Μιχαήλ Βαΐτης, Χαράλαμπος Φείδας, Νίκολαος Σουλακέλλης, Παναγιώτης Συμεωνίδης, Στυλιανός Παντελόπουλος, Βασίλειος Κοψαχείλης, Απόστολος Παπακωνσταντίνου, Νικολέττα Κουκουρουβλή, Συμεών Τάσκαρης, Δημήτριος Νταλαπέρας, Ελένη Τριανταφύλλου
Έργο Γεώκλιμα www.geoclima.eu Υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της Πράξης «Συνεργασία 2009 Συμπράξεις παραγωγικών και ερευνητικών φορέων σε εστιασμένους ερευνητικούς και τεχνολογικούς τομείς» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα ΕΠΑΝ- ΙΙ» του ΕΣΠΑ και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από εθνικούς πόρους.
Αντικείμενο Ένα ολοκληρωμένο Δ ι α δ ι κ τ υ α κ ό Σ ύ σ τ η μ α Γεωγραφικών Πληροφοριών το οποίο έχει τη δυνατότητα διαχείρισης ανάλυσης μοντελοποίησης και οπτικοποίησης βάση GIS του συνόλου της πληροφορίας που σχετίζεται έμμεσα ή άμεσα με το κλίμα της Ελλάδας (παρελθόν, παρόν και μέλλον, παράγοντες που το διαμορφώνουν)
Στόχος Μία καινοτόμος, σύγχρονη τεχνολογία πληροφοριών η οποία να αποτελέσει εργαλείο για τη μελέτη του κλίματος και των κλιματικών μεταβολών στη χώρα μας, παρέχοντας άμεσα και με διαδραστικό τρόπο συνδυασμένες πληροφορίες που σχετίζονται με την κατάσταση και τη μεταβολή του κλίματος στο χώρο και το χρόνο σε κάθε περιοχή της ελληνικής επικράτειας.
Στάδια Ανάπτυξης 1. Συλλογή, επεξεργασία και ανάλυση των κλιματολογικών (επίγειων και δορυφορικών), γεωγραφικών και κοινωνικοοικονομικών δεδομένων για την περιοχή της Ελλάδας. 2. Εκτίμηση των μελλοντικών κλιματικών μεταβολών για την Ελλάδα με περιοχικά κλιματικά μοντέλα υψηλής χωρικής ανάλυσης. 3. Χωρικοποίηση (spatialisation) των κλιματικών δεδομένων μέσω χωρικής παρεμβολής και ανάπτυξης μεθοδολογιών συσχέτισης της κλιματικής πληροφορίας με γεωγραφικές παραμέτρους. 4. Ανάπτυξη ενιαίας βάσης γεωγραφικών δεδομένων για το σύνολο της πληροφορίας που αφορά στο κλίμα της Ελλάδας στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. 5. Ανάπτυξη της Διαδικτυακής Εφαρμογής Χαρτογραφικής Απεικόνισης (webgis) για τη κλιματική πληροφορία, που περιλαμβάνει το διαδραστικό περιβάλλον επικοινωνίας με το χρήστη.
Συλλογή, Επεξεργασία & Ανάλυση Δεδομένων ü Συλλογή των δεδομένων από τις πηγές. ü ü Ποιοτικός έλεγχος, συμπλήρωση των ελλιπών τιμών, έλεγχος ομοιογένειας των χρονοσειρών. Στατιστική ανάλυση και η ανάλυση τάσεων των χρονοσειρών των δεδομένων. ü Προτυποποίηση των δεδομένων σε μορφή η οποία απαιτεί η βάση γεωγραφικών δεδομένων
Συλλογή Δεδομένων Ø Κλιματικά δεδομένα Ø Δορυφορικά δεδομένα Ø Κοινωνικοοικονομικά δεδομένα Ø Γεωγραφικά δεδομένα και δεδομένα υποβάθρου
Κλιματικά Δεδομένα Πηγή: επίγειοι σταθμοί Εθνικής Μετεορολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) (79 σταθμοί) Περίοδος μελέτης 1975-2004 (30 έτη) - Μηνιαίες στατιστικές τιμές Ώρες Ηλιοφάνειας Νέφωση - Μέση Ολική Νέφωση Φαινόμενα - Aριθμός Ημερών Καταιγίδας - Αριθμός Ημερών Χιονιού - Αριθμός Ημερών Βροχής - Αριθμός Ημερών Όμβρου Υγρασία - Μέση Σχετική Υγρασία - Μέσος Δείκτης Δυσφορίας DI - Μεγαλύτερος Μέσος Ημερήσιος Δείκτης Δυσφορίας DI - Μικρότερος Μέσος Ημερήσιος Δείκτης Δυσφορίας DI Πίεση - Μέση Πίεση στη Μέση Στάθμη Θάλασσας Άνεμος - Μέση Ταχύτητα Ανέμου (knots) Υετός - Ύψος Υετού (18 εως 18 UTC)(mm) - Αριθμός Ημερών με Υετό 1.0 mm - Αριθμός Ημερών με Υετό 0.1 mm Μέγιστη θερμοκρασία - Μέση Μέγιστη Θερμοκρασία - Αριθμός Ημερών με Μέγιστη Θερμοκρασία 0 o C(ολικός παγετός) - Αριθμός Ημερών με Μέγιστη Θερμοκρασία >0 o C, >20 o C, >30 o C, 35 o C, 40 o C Μέση θερμοκρασία - Μέση Θερμοκρασία Ελάχιστη θερμοκρασία - Μέση Ελάχιστη Θερμοκρασία - Αριθμός Ημερών με Ελάχιστη Θερμοκρασία <0 o C, < - 10 o C, 20 o C
Δορυφορικά Δεδομένα Μέγεθος Μονάδα Χωρική Ανάλυση Ολικό Ύψος Βροχής mm 0.25 x0.25 Δείκτης βλάστησης NDVI Θερμοκρασία Επιφάνειας Εδάφους (LST) Πηγή Tropical Rainfall Mulysatellite Mission (TRMM) Περίοδος Κάλυψης 1998-2011 - 0.05 x0.05 Modis (Aqua satellite) 2000 2011 C 0.05 x0.05 Modis (Aqua and Terra satellites) 2002-2011 Κλάσμα νέφωσης Όγδοα 1 x1 Modis (Terra satellite) 2000-2011 Δείκτης αστάθειας TTI K 1 x1 Modis (Terra satellite) 2000-2011 Δείκτης αστάθειας LI K 1 x1 Modis (Terra satellite) 2000-2011 Κάλυψης γης Corine Κάλυψης γης GlobeCorine - - 100mx100m και 250mx250m 300mx300m SPOT and Landsat satellites ENVISAT satellite (MERIS)
Κοινονικοοικονομικά Δεδομένα Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή, 15 πρωτογενείς και 16 δευτερογενείς μεταβλητές Περίοδος Μελέτης 1951-2001 / Επίπεδα: Εθνικό, Νομού, Πρωτεύουσας Νομού Πρωτογενή Δεδομένα Πραγματικός πληθυσμός Γυναίκες (πραγματικός πληθυσμός) Πληθυσμός > 65 ετών (πραγματικός πληθυσμός) Γυναίκες > 65 ετών (πραγματικός πληθυσμός) Γυναίκες 15 ως 45 ετών (πραγματικός πληθυσμός) Ενεργός πληθυσμός Απασχολούμενοι Απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα Γεννήσεις Δευτερογενή δεοδομένα Μεταβολή πληθυσμού Πληθυσμός > 65 ετών /σύνολο πληθυσμού Γυναίκες > 65 ετών / πληθυσμός >65 ετών Γυναίκες > 65 ετών / σύνολο πληθυσμού Γυναίκες 15 ως 45 ετών / σύνολο γυναικών Μεταβολή ενεργού πληθυσμού Ενεργός πληθυσμός / σύνολο πληθυσμού Απασχολούμενοι σε πρωτογενή τομέα / απασχολούμενους Φυσική κίνηση /1000 κατοίκους Θάνατοι ΑΕΠ/κεφαλή (Ελλάδα =100) ΑΕΠ/κεφαλή Δηλωθέν Εισόδημα Καλλιεργούμενη γη Έκταση με ετήσιες καλλιέργειες Αριθμός εκμεταλλεύσεων Μεταβολή καλλιεργούμενης γης Ετήσιες καλλιέργειες /καλλιεργούμενη γη Μεταβολή έκτασης ετησίων καλλιεργειών Μεταβολή εκμεταλλεύσεων Μέση έκταση εκμετάλλευσης Απασχολούμενοι σε πρωτογενή / αριθμός εκμεταλλεύσεων
Γεωγραφικά & Δεδομένα Υποβάθρου Ø Τα γεωγραφικά δεδομένα αφορούν τοπογραφικές και γεωφυσικές παραμέτρους που συσχετίστηκαν με τις κλιματικές παραμέτρους κατά τη διαδικασία της χωρικοποίησης (υψόμετρο, κλίση, προσανατολισμός, απόσταση από ακτή και από βουνά, κυρτότητα κ.ά.) Ø Τα δεδομένα υποβάθρου αφορούν κυρίως το ψηφιακό μοντέλο εδάφους, το υδρογραφικό δίκτυο της Ελλάδας, σύνορα κρατών, την ακτογραμμή, τα διοικητικά όρια Δημοτικών Διαμερισμάτων και τους οικισμούς.
Κλιματικά Δεδομένα Προσωμοιώσεων Υπάρχουσες προσομοιώσεις από ευρωπαϊκά προγράμματα που έχουν ολοκληρωθεί (π.χ. ENSEMBLES) Νέες μακροχρόνιες κλιματικές προσομοιώσεις υψηλής ανάλυσης (10 km x 10 km) για την ευρύτερη περιοχή της Ελλάδας για την περίοδο 1961-2050, με το περιοχικό κλιματικό μοντέλο RegCM (κλιματικά σενάρια Α2, Β2 και Α1Β) Τα διαθέσιμα αποτελέσματα που ενσωματώθηκαν στο ΔΣΓΠ περιλαμβάνουν μηνιαίες και εποχικές τιμές για: Ø θερμοκρασία αέρα στα 2 μ. Ø μέγιστη θερμοκρασία αέρα στα 2 μ. Ø ελάχιστη θερμοκρασία αέρα στα 2 μ. Ø ολικό ύψος βροχής
Χωρικοποίηση (spatialization) Κλιματικών Δεδομένων Yπολογισμός των τιμών των κλιματικών παραμέτρων για όλο το εύρος της Ελληνικής επικράτειας βάσει των σημειακών μετρήσεων των σταθμών της ΕΜΥ με την ανάπτυξη κατάλληλων μεθοδολογιών για τη συσχέτιση της κλιματικής πληροφορίας με γεωγραφικά δεδομένα. Σε κάποιες περιπτώσεις κλιματικών παραμέτρων για τις οποίες δεν υπάρχει συσχέτιση με γεωγραφικά δεδομένα, εφαρμόστηκαν οι συνήθεις μέθοδοι χωρικής παρεμβολής κλιματικών παραμέτρων, όπως IDW και Kriging
Βάση Γεωγραφικών Δεδομένων για την κεντρική αποθήκευση και διαχείριση όλων των πρωτογενών και δευτερογενών δεδομένων του συστήματος, αλλά και άλλων απαραίτητων δεδομένων για την χαρτογραφική απεικόνισή τους ενιαία βάση
Χαρακτηριστικά Βάσης Γεωγραφικών Δεδομένων Σχεδιασμός σχήματος με στόχο την αποφυγή αλλαγής της δομής της βάσης δεδομένων όταν θα προκύψει ανάγκη εισαγωγής νέων δεδομένων. Δημιουργία Ευρετηρίων (Indexes) για τη βελτίωση του χρόνου αναζήτησης Δημιουργία Όψεων (Views) (1 όψη ανά μεταβλητή) για την προβολή των δεδομένων ως χαρτογραφικά επίπεδα με το συνδυασμό των γεωχωρικών και αλφαριθμητικών δεδομένων της βάσης
Γεωγραφικές Υπηρεσίες Ιστού Για τη διάθεση των δεδομένων διαδικτυακά δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες γεωγραφικές υπηρεσίες ιστού (geographic web services) για κάθε μεταβλητή. Χρησιμοποιήθηκαν τα λογισμικά ArcGIS Desktop για τη δημιουργία αρχείων τύπου mxd για τη χαρτογραφική μορφοποίηση και κατηγοριοποίηση των δεδομένων και ArcGIS Server για τη δημοσίευση των υπηρεσιών.
Διαδικτυακή Εφαρμογή (webgis) Αποτελεί το υποσύστημα με το οποίο αλληλεπιδρούν οι τελικοί χρήστες Υλοποιήθηκε με το ArcGIS Silverlight API και αξιοποιεί τα REST services του ArcGIS Server για την προβολή των χαρτογραφικών δεδομένων
Διαδικτυακή Εφαρμογή (webgis)
Μενού Εργαλείων Ø Επιλογές χάρτη Ø Πλοήγηση Ø Αναζήτηση Ø Εργαλεία Ø Σχετικά
Χάρτες Κλιματικών Δεδομένων Μέση Μέγιστη Ημερήσια Θερμοκρασία Αέρα για το μήνα Αύγουστο, περιόδου 1975-2004, που προέκυψε από τη χωρικοποίηση σημειακών δεδομένων
Χάρτες Κλιματικών Μοντέλων Προσομοίωση RegCM σύμφωνα με το σενάριο Α1Β της μεταβολής της θερμοκρασίας στα 2 μ. για το καλοκαίρι, περιόδου 2021-205, με περίοδο αναφοράς 1961-1990
Χάρτες Δορυφορικών Δεδομένων Ολικό Ύψος Βροχής για το μήνα Ιανουάριο, περιόδου 1998-2011, που προέκυψε από την επεξεργασία δορυφορικών δεδομένων
Χάρτες Κοινονικοοικονομικών Δεδομένων Μεταβολή Καλλιεργούμενης Γης περιόδου 1971-2001
Αναφορές & Διαγράμματα Αναφορά και διάγραμμα για επιλεγμένο σημείο στο χάρτη με συντεταγμένες(22.155, 39.370) για τη μεταβλητή Μέση Ελάχιστη Θερμοκρασία Αέρα περιόδου 1975-2004
Συμπεράσματα Ø Το Διαδικτυακό Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών παρέχει με εύχρηστο και διαδραστικό τρόπο χαρτογραφικές υπηρεσίες, αναφορές και διαγράμματα για μια σειρά πληροφοριών που αφορούν το κλίμα της Ελλάδας και των μεταβολών του Ø Ο σχεδιασμός του συστήματος επιτρέπει την ενσωμάτωση νέων δεδομένων, όπως επιπλέον δεδομένων κλιματικών μοντέλων από μελλοντικές προσομοιώσεις, ή επιπλέον κλιματικών μεταβλητών, ή αποτελεσμάτων από εργασίες χωρικοποίησης για άλλες χρονικές περιόδους ή για άλλα αρχικά σετ δεδομένων (π.χ. να συνδυαστούν τα δεδομένα της ΕΜΥ με αυτά άλλων φορέων)
www.geoclima.eu