Η Oριστική µελέτη πρέπει να περιλαµβάνει τις ακόλουθες εργασίες και ενέργειες από τον µελέτη:

ΑΡΘΡΟ 13 ΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΥΠΟΒΛΗΤΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η οριστική µελέτη της σήραγγας συντάσσεται µετά την έγκριση της ΜΠΕ και την ολοκλήρωση ή/και έγκριση της Οριστικής µελέτης της οδού και έχει κύριους στόχους: α) να οριστικοποιήσει τα γεωµετρικά στοιχεία της σήραγγας και των συνοδών έργων β)να οριστικοποιήσει την ακριβή θέση και διάταξη των στοµίων εισόδου και εξόδου γ) να καθορίσει λεπτοµερειακά την κατασκευαστική διαδικασία και χρονική αλληλουχία εκσκαφής, άµεσης υποστήριξης και τελικής επένδυσης της σήραγγας, µε διαστασιολόγηση όλων των επίµέρους στοιχείων της κατασκευής και δ)να προσδιορίσει το κόστος και να εκτιµήσει τον χρόνο υλοποίησης της σήραγγας και των συνοδών έργων. Ο µελετητής σήραγγας συνεργάζεται στενά µε τα άλλα µέλη του µελετητικού σχήµατος του σταδίου Οριστικής Μελέτης Οδοποιίας για τα θέµατα σηράγγων που επηρεάζονται και επηρεάζουν τις άλλες µελέτες που εκπονούνται στο στάδιο οριστικής µελέτης οδοποιίας. 13.1 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η Oριστική µελέτη πρέπει να περιλαµβάνει τις ακόλουθες εργασίες και ενέργειες από τον µελέτη: 13.1.1 ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ - Επιβεβαίωση από τον µελετητή ότι τα κριτήρια µελέτης και οι κανονισµοί που προτάθηκαν στην Προκαταρκτική Μελέτη µπορούν να χρησιµοποιηθούν στην Οριστική. Επισήµανση των αποκλίσεων, αναθεωρήσεων ή προσθηκών που απαιτούνται στα κριτήρια µελέτης και στους κανονισµούς που αναφέρονται στα Άρθρα 7 και 8 της παρούσας καθώς και αιτιολόγησή τους. - Καθορισµό των τυχόν αποκλίσεων, αναθεωρήσεων ή των προθηκών που απαιτούνται να γίνουν στους κανονισµούς, στα κριτήρια και στη µεθοδολογία µελέτης που αναφέρονται στην σχετική οδηγία για την µελέτη των Η/Μ εγκαταστάσεων και εξοπλισµού σηράγγων καθώς και αιτιολόγησή τους, σε συνεργασία µε τον Η/Μ του Μελετητικού Σχήµατος. - Καθορισµό τυχόν αποκλίσεων, αναθεωρήσεων ή προσθηκών που απαιτούνται στους κανονισµούς, στα κριτήρια και στη µεθοδολογία µελέτης που αναφέρονται στα Άρθρα της παρούσας σχετικά µε την διαµόρφωση των στοµίων και οικοδοµικών εργασιών καθώς και αιτιολόγησή τους σε συνεργασία µε τους µελετητές Οδικών Έργων, Γεωλογικών, Γεωτεχνικών, Τεχνικών Έργων και Η/Μ εγκαταστάσεων του Μελετητικού Σχήµατος. - Καθορισµό τυχόν παρεκκλίσεων, αναθεωρήσεων ή προσθηκών που απαιτούνται να γίνουν στις Τεχνικές Προδιαγραφές για Υλικά και Ποιότητα Εργασίας, καθώς και αιτιολόγησή τους. 13.1.2 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΤΑ ΙΟΥ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ο ΟΠΟΙΪΑΣ Ο Μελετητής θα συνεργαστεί µε τα µέλη του Μελετητικού Σχήµατος ώστε να εξασφαλιστεί συµβατότητα των επί µέρους µελετητικών προσεγγίσεων και κοινή έκφραση της µελετητικής οµάδας, µε δεδοµένη την σύνθετη φύση του όλου έργου. Ο εργοδότης στα πλαίσια αυτά προκειµένου να διασφαλίσει την συνεργασία αυτή είναι δυνατόν να απαιτήσει διάφορες τυπικές µορφές παρουσίασης π.χ. κοινές εκθέσεις σε θέµατα εµπλοκής µε άλλες κατηγορίες µελετών, απλή συνυπογραφή εκθέσεων άλλων µελών της οµάδας µελέτης, κοινές εκθέσεις σύνοψης συµπερασµάτων. Ενδεικτικά ο µελετητής θα συνεργαστεί για τα ακόλουθα θέµατα: α) Για την οριστικοποίηση των επιλογών στα πλαίσια της Οριστικής µελέτης οδοποιίας: β) Για την υποβολή πρότασης διατοµής χρήσης της σήραγγας εξασφαλίζοντας ότι η τελική επένδυση και όλες οι εγκαταστάσεις του Η/Μ εξοπλισµού και σήµανσης είναι εκτός του προτεινοµένου περιτύπωµατος κυκλοφορίας υπό οιοδήποτε αναµενόµενο παραµορφωσιακό καθεστώς, τις προδιαγραφόµενες κατασκευαστικές ανοχές των επι µέρους στοιχείων της κατασκευής καθώς και τις ειδικές απαιτήσεις του κυρίου του έργου. Στην περίπτωση που ο

Εργοδοτης έχει υιοθετήσει τυπική διατοµή θα καθορίζονται και αιτιολογούνται οποιεσδήποτε αποκλίσεις, τροποποιήσεις, αναθεωρήσεις ή προσθήκες σε αυτή. γ)για τον προσδιορισµό θέσεων και γεωµετρικών απαιτήσεων - της γεωµετρίας της σήραγγας, - της χιλιοµετρικής θέσης των στοµίων και των άλλων χαρακτηριστικών της, των λεπτοµερειών και διαστάσεων των διατοµών, - των διαστάσεων και των θέσεων των λωρίδων στάθµευσης ανάγκης (passing bays) κ.λ.π. - των εγκάρσιων διαδρόµων (διαφυγής κ.λ.π.) δ) Για τοπογραφικές εργασίες, γεωλογικές έρευνες και γεωερευνητικές εργασίες µε την απόλυτη τεκµηρίωση της αναγκαιότητάς τους ανά επί µέρους προτεινόµενο ερευνητικό έργο, για την διερεύνηση των γεωλογικών και γεωτεχνικών συνθηκών της περιοχής. ε) Για την σύνταξη Έκθεσης Γεωλογικής και Γεωτεχνικής Αξιολόγησης, όπως αναλύεται στη παράφραφο 13.1.3. 13.1.3 ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ-ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Σε συνεργασία µε τον Γεωλόγο του Μελετητικού Σχήµατος θα εκτελεστούν τα ακόλουθα: α) Σύνταξη συνοπτικής έκθεσης σχετικά µε τις αναµενόµενες συνθήκες εδάφους βάσει δεδοµένων που περιλαµβάνονται στην έκθεση γεωλογικής-γεωτεχνικής αξιολόγησης της Προκαταρκτικής µελέτης. Ανασκόπηση των κινδύνων που έχουν αναγνωριστεί στην έκθεση αυτή. β) Συλλογή και παρουσίαση στοιχείων γεωλογικού, γεωτεχνικού και σηραγγολογικού χαρακτήρα και ενδιαφέροντος (διατιθέµενα από τρίτους) τα οποία δεν ήταν διαθέσιµα κατά τον χρόνο σύνταξης της Προκαταρκτικής Μελέτης. Σχολιασµός της συµβατότητας αυτών µε τις προτάσεις της Προκαταρκτικής µελέτης. γ) Ανασκόπηση των προτάσεων της Προκαταρκτικής µελέτης σχετικά µε την αναγκαιότητα εκτέλεσης νέων γεωτεχνικών εργασιών και σύνταξη µετά πλήρους αιτιολόγησης του προγράµµατος προτεινοµένων γεωερευνητικών εργασιών (είδος, τρόπο εκτέλεσης, αυστηρός καθορισµός θέσης, πλήρης αιτιολόγηση και σκοπιµότητα ανά γεωερευνητικό έργο) για τον προσδιορισµό των γεωτεχνικών πληροφοριών που απαιτούνται στην Οριστική µελέτη της σήραγγας. δ) Σύνταξη έκθεσης γεωλογικής-γεωτεχνικής αξιολόγησης, σχετικά µε τις αναµενόµενες συνθήκες εδάφους βάσει αποτελεσµάτων που περιλαµβάνονται στις εκτελεσθείσες στο παρόν στάδιο γεωλογικές-γεωτεχνικές έρευνες και µελέτες. Η έκθεση συντάσσεται από κοινού µε τοω γεωλόγο του µελετητικού σχήµατος. 13.1.4 ΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ Θα απαιτηθούν οι παρακάτω ενέργειες και εργασίες: 1. Εφ όσον απαιτηθούν και εκτελεστούν κατά το στάδιο της οριστικής µελέτης γεωερευνητικές εργασίες και συνταχθεί έκθεση γεωλογικής και γεωτεχνικής Αξιολόγησης τα συµπεράσµατα της οποίας διαφοροποιούνται από αυτά της αντίστοιχης Έκθεσης της Προκαταρκτικής Μελέτης, θα ακολουθηθεί η διαδικα σια της παρ.12.1.4 του άρθρου 12 και θα περιληφθεί, στο τεύχος Τεχνική Έκθεση τα περιεχόµενα του οποίου θα είναι όµοια µε αυτά της παρ. Η του τεύχους Τεχνική Εκθεση Προκαταρκτικής Μελέτης Σχετικά επισηµαίνεται ότι θα πρέπει να υπάρξει πλήρης αιτιολόγηση και τεκµηρίωση της αναγαιότητας νέας διάκρισης της όδευσης της σήραγγας σε ζώνες οµοιογενούς (αναµενόµενης ή/και απαιτούµενης) συµπεριφοράς, σε σχέση µε αυτή του σταδίου της προκαταρκτικής µελέτης. Τονίζεται ότι για όσα στοιχεία της προκαταρκτικής µελέτης δεν

έχουν επέλθει διαφοροποιήσεις αυτά θα θεωρούνται και ενσωµατώνονται στο περιεχόµενο της οριστικής µελέτης όπως έχουν ήδη εγκριθεί. 2. Συνοπτική παρουσίαση των οριστικοποιηµένων συµπερασµάτων των εµπειρικών και αναλυτικών µεθόδων µελέτης. 3. Τα κατά τα ανωτέρω αποτελέσµατα και συµπεράσµατα της προσέγγισης του προβλήµατος µε εµπειρικές και αναλυτικές µεθόδους θα διερευνηθούν, επιβεβαιωθούν, τροποποιηθούν (εφ όσον παρίσταται ανάγκη) και οριστικοποιηθούν µε εκτέλεση κατάλληλων αριθµητικών αναλύσεων. Η καταλληλότητα του είδους και του τύπου των αριθµητικών αναλύσεων θα τεκµηριώνεται µε βάση τα παρακάτω στοιχεία: -Τους αναγνωρισµένους από τις διαδικασίες της Μελέτης και αναµενόµενους τύπους αστοχίας σε κάθε τεχνικογεωλογική ενότητα. -Το διαµορφωθέν στην Εκθεση Γεωλογικής και Γεωτεχνικής Αξιολόγησης γεωτεχνικό προσοµοίωµα (συνεχές, ισοδύναµο συνεχές,συνεχές µε µικρό αριθµό διακριτών µεµονωµένων και προσδιορισµένων ασυνεχειών, ασυνεχές). -Τους καταστατικούς νόµους συµπεριφοράς που χαρακτηρίζουν το γεωτεχνικό προσοµοίωµα (µε τις κατάλληλες θεωρήσεις για ανισοτροπία, διαχρονική συµπεριφορά, διόγκωση). -Την αλληλεπίδραση γεωυλικού άµεσης υποστήριξης ή/και τελικής επένδυσης. -Την προσοµοίωση της γεωµετρίας της υπόγειας κατασκευής και όλου του επηρεαζόµενου από την κατασκευή χώρου και εφ όσον είναι αναγκαίο της πλήρους κατασκευαστικής διαδικασίας και χρονικής αλληλουχίας των διαφόρων φάσεων εργασίας. 4. Η προσοµοίωση της εκσκαφής, άµεσης υποστήριξης, τελικής επένδυσης, η εκτίµηση των επιδράσεων σε υπερκείµενες ή παρακείµενες κατασκευές και πρανή, η διερεύνηση των υδραυλικών συνθηκών της περιοχής διέλευσης της σήραγγας και ο προσδιορισµός των συνθηκών ευστάθειας των δηµιουργούµενων στοµίων και της ευρύτερης περιοχής τους θα γίνονται µε εφαρµογή κατάλληλων αριθµητικών αναλύσεων. Η κατ αρχάς θεώρηση του υπογείου ανοίγµατος στο στάδιο της Οριστικής µελέτης θα γίνεται µε τις διαστάσεις και σχήµα που έχουν προκύψει από τα αποτελέσµατα της Προκαταρκτικής Μελέτης ή έχουν τροποποιηθεί κατά την σύνταξη του παρόντος σταδίου, τα οποία και θα οριστικοποιηθούν µε τις αριθµητικές αναλύσεις. Οι καταστατικοί νόµοι συµπεριφοράς των υλικών που εµπλέκονται στην κατασκευή (π.χ. γεωυλικά, υλικά και στοιχεία άµεσης υποστήριξης, τελικής επένδυσης και σύνθετα υλικά που προκύπτουν από βελτίωση ή τροποποίηση του γεωυλικού) θα παρατίθενται σε ιδιαίτερη ενότητα της σχετικής τεχνικής έκθεσης µε αιτιολόγηση των αντίστοιχων επιλογών. Όταν τα δεδοµένα είναι προσδιορισµικά τότε θα γίνονται παραµετρικές αναλύσεις για τις εκτιµώµενες διακυµάνσεις τιµών των διαφόρων κρισίµων µεγεθων µεστόχο την εκτίµηση της ευαισθησίας των αποτελεσµάτων. Μέσω των αριθµητικών αναλύσεων και της θεώρησης της αλληλεπίδρασης γεωυλικού και στοιχείων άµεσης υποστήριξης ή/και τελικής επένδυσης θα υπολογίζονται οι προκύπτουσες µετακινήσεις και τάσεις µπροστά από το µέτωπο εκσκαφής, στο ίδιο το µέτωπο, σε αρκετή απόσταση πίσω από αυτό καθώς και στο περιβάλλον την σήραγγα γεωυλικό και την επιφάνεια. Οι θεωρήσεις ευστάθειας θα αναφέρονται τόσο στην διατοµή της σήραγγας όσο και στο µέτωπο. 5. Τα αποτελέσµατα των αριθµητικών αναλύσεων (για κάθε ζώνη οµοιογενούς συµπεριφοράς) θα συγκρίνονται µε αυτά των εµπειρικών και αναλυτικών µεθόδων και θα επισηµαίνεται και αιτιολογείται κάθε ουσιαστική διαφοροποίηση 6. Για τον υπολογισµό των φορτίων και τον καθορισµό των συντελεστών ασφάλειας για την άµεση υποστήριξη και τελική επένδυση ισχύουν όσα αναφέρονται στην παρ.6 του άρθρου Τα επί µέρους φορτία και οι συνδυασµοί αυτών θα παρατίθενται µε σαφήνεια σε ειδική παράγραφο µε αιτιολόγηση της επιλογής τους, λαµβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις και απαιτήσεις των κριτηρίων µελέτης 7. Σύνταξη του προγράµµατος ενόργανης παρακολούθησης µε βάση όσα αναφέρονται στο άρθρο 10 της παρούσας. 8. Λεπτοµερής περιγραφή και οριστικοποίηση της κατασκευαστικής διαδικασίας και µεθόδου διάνοιξης, των στοιχείων άµεσης υποστήριξης, τελικής επένδυσης, σταθεροποίησης του µετώπου εκσκαφής, του συστήµατος αποστράγγισης- αποχέτευσης- στεγάνωσης και του χρονισµού

τοποθετήσεώς τους, της διαµόρφωσης των στοµίων και επιβεβαίωση της εφαρµοσιµότητας και κατασκευασιµότητας των προτεινόµενων µέτρων, υλικών και µεθόδων. 9.Λεπτοµερής περιγραφή της µεθοδολογίας και κριτηρίων επί τόπου εφαρµογής των αποτελεσµάτων και προτάσεων της µελέτης. Οι διαδικασίες που θα προβλέπονται πρέπει να είναι απλές, εφαρµόσιµες σε περιβάλλον εργοταξιακής οργάνωσης υπογείου έργου και να λαµβάνουν υπόψη όλα τα συµπεράσµατα των αριθµητικών αναλύσεων, την προσαρµοστικότητα και δυνατότητα κατασκευαστικής ανταπόκρισης της υιοθετηθείσας κατασκευαστικής διαδικασίας και µεθόδου εκσκαφής. 10.Θα γίνεται πλήρης ανασκόπηση των κινδύνων που έχουν αναγνωριστεί στην έκθεση Γεωλογικής- Γεωτεχνικής Αξιολόγησης και οριστικοποίηση των απόψεων του Μελετητή για το είδος και την πιθανότητα εµφάνισής τους. Η µελέτη θα προτείνει τις διαδικασίες και τα µέσα ανίχνευσης και εντιπισµού των πιθανών κινδύνων και θα διαµορφώσει τα σενάρια της κατασκευαστικής τους αντιµετώπισης σε συνδυασµό και µε τα αναφερόµενα στην ανωτέρω παράγραφο 7 (πρόγραµµα ενόργανης παρακολούθησης). Η µελέτη θα διερευνήσει την ανάγκη εξέτασης σεναρίων κρίσης κατά την εξέλιξη της κατασκευής και θα ενσωµατώσει την θεώρηση αντιµετώπισής τους στο Σχέδιο και Φάκελλο Υγιεινής και Ασφάλειας που υποχρεούται να συντάξει. Οι κυριότερες και πιο διαδεδοµένες αριθµητικές µέθοδοι που χρησιµοποιούνται για τον σχεδιασµό των οδικών σηράγγων και των συνοδών έργων τους είναι: η µέθοδος των πεπερασµένων στοιχείων, η µέθοδος των πεπερασµένων διαφορών και η µέθοδος των διακριτών στοιχείων. Αναφέρεται επίσης περιορισµένη χρήση της µεθόδου των συνοριακών στοιχείωνκαι υβριδικών µεθόδων που προσπαθούν να συνδυάσουν πλεονεκτήµατα διαφόρων µεθόδων. Για επί µέρους προσεγγίσεις γίνεται χρήση µεθόδων οριακής ισορροπίας καθώς και της µεθόδου ραβδωτών στοιχείων και ελατηρίων. Ιδιαίτερα θέµατα και θεωρήσεις για την εκτέλεση των αριθµητικών αναλύσεων ενδεικτικά είναι: Α. ιδιάστατη µέθοδος πεπερασµένων στοιχείων Στα πλαίσια της µεθόδου πεπερασµένων στοιχείων επίπεδης παραµόρφωσης (plane strain) έχουν προταθεί απλοποιηµένες µέθοδοι για τον υπολογισµό της αποτόνωσης τάσεων και παραµορφώσεων πρίν την εφαρµογή της άµεσης υποστήριξης. Οι πλέον διαδεδοµένες µέθοδοι στην µελέτη των σηράγγων είναι η «µέθοδος αποµείωσης δυσκαµψίας» (Stiffness reduction) και η «µέθοδος αποτόνωσης τάσεων» (Stress release). Ο σκοπός των µεθόδων είναι να προσοµοιώσουν την τριδιάστατη αναδιανοµή των τάσεων, ειδικότερα στην διαµήκη διεύθυνση, µε διάφορες επιτυχείς διδιάστατες θεωρήσεις. Ανεξάρτητα από την µέθοδο που θα επιλέγεται θα γίνεται παραµετρική ανάλυση για την διερεύνηση της επιρροής του αντίστοιχου συντελεστή αποτόνωσης τάσεων ή αποµείωσης του µέτρου δυσκαµψίας στα αποτελέσµατα των αναλύσεων, ενώ θα χρησιµοποιούνται οι επί τόπου µετρήσεις κατά την κατασκευή για τον έλεγχο και βαθµονόµηση της εκάστοτε επιλογής. Β. Τριδιάστατη µέθοδος πεπερασµένων στοιχείων Η εκσκαφή της σήραγγας είναι ένα τυπικό τρισδιάστατο πρόβληµα που η ρεαλιστική προσοµοίωσή του απαιτεί τρισδιάστατο περιβάλλον επίλυσης. Η πλέον τυπική περίπτωση εφαρµογής της και συνεισφοράς στον συνολικό σχεδιασµό συνήθων περιπτώσεων αναφέρεται στον υπολογισµό της σύγκλισης του υπογείου ανοίγµατος πρίν την εφαρµογή των µέτρων άµεσης υποστήριξης. Με το σηµερινό επίπεδο τεχνολογίας, τεχνογνωσίας, και οικονοµικού περιβάλλοντος η εφαρµογή τριδιάστατων µεθόδων λόγω της υψηλής σχέσης κόστους- ωφέλειας, περιορίζεται σε απολύτως απαραίτητες περιπτώσεις και δεν αποτελεί συνήθη και παγίως απαιτητή εφαρµοστέα πρακτική. Το κύριο εργαλείο εξακολουθεί να είναι οι διδιάστατες αναλύσεις, ενώ οι τριδιάστατες παρά τον αυξανόµενο ρυθµό εφαρµογής τους παραµένουν,για τις συνήθεις καταστάσεις, σε επικουρικό ρόλο διερευνώντας θέµατα και καταστάσεις ειδικής φύσης και πολυπλοκότητας. Τέτοια θέµατα στα οποία έχουν επικουρική εφαρµογή οι τριδιάστατες αναλύσεις είναι: Η πρόβλεψη της σύγκλισης που συµβαίνει πρίν την εφαρµογή των µέτρων άµεσης υποστήριξης, κυρίως για την επιβεβαίωση των εµπειρικών κανόνων και συστασεων - ιερεύνηση του ρυθµού ανάπτυξης και επιβολής των φορτίων κατά την πρόοδο της εκσκαφής.

- ιερέυνηση των συνθηκών ευστάθειας στο µέτωπο της εκσκαφής. - ιερεύνηση της επίδρασης της κατασκευαστικής διαδικασίας και χρονικής αλληλουχίας στην ευστάθεια της διατοµής - ιερεύνηση των συνθηκών ευστάθειας της θεµελίωσης του κελύφους του εκτοξευοµένου σκυροδέµατος της πρώτης φάσης εκσκαφής. - ιερεύνηση των επιδράσεων σε υπερκείµενες ή παρακείµενες κατασκευές. - Ωστόσο σε ειδικά θέµατα οι τριδιάστατες αναλύσεις θα πρέπει να θεωρηθούν σαν κύριο εργαλείο ανάλυσηςκαι όχι µε επικουρική συνεισφορά.τέτοια θέµατα µπορούν να είναι: - Πολύπλοκη γεωµετρία επενδύσεων σε συναρµογές και διασταυρώσεις σηράγγων. - Εκσκαφή προδροµης πιλοτικής σήραγγας. Γ. Αναλύσεις µικρών και µεγάλων παραµορφώσεων (small strain and large strain and lyses). Ως γενική οδηγία αναφέρεται ότι η ανάλυση µικρών παραµορφώσεων είναι κατάλληλη όταν ο λόγος της αντοχής του γεωυλικού προς το υπερκείµενο φορτίο είναι υψηλή και οι αναµενόµενες παραµορφώσεις της βραχόµαζας είναι αρκετά µικρές. Αν αναµένονται σηµαντικές παραµορφώσεις σαν αποτέλεσµα των συνθηκών φόρτισης και των προτεινόµενων µέτρων αντιστήριξης, τότε απαιτείται ανάλυση µεγάλων παραµορφώσεων.. ιαστάσεις προσοµοιώµατος ανάλυσης. Για τον καθορισµό των διαστάσεων και της µορφής του προσοµοιώµατος ανάλυσηςπρέπει να ληφθεί µέριµνα ώστε οι µετακινήσεις που οφείλονται στην εκσκαφή της σήραγγας να µην προκαλλούν επιρροές και περιορισµούς στα εξωτερικά όρια (σύνορα) του καννάβου, καθώς κάτι τέτοιο έχει σαν συνέπεια την πρόκληση πρόσθετων εικονικών και ψευδών τάσεων που τελικά δίνουν λανθασµένα αποτελέσµατα. Σε κάθε περίπτωση οι διαστάσεις του προσοµοιώµατος θα πρέπει να είναι τόσο εκταταµένες ώστε να εξασφαλίζεται επαρκώς ότι οποιεσδήποτε τάσεις και µετακινήσεις οφειλόµενες στην εκσκαφή δεν επιρρεάζουν τα σύνορά του. Στην µελέτη θα αιτιολογείται η επιλογή των διαστάσεων της καννάβου, λαµβάνονταςυπόψη ενδεικτικά τους παρακάτω παράγοντες: -Τις διαστάσεις και το σχήµα του εκσκαπτοµένου ανοίγµατος και της επιφάνειας. -Το φυσικό εντατικό πεδίο. -Την πιθανή ανισότροπη συµπεριφορά του γεωυλικού. -Την παρουσία ρηγµάτων ή άλλων µεµονωµένων ασυνεχειών. -Την έκταση των αναπτυσσόµενων πλαστικών ζωνών στο γεωυλικό. -Την παρουσία υδραυλικών δυνάµεων και εισροών στο υπόγειο άνοιγµα. Ε. Συνοριακές συνθήκες Στην µελέτη θα γίνεται σαφής καθορισµός των συνοριακών συνθηκών που θεωρούνται για τη ν εξέλιξη των αναλυσεων. Ο καθορισµός των συνοριακών συνθηκών θα γίνεται µε τέτοιο τρόπο ώστε οι προκύπτουσες δυνάµεις και µετακινήσεις στα εξωτερικά όρια του καννάβου να προσοµοιώνουν επακριβώς την αντίστοιχη κατάσταση του φυσικού εντατικού πεδίου. Ιδιαίτερη προσοχή και αιτιολόγηση θα γίνεται για την επιλογή και καθορισµό των συνοριακών συνθηκών στις περιπτώσεις ύπαρξης µη οριζόντιου επιφανειακού αναγλύφου,ανισότροπης συµπεριφοράς του γεωυλικού, υπόγειας ροής, παρουσίας σοιχείων ενίσχυσης ή αντιστήριξης πρίν την εκσκαφή και υποστήριξη καθώς και ασυνήθους τεκτονικού καθεστώτος. ΣΤ. ιακριτοποίηση καννάβου. Σαν γενική αρχή η διακριτοποίηση του καννάβου θα πρέπει να είναι αρκετά µεγάλη για να επιτευχθεί πυκνός κάνναβος ώστετα αποτελέσµατα της ανάλυσης να έχουν αρκετή ακρίβεια, ενώ παράλληλα ο απαιτούµενος χρόνος υπολογισµών να διατηρηθεί σε λογικά και αποδεκτά επίπεδα. Στην µελέτη θα δίνεται η περιγραφή και αιτιολόγηση επιλογής του κάθε επί µέρους χρησιµοποιούµενου στοιχείου για την προσοµοίωση των διαφόρων υλικών.

Ζ. Προσοµοίωση κατασκευαστικής διαδικασίας και αλληλουχίας. Σε συνάρτηση και µε τον εξεταζόµενο τύπο αστοχίας οι αριθµητικές αναλύσεις θα προσοµοιώνουν την κατασκευαστική διαδικασία και χρονική αλληλουχία εκσκαφής, άµεσης υποστήριξης ή/και τελικής επένδυσης, υιοθετώντας µία πολυσταδιακή και πολυβηµατική διαδικασία προσοµοίωσης, από την αρχική κατάσταση µε το φυσικό εντατικό πεδίο µέχρι την τοποθέτηση και λειτουργική ετοιµότητα της τελικής επένδυσης. Η µελέτη θα περιγράφει λεπτοµερειακά την θεωρηθείσα διαδικασία προσοµοίωσης καθώς και τις ιδιότητες και παραµέτρους των εµπλεκόµενων υλικών σε κάθε φάση ή στάδιο της ανάλυσης. 13.1.5 ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ - Σύνταξη σχεδίων για τα προσωρινά έργα στις περιοχές στοµίων που θα περιλαµβάνει την έκταση χώρων εργασίας, τα προσωρινά µέτρα σταθεροποίησης πρανών, τις θέσεις αποθήκευσης εκρηκτικών (αν απαιτείται) και απαραιτήτων υλικών του εργοταξίου, τις διαδροµές µεταφοράς, τις θέσεις απόρριψης υλικών, τις εργοταξιακές οδούς, τις οδούς προσπέλασης επί µέρους θέσεων εργασίας κ.λ.π. - Λεπτοµερής περιγραφή των µεθόδων κατασκευής της σήραγγας (π.χ. διάτρηση οπών και ανατίναξη, ολοµέτωπη προσβολή). Για την περίπτωση της εκσκαφής µε διάτρηση οπών και ανατίναξη θα γίνεται λεπτοµερής σχεδιασµός και αντίστοιχα σχέδια διατρήσεων, τοποθέτησης των εκρηκτικών υλών και χρόνων έναυσης. - Λεπτοµερής περιγραφή ειδικών µέτρων, µε λεπτοµεριακή παράθεση της µεθόδου και του τρόπου κατασκευής (π.χ. ενέσεις σταθεροποίησης, ψύξη, αποστράγγιση, κ.λ.π.). - Λεπτοµερής περιγραφή των προτεινόµενων µεθόδων και ειδικών µέτρων περιορισµού, εντός των αποδεκτών ορίων, των καθιζήσεων, των επιδράσεων σε υπερκείµενες ή παρακείµενες κατασκευές, των επιδράσεων των δονήσεων κ.λ.π. - Επισήµανση θεµάτων και παραµέτρων που σχετίζονται µε την κατασκευασιµότητα και εφικτότητα υλοποίησης των διαφόρων προτεινόµενων εργασιών και µεθόδων.(π.χ.εκσκαψιµότητα, διατρησιµότητα, δυνατότητα χρήσης µηχανών σηµειακής προσβολής, προβλήµατα από σχεδιαζόµενες ανατινάξεις κ.λ.π.) - Λεπτοµερής περιγραφή των υλικών που θα χρησιµοποιηθούν κατά την κατασκευή και επισήµανση συµβατότητας µεθόδων και υλικών µε τους όρους έγκρισης της ΜΠΕ. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνεται στο απαραίτητο ελάχιστο απόθεµα υλικών στο εργοτάξιο για την κάλυψη της κατασκευαστικής διαδικασίας ή/και έκτακτων καταστάσεων. - Καθορισµός των σηµείων προσβολής της υπο διάνοιξη σήραγγας, της διεύθυνσης προχώρησης της διάνοιξης, του µήκους στο οποίο θα προχωρήσει η διάνοιξη από κάθε σηµείο προσβολής και εκτίµηση του χρόνου που απαιτείται για την διάνοιξη, άµεση υποστήριξη, τελική επένδυση - Περιγραφή τυχόν απαιτούµενου ειδικού ή µη συνήθως χρησιµοποιούµενου εξοπλισµού. - Λεπτοµερής περιγραφή του τυχόν απαιτούµενου συστήµατος παρακολούθησης των αποτελεσµάτων της κατασκευαστικής διαδικασίας, όπως µετρήσεις στάθµης θορύβου, σκόνης, δονήσεων, επιβλαβών και επικίνδυνων αερίων και ουσιών κ.λ.π. 13.1.6 O ΗΓΙΕΣ ΠΕΡΙΟ ΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΣΗΡΑΓΓΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟ ΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ. Ο µελετητής θα συντάξει και θα περιλάβει στην τεχνική έκθεση οδηγίες για την περιοδική επιθεώρηση και παρακολούθηση της σήραγγας τόσο κατά την φάση κατασκευής όσο και λειτουργίας. Θα περιγράφεται λεπτοµερειακά το είδος, η µέθοδος, η συχνότητα των απαιτούµενων ελέγχων και επιθεωρήσεων και θα συντάσσονται πρότυπα φύλλα ελέγχων σε

εύχρηστη και λειτουργική µορφή. Παράλληλα θα προτείνονται οι διαδικασίες αξιολόγησης των αποτελεσµάτων και ευρηµάτων των επιθεωρήσεων. Αντίστοιχες οδηγίες θα συνταχθούν για τις απαιτούµενες και προβλεπόµενες τακτικές συντηρήσεις της σήραγγας και συγκεκριµένα για την τελική επένδυση, το σύστηµα αποτόνωσης πίεσης-αποστράγγισης-αποχέτευσης- στεγάνωσης, τα στόµια και τα στοιχεία αντιστήριξης. 13.1.7 ΠΡΟΜΕΤΡΗΣΗ / ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ο Μελετητής πρέπει : - Να συντάξει Προµέτρηση, σε µορφή κατάλληλη να χρησιµοποιηθεί σε δηµοπράτηση. - Με βάση την Προµέτρηση να συντάξει αναλυτικό Προϋπολογισµό για να συµπεριληφθεί στην Τεχνική Έκθεση Μελέτης. - Εκτίµηση του ετήσιου κόστους συντήρησης µε βάση τα αναφερόµενα στην ανωτέρω παράγραφο 13.1.6.

13.2 ΥΠΟΒΛΗΤΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 13.2.1ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ 1)ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ Υποβολή 5 αντιγράφων της συνοπτικής Έκθεσης Εκτίµησης Έργου για έλεγχο και έγκριση πρίν την έναρξη σύνταξης της µελέτης.η Έκθεση αυτή θα περιλαµβάνει τα ακόλουθα: - Παρουσίαση των αποτελεσµάτων και συµπερασµάτων της Προκαταρκτικής Μελέτης. Σχολιασµός αυτών εφ όσον ο µελετητής του παρόντος σταδίου είναι διαφορετικός από αυτόν της Προκαταρκτικής. - Πρόταση µεθοδολογίας για την σύνταξη της µελέτης εκσκαφής άµεσης υποστήριξης, τελικής επένδυσης, των επιδράσεων της κατασκευαστικής διαδικασίας σε υπερκείµενες ή παρακείµενες κατασκευές (αν απαιτείται) και της ευστάθειας των στοµίων. Σχολιασµός τυχόν διαφοροποιήσεων από τις αντίστοιχες προτάσεις της προκαταρκτικής µελέτης. Αναφορά των αριθµητικών κωδίκων µε τους οποίους θα διενεργηθούν οι αριθµητικές αναλύσεις µε τεκµηρίωση της καταλληλότητάς τους για την ανάλυση κάθε ιδιαίτερης περίπτωσης. - Συλλογή και παρουσίαση στοιχείων γεωλογικού, γεωτεχνικού και σηραγγολογικού χαρακτήρα και ενδιαφέροντος (διατιθέµενα από τρίτους) τα οποία δεν ήταν διαθέσιµα και προσπελάσιµα κατά τον χρόνο σύνταξης της Προκαταρκτικής Μελέτης. Σχολιασµός της συµβατότητας αυτών µε τις προβλέψεις της Προκαταρκτικής µελέτης. - Προτάσεις διαφοροποίησης των κανονισµών και κριτηρίων µελέτης που έχουν εγκριθεί µε την προκαταρκτική µελέτη µε πλήρη τεκµηρίωση της αναγκαιότητάς τους. - Πρόταση για εκτέλεση τοπογραφικών και γεωερευνητικών εργασιών µε την αναλυση τεκµηρίωσης της αναγκαιότητάς τους ανά επί µέρους γεωερευνητικό έργο εστιάζοντας τις ιδιαίτερες απαιτήσεις και στόχους. Σχολιασµός των διαφιαροποιήσεων από τις αντίστοιχες προτάσεις της προκαταρκτικής µελετης. 2) ΕΚΘΕΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η έκθεση αυτή συντάσσεται και υποβάλλεται µόνο στην περίπτωση που υπάρχουν νέα προς αξιολόγηση στοιχεία, που µπορεί να είναι: α) στοιχεία που δεν ήταν προσπελάσιµα και διαθέσιµα κατά τον χρόνο σύνταξης της προκαταρκτικής µελέτης β)στοιχεία από νέες γεωερευνητικές εργασίες που προτάθηκαν και εγκρίθηκαν µε την Έκθεση Εκτίµησης Έργου. Τα νέα στοιχεία θα συναξιολογούνται ωςσύνολο µε τα ήδη διατιθέµενα από την προκαταρκτική µελέτη. Για την σύνταξη και το περιεχόµενο της Έκθεσης ισχύουν όσα αναφέρονται στην παράγραφο 12.1.3 του άρθρου 12. 3) ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Ο µελετητής θα υποβάλλει 5 αντίγραφα της Τεχνικής Έκθεσης Μελέτης µε µορφή και περιεχόµενο που περιγράφονται παρακάτω. Η Τεχνική Έκθεση θα περιλαµβάνει πλήρεις τις πληροφορίες και τα στοιχεία,που απαιτούνται στο παρόν στάδιο της µελέτης, περιγράφονται και προδιαγράφονται στις επί µέρους παραγράφους της ανά χείρας οδηγίας και θα αποτελέσει µόνιµη καταγραφή των αρχών σχεδιασµού που υιοθετούνται στο στάδιο τούτο. Η Τεχνική Έκθεση της Οριστικής Μελέτης Σήραγγας για τα έργα Πολιτικού Μηχανικού θα περιλαµβάνει τα παρακάτω στοιχεία: Α. Λεπτοµερή πίνακα περιεχοµένων Β. Η ταυτότητα της σήραγγας Β1.Ονοµασία σήραγγας Β2 Θέση σήραγγας Αναγράφονται τυχόν κωδικοί του Κυρίου του Έργου, συσχετισµός µε την χιλιοµέτρηση της οδοποιίας. Β3. Περιγραφή της σήραγγας

Αναγράφονται τυχόν κωδικοί του Κυρίου του Έργου για τον τύπο της σήραγγας και γίνεται λεπτοµερής περιγραφή της βασικής διάταξης, αριθµού κλάδων, πλάτους οδοστρώµατος, µήκους σήραγγας κ.λ.π. Γ. Κανονισµοί και κριτήρια µελέτης. Θα περιλαµβάνονται τα εξής: Γ1. Πίνακας κανονισµών µελέτης (εκ των αναφερόµενων στην παρούσα Ή έχει θέσει ο Κύριος του Έργου) Γ2. Προτεινόµενες αποκλίσεις από κανονισµούς Σαφής αναφορά και πλήρης αιτιολόγηση. Γ3. Πίνακας πρόσθετων κανονισµών. Γ4. Κριτήρια µελέτης Θα συµπεριλαµβάνονται και θεωρούνται όλα τα κριτήρια µελέτης που θέτει η εγκεκριµένη Έκθεση Εκτίµησης Έργου µε πλήρη αιτιολόγηση τυχόν αποκλίσεων, τροποποιήσεων ή προσθηκών.. Λοιπές προϋπάρχουσες υποστηρικτικές µελέτες Θα καταγράφονται τα κύρια συµπεράσµατα και στοιχεία προυπαρχουσών και υποστηρικτικών µελετών και του γενικότερου υποβαθρου σχεδιασµού. Ενδεικτικά θα περιλαµβάνονται: δ1. Στοιχεία από κυκλοφοριακή µελέτη. Θα περιλαµβάνονται τα στοιχεία κυκλοφοριακών φόρτων, ειδικών οχηµάτων που θα διέλθουν από την σήραγγα, απαιτήσεις διέλευσης επικίνδυνων αγαθών και υλικών κ.λ.π. δ2. Καταγραφή των βασικών στοιχείων του τοπογραφικού υποβάθρου της µελέτης. δ3. Θεώρηση ύπαρξης παλαιάς ή σχεδιαζόµενης µελλοντικά υπόγειας ή υπαίθριας εξορυκτικής ή µεταλλευτικής δραστηριότητας στην επιλεγείσα ζώνη διέλευσης της σήραγγας. δ4. Στοιχεία από την προέγριση χωροθέτησης που αφορούν την επιλογή όδευσης της σήραγγας δ5. Καταγραφή των όρων µε τους οποίους εγκρίθηκε η ΜΠΕ. Ε. Συµπεράσµατα προκαταρκτικής µελέτης Θα καταγράφονται συνοπτικά αλλά µε πληρότητα και σαφήνεια τα συµπεράσµατα και αποτελέσµατα της Προκαταρκτικής Μελέτης ΣΤ. Ιστορικό ενεργειών και συνεργασιών µε τα µέλη της οµάδας µελέτης. Θα καταγράφονται όλες οι ενέργειες που έχουν αναληφθεί από τον µελετητή κατά την διαδικασία εξέλιξης της Οριστικής Μελέτης του έργου. Ζ. Αναφορά στα γεωµετρικά στοιχεία και την χωροθέτηση συναφών έργων ζ1. Βασικά στοιχεία Μελέτης: -ταχύτητα σχεδιασµού -µήκος σήραγγας -οριζόντια χάραξη -κατακόρυφη χάραξη ζ2 ιάταξη Περιοχής Στοµίων Εισόδου Εξόδου -περιγραφή, χωροθέτηση -πλατύσµατα στάθµευσης -πλατύσµατα αναστροφής

ζ3. ιατοµή χρήσης όπως εγκρίθηκε στην Έκθεση Εκτίµησης Έργου. ζ4.βοηθητικές εγκαταστάσεις εντός σήραγγας. -εγκάρσιες συνδέσεις οχηµάτων -εγκάρσιες συνδέσεις προσωπικού -πλατύσµατα εκτάκτου ανάγκης -διάταξη εσοχών ΕΑΣ, Ε Ε και λοιπών Η/Μ εγκαταστάσεων ζ5.χωροθέτηση κτηρίων Η/Μ εγκαταστάσεων και σχεδιασµός αντίστοιχων προσβάσεων ζ6. ιατάξεις για επιθεώρηση και συντήρηση. ζ7. ιατάξεις για αντιµετώπιση και διαχείρηση έκτακτης Κατάστασης. Η. Γεωλογικές και γεωτεχνικές θεωρήσεις Συνοπτική καταγραφή συµπερασµάτων και στοιχείων της Έκθεσης Γεωλογικής και Γεωτεχνικής Αξιολόγησης. Επισήµανση διαφοροποιήσεων από τις προβλέψεις και προτάσεις της Προκαταρκτικής Μελέτης. Θ. ιαστασιολόγηση Θα υποβληθούν µε πλήρη και λεπτοµερή αναφορά τα στοιχεία της παρ.13.1.4 ιαστασιολόγηση ήτοι: θ1. Σύνταξη των στοιχείων που προβλέπονται στο εδάφιο 13.1.4.1του παρόντος άρθρου. θ1.1. ιάκριση ζωνών οµοιογενούς συµπεριφοράς. Αναγνώριση τύπου αναµενόµενης αστοχίας. Αναγνώριση και εντοπισµός κινδύνων. θ1.2. Αρχικός καθορισµός διατοµής εκσκαφής σήραγγας ανά ζώνη. θ1.3. Περιγραφή διαδικασίας εκπόνησης των εµπειρικών µεθόδων της µελέτης. θ1.4.περιγραφή διαδικασίας εκπόνησης και συνολικής γενικά προσέγγισης των αναλυτικών µεθόδων της µελέτης. θ1.5. Εκπόνηση της µελέτης.µε εµπειρικές µεθόδους. θ1.6.προσοµοίωµα συµπεριφοράς για την εκπόνηση της µελέτης µελετών µε αναλυτικές µεθόδους. θ1.7. Εκπόνηση της µελέτης µε αναλυτικές µεθόδους. θ1.8.κωδικοποίηση και σύνοψη αποτελεσµάτων εµπειρικών και αναλυτικών µεθόδων µελετών. θ1.9. Καθορισµός και αιτιολόγηση συντελεστών ασφάλειας. θ1.10.καθορισµός στατικών φορτίσεων άµεσης υποστήριξης και τελικής επένδυσης και συνδυασµοί αυτών. θ1.11. ιαστασιολόγηση άµεσης υποστήριξης, τελικής επένδυσης, αποστραγγιστικών,αποχε-τευτικών διατάξεων. θ1.12.αναλύσεις ευστάθειας πρανών στοµίων και ευρύτερης περιοχής

θ1.13.σύνθεση αποτελεσµάτων εµπειρικών και αναλυτικών µεθόδων µελετών. θα περιλαµβάνεται η συνεκτίµηση των αποτελεσµάτων των µελετών, ο καθορισµός και περιγραφή της κατασκευαστικής µεθόδου και διαδικασίας διάνοιξης, του συστήµατος άµεσης υποστήριξης, της τελικής επένδυσης, του συστήµατος αποστράγγισης αποχέτευσης και στεγάνωσης, την διαµόρφωση των στοµίων, τα πιθανά έργα σε συνάφεια µε τα Η/Μ και το σύστηµα ενόργανης παρακολούθησης. Θα γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην κατασκευασιµότητα της προτεινόµενης λύσης και την αντιµετώπιση των πιθανών κινδύνων. θ1.14.οριστικοποίηση διατοµής εκσκαφής για κάθε ζώνη συµπεριφοράς και µόρφωση κατηγοριών υποστήριξης, µε τα µήκη εφαρµογής στην µηκοτοµή της σήραγγας. θ1.15.τεκµηρίωση της ικανοποίησης των απαιτήσεων των κριτηρίων µελέτης. θ1.16.επισήµανση των αποκλίσεων από τις προβλέψεις και συµπεράσµατα της προκαταρκτικής µελέτης. θ2. Αριθµητικές αναλύσεις. θ2.1.περιγραφή και καθορισµός της µεθόδου των αριθµητικών αναλύσεων.αναγνώριση παραδοχών και περιορισµών. θ2.2.καταστατικοί νόµοι συµπεριφοράς των υλικών που εµπλέκονται στις αναλύσεις. θ2.3.περιγραφή της γεωµετρίας του προσοµοιώµατος ανάλυσης, της διακριτοποίησης του καννάβου, των συνοριακών συνθηκών και αιτιολόγηση των σχετικών επιλογών. θ2.4.περιγραφή των διαδικασιών προσοµοίωσης της κατασκευαστικής διαδικασίας. θ2.5.παρουσίαση των φορτίσεων και των συνδυασµών αυτών που χρησιµοποιήθηκαν για την άµεση υποστήριξη και τελική επένδυση. θ2.6. ιενέργεια των αριθµητικών αναλύσεων. tα αποτελέσµατα των αριθµητικών υπολογισµών θα περιλαµβάνονται σε ξεχωριστό τεύχος στο οποίο θα περιλαµβάνεται και σχηµατική παρουσίασή τους σε πρότυπο µέγεθος Α4. θ2.7.παρουσίαση των εξαγοµένων των αριθµητικών αναλύσεων µε την µορφή πινάκων στους οποίους θα συνοψίζονται τα κρίσιµα αποτελέσµατα (π.χ. µετατοπίσεις, ζώνες διαρροής, εντατικά µεγέθη, δευτερογενές εντατικό πεδίο). θ2.8. ιαστασιολόγηση άµεσης υποστήριξης και τελικής επένδυσης. θ2.9. ιαστασιολόγηση διατάξεων αποτόνωσης πίεσης, αποστράγγισης. θ2.10. ιαµόρφωση εκσκαφών και διαστασιολόγηση µέτρων αντιστήριξης στοµίων. θ3. Οριστικοποίηση συµπερασµάτων αναλύσεων θ3.1.θα περιλαµβάνεται η συνεκτίµηση των αποτελεσµάτων των αναλύσεων, ο καθορισµός, περιγραφή και αλληλουχία της διαδικασίας διάνοιξης, του συστήµατος άµεσης υποστήριξης, της τελικής επένδυσης, του συστήµατος αποστράγγισης- αποχέτευσης και στεγάνωσης, της διαµόρφωσης των στοµίων, των πιθανών έργων σε συνάφεια µε τα Η/Μ. θ3.2.πλήρης περιγραφή του συστήµατος ενόργανης παρακολούθησης. θ3.3.λεπτοµερής περιγραφή της µεθοδολογίας και κριτηρίων επί τόπου εφαρµογής των αποτελεσµάτων και προτάσεων της µελέτης και παρουσίασή τους και υπό µορφή πίνακα. Ι. Κατασκευαστικές θεωρήσεις Θα περιγράφονται µε σαφήνεια όσα αναφέρονται στην παρ.13.1.5. Ια.Προµέτρηση και προϋπολογισµός του έργου Ιβ.Χρησιµοποιηθείσα και σχετιζόµενη βιβλιογραφία 13.2.2 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ Ο Μελετητής πρέπει να υποβάλλει στον Εργοδότη για έλεγχο 5 αντίγραφα λεπτοµερών αριθµητικών αναλύσεων της αρχικής υποστήριξης και τελικής επένδυσης της σήραγγας και

όλων των συναφών κατασκευών, που θα περιέχει περιγραφή της υπολογιστικής διαδικασίας µε περιεχόµενα αυτάτων παραγράφων θ.2.1.έως θ.2.6 και τα εξαγόµενα των αριθµητικών αναλύσεων. 13.2.3 ΤΕΥΧΗ ΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗΣ (Κατόπιν εντολής του Εργοδότη) Ο Μελετητής πρέπει να υποβάλλει 5 αντίγραφα και τα αρχεία των ακόλουθων τευχών: - Τεχνική Περιγραφή - Τιµολόγιο - Προµέτρηση-Προυπολογισµός - Τεχνικές Προδιαγραφές για τα Υλικά και την εκτέλεση Εργασιών. - Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων 13.2.4 O ΗΓΙΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ 13.2.5 ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΙ ΦΑΚΕΛΛΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ (ΣΑΥ ΚΑΙ ΦΑΥ) 13.2.6 ΣΧΕ ΙΑ Ο κατάλογος των σχεδίων που πρέπει να συνοδεύουν την οριστική µελέτη και αναφέρονται παρακάτω είναι καθοδηγητικός, ενδεικτικός και όχι περιοριστικός. Πέραν των αναφεροµένων σε αυτά, ο µελετητής είναι υποχρεωµένος να συντάξει οποιοδήποτε άλλο κατασκευαστικό σχέδιο απαιτείται για άµεση εφαρµογή στη κατασκευή. 1. ΣΧΕ ΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΑΞΗΣ ΕΡΓΩΝ ΣΗΡΑΓΓΑΣ XAΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ σε κλίµακα 1:50.000 ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΑΞΗ ΕΡΓΟΥ σε κλίµακα 1:5.000 ή 1:2000. Ο χάρτης αυτός µεταξύ άλλων θα εµπεριέχει τη γενική διάταξη των έργων, τους δρόµους για τη µεταφορά υλικών, τις οδούς προσπέλασης, χώρους αποθεσιοθαλάµων, χώρους εργοταξιακών εγκαταστάσεων κ.λ.π. ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΜΗΚΟΤΟΜΕΣ σε κλίµακα 1:500 ή 1:1000 ( όπου δεν είναι εφικτό το 1:500). Στα σχέδια αυτά πέραν των υπογείων έργων της σήραγγας και των έργων των στοµίων θα φαίνονται και, το πλήρες σύστηµα αποστράγγισης στη περιοχή των µετώπων µε τη σύνδεσή του στο σύστηµα αποστράγγισης της υπόλοιπης οδοποιίας, των δεξαµενών πυρόσβεσης, κτιρίων εξυπηρέτησης, όλες οι συνοδές κατασκευές (π.χ. πασσαλότοιχοι, τοίχοι αντιστήριξης κ.λ.π.), πίνακας συντεταγµένων, αζιµουθίων, στοιχείων καµπυλών σήραγγας και λοιπών τοπογραφικών στοιχείων.κ.λ.π. Στα σχέδια αυτά, όλα τα τεχνικά ( π.χ. πασσαλότοιχοι, τοίχοι αντιστήριξης κ.λ.π.) θα είναι πλήρως ορισµένα και θα υπάρχουν σαφείς γραµµές διαχωρισµού (όρια). Θα παρουσιάζονται οι χιλιοµετρικές θέσεις, τα υψόµετρα και τα µήκη εφαρµογής των διαφόρων συστηµάτων υποστήριξης. Θα υπάρχει υπόµνηµα µε συµβολισµούς των διαφόρων υλικών (π.χ. υλικό επίχωσης, αποστραγγιστική στρώση κ.λ.π). ΚΑΤΟΨΗ (χωρίς τοπογραφικό υπόβαθρο) και ΜΗΚΟΤΟΜΗ που θα δείχνουν όλα τα ειδικά τεχνικά µέσα στη σήραγγα (ερµάρια, φρεάτια επίσκεψης, εγκάρσια περάσµατα κ.λ.π.). 2. ΣΧΕ ΙΑ ΕΚΣΚΑΦΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΤΟΜΙΩΝ ΣΗΡΑΓΓΩΝ ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΓΡΑΦΙΑ των εκσκαφών σε κλίµακα 1:200. Θα φαίνεται η έκταση των εκσκαφών, πλήρως ορισµένη, µε υψόµετρα οφρύος και αναβαθµών, και υψόµετρα τελικής εκσκαφής, κλίσεις πρανών κ.λ.π. Επιπλέον θα φαίνονται πλήρως ορισµένα τα απαιτούµενα µόνιµα µέτρα

αποστράγγισης. Θα οριοθετείται πλήρως η έκταση που θεωρείται και επιµετράται ως εκσκαφή στοµίου καθώς και κάθε άλλο έργο που εντάσσεται στην εκσκαφή - αντιστήριξη (π.χ πασσαλότοιχοι, τοίχοι αντιστήριξης, προτόξα, στέγαστρα κλπ.).στα υπόψη σχέδια θα φαίνονται οι ερευνητικές γεωτρήσεις και φρέατα, γεωλογικά στοιχεία, τα τεχνικά στοιχεία της οδού της σήραγγας, το σύστηµα αποχέτευσης αποστράγγισης κ.λ.π. ΙΑΤΟΜΕΣ ΕΚΣΚΑΦΩΝ, κάθε 5 µέτρα, τόσο εγκάρσια όσο και παράλληλα στον άξονα της σήραγγας σε κλίµακα 1:200 έτσι ώστε να δηµιουργείται κάνναβος διατοµών που θα καλύπτει όλη την έκταση της εκσκαφής στο στόµιο. Στις διατοµές αυτές θα φαίνεται πλήρως ορισµένη όλη η γεωµετρία των εκσκαφών (κλίσεις πρανών, αποστάσεις ορίων εκσκαφών από άξονα, υψόµετρα και αποστάσεις οφρύος τελικής εκσκαφής κ.λ.π.). Εάν εφαρµόζονται µέτρα αντιστήριξης αυτά θα ορίζονται και θα σχεδιάζονται πλήρως ( π.χ. υψόµετρα κεφαλών αγκυρίων, κάνναβος, κλίσεις, πάχη εκτοξευοµένου σκυροδέµατος κ.λ.π). Στις διατοµές θα φαίνονται τα όρια των τεχνικογεωλογικών ενοτήτων και η στάθµη του υδροφόρου ορίζοντα εάν υπάρχει. Σε περίπτωση όπου θα κατασκευσθούν ΕΙ ΙΚΑ ΕΡΓΑ όπως τοίχοι αντιστήριξης κ.λ.π.αυτά θα εµφανίζονται στα σχέδια ώς αυτόνοµα τεχνικά και θα συνοδεύονται από όλα τα αντίστοιχα κατασκευαστικά σχέδια (βασικά και λεπτοµερειών). ΑΝΑΠΤΥΓΜΑΤΑ (όψεις) των πρανών εκσκαφής όπου θα φαίνονται όλα τα µέτρα αντιστήριξης πλήρως ορισµένα (υψόµετρα αγκυρίων και κάνναβος, συντεταγµένες πασσάλων κ.λ.π.) και θα προβάλλονται τα έργα υπόγειας εκσκαφής. Σχέδια ΦΑΣΕΩΝ ΕΚΣΚΑΦΗΣ / ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ειδικών τεχνικών έργων. ΣΧΕ ΙΑ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΩΝ των µέτρων άµεσης αντιστήριξης, του συστήµατος αποχέτευσηςαποστράγγισης (διάµετρος οπής, µήκος κ.λ.π.), και οποιουσδήποτε άλλου τεχνικού που πρόκειται να κατασκευαστεί στις περιοχές των στοµίων. Σε συνοδά υποµνήµατα θα φαίνονται όλα τα χαρακτηριστικά υλικά κατασκευών / προδιαγραφών της εργασίας 3. ΣΧΕ ΙΑ ΥΠΟΓΕΙΑΣ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΣΤΟΜΙΩΝ Στην περίπτωση όπου στην περιοχή έναρξης της υπόγειας εκσκαφής κατασκευάζονται ΕΙ ΙΚΑ ΤΕΧΝΙΚΑ (προπλαίσιο ή κατασκευή συστήµατος προϋποστήριξης µε δοκούς προπορείας κ.λ.π.) τότε θα συντάσσονται κατασκευαστικά σχέδια των τεχνικών αυτών. Τα σχέδια αυτά θα είναι κυρίως οριζοντιογραφία και µηκοτοµή του τεχνικού και τα πρώτα µέτρα της υπόγειας εκσκαφής. Στη περίπτωση π.χ. κατασκευής προπλαισίου και συστήµατος προυποστήριξης µε δοκούς προπορείας θα πρέπει να σχεδιασθεί η κατασκευή αυτή τόσο σε όψη όσο και σε µηκοτοµή. Θα πρέπει να φαίνονται οι ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ (σύνδεση τµηµάτων προπλαισίου, έδραση προπλαισίου, δοκών προπορείας, θέσεις δοκών προπορείας, διάµετρος οπής, κλίσεις, επικαλύψεις κ.λ.π.). 4. ΣΧΕ ΙΑ ΤΥΠΙΚΩΝ ΙΑΤΟΜΩΝ ΣΗΡΑΓΓΑΣ Θα συντάσσονται σε κλιµακα 1:20. Θα σχεδιασθούν ΤΥΠΙΚΕΣ ΙΑΤΟΜΕΣ για τη µέγιστη και ελάχιστη επίκλιση της οδού και για όλες τις θέσεις των ερµαρίων, φρεατίων επίσκεψης, πλατυσµάτων κ.λ.π. σύµφωνα µε τον πίνακα που ακολουθεί. ΣΧΕ ΙΑ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΩΝ. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι τα σχέδια των λεπτοµερειών θα πρέπει να περιλαµβάνουν όψεις - κατόψεις στις θέσεις των ερµαρίων, φρεατίων επίσκεψης συστηµάτων αποστράγγισης, αγωγός Η/Μ καλωδίων, αρµοί µόνιµης επένδυσης, στεγάνωση κ.λ.π. Θα

φαίνονται µε λεπτοµέρεια όλες οι διαστάσεις των µικροκατασκευών, όλα τα υλικά κατασκευής και οι προδιαγραφές τους. Σε περιπτώσεις κατασκευής ειδικών ανοιγµάτων εντός της σήραγγας (π.χ. υπόγειοι υποσταθµοί), θα κατασκευάζονται ειδικά κατασκευαστικά σχέδια τόσο της υπόγειας εκσκαφής και άµεσης υποστήριξης όσο και της µόνιµης επένδυσης. Τα σχέδια αυτά θα περιλαµβάνουν τοµές κατά πλάτος και κατά µήκος, οριζόντιες τοµές και αναπτύγµατα των επιφανειών, µε όλες τις απαραίτητες κατασκευαστικές πληροφορίες (κάνναβο αγκύρωσης, αποστράγγισης κ.λ.π.).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ : ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΟΧΗΜΑΤΟΣ

Η ικανότητα ενός φορτηγού να ανέλθει σε οδικό τµήµα οποιασδήποτε κλίσης, είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε τον λόγο του µικτού βάρους του προς την ιπποδύναµη της µηχανής του (W/HP). Όσο µεγαλύτερος είναι ο δείκτης W/HP τόσο αυξάνεται η δυσκολία ανάβασης τέτοιου είδους οχηµάτων και µειώνεται αντίστοιχα η µέγιστη σταθερή ταχύτητα που µπορεί να επιτευχθεί. Στο Σχήµα Γ.1 διαφαίνεται η τάση µείωσης του λόγου W/HP αυξανοµένου του µικτού βάρους για όλους τους τύπους φορτηγών. Σηµείωση : 1lb=0.454kgr, 1lb/hp=0.607kgr/kW Σχήµα Γ.1. Σχέση W/HP συναρτήσει του µικτού βάρους των φορτηγών οχηµάτων ως προς τον χρόνο (AASHTO -01). Οι κανονισµοί ΑΑSΗΤΟ 2001 βασιζόµενοι στην γενικότερη τάση της εποχής να κατασκευάζονται οχήµατα µε περισσότερους άξονες θεωρεί ως αντιπροσωπευτικό εκείνο το όχηµα όπου ο λόγος W/HP κυµαίνεται περίπου στα 200lb/hp (120kgr/KW). Η συντηρητική αυτή τιµή του λόγου W/HP εξηγείται από το γεγονός ότι το αντιπροσωπευτικό όχηµα πρέπει να εκφράζει µεγάλο ποσοστό του συνολικού στόλου φορτηγών οχηµάτων και να έχει περιορισµένη λειτουργικότητα στις µεγάλες κατά µήκος κλίσεις. Κατά συνέπεια στις σήραγγες µονής κατεύθυνσης όπου η προσπέραση, κατά κανόνα, είναι δυνατή, ως πρότυπο όχηµα τουλάχιστον όσον αφορά τη φέρουσα ιπποδύναµη του οχήµατος και αγνοώντας περιορισµούς από τα κυκλοφοριακά δεδοµένα της οδού λαµβάνεται αυτό του οποίου ο λόγος W/HP είναι 200lb/hp. Στις περιπτώσεις σηράγγων διπλής κατεύθυνσης, για λόγους ασφαλείας (απαγορεύεται η προσπέραση) και λαµβάνοντας υπόψη ότι η κατασκευή σηράγγων αυτού του είδους :

στοχεύει κυρίως στην εξυπηρέτηση του δευτερεύοντος και επαρχιακού οδικού δικτύου προβλέπει την κυκλοφορία και παλαιότερων τύπων φορτηγών ως πρότυπο όχηµα λαµβάνεται αυτό του οποίου ο λόγος W/HP είναι 300lb/hp. Στο Σχήµα Γ.2 και το Σχήµα Γ.3 παρατίθενται τα διαγράµµατα µεταβολής της ταχύτητας συναρτήσει του διανυόµενου διαστήµατος µε ταχύτητα εισόδου τα 80km/h για φορτηγό µε λόγο W/HP 200lb/hp και 300lb/hp αντίστοιχα. Τα υπόψη διαγράµµατα έχουν προκύψει από αναλυτικά µοντέλα προσδιορισµού της στιγµιαίας ταχύτητας του εκάστοτε οχήµατος σχεδιασµού (Rahka et. al., 2000). Η κατά µήκος κλίση ενός οδικού τµήµατος από µόνη της δεν µπορεί να συσχετιστεί µε την επιθυµητή λειτουργία ενός οχήµατος. Είναι απαραίτητη και η γνώση του αντίστοιχου µήκους στο οποίο ζητείται η συµπεριφορά οποιουδήποτε οχήµατος. Ως κρίσιµο µήκος κλίσης (AASHTO, 2001), ορίζεται το µέγιστο µήκος ανωφέρειας στο οποίο φορτωµένο όχηµα µπορεί να λειτουργήσει χωρίς ανεπιθύµητη µείωση ταχύτητας. Σχετική έρευνα (Glennon, 1970) έχει δείξει ότι όσο αυξάνει η διαφοροποίηση της ταχύτητας των βραδυπορούντων οχηµάτων από την µέση ταχύτητα κυκλοφορίας, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα εµπλοκής των οχηµάτων αυτών σε ατύχηµα. Με βάση την έρευνα αυτή, οι οδηγίες (AASHTO, 2001), δέχονται ότι η διαφορά των 15km/h αποτελούν το άνω όριο προκειµένου µια τιµή κατά µήκος κλίσης σε ένα τµήµα οδού να χαρακτηριστεί ως κρίσιµη, δεδοµένου ότι από εκεί και πάνω παρατηρείται εκθετική αύξηση στα ατυχήµατα. Κατά συνέπεια, η θέσπιση άνω ορίου κατά µήκος κλίσης ισχύει όταν η ταχύτητα του οχήµατος σχεδιασµού µειωθεί παραπάνω από 15km/h από το όριο των 80km/h (δηλαδή κάτω από 65km/h). Μεταβολή Ταχύτητας Φορτηγού Οχήµατος (W/hp = 200 lb/hp) 90 85 80 V (km/h) 75 70 65 s=1% s=2% 60 55 0 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 3000 dist (m) s=3% s=4% Σηµείωση : Όριο ταχύτητας φορτηγών 80km/h, 1lb=0.454kgr, 1lb/hp=0.607kgr/kW. Σχήµα Γ.2. Μεταβολή ταχύτητας συναρτήσει διανυόµενου διαστήµατος σε φορτηγό όχηµα µε λόγο W/HP = 200lb/hp.

V (km/h) 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 Μεταβολή Ταχύτητας Φορτηγού Οχήµατος (W/hp = 300 lb/hp) 0 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 3000 dist (m) s=1% s=2% s=3% s=4% Σηµείωση : Όριο ταχύτητας φορτηγών 80km/h, 1lb=0.454kgr, 1lb/hp=0.607kgr/kW. Σχήµα Γ.3. Μεταβολή ταχύτητας συναρτήσει διανυόµενου διαστήµατος σε φορτηγό όχηµα µε λόγο W/HP = 300lb/hp. ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ O ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΑΚΚΑΣ Πολ. Μηχανικός µε α βαθµό ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΤΑΣ ΑΓΓΕΛΗΣ Πολ. Μηχανικός ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ Μεταλλειολόγος Μηχανικός ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΖΙΛΗΣ Τεχν. Γεωλόγος ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ ΣΟΦΙΑΝΟΣ Πολ.Μηχανικός, Αναπλ.Καθηγητής Ε.Μ.Π ΑΛΕΞΙΟΣ ΡΟΖΕΝΜΠΕΡΚ Μεταλλειολόγος Μηχανικός Σ. ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΟΥ ΗΛΙΑΣ ΜΙΧΑΛΗΣ Πολιτικός Μηχανικός -Γεωτεχνικός, Μελετητής ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Πολ.Μηχανικός, Μελετητής