Ηλεκτρονική Ενσωμάτωση & απομακρυσμένες περιοχές: Συνθετικό Μοντέλο βάσει τοπικών κοινωνικών & πολιτισμικών χαρακτηριστικών Ελευθερία Ευαγγέλου, Kωλέτση Μαρία Ερευνητικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης & Προαγωγής της Ψηφιακής Πρόσβασης
Τα πολλαπλά Ψηφιακά Χάσματα Κοινωνικές ανισότητες που δημιουργούνται ανάμεσα: α. σε όσους έχουν και όσους δεν έχουν πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες (Η/Υ, internet/περιεχόμενο/πληροφορία) β. σε όσους έχουν πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες αλλά ο βαθμός χρήσης/αξιοποίησής τους εξαρτάται από μια σειρά κοινωνικών, οικονομικών, πολιτισμικών παραγόντων (Η/Υ, internet/περιεχόμενο/πληροφορία) Διαστάσεις φαινομένου: Πρόσβαση στις υποδομές και στην διακινούμενη πληροφορία Εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων Προσληψη των τεχνολογιών επικοινωνίας από τις διαφορετικές ομάδες πληθυσμού (κοινωνικές αναπαραστάσεις, στερεότυπα)
Τα πολλαπλά Ψηφιακά Χάσματα Castells (2004) Information Society: Ικανότητα διασύνδεσης μεταξύ ατόμων Διαμοίρασμα πληροφοριών Διεύρυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας Ψηφιακό Χάσμα: Επανεμφάνιση/επανάληψη κοινωνικών ανισοτήτων που ήδη προϋπήρχαν Παραδοσιακά χάσματα (old divides) που σχετίζονται με κοινωνικο-οικονομική κατάσταση, φύλο, τόπο κατοικίας, γλώσσα Δεν επιλύονται μόνο με την τεχνολογία ( tech fix) Η τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει μέσο ενσωμάτωσης ή/και αποκλεισμού
Castells (2004) Η Κοινωνική διάσταση της τεχνολογίας, η κοινωνική διάσταση του Ψηφιακού Χάσματος Το διαδίκτυο χαρακτηρίζεται από τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των χρηστών/παραγωγών του Εξοικείωση/ γνώση διαφορετικών τρόπων ζωής (ανοχή στη διαφορετικότητα) Οι χρήστες είναι ταυτόχρονα και παραγωγοί περιεχομένου Μέσω του διαδικτύου ενισχύεται η δημιουργικότητα και η ελευθερία της έκφρασης Άτομα και κοινότητες επικοινωνούν αλλά παράλληλα θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προσανατολιστούν μόνοι τους στις υπερλεωφόρους της πληροφορίας
Η Κοινωνική διάσταση της τεχνολογίας, η κοινωνική διάσταση του Ψηφιακού Χάσματος Worcman (2002) Οι νέες τεχνολογίες επικοινωνιών: Ενισχύουν την (bottom up) συμμετοχή ατόμων/ομάδων Διαμορφώνουν νέους τρόπους κοινωνικής οργάνωσης Ενισχύουν τους τοπικούς κοινοτικούς δεσμούς Ενισχύουν τη διαδικασία μάθησης (καινοτομία, δημιουργικότητα, ελευθερία έκφρασης)
Γεφυρώνοντας το Ψηφιακό Χάσμα με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινότητας Α. Ποσοτική/Ποιοτική Έρευνα 1. Αναζήτηση του βαθμού κατανόησης της χρήσης και αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας στην τοπική κοινότητα 2. Αναζήτηση των τοπικών κοινωνιο-πολιτισμικών χαρακτηριστικών σε σχέση με το επίπεδο των χρηστών (αρχάριων/μέσων/προχωρημένων) και το βαθμό ενδιαφέροντος στις τεχνολογίες επικοινωνίας 3. Αναζήτηση των αναγκών της τοπικής κοινότητας και των αντίστοιχων ( κριτήρια προσδοκιών τους (οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά
Γεφυρώνοντας το Ψηφιακό Χάσμα με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινότητας Β. Εκπαίδευση/Ανάπτυξη δεξιοτήτων λαμβάνοντας υπόψη: 1. Τις διαφορετικές τοπικές πληθυσμιακές ομάδες (μαθητές, ηλικιωμένοι, επαγγελματίες) 2. Τα διαφορετικά ενδιαφέροντα των ομάδων αυτών 3. Το διαφορετικό επίπεδο γνώσης & εξοικείωσης 4. Τη ενίσχυση της συμμετοχής του σύμφωνα με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους. 5. Την διασύνδεση και επικοινωνία με άλλες όμορες κοινότητες της περιοχής έτσι ώστε να υπάρξει ανταλλαγή απόψεων και συνεργασία στην αντιμετώπιση δυσκολιών
Γεφυρώνοντας το Ψηφιακό Χάσμα με την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινότητας Γ. Υπηρεσίες & Περιεχόμενο 1. Δημιουργία υπηρεσιών σύμφωνα με τα αιτήματα των χρηστών 2. Φιλικές προς το χρήστη εφαρμογές (απλό/κατανοητό περιβάλλον & περιεχόμενο) 2. Υπηρεσίες/εφαρμογές σε ανοιχτά πρότυπα 3. Οργάνωση και κατηγοριοποίηση των πληροφοριών 3. Ενίσχυση νέων μορφών οργάνωσης (δυνητικές κοινότητες) 4. Παράλληλες δράσεις σε on line /off line περιβάλλον (δράσεις που σχετίζονται με την καθημερινή τοπική ζωή) 5. Μεταφορά των ήδη υπαρχόντων χαρακτηριστικών της κοινότητας στο διαδικτυακό περιβάλλον
Συμπερασματικά... Α. Οι έννοιες του τόπου και του χρόνου, της απόστασης και της εγγύτητας επαναπροσδιορίζονται. Β. Βασικό χαρακτηριστικό των τεχνολογιών επικοινωνίας είναι η κοινωνική δικτύωση ανάμεσα σε άτομα, κοινωνικές ομάδες, κοινότητες. Β. Η αντιμετώπιση του Ψηφιακού Χάσματος χρήζει κοινής μεθοδολογικής προσέγγισης όπου η βαρύτητα θα δίνεται τόσο στις τεχνολογικές όσο και στα κοινωνικές προεκτάσεις του φαινομένου. Γ. Το Ψηφιακό Χάσμα ως φαινόμενο αφορά στη συμμετοχή και στη δημοκρατία, στην ελευθερία της έκφρασης και στην καινοτομία.