιά να αποφεύγουν διάφορους κινδύνους στο δρόμο, γ) εμπέδωση της έννοιας πρόληψη των οδικών ατυχημάτων και δ) τη γενικότερη ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέματα κυκλοφοριακής αγωγής. Ένα τέτοιο πρόγραμμα διαμορφωμένο και βασισμένο στις ανάγκες των παιδιών, βρήκε θετικούς αποδέκτες όπου εφαρμόστηκε. Αντέδρασαν θετικά όχι μόνο τα παιδιά-μαθητές, αλλά και οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και η ευρύτερη τοπική κοινωνία. Οπότε γίνεται αντιληπτό ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει οπωσδήποτε να συνεχιστεί γιατί αφορά στην ασφάλεια όλων των εμπλεκομένων που προαναφέρθηκαν. ΕΛΕΝΗ ΓΚΟΝΤΑ, ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ 31
Το πρόγραμμα του Ι.Ο.ΑΣ. «ΚΥΚΛΟΦΟΡΩ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ» που πραγματοποιήθηκε στο νομό Αιτωλοακαρνανίας, αποσκοπούσε στην εκμάθηση των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης όσον αφορά την κυκλοφοριακή αγωγή και την ασφαλή μετακίνησή τους. Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά δεν λειτουργούν με τη λογική όταν βρίσκονται στο δρόμο αλλά κυριαρχεί ο ενθουσιασμός και ο αυθορμητισμός στην συμπεριφορά τους. Επηρεάζονται εύκολα, μιμούνται τους μεγάλους και τις περισσότερες φορές νομίζουν ότι έμαθαν το νέο τους ρόλο στην κυκλοφοριακή κοινωνία. Ο ρόλος των εκπαιδευτών-εμψυχωτών ήταν μέσω βιωματικής προσέγγισης να τους μάθουν τις βασικές κυκλοφοριακές αρχές. Να προκαλέσουν σε κάθε παιδί το έμφυτο ένστικτό της αυτοπροστασίας, να ξεχωρίζει τους διάφορους κινδύνους και πώς να τους αντιμετωπίζει. Σ αυτή την περίοδο της ζωής τους μπορούν να μάθουν τα βασικά σήματα του Κ.Ο.Κ., τη έννοια των χρωμάτων και των σχημάτων τους. Τα είδη των μέσων μαζικής μεταφοράς και τη σημασία τους. Να χρησιμοποιούν σωστά τις διαβάσεις, να γνωρίζουν πως πρέπει να συμπεριφέρονται όταν κυκλοφορούν σ αυτές, στα πεζοδρόμια και γενικότερα μέσα στις πόλεις. Πέρα από γράμματα, ξένες γλώσσες, μουσική, γυμναστική, προέχει η ασφάλεια τους. Δεν είναι δευτερεύον θέμα. Τώρα προετοιμάζεται ο αυριανός οδηγός, ο οποίος θα μάθει να σέβεται τον Κ.Ο.Κ., την προτεραιότητα, τη ζωή των άλλων στο δρόμο. Το Ι.Ο.ΑΣ. με τις δραστηριότητές του στοχεύει κατ εξοχήν στην πρόληψη και μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Όλοι μας πρέπει με κάθε τρόπο να βοηθήσουμε στον τομέα αυτό. Για όλα αυτά, πιστεύω πως το πρόγραμμα του Ι.Ο.ΑΣ. πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει, να μονιμοποιηθεί, ώστε να καλύπτει ένα μείζον θέμα που είναι η ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΧΗΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ 32
Η συνεργασία του Ι.Ο.ΑΣ, της Περιφέρειας και του Υπουργείου Απασχόλησης για την υλοποίηση του πεντάμηνου προγράμματος, προσωπικά μου έδωσε την ευκαιρία να εργαστώ σε έναν τομέα που αφορά στα παιδιά, ενώ θεωρώ πως ως ενήλικες, η καλύτερη επένδυση που μπορούμε να κάνουμε για το μέλλον είναι στην παιδεία και την φροντίδα τους. Ως διοικητικός, συνεργάστηκα με διαφορετικούς ανθρώπους και μαζί προσπαθήσαμε ακόμη και με ανεπαρκείς πόρους να ανταπεξέλθουμε στα καθήκοντά μας, γιατί πρωταρχική σημασία έχει η διάθεση των ατόμων να προσφέρουν πέρα από τα στενά όρια της εργασιακής απασχόλησης. Το πρόγραμμα απέσπασε πολύ θετικά σχόλια από όλους και αυτό ικανοποίησε τους συμμετέχοντες ηθικά. Θα ήταν ευχής έργο να μπορούσαμε να συνεχίσουμε το έργο του ινστιτούτου. ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΗΣΗΣ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Η συμμετοχή μου στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν συνειδητή επιλογή και όχι τυχαία. Ο λόγος είναι ότι με εξέφραζε απόλυτα και πίστεψα στο θεσμικό σκοπό του ινστιτούτου και μέσω του προγράμματος στην επέκτασή του στο νομό μας. Ένας νομός που πάσχει γενικότερα από τέτοιες δραστηριότητες και είναι ουραγός των εξελίξεων στην κοινωνία μας. Φυσικά, όπως σε κάθε συνεργασία που οι εμπλεκόμενοι είναι πολλοί, υπήρξαν παραφωνίες και ζητήματα που θα μπορούσαν να έχουν διαφορετική αντιμετώπιση. Όμως, η μεμψιμοιρία δε χωρά σε τέτοιες περιπτώσεις, γιατί πάντα υπάρχουν οι λαμπρές εξαιρέσεις ατόμων για τα οποία υπερίσχυε πάντα ο απώτερος στόχος του προγράμματος. Έπειτα, στους καιρούς που ζούμε, πρέπει να μάθουμε να εργαζόμαστε με ότι έχουμε και όχι με ότι ιδανικά θα μπορούσαμε να έχουμε. Αν αναμένουμε τις «ιδανικές συνθήκες» να έρθουν, δε θα προσπαθήσουμε ποτέ να τις δημιουργήσουμε, άρα δε θα μπορέσουμε ποτέ να τις χτίσουμε! Το πρόγραμμα του Ι.Ο.ΑΣ. έδωσε ακριβώς αυτή την ευκαιρία, να φτιάξουμε κάτι καλύτερο για τις νεότερες γενιές, να βελτιώσουμε την οδική τους συμπεριφορά. Εννοείται πως υπήρχε για τους εργαζόμενους στο πρόγραμμα οικονομικό όφελος, μα πραγματικά το αίσθημα της κοινωνικής προσφοράς έχει υπεραξία και είναι ισχυρότατο. Μακάρι, οι ιθύνοντες να αντιλαμβάνονταν την αξία του και να υποστήριζαν την συνέχισή του. Μακάρι, να μεριμνούσαν για το καλό του συνόλου και όχι για το ατομικό. ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΑΤΣΙΝΟΥΛΑ, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ 33