ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ & ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΝ Κ. ΤΣΙΜΠΟΥΚΑΣ Ε. ΝΕΛΛΑΣ ΑΘΗΝΑ 2011

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ 1. ΆΣΚΗΣΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΎ ΑΠΟΣΒΈΣΕΩΝ, ΜΈΣΟΥ ΕΠΕΝΔΥΜΈΝΟΥ ΚΕΦΑΛΑΊΟΥ (Μ.Ε.Κ.), ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΏΝ ΔΑΠΑΝΏΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΆΤΩΝ ΜΙΑΣ ΠΡΟΒΑΤΟΤΡΟΦΙΚΉΣ ΓΕΩΡΓΙΚΉΣ ΕΚΜΕΤΆΛΛΕΥΣΗΣ... 3 2. ΑΝΆΛΥΣΗ ΚΑΙ ΛΎΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ... 6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1α. Ανάλυση πινάκων δεδομένων γεωργικής εκμ/σης και κλάδου προβάτων... 9 Εικόνα 1β Ανάλυση πινάκων δεδομένων γεωργικής εκμ/σης κλάδου κριθαριού... 14 Εικόνα 2α. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων αποσβέσεων και Μ.Ε.Κ. κλάδου προβάτων και συν. εκμετάλλευσης... 18 Εικόνα 2β. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων αποσβέσεων και Μ.Ε.Κ. κλάδου κριθαριού... 19 Εικόνα 3α. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών κλάδου προβάτων... 20 Εικόνα 3β. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών κλάδου κριθαριού... 21 Εικόνα 3γ. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών της γεωργικής εκμ/σης... 22 Εικόνα 4α. Ανάλυση πίνακα οικονομικών αποτελεσμάτων κλάδου προβάτων... 23 Εικόνα 4β. Ανάλυση πίνακα οικονομικών αποτελεσμάτων κλάδου κριθαριού... 24 Εικόνα 4γ.Ανάλυση πίνακα οικονομικών αποτελεσμάτων γεωργικής εκμ/σης... 25 Εικόνα 5α. Πίνακες δεδομένων εισαγωγής γεωργικής εκμ/σης και κλάδου προβάτων... 27 Εικόνα 5β. Πίνακες δεδομένων εισαγωγής κλάδου κριθαριού... 29 Εικόνα 6α. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων αποσβέσεων-μ.ε.κ. γ. εκμ/σης & κλάδου προβάτων... 32 Εικόνα 6α. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων αποσβέσεων-μ.ε.κ. κλάδου κριθαριού... 33 Εικόνα 7α. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών κλάδου προβάτων... 34 Εικόνα 7β. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών κλάδου κριθαριού... 35 Εικόνα 7γ. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών της γεωργικής εκμ/σης36 Εικόνα 7γ. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών της γεωργικής εκμ/σης36 Εικόνα 8. Πίνακες οικονομικών αποτελεσμάτων κλάδου προβάτων, κλάδου κριθαριού και γεωργικής εκμετάλλευσης... 37 1

2

1. Άσκηση υπολογισμού αποσβέσεων, μέσου επενδυμένου κεφαλαίου (Μ.Ε.Κ.), παραγωγικών δαπανών και οικονομικών αποτελεσμάτων μιας προ- βατοτροφικής γεωργικής εκμετάλλευσης. Μια γεωργική εκμετάλλευση εκτρέφει πρόβατα (καραγκούνικης φυλής) και καλλιεργεί κριθάρι. Η γεωργική εκμετάλλευση διαθέτει: 1. Ποιμνιοστάσιο 165 τετραγωνικών μέτρων, σημερινής αξίας ανακατασκευής 11.550 ευρώ, το ο- ποίο έχει κατασκευασθεί πριν 14 χρόνια Η υπολειμματική του αξία είναι μηδενική. 2. Αποθήκη 120 τετραγωνικών μέτρων, σημερινής αξίας ανακατασκευής 14.400 ευρώ που έχει ε- πίσης κατασκευασθεί πριν 14 χρόνια. Ομοίως η υπολειμματική αξία της αποθήκης είναι μηδενική. Η αξία του εδάφους πάνω στο οποίο έχουν κτισθεί οι γεωργικές κατάσκευές θεωρείται αμελητέα. Ετσι και το αντίστοιχο ενοίκιο εδάφους είναι μηδενικό. Η διάρκεια παραγωγικής ζωής των κτισμάτων είναι 20 χρόνια. Ακόμη η γεωργική εκμετάλλευση διαθέτει εξοπλισμό (ταΐστρες και ποτίστρες), που αγόρασε πριν 4 χρόνια και σημερινής αξίας αγοράς 1.000 ευρώ. Η διάρκεια της παραγωγικής τους ζωής είναι 10 χρόνια, ενώ η υπολειμματική αξία του εξοπλισμού είναι μηδενική. Στην εκτροφή των ζώων εργάζονται μόνιμα και αποκλειστικά ο κτηνοτρόφος και η σύζυγος του. Η εργασία αυτή ανέρχεται σε 2.600 ώρες ετησίως. Η αμοιβή της εργασίας εκτιμάται σε 2,5 ευρώ ανά ώρα. Το κοπάδι παραμένει σταθερό σε αριθμό και σε ηλικιακή σύνθεση και αποτελείται από: Είδος ζώων Αριθμός Ζώων Σημερινή αξία αγοράς (σε κεφάλια) (ευρώ ανά κεφάλι) Προβατίνες γαλακτοπαραγωγής 100 110 Κριάρια 5 200 Αμνάδες αντικατάστασης 20 85 Κάθε χρόνο απομακρύνονται 20 υπερήλικα ζώα, τα οποία αντικαθίστανται με 20 αμνάδες που παράγονται στο κοπάδι και εκτρέφονται στην εκμετάλλευση. Για τη διατροφή των ζώων αγοράσθηκαν οι εξής ζωοτροφές:

Είδος αγοραζόμενης ζωοτροφής Ποσότητα αγοραζόμενης ζωοτροφής (κιλά) Τιμή αγοράς (ευρώ / κιλό) Καρπός κριθαριού 500 0,19 Καρπός αραβοσίτου 7.100 0,18 Βαμβακόπιτα 1.000 0,15 Σανός μηδικής 11.500 0,21 Επίσης αγοράσθηκαν βιταμίνες, αλάτι κλπ. αξίας 220 ευρώ. Ακόμη χρησιμοποιούνται για τη διατροφή των ζώων 1.500 κιλά κριθαριού που παράγονται στην εκμετάλλευση. Τέλος η γεωργική εκμετάλλευση κατέβαλε 70 ευρώ ως τέλη βοσκής, για τη βόσκηση των ζώων στον κοινοτικό βοσκότοπο της περιοχής. Η συνολική παραγωγή γάλακτος είναι 14.000 κιλά που πωλήθηκαν προς 0,9 ευρώ ανά κιλό. Ακόμη παράγονται συνολικά 115 αρνιά, από τα οποία πωλήθηκαν τα 95, με ζων βάρος. 12 κιλά, δηλαδή 1.140 κιλά ζώντος βάρους προς 5 ευρώ / κιλό (τα υπόλοιπα 20 παραμείναν στην εκμετάλλευση προς αντικατάσταση προβατίνων). Τέλος αντικαταστάθηκαν 20 προβατίνες (υπερήλικες ή μη παραγωγικές), που πωλήθηκαν προς 53 ευρώ/ προβατίνα. Η γεωργική εκμετάλλευση εισέπραξε επιδότηση 22 ευρώ ανά προβατίνα γαλακτοπαραγωγής (εξισωτική αποζημίωση και πριμ επιλέξιμων προβατίνων), ενώ κατέβαλε 1% επί της αξίας των εισπράξεων από πωλήσεις (γάλα και ζώα) υπέρ του ΕΛ.ΓΑ.. Ακόμη πληρώθηκαν δαπάνες 300 ευρώ για τη συντήρηση του ποιμνιοστασίου και της αποθήκης, ενώ θα υπολογισθούν αυτασφάλιστρα 2% επί της αξίας των κτισμάτων. Οι γενικές δαπάνες υπολογίζονται σε 150 ευρώ. Η γεωργική εκμετάλλευση, εκτός του κλάδου εκτροφής προβάτων, καλλιεργεί κριθάρι, έ- κτασης 5 στρεμμάτων. Το έδαφος είναι ιδιόκτητο, το τεκμαρτό ενοίκιο εκτιμάται σε 12 ευρώ ανά στρέμμα, η δε αξία του υπολογίζεται σε 250 ευρώ το στρέμμα. Για τη καλλιέργεια του κριθαριού αγοράσθηκαν τα εξής αναλώσιμα υλικά: Κατηγορία αναλώσιμου Σπόρος υλικού Ποσότητα 22 κιλά / στρέμμα * 5 στρέμματα = 110 κιλά Τιμή αγοράς (ευρώ / κιλό) 0,20

Κατηγορία αναλώσιμου Τιμή αγοράς (ευρώ / κιλό) Ποσότητα υλικού Λίπασμα (φωσφορική αμμωνίατα = 200 κιλά 40 κιλά / στρέμμα *5 στρέμμα- 0,19 Ζιζανιοκτόνο 0,5 κιλά 2 ευρώ / στρέμμα Λίπασμα (νιτρική αμμωνία)[τέλη 40 κιλά / στρέμμα *5 στρέμμαλά) Φεβρουαρίου(20 κιτα= 200 κιλά - Τέλη Μαρτίου (20 κιλά)] 0,16 Η γεωργική εκμετάλλευση ενοικίασε ξένα μηχανήματα για τις απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες και κατέβαλε: Καλλιεργητική φροντίδα Συνολική δαπάνη (ευρώ) Όργωμα 37,00 Δισκοσβάρνισμα 11,50 Σπορά και λίπανση 22,00 Ψεκασμός ζιζανιοκτόνου 7,50 Ακόμη η γεωργική εκμετάλλευση πλήρωσε 15 ευρώ ως αμοιβή των εργατών για τη διασπορά του λιπάσματος της νιτρικής αμμωνίας σε δυο δόσεις (χειμερινή και ανοιξιάτικη λίπανση). Η αμοιβή της θεριζοαλωνιστικής μηχανής για τη συγκομιδή του κριθαριού ήταν 22 ευρώ. Επίσης η γεωργική εκμετάλλευση πλήρωσε για διάφορα έξοδα του κριθαριού 8 ευρώ. Η παραγωγή του κριθαριού ήταν 1.500 κιλά και καταναλώθηκε στο σύνολό της από τα πρόβατα. της εκμετάλλευσης. Η τιμή πώλησης του κριθαριού στην αγορά είναι 0,16 ευρώ. Το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο είναι 7,5%, ενώ των μεσομακροπροθέσμων δανείων ανέρχεται σε 6,5%.

2.. Ανάλυση και Λύση της Ασκησης Για να λυθεί η πιο πάνω άσκηση, η οποία αφορά μια γεωργική εκμετάλλευση με δύο κλάδους παραγωγής θα χρειασθεί σε ένα βιβλίο εργασίας (workbook) να δημιουργηθούν τέσσερα φύλλα εργασίας (sheets), τα οποία να ονομασθούν αντίστοιχα "Δεδομένα "., "Αποσβέσεις-ΜΕΚ "., "Δαπάνες ", "Οικονομικά αποτελέσματα"( όχι ονόματα με περισσότερους από 31 χαρακτήρες). Στο πρώτο φύλλο εργασίας που ονομάζεται "Δεδομένα " θα δημιουργηθούν 6 πίνακες για κάθε κλάδο παραγωγής. Στους δύο πρώτους πίνακες θα εισαχθούν δεδομένα που αφορούν την γεωργική γή και το ζωικό κεφάλαιο. Στον τρίτο πίνακα που αφορά τον υπολογισμό της Ακαθάριστης Προσόδου θα εισαχθούν δεδομένα που αναφέρονται στις πωλήσεις των προιόντων και στις επιδοτήσεις. Στους επόμενους τρεί πίνακες θα εισαχθούν δεδομένα που αφορούν την εργασία, το μόνιμο κεφάλαιο, το ημιμόνιμο κεφάλαιο και τις δαπάνες του κυκλοφοριακού κεφαλαίου.στα υπόλοιπα φύλλα εργασίας "Αποσβέσεις-ΜΕΚ "., "Δαπάνες " και "Οικονομικά αποτελέσματα"θα δημιουργηθούν αναλυτικά πίνακες στους οποίους θα υπολογίζονται οι αποσβέσεις, οι παραγωγικές δαπάνες και τα οικονομικά αποτελέσματα για κάθε κλάδο και για το σύνολο της εκμετάλλευσης. Αυτό που πρέπει να προσέξει κανείς είναι ότι στην συγκεκριμένη άσκηση οι τύποι που χρησιμοποιούνται στα λογιστικά φύλλα εργασίας. ("Αποσβέσεις-ΜΕΚ ", "Δαπάνες ", "Οικονομικά αποτελέσματα") χρησιμοποιούν τα δεδομένα του φύλλου "Δεδομένα ". Με άλλα λόγια το φύλλο "Δεδομένα " αποτελεί το φύλλο πηγή για τα υπόλοιπα φύλλα εργασίας. Όπως ίσως είναι γνωστό στη περίπτωση της Σύνδεσης πολλαπλών φύλλων εργασίας, όταν σε ένα τύπο ενός φύλλου εργασίας χρησιμοποιούνται δεδομένα από άλλα φύλλα του ιδίου βιβλίου εργασίας θα πρέπει να γράφεται το όνομα του φύλλου από το οποίο έρχονται τα δεδομένα, ακολουθούμενο από το σύμβολο του θαυμαστικού. Για παράδειγμα, αν στο κελί Β5 του φύλλου εργασίας "Αποσβέσεις-ΜΕΚ " εισάγονται τα δεδομένα, που καταχωρούνται στο φύλλο εργασίας "Δεδομένα " στο κελί B20 θα εισαχθεί ο παρακάτω τύπος. =Δεδομένα!B20 Πρέπει να προσέξει κανείς αρκετά, ώστε, όπου χρειάζεται, να πληκτρολογήσει σωστά τις σχετικές, απόλυτες και μικτές αναφορές των κελιών 1. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν αρκετές ενσω- 1 Το Excel εξ ορισμού χρησιμοποιεί σχετικές αναφορές κελιών. Αυτό σημαίνει, ότι όταν αντιγράφουμε ή μετακινούμε τύπους είμασθε σίγουροι ότι οι τύποι αλλάζουν σύμφωνα με τις διευθύνσεις των νέων κελιών. Η έκφραση

ματωμένες συναρτήσεις του Excel, οι οποίες εκτελούν υπολογισμούς στα φύλλα εργασίας βασιζόμενες σε τιμές που ονομάζονται ορίσματα. Η δομή μιάς συνάρτησης ξεκινά με ένα σύμβολο ι- σότητας ( = ), που ακολουθείται από το όνομα της συνάρτησης, μια αριστερή παρένθεση, τα ορίσματα της συνάρτησης διαχωρισμένα με ερωτηματικά και μια δεξιά παρένθεση. =SUM(A1:A10;B11:B17) Ονομα συνάρτησης Ορίσματα Τα ορίσματα μπορούν να είναι αρισθμοί, κείμενο, λογικές τιμές, όπως TRUE και FALSE, πίνακες ή αναφορές κελιών.οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες συναρτήσεις αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα. Ονομα συνάρτησης Excel =SUM(range1;range2;...) =SUMIF(range;criteria;sum_range) =IF(logical_test;value_if_true;value_if _false) =COUNTA(value1;value2;.) =CONCATENATE(text1;text2; ) Σύντομη περιγραφή Δίνει το άθροισμα από τα ορίσματα που περιέχει Προσθέτει καθορισμένα κελιά με βάσει δεδομένα κριτήρια Λογική συνάρτηση που επιστρέφει κάποια τιμή αν επαληθεύεται μία συνθήκη (είναι TRUE) και μια άλλη αν δεν επαληθεύεται ( είναι FALSE) Μετρά τον αριθμό των κελιών που έχουν περιεχόμενο δηλ. δεν είναι κενά Ενοποιεί αρκετά στοιχεία κειμένου σε ένα στοιχείο κειμένου Στις εικόνες που ακολουθούν φαίνονται αναλυτικά στο κάθε κελί του κάθε φύλλου τι πρέπει να εισαχθεί. =B3+C2 σημαίνει, ότι στο κελί B3 προσθέτουμε το περιεχόμενο του κελιού C2 το οποίο βρίσκεται σε σχέση με το B3 μία γραμμή πιο πάνω και μία στήλη πιο δεξιά. Για την απόλυτη αναφορά χρησιμοποιούμε το σύμβολο του δολαρίου $. Ετσι η έκφραση =$B$3+$C$2 σημαίνει ότι κάποιος προστέτει πάντα τα περιεχόμενα των κελιών B3 και C2 όπου και αν μεταφερθεί αυτός ο τύπος. Για τις μικτές αναφορές χρησιμοποιούνται και σχετικές και απόλυτες αναφορές.

Εικόνα 1α. Ανάλυση πινάκων δεδομένων γεωργικής εκμ/σης και κλάδου προβάτων (Συνεχίζεται) 9

(Συνεχίζεται) 10

(Συνεχίζεται) 11

12

13

Εικόνα 1β Ανάλυση πινάκων δεδομένων γεωργικής εκμ/σης κλάδου κριθαριού 14

15

16

17

Εικόνα 2α. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων αποσβέσεων και Μ.Ε.Κ. κλάδου προβάτων και συν. εκμετάλλευσης 18

Εικόνα 2β. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων αποσβέσεων και Μ.Ε.Κ. κλάδου κριθαριού 19

Εικόνα 3α. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών κλάδου προβάτων Στην αξία αυτή συνυπολογίζονται και το ιδιοπαραγόμενο κριθάρι (1500 κιλά ) που καταναλώθηκε από τα πρόβατα. Η αξία αυτή είναι 1.350 ευρώ, με βάση την τιμή του κριθαριού στην αγορά (0,19 ) 20 Δεν υπολογίζονται αποσβέσεις όσον αφορά την αξία του κοπαδιού, αφού η ίδια η εκμετάλλευση δαπανά για την εκτροφή των αμνάδων αντικατάστασης, οι οποίες ιδιοπαράγονται στην γεωργική εκμετάλλευση. Οι αμνάδες αυτές αντικαθιστούν τα παραγωγικά ζώα(προβατίνες) που απομακρύνονται σε ετήσια βάση από το κοπάδι

Εικόνα 3β. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών κλάδου κριθαριού Εφόσον το κριθάρι δεν πουλήθηκε στην αγορά, δεν πραγματοποιήθηκαν κρατήσεις υπέρ ΕΛ.Γ.Α. 21

Εικόνα 3γ. Ανάλυση πίνακα υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών της γεωργικής εκμ/σης Στην αξία αυτή δεν υπολογίζεται η αξία του ιδιοπαραγόμενου κριθαριού, που καταναλώθηκε από τα πρόβατα. Όμως, περιλαμβάνονται οι δαπάνες παραγωγής του κριθαριού, στο σύνολο των παραγωγικών δαπανών της γεωργικής εκμετάλλευσης 22

Εικόνα 4α. Ανάλυση πίνακα οικονομικών αποτελεσμάτων κλάδου προβάτων Το κρέας των προβατίνων είναι υποπροϊόν του κλάδου, αφού η αξία του κρέατος αυτού είναι μικρότερη του 10% της ακαθάριστης αξίας παραγωγής του κλάδου. Συνεπώς η αξία αυτή αφαιρείται από το σύνολο των παραγωγικών δαπανών του κλάδου και το υπόλοιπο κατανέμεται στο προϊόν γάλα και στο προϊόν κρέας αρνιών, με βάση την αναλογία εσόδων των δύο αυτών κυρίων προϊόντων. Οι δαπάνες που κατανέμονται με αυτό το τρόπο διαιρούμενες με τις αντίστοιχες παραγόμενες ποσότητες γάλακτος και κρέατος αρνιών επιτρέπουν τον υπολογισμό του κόστους παραγωγής των δύο προϊόντων. 23

Εικόνα 4β. Ανάλυση πίνακα οικονομικών αποτελεσμάτων κλάδου κριθαριού 24

Εικόνα 4γ.Ανάλυση πίνακα οικονομικών αποτελεσμάτων γεωργικής εκμ/σης Τα αποτελέσματα των υπολογισμών συμπίπτουν, αφού η εκμετάλλευση χρησιμοποιεί Στην ακαθάριστη πρόσοδο της γεωργικής εκμετάλλευσης δεν υπολογίζεται η αξία του ιδιοπαραγόμενου κριθαριού, αφού είναι ενδιάμεσο προϊόν, χρησιμοποιούμενο σαν ζωοτροφή 25

26

Εικόνα 5α. Πίνακες δεδομένων εισαγωγής γεωργικής εκμ/σης και κλάδου προβάτων (συνέχεια) 27

(συνέχεια) 28

Εικόνα 5β. Πίνακες δεδομένων εισαγωγής κλάδου κριθαριού (συνέχεια) 29

30

31

Εικόνα 6α. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων αποσβέσεων-μ.ε.κ. γ. εκμ/σης & κλάδου προβάτων 32

Εικόνα 6α. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων αποσβέσεων-μ.ε.κ. κλάδου κριθαριού 33

Εικόνα 7α. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών κλάδου προβάτων 34

Εικόνα 7β. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών κλάδου κριθαριού 35

Εικόνα 7γ. Πίνακας υπολογισμού ετήσιων παραγωγικών δαπανών της γεωργικής εκμ/σης 36

Εικόνα 8. Πίνακες οικονομικών αποτελεσμάτων κλάδου προβάτων, κλάδου κριθαριού και γεωργικής εκμετάλλευσης 37

38