TEXNOΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΑ

TEXNOΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: ΝΔΟΙ ΚΑΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ: ΠΡΟΚΛΗΔΙ-ΔΜΠΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΣΙΚΔ ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΠΟΤΓΑΣΗ ΙΩΑΝΝΗ ΟΦΙΑΝΟ ΔΠΟΠΣΔΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΜΗΣΣΑ ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΑ ΚΑΒΑΛΑ 2010

Περιεχόμενα ΔΗΑΓΧΓΖ... 4 ΠΡΟΛΟΓΟ... 5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1... 7 Ζ ΝΔΑΝΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΗΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ΚΑΗ Ζ ΤΝΓΔΖ ΣΖ ΜΔ ΣΖΝ ΠΑΗΓΔΗΑ... 7 Ζ παηδεία θαη ε λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα... 7 Ζ αδπλακία ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο... 8 Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη αλεξγία... 9 Μνξθέο επηρεηξεκαηηθφηεηαο... 10 Ζ λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα ζήκεξα... 11 Νεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη Διιεληθή πξαγκαηηθφηεηα... 13 πλέληεπμε κε ηνλ γεληθφ γξακκαηέα ηεο Οκνζπνλδίαο Διιεληθψλ πλδέζκσλ Νέσλ Δπηρεηξεκαηηψλ... 16 Γηέμνδν ζηελ θξίζε δίλεη ε λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα... 17 Δηδηθά ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηε λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα (δηνηθεηηθά, πιεξνθφξεζεο θ.ι.π.)... 19 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2... 22 Ζ ΝΔΑΝΗΚΖ ΔΠΔΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑΚΑΗ ΣΟ ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ... 22 Ο θεληξηθφο ξφινο ηεο νηθνγέλεηαο ζηε ρξεκαηνδφηεζε λέσλ εγρεηξεκάησλ... 23 Ζ ζηάζε ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο απέλαληη ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα... 23 Ζ Δπηρεηξεκαηηθφηεηα ζηελ Διιάδα... 25 Γεληθά ζηνηρεία επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηελ Διιάδα... 29 Τπνζηήξημε ηεο Νεαληθήο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηελ Δ.Δ.... 30 Ζ Γηθηχσζε ησλ Νέσλ Δπηρεηξεκαηηψλ ζηνλ Κφζκν... 33 Παξάγνληεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο... 36 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3... 38 ΔΞΔΛΗΞΔΗ,ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ,ΔΜΠΟΓΗΑ, ΠΡΟΚΛΖΔΗ... 38 Ο ξφινο ηνπ Κξάηνπο... 41 Δλέξγεηεο αλάπηπμεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο... 42 Σερλνινγηθέο εμειίμεηο... 44 Πξσηνβνπιίεο γηα ηελ λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα απφ ηνλ ππνπξγφ Μ. Υξπζνρνίδε... 45 Γεκηνπξγία ελφο Δπξσπατθνχ Υψξνπ Έξεπλαο... 47 Δκπφδηα θαη κειινληηθέο πξννπηηθέο ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο... 48 Πξννπηηθέο... 50 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4... 51 ΦΟΡΔΗ ΠΡΟΧΘΖΖ ΝΔΑΝΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ΣΡΟΠΟΗ ΚΑΗ ΜΔΑ ΓΡΑΖ... 51 Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα γηα ηελ Αληαγσληζηηθφηεηα... 51 ΔΟΜΜΔΥ-Διιεληθφο Οξγαληζκφο Μηθξψλ Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ & ρεηξνηερλίαο... 51 ΟΠΔ-Διιεληθφο Οξγαληζκφο Δμσηεξηθνχ Δκπνξίνπ... 54 ΣΔΜΠΜΔ-Σακείν Δγγπνδνζίαο Μηθξψλ θαη Πνιχ Μηθξψλ Δπηρεηξήζεσλ... 54 ΔΚΣ-Δζληθφ Κέληξν Σεθκεξίσζεο... 55 Θπξίδεο Νεαληθήο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ΟΑΔΓ... 55 Παξαηεξεηήξην Νεαληθήο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο... 57 Διιεληθνί ζχλδεζκνη λέσλ επηρεηξεκαηηψλ... 59 Δπηκειεηήξηα... 60 ΔΠΑ Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα (Πξφγξακκα Δλίζρπζεο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Νέσλ)... 62 Αλαδήηεζε λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ ηδεψλ... 64 Αλαθνίλσζε Γξάζεσλ γηα ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα απφ ην Τπνπξγείν παηδείαο.... 65 2

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5... 67 ΝΟΜΟΘΔΗΑ... 67 ηφρνη θαη είδε παξερνκέλσλ εληζρχζεσλ ηνπ Αλαπηπμηαθνχ λφκνπ... 67 εκαληηθέο αιιαγέο ζηνλ Αλαπηπμηαθφ λφκν 3299/04 πξνβιέπεη ν λένο λφκνο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο Ν3752 4/3/09... 69 Νεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα ζχκθσλα κε ηνλ λέν Φνξνινγηθφ Νφκν 3842/2010... 71 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ... 72 Βηβιηνγξαθία... 75 3

ΔΙΑΓΩΓΗ θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε αλάιπζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζε ζρέζε κε ηνπο λένπο. ην πξψην θεθάιαην αλαιχεηαη ε ζρέζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο κε ηελ παηδεία θαη πσο απηή επεξεάδεη ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα. ην δεχηεξν θεθάιαην αλαθέξεηαη ε παξνχζα θαηάζηαζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηελ Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ. ην ηξίην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη πξννπηηθέο, νη ελέξγεηεο, νη πξνθιήζεηο θαη ηα εκπφδηα ησλ λέσλ επηρεηξεκαηηψλ. ην ηέηαξην θεθάιαην δίλνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηα κέζα θαη ηνπο ηξφπνπο δξάζεο κε ηελ βνήζεηα απφ ηνπο θνξείο πξνψζεζεο ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο πλερίδνληαο ζην πέκπην θεθάιαην γίλεηαη αλαθνξά ζην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ πθίζηαηαη φζνλ αθφξα ηελ λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα. Σέινο ζπλνςίδνληαο φια ηα πξναλαθεξφκελα νδεγνχκαζηε ζε ζπκπεξάζκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα. 4

ΠΡΟΛΟΓΟ Σνλ ηειεπηαίν θαηξφ ε ειιεληθή θνηλσλία θαη ηδηαίηεξα νη λένη, βνκβαξδίδνληαη ζπλερψο απφ ζεκηλάξηα επηρεηξεκαηηθφηεηαο, πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ κε ζεκαηηθή ελφηεηα ηε δηνίθεζε επηρεηξήζεσλ θαη δηαγσληζκνχο επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ θαη θαηλνηνκίαο. Απηή ε πξνψζεζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πλεχκαηνο σο πηζαλή πεγή δεκηνπξγίαο ζέζεσλ εξγαζίαο, ελδπλάκσζεο θαη νηθνλνκηθνχ αληαγσληζκνχ ζηε δηεζλή παγθφζκηα θνηλφηεηα έρεη πξνζειθχζεη ην απμαλφκελν πνιηηηθφ θαη θνηλσληθφ ελδηαθέξνλ. Ζ έλλνηα ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο έρεη εηζέιζεη ζην θαζεκεξηλφ ιεμηιφγην ησλ λέσλ ρσξίο σζηφζν νη ίδηνη λα θαηαλννχλ απνιχησο ηελ εξκελεία ηεο. Ζ επηρεηξεκαηηθφηεηα είλαη ε δξαζηεξηφηεηα δεκηνπξγίαο λέσλ επηρεηξήζεσλ, εηζαγσγήο λέσλ πξντφλησλ θαη ηερλνινγηθψλ λενηεξηζκψλ θαη γεληθψο ε αλάιεςε ησλ θηλδχλσλ πνπ ζπλεπάγεηαη ε αλαδήηεζε επηρεηξεκαηηθψλ επθαηξηψλ πξνο φθεινο ηφζν ηνπ αηφκνπ πνπ επηρεηξεί φζν θαη ηνπ θνηλσληθνχ θαη νηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληφο ηνπ. Δίλαη ε δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο θάηη θαηλνχξγηνπ πνπ έρεη αμία, κε ηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ρξφλνπ, πφξσλ θαη ηδεψλ θαη ηελ αλάιεςε ησλ ζπλνδεπφκελσλ νηθνλνκηθψλ, θνηλσληθψλ, ςπρνινγηθψλ θηλδχλσλ, πνπ πξνζθέξεη αληακνηβέο (νηθνλνκηθέο, ςπρνινγηθέο) ζηνλ επηρεηξεκαηία θαη γεληθφηεξα ζηελ θνηλσλία» Σα παξαπάλσ δίλνπλ κηα αθεξεκέλε απφδνζε ηεο έλλνηαο απηήο, ρσξίο φκσο λα δίλνπλ απαληήζεηο ζε εξσηήκαηα φπσο: πσο αληηιακβάλνληαη νη λένη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα, πσο ηελ επεξεάδνπλ απφ ηε δηθή ηνπο νπηηθή γσλία. Απηφ έρεη νδεγήζεη ζηελ έιιεηςε κηαο επαξθνχο θαηαλφεζεο ησλ πηζαλψλ νθειψλ ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πλεχκαηνο λενιαίαο σο κέζν βειηίσζεο ηεο λενιαίαο θαη θαηά ζπλέπεηα ηεο θνηλσλίαο. Ζ εηθφλα απηή γίλεηαη εκθαλήο ζχκθσλα κε έξεπλα ηνπ Ηδξχκαηνο Οηθνλνκηθψλ θαη Βηνκεραληθψλ Δξεπλψλ (ΗΟΒΔ) πνπ έγηλε ζηελ Διιάδα γηα ινγαξηαζκφ θαη κε ηελ κεζνδνινγία ηνπ Παγθφζκηνπ Παξαηεξεηεξίνπ Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο GEM. Ζ έξεπλα έδεημε ζεκαληηθά ζηαηηζηηθά θαη πνηνηηθά ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα λέσλ θαη επίδνμσλ επηρεηξεκαηηψλ. Σν 16% πεξίπνπ ηνπ πιεζπζκνχ ζρεηίδεηαη κε θάπνηα επηρεηξεκαηηθή 5

δξαζηεξηφηεηα. Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή είλαη κηα κνλαρηθή ππφζεζε, αθνχ ην 65% ηνπ πνζνζηνχ απηνχ αθνξά επηρεηξήζεηο κε έλα κφλν ηδηνθηήηε, ελψ ην 17% αθνξά επηρεηξήζεηο κε 2 ηδηνθηήηεο. Απφ φινπο απηνχο πνπ επηρεηξνχλ, ην 8,24% ηνπ πιεζπζκνχ αθνξά ηνπο Καζηεξσκέλνπο Δπηρεηξεκαηίεο, κε επηρεηξήζεηο δειαδή πνπ ιεηηνπξγνχλ πάλσ απφ 3,5 ρξφληα (42 κήλεο) ελψ ην ππφινηπν 7,9% ηνπ πιεζπζκνχ αθνξά ηνπο Δπηρεηξεκαηίεο Αξρηθνχ ηαδίνπ, κε επηρεηξήζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ ιηγφηεξν απφ 3,5 ρξφληα (ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ ζεσξείηαη σο φξην γηα ηελ επηβίσζε κηαο επηρείξεζεο). 6

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΝΔΑΝΙΚΗ ΔΠΙΥΔΙΡΙΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ ΚΑΙ Η ΤΝΓΔΗ ΣΗ ΜΔ ΣΗΝ ΠΑΙΓΔΙΑ Η παηδεία θαη ε λεαληθή επηρεηξεκαηηθόηεηα Ο πχξνο Ληνχθαο Καζεγεηήο ζην Οηθνλνκηθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ ζην Σκήκα Γηνηθεηηθήο Δπηζηήκεο θαη Σερλνινγίαο αλαθέξεη φηη «ν ξφινο ηεο παηδείαο ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα είλαη ζεκαληηθφο θαη γεληθά ζεσξείηαη φηη ην κνξθσηηθφ επίπεδν εληζρχεη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα.» Σελ ίδηα άπνςε ππνζηεξίδνπλ νη, Sobel & King φηη δειαδή ε επηρεηξεκαηηθφηεηα ησλ λέσλ εμαξηάηαη απφ ηελ εθπαίδεπζή ηνπο θαη πηζαλφλ μεθηλάεη απφ ηε ιπθεηαθή εθπαίδεπζε. ηελ Διιάδα, πξαγκαηνπνηνχληαη πξνζπάζεηεο εθπαίδεπζεο ησλ λέσλ ζηελ αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθνχ πλεχκαηνο ζε αξθεηέο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο. Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε: Αξρηθά, ππάξρνπλ νξηζκέλεο ελέξγεηεο πνπ επλννχλ ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Έρνπλ πξνζηεζεί δχν καζήκαηα ζηελ ππνρξεσηηθή εθπαίδεπζε ησλ εληαίσλ ιπθείσλ πνπ αθνξνχλ νηθνλνκηθέο θαη εκπνξηθέο ζεσξίεο: Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεσξίαο θαη Αξρέο Οξγάλσζεο θαη Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ. Σα δχν απηά καζήκαηα απνηεινχλ κηα αξρηθή εηζαγσγή ζε έλλνηεο, φπσο ε επηρείξεζε, ε πξνζθνξά ησλ αγαζψλ, ν πξνζδηνξηζκφο ησλ ηηκψλ, ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα θαη νη κνξθέο ηεο ζχγρξνλεο αγνξάο. Άιιεο πξσηνβνπιίεο πνπ εληζρχνπλ ην πλεχκα ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο είλαη ηα ζρνιηθά πξνγξάκκαηα ιαρλψλ θαη ζρνιηθψλ ρνξνεζπεξίδσλ πξνθεηκέλνπ λα ζπιιέμνπλ ρξήκαηα γηα ηελ δηεμαγσγή ηξηήκεξσλ θαη πελζήκεξσλ εθδξνκψλ. Σξηηνβάζκηα Δθπαίδεπζε: Έλαο ζεκαληηθφο θνξέαο πξνψζεζεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο κέζσ ηεο παηδείαο είλαη ηα αλψηαηα παλεπηζηεκηαθά ηδξχκαηα. ην Οηθνλνκηθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ έρεη εηζαρζεί σο απηνηειέο κάζεκα ε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα (2003-2004). Πξσηνπφξν ππήξμε ην λέν Σκήκα Γηνηθεηηθήο Δπηζηήκεο θαη Σερλνινγίαο, ζην νπνίν ην κάζεκα επηρεηξεκαηηθφηεηαο είλαη ππνρξεσηηθφ ζην ηειεπηαίν εμάκελν ζπνπδψλ θαη νη θνηηεηέο θαινχληαη λα εηνηκάζνπλ έλα επηρεηξεκαηηθφ ζρέδην γηα κηα ηδέα πνπ έρνπλ. Μεξηθνί θνηηεηέο έρνπλ πάξεη 7

βξαβεία γηα ηα επηρεηξεκαηηθά ηνπο ζρέδηα απφ venture funds θαη άιινπο εμσπαλεπηζηεκηαθνχο θνξείο. Παξάιιεια, νη θνηηεηέο ηνπνζεηνχληαη ζε επηρεηξήζεηο γηα πξαθηηθή άζθεζε. Ζ ψζεζε απφ ηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα είλαη ζεκαληηθή, θαζψο πξνσζεί πξνγξάκκαηα θαη δηνρεηεχεη πφξνπο, εηδηθά γηα αλάπηπμε νινθιεξσκέλσλ καζεκάησλ επηρεηξεκαηηθφηεηαο (κέζσ ησλ πξνγξακκάησλ ΔΠΔΑΔΚ). ε φια ηα ηερλνινγηθά θαη αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα ππάξρνπλ Γξαθεία Γηαζχλδεζεο θαη Γηακεζνιάβεζεο. θνπφο ηνπο είλαη ε ζχλδεζε ηνπ θνηηεηή κε ηνλ εξγαζηαθφ ρψξν, κέζσ αλαθνηλψζεσλ ζέζεσλ εξγαζίαο ζε επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνχο. Σαπηφρξνλα, δηνξγαλψλνπλ εκεξίδεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, πξνθεηκέλνπ λα ελζηεξληζηνχλ νη θνηηεηέο ηελ αμία ηεο επηρείξεζεο. Γηα παξάδεηγκα, ην Γξαθείν Γηαζχλδεζεο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ έρεη εηδηθή ηζηνζειίδα ζην Internet γηα λα πξνσζεί ηελ αλάπηπμε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη κεζνδνινγηθά πξνηείλεη ηελ δηδαζθαιία εμ απνζηάζεσο, ηηο ηερληθέο εθκάζεζεο βαζηζκέλεο ζε πξνβιήκαηα θαη ηηο ηερληθέο θξηηηθήο επηζθφπεζεο, σο ζεκαληηθνχο ηξφπνπο εθπαίδεπζεο λέσλ. Η αδπλακία ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ζπζηήκαηνο Ζ ζρέζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο κε ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα ζπληζηά έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο. ηελ Διιάδα, ην επίπεδν εθπαίδεπζεο δελ επεξεάδεη ην αλ θάπνην άηνκν ζα αθνινπζήζεη επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα ή πνηνπ ηχπνπ ζα είλαη απηή. Μνινλφηη ην πξφβιεκα δηαρέεηαη ζε φιεο ηηο βαζκίδεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο, εθδειψλεηαη ηδηαίηεξα ζην επίπεδν ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, ε νπνία δελ πξνζθέξεη ζηνπο θνηηεηέο νχηε ηηο γλψζεηο, αιιά νχηε θαη ηνπο εμνηθεηψλεη κε ηελ πξννπηηθή λα αθνινπζήζνπλ επηρεηξεκαηηθή ζηαδηνδξνκία. Σα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ εηζαρζεί καζήκαηα ζρεηηθά κε ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Σν ρέδην γηα ηελ Αλαπηπμηαθή ηξαηεγηθή ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο (2006) πξνβιέπεη ηελ πεξαηηέξσ εκβάζπλζε ηέηνησλ δξάζεσλ θαη ηελ πξνέθηαζή ηνπο ζε δχν λέεο 8

θαηεπζχλζεηο: ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θαη ηε ζηελφηεξε ζχλδεζε ηεο έξεπλαο κε ηηο επηρεηξήζεηο. Χζηφζν, ηέηνηνπ ηχπνπ δξάζεηο αλαπφθεπθηα αθνξνχλ κηθξφ κέξνο ησλ λέσλ πνπ θνηηνχλ ζηα παλεπηζηήκηα θαη ηα ΣΔΗ. Έηζη, ην γεληθφηεξν πξφβιεκα ηεο ζχλδεζεο ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο κε ηελ παξαγσγή παξακέλεη νμχ. ηε δεκφζηα ζπδήηεζε, ην πξφβιεκα ηίζεηαη ζπλήζσο απφ κία κφλν ζθνπηά, ηηο δπλαηφηεηεο δειαδή ησλ πηπρηνχρσλ λα εμαζθαιίζνπλ ηθαλνπνηεηηθή απαζρφιεζε, ζρεηηθή κάιηζηα κε ην αληηθείκελν ησλ ζπνπδψλ ηνπο. Χζηφζν, ην πξφβιεκα είλαη πνιχ επξχηεξν. Αθνξά νπζηαζηηθά ηελ απηνθαηαλφεζε ηνπ ξφινπ ηνπ ειιεληθνχ παλεπηζηεκίνπ σο κέξνπο ηνπ παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο ρψξαο, κε νηηδήπνηε απηφ ζπλεπάγεηαη φπσο ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ ζπνπδψλ, ηηο πξνζθεξφκελεο εμεηδηθεχζεηο, ηηο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο θαη βεβαίσο ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο έξεπλαο. Δπηρεηξεκαηηθόηεηα θαη αλεξγία Πεξηζζφηεξνη απφ 1 εθαη. Έιιελεο εκπιέθνληαη ζήκεξα ζε επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ Διιάδα, ελψ επηπιένλ 1 εθαηνκκχξην ζρεδηάδεη λα μεθηλήζεη δηθή ηνπ δνπιεηά εληφο ηεο επφκελεο ηξηεηίαο, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Ηδξχκαηνο Οηθνλνκηθψλ θαη Βηνκεραληθψλ Σα ζηνηρεία δείρλνπλ φηη έλαο ζηνπο πέληε μεθηλάεη δηθή ηνπ δνπιεηά, επεηδή δελ βξίζθεη απαζρφιεζε19. Όηαλ ππάξρεη πησηηθή ηάζε κίαο νηθνλνκία επέξρνληαη αλεξγία, πιεζσξηζκφο θαη αχμεζε θφζηνπο δαλεηζηνχ. Ζ επηρεηξεκαηηθφηεηα δηνξζψλεη ην δείθηε ηεο αλεξγίαο, γηα απηφ ην ιφγν θαη δεκηνπξγνχληαη ζηνρεπφκελα πξνγξάκκαηα απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ Μηθξφ-Μεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ ζε φιε ηελ Δπξψπε. Πξέπεη λα δεκηνπξγεζνχλ λέεο επηρεηξήζεηο γηα λα δεκηνπξγεζνχλ λέεο ζέζεηο εξγαζίαο. Σν δηθαίσκα ζηελ εξγαζία είλαη βαζηθφ θαη ην θξάηνο πξέπεη λα θξνληίδεη γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Όηαλ ππάξρνπλ λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, πέθηεη ην πνζνζηφ ηεο αλεξγία θαη 9

έρνπκε επηπρηζκέλνπο πνιίηεο θαη φηαλ νη πνιίηεο είλαη επηπρηζκέλνη, ην ρξήκα γπξλάεη θαη ε αγνξά δνπιεχεη. πλεπψο πξέπεη λα δεκηνπξγνχληαη εηαηξείεο, φρη κε επηδνηήζεηο, αιιά κε εθπαίδεπζε (νηθνλνκηθή παηδεία), κε θεθάιαηα (επελδχζεηο), κε επαθέο (δίθηπα) γηα λα παξάγνπλ πινχην (θαη λα ιεηηνπξγνχλ φια απηά ζε έλα πγηέο ζεζκηθφ θαη επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ). Όια απηά ππνρξεσηηθά πξέπεη λα δηδάζθνληαη ζην ζρνιείν θαη ζηελ εθπαίδεπζε γεληθφηεξα, γηα λα κελ ππάξρεη εζθαικέλε αληίιεςε γηα ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα, φπσο αθξηβψο ζηε ρψξα καο. Ζ δηδαζθαιία ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηα ζρνιεία, καδί κε ηελ θνπιηνχξα θαη ηελ απελνρνπνίεζε ηνπ επηρεηξείλ, κπνξνχλ καθξνπξφζεζκα λα δηακνξθψζνπλ κία πγηή επηρεηξεκαηηθή θνηλσλία αθελφο, θαη αθεηέξνπ λα ιεηηνπξγήζεη αληηζεηηθά σο πξνο ηελ αλεξγία κε ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα ηεο επθαηξίαο θαη φρη ηεο αλάγθεο θαη ηνπ θπλεγηνχ ησλ επηδνηήζεσλ, λα ιεηηνπξγεί ζε πιαίζην πγηνχο αληαγσληζκνχ. Μνξθέο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Οη δχν κνξθέο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. είλαη απηέο ηεο Αλάγθεο θαη ηεο Δπθαηξίαο. Δπηρεηξεκαηηθφηεηα Αλάγθεο: Ο επηρεηξεκαηίαο δελ είρε άιιεο επηινγέο απαζρφιεζεο, θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απνπζία κνξθσηηθνχ επηπέδνπ νδεγήζεθε ζηελ ίδξπζε επηρείξεζεο επηηπρεκέλα, αιιά κε ηελ άγλνηα ηεο επηζηξνθήο «θέξδνπο» ζηελ θνηλσλία. Έηζη νη εηαηξείεο ζηξέθνληαη θαη ζηελ Κνηλσληθή Δπζχλε. Δπηρεηξεκαηηθφηεηα Δπθαηξίαο: Τπήξρε ε ηδέα, ππήξρε (ζρεηηθή ή φρη) εθπαίδεπζε, ππήξρε (ζρεηηθή ή φρη) πξνυπεξεζία, εληνπίζηεθε έλα θελφ ζηελ αγνξά. Αθνινχζσο βξέζεθαλ νη απαηηνχκελνη πφξνη, ζηήζεθε θάηη πνπ δνχιεςε νξγαλσκέλα θαη πέηπρε, θαη ν επηρεηξεκαηίαο αθνινχζσο γλσξίδεη θαη ην ρξένο ηνπ πξνο ηελ θνηλσλία. Άξα ε επηρεηξεκαηηθφηεηα πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη σο Γεμηφηεηα έρνληαο ζαλ βάζε ηελ εθπαίδεπζε πνπ ελ κέξεη δηδάζθεηαη θαη ελ κέξεη είλαη ηαιέλην. Μαδί κε ηελ πξσηνβνπιία, ηελ 10

εγεζία, ηελ νκαδηθφηεηα θαη ηε ζπλεξγαζία, ην κάλαηδκελη θαη ην ξίζθν απνηειεί έλα ζχλνιν πνπ θαιιηεξγείηαη ζε ζσζηφ πεξηβάιινλ, θαη γηα ηελ αλάπηπμε ηεο απαηηείηαη θνηλσληθή παηδεία θαη θνπιηνχξα. Η λεαληθή επηρεηξεκαηηθόηεηα ζήκεξα Δίλαη ζαθέο φηη ε πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο θνπιηνχξαο ζηνπο λένπο απνηειεί επηηαθηηθή αλάγθε γηα φιεο ηηο θιίκαθεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ καο ζπζηήκαηνο. Με ηελ δηνξγάλσζε φιν θαη πεξηζζφηεξσλ εθδειψζεσλ, δηαγσληζκψλ, βξαβείσλ θαη θακπαληψλ πνπ λα ζρεηίδνληαη κε ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα, ν λένο έξρεηαη ζε επαθή κε ηελ έλλνηα ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο. Απφ ην δεκνηηθφ θηφιαο νη καζεηέο πξέπεη λα αληηιεθζνχλ ηελ έλλνηα ηνπ ξίζθνπ, λα αλαπηχμνπλ ζπκπεξηθνξά θαη ραξαθηήξα κε πςειή απηνπεπνίζεζε θαη λα απνβάιινπλ ην θφβν ηεο απνηπρίαο. Δπηπιένλ ζθεθηείηε έλα Παλεπηζηήκην πνπ ζα έρεη ζπλεθηηθνχο δεζκνχο κε πξφηππα επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ζα θέξλεη ηνπο θνηηεηέο ηνπ ζε επαθή κε επηηπρεκέλνπο επηρεηξεκαηίεο, ηελ παξνρή δσξεάλ ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ θαη κεληφξσλ γηα ηα πξψηα επηρεηξεκαηηθά ηνπο βήκαηα. Αθφκε πφζν ζεκαληηθφ ζα ήηαλ ην Παλεπηζηήκην αλ δηέζεηε δσξεάλ έλα κηθξφ γξαθείν κε φιεο ηηο ππεξεζίεο γηα θάζε έλα λέν πνπ ζα επηζπκνχζε λα αλαπηχμεη επηρεηξεκαηηθή δξάζε γηα ηα πξψηα ζηάδηα ηεο πξσηνβνπιίαο ηνπ. Καη απηφ φρη κφλν ζε θνηηεηέο, αιιά θαη ζε φινπο ηνπο λένπο, κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγεζεί έλα δίθηπν θάησ απφ κηα θνηλή ζηέγε ελζαξξχλνληαο έηζη ηελ αληαιιαγή απφςεσλ, ηελ νξγαλσκέλε παξαθνινχζεζε ησλ επηρεηξήζεσλ απφ εηδηθεπκέλνπο ζπκβνχινπο, ηελ δηθηχσζε θαη ηελ επγελήο άκηιια. Αλ ηψξα αλαξσηηέζηε ζρεηηθά κε ην πνηεο απφ απηέο ηηο δηεπθνιχλζεηο ππάξρνπλ δηαζέζηκεο ζηελ ρψξα καο, ε απάληεζε είλαη φηη ηα «πξνγξάκκαηα ζεξκνθνηηίδαο» θαη ηα «γξαθεία δηαζχλδεζεο» βξίζθνληαη ζηελ Διιάδα αθφκε ζε εκβξπαθή κνξθή, θαζψο ηα ηειεπηαία έηε έρνπλ θάλεη δεηιά-δεηιά ηελ εκθάληζή ηνπο ζε πεξηνξηζκέλα παλεπηζηεκηαθά ηκήκαηα θαη εξεπλεηηθά θέληξα. Δπεηδή φκσο ε έλλνηα ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηνπο λένπο δελ έρεη ζχλνξα, ηα παξαθάησ 11

παξαδείγκαηα απνηεινχλ θάπνηεο αμηφινγεο πξνζπάζεηεο άιισλ ρσξψλ λα αλαπηχμνπλ κηα ηέηνηα λννηξνπία πνπ δελ πξέπεη λα αγλννχκε. Σν δίπηπρν Παηδεία θξάηνο θαη θαηά ζπλέπεηα γλψζε ππνζηήξημε απνηειεί κηα απνηειεζκαηηθή ζπληαγή πξνο ηελ αλάπηπμε ηεο παγθφζκηαο θνηλσλίαο. ηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο (Ζ.Π.Α.) εδψ θαη αξθεηά ρξφληα έρεη αξρίζεη λα εθαξκφδεηαη ζηα ζρνιεία έλα πξφγξακκα (Students In Free Enterprise SIFA) ζην νπνίν ελζαξξχλνληαη νη καζεηέο λα αζρνιεζνχλ κε δηθέο ηνπο κηθξέο επηρεηξήζεηο αθνχ πξψηα παξαθνινπζήζνπλ ζρεηηθά καζήκαηα νηθνλνκηθψλ θαη δηνίθεζεο επηρεηξήζεσλ. Σα κέρξη ζήκεξα απνηειέζκαηα είλαη ηδηαίηεξα ελζαξξπληηθά, αθνχ νη καζεηέο δείρλνπλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ ίδξπζε δηθήο ηνπο επηρείξεζεο κε ηελ ππνζηήξημε ηφζν ηνπ θξάηνπο φζν θαη πθηζηακέλσλ επηρεηξήζεσλ πνπ ρξεκαηνδνηνχλ ηηο θαιχηεξεο επηρεηξεκαηηθέο ηδέεο ησλ καζεηψλ. Οη ζεκεξηλέο απαηηήζεηο γηα πνηφηεηα, θαηλνηνκία, ελζσκάησζε ηεο λέαο γλψζεο θαη εμσζηξέθεηα, πξνδηαγξάθνπλ ην λέν κνληέιν ηεο αληαγσληζηηθήο θαη βηψζηκεο επηρείξεζεο πνπ πξέπεη λα έρεη ππφςε ηνπ ν λένο γηα λα θπλεγήζεη ην φλεηξφ ηνπ. Έλα φλεηξν πνπ ζέινπκε λα έρεη ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά: επελδχζεηο φρη απιψο ζε λέεο ηερλνινγίεο, αιιά θαη ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ, δηεζλή πξφηππα θαη ζχγρξνλεο κέζνδνη νξγάλσζεο, ιεηηνπξγίαο θαη δηνίθεζεο, δεκηνπξγία λέσλ δηθηχσλ πξφζβαζεο, πιεξνθφξεζεο θαη δηάζεζεο πξντφλησλ, ζχλδεζε κε θνξείο παξαγσγήο λέαο γλψζεο, πφινπο θαηλνηνκίαο, επηζηεκνληθά θέληξα έξεπλαο θαη ηερλνινγηθήο αλάπηπμεο, ζηξνθή ζε λέα θαηλνηφκα πξντφληα, λέεο ππεξεζίεο, λέεο αγνξέο ζην εζσηεξηθφ θαη ζην εμσηεξηθφ, νηθνινγηθφο πξνζαλαηνιηζκφο θαη θνηλσληθή ππεπζπλφηεηα. 12

Νεαληθή επηρεηξεκαηηθόηεηα θαη Διιεληθή πξαγκαηηθόηεηα Κάπνηα παλεπηζηήκηα ζην εμσηεξηθφ εμαζθαιίδνπλ κηα πνηθηιία κέζσλ ζηνπο απνθνίηνπο ηνπο πξνθεηκέλνπ λα ππνζηεξίμνπλ ηε κεηέπεηηα ζηαδηνδξνκία ηνπο. Ζ ππνζηήξημε απηή πεξηιακβάλεη αθφκε θαη ηε δσξεάλ παξαρψξεζε ελφο κηθξνχ γξαθείνπ κε φιν ηνλ απαηηνχκελν εμνπιηζκφ. Ο λένο επηρεηξεκαηίαο νθείιεη κφλν λα εθκεηαιιεπηεί νπζηαζηηθά ηελ παξερφκελε βνήζεηα θαη λα θαηνξζψζεη ζε νξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα λα ππνζηεξίδεη απηνδχλακα πιένλ ηελ εηαηξία ηνπ. Ο Αζαλάζηνο Θενραξίδεο, (Μαζεκαηηθφο κε κεηαπηπρηαθέο εμεηδηθεχζεηο ζηα δηαδξαζηηθά πνιπκέζα, Παλεπηζηήκην ηνπ Υέξηνη Βαη θαη ζηελ ηερλεηή λνεκνζχλε, Παλεπηζηήκην ηνπ Δδηκβνχξγνπ) αλαθέξεη ζην πεξηνδηθφ intellectum, (ηεχρνο 2, 2007): Σελ πξνεγνχκελε ρξνληά είρα ηελ επθαηξία λα ζπκκεηάζρσ ζ έλα θνηλφ πξφγξακκα επηρεηξεκαηηθφηεηαο ησλ Παλεπηζηεκίσλ ηνπ Δδηκβνχξγνπ θαη ηνπ ηάλθνξλη, ηα νπνία έρνπλ πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζην ρψξν ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ Δπξψπε θαη ζηηο ΖΠΑ αληίζηνηρα. Σν πξφγξακκα απηφ παξείρε πνιιά ελδηαθέξνληα εξεζίζκαηα ζρεηηθά κε ην θνκκάηη ηεο αγνξάο ηεο πιεξνθνξηθήο, ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα νπνία ήηαλ αζπλήζηζηα γηα ηα ειιεληθά δεδνκέλα. Μέζα απφ δηαιέμεηο θαη ζπδεηήζεηο κε επηηπρεκέλνπο επηρεηξεκαηίεο ηεο πιεξνθνξηθήο απ φιν ηνλ θφζκν έγηλε πεξηζζφηεξν γλσζηή ζηνπο ζπκκεηέρνληεο θνηηεηέο ε αξκφδνπζα επηρεηξεκαηηθή θνπιηνχξα γεληθά, αιιά θαη άγλσζηεο πξνεθηάζεηο ηεο έλλνηαο ηνπ ξίζθνπ. Έηζη νξζά ζεψξεζαλ ζηε θσηία φηη ν κφλνο ίζσο ηξφπνο γηα λα αληαγσληζηνχλ άιιεο κεγαιχηεξεο ρψξεο ζε ηνκείο ππεξεζηψλ θαη πξντφλησλ είλαη ε εμαζθάιηζε θαηάιιεισλ κέζσλ ζηνπο απνθνίηνπο ησλ παλεπηζηεκίσλ. Φαίλεηαη ινηπφλ πσο ε θσηία ιακβάλεη ζνβαξά ππφςε ηεο ηελ πξνψζεζε λέσλ επηρεηξεκαηηψλ ζε ηνκείο ηεο αγνξάο φπνπ πηζηεχεηαη πσο ππάξρνπλ δπλαηφηεηεο κειινληηθήο δηεχξπλζεο, φπσο γηα παξάδεηγκα ν ρψξνο ηεο πιεξνθνξηθήο. Καη έηζη νξζά ζεψξεζαλ φηη ν κφλνο ίζσο ηξφπνο γηα λα αληαγσληζηνχλ άιιεο κεγαιχηεξεο ρψξεο ζε ηνκείο ππεξεζηψλ θαη πξντφλησλ είλαη ε εμαζθάιηζε θαηάιιεισλ κέζσλ ζηνπο απνθνίηνπο ησλ παλεπηζηεκίσλ ψζηε απηνί λα αμηνπνηήζνπλ ηηο λέεο ηνπο ηδέεο θαη λα δεκηνπξγήζνπλ λέα πξντφληα 13

θαη ππεξεζίεο γηα ψξηκεο, αλαδπφκελεο ή αθφκε θαη αλεθκεηάιιεπηεο αγνξέο. Γηα ηελ επηδίσμε απηνχ ηνπ ζηφρνπ ηα παλεπηζηήκηα ηεο θσηίαο εμαζθαιίδνπλ κε ηε βνήζεηα ηνπ θξάηνπο δηάθνξα κέζα ζηνπο απφθνηηνπο ηνπο, νη νπνίνη βάζηκα πιένλ κπνξνχλ λα πξνζβιέπνπλ ζηελ ππνζηήξημε ησλ ηδεψλ ηνπο. Ζ ελ ιφγσ ππνζηήξημε εθθξάδεηαη έκπξαθηα θαη θαιχπηεη αξθεηέο απφ ηηο δπζρέξεηεο πνπ θάζε λένο επηρεηξεκαηίαο ζπλαληά ζηα πξψηα επαγγεικαηηθά ηνπ βήκαηα. Ζ ππνζηήξημε κε ηε κνξθή παξνρψλ θιηκαθψλεηαη μεθηλψληαο απφ νξηζκέλεο ζηνηρεηψδεηο παξνρέο πξνο ηνλ ειπηδνθφξν επηρεηξεκαηία σο ηελ πιήξε ππνζηήξημε ηεο θαηλνηφκνπ ηνπ ηδέαο. έλα αξρηθφ ζηάδην ε ππνζηήξημε πεξηιακβάλεη κφλν θνηλσληθέο θαη επηρεηξεκαηηθέο δηαζπλδέζεηο κε άιινπο ήδε επηηπρεκέλνπο επηρεηξεκαηίεο, νη νπνίεο εληνχηνηο είλαη ζεκαληηθέο γηαηί ππάξρεη ε πηζαλφηεηα κέζσ απηψλ ησλ ζπλαληήζεσλ λα εμαζθαιηζηεί θάπνηα ρξεκαηνδφηεζε ή κηα κνξθή ζπλεξγαζίαο καδί ηνπο. Δπηπξφζζεηα, ην παλεπηζηήκην κπνξεί αθφκε λα εμαζθαιίζεη δσξεάλ γηα κηα πξαγκαηηθά θαιή ηδέα ηηο ππεξεζίεο ελφο κάλαηδεξ πξνθεηκέλνπ απηφο λα ζπλδξάκεη ηνλ θηιφδνμν επηρεηξεκαηία ζην μεθίλεκα ηεο εηαηξίαο ην. Χο δε ηειηθφ κέζν ππνζηήξημεο, ην παλεπηζηήκην κπνξεί κάιηζηα λα πξνζθέξεη έλα κηθξφ ρψξν γξαθείνπ κε φιν ηνλ ππνινγηζηηθφ εμνπιηζκφ θαη γξήγνξεο ζπλδέζεηο ζην δηαδίθηπν, πξάγκαηα δειαδή άθξσο απαξαίηεηα γηα ηα πξψηα ζηάδηα αλάπηπμεο ηεο εηαηξίαο. Έηζη απνθεχγεηαη ην ζεκαληηθφ θαη ζπρλά δπζβάζηαρην ιεηηνπξγηθφ έμνδν ηεο ελνηθίαζεο ελφο ρψξνπ γξαθείνπ θαη ηεο αγνξάο αθξηβνχ εμνπιηζκνχ. Γη φιεο ηηο παξαπάλσ ελδεηθηηθέο παξνρέο ε κφλε δέζκεπζε απφ ηελ πιεπξά ηνπ λένπ επηρεηξεκαηία είλαη λα εθκεηαιιεπηεί νπζηαζηηθά απηέο ηηο ππεξεζίεο θαη λ «απνθνηηήζεη» κέζα ζε νξηζκέλν ρξφλν, δειαδή λα κπνξεί πιένλ απηφλνκα λα ππνζηεξίδεη ηελ εηαηξία ηνπ. Σν πξναλαθεξζέλ πιήξεο πξφγξακκα ππνζηήξημεο νλνκάδεηαη ζπρλά σο «πξφγξακκα ζεξκνθνηηίδαο», αθνχ παξαιιειίδεη ηελ ππνζηήξημε ελφο πξψηκα γελλεκέλνπ κσξνχ κε απηή πνπ ρξεηάδεηαη κηα λενζχζηαηε εηαηξεία ζηα πξψηα ζηάδηα ηεο χπαξμήο ηεο. Αμίδεη λα δνζεί έκθαζε επίζεο ζην γεγνλφο φηη ζηε θσηία παξέρνληαη παξφκνηα 14

«πξνγξάκκαηα ζεξκνθνηηίδαο» θαη ζε λένπο επηρεηξεκαηίεο πνπ κπνξεί λα κελ είλαη απφθνηηνη θάπνηνπ παλεπηζηεκίνπ αιιά έρνπλ εληνχηνηο κηα ξεμηθέιεπζε ηδέα. Έηζη, παξέρνληαη θαη ζ απηνχο ηα ίδηα πξνλφκηα (ρψξνη γξαθείνπ, ππνινγηζηηθφο εμνπιηζκφο, ζπλδέζεηο δηαδηθηχνπ) κε πνιχ ρακειέο ρξεψζεηο κε ηελ πξφζζεηε δηαθνξά πσο φινη απηνί νη ρψξνη ζπλήζσο είλαη ζπγθεληξσκέλνη θάησ απφ κηα θνηλή ζηέγε αλ έλα ηειηθφ κέζν ππνζηήξημεο, ην παλεπηζηήκην κπνξεί κάιηζηα λα πξνζθέξεη έλα κηθξφ ρψξν γξαθείνπ κε φιν ηνλ ππνινγηζηηθφ εμνπιηζκφ θαη γξήγνξεο ζπλδέζεηο ζην δηαδίθηπν δεζκεχνληαη απνθιεηζηηθά γηα ην ζθνπφ απηφ. Με ηνλ ηξφπν απηφ νη κάλαηδεξ πνπ παξεπξίζθνληαη εθεί κπνξνχλ εχθνια λα παξαθνινπζνχλ απφ θνληά θαη λα ζπκβνπιεχνπλ ηηο λενζχζηαηεο εηαηξίεο, ελψ παξάιιεια επλννχληαη πνιχ νη γλσξηκίεο, ε αληαιιαγή απφςεσλ θαη ε άκηιια κε άιινπο θηιφδνμνπο λένπο επηρεηξεκαηίεο πνπ βξίζθνληαη ζηελ ίδηα ζέζε. Αλ ηψξα αλαξσηηέζηε ζρεηηθά κε ην πνηεο απφ απηέο ηηο δηεπθνιχλζεηο ππάξρνπλ δηαζέζηκεο ζηελ ρψξα καο, ε απάληεζε είλαη φηη ηα «πξνγξάκκαηα ζεξκνθνηηίδαο» βξίζθνληαη ζηελ Διιάδα αθφκε ζε εκβξπαθή κνξθή, (ηα ηειεπηαία έηε έρνπλ θάλεη δεηιά-δεηιά ηελ εκθάληζή ηνπο ζε πεξηνξηζκέλα παλεπηζηεκηαθά ηκήκαηα θαη εξεπλεηηθά θέληξα). Δπίζεο, ε επηρεηξεκαηηθή θνπιηνχξα δελ δηδάζθεηαη ζπλήζσο ζηα ειιεληθά παλεπηζηήκηα, ελψ νη πεξηζζφηεξνη θνηηεηέο θαίλεηαη λα ελδηαθέξνληαη κφλν γηα ην πψο ζα πάξνπλ κε ηνλ πιένλ άθνπν ηξφπν ην πηπρίν ηνπο κέζα ζ έλα ρανηηθφ παλεπηζηεκηαθφ ζχζηεκα. πλαθφινπζα, ε ειιηπήο ππνζηήξημε θαη ε λννηξνπία ηνπ «δεκνζίνπ» ηείλνπλ λα απνζαξξχλνπλ θαη λα θαηαβάιινπλ λένπο απφθνηηνπο κε θαηλνηφκεο ηδέεο, νη νπνίνη ελδερνκέλσο ζα κπνξνχζαλ λα δεκηνπξγήζνπλ θαηλνχξηεο εηαηξίεο, πξντφληα, ππεξεζίεο, αθφκε θαη λέεο αγνξέο ζηε ρψξα καο ζην άκεζν κέιινλ. Ζ ειιηπήο ππνζηήξημε θαη ε λννηξνπία ηνπ «δεκνζίνπ» ηείλνπλ λα απνζαξξχλνπλ θαη λα θαηαβάιινπλ λένπο απφθνηηνπο κε θαηλνηφκεο ηδέεο Νεαληθή Δπηρεηξεκαηηθφηεηα θαη Διιεληθή Πξαγκαηηθφηεηα Ζ ειιεληθή θνηλσλία θαίλεηαη ζπλεπψο λα κελ έρεη αληηιεθζεί ηε ζεκαζία ηεο αμηνπνίεζεο ηνπ λένπ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο. Αλ αθνινπζνχζακε θαη κφλν ην παξάδεηγκα ηεο θσηίαο, κηαο ρψξαο κε κηζφ πιεζπζκφ απφ απηφ ηεο Διιάδαο αιιά πεξηζζφηεξν πξνεγκέλε ζε 15

ηνκείο ηερλνινγίαο θαη βαξηάο βηνκεραλίαο σο κέινο ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ, ε πξφνδνο ζα ήηαλ κεζνπξφζεζκα εκθαλήο. πλέληεπμε κε ηνλ γεληθό γξακκαηέα ηεο Οκνζπνλδίαο Διιεληθώλ πλδέζκωλ Νέωλ Δπηρεηξεκαηηώλ 1 Ζ ρξεκαηνδφηεζε κηαο επέλδπζεο πνπ αθνξά λένπο επηρεηξεκαηίεο είλαη δχζθνιε εμαηηίαο ηεο θξίζεο, φπσο αλαθέξεη ν θ. Αλδξέαο ηεθαλίδεο, γεληθφο γξακκαηέαο ηεο Οκνζπνλδίαο Διιεληθψλ πλδέζκσλ Νέσλ Δπηρεηξεκαηηψλ θαη πξνηείλεη ιχζεηο γηα λα εληζρπζεί ε λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα. ην εξψηεκα «Πφζν έρεη πιεγεί ε επηρεηξεκαηηθφηεηα ησλ λέσλ απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε;» ν γ.γ. απαληά: «Σν πξφβιεκα πάληα ήηαλ νη νηθνλνκηθνί πφξνη. Σψξα κε ηελ θξίζε ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα έρεη θιείζεη ζρεδφλ εληειψο φιεο ηηο πξνζβάζεηο ζε θεθάιαην θίλεζεο- επέλδπζεο, νη φπνηεο πξνυπάξρνπζεο δνκέο γηα παξνρή θεθαιαίσλ πςεινχ θηλδχλνπ έρνπλ εμαθαληζηεί θαη πιένλ θαληάδεη αδηαλφεηε ε παξακηθξή ρξεκαηνδφηεζε κηαο ηδέαο. Απφ ηελ άιιε κεξηά, φινη εκείο πνπ αθφκε θαηαθέξλνπκε θαη έρνπκε ελεξγέο επηρεηξεκαηηθέο δξάζεηο ζηελ εγρψξηα αγνξά, βιέπνπκε ηνλ ηδίξν καο λα έρεη ζπξξηθλσζεί ζρεδφλ ζην κηζφ θαη νη κφλεο δξάζεηο πνπ έρνπλ αθφκε ζηαζεξφ θχθιν εξγαζηψλ είλαη νη εμαγσγηθέο. Θα έιεγα πσο νη λένη κε επηρεηξεκαηηθή δξάζε ιίγν πην θαηλνηφκν (πςειή ηερλνινγία/ θαηλνηφκεο ππεξεζίεο) απφ ηηο θιαζηθέο (εκπφξην/ εζηίαζε) έρνπλ επεξεαζηεί ζαθψο ιηγφηεξν». ην εξψηεκα «Ση θηλήζεηο πξέπεη λα γίλνπλ γηα λα εληζρπζεί ε λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα;» ν γ.γ. απαληά: «Οη πξνηάζεηο καο βαζίδνληαη ζην δίπνιν φηη ε ηδέα θαη ε αμηνπνίεζε ηζνχληαη κε ηελ θαηλνηνκία. Ζ θαηλνηνκία είλαη ν ζηφρνο, δελ είλαη ην κέζν. Οη ηδέεο θαη ε αμηνπνίεζε είλαη ηα κέζα γηα λα θαηαθέξνπκε λα θαηλνηνκήζνπκε. Άξα πξνηείλνπκε κέηξα πνπ ζα εμαζθαιίζνπλ θαη αξρήλ ηηο ηδέεο καο, ψζηε λα κπνξνχκε λα ηηο εθκεηαιιεπηνχκε σο αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα 1 www.tovima.gr, Σφληα Σζαθίξε, «Να εληζρπζεί κε ζύζηεκα ε λεαληθή επηρεηξεκαηηθόηεηα, 29 Ηνπλίνπ 2010 16

ζηε δηεζλή αγνξά. Οη πξνηάζεηο έρνπλ ζηφρν λα αλαγάγνπλ ηελ εθεπξεηηθφηεηα θαη ηε δηεζλή θαηνρχξσζε ησλ πλεπκαηηθψλ δηθαησκάησλ ησλ εθεπξέζεψλ καο σο αθξνγσληαίν ιίζν ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο ρψξαο καο. Γεχηεξνο πφινο είλαη ε αμηνπνίεζε απηψλ ησλ ηδεψλ ή θαη άιισλ πνπ δελ έρνπλ θαηνρχξσζε αιιά θεληξίδνπλ ην επηρεηξεκαηηθφ έλζηηθην. Σν κέζν είλαη κηα πξσηνπφξνο δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο πνπ εθκεηαιιεχεηαη απηφ αθξηβψο, ην επηρεηξεκαηηθφ έλζηηθην, σο βαζηθφ εξγαιείν αλάδεημεο ηεο αμηνπνηήζηκεο ηδέαο ζε ζπλδπαζκφ κε έλαλ απξφζσπν κεραληζκφ, κε γλσζηνχο θαλφλεο, αλεμάξηεην απφ θξαηηθέο αγθπιψζεηο πνπ ζα εγγπάηαη απφιπηα ηε δηαθάλεηα θαη ηε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο φισλ, ρσξίο εμαηξέζεηο θαη απνθιεηζκνχο, αμηνπνηψληαο φιεο ηηο ππάξρνπζεο, αιιά ζθφξπηεο, ππνδνκέο ρξεκαηνδφηεζεο, ζηέγαζεο θαη έξεπλαο. Δκείο ην νλνκάδνπκε Δζληθφ χζηεκα Υξεκαηνδφηεζεο Δμσζηξεθνχο Καηλνηνκίαο». ην εξψηεκα «Ση δπζθνιίεο αληηκεησπίδνπλ νη λένη πνπ επηζπκνχλ λα γίλνπλ επηρεηξεκαηίεο;» ν γ.γ. απαληά : «Βαζηθφηεξα πξνβιήκαηα είλαη ε έιιεηςε πεγψλ ρξεκαηνδφηεζεο θαη ε γξαθεηνθξαηία. Γελ ππάξρεη γηα ηνπο λένπο επηρεηξεκαηίεο θεθάιαην ζπνξάο γηα ηελ αλάπηπμε θαη έξεπλα κηαο επηρεηξεκαηηθήο ηνπο ηδέαο αιιά νχηε θαη θεθάιαην εθθίλεζεο πςεινχ ξίζθνπ. Σν ηξαπεδηθφ ζχζηεκα είλαη πνιχ ζπληεξεηηθφ θαη δελ ρξεκαηνδνηεί εμσζηξεθείο επηρεηξήζεηο έληαζεο γλψζεο, πνπ εμ νξηζκνχ δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνζθέξνπλ εγγπήζεηο. Δπηπιένλ νη ηξάπεδεο δελ πξνσζνχλ ηα πξνγξάκκαηα ηνπ Σακείνπ Δγγπνδνζίαο Μηθξψλ θαη Πνιχ Μηθξψλ Δπηρεηξήζεσλ». Γηέμνδν ζηελ θξίζε δίλεη ε λεαληθή επηρεηξεκαηηθόηεηα Τπεξεζίεο θαη λέεο ηερλνινγίεο έρνπλ δήηεζε θαη πξννπηηθέο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Ζ λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα απνηειεί δηέμνδν ζηελ θξίζε θαη ζηελ πςειή αλεξγία ησλ λέσλ, πνπ αλέξρεηαη ζε 31%, αξθεί λα ζηεξηρζεί απφ ηελ πνιηηεία θαη λα ρξεκαηνδνηεζεί, παξά ην φηη απνηειεί κηα επέλδπζε πςεινχ ξίζθνπ. Οη ηνκείο κε κέιινλ, εμσζηξέθεηα θαη θαηλνηνκία πνπ έρνπλ δήηεζε θαη πξννπηηθέο γηα αλάπηπμε ηεο λεαληθήο 17

επηρεηξεκαηηθφηεηαο είλαη νη ππεξεζίεο θαη νη λέεο ηερλνινγίεο, αιιά θαη νη παξαδνζηαθνί θιάδνη, αξθεί λα πξνζαξκνζηνχλ ζηηο λέεο εμειίμεηο θαη ηάζεηο, φπσο είλαη πρ ην ειεθηξνληθφ εκπφξην. Απηή είλαη κηα πξφηαζε πνπ δηαηππψζεθε απφ ηνπο: γεληθφ γξακκαηέα ηεο Οκνζπνλδίαο Διιεληθψλ πλδέζκσλ Νέσλ Δπηρεηξεκαηηψλ Αλδξέα ηεθαλίδε, ηνλ πξφεδξν ηεο ΔΤΝΔ Θεζζαινλίθεο Αλέζηε Αλαζηαζίνπ, θαη ην κέινο Γηψξγν Σζαθίξε ζε ζπλέληεπμε πνπ δφζεθε πξηλ ζην πιαίζην ηεο έλαξμεο ηνπ 2νπ πλεδξίνπ Διιεληθψλ Νέσλ Δπηρεηξήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε Θεζζαινλίθε ζην πιαίζην ηεο γεληθήο ζπλέιεπζεο ηεο Δπξσπατθήο πλνκνζπνλδίαο Νέσλ Δπηρεηξεκαηηψλ. Οη πξναλαθεξφκελνη λένη επηρεηξεκαηίεο ζπζηήλνπλ ζηνπο λένπο λα ηνικήζνπλ ην επηρεηξείλ, παξά λα παξακείλνπλ ζηελ αδξάλεηα θαη ηελ αλεξγία θαη ζηελ πνιηηεία λα ελεξγνπνηήζεη ηνπο κεραληζκνχο ρξεκαηνδφηεζεο θαη λα δηεπθνιχλεη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα ζηνπο λένπο. Παξάιιεια, δεηήζεθε λα δηεπθνιπλζνχλ νη ηδέεο, νη εθεπξέζεηο θαη νη θαηλνηφκεο παηέληεο, πνπ έρνπλ θαη αλαθαιχπηνπλ λένη άλζξσπνη, ψζηε λα ιάβνπλ επηρεηξεκαηηθή ππφζηαζε. Κάηη πνπ ζηελ Διιάδα γίλεηαη κεη εκπνδίσλ, φπσο ππνζηήξημαλ, γηαηί δελ πθίζηαηαη «θεθάιαην ζπνξάο» θαη εθθίλεζεο λέσλ θαηλνηφκσλ θαη εμσζηξεθψλ, έληαζεο γλψζεο επηρεηξήζεσλ. Σν ΣΑΝΔΟ πεξηζζφηεξν επελδχεη ζε ζίγνπξεο επηρεηξεκαηηθέο πξσηνβνπιίεο θαη φρη ζηελ θαηλνηνκία θαη ηηο παηέληεο πνπ αλαθαιχπηνπλ νη λένη. Σα ηξία βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη λένη πνπ επηζπκνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ κηα λέα επηρείξεζε είλαη ε γξαθεηνθξαηία, ε έιιεηςε θεθαιαίσλ θαη ε έιιεηςε εμσζηξέθεηαο. Παξά ηα πξνβιήκαηα νη λένη επηρεηξεκαηίεο ζπζηήλνπλ ζηνπο λένπο λα ηνικήζνπλ λα επηρεηξήζνπλ θαη λα μεθχγνπλ απφ ηελ αδξάλεηα θαη ηελ αλεξγία, ηψξα κάιηζηα πνπ έρεη «ρξενθνπήζεη» πιήξσο ην κνληέιν ηνπ βνιέκαηνο ζην δεκφζην. Οη λέεο επηρεηξήζεηο παξαδέρνληαη φηη έρνπλ πςειφ ξίζθν, δεδνκέλνπ φηη κφλν ην 1/3 φζσλ δεκηνπξγνχληαη επηβηψλνπλ. Δπίζεο, δεηήζεθε λα αιιάμεη ην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηηο επηρεηξήζεηο πνπ ρξενθνπνχλ θαη λα δίλεηαη κηα δεχηεξε επθαηξία γηα επηρεηξείλ ζηνπο λένπο, φπσο γίλεηαη ζηηο ΖΠΑ θαη πνιιέο επξσπατθέο ρψξεο. ηελ Διιάδα ππνζηήξημαλ φηη φπνηνο λένο απνηχρεη ζε κηα πξψηε πξνζπάζεηα 18

επηρεηξεκαηηθή, κεηά θαηαγξάθεηαη απφ πνιηηεία, πηζησηηθνχο νξγαληζκνχο θαη θνηλσλία σο θαηεζηξακκέλνο θαη δελ ηνπ δίλεηαη κηα δεχηεξε επθαηξία γηα επηρεηξείλ. Οη ηνκείο πνπ παξνπζηάδνπλ ελδηαθέξνλ θαη έρνπλ κέιινλ, εμσζηξέθεηα θαη θαηλνηνκία είλαη νη ππεξεζίεο πνπ ζρεηίδνληαη θαη κε ην δηαδίθηπν θαη νη λέεο ηερλνινγίεο. πζηήλνπλ ζηνπο ελ δπλάκεη επηρεηξεκαηίεο πξηλ πξνρσξήζνπλ λα ζθεθζνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο θαη πφζν απνθαζηζκέλνη είλαη λα πινπνηήζνπλ ην φλεηξφ ηνπο. Να θάλνπλ κηα έξεπλα αγνξάο γηα λα δνπλ κε ηη αθξηβψο ζα αζρνιεζνχλ, ζε πνηνπο ηνκείο θαη ζε πνηεο αγνξέο ζα πξέπεη λα απεπζπλζνχλ. Δπίζεο, ζρνιίαζαλ φηη ζηελ Διιάδα ππάξρεη πνιχ πεξηνξηζκέλε θνπιηνχξα γηα θαηνρχξσζε επξεζηηερληψλ ή ηξηαδηθψλ παηεληψλ, πνπ απηέο πνπ θαηνρπξψλνληαη ζε Δπξψπε, ΖΠΑ θαη Ηαπσλία. ηελ Διιάδα εηεζίσο ηφληζε θαηνρπξψλνληαη 15 ηξηαδηθέο παηέληεο, φηαλ ζηελ Δπξψπε 500 εθαη. Απηφ δείρλεη θαηά ηνπο νκηιεηέο φηη ππάξρεη κηθξή επηρεηξεκαηηθή αμηνπνίεζε ηεο θαηλνηνκίαο θαη φηη ζηελ Διιάδα δελ πξνσζείηαη ε έξεπλα. Σν 2009 απφ ηηο 15 παηέληεο ζηελ Διιάδα κφλν κηα ήηαλ παλεπηζηεκηαθή. Τπνζηήξημαλ, κάιηζηα, φηη αξθεηνί λένη Έιιελεο "κεηαλαζηεχνπλ" ζηελ Silicon Valley ζηηο ΖΠΑ, γηαηί δελ βξίζθνπλ νηθνλνκηθή ππνζηήξημε νη θαηλνηφκεο ηδέεο ηνπο. Δηδηθά ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ηε λεαληθή επηρεηξεκαηηθόηεηα (δηνηθεηηθά, πιεξνθόξεζεο θ.ι.π.) 1. Δθζπγρξνληζκφο ηνπ παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ θαη δεκηνπξγία ππνδνκψλ εγθαηάζηαζεο επηρεηξήζεσλ ηνπ δεπηεξνγελή ηνκέα, θαζψο θαη αμηνπνίεζε ηεο έξεπλαο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. 2. Βειηίσζε θαη αλαβάζκηζε ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ ηεο Πεξηθέξεηαο φπσο ηνπξηζηηθά ιηκάληα, παξάθηηνη θαη ινηπνί ρψξνη ηνπξηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο. Δηδηθφηεξα ηα πξψηα απνηεινχλ βάζε γηα ηελ παξαπέξα αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. 3. Αλαβάζκηζε ησλ πνιηηηζηηθψλ ππνδνκψλ θαη κλεκείσλ κε ζηφρν ηελ αλάδεημε ηεο 19

πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ζε πφιν έιμεο ηνπξηζκνχ. 4. Βειηίσζε βαζηθψλ νδηθψλ θαη ιηκεληθψλ ππνδνκψλ γηα ελδνλνκαξρηαθή επηθνηλσλία θαη ζχλδεζε κε ηηο απέλαληη αθηέο. 5. Βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ ηνπ πξσηνγελή ηνκέα θαη εηδηθφηεξα ηεο αγξνηηθήο νδνπνηίαο, ησλ αξδεπηηθψλ δηθηχσλ θαη ησλ αιηεπηηθψλ θαηαθπγίσλ. 6. Πξνζηαζία ηνπ δαζηθνχ δπλακηθνχ. 7. Δλίζρπζε ησλ ππνδνκψλ αιηείαο. 8. Βειηίσζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο απφ θαη πξνο ηα λεζηά θαη ζην εζσηεξηθφ ηνπο κε νδηθά θαη ιηκεληθά έξγα. 9. Δθζπγρξνληζκφο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο κέζσ ηεο ζπκπιήξσζεο ησλ θηηξηαθψλ ππνδνκψλ θαη ηνπ εμνπιηζκνχ, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζεί ζηηο απμεκέλεο ζχγρξνλεο απαηηήζεηο. 10. Δθζπγρξνληζκφο θαη επηιεθηηθέο παξεκβάζεηο δηαξζξσηηθνχ ραξαθηήξα ζηνπο παξαγσγηθνχο ηνκείο πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ηζφξξνπεο αλάπηπμεο θαη ζπκπιεξσκαηηθφηεηάο ηνπο, πνχ ζα ζπκβάιινπλ ζεηηθά ζηελ ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη ηελ άξζε ησλ ελδνπεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ (Παξάθηηεο πεξηνρέο Δλδνρψξα). 11. Τπνζηήξημε γηα ηε δηαρείξηζε, ιεηηνπξγία, παξαθνινχζεζε θαη έιεγρν ησλ δξάζεσλ ησλ αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ. Οη δξάζεηο αθνξνχλ ζηελ πξνεηνηκαζία, νξγάλσζε, δηαρείξηζε, παξαθνινχζεζε ηεο πινπνίεζεο, έιεγρν θαη αμηνιφγεζε ησλ πξνγξακκάησλ, θαζψο θαη ζε έξγα ή ελέξγεηεο πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηε βειηίσζε ησλ νξγαλσηηθψλ δνκψλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ζρεδηαζκνχ, πινπνίεζεο, παξαθνινχζεζεο, ειέγρνπ θαη αμηνιφγεζεο ησλ πξνγξακκάησλ. 12. Τπνζηήξημε ηεο εθαξκνγήο θαη πινπνίεζεο ησλ πξνγξακκάησλ 13. Τπνζηήξημε γηα ηελ επξεία δεκνζηφηεηα θαη πιεξνθφξεζε ησλ πξνγξακκάησλ. 14. Πξνπαξαζθεπαζηηθέο κειέηεο, νξγαλσηηθέο, αλαπηπμηαθέο, πεξηβαιινληηθέο, γεληθέο, ηερληθέο θιπ γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ δξάζεσλ ησλ πξνγξακκάησλ. 20

15. Πξνεηνηκαζία, επηινγή, αμηνιφγεζε, παξαθνινχζεζε ησλ πξνγξακκάησλ θαη ησλ έξγσλ. 16. πκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο ππνζηήξημεο ησλ κεραληζκψλ δηαρείξηζεο κε ηε ρξεζηκνπνίεζε εμσηεξηθψλ ζπκβνχισλ θαη εκπεηξνγλσκφλσλ. 17. πκβνπιεπηηθέο ππεξεζίεο ππνζηήξημεο ησλ θνξέσλ πινπνίεζεο απφ εμσηεξηθνχο εκπεηξνγλψκνλεο. 18. Γξάζεηο γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ δνκψλ δηαρείξηζεο θαη πινπνίεζεο, φπσο ηππνπνίεζε ιεηηνπξγηψλ, ελέξγεηεο πηζηνπνίεζεο, δαπάλεο γηα ηε πξψηε θάζε ιεηηνπξγίαο ηνπο, θιπ. 19. Αμηνινγήζεηο θαηά ηε δηάξθεηα θαη εθ ησλ πζηέξσλ ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. 20. Πξνκήζεηα, εγθαηάζηαζε θαη ζπληήξεζε ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ θαη ειεθηξνληθψλ ζπζηεκάησλ απαξαίηεησλ γηα ηε δηαρείξηζε ηεο παξαθνινχζεζεο. 21. πκκεηνρή ζε δηεζλείο ζπλαληήζεηο, εκεξίδεο θαη επηκνξθσηηθά ζεκηλάξηα ηφζν ησλ ζηειερψλ ησλ κεραληζκψλ δηαρείξηζεο, φζν θαη ησλ εκπιεθφκελσλ ζηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ θνξέσλ. 22. Δλεκέξσζε επαηζζεηνπνίεζε ησλ ελδηαθεξνκέλσλ θαη ηεο θνηλήο γλψκεο ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηα πξνγξάκκαηα, θαζψο θαη δξάζεηο δεκνζηνπνίεζεο ησλ απνηειεζκάησλ. 21

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΝΔΑΝΙΚΗ ΔΠΔΙΥΔΙΡΗΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑΚΑΙ ΣΟ ΔΞΩΣΔΡΙΚΟ Ζ πηθξή αιήζεηα, ηελ νπνία βηψλνπλ νη πεξηζζφηεξνη λένη ζηε ρψξα καο, είλαη φηη βξίζθνληαη εγθισβηζκέλνη ιφγσ έιιεηςεο επθαηξηψλ θαη ραξαθηεξίδνπλ ηε γλσζηή ζε φινπο «γεληά ησλ 700 επξψ». Οη λένη θαη θπξίσο ην θξάηνο δελ έρνπλ πηζηέςεη ζηελ έλλνηα ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο. Γελ έρνπλ θαηαλνήζεη πσο ε πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο δελ απνηειεί κφλν κηα πξνζπάζεηα αχμεζεο ηνπ εηζνδήκαηνο, αιιά έλα ζεκαληηθφ βήκα πξνο κεγαιχηεξε αλεμαξηεζία. Οξακαηηδφκαζηε ηελ κεηαηξνπή ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο αλάγθεο ζε κηα κνξθή επηρεηξεκαηηθφηεηαο επθαηξηψλ. Ζ πξνζπάζεηα πνπ θάλεη θάπνηνο ηνπ νπνίνπ ε αλάγθε είλαη λα βξεη απαζρφιεζε θαη λα έρεη έλα εηζφδεκα, ζπκπεξηιακβάλνληαο βηαζηηθέο θηλήζεηο θαη ζθέςεηο, ππεξβνιηθή αηζηνδνμία, άγλνηα θαη κεγάιν αληαγσληζκφ, πξέπεη λα αλαβαζκηζηεί ζε ηθαλφηεηα λα δηαπηζηψζεη κηα δήηεζε, κηα αλάγθε πνπ δελ έρεη θαιπθζεί, κηα επθαηξία γηα θέξδνο, ρσξίο απαξαίηεηα λα βξίζθεηαη θάησ απφ ηελ πίεζε ηεο αλάγθεο γηα απαζρφιεζε. Όινη κηιάκε γηα ηηο επηπηψζεηο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο πνπ βξίζθεηαη πιένλ έμσ απφ ηελ πφξηα καο, έρνληαο εθκεδελίζεη φιεο ηηο απνζηάζεηο. Ζ απειεπζέξσζε ησλ αγνξψλ θαη νη ηερλνινγηθέο αιιαγέο ηδηαίηεξα ζηελ πιεξνθνξηθή, ζηηο επηθνηλσλίεο θαη ζην δηαδίθηπν επηδξνχλ, πην άκεζα απφ πνηέ, θαη ζην πην απνκαθξπζκέλν ηκήκα θάζε εζληθήο, πεξηθεξεηαθήο ή ηνπηθήο νηθνλνκίαο, αιιά θαη θάζε επηρεηξεκαηηθήο κνλάδαο ρσξηζηά. Απηφ καο ππνρξεψλεη λα πξνηάζζνπκε παληνχ ηελ αξρή «ζθέςνπ παγθφζκηα, δξάζε ηνπηθά». Οη αλαθνξέο ζηελ πνιηηηθή γηα ηελ ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο αθνξνχλ δχν επίπεδα, ην επξσπατθφ θαη ην ειιεληθφ. ρεηηθά κε ην πξψην, ε αλάγθε πξνψζεζεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηελ Δπξψπε ζεσξείηαη, ηφζν σο βαζηθφο ζηφρνο, φζν θαη σο βαζηθφ εξγαιείν, ζην πιαίζην ηεο ιεγφκελεο «ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο». Μεηά ηελ Πξάζηλε Βίβιν γηα ηελ Δπηρεηξεκαηηθφηεηα ζηελ Δπξψπε (2003), πνπ ήηαλ ην πξψην θείκελν πνπ έζεηε ηα πξνβιήκαηα θαη πξνδηέγξαθε θάπνηνπο άμνλεο πνιηηηθψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπο, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή έρεη πξνρσξήζεη 22

ζηελ θαηάξηηζε ζεηξάο ρεδίσλ Γξάζεο (Action Plans) (2004, 2006) γηα ηελ πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ηφζν ζε επξσπατθφ, φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν. θνπφο ηεο παξνχζαο ελφηεηαο είλαη ε αλαθνξά ησλ ειιεληθψλ πνιηηηθψλ ζηελ αλάπηπμε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Ο θεληξηθόο ξόινο ηεο νηθνγέλεηαο ζηε ρξεκαηνδόηεζε λέωλ εγρεηξεκάηωλ Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ θεθαιαίσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ έλαξμε επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο πξνέξρεηαη απφ ηελ απνηακίεπζε ηνπ ίδηνπ ηνπ επηρεηξεκαηία. Σν ππφινηπν πξνέξρεηαη θπξίσο απφ ηελ νηθνγέλεηά ηνπ, ελψ έλα κηθξφηεξν κέξνο απφ ηξαπεδηθφ δαλεηζκφ θαη θξαηηθέο εληζρχζεηο. Χζηφζν, ν ξφινο ηεο νηθνγέλεηαο είλαη αθφκα ηζρπξφηεξνο ζηελ Διιάδα ζηελ πεξίπησζε ηεο ιεγφκελεο «άηππεο επέλδπζεο». Χο άηππνο επελδπηήο νξίδεηαη έλα άηνκν ην νπνίν ρξεκαηνδνηεί έλα λέν εγρείξεκα πνπ μεθηλάεη θάπνηνο άιινο, ρσξίο ν ίδηνο λα απνθηά ηελ ηδηνθηεζία νπνηνπδήπνηε κεξηδίνπ ηνπ λένπ εγρεηξήκαηνο. Δδψ απνθαιχπηεηαη φηη ν απνδέθηεο ηεο άηππεο επέλδπζεο είλαη θπξίσο ζπγγελήο ηνπ επελδπηή, πνζνζηφ πςειφηεξν απφ ηνλ αληίζηνηρν κέζν φξν ησλ ρσξψλ ηνπ GEM. Η ζηάζε ηεο ειιεληθήο θνηλωλίαο απέλαληη ζηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα Ζ ζηάζε ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο απέλαληη ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα δχζθνια, βέβαηα, κπνξεί λα απνηειέζεη αληηθείκελν πνιηηηθήο, δεδνκέλνπ φηη βαζίδεηαη ζε βαζεηά ξηδσκέλεο λννηξνπίεο, νη νπνίεο δελ κπνξνχλ λα γίλνπλ ζηφρνη ζπγθεθξηκέλσλ κέηξσλ θαη ξπζκίζεσλ κέζσ θπβεξλεηηθψλ πξνγξακκάησλ. Ίζσο ν ζεκαληηθφηεξνο άμνλαο πάλσ ζηνλ νπνίν ζα κπνξνχζαλ λα θηλεζνχλ θάπνηεο πξνζπάζεηεο ζε κηα ηέηνηα θαηεχζπλζε αθνξά ηε γεληθή πξνβνιή ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Ζ ειιεληθή θνηλσλία πξέπεη λα αξρίζεη λα εμνηθεηψλεηαη κε ηζηνξίεο 23

επηηπρίαο, κε έκθαζε φκσο φρη ζηα ζεηηθά πνπ πξνέθπςαλ γηα ην βηνηηθφ επίπεδν ηνπ ίδηνπ ηνπ επηρεηξεκαηία, αιιά ζην γεγνλφο φηη απηφο δεκηνχξγεζε θάηη θαηλνχξην (επηρείξεζε, πξντφλ, θιπ), ην νπνίν δελ ζα ππήξρε ρσξίο ηε δηθή ηνπ δξάζε. Δίλαη θαλεξφ φηη είλαη αθξηβψο απηή ε «δεκηνπξγηθή» πιεπξά ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο πνπ είλαη εμαηξεηηθά ππνβαζκηζκέλε ζηελ νπηηθή ηεο ειιεληθήο θνηλσλίαο. Τπάξρνπλ βέβαηα θαη ζηε ρψξα καο πξνγξάκκαηα ππνζηήξημεο ηφζν γηα λέεο εηαηξίεο φζν θαη γηα πθηζηάκελεο επηρεηξήζεηο πνπ (ζπγ)ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε κέζα ζηα πιαίζηα ηεο πνιηηηθήο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ αμηνπνίεζε λέσλ επηρεηξήζεσλ ζηα θξάηε κέιε ηεο. Σν κεηνλέθηεκα σζηφζν έγθεηηαη ζηελ ειιηπή ελεκέξσζε θαζψο δελ ππάξρεη έλαο επίζεκνο θαη εληαίνο θνξέαο παξνρήο πιεξνθνξηψλ γη απηά, ελψ νη ζρεηηθέο ηζηνζειίδεο παξνπζηάδνπλ ζηνηρεία θαη πιεξνθνξίεο ζπρλά κε πνιχπινθε θαη δπζλφεηε κνξθή. πλεπψο επαθίεηαη ζηελ αδηάθνπε ζέιεζε ηνπ επίδνμνπ επηρεηξεκαηία λα ζπιιέμεη θαη λα απνθσδηθνπνηήζεη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ρξεηάδεηαη γηα ηελ επηρείξεζή ηνπ, εθηφο θαη αλ απνθαζίζεη λα πξνζεγγίζεη εηαηξίεο ζπκβνχισλ, ζηηο νπνίεο βέβαηα ζα πξέπεη λα πιεξψζεη ζεκαληηθή πξνκήζεηα γηα ηηο ππεξεζίεο ηνπο. Έηζη, δελ ζα πξέπεη λα πξνθαιεί απνξία ην γεγνλφο απηφ πνπ ζπρλά-ππθλά θαηαγξάθεηαη ζηνλ εκεξήζην ηχπν, δειαδή φηη κεγάιν κέξνο ησλ ελ ιφγσ θεθαιαίσλ επηζηξέθεηαη ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, ζαλ λα κελ ππάξρεη θακία αλάγθε ππνζηήξημεο ησλ λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ ηδεψλ ζηε ρψξα καο. Ο λένο επηρεηξεκαηίαο ζηελ Διιάδα πξέπεη λ αλαδεηήζεη κφλνο ηνπ βνήζεηα γηα ηελ επηρείξεζή ηνπ θαη επίζεο λα είλαη εμαηξεηηθά απνθαζηζκέλνο γηα ηελ επηρεηξεκαηηθή ηνπ ηδέα ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα πείζεη ηξίηνπο λα ηε ρξεκαηνδνηήζνπλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά φκσο είλαη άθξσο απαξαίηεηε κηα πεξηζζφηεξν νξγαλσκέλε ζεζκηθή ππνζηήξημε απφ ηελ ειιεληθή πνιηηεία, ε νπνία ζα πξνζθέξεη αθξηβψο ηε δπλαηφηεηα ζην λέν επηρεηξεκαηία λα θπλεγήζεη ξεαιηζηηθά ην φλεηξφ ηνπ. 24

Η Δπηρεηξεκαηηθόηεηα ζηελ Διιάδα Γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπ πιαηζίνπ ιεηηνπξγίαο θαη ησλ ζπλζεθψλ πνπ επεξεάδνπλ θαη δηακνξθψλνπλ ηε λεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα ζηελ Διιάδα, θξίλεηαη ζθφπηκν λα παξνπζηαζηεί θαηαξρήλ ην γεληθφηεξν πιαίζην ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηελ Διιάδα, έηζη ψζηε λα πεξηγξαθεί αξρηθά ην επξχηεξν πεξηβάιινλ θαη εθείλεο νη ζπληζηψζεο πνπ ζπληεινχλ ζηε δηακφξθσζε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ απηήο θαζαπηήο ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Άιισζηε, θάζε πξνζπάζεηα θαηαλφεζεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζπλάδεη φρη κφλν κε ππνθεηκεληθνχο θαη εμεηδηθεπκέλνπο παξάγνληεο, αιιά θαη κε αληηθεηκεληθνχο θαη γεληθφηεξνπο παξάγνληεο πνπ θαζνξίδνπλ ην γεληθφηεξν επηρεηξεκαηηθφ πλεχκα ζε κηα θνηλσλία. Πξηλ φκσο αλαθεξζνχκε ζηελ Νεαληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη πσο απηή ππνζηεξίδεηαη ζήκεξα ζηελ Διιάδα αιιά θαη ηε ζχγρξνλε ελνπνηεκέλε Δπξψπε, ζεσξνχκε απαξαίηεην λα πξνζδηνξίζνπκε ηελ έλλνηα ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. ηνπο ηξεηο ζπληειεζηέο παξαγσγήο (εξγαζία, έδαθνο, θεθάιαην) πνπ νη θιαζζηθνί νηθνλνκνιφγνη φξηζαλ ζαλ απαξαίηεηνπο γηα ηελ παξαγσγή αγαζψλ, ε ζχγρξνλε νηθνλνκηθή ζεσξία αιιά θαη πξάμε πξνζδηφξηζε θαη έλα ηέηαξην, ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα Χο Δπηρεηξεκαηηθφηεηα νξίδεηαη ε αλάιεςε θάζε νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο απφ έλα άηνκν ή κηα ζπλεξγαδφκελε νκάδα αηφκσλ κε ζηφρν ηελ εμαζθάιηζε ηδησηηθνχ θέξδνπο, ζπκβάιινληαο ηαπηφρξνλα κε ηνλ ηξφπν απηφ, ζηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο νηθνλνκίαο ηεο θάζε ρψξαο, ζηελ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ζηελ ζπλνιηθφηεξε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε. Ζ επηρεηξεκαηηθφηεηα, φπσο επίζεο ε δηεχξπλζε ηεο παξαγσγηθήο βάζεο, απνηεινχλ ηηο θχξηεο ζπληζηψζεο γηα ηελ επίηεπμε κίαο βηψζηκεο εγρψξηαο νηθνλνκίαο πνπ ζα είλαη ηθαλή λα αληαπεμέιζεη ζηνλ δηεζλή νηθνλνκηθφ αληαγσληζκφ. Με απιά ιφγηα, ν επηρεηξεκαηίαο ζπλδπάδεη κε ηέηνην ηξφπν ηνπο ηξεηο παξαγσγηθνχο ζπληειεζηέο ψζηε λα έρεη φθεινο θέξδνο. Γηα λα γίλεη φκσο θάπνηνο επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα έρεη θάπνηα ηππηθά θαη νπζηαζηηθά πξνζφληα. Θα πξέπεη λα έρεη γλψζεηο, ηθαλφηεηεο, ζέιεζε θαη λα αλαιακβάλεη ηνλ θίλδπλν ηεο απνηπρίαο. Παξάιιεια ζα πξέπεη 25

ην πεξηβάιινλ ηεο ρψξαο ζην νπνίν πξφθεηηαη λα δξαζηεξηνπνηεζεί λα ππνζηεξίδεη ηελ αλάπηπμε ησλ επηρεηξήζεσλ. χκθσλα κε ην Παγθφζκην Παξαηεξεηήξην Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο (Global Entrepreneurship Monitor, GEM), επηρεηξεκαηηθφηεηα λνείηαη σο θάζε πξνζπάζεηα γηα δεκηνπξγία λέαο επηρείξεζεο ή λέαο δξαζηεξηφηεηαο, φπσο ην ειεχζεξν επάγγεικα, ε δεκηνπξγία ελφο λένπ επηρεηξεκαηηθνχ νξγαληζκνχ, ή ε επέθηαζε ήδε ππάξρνπζαο επηρείξεζεο, πνπ γίλεηαη απφ έλαλ ηδηψηε, απφ νκάδεο ηδησηψλ, ή απφ επηρεηξήζεηο πνπ ήδε ιεηηνπξγνχλ Ζ επηρεηξεκαηηθφηεηα απνηειεί έλαλ ζεκαληηθφ παξάγνληα πνπ θαζνξίδεη ην επίπεδν νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, αληαγσληζηηθφηεηαο, απαζρφιεζεο θαη θνηλσληθήο επεκεξίαο κηαο ρψξαο. ηηο ρψξεο κε ρακειφ εηζφδεκα, εληζρχεηαη ε εθδήισζε επηρεηξεκαηηθνχ ελδηαθέξνληνο αθνχ επηηείλεηαη ε αλάγθε απφθηεζεο ή αχμεζεο ηνπ εηζνδήκαηνο. Όζν ε νηθνλνκία πξννδεχεη θαη νη επηρεηξήζεηο κεγαιψλνπλ, ην επηρεηξεκαηηθφ ελδηαθέξνλ κεηψλεηαη αθνχ ππάξρνπλ πεξηζζφηεξεο δπλαηφηεηεο εχξεζεο ζηαζεξήο θαη απνδνηηθήο εξγαζίαο. Αθνινχζσο, αλ ην θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα απμεζεί πεξηζζφηεξν, ηφηε πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο ζπζηήλνληαη αθνχ ππάξρεη δηαζέζηκν θεθάιαην. Έηζη, δηαθξίλνληαη δχν ηχπνη επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ν βαζηθφο ηχπνο, δειαδή ε δεκηνπξγία θαη ρξεκαηνδφηεζε κηαο λέαο δξαζηεξηφηεηαο θαη ε εηαηξηθή επηρεηξεκαηηθφηεηα δειαδή, ε δξαζηεξηφηεηα ήδε ππαξρνπζψλ επηρεηξήζεσλ. ην εξψηεκα «αχμεζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ή ε βειηίσζε ηεο πνηφηεηάο ηεο»;, ε απάληεζε πξέπεη λα είλαη πξνηεξαηφηεηα ζε πνιηηηθέο κε έκθαζε ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Σν ζπκπέξαζκα απηφ αθνξά εμίζνπ ηφζν ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα ησλ θαζηεξσκέλσλ επηρεηξήζεσλ-ηελ θαηλνηνκηθφηεηά ηνπο δειαδή-φζν θαη ηελ θαηλνηνκηθφηεηα ησλ λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ εγρεηξεκάησλ. Ζ έκθαζε ζηελ πνηνηηθή ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο δίλεη πξνηεξαηφηεηα ζηελ ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο πςειψλ δπλαηνηήησλ. Χζηφζν, αλαθνξηθά κε ην ζέκα ηεο πνζφηεηαο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ εγρεηξεκάησλ πνπ μεθηλνχλ ζηε ρψξα ζε εηήζηα βάζε, ζεσξείηαη φηη ζεκαληηθή πνζνηηθή επίπησζε κπνξεί λα έρνπλ πνιηηηθέο πνπ απνζθνπνχλ πξψηα θαη θχξηα ζηελ άξζε ησλ εκπνδίσλ ζηελ άζθεζε 26

επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. ηφρνο πνιηηηθήο εδψ κπνξεί λα είλαη ν νξζνινγηθφο ππξήλαο ηνπ πξνβιήκαηνο, δεηήκαηα δειαδή φπσο ην ζηίγκα-ηφζν θνηλσληθφ, φζν θαη επηρεηξεκαηηθφ-πνπ ζπλνδεχεη κηα απνηπρία, ή ε επαγγεικαηηθή αλαζθάιεηα πνπ ραξαθηεξίδεη ηνλ επηρεηξεκαηία ν νπνίνο βξίζθεηαη ζηε θάζε ηεο πινπνίεζεο ελφο επηρεηξεκαηηθνχ ζρεδίνπ πνπ δελ είλαη βέβαην φηη ζα επηηχρεη. Ζ Πξάζηλε Βίβινο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο (2003) πεξηιακβάλεη ζεκαληηθέο πξνηάζεηο πνιηηηθήο πνπ πξέπεη λα εμεηαζηνχλ θαη γηα ηελ Διιάδα. Ζ εθθίλεζε ελφο λένπ επηρεηξεκαηηθνχ εγρεηξήκαηνο απαηηεί επίπνλεο θαη ρξνλνβφξεο δηαδηθαζίεο θαη επαθέο κε ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο. Μνινλφηη ε θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα έρεη βειηησζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα, ν αξηζκφο απηψλ ησλ δηαδηθαζηψλ εμαθνινπζεί λα παξακέλεη πςειφο. Έλα κέηξν πνιηηηθήο πνπ πξέπεη λα εμεηαζηεί είλαη ε ζεζκνζέηεζε κηαο κφλν δεκφζηαο ππεξεζίαο πνπ λα αλαιακβάλεη ηε δηεθπεξαίσζε φισλ ησλ απαηηνπκέλσλ δηαδηθαζηψλ, κέζα ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Ζ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ηεο έξεπλαο αλαδεηθλχεη ηφζν ηε ζεκαζία ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, φζν θαη ην ρακειφ χςνο ησλ θεθαιαίσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηε κεγάιε πιεηνςεθία ηέηνησλ εγρεηξεκάησλ. Αλαδεηθλχεη επίζεο ην γεγνλφο φηη ζηελ Διιάδα ζε απηά ηα επίπεδα ρξεκαηνδφηεζεο θπξηαξρνχλ νη άηππεο κνξθέο, κε θαζνξηζηηθφ κάιηζηα ηνλ ξφιν ηεο νηθνγέλεηαο. Απηφ πνπ θαίλεηαη φηη απνπζηάδεη απφιπηα απφ ηε ρψξα καο είλαη ρξεκαηνδνηηθνί κεραληζκνί εμεηδηθεπκέλνη ζηελ ελίζρπζε κηθξψλ θαη πνιχ κηθξψλ δξαζηεξηνηήησλ. Ζ ζηξαηεγηθή ελίζρπζεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο πςειψλ δπλαηνηήησλ, απαηηεί ηνλ ζρεδηαζκφ πνιηηηθψλ πνπ ζα ζηνρεχνπλ ζηελ αλαβάζκηζε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ήδε εθδειψλνληαη. Σέηνηεο πνιηηηθέο κπνξεί λα είλαη νξηδφληηεο ξπζκίζεηο κε ζθνπφ ηελ αλαβάζκηζε- θπξίσο ηερλνινγηθή- κηθξψλ θαη πνιχ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ. Βνεζψληαο ηελ ηερλνινγηθή αλαβάζκηζε κηαο κηθξήο επηρείξεζεο δελ επηηπγράλεηαη απιψο ε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο πνπ ήδε έρεη, αιιά ηεο δίλνληαη εθφδηα κε ηα νπνία ζα κπνξνχζε ζηε ζπλέρεηα λα ζηξαθεί ζε επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα επθαηξίαο, αθφκα θαη αλ ε αξρηθή ηεο ιεηηνπξγία είρε 27

σο θίλεηξν ηελ αλάγθε. Μάιηζηα, βαζηθφο ζηφρνο δελ πξέπεη λα είλαη απιψο ε απφθηεζε ηερλνινγίαο (π.ρ. ε απφθηεζε ππνινγηζηή), αιιά θαη ε εμνηθείσζε κε απηήλ κέζσ πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο ζηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο. Μηα ζηξαηεγηθή ελίζρπζεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο κε έκθαζε ζηελ πνηφηεηα θέξλεη ζην πξνζθήλην ην δήηεκα ηεο έξεπλαο θαη ηερλνινγίαο. Ζ Διιάδα βξίζθεηαη ζηελ ηειεπηαία ζέζε ησλ ρσξψλ ηεο Δ.Δ. φζνλ αθνξά ηηο δαπάλεο γηα έξεπλα. Με δεδνκέλε ηελ ρακειή ζέζε ηεο ρψξαο καο ζε ζρέζε κε ηελ εηαηξηθή επηρεηξεκαηηθφηεηα, είλαη πξνθαλήο ε αλάγθε εθαξκνγήο πνιηηηθψλ ελζάξξπλζεο ηεο εξεπλεηηθήο πξνζπάζεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ. Σέηνηεο πνιηηηθέο κπνξεί λα δίλνπλ έκθαζε είηε ζηελ νηθνλνκηθή ελίζρπζε ησλ επηρεηξήζεσλ (κέζσ επλντθψλ θνξνινγηθψλ ξπζκίζεσλ γηα ηελ ελζάξξπλζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο Έξεπλαο θαη Αλάπηπμεο), είηε ζηε ζεζκηθή πξνψζεζε ηεο ζπλεξγαζίαο αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο θαη ηα παλεπηζηήκηα θαη ηα εξεπλεηηθά θέληξα. Απφ ηε ζθνπηά κηαο πνιηηηθήο - πνηνηηθήο ελίζρπζεο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ην δήηεκα δελ εμαληιείηαη ζην πξφβιεκα ησλ δαπαλψλ. Γηα ηελ πνηνηηθή ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο έρεη κεγαιχηεξε ζεκαζία ε «άξξεηε» γλψζε πνπ απνθηάηαη απφ ηελ εκπεηξία ηεο έξεπλαο, παξά ε «ξεηή» γλψζε πνπ πεξηθιείεηαη ζην ίδην ην εξεπλεηηθφ πξντφλ. ε απηή ηε βάζε, απνθηά ηδηαίηεξε ζεκαζία ε ελίζρπζε ηεο έξεπλαο ζηα Παλεπηζηήκηα, δηφηη εθεί επηηπγράλεηαη ε εμνηθείσζε, κε ηε ζχλδεζε ηεο έξεπλαο κε ηε δηδαζθαιία, κεγάινπ αξηζκνχ λέσλ κε ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο. Οη ζθέςεηο απηέο νδεγνχλ ζην πνιπζπδεηεκέλν ζέκα ηεο ζχλδεζεο ηεο εθπαίδεπζεο-θαη κάιηζηα ηεο ηξηηνβάζκηαο-κε ηελ παξαγσγή. Σν δεηνχκελν εδψ δελ είλαη απιψο ε ελαξκφληζε ησλ εηδηθνηήησλ πνπ πξνζθέξνπλ ηα ΑΔΗ κε ηηο αλάγθεο ηεο αγνξάο. Απηφ πνπ έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα είλαη ε πξνεηνηκαζία ησλ θνηηεηψλ θαη γηα ην ελδερφκελν λα αθνινπζήζνπλ επηρεηξεκαηηθή ζηαδηνδξνκία, πξάγκα πνπ ζπλεπάγεηαη ηφζν ηε κεηάδνζε ελφο ζπλφινπ γλψζεσλ γχξσ απφ ζέκαηα δηνίθεζεο, φζν θαη κηα πξνεηνηκαζία «αληίιεςεο επθαηξηψλ» ζηνλ αληίζηνηρν ηνκέα γλψζεο θάζε θνηηεηή. Σν γεγνλφο φηη ε επηρεηξεκαηηθφηεηα επθαηξίαο αθνξά θπξίσο λένπο πνπ ήδε εξγάδνληαη, ζεκαίλεη φηη ε θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο ησλ λέσλ κπνξεί λα έρεη ζεηηθέο επηπηψζεηο ζηελ 28

αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθφηεηαο πςειψλ δπλαηνηήησλ. Με άιια ιφγηα, ε ελζάξξπλζε ηεο απαζρφιεζεο ησλ λέσλ, πέξα απφ ηα επλφεηα ζεηηθά απνηειέζκαηά ηεο ζην θνηλσληθφ επίπεδν θαη ζην γεληθφ επίπεδν απαζρφιεζεο ζηε ρψξα, ηαπηφρξνλα δεκηνπξγεί θπηψξηα θαη λέσλ επηρεηξεκαηηψλ, πνπ πεξηθιείεηαη ζην ίδην ην εξεπλεηηθφ πξντφλ. ε απηή ηε βάζε, απνθηά ηδηαίηεξε ζεκαζία ε ελίζρπζε ηεο έξεπλαο ζηα Παλεπηζηήκηα, δηφηη εθεί επηηπγράλεηαη ε εμνηθείσζε, κε ηε ζχλδεζε ηεο έξεπλαο θαη κε ηε δηδαζθαιία, κεγάινπ αξηζκνχ λέσλ κε ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο. Γεληθά ζηνηρεία επηρεηξεκαηηθόηεηαο ζηελ Διιάδα 2 Παξφιν πνπ ε Διιάδα, ζχκθσλα κε ηηο ζηαηηζηηθέο ηνπ Παγθνζκίνπ Παξαηεξεηεξίνπ γηα ηελ Δπηρεηξεκαηηθφηεηα, βξίζθεηαη πεξίπνπ ζην ίδην επίπεδν κε ηηο ππφινηπεο επξσπατθέο ρψξεο φζνλ αθνξά ην Γείθηε πλνιηθήο Δπηρεηξεκαηηθήο Γξαζηεξηφηεηαο (πεξίπνπ 7% ηνπ πιεζπζκνχ κεηαμχ 18 θαη 64 εηψλ), δχν ραξαθηεξηζηηθά ηε δηαθνξνπνηνχλ απφ ηηο ππφινηπεο ρψξεο (ΗΟΒΔ 2004): Πξψηνλ, εκθαλίδεη ηδηαίηεξα πςειφ πνζνζηφ Δπηρεηξεκαηηθήο Αλάγθεο, δειαδή εθδήισζε επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ιφγσ έιιεηςεο ελαιιαθηηθψλ δπλαηνηήησλ απαζρφιεζεο θαη δεχηεξνλ, είλαη πξνζαλαηνιηζκέλε ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζε πξντφληα θαη ππεξεζίεο πνπ απεπζχλνληαη ζηνπο θαηαλαισηέο, παξά ζε άιιεο επηρεηξήζεηο. Παξάιιεια, κφιηο ην 16% ραξαθηεξίδεηαη σο Τςειψλ Γπλαηνηήησλ, ελψ ε εηαηξηθή επηρεηξεκαηηθφηεηα απνηειεί ζηελ ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ππφζεζε κεγάισλ επηρεηξήζεσλ. Έηζη ζπλνιηθά, ε Διιάδα θαηαηάζζεηαη ζρεηηθά ρακειά ζηηο πεξηζζφηεξεο ζπγθξηηηθέο θαηεγνξίεο. Ζ επηρεηξεκαηηθφηεηα ζηελ Διιάδα απνηειεί θαηά βάζε αηνκηθή ππφζεζε, δεδνκέλνπ φηη θαηά κέζν φξν, νη ηδηνθηήηεο κηαο λέαο επηρείξεζεο είλαη κφιηο 1,5 άηνκα, ελψ θάζε λέα επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα δεκηνπξγεί επηπιένλ δχν ζέζεηο (πέξαλ ηνπ ηδηνθηήηε) απαζρφιεζεο. Μφλν εληφο ηνπ 2003, δαπαλήζεθαλ γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε λέσλ επηρεηξήζεσλ πεξίπνπ 6 δηο 29