Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ Ενότητα 1:Σύγχρονες τάσεις στη διοίκηση της εφοδιαστικής αλυσίδας: κρίσιμες περιοχές αποφάσεις Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
ιαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας 1. Εισαγωγή Διδάσκων: Ιωάννης Μελέας - 1 -
Κρίσιµες περιοχές απόφασης 1. ιαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας. ίκτυα διανοµών, µεταφορές. 2. ιαχείριση αποθεµάτων 3. Συγκεντρωτικός προγραµµατισµός 4. Πληροφοριακά συστήµατα (MRP/ERP) 5. Χρονικός προγραµµατισµός 6. Λιτή παραγωγή και συστήµατα Just-In-Time - 2 -
Αντικείµενα συζήτησης ανά περιοχή απόφασης Εφοδιαστική Σχεδιασµός δικτύων εφοδιαστικής αλυσίδα αλυσίδας (ΕΑ) Μέτρηση της απόδοσης µιας ΕΑ. Ποια βασικά προβλήµατα αναφύονται κατά τον σχεδιασµό µιας ΕΑ; Χωροθέτηση αποθηκών, κέντρων διανοµής ιαχείριση στόλου οχηµάτων: - 3 -
Αντικείµενα συζήτησης ανά περιοχή απόφασης Αποθέµατα Ποια η σηµασία των αποθεµάτων σε µια επιχείρηση Πόσο απόθεµα από κάθε είδος πρέπει να διατηρούµε; Πότε να παραγγείλουµε νέο; Ποιές οι µέθοδοι ελέγχου; Αβεβαιότητα και αποθέµατα ασφαλείας - 4 -
Αντικείµενα συζήτησης ανά περιοχή απόφασης Πληροφοριακά Συστήµατα Παραγωγής (MRP & ERP) Πλάνο και MRP (προγραµµατισµός απαιτούµενων υλικών) οµή και λειτουργία των MRP Τεχνικές MRP Η σηµασία των ERP για τη σύγχρονη επιχείρηση: Πλεονεκτήµατα / µειονεκτήµατα - 5 -
Αντικείµενα συζήτησης ανά περιοχή απόφασης Συγκεντρωτικός Πόσο πολύ να προγραµµατισµός Πόσο παράγουµε; απόθεµα να χρησιµοποιήσουµε; Πόσο προσωπικό; Θα χρειαστεί υπερωριακή απασχόληση; Να απασχολούµε ή όχι όλο το προσωπικό σε περίοδο χαµηλής ζήτησης; - 6 -
Αντικείµενα συζήτησης ανά περιοχή απόφασης Χρονικός Στρατηγική σηµασία. προγραµµατισµός (Χ/Π) Ποιος να αναλάβει ποια εργασία (φόρτωση εργασιών); Ποια εργασία να εκτελεστεί 1 η, ποια 2 η, κλπ (δροµολόγηση εργασιών); Χ/Π υπηρεσιών. Πώς να φτιάξω ένα δίκαιο πρόγραµµα βάρδιας εργασίας για τους υπαλλήλους µιας επιχείρησης (π.χ. σε ένα νοσοκοµείο, σε ένα ξενοδοχείο) - 7 -
Αντικείµενα συζήτησης ανά περιοχή απόφασης Λιτή Παραγωγή (Lean Production) και Συστήµατα Παραγωγής Just-in-Time (JIT) Αρχές της JIT φιλοσοφίας. Χρονικός προγρ/σµός σε συστήµατα JIT Το σύστηµα της Toyota. - 8 -
Παραγωγή και Συστήµατα Παραγωγής Παραγωγή είναι η κάθε οργανωµένη δραστηριότητα που αποσκοπεί στην αύξηση της αξίας ή της χρησιµότητας υλικών αγαθών (προϊόντων) ή της παροχής υπηρεσιών µε την ανάλωση κάποιων πόρων (π.χ. υλικών, εργασίας, µηχανών). Σύστηµα Παραγωγής: Κάθε οργανωµένο σύνολο οντοτήτων που παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες µέσω του µετασχηµατισµού εισροών σε εκροές. - 9 -
ιοίκηση Παραγωγής Είναι το σύνολο εκείνων των δραστηριοτήτων που αφορούν: τον σχεδιασµό, προγραµµατισµό, και έλεγχο της παραγωγικής διαδικασίας. µετατροπή εισροών σε τελικά προϊόντα/υπηρεσίες - 10 - Πανε
Τι είναι η ιοίκηση Παραγωγής ; Είναι το σύνολο εκείνων των δραστηριοτήτων που αφορούν: τον σχεδιασµό, προγραµµατισµό, και έλεγχο τη παραγωγικής διαδικασίας. µετατροπή εισροών σε τελικά προϊόντα/υπηρεσίες ς
Παραδείγµατα παραγωγικών συστηµάτων ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΙΣΟ ΟΣ ΕΞΟ ΟΣ Τράπεζα Ταµίες, προσωπικό, Η/Υ, πελάτες, εγκαταστάσεις, ενέργεια άνεια, αναλήψεις, διαφύλαξη, κ.α. Εστιατόριο Νοσοκοµείο Μαγείρεµα, σερβιτόροι, φαγητά, πελάτες, εγκαταστάσεις, ενέργεια Γιατροί, νοσοκόµες,λοιπό προσωπικό, ασθενείς, φάρµακα,γνώση, εγκαταστάσεις, ενέργεια Γεύµατα, διασκέδαση, ικανοποιηµένοι πελάτες Υπηρεσίες υγείας, εξιτήρια ασθενών - 12 -
Παραδείγµατα παραγωγικών συστηµάτων - συνέχεια ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΙΣΟ ΟΣ ΕΞΟ ΟΣ Εργοστάσιο Εξοπλισµός-µηχανές, εργατικό δυναµικό, πρώτες ύλες, αποθέµατα προϊόντων, εγκαταστάσεις, ενέργεια τελικά προϊόντα Αερογραµµές Πανεπιστήµιο Αεροπλάνα, εγκαταστάσεις, πιλότοι, αεροσυνοδοί, µηχανικοί, λοιπό προσωπικό εδάφους, πελάτες, ενέργεια. Καθηγητές, προσωπικό, φοιτητές, γνώση, συγγράµµατα, εγκαταστάσεις, ενέργεια Πτήσεις από ένα µέρος σε ένα άλλο επιστήµονες, έρευνα, δηµόσια γνώση - 13 -
Παραδείγµατα παραγωγικών συστηµάτων - συνέχεια ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΙΣΟ ΟΣ ΕΞΟ ΟΣ Αγροτική µονάδα Χρήσης γης, σπόροι, φυτά, λιπάσµατα, γεωργικά µηχανήµατα Λαχανικά, γάλα, µαλλί, κρέας, λουλούδια Μονάδα λιανικού εµπορίου Έτοιµα φυσικά αγαθά, χρήση εγκαταστάσεων, µεταφορικών µέσων, αποθήκες, αποθέµατα Ικανοποίηση καταναλωτών µέσω της δυνατότητας άµεσης εξυπηρέτησης τους - 14 -
Το γενικό µοντέλο της διοίκησης Στρατηγική Σχεδιασµός ιοίκηση Βελτίωση Προγρ/σµός & έλεγχος - 15 -
Το γενικό µοντέλο της διοίκησης Στρατηγική Στρατηγικές Αποφάσεις: Αποστολή της επιχείρησης. Τι θα παραχθεί; Πόσο θα παραχθεί; Με τι τεχνολογία; Ποιο το ύψος επένδυσης; Σχεδιασµός ιοίκηση Βελτίωση Προγρ/σµός & έλεγχος - 16 -
Το γενικό µοντέλο της διοίκησης Σχεδιασµός δικτύου διανοµής Στρατηγική Παραγωγής Τεχνολογί α διαδικασι ών Χωροταξία & ροή Σχεδιασµός προϊόντων Σχεδιασµός εργασίας Σχεδιασµός ιοίκηση Παραγωγής Προγρ/σµός & έλεγχος Βελτίωση - 17 -
Το γενικό µοντέλο της διοίκησης Σχεδιασµός Στρατηγική ιοίκηση Παραγωγής Προγρ/σµός & έλεγχος Βελτίωση ιοίκηση ολικής ποιότητας: Οργανώνει τη βελτίωση των διαδικασιών Η βελτίωση των λειτουργιών δηµιουργεί καλύτερες διαδικασίες Η µείωση των αποτυχιών και η ανάκαµψη βελτιώνουν τις διαδικασίες - 18 -
Το γενικό µοντέλο της διοίκησης Planning and control Στρατηγική Η αγορά απαιτεί. προϊόντα & υπηρεσίες που διανέµονται έγκαιρα κι αξιόπιστα Σχεδιασµός ιοίκηση Βελτίωση Η λειτουργία της παρέχει... προϊόντα και υπηρεσίες Προγ/σµός & έλεγχος - 19 -
Το γενικό µοντέλο της διοίκησης Εφοδιαστική Αλυσίδα Αποθέµατα Στρατηγική Συγκεντρωτι κός προγρ/σµό ς Λιτή παραγωγή Χρονικός προγρ/σµός Σχεδιασµός ιοίκηση Προγ/σµός & έλεγχος Βελτίωση - 20 -
Παραγωγική διαδικασία Job-shop (διακοπτόµενη παραγωγή) Επαναληπτικότητα (assembly lines) Flow-shop (συνεχής διαδικασία) Μεγάλη ποικιλία, µικρός όγκος Μικρή χρησιµοποίηση (5% - 25%) Εξοπλισµός γενικού σκοπού Τµηµατοποίηση Ευέλικτος εξοπλισµός Μικρή ποικιλία, µεγάλος όγκος Μεγάλη χρησιµοποίηση (70% - 90%) Εξοπλισµός ειδικού σκοπού - 22 -
Job-shop σύστηµα - παράδειγµα έναρξη λήξη - 23 -
Flow-shop σύστηµα - παράδειγµα έναρξη λήξη Gantt διάγραµµα για ένα flow-shop πρόβληµα χρονικού προγ/σµού 5 εργασιών (1,2,,5) σε 4 µηχανές (Μ1-Μ4)
Παράδειγµα Gantt για Job-shop Gantt διάγραµµα για ένα job-shop πρόβληµα χρονικού προγ/σµού 3 εργασιών (J 1, J 2, J 3 ) σε 3 µηχανές (M 1, M 2, M 3 ) - 24 -
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.