Προστασία προσωπικού από ενδοεργαστηριακές λοιμώξεις Ασφαλείς Εργαστηριακές Πρακτικές στη Λήψη, Μεταφορά και Παραλαβή Μικροβιολογικών ειγμάτων Μαθήματα Ελληνικής Μικροβιολογικής Εταιρείας 30/1/2008 Κανελλοπούλου Μαρία, Βιοπαθολόγος Αν. ιευθ., Σισμανόγλειο, Γ. Ν. Α.
Ορισμoί Επαγγελματική έκθεση : Κάθε τυχαία έκθεση σε δυνητικά μολυσματικά σωματικά υγρά ή αντικείμενα κατά τη διάρκεια της εργασίας. Νοσοκομειακή λοίμωξη : Λοίμωξη που συμβαίνει σε ασθενή * κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στο νοσοκομείο για άλλη διαφορετική αιτία, ή εμφανίζεται μετά τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο όπου μολύνθηκε **. * ή προσωπικό (ιατρικό, βοηθητικό, νοσηλευτικό) ή επισκέπτες προμηθευτές ** συνήθως 48 72h ή και περισσότερο (χρόνος επώασης).
Οδοί Μετάδοσης Λοιμωδών Νοσημάτων 1. Αιματογενής άμεση : - τρύπημα ή τραυματισμός από αιχμηρό αντικείμενο - επαφή με μολυσμένο βλεννογόνο λύση συνέχειας δέρματος έμμεση :-τυχαία από μολυσμένη επιφάνεια 2. Αναπνευστική 3. Εντεροστοματική 4. Με επαφή άμεση έμμεση
Μικροοργανισμοί αιματογενώς μεταδιδόμενοι 1. Οιός HBV 2.Ο ιός HCV 3.Ο ιός HDV 4.O ιός HIV
Αριθμός περιπτώσεων μόλυνσης από HBV σε εργαζόμενους στο χώρο της υγείας Πηγή : CDC (2002 a)
Eπίπτωση Ηπατίτιδας Β ανά 100.000 εργαζόμενους στο χώρο της υγείας Πηγή : CDC (2002a)
Κατανομή & αριθμός επιβεβαιωμένων περιπτώσεων HIV μόλυνσης εργαζομένων στο χώρο της υγείας (CDC 2003) ΚΕΕΛΠΝΟ : - 125 περιστατικά επαγγελματικής έκθεσης στον HIV (2003 26) - σε κανένα δεν καταδείχθηκε επαγγελματική μετάδοση
Σχετικός κίνδυνος ορομεταστροφής μετά από έκθεση σε ιούς που μεταδίδονται αιματογενώς ιός HBV HbsAg-pos σχετικός κίνδυνος (%) HbeAg-neg 5 HbeAg-pos 19-30 HCV 1,8 HIV 0,13 (0,09-0,3) Epidemiol. Rev.1994, 16:437 CDC MMWR Morb Mortal 1998(RR -19) : 1-39
Κατανομή των 10.378 αναφερόμενων τραυματισμών μεταξύ εργαζομένων στα νοσοκομεία 23 % 77% Πηγή : CDC (2002 b)
Παράγοντες κινδύνου μόλυνσης από HIV 1. Συχνότερη και στενότερη επαφή με HIV ασθενείς-φορείς 2. Ο επιπολασμός της νόσου (π.χ. Ελλάδα Los Angeles) 3. To στάδιο της νόσου του ασθενούς 4. Το είδος και το διαμέτρημα της βελόνας 5. Η ύπαρξη ορατού αίματος μεγάλη ποσότητα ιού 6. Το βάθος του τρυπήματος
Ασφαλείς πρακτικές στη λήψη - διαχείρηση δειγμάτων αίματος 1.Χρήση ελαστικών γαντιών 2.Τολύπια με αντισηπτικό 3.Τολύπια με απολυμαντικό 4.Σωληνάρια κενού αέρος 5. οχείο απόρριψης αιχμηρών
Ασφαλείς πρακτικές στη λήψη μεταφορά και διαχείριση δειγμάτων αίματος
Ασφαλείς πρακτικές στη διαχείριση δειγμάτων αίματος 1.Συγκεντρωμένα εργαλεία (στατό, λαβίδες, σωληνάρια ) 2.Συγκεντρωμένα αντιδραστήρια 3.Όχι περιττές βόλτες 4. Οχι συνωστισμός 5.Όχι διακοσμητικά φυτά
Προτεινόμενες Οδηγίες σε περίπτωση επαγγελματικής έκθεσης σε ιούς Ηπατίτιδας και HIV www.keelpno.gr
Μικροοργανισμοί που μεταδίδονται με την αναπνευστική Οδό Μικρόβια 1. GAS 2. N.meningitidis 3. C.diphtheriae 4. M.pneumoniae 5. B.pertusis 6. L.pneumophila 7. M.tuberculosis Ιοί 1. Rubella 2. Measles 3. Varicella 4. Mumps 5. RSV 6. Parvo B19 7. Influenzaeparainfluenzae 8. Adenoviruses 9. Rhinoviruses 10.Metapneumovirus Μύκητες Aspergillus spp..
Λήψη δειγμάτων ανώτερου αναπνευστικού συστήματος
Ασφαλείς εργαστηριακές πρακτικές στη λήψη μεταφορά-επεξεργασία επεξεργασία δειγμάτων από το αναπνευστικό σύστημα 1.Χρήση μάσκας 2.Χρήση ειδικών γυαλιών 3.Χρήση μπλούζας 4.Χρήση γαντιών
Ασφαλής εργαστηριακή πρακτική στη λήψη μεταφορά-επεξεργασία επεξεργασία δείγματος από το αναπνευστικό σύστημα.
Ασφαλής εργαστηριακή λήψη και μεταφορά πτυέλων Βρογχικών εκκρίσεων - BAL 1.Ευανάγνωστη σήμανση του ονόματος του αρρώστου 2.Ενδείκνυται μετά τη συλλογή να σκουπίζεται το δοχείο εξωτερικά με βαμβάκι εμποτισμένο σε λυσοφορμίνη (Tb)
Προστασία από σταγονίδια πιτσιλίσματα
Ασφαλείς πρακτικές στην επεξεργασία αναπνευστικών δειγμάτων Χρήση θαλάμου βιολογικής ασφάλειας ΙΙ - Ανάδευση με κλειστό πώμα σωληναρίου -Άνοιγμα του πώματος μετά από 2-3min - στόμιο σωληναρίου προς τα μέσα
Κίνδυνος κατά τη Φυγοκέντρηση 1. ημιουργία νεφελώματος. 2. Πιτσίλισμα. 3. Σπάσιμο σωληναρίου. Ασφαλής πρακτική φυγοκέντρησης 1.Η φυγόκεντρος δεν παραβιάζεται κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της. 2.Η φυγόκεντρος ανοίγει 5 min μετά το πέρας της φυγοκέντρησης.
Ασφαλείς πρακτικές στην επεξεργασία αναπνευστικών δειγμάτων
Μικροοργανισμοί που μεταδίδονται με την εντεροστοματική οδό Μικρόβια 1. Salmonella 2. Shigella 3. Aeromonas 4. Campylobacter 5. E.coli 6. Yersinia Iοί 1. Rota 2. Adenoviruses 3. Astroviruses 4. HAV 5. Norovirus κ.λ.π Παράσιτα 1. G. lamblia 2. E.vermicularis 3. T.trichiura κ.λ.π
Οδηγίες συλλογής δείγματος κοπράνων 1.Χρήση ειδικού δοχείου 2.Ποσότητα ~ ½ του δοχείου 3.Σωστή σήμανση-μεταφορά Προσοχή Η κένωση γίνεται σε ευρύστομο δοχείο πλαστικό ή τύπου foil και μετά μεταφέρεται στο ειδικό δοχείο
Sellotape test ή Scotch Tape ή Cellulose tape test 1.Έναρξη της κολλητικής επιφάνειας 1,5 εκ από την αντικειμενοφόρο πλάκα 2. Γύρισμα στην αντίθετη πλευρά κόψιμο του sellotape 3. Πίεση στη περιπρωκτική χώρα σταθερά και πολλές φορές 4. Σήμανση Αποστολή του δείγματος σε πλαστικό σακκουλάκι
Ασφαλείς εργαστηριακές πρακτικές για πρόληψη λοιμωδών νόσων που μεταδίδονται με την εντεροστοματική οδό 1.Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών 2.Αποφυγή καπνίσματος στο χώρο εργασίας 3.Αποφυγή μεταφοράς ποτών-τροφίμων στο χώρο εργασίας 4.Ανάγκη ύπαρξης χώρου κατάλληλα διαμορφωμένου για τις παραπάνω ανάγκες.
Μικροοργανισμοί που μεταδίδονται με επαφή Μικρόβια Πολυανθεκτικά G MRSA VRE GAS Brucella spp. Β.anthracis Άτυπα μυκοβ. Ιοί HSV HPV VZV Adeno 1,2,3,4,6,8,9,10 15,17,19,20,22,29, 37(επιπεφυκίτις) Μύκητες ερματόφυτα Επιδερμόφυτα Candida Παράσιτα Φθείρες Ακάρεα
MRSA θυλακίτις Μολυσματικό κηρίο(s.aureus+/-gas)
HSV HSV VZV H PV
Ονυχομύκωση
Ψώρα
Φθειρίαση τριχωτού κεφαλής Κόνιδες
Ασφαλείς εργαστηριακές πρακτικές για πρόληψη λοιμωδών νόσων που μεταδίδονται με επαφή 1.Μπλούζα μιας χρήσης 2.Χρήση γαντιών 3.Πλύσιμο χεριών
Βασικά Μέτρα Προφύλαξης στο Εργαστήριο 1.Μπλούζα καλά κουμπωμένη και με σωστή μανσέτα. Αλλαγή δύο φορές την εβδομάδα ή συχνότερα
2.Ασφαλής Ασφαλής Τεχνική Αφαίρεσης γαντιών
3. Πλύσιμο χεριών συχνά και πάντα όταν βγαίνουμε από το εργαστήριο (πηγή πηγή ΚΕΕΛΠΝΟ)
4. Η παραλαβή των δειγμάτων σε ειδικό χώρο μέσα στο εργαστήριο σε στατό ή δίσκους που απολυμαίνονται συχνά 5. Αιμοληψίες σε χωριστό δωμάτιο 6. Αποφυγή δημιουργίας νεφελωμάτων σταγονιδίων-πιτσιλίσματος 7. Σωστή χρήση συντήρηση θαλάμου βιολογικής ασφάλειας
8. Σωστή χρήση δοχείων απόρριψης αιχμηρών
9. Καθημερινή ή κατά τις προδιαγραφές ετοιμασία απολυμαντικού, που θα υπάρχει σε όλους τους πάγκους 10. Κατάργηση των πιπετών στόματος. Χρήση αυτόματων πιπετών ή προπιπέτας 11. Απολύμανση των αναλυτών με διάλυμα χλωρίνης ή φαινολικό ή αλδεύδης καθημερινά
12. Αποφυγή χρήσης ανοιχτών παπουτσιών
13. Κατάλληλη φροντίδα μαλλιών
14.Απομάκρυνση των τρυβλίων σε ειδικά κουτιά και η μεταφορά τους από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό
Αποστολή δειγμάτων
Αποστολή δειγμάτων
Απολύμανση Απολύμανση του χώρου εργασίας μετά το πέρας της καθημερινής εργασίας με 10% χλωρίνη ή άλλο απολυμαντικό
Προτεινόμενοι εμβολιασμοί 1.Ηπατίτιδας Β 2.Τετάνου διφθερίτιδας (αναμνηστικό) 3.Ερυθράς 4.Ιλαράς 5.Γρίπης Έλεγχος αντισωμάτων 1.CMV 2.Τοξόπλασμα ερμοαντίδραση Mantoux
Μηνύματα 1.Η εργασία στο Εργαστήριο είναι επίπονη, δεν είναι όμως απαραίτητο, ούτε μοιραίο να γίνεται επικίνδυνη. 2.ΌλοιΌλοι μας οφείλουμε να συμπεριφερόμαστε με κοινή λογική, υπευθυνότητα και ετοιμότητα απέναντι στους κινδύνους. 3.Οι κανόνες που δόθηκαν προστατεύουν όχι μόνον εμάς τους εργαζόμενους στα εργαστήρια, αλλά και αυτούς που μας περιμένουν στο σπίτι.