ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ. γ) Cl2 (ομοιοπολική ένωση) To μόριο του HCl έχει ηλεκτρονιακό τύπο: H( C

Σχετικά έγγραφα
ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ B ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ - ΓΡΑΦΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ- ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Ερωτήσεις πολλαπλης επιλογής στην οξειδοαναγωγή (1ο κεφάλαιο Γ Θετική 2015)

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΩΓΗ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΩΓΗ

Αριθµός οξείδωσης - Οξείδωση - Αναγωγή. Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. Μεθοδολογία ασκήσεων οξειδοαναγωγής

Ερωτήσεις θεωρίας Τύπου Α

Ομάδα προσανατολισμού θετικών σπουδών

Α. Αντιδράσεις απλής αντικατάστασης

τα βιβλία των επιτυχιών

Ομάδα προσανατολισμού θετικών σπουδών

ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙ ΡΑΣΕΙΣ - ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ

Φροντιστήρια ΕΠΙΓΝΩΣΗ Αγ. Δημητρίου Προτεινόμενα θέματα τελικών εξετάσεων Χημεία Α Λυκείου. ΘΕΜΑ 1 ο

Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (ΚΕΦΑΛΑΙΑ 2-3) ( ) ΘΕΜΑ Α Α1.

ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. δ. 39 φορές μεγαλύτερη από το της μάζας του ατόμου του 12 C 12 Μονάδες 5

Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων.

Κεφάλαιο 3 Χημικές Αντιδράσεις

2.4 Η γλώσσα της χημείας - Αριθμός οξείδωσης- Γραφή χημικών τύπων και εισαγωγή στην ονοματολογία των ενώσεων

1 ο ΓΕΛ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ

Στις αντιδράσεις οξειδοαναγωγής ανήκουν εκείνες οι αντιδράσεις στις οποίες ορισμένα άτομα μεταβάλλουν αριθμό οξείδωσης.

Βουκλής Χ. Αλέξανδρος Αριθμός οξείδωσης, χημικοί τύποι, γραφή - ονοματολογία χημικών ενώσεων Παρουσίαση σε μορφή ερωτωαπαντήσεων

Αριθµόςοξείδωσηςενός ιόντος σε µια ιοντική (ετεροπολική) ένωση είναι το πραγµατικό ηλεκτρικό φορτίο του ιόντος.

(είναι οι αντιδράσεις στις οποίες δεν μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης σε κανένα από τα στοιχεία που συμμετέχουν)

Ονοματεπώνυμο: Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση. Αξιολόγηση :

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / A ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Μαρίνος Ιωάννου, Ιωάννα Βασιλείου, Σταυρούλα Γκιτάκου

Ca. Να μεταφέρετε στην κόλλα σας συμπληρωμένο τον παρακάτω πίνακα που αναφέρεται στο άτομο του ασβεστίου: ΣΤΙΒΑΔΕΣ νετρόνια K L M N Ca 2

ΙΟΝΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ ΙΟΝΤΙΚΟΣ Ή ΕΤΕΡΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ

5. Να βρείτε τον ατομικό αριθμό του 2ου μέλους της ομάδας των αλογόνων και να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του.

Συνοπτική Θεωρία Χημείας Α Λυκείου. Χημικές αντιδράσεις. Πολύπλοκες

ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Α ΤΟΜΟΣ. Προσανατολισμός Θετικών Σπουδών ΑΝΕΣΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ. Συνοδεύεται από βιβλίο λύσεων

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 1 ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ-ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ

ΧΗΜΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ ΚΑΙ XHMIKOI ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ. Αρχές Oνοματολογίας Χημική Αντίδραση Γραμμομόριο (mol) Στοιχειομετρία Χημικοί Υπολογισμοί

Ημερομηνία: Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2016 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

κυματικής συνάρτησης (Ψ) κυματική συνάρτηση

Ημερομηνία: Τρίτη 18 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Α ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Δρ. Ιωάννης Καλαμαράς, Διδάκτωρ Χημικός. Όλα τα Σωστό-Λάθος της τράπεζας θεμάτων για τη Χημεία Α Λυκείου

ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ Τα βήματα που ακολουθούνται σε ένα στοιχειομετρικό πρόβλημα παρουσιάζονται στο παρακάτω διάγραμμα ροής:

Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής

Χηµικές Εξισώσεις Οξειδοαναγωγικών Αντιδράσεων

Ανόργανη Χημεία. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ενότητα 2 η : Αντιδράσεις σε Υδατικά Διαλύματα. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής

Θέμα Α. Ονοματεπώνυμο: Χημεία Α Λυκείου Διαγώνισμα εφ όλης της ύλης. Αξιολόγηση :

Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ 39 A' Λυκείου Ον/μο:. 22/12/2013

Ερωτήσεις στο 2o κεφάλαιο από τράπεζα θεμάτων. Περιοδικός πίνακας. Σταυρακαντωνάκης Γιώργος Λύκειο Γαζίου Page 1

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (ΚΕΦ 2-3 ) ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ 4

τα βιβλία των επιτυχιών

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α A1. Ο αριθμός οξείδωσης του άνθρακα στην φορμαλδεΰδη, ΗCHO, είναι: α. 0 β. - 2 γ. +2 δ. - 5

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Χημεία Α Λυκείου. Ασκήσεις τράπεζας θεμάτων στο 2 ο Κεφάλαιο

Διαγώνισμα Χημείας Α Λυκείου Αριθμοί Οξείδωσης & Χημικές Αντιδράσεις 29/03/2015. Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.10 επιλέξτε τη σωστή απάντηση:

ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α A1. Ποιο από τα επόμενα άτομα έχει μεγαλύτερη ατομική ακτίνα; α. 11 Na β. 12 Mg γ. 14 Si δ.

ΑΡΙΘΜΟΣ (Ή ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ) ΟΞΕΙ ΩΣΗΣ 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΟΞΕΙΟΑΑΝ ΑΓΩΓΗ - ΗΑΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

Αντιδράσεις οξείδωσης - αναγωγής

( α πό τράπεζα θεµάτων) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ - ΕΣΜΟΙ

1o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Δρ. Ιωάννης Καλαμαράς, Διδάκτωρ Χημικός. Όλα τα Θέματα της Τράπεζας στη Χημεία που σχετίζονται με το Χημικό Δεσμό

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 Ο ( 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ)

Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 23/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΟΙ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Β ΦΑΣΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ÏÅÖÅ

Χημεία Α ΓΕΛ 15 / 04 / 2018

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΠΕΡΙΟ ΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ - ΕΣΜΟΙ 2.1

Α.2 Από τα παρακάτω ζεύγη στοιχείων ευγενή αέρια είναι: α. 12 Mg και 20 Ca β. 2 He και 18 Αr γ. 6 C και 14 Si δ. 17 Cl και 35 Br

5. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ- ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Μαρίνος Ιωάννου, Σταυρούλα Γκιτάκου

XHMEIA. 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ 1 ο. Να δώσετε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω περιπτώσεις.

2.3 Είδη χημικών δεσμών: Ιοντικός ομοιοπολικός δοτικός ομοιοπολικός δεσμός.

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Χημεία γενικής παιδείας

12. Κατά την ηλεκτρόλυση του νερού συλλέξαμε 1g υδρογόνου και 8g οξυγόνου. Πόσα g νερού ηλεκτρολύθηκαν;..

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Να ονομαστούν οι ενώσεις: 1. NH 4 F 2. K 2 SΟ 4 3. Ca(CN) Mg 3 (PO 4 ) 2 6. K 2 O 7. Cu(NO 3 ) Mg(OH) 2 10.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ. ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ (4) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ xhmeiastokyma.

Κεφάλαιο 10 Βασικές Αρχές Οξειδοαναγωγής

ΟΝΟΜΑΣΙΑ F - HF Υδροφθόριο S 2- H 2 S Υδρόθειο Cl - HCl Υδροχλώριο OH - H 2 O Οξείδιο του Υδρογόνου (Νερό) NO 3 HNO 3. Νιτρικό οξύ SO 3 H 2 SO 3

Ερωτήσεις Σωστού Λάθους

Διαγώνισμα Χημείας Α Λυκείου Οξέα Βάσεις Αλατα, και Χημικές αντιδράσεις. Θέμα 1 ο...

Μετά το τέλος της μελέτης του 2ου κεφαλαίου, ο μαθητής θα πρέπει να είναι σε θέση: Να γνωρίζει τα βασικά σημεία του ατομικού προτύπου του Bohr.

ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. Αριθμός νετρονίων (n) Ca CL H Cu Ar Μαζικός αριθμός (Α) Αριθμός πρωτονίων (p + )

Χ ΗΜΙΚΕΣ Α Ν Τ ΙΔΡΑΣΕΙΣ

4 o. Ηλεκτρονιακή θεωρία σθένους Ηλεκτρονιακοί τύποι κατά Lewis ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 87.

ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. Τεύχος Γ Χημική Ισορροπία. 1. Οξειδοαναγωγή. 5. Οξέα - Βάσεις κα ι Ιοντική Ισορροπία. 2.

2.1.Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα των στοιχείων Mg και Cl: Αριθμός ηλεκτρονίων. Αριθμός νετρονίων Mg Cl 35 17

ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΙ ΟΞΕΙ ΟΑΝΑΓΩΓΗΣ

2 η ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ. Ημερομηνία: Σάββατο 4 Μαΐου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Βασικά σωματίδια της ύλης

XHMEIA Α ΛΥΚΕΙΟΥ GI_A_CHIM_0_2530 ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ

Τύποι Χημικών αντιδράσεων

Χημεία. Σελίδα 1 από 6. γ. Ν 2 Ο 5. Μονάδες 5

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. Αντιδράσεις απλής αντικατάστασης Αντιδράσεις πολύπλοκης µορφής είναι το αναγωγικό και το Cl

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. ΚΕΦ.3.1: ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (α)

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.Ε ΠΡΟΟΔΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜ/ΝΙΑ: ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 3 ώρες

Ηλεκτρονιακοί τύποι κατά Lewis

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: 1 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Σταυρούλα Γκιτάκου, Μαρίνος Ιωάννου

1o Kριτήριο Αξιολόγησης

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΝΟΝΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

Transcript:

ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ Αριθμός οξείδωσης (Α.Ο.: στις ιοντικές (ετεροπολικές ενώσεις, ονομάζεται το πραγματικό φορτίο που έχει ένα ιόν. στις ομοιοπολικές (μοριακές ενώσεις, ονομάζεται το φαινομενικό φορτίο που θα αποκτήσει ένα άτομο, αν τα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων των ομοιοπολικών δεσμών αποδοθούν στο ηλεκτραρνητικότερο άτομο. Παραδείγματα α NaCl (ιοντική ένωση To NaCl αποτελείται από κατιόντα Na + και ανιόντα Cl -. Επομένως, ο αριθμός οξείδωσης είναι το πραγματικό φορτίο που έχει το κάθε ιόν, δηλαδή είναι Na: + 1 και Cl: -1. β HCl (ομοιοπολική ένωση 1 1 To μόριο του HCl έχει ηλεκτρονιακό τύπο: H( C H C (φαινομενική δομή + : : To Cl είναι ηλεκτραρνητικότερο από το Η, οπότε το κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων θεωρούμε ότι αποδίδεται στο άτομο Cl. Έτσι, το Cl αποκτά ένα ηλεκτρόνιο επιπλέον, δηλαδή έχει φαινομενικό φορτίο 1-. To H χάνει ένα ηλεκτρόνιο, οπότε αποκτά φαινομενικό φορτίο 1+. Επομένως ο αριθμός οξείδωσης είναι Η: + 1 και Cl: -1. γ Cl (ομοιοπολική ένωση To μόριο του Cl έχει ηλεκτρονιακό τύπο: 0 0 (φαινομενική δομή : : : C C C C Τα δύο άτομα Cl έχουν την ίδια ηλεκτραρνητικότητα, οπότε το κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων του ομοιοπολικού δεσμού ανήκει εξίσου και στα δύο άτομα. Άρα το άτομο Cl έχει φαινομενικό φορτίο 0, οπότε έχει αριθμό οξείδωσης 0. Για να υπολογίσουμε τον αριθμό οξείδωσης ενός ατόμου σε μια ένωση με βάση τον ορισμό του αριθμού οξείδωσης, πρέπει να γνωρίζουμε 1. τον ηλεκτρονιακό τύπο της ένωσης,. και τη σειρά ηλεκτραρνητικότητας των στοιχείων που περιέχει η ένωση. Ηλεκτραρνητικότητα είναι η τάση που έχει το άτομο ενός στοιχείου, το οποίο βρίσκεται ενωμένο σ ένα μόριο, να έλκει προς το μέρος του τα ηλεκτρόνια του ομοιοπολικού δεσμού. Η σειρά ηλεκτραρνητικότητας για τα κυριότερα αμέταλλα είναι: F > Ο >Ν, Cl > Br >S, I, C > Ρ > Η Πρακτικοί κανόνες υπολογισμού του αριθμού οξείδωσης 1. Τα στοιχεία σε ελεύθερη κατάσταση έχουν αριθμό οξείδωσης μηδέν. 0 0 παράδειγμα, Na,Ο. Σ ένα μονοατομικό ιόν ο αριθμός οξείδωσης είναι ίσος με το φορτίο του ιόντος. Για παράδειγμα, στα ιόντα Fe +, O - ο αριθμός οξείδωσης είναι αντίστοιχα +,-.. Όλα τα μέταλλα στις ενώσεις τους έχουν θετικό αριθμό οξείδωσης. Τα αλκάλια (ΙΑ ομάδα Na, Κ,... έχουν αριθμό οξείδωσης + 1 και οι αλκαλικές γαίες (ΙΙΑ ομάδα Mg, Ca, Ba,... έχουν αριθμό οξείδωσης +. 4. To φθόριο (F στις ενώσεις του έχει πάντοτε αριθμό οξείδωσης -1. 5. To οξυγόνο (O στις ενώσεις του έχει αριθμό οξείδωσης -. Εξαίρεση αποτελεί η ένωση OF (οξείδιο του φθορίου στην οποία, έχει Α.Ο. + και τα υπεροξείδια στα οποία έχει Α.Ο. - 1 (π.χ. ΗO.

1. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ 6. To υδρογόνο (H στις ενώσεις του έχει αριθμό οξείδωσης + 1. Εξαίρεση αποτελούν τα υδρίδια των μετάλλων (ιοντικές ενώσεις, στα οποία έχει Α.Ο. - 1 (π.χ. NaH. 7. To αλγεβρικό άθροισμα των αριθμών οξείδωσης όλων των ατόμων σε μια ένωση είναι μηδέν. 8. To αλγεβρικό άθροισμα των αριθμών οξείδωσης όλων των ατόμων σ ένα πολυατομικό ιόν είναι ίσο με το φορτίο του ιόντος. Παράδειγμα Nα υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης του S στο HSO4 και στο SO4 - HSO4: (+1 + x + 4(- = 0 ή x=+6, SO4 - : x + 4(- = - ή x=+6 Παρατηρήσεις α O αριθμός οξείδωσης των στοιχείων παίρνει πάντοτε ακέραιες τιμές (εκφράζει το πραγματικό ή το φαινομενικό φορτίο. H κλασματική τιμή του Α.Ο. που προκύπτει ορισμένες φορές, με βάση τους πρακτικούς κανόνες, αποτελεί τον μέσο όρο των Α.Ο. των ατόμων του στοιχείου στο μόριο της ένωσης. β Στις οργανικές ενώσεις που περιέχουν στο μόριό τους περισσότερα από ένα άτομα C, τα άτομα C έχουν γενικά διαφορετικό Α.Ο. Έτσι, ο υπολογισμός του Α.Ο. του C πρέπει να γίνει με βάση τον ορισμό του Α.Ο. και τον ηλεκτρονιακό τύπο της ένωσης. Παράδειγμα CHCHOH: Με βάση τον ορισμό του αριθμού οξείδωσης H H H C C O H H H H H H - C - - C 1- - O - H H H Ο C είναι ηλεκτραρνητικότερο στοιχείο από το Η, οπότε τα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων των ομοιοπολικών δεσμών C-H θεωρούμε ότι αποδίδονται στον C. To Ο είναι ηλεκτραρνητικότερο στοιχείο από τον C, οπότε τα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων των ομοιοπολικών δεσμών C-O θεωρούμε ότι αποδίδονται στο O. To άτομο C του CH- αποκτά φαινομενικό φορτίο -, οπότε έχει Α.Ο. -. To άτομο C της ομάδας CHOH αποκτά φαινομενικό φορτίο (- + 1 = 1-, οπότε έχει Α.Ο. -1. Με βάση τους πρακτικούς κανόνες προκύπτει x + 6(+1 - = 0 ή x = -. H τιμή αυτή αποτελεί ( + ( 1 τον μέσο όρο των τιμών των Α.Ο. των δύο ατόμων C: =

1. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ 1.1 Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες. α. Στις ομοιοπολικές ενώσεις ο αριθμός οξείδωσης εκφράζει το πραγματικό φορτίο που έχει ένα άτομο. β. O αριθμός οξείδωσης κάθε στοιχείου είναι σταθερός, γιατί εξαρτάται μόνο από την ηλεκτρονιακή δομή του ατόμου του. γ. Στις ομοιοπολικές ενώσεις ο αριθμός οξείδωσης κάθε ατόμου είναι ίσος με τον αριθμό των ηλεκτρονίων που συνεισφέρει το άτομο, δ. Οι αλκαλικές γαίες στις ενώσεις τους έχουν αριθμό οξείδωσης +. ε. To υδρογόνο στις ενώσεις του με άλλα στοιχεία έχει αριθμό οξείδωσης +1 ή -1. στ. To οξυγόνο σε όλες τις ενώσεις του έχει αριθμό οξείδωσης -. ζ. Στο μόριο του O, το άτομο O έχει αριθμό οξείδωσης μηδέν. η. Όταν ένα άτομο έχει αριθμό οξείδωσης -1, σημαίνει ότι έχει προσλάβει ένα ηλεκτρόνιο. θ. O αριθμός οξείδωσης του C στην ένωση CH4 είναι -. ι. To φθόριο (9F σε όλες τις ενώσεις του με άλλα στοιχεία έχει Α.Ο. -1. ια. To μαγνήσιο (Mg σε όλες τις ενώσεις του έχει Α.Ο. +. 1. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμιά από τις επόμενες ερωτήσεις. α. O αριθμός οξείδωσης του οξυγόνου μπορεί να πάρει τις τιμές: i -,0 ii -,+ iii -, -1,0,+ iv-,0, + 1 β. To Cl έχει αριθμό οξείδωσης + 7 στην ένωση: i HClO ii HClO4 iii NaClO iv NaClO γ. Σε ποια από τις επόμενες ενώσεις το S έχει τον μεγαλύτερο αριθμό οξείδωσης; i HSO ii NaHSO iii S8 iv NaSO4 δ. O αριθμός οξείδωσης του S στο Al(SO4 είναι: i - ii + iii +4 iv +6 ε. Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις ο αριθμός οξείδωσης του άνθρακα (C είναι μηδέν. i CCl4 ii CO iii CH4 iv CHCl στ. Οι αριθμοί οξείδωσης του αζώτου (Ν στις ενώσεις του ΝΗ και ΗΝΟ είναι αντίστοιχα : i + και +5 ii + και 5 iii και 5 iv και +5 ζ. Σε ποια από τις παρακάτω ουσίες το άτομο του οξυγόνου έχει αριθμό οξείδωσης +; i CO ii HO iii O iv OF η. Ο αριθμός οξείδωσης του οξυγόνου στις χημικές ενώσεις CO, HO, OF είναι αντίστοιχα: i -, + και + ii -, +1 και +1 iii -, -1 και + iv +, -1 και -. 1. Να υπολογίσετε τον αριθμό οξείδωσης των στοιχείων με αστερίσκο (* στις επόμενες ενώσεις και ιόντα: * * * * * * * * * + 7 4 4, N O, Ca ( PO 4, NaAlO Cr O, NaH CO, K Mn O, N H, H S, Ca H

4 1. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ Οξείδωση είναι η ένωση ενός στοιχείου με το οξυγόνο ή η αφαίρεση υδρογόνου από μια χημική ένωση. Παραδείγματα α Ένωση με οξυγόνο: C + O CO, Mg + ½ O MgO, β Αφαίρεση υδρογόνου: RCHOH RCH = O + H Αναγωγή είναι η ένωση ενός στοιχείου με το υδρογόνο ή η αφαίρεση οξυγόνου από μια χημική ένωση. Παραδείγματα α Ένωση με υδρογόνο: H + Cl HCl, β Αφαίρεση οξυγόνου: HgO Hg+ O Mειονέκτημα O ορισμός της οξείδωσης και της αναγωγής αναφέρεται μόνο σε αντιδράσεις στις οποίες συμμετέχουν οξυγονούχες και υδρογονούχες ενώσεις. Οξείδωση είναι η αποβολή ηλεκτρονίων από ένα στοιχείο. Αναγωγή είναι η πρόσληψη ηλεκτρονίων από ένα στοιχείο. Παράδειγμα Mg + ½ O MgO Κάθε άτομο του Mg αποβάλλει ηλεκτρόνια από την εξωτερική του στιβάδα και μετατρέπεται σε κατιόν Mg +, δηλαδή οξειδώνεται. Mg Mg + + e - (οξείδωση Τα ηλεκτρόνια που αποβάλλει το άτομο Mg προσλαμβάνονται από ένα άτομο οξυγόνου, το οποίο μετατρέπεται σε ανιόν O - (αναγωγή. ½ Ο + e - O - (αναγωγή Και στις δύο αντιδράσεις έχουμε μεταφορά ηλεκτρονίων από τη μια ουσία στην άλλη και σχηματισμό ιοντικού δεσμού. Στις αντιδράσεις οξειδοαναγωγής παρατηρείται μεταφορά ηλεκτρονίων (αποβολή - πρόσληψη ηλεκτρονίων. Μειονέκτημα Ο ορισμός της οξείδωσης και της αναγωγής με βάση την αποβολή - πρόσληψη ηλεκτρονίων δεν καλύπτει τις αντιδράσεις στις οποίες συμμετέχουν ομοιοπολικές (μοριακές ενώσεις. π.χ. C + O CO Οξείδωση είναι η αύξηση τον αριθμού οξείδωσης ενός ατόμου ή ιόντος. Αναγωγή είναι η ελάττωση τον αριθμού οξείδωσης ενός ατόμου ή ιόντος. Παραδείγματα 0 0 + α Mg + ½O MgO Mg: ο Α.Ο. αυξάνεται από 0 σε +, άρα ο C οξειδώνεται. Ο: ο Α.Ο. ελαττώνεται από 0 σε -, άρα το Ο ανάγεται. 0 0 + 4 β C + O CO C: ο Α.Ο. αυξάνεται από 0 σε + 4, άρα ο C οξειδώνεται. Ο: ο Α.Ο. ελαττώνεται από 0 σε -, άρα το Ο ανάγεται. Οξείδωση Αναγωγή 1. Ένωση με οξυγόνο ή αφαίρεση υδρογόνου. Ένωση με υδρογόνο ή αφαίρεση οξυγόνου.. Αποβολή ηλεκτρονίων. Πρόσληψη ηλεκτρονίων.. Αύξηση του αριθμού οξείδωσης Ελάττωση του αριθμού οξείδωσης.

1. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ 5 Οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις ονομάζονται οι αντιδράσεις στις οποίες μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης ενός ή περισσότερων στοιχείων. (π.χ. αντιδράσεις καύσης, αντιδράσεις σύνθεσης, κ.λπ.. Μεταθετικές αντιδράσεις ονομάζονται οι αντιδράσεις στις οποίες δεν μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης σε κανένα από τα στοιχεία που συμμετέχουν σ αυτές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα μεταθετικών αντιδράσεων αποτελούν οι αντιδράσεις εξουδετέρωσης και διπλής αντικατάστασης. 1.4 Ποιες από τις παρακάτω αντιδράσεις είναι οξειδοαναγωγικές και ποιες μεταθετικές; α Zn + HCl ZnCl + H β NaOH + ΗCl NaCl + ΗO ΑΠΑΝΤΗΣΗ 0 + 1 1 + 1 0 α Zn + H Cl Zn Cl + H O ψευδάργυρος οξειδώνεται από 0 σε +, ενώ το υδρογόνο ανάγεται από +1 σε 0. Άρα είναι αντίδραση οξειδοαναγωγής. + 1 + 1 + 1 1 + 1 1 + 1 β Na O H + Η Cl Na Cl + Η O Είναι αντίδραση εξουδετέρωσης και δεν μεταβάλλεται ο αριθμός οξείδωσης σε κανένα στοιχείο. Άρα είναι μεταθετική αντίδραση. Οξειδωτικές ουσίες ή απλά οξειδωτικά ονομάζονται οι ουσίες (στοιχεία, χημικές ενώσεις ή ιόντα που προκαλούν την οξείδωση. Αναγωγικές ουσίες ή απλά αναγωγικά ονομάζονται οι ουσίες (στοιχεία, χημικές ενώσεις ή ιόντα που προκαλούν την αναγωγή. Σε μια αντίδραση οξειδοαναγωγής το οξειδωτικό είναι η ουσία που ανάγεται, ενώ το αναγωγικό είναι η ουσία που οξειδώνεται. Τα οξειδωτικά περιέχουν άτομα τα οποία μπορούν να αναχθούν, δηλαδή να ελαττώσουν τον αριθμό οξείδωσής τους. Τα αναγωγικά περιέχουν άτομα τα οποία μπορούν να οξειδωθούν, δηλαδή μπορούν να αυξήσουν τον αριθμό οξείδωσής τους Οξειδωτικό προκαλεί οξείδωση ανάγεται προσλαμβάνει ηλεκτρόνια ελαττώνεται ο αριθμός οξείδωσης Αναγωγικό προκαλεί αναγωγή οξειδώνεται αποβάλλει ηλεκτρόνια αυξάνεται ο αριθμός οξείδωσης 1.5 Να προσδιορίσετε ποιο είναι το οξειδωτικό και ποιο το αναγωγικό στις επόμενες αντιδράσεις. α β 0 0 + 1 1 C + 4 1 + 0 Na + Cl Na l Mn O + 4H Cl Mn Cl + Cl + Η O ΑΠΑΝΤΗΣΗ To Na οξειδώνεται από 0 σε + 1, άρα είναι το αναγωγικό. To Cl ανάγεται από 0 σε -1, άρα είναι το οξειδωτικό.

6 1. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ β To Mn ανάγεται από + 4 σε +, άρα το MnO είναι το οξειδωτικό. To Cl οξειδώνεται από -1 σε Ο, άρα το HCl είναι το αναγωγικό. 1.6 Nα εξετάσετε ποιες από τις επόμενες ουσίες συμπεριφέρονται ως οξειδωτικό και ποιες ως αναγωγικά. HSO4, HS, SO ΑΠΑΝΤΗΣΗ HSO4: To S έχει τον ανώτερο αριθμό οξείδωσης του (+6, οπότε έχει τάση να ανάγεται. Επομένως, το HSO4 είναι οξειδωτικό. HS: To S έχει τον μικρότερο αριθμό οξείδωσής του (-, οπότε έχει τάση να οξειδώνεται. Επομένως, το HS είναι αναγωγικό. SO: To S έχει ενδιάμεση τιμή αριθμού οξείδωσης (+4. Έτσι, το SO σε ορισμένες αντιδράσεις (παρουσία ισχυρότερου αναγωγικού δρα ως οξειδωτικό, ενώ σε άλλες αντιδράσεις (παρουσία ισχυρότερου οξειδωτικού δρα ως αναγωγικό. 1.7 Ποιες από τις παρακάτω αντιδράσεις είναι οξειδοαναγωγικές; Να προσδιορίσετε στις αντιδράσεις αυτές ποιο είναι το οξειδωτικό και ποιο το αναγωγικό. α. CaO + HC1 CaCl + HO β. Fe + HC1 FeCl + H γ. CaCO CaO + CO δ. MnO + 4HBr MnBr + Br + Η0 ε. FeO + HSO4 FeSO4 + HO στ. NH + HCl NH4Cl ζ. Cl + NaI NaCl +1 η. CH4 + Ο CO + ΗΟ 1.8 Να εξηγήσετε ποιες από τις επόμενες προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες, α. Όταν ένα στοιχείο οξειδώνεται, συμβαίνει πραγματική αποβολή ηλεκτρονίων. β. Όταν μια ουσία ανάγεται, είναι αναγωγική. γ. Όταν ένα στοιχείο προσλαμβάνει ηλεκτρόνια, είναι οξειδωτικό. δ. Στην αντίδραση C + F CF4 ο άνθρακας (C δρα ως οξειδωτικό. ε. Κατά τον σχηματισμό ιοντικών ενώσεων τα άτομα του στοιχείου που οξειδώνεται αποβάλλουν ηλεκτρόνια. στ. Στην αντίδραση: Η + Br HBr, τα άτομα βρωμίου προσλαμβάνουν ηλεκτρόνια, επομένως ανάγονται. ζ. Στην αντίδραση: Η + Br HBr, το H δρα ως αναγωγικό. η. H αντίδραση: ΗO ΗO + O είναι μεταθετική. θ. Στην αντίδραση: Na + H NaH, το Na είναι το αναγωγικό και το H είναι το οξειδωτικό. ι. Στην αντίδραση: Mg + O MgO, το Mg αποβάλλει ηλεκτρόνια, οπότε είναι το αναγωγικό. ια. Τα μέταλλα εμφανίζουν μόνο αναγωγικό χαρακτήρα. ιβ. H NH δεν μπορεί να δράσει ως οξειδωτικό. ιγ. Το HO συμπεριφέρεται είτε ως οξειδωτικό είτε ως αναγωγικό, ιδ. Τα ηλεκτραρνητικά στοιχεία είναι οξειδωτικά.

1. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ 7 1.9 Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμιά από τις επόμενες ερωτήσεις. α. Για την αντίδραση: Na + Cl NaCl. ποια από τις επόμενες προτάσεις είναι λανθασμένη; i To Na αποβάλλει ηλεκτρόνια. ii To Cl δρα ως αναγωγικό. iii To Na οξειδώνεται. β. Σε ποια από τις επόμενες αντιδράσεις το SO δρα ως οξειδωτικό; i SO + NaOH NaSO + HO ii 5SΟ + KMnO4 + ΗO MnSΟ4 + HSO4 + KSO4 iii SO + HS S + HO iv SO + HNO NO + HSO4 γ. Ποια από τις επόμενες ουσίες δεν μπορεί να δράσει ως αναγωγικό; i Zn ii NH iii HS iv HNO δ. Στην αντίδραση Cl + HO HCl + HClO τα άτοµα του Cl i µόνο οξειδώνονται. ii µόνο ανάγονται. iii άλλα οξειδώνονται και άλλα ανάγονται. iv ούτε οξειδώνονται ούτε ανάγονται. ε. Ποια από τις παρακάτω αντιδράσεις δεν είναι οξειδοαναγωγική; i Νa+Cl NaCl ii Βr+NaΙ ΝaBr+I iii Fe+HCl FeCl+H iv KOH+HCl KCl+HO 1.10 Σε ποιες από τις παρακάτω χημικές αντιδράσεις το H συμπεριφέρεται ως αναγωγικό και σε ποιες ως οξειδωτικό; α Na + H NaH β H + Cl HC1 γ H + CH = CH CHCH δ Η + C CH4 ε H + Ca CaH 1.11 Nα εξετάσετε ποιες από τις επόμενες ουσίες συμπεριφέρονται ως οξειδωτικό και ποιες ως αναγωγικό. HNO, KMnO4, NO, NH, HCl

8 1. ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ EYΡΕΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΜΙΑΣ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ α. Υπολογίζουμε τη μεταβολή του αριθμού οξείδωσης του ατόμου που οξειδώνεται και του ατόμου που ανάγεται. Αν οι αριθμοί αυτοί απλοποιούνται, κάνουμε απλοποίηση. M.A.O. = 1 +6-1 0 + 7 M.A.O. = K Cr O + H Br Br + KBr + Cr Br + H O β. Η μεταβολή του αριθμού οξείδωσης του στοιχείου που οξειδώνεται καθορίζει τον αριθμό των ατόμων του στοιχείου που ανάγεται και η μεταβολή του αριθμού οξείδωσης του στοιχείου που ανάγεται καθορίζει τον αριθμό των ατόμων του στοιχείου που οξειδώνεται. H συμπλήρωση των συντελεστών αρχίζει συνήθως από το ο μέλος της χημικής εξίσωσης. M.A.O. = 1 +6-1 0 + K Cr O 7 + H Br Br + KBr + Cr Br + HO M.A.O. = Aν προκύπτουν κλασματικοί συντελεστές στα προϊόντα, πολλαπλασιάζουμε τις μεταβολές των αριθμών οξείδωσης με τον κατάλληλο αριθμό ώστε να προκύψει ακέραιος συντελεστής. M.A.O. = 1 = +6-1 0 + 7 Br + KBr + Cr Br + H K Cr O + H Br M.A.O. = =6 γ. Με βάση τους συντελεστές του ου μέλους της χημικής εξίσωσης, καθορίζουμε τους συντελεστές στο 1 ο μέλος. KCrO 7 + 14HBr Br + KBr + CrBr + HO δ. Στο τέλος κάνουμε ισοστάθμιση στα άτομα H, προσθέτοντας κατάλληλο αριθμό μορίων ΗΟ σε όποιο μέλος της χημικής εξίσωσης απαιτείται. KCrO 7 + 14HBr Br + KBr + CrBr + 7HO ε. ΕΛΕΓΧΟΣ : άτομα οξυγόνου 1 ου μέλους = άτομα οξυγόνου ου μέλους = 7 O 1.1 Na συμπληρώσετε τις επόμενες χημικές εξισώσεις: α. NH + CuO N + Cu β. KMnO4 + CO + HSO4 MnSO4 + KSO4 + CO γ. KCrO7 + FeCl + HCl CrCl + KCl + FeCl δ. HS + HNO (πυκνό S + NO ε. P + HNO (αραιό HPO4 + NO στ. NH + AgO N + Ag ζ. Al + HNO (αραιό Al(NO + NO η. KMnO4 + NaCl + HSO4 MnSO4 + KSO4 + Cl + NaSO4 θ. KCrO7 + FeSO4 + HSO4 Cr(SO4 + KSO4 + Fe(SO4 ι. KCrO7 + CO + HSO4 Cr(SO4 + KSO4 + CO