FRAMME LIFE NAT08//GR//000533 ΑΘΗΝΑ 2010 ΜΕΛΕΤΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ FRAMME LIFE08 NAT/GR/000533 ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΡΟΔΟ
Το FRAMME, "Μεθοδολογία Αποκατάστασης Πυρόπληκτων Μεσογειακών Δασών - Ασφάλεια & Αποδοτικότητα 4 Παρεμβάσεων στην NATURA 2000 της Ρόδου", με Αριθ. Σύμβασης LIFE08 NAT/GR/000533, χρηματοδοτείται κατά 50% από τον μηχανισμό LIFE+ (Nature & Biodiversity) της Γενικής Δ/νσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει συνολικό προϋπολογισμό 1.636.750. Την συνολική διαχείριση του FRAMME έχει η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και τους τρεις δήμους της Ρόδου που επλήγησαν από την καταστροφική πυρκαγιά το καλοκαίρι του 2008, τον Δήμο Λινδίων, Δήμο Αταβύρου και Δήμο Νότιας Ρόδου. FRAMME, Fire Restoration Methodology for Mediterranean Forests - environmental safety & sustainability of 4 interventions in the Rhodes NATURA 2000 site with contract number LIFE08 NAT/GR/000533 is a project co-financed by 50% by the European Commissions LIFE+ Programme and has a total budget of 1.636.750. The management of the project is carried out by Elliniki Etairia Society for Environment & Cultural Heritage as a Coordinating Beneficiary. Associate Beneficiaries to the Project are The Agricultural University of Athens as well as the three municipalities in Rhodes affected by the devastating fires of 2008; Municipality of Lindos, Municipality of Ataviros and the Municipality of South Rhodes. Στοιχεία επικοινωνίας: Εργαστήριο Οικολογίας και Προστασίας Περιβάλλοντος, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Καθηγητής Γ. Αράπης Ιερά Οδός 75, Βοτανικός Τηλ: 210 5294465 Βιβλιογραφικά στοιχεία: Δικάρου, Ε.. (2010). Μελέτη υδάτινων πόρων στην περιοχή υλοποίησης του έργου FRAMME LIFE08 NAT/GR/000533 στην νήσο Ρόδο. URL: http://www.ellet.gr/framme 1
EXECUTIVE SUMMARY During the summer of 2008, the island of Rhodes was marked by a wildfire, which threatened protected areas and regions with high ecological importance, burning more than 100.000 acres. This wildfire affected some important productive infrastructures and degraded the natural resources of the island. The fire approached and entered the north-western part of the Natura region (GR4210005) burning 10,5% of its total area. In addition, 34% (13.766 acres) of the two wildlife protected areas that are situated at the edge of the affected area were burnt. The area of interest to this study is located in the central part of the island of Rhodes and covers an area of about 40km 2. It constitutes an area that is formed from the polygon of the burnt area and includes the boundaries of the municipalities of Ataviros (14,7km 2 ) and Lindion (21,3km 2 ) to the east, the boundary of the municipality of South Rhodes to the south and finally the Natura polygon of the Natura region (GR421000). It is located on the southeastern hills of Ataviros Mountain and it is characterized as semi-mountainous (altitude 200-600m) and a small part as low elevation (less than 200 m). The relief of the area is relatively variable but is generally characterized as gentle. The slopes do not exceed 30%, and occasionally have a gradient of less than 5%. The study area consists of whole or parts of 4 hydrological basins These are, the basin of Gadouras (which is the biggest basin of Rhode) and Fonias to the north, the basin of Kipiriona in the centre and the basin of Asklipinou to the sourth. The drainage network of the area is well developed, dendritic type which drains the whole area eastward. There are 4 main and several secondary streams, which drain the area and create an elongated basin with a NW-SE direction. There are three existing manufactured facilities of water storage in the area. There is a small reservoir-lake in Asklipinos basin (V=700 m3) and two dams in the streams of Lardos (V=6.600 m3) and Gadouras (V=60.000 m3). Particular reference should be made to the dam of Gadouras basin which is under construction, and will form the biggest dam in the area. According to the hydrological balance model of BEMERMHN (calculates the evapotranspiration using Thornthwaite method - the mean monthly precipitation has been determined in million cubic meters, using the data of the Hellenic National Meteorological Service), the basin of Gadouras has the following values: precipitation= 119,75 hm 3, surface runoff=39,49 hm 3, infiltration=17,08 hm 3 and real evapotranspiration=63,18 hm 3, the basin of Fonia: precipitation=32,72 hm 3, surface runoff=7,46 hm 3, infiltration=4,09 hm 3 and real evapotranspiration=21,17 hm 3, the basin of Kipiriona: precipitation= 28,05 hm 3, surface 2
runoff=6,69 hm 3, infiltration=3,99 hm 3 and real evapotranspiration=17,37 hm 3 and finally the basin of Asklipinou: precipitation= 23,07 hm 3, surface runoff=6,50 hm 3, infiltration=3,39 hm 3 and real evapotranspiration=13,17. According to the geological structure of the area, the existing geological formations are characterized by their various levels of permeability, which are influenced directly by the compactness of the rocks or the coherence of the sediments. From a hydro geological point of view, the area is characterized by the presence of low and non-permanent outflow springs. The major number of the springs is dominated in pliopleistocene clastic formations, with a direction parallel to these formations. Generally the heterogeneity of the grain formations, which constitute the main geological structure of the area, do not promote the collection of significant amounts of water in aquifers.. Summarizing, the underground aquifer of the area is related to the calcareous formations and constitutes the karstic aquifer, which together with the clastic formations compose the total grainy aquifer. The karstic aquifer that appears in the areas of Archagellos, Profitis Helias and the Sgouros formation has a remarkable recharge and significant discharge rate, and can therefore be exploited. A series of small springs which are drained exactly to the point that the grain formation aquifer outcrops, provides a small amount of the water supply needs. Moreover, the spring water quality is expected to be acceptable, since there are no potential pollution sources upstream. It has to be mentioned that the utilization of the spring water would require further exploitation facilities. As far as the surface water of the area is concerned, most of the streams appear to have non-permanent flow, while those that have permanent are characterized by low discharge rates. The utilization of surface waters can be made by the construction of low dams or small soil-made reservoirs by the streams, which will retain a sufficient amount of water during the humid period. 3
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΟΙΜΙΟ 2 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4 2 ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ 6 3 ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 10 3.1 Υδρολογικές λεκάνες απορροής περιοχής μελέτης 10 3.2 Υδρογραφικό δίκτυο περιοχής μελέτης 11 3.3 Υδρολογικό ισοζύγιο 13 3.4 Υπάρχοντα έργα νερού 15 4 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑ 16 4.1 Γενικά 16 4.2 Υδρογεωλογικές συνθήκες περιοχής μελέτης 20 4.3 Ποιότητα υδάτων 21 5 ΧΡΗΣΗ/ΚΑΛΥΨΗ ΓΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ 40 6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 42 7 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 42 4
ΠΡΟΟΙΜΙΟ Η παρούσα αφορά τη μελέτη των υδάτινων πόρων στην περιοχή που σχηματίζεται από το πολύγωνο της καμένης έκτασης (πυρκαγιά 2008) με τα πολύγωνα των Δήμων Ατάβυρου, Λινδίων και Νότιας Ρόδου της νήσου Ρόδου. Η μελέτη αποτελεί θεματικό αντικείμενο Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης, η οποία στοχεύει στην αποσαφήνιση των ιδιαίτερων περιβαλλοντικών παραμέτρων στην καμένη έκταση εντός της περιοχής GR4210005, η οποία αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Φύση 2000. Αντικείμενο της μελέτη υδάτινων πόρων είναι η ανάλυση των χερσαίων υδάτινων πόρων με ιδιαίτερα αντικείμενα το υδρογραφικό δίκτυο και τη λεκάνη απορροής της περιοχής ενδιαφέροντος, αλλά και το ισοζύγιο ύδατος τόσο ως προς την ετήσια διακύμανση των εισροών και εκροών του όσο και ως προς την αντίστοιχη των αποθεμάτων του, επιφανειακών και υπόγειων. Επίσης αντικείμενο μελέτης θα αποτελέσει η ποιότητα των χερσαίων υδάτινων πόρων ως προς τα φυσικά και χημικά τους συστατικά. Η παρούσα μελέτη συμβάλει, σε συνδυασμό με την κλιματολογική μελέτη στον τελικό εντοπισμό των πειραματικών τεμαχίων και τον ορθολογικό σχεδιασμό του προγράμματος αρδεύσεων τους. Ειδικότερα αντικείμενα συμβολής θα αποτελέσουν οι εκτιμήσεις σχετικά με το υδρογραφικό δίκτυο και την λεκάνη απορροής, οι οποίες θα συνεκτιμηθούν με σκοπό να αυξήσουν τα περιθώρια ασφαλείας σχετικά με την εφαρμογή των αρδεύσεων και λιπάνσεων. Τα μέλη της ομάδας μελέτης, όπως αυτά αναφέρονται στη συνέχεια, έχουν αποδεδειγμένα γνώση των τοπικών συνθηκών του τομέα της έρευνας. Η ομάδα μελέτης είναι: Ε. Δίκαρου, Msc Γεωλόγος Περιβαλλοντολόγος, με εμπειρία άνω των 5 ετών σε θέματα εφαρμοσμένης και περιβαλλοντικής γεωλογίας, χαρτογράφησης και σύνταξης ψηφιακών θεματικών χαρτών. Α. Κοντάρη, Msc Γεωλόγος Περιβαλλοντολόγος, με εμπειρία άνω των 5 ετών σε θέματα εφαρμοσμένης και περιβαλλοντικής γεωλογίας, χαρτογράφησης και σύνταξης ψηφιακών θεματικών χαρτών. Γ. Μιγκίρος, Δρ. Γεωλόγος, Καθηγητής Γεωλογίας, με εμπειρία άνω των 30 ετών, σε θέματα περιβαλλοντικής και εφαρμοσμένης γεωλογίας και γεωλογικών χαρτογραφήσεων. Ε. Ψωμιάδης, Δρ. Εφαρμογών Τηλεπισκόπησης και GIS, Γεωπόνος- Περιβαλλοντολόγος, με εμπειρία άνω των 10 ετών σε θέματα διαχείρισης περιβάλλοντος, χαρτογράφησης και εκτίμησης γαιών, με μεθόδους Τηλεπισκόπησης και Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. 5
1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Διοικητικά η νήσος Ρόδος ανήκει στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στο Νομό ωδεκανήσου, έχει έκταση 1398.07 km 2 και πληθυσμό 117.007 (απογραφή 2001, ΕΣΥΕ). Είναι το μεγαλύτερο νησί του Νομού, σε έκταση και πληθυσμό, µε πρωτεύουσα την πόλη της Ρόδου η οποία είναι και πρωτεύουσα. Απαρτίζεται από τους Δήµους: Αρχαγγέλου, Ατάβυρου, Αφάντου, Ιαλυσού, Καλλιθέας, Καµείρου, Λινδίων, Νότιας Ρόδου, Πεταλούδων και Ρόδου. Η νήσος Ρόδος χαρακτηρίζεται ως ημιορεινή - ορεινή, µε υψηλότερη κορυφή αυτή του Αγ. Ιωάννη (1.216m) στο όρος Ατάβυρος, στο δυτικό-κεντρικό τμήμα του νησιού. Χαρακτηριστική είναι η ανάπτυξη ενός ορεογραφικού άξονα ΒΒΑ-ΝΝ κατεύθυνσης, που χωρίζει το νησί σε δύο τµήµατα, δυτικό και ανατολικό το οποίο είναι και το µεγαλύτερο. Τα πεδινά τµήµατα του νησιού αποτελούν το 25% της συνολικής έκτασης. Το καλοκαίρι του 2008, η Ρόδος σημαδεύτηκε από μια μεγάλη πυρκαγιά, η οποία απείλησε προστατευόμενες περιοχές και περιοχές με σημαντικές οικολογικές αξίες, καίγοντας περισσότερα από 100.000 στρέμματα. Η πυρκαγιά αυτή επηρέασε σημαντικές παραγωγικές υποδομές και υποβάθμισε τους ζωτικούς πόρους του νησιού. Η πυρκαγιά εισήλθε, στο βορειοδυτικό τμήμα της περιοχής NATURA GR4210005, όρη Αττάβυρος και Ακραμύτης, Ακρωτήρι Αρμενιστής και παράκτια ζώνη Απολακκιάς, καίγοντας το 10,5% της συνολικής έκτασής της (Εικόνα 1). Επιπρόσθετα, κάηκε το 34% (13.766 στρ.) της συνολικής έκτασης δύο καταφυγίων άγριας ζωής που βρίσκονται στα όρια με την καμένη περιοχή (Εικόνα 2). Εικόνα 1. Σύνολο καμένης έκτασης Ιουλίου 2008 και προστατευόμενες περιοχές Ρόδου. Εικόνα 2. Σύνολο καμένης έκτασης Ιουλίου 2008 και Καταφύγια Άγριας Ζωής Ρόδου. Η περιοχή ενδιαφέροντος τοποθετείται στο κεντρικό τμήμα της νήσου Ρόδος και καλύπτει έκταση περίπου 40km 2. Ουσιαστικά αποτελεί την περιοχή που σχηματίζεται από το πολύγωνο της καμένης έκτασης, τα πολύγωνα των Δήμων Ατάβυρου (14,7km 2 ), δυτικό τμήμα, Λινδίων (21,3km 2 ), ανατολικό τμήμα και Νότιας Ρόδου (3,4km 2 ), νότιο τμήμα και το πολύγωνο εντός της καμένης περιοχής που ορίζει η περιοχή Natura GR4210005. 6
Η περιοχή μελέτης βρίσκεται νότια της πόλης της Ρόδου και καλύπτει τμήμα του όρους Ατάβυρος, με υψόμετρο τα 1200m. Το υψηλότερο χωριό στην περιοχή είναι ο Έμπωνας, σε υψόμετρο 800m (Εικόνα 3). Ο Aρχάγγελος βρίσκεται στην ανατολική ακτή του νησιού, νότια της πόλης της Ρόδου. Κοντινότερο βουνό είναι το Στρογγυλό. Στο δρόμο προς την παραλία του βρίσκεται η σπηλιά του Κούμελλου, με τους περίφημους σταλακτίτες. Νότια του νησιού, σε απόσταση 60km από την πόλη της Ρόδου στο Γεννάδιον έχει κατασκευαστεί το ομώνυμο φράγμα, κατασκευάστηκε το 1989 και βρίσκεται 2km απόσταση από την Απολακκιά. Εικόνα 3. Οριοθέτηση της περιοχής μελέτης από την τομή της καμένης περιοχής, με την περιοχή Natura GR4210005 και τα όρια των Δήμων. 2. ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Η περιοχή ενδιαφέροντος απαντάται στα νοτιοανατολικά πρανή του όρους Ατάβυρος και χαρακτηρίζεται ημιορεινή (απόλυτο υψόμετρο 200-600m) έως πεδινή (υψόμετρο μικρότερο των 200m), με μέγιστο απόλυτο υψόμετρο τα 600m. Το ημιορεινό τμήμα αναπτύσσεται στο δυτικό τμήμα της περιοχής ενδιαφέροντος και καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση (38km 2 ), ενώ το πεδινό απαντάται στο ανατολικό τμήμα και καταλαμβάνει πολύ μικρή έκταση (2km2, Εικόνες 4 και 5). 7
Το ανάγλυφο της περιοχής παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία και γενικά χαρακτηρίζεται ως ήπιο. Οι κλίσεις των πρανών στη μεγαλύτερη έκταση δεν ξεπερνούν το 30%, ενώ δημιουργούνται εσωτερικές επιφάνειες πλέον επίπεδες, αλλά και επιπεδώσεις, με κλίσεις μικρότερες του 5%. Για τον προσδιορισμό των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των πρανών του ανάγλυφου δημιουργήθηκε ο χάρτης κλίσεων των πρανών της περιοχής ενδιαφέροντος. Σχεδιάστηκαν 7 κλάσεις ταξινόμησης του μέτρου της κλίσης, που είναι οι: επίπεδες περιοχές 0-2%, πολύ ήπια κλίση 2-5%, ήπια κλίση 5-8%, μέτρια κλίση 8-15%, μέτρια απότομη κλίση 15-30%, απότομη κλίση 30-45%, πολύ απότομη κλίση >45%. Η έκταση που καλύπτει κάθε κλάση κλίσεων στην περιοχή μελέτης παρουσιάζεται στον πίνακα 1, με τις μέτρια απότομες και απότομες κλίσεις να αποτελούν την κυρίαρχη κλάση με ποσοστό 38,73 και 19,13% αντίστοιχα (Εικόνα 6). Ο χάρτης κλίσεων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την συσχέτισή του με την κάλυψη/χρήση γης και άλλους θεματικούς χάρτες, για τον καθορισμό ευαίσθητων περιοχών στη διάβρωση και σε μία πιθανή μελλοντική υποβάθμιση γης. Ο προσανατολισμός των πρανών της περιοχής ενδιαφέροντος είναι γενικά κατεύθυνσης ΒΑ (26,25%) και ΝΑ (33,21%). Ο χάρτης προσανατολισμού των κλίσεων των πρανών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διερεύνηση του καθορισμού μιας πιθανής σχέσης του με το είδος και την πυκνότητα της βλάστησης, καθώς και άλλων τύπων κάλυψης/χρήσης γης, καθώς και τον βαθμό φωτεινότητας ή έκθεσης σε ανέμους μιας περιοχής (Εικόνα 7). Τα κύρια γεωμετρικά χαρακτηριστικά του προσανατολισμού των πρανών αναλύονται στον πίνακα 2. Πίνακας 1. Έκταση και ποσοστό των κλάσεων ταξινόμησης του μέτρου των κλίσεων. Χαρακτηρισμός κλίσης Κλίση (%) Έκταση (km 2 ) Ποσοστό (%) επίπεδες περιοχές 0-2 1.30 3.24 πολύ ήπια κλίση 2-5 3.47 8.67 Ήπια κλίση 5-8 3.24 8.10 μέτρια κλίση 8-15 6.92 17.30 μέτρια απότομη κλίση 15-30 15.49 38.73 απότομη κλίση 30-45 7.65 19.13 πολύ απότομη κλίση >45 1.93 4.83 8
Πίνακας 2. Έκταση και ποσοστό των κλάσεων προσανατολισμού των κλίσεων των πρανών. Κλίση Έκταση (km 2 ) Ποσοστό (%) ΒΑ 10.50 26.25 ΝΑ 13.28 33.21 ΝΔ 9.54 23.87 ΒΔ 6.67 16.67 9
Εικόνα 4. Ψηφιακό υψομετρικό μοντέλο. Εικόνα 5. Υψομετρικές ζώνες. 10
Εικόνα 6. Κλίσεις πρανών (%). Εικόνα 7. Προσανατολισμός των κλίσεων των πρανών (%). 11
3. ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 3.1. Υδρολογικές λεκάνες απορροής περιοχής μελέτης Η νήσος Ρόδος περιλαμβάνει 53 υδρολογικές λεκάνες απορροής, µε επιφάνειες που κυμαίνονται από 3 έως 190km 2. Στην περιοχή μελέτης βρίσκονται, κατά ένα μεγάλο ή μικρό τμήμα τους, 4 λεκάνες απορροής. Η λεκάνη του Γαδουρά και του Φονιά στο βόρειο τμήμα, του Κηπηριώνα στο κεντρικό τμήμα και του Ασκληπινού στο νότιο τμήμα (Εικόνα 8). Η μεγαλύτερη υδρολογική λεκάνη, έκτασης 190km 2, αντιστοιχεί στη λεκάνη απορροής του Γαδουρά, που είναι και η μεγαλύτερη στη Ρόδο. Τα κύρια φυσιογραφικά χαρακτηριστικά των λεκανών απορροής και συγκεκριμένα τι αυτά προσδιορίζουν, όπως η έκταση, το µέσο και μέγιστο υψόμετρο, η μέση κλίση και ο δείκτης κυκλικότητας, δίνονται στους παρακάτω πίνακες 3 και 4. Πίνακας 3. Βασικές μορφομετρικές παράμετροι ανάλυσης υδρογραφικού δικτύου. Παράμετρος Υπολογισμός Μονάδες Αναφορά Περιγραφή Υδρολογική λεκάνη απορροής Έκταση (Α) Μετρήθηκε km 2 - Το συνολικό εμβαδό της λεκάνης απορροής του ποταμού ή ρέματος Υπολογίζεται από την Μέση τιμή υψομέτρου (hmedian) Υπολογίστηκε m - υψομετρική καμπύλη έως εκείνο το υψόμετρο, για το οποίο το ποσοστό 50% της έκτασης της λεκάνης βρίσκεται πάνω από αυτό Μέση κλίση λεκάνης Δείκτης κυκλικότητας (Circularity ratio) BS = ΣLi*d/A % Gregory & Walling 1973 Rc = 4πΑ/P 2 - Miller 1953 Ο λόγος του συνολικού μήκους των ισοϋψών καμπυλών επί την ισοδιάσταση προς το εμβαδό της λεκάνης Ο λόγος του εμβαδού της λεκάνης προς το λόγο του εμβαδού του κύκλου που έχει περίμετρο ίση με την περίμετρο της λεκάνης. Οι τιμές του συντελεστή κυμαίνονται από 0 έως 1, με την τιμή 1 να αντιστοιχεί σε λεκάνη μορφής τέλειου κύκλου Πίνακας 4. Χαρακτηριστικά των λεκανών απορροής της περιοχής μελέτης. Αριθμός λεκάνης Όνομα Λεκάνης Έκταση (km 2 ) Μέσο Υψόμετρο (m) Μέγιστο Υψόμετρο (m) Μέση κλίση (%) είκτης κυκλικότητας Λ610 Ρ. Γαδουράς 189.79 277.3 1216.0 15.1 0.43 Λ615 Ρ. Φονιάς 63.67 182.4 512.6 13.6 0.27 Λ616 Ρ. Κηπηριώνας 46.88 269.7 1019.1 16.5 0.25 Λ619 Ρ. Ασκληπινός 41.38 228.1 509.3 12.7 0.31 Σύνολο νήσου 1407.68 187.8 1216.0 13.8 0.28 12
Εικόνα 8. Οι 4 λεκάνεςαπορροής που αποστραγγίζουν την περιοχή μελέτης 3.2. Υδρογραφικό δίκτυο περιοχής μελέτης Το υδρογραφικό δίκτυο είναι καλά αναπτυγμένο, δενδριτικού τύπου και αποστραγγίζει την περιοχή γενικά προς τα ανατολικά. Στα υψηλότερα υψομετρικά τμήματα της περιοχής το υδρογραφικό δίκτυο παρουσιάζει πολύ καλή ανάπτυξη, η οποία προς τα χαμηλότερα τμήματα εξελίσσεται σε μονόκλωνη, εξαιτίας της μεγάλης κατά βάθος ανάπτυξης των ρεμάτων. Η ταξινόμηση του υδρογραφικού δικτύου, καθώς και η επεξεργασία του κατά κλάδο, για την περιοχή ενδιαφέροντος αναλύεται στον πίνακες 5. Στον πίνακα αυτό παρουσιάζεται η κατάταξη των υδατορευμάτων της νήσου κατά Strahler. Η κατάταξη γίνεται ανά λεκάνη απορροής. Στη νήσο Ρόδο εμφανίζονται υδατορεύµατα μέχρι και 6ης τάξης στη λεκάνη του Ρ. Γαδουράς. Υδρολογικά η περιοχή ενδιαφέροντος αποστραγγίζεται σχεδόν στο σύνολό της από τέσσερα κύρια ρέματα και μερικά δευτερεύοντα, τα οποία και δημιουργούν επιμήκεις υδρολογικές λεκάνες ΒΔ-ΝΑ διεύθυνσης. Το ρέμα Ασκληπινός αποστραγγίζει το νότιο τμήμα, το ρέμα του Κηπηριώνας το κεντρικό και τα ρέματα Φονιάς και Γαδουράς, τα οποία κυρίως αποστραγγίζουν το βόρειο τμήμα (Εικόνα 9). 13
Τα χαρακτηριστικά του υδρογραφικού δικτύου της νήσου, δίνονται ανά λεκάνη απορροής, στον πίνακα 6 που ακολουθεί, όπου περιλαμβάνονται πληροφορίες για το συνολικό μήκος των υδατορευµάτων, το μήκος της κύριας μισγάγγειας και την πυκνότητα του δικτύου. Σύμφωνα µε αυτόν, το μέγιστο μήκος μισγάγγειας παρατηρείται στη λεκάνη Ρ. Γαδουράς, όπου φτάνει τα 28,9km. Πίνακας 5. Κατάταξη υδατορευµάτων των 4 λεκανών απορροής σε τάξεις κατά Strahler. Αριθμός Όνομα λεκάνης Μήκος Μήκος Μήκος Μήκος Μήκος Μήκος λεκάνης 1ης Τάξης 2ης Τάξης 3ης Τάξης 4ης Τάξης 5ης Τάξης 6ης Τάξης (km) (km) (km) (km) (km) (km) Λ610 Ρ. Γαδουράς 329,9 142,6 61,0 53,6 14,7 15,1 Λ615 Ρ. Φονιάς 100,7 46,6 28,2 9,6 15,8 - Λ616 Ρ. Κηπηριώνας 87,3 42,7 14,8 20,9 0,8 - Λ619 Ρ. Ασκληπινός 86,5 38,3 12,7 8,6 10,7 - Σύνολο νήσου: 2240,0 1037,0 508,2 309,9 121,4 26,6 Εικόνα 9. Το υδρογραφικό δίκτυο των 4 λεκανών απορροής που αποστραγγίζουν την περιοχή μελέτης. 14
Πίνακας 6. Χαρακτηριστικά υδρογραφικού δικτύου των 4 λεκανών απορροής. Αριθμός Όνομα λεκάνης Συνολικό Μήκος κύριας Πυκνότητα λεκάνης μήκος ρεμάτων µισγάγγειας υδρογραφικού δικτύου (km) (km) Λ610 Ρ. Γαδουράς 617.0 28.9 3.25 Λ615 Ρ. Φονιάς 201.1 20.3 3.16 Λ616 Ρ. Κηπηριώνας 166.5 20.0 3.55 Λ619 Ρ. Ασκληπινός 156.7 18.3 3.79 Σύνολο νήσου 4243.1 28.9 3.01 3.3. Υδρολογικό ισοζύγιο Για τον υπολογισμό του υδρολογικού ισοζυγίου χρησιμοποιήθηκε το μοντέλο BEMERMHN, που υπολογίζει την εξατμισοδιαπνοή με βάση τη μέθοδο Thornthwaite. Η μέση μηνιαία βροχή έχει προσδιοριστεί από τα δεδομένα της ΕΜΥ μέχρι και το1991. Η μέση μηνιαία θερμοκρασία έχει αναχθεί στο μέσο υψόμετρο της περιοχής, που υπολογίζεται στο υδατικό διαμέρισμα. Η ποσότητα νερού στη ζώνη κατακράτησης έχει προσδιοριστεί από τα γεωλογικά δεδομένα της περιοχής (ΥΠΑΝ 2006). Το μηνιαίο και υπερετήσιο υδρολογικό ισοζύγιο της Ρόδου απεικονίζονται στους πίνακες 7 και 8. Αδρομερές Μοντέλο Βροχής - Απορροής - Τύπου Thornthwaite Η χρήση του αδρομερούς μοντέλου βροχής - απορροής αποσκοπεί στην όσο το δυνατόν καλύτερη προσομοίωση των διεργασιών του υδρολογικού κύκλου, σε επίπεδο λεκάνης απορροής, ακόμα και σε περιοχές που δεν υπάρχουν υδρομετρικά δεδοµένα για ρύθμιση. Η εφαρμογή του μοντέλου γίνεται σε όλες τις υδρολογικές λεκάνες της νήσου Ρόδου, για το χρονικό διάστημα της κοινής περιόδου (10/1985-9/2001), σε μηνιαίο βήμα. Το μοντέλο χρησιμοποιεί τις επιφανειακές χρονοσειρές βροχόπτωσης και δυνητικής εξατμισοδιαπνοής που υπολογίστηκαν στα προηγούμενα βήματα. Στην απλοποιημένη μορφή που επιλέχθηκε, το μοντέλο βροχής - απορροής χρησιμοποιεί τις παραμέτρους Κ, µ, κ, που αναφέρονται στη χωρητικότητα της λεκάνης απορροής, στο ρυθμό κατείσδυσης και στην άμεση απορροή της βροχόπτωσης, αντίστοιχα. Οι παράμετροι αυτές εκτιμώνται και προσαρμόζονται ανά λεκάνη µε χρήση της γεωγραφικής πληροφορίας του υδρογεωλογικού υποβάθρου και των χρήσεων γης. Πραγματοποιήθηκε η κατηγοριοποίηση των χρήσεων γης της νήσου ανάλογα µε το βάθος ριζοστρώματος (0, 600, 1000 και 1400 mm), η ταξινόμηση του υδρολιθολογικού υποβάθρου της νήσου ανάλογα µε τη διαπερατότητα (μεγάλη, μέτρια έως μεγάλη, μέτρια και μικρή έως 15
μηδενική), καθώς και η ταξινόμηση του ίδιου υποβάθρου ανάλογα µε τη μηχανική σύσταση (χονδρόκοκκο, μεσόκοκκο και λεπτόκοκκο). Πίνακας 7. Μηνιαίο υδρολογικό ισοζύγιο (mm). Ρόδος Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαϊ Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος Ρ 194.4 101.6 90.1 23.1 20.3 1.2 0.5 0.0 0.0 74.8 110.3 202.1 818.4 ΕΤ 20.0 22.9 30.8 33.7 35.8 31.2 34.0 21.6 30.5 71.1 42.4 26.7 400.7 RO+I 170.4 78.7 59.3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.8 18.4 90.1 417.7 Ρ = Βροχόπτωση, ΕΤ= Πραγματική εξατμισοδιαπνοή, RO+I= Απορροή και κατείσδυση Πίνακας 8. Υδρολογικό ισοζύγιο σε υπερετήσια βάση. Σταθμός Ύψος βροχής (mm) Πραγματική εξατμισ/πνοή* (mm) Είδος υδροφορέα** Ρόδος 818 400 (49%) Κοκκώδης Καρστικός Απορροή*** (mm) 355.3 (85%) 12.1 (3%) Κατείσδυση*** (mm) 62.7 (15%) 405.4 (97%) Μικτός 250.8 (60%) 167.2 (40%) * Η εξατμισοδιαπνοή έχει αναχθεί με βάση τη θερμοκρασία του μέσου υψομέτρου ανά τμήμα του υδατικού διαμερίσματος. Τα ποσοστά είναι επί της βροχόπτωσης. ** Σε περίπτωση αδιαπέρατου υποβάθρου θεωρούμε 97% απορροή και 3% κατείσδυση της ενεργού βροχόπτωσης. Η μέση υπερετήσια βροχή έχει προσδιοριστεί από τα δεδομένα της ΕΜΥ μέχρι το 1991. *** Το ποσοστό είναι επί της ωφέλιμης βροχής μετά την αφαίρεση της εξατμισοδιαπνοής. Με επεξεργασία αυτών των τιμών ανά λεκάνη απορροής, προκύπτουν οι υπολογισμένες τιμές αυτών των παραμέτρων του μοντέλου, που δίνονται στον πίνακα 9 που ακολουθεί. Πίνακας 9. Παράμετροι αδροµερούς μοντέλου ανά λεκάνη απορροής. Αριθµός λεκάνης Λεκάνη Κ κ µ Λ610 Ρ. Γαδουράς 163 0.088 0.010 Λ615 Ρ. Φονιάς 196 0.099 0.007 Λ616 Ρ. Κηπηριώνας 231 0.102 0.007 Λ619 Ρ. Ασκληπινός 165 0.092 0.010 Μέση ανηγµένη τιµή νήσου: 165 0.088 0.011 Τα αποτελέσματα προσομοίωσης του αδρομερούς μοντέλου βροχής - απορροής δίνονται σε γενικευμένη μορφή, ανά λεκάνη απορροής, στον πίνακα 10 που ακολουθεί. Οι ποσότητες των υδρολογικών μεγεθών παρουσιάζονται σε mm ανηγμένα στην επιφάνεια της λεκάνης, που αναφέρονται και σε εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Πρόκειται για τα μέσα 16
ετήσια μεγέθη του διαστήματος προσομοίωσης (10/1985-9/2001). Τα αποτελέσματα για την επιφανειακή απορροή και την κατείσδυση δίνονται και ως ποσοστά (%). Πίνακας 10. Αποτελέσματα αδρομερούς υδρολογικού μοντέλου σε επίπεδο λεκάνης απορροής. Λεκάνη Έκταση (Km 2 ) Βροχόπτωση (mm) (hm 3 ) Απορροή (mm) (hm 3 ) (%) Κατείσδυση (mm) (hm 3 ) (%) Πραγµ. Εξάτµ/νοή (mm) (hm 3 ) Ρ. Γαδουράς 189.79 631 208 90 333 119.75 39.49 17.05 63.18 33 14 Ρ. Φονιάς 63.67 514 117 64 332 32.72 7.46 4.09 21.15 23 13 Ρ. Κηπηριώνας 46.87 598 142 85 370 28.05 6.67 3.99 17.36 24 14 Ρ. Ασκληπινός 41.38 557 157 82 318 23.07 6.50 3.39 13.17 28 15 Με βάση τα αποτελέσματα του αδρομερούς μοντέλου βροχής - απορροής προκύπτει ότι βρίσκονται σε συμφωνία µε τις αντίστοιχες εκτιμήσεις για την κατείσδυση που έγινε µε βάση τα γεωλογικά-υδρολιθολογικά στοιχεία. Επιπλέον των στοιχείων αυτών, στο αδρομερές μοντέλο συνυπολογίζεται η επίδραση των χρήσεων γης (ΥΠΑΝ 2006). 3.4. Υπάρχοντα έργα νερού Στη νήσο Ρόδο υπάρχουν τρία κατασκευασμένα έργα ταμίευσης ύδατος και άλλα 4 προβλέπεται να κατασκευαστούν μελλοντικά. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στο υπό κατασκευή φράγμα στη θέση Γαδουρά, που είναι το μεγαλύτερο της ευρύτερης περιοχής μελέτης. Το όνομα, το είδος, η πληροφορίες κατασκευής και ο όγκος των έργων αυτών, που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή μελέτης, δίνονται στον ακόλουθο πίνακα 11 (Εικόνα 10). Ο όγκος του ταμιευτήρα αναφέρεται στην ωφέλιμη ποσότητα ταμίευσης, πληροφορία που είναι συνήθως διαθέσιμη από την αντίστοιχη μελέτη του έργου. Στον ίδιο πίνακα υπάρχει το όνομα της ευρύτερης λεκάνης απορροής που τροφοδοτεί κάθε έργο (ΥΠΑΝ 2006). 17
Πίνακας 11. Τεχνικά έργα ταμίευσης ύδατος. Είδος Όνομα Όγκος ταµ. Αριθμός έργου (m 3 ) λεκάνης Όνομα λεκάνης Λιμνοδεξαμενή Ασκληπιείου 700 Λ619 Ρ. Ασκληπινός Φράγμα Λάρδου 6600 Λ615 Ρ. Φονιάς Φράγμα Γαδουρά 60000 Λ610 Ρ. Γαδουράς Εικόνα 10. Η υδρολογική πληροφορία και τα υπάρχοντα και σχεδιαζόμενα έργα νερού στην ευρύτερη περιοχή μελέτης 4. Υδρογεωλογία 4.1. Γενικά Η σύνθετη και περίπλοκη λιθογεωλογία της Ρόδου που οφείλεται κυρίως στην μεγάλη της έκταση και το πλήθος των γεωλογικών σχηματισμών που εμφανίζονται στη νήσο, αλλά και στην τεκτονική της διάρθρωση µε πτυχωσιγενείς ορογενετικές κινήσεις, έντονες τεκτονικές διαρρήξεις και επωθήσεις τριών αλλόχθονων ζωνών, δημιουργούν μεγάλες διαφοροποιήσεις, από θέση σε θέση, που παρατηρούνται όσον αφορά τα υδρολιθολογικά χαρακτηριστικά των σχηματισμών, ακόμα και μέσα στον ίδιο γεωλογικό σχηματισμό. Έτσι, κάνουν δύσκολο το έργο της κατάταξης των σχηματισμών σε κατηγορίες όσον αφορά την υδροπερατότητα τους και τη δημιουργία εκτεταμένης υπόγειας υδροφορίας (Εικόνα 11). 18
Σε πολύ γενικές γραμμές οι στρωματογραφικές ενότητες κατατάσσονται ως προς την υδροπερατότητα τους ως κάτωθι (Εικόνα 11): -Τεταρτογενείς σχηματισμοί και αποθέσεις: αποτελούνται από προσχώσεις από αργίλους, αμμούχους αργίλους και κροκαλοπαγή. Παρουσιάζονται σε μικρό πάχος που δεν ξεπερνά τα 20m. Χαρακτηρίζεται ως ημιπερατός έως αδιαπέρατος σχηματισμός. -Σύστημα λεβαντινίων ιζημάτων: Εναλλαγές κροκαλοπαγών, ψαμμιτών και µαργών μεγάλου πάχους. Πρόκειται για διαπερατό σχηματισμό σε ότι αφορά τα κροκαλοπαγή και σχεδόν αδιαπέραστο στα μαργαϊκά μέρη. -Σχηματισμός Σγουρός: Εναλλαγές χαλαρών κροκαλοπαγών και άμμων, µε αργιλικά πετρώματα. Πρόκειται για διαπερατό σχηματισμό σε ότι αφορά τα κροκαλοπαγή και την άμμο και σχεδόν αδιαπέραστο στα αργιλικά μέρη. -Σύστημα Βάτη: Εναλλαγές µαργών µε ψαμμίτες και κροκαλοπαγή. Γενικά αδιαπέραστα πετρώματα έκτος των κροκαλοπαγών στρώσεων. -Εκρηξιγενή πετρώματα: Αποτελούνται από σύστημα διαβασών, ραδιολαριτών και οφιολίθων. Γενικά θεωρούνται αδιαπέραστα πετρώματα. Πιθανόν να παρουσιάζουν δευτερογενή ρηξιγενή διαπερατότητα. -Φλύσχης: συνίσταται από εναλλαγές κροκαλοπαγών και αργιλοκροκαλοπαγών. Ουσιαστικά παρουσιάζεται αδιαπέραστος σχηματισμός και είναι διαπερατός µόνο στα κροκαλοπαγή στρώματα. -Ασβεστόλιθοι Λίνδου: Παρουσιάζουν έντονη καρστικοποίηση σε τόσο βαθμό ώστε έχουν δημιουργηθεί και σπήλαια. Πρόκειται για ολοπερατούς σχηματισμούς. -Ασβεστόλιθοι Προφήτου Ηλία: Οι ασβεστόλιθοι παρουσιάζουν έντονη καρστικοποίηση. Πρόκειται για ολοπερατούς σχηματισμούς. -Ασβεστόλιθοι Αρχαγγέλου: ασβεστόλιθοι επωθηµένοι των στρωμάτων του φλύσχη στο δάπεδο του στρώματος εμφανίζονται ισχυρές υδροφορίες. Πρόκειται για ολοπερατούς σχηματισμούς. -Φλύσχης Κατταβιάς: Σε γενικές γραμμές µε πολύ χαμηλή διαπερατότητα λόγω των ψαμμιτικών στρώσεων. -Ασβεστόλιθοι του όρους Αττάβυρου: Καρστικοποιηµένοι ασβεστόλιθοι Εκφορτίζονται κατευθείαν στην θάλασσα. Αναλυτικά οι επιμέρους στρωματογραφικοί ορίζοντες κατατάσσονται ως προς την υδροπερατότητά τους ως κάτωθι (Εικόνα 12): o Σχηµατισµοί µε περατότητα ελάχιστη έως πολύ χαµηλή (Σ.Κ 1 3 %) ιαβάσες και ραδιολαρίτες Κοπριάς : (Kd), Οφιόλιθοι : (Ο). 19
o Σχηµατισµοί µε περατότητα πολύ χαμηλή έως χαμηλή (3 % <Σ.Κ. 8%) Λεβαντίνια ιζήµατα: (If), Ψαµµίτης Μεσαναγρού: (Ms), Μάργες Αγ. Μηνά: (Μη), Σχηµατισµός Θαρί : (Th), Φλυσχικό µέλος µεγάλο Κάλαβρο (Km), Φλυσχικό µέλος "Καράκια" (Kk), Φλυσχικό µέλος Σταφυλία (Ks), Φλυσχικό µέλος Λαέρµα (Κι), Φλυσχικό µέλος Σιάνα (Kf), Φλυσχικό µέλος "Κάλαθος µέλος" (Κχ), Πυριτικοί Ασβεστόλιθοι Ατεµάρη. (An), Φλύσχης Αρχιπόλεως : (Ar) o Σχηματισμοί µε περατότητα χαμηλή έως μέτρια (8%<Σ.Κ. 20%) Αλούβια (á), Μάργες, άµµοι, χάλικες Σχηµατισµού Σγούρου: (s), Ασβεστόλιθος Λίνδου: (L) Ασβεστόλιθοι Μαλόνας: (Μ). o Σχηματισμοί µε περατότητα μέτρια έως υψηλή (Σ.Κ> 20%) Πώρος (πουρί): (ρ), Πορώδης ασβεστόλιθος Σχηµατισµού Σγούρου: (sp), Κροκαλοπαγές Κοριάτι : (Kc), Πυριτικός ασβεστόλιθους Ελαφόκαµπου: (Ε), Ασβεστόλιθος Σάλακα: (S) Ασβεστόλιθος Κουµούλι: (Κ). 20
Εικόνα 11. Ο Υδρογεωλογικός χάρτης της νήσου Ρόδος (ΥΠΑΝ 2005). 21
Εικόνα 12. Ο χάρτης Περατότητας των γεωλογικών σχηματισμών της νήσου Ρόδος (ΥΠΑΝ, 2005). 4.2. Υδρογεωλογικές συνθήκες περιοχής μελέτης Με βάση τη γεωλογική δομή της περιοχής μελέτης οι σχηματισμοί που την δομούν υδρολιθολογικά χαρακτηρίζονται από ποικίλη περατότητα η οποία είναι συνάρτηση της 22
κοκκομετρικής τους σύστασης και της συμπαγότητας των πετρωμάτων ή συνεκτικότητας των ιζημάτων. Η υδρολιθολογική συμπεριφορά των σχηματισμών αυτών είναι η ακόλουθη. (α) Οι κλαστικοί σχηματισμοί του φλύσχη χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί σχηματισμοί, με ορίζοντες περατούς και ορίζοντες αδιαπέρατους. Η περατότητα των σχηματισμών αυτών αυξάνει όσο αυξάνει ο βαθμός αποσάθρωσής τους. (β) Οι κλαστικοί σχηματισμοί της μολάσσας (Μέσο Ανώτερο Ολιγόκαινο), προσομοιάζουν με αυτούς του φλύσχη, χαρακτηρίζονται ως ημιπερατοί σχηματισμοί, με ορίζοντες περατούς και ορίζοντες αδιαπέρατους. Η περατότητα των σχηματισμών αυτών αυξάνει όσο αυξάνει ο βαθμός αποσάθρωσής τους. (γ) Κλαστικοί σχηματισμοί ηπειρωτικοί (Πλείο-Πλειστόκαινο), πρόκειται για περατούς στο σύνολό τους σχηματισμούς, με ορίζοντες αδιαπέραστους που δημιουργούνται από τις ψαμμούχες μάργες. Η περατότητα των σχηματισμών αυτών αυξάνει όσο αυξάνει ο βαθμός αποσάθρωσής τους. Υδρογεωλογικά η περιοχή ενδιαφέροντος χαρακτηρίζεται από την παρουσία πηγών, μικρής κυρίως και ασυνεχούς παροχής. Ο μεγαλύτερος αριθμός πηγών εμφανίζεται στους πλειοπλειστοκαινικούς κλαστικούς σχηματισμούς, όπου και η εμφάνισή τους αναπτύσσεται παράλληλα με αυτούς. Μικρότερος αριθμός πηγών εμφανίζεται στα κλαστικά του φλύσχη και της μολάσσας, που διατάσσονται παράλληλα με τις ζώνες εντατικής διάρρηξης (Εικόνα 13). Γενικά το σύνολο των σχηματισμών που παίρνουν μέρος στη γεωλογική δομή της περιοχής μελέτης δεν δημιουργεί σημαντική υπόγεια υδροφορία, γεγονός που οφείλεται στην ανομοιογένεια των κοκκωδών σχηματισμών. Έτσι, ως μοναδική πηγή υπόγειας υδροφορίας αποτελούν οι πηγές. 4.3. Ποιότητα υδάτων Ποιότητα επιφανειακών υδάτων Σύμφωνα µε τα οριζόμενα των Τεχνικών Προδιαγραφών (παρ. Α. 1.2.3, σελ. 6), στην παρούσα φάση του έργου εντάσσεται η «Συλλογή και αρχειοθέτηση πρωτογενών δεδομένων, που αφορούν στην ποιότητα των νερών σύμφωνα µε τα προβλεπόμενα των οδηγιών 80/778/ΕΟΚ (ΦΕΚ 53/20-02-1986) και 76/160/ΕΟΚ, 78/659/ΕΟΚ, 79/923/ΕΟΚ (ΦΕΚ 438/03-07-1986)», όπου: Οδηγία 80/778/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά µε την ποιότητα των υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση 23
Οδηγία 76/160/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 8ης εκεµβρίου 1975 περί της ποιότητος των υδάτων κολυμβήσεως Οδηγία 78/659/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί της ποιότητος των γλυκών υδάτων που έχουν ανάγκη προστασίας ή βελτιώσεως για τη διατήρηση της ζωής των ιχθύων Οδηγία 79/923/ΕΟΚ περί της απαιτούμενης ποιότητας των υδάτων για οστρακοειδή. Εικόνα 13. Σημεία πηγών τα οποία βρίσκονται διάσπαρα σε ολόκληρη την περιοχή μελέτης. Στοιχεία ποιότητας επιφανειακών υδάτων στη νήσο Ρόδο αναζητήθηκαν από: ΥΠΕΧΩ Ε Οργανισµούς Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης, και ΕΚΘΕ (2). Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από το ΥΠΕΧΩ Ε / Τμήμα Νερών περιλαμβάνουν αναλύσεις επιφανειακών υδάτων στη νήσο Ρόδο. και προέρχονται από δειγματοληψίες που πραγματοποιήθηκαν από το 1997 έως το 2001, µε συχνότητα που ποικίλλει ανά έτος και ανά σημείο δειγματοληψίας. Για κάθε σημείο δειγματοληψίας έχουν πραγματοποιηθεί αναλύσεις στις ακόλουθες παραμέτρους: παράμετροι οργανοληπτικού έλεγχου / μακροσκοπική εξέταση, 24
παράμετροι φυσικοχημικές, παράμετροι θρεπτικών συστατικών - ευτροφισμού, παράμετροι τοξικών ουσιών, μικροβιολογικές παράμετροι. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από το ΕΚΘΕ προέρχονται από δειγματοληψίες που πραγματοποιήθηκαν από το 2000 έως το 2001. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων που έχουν υλοποιηθεί σε επιφανειακά ύδατα (ΕΚΘΕ), ανά έτος και ανά σημείο δειγματοληψίας. Τα συλλεχθέντα στοιχεία αποτελούν αποτέλεσμα στατιστικής επεξεργασίας (Average, Minimum, Maximum, Medium, Standard Deviation) των πρωτογενών δεδομένων / αναλύσεων φυσικών και χημικών παραμέτρων. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από τη Νομαρχία Δωδεκανήσου προέρχονται από δειγματοληψίες που πραγματοποιήθηκαν από το 1979 έως το 1999, µε συχνότητα που ποικίλλει ανά έτος και ανά σημείο δειγματοληψίας, κυμαίνεται από 1 έως 2 δειγματοληψίες / αναλύσεις ανά σημείο. Για κάθε σημείο δειγματοληψίας έχουν πραγματοποιηθεί αναλύσεις ορισμένων φυσικοχημικών παραμέτρων. Συχνότητα αναλύσεων ποιότητας επιφανειακών υδάτων (πηγή ΕΚΘΕ). Σημείο δειγματοληψίας Έτος (και συχνότητα) αναλύσεων ποιότητας επιφανειακών υδάτων Ποταμός Γαδουράς Άνοιξη 2001 (1), Χειμώνας 2000 (1) Συχνότητα αναλύσεων ποιότητας επιφανειακών υδάτων (πηγή Νομαρχία Δωδεκανήσου. Νησί Περιοχή ειγµατοληψίας Έτος (και συχνότητα) αναλύσεων ποιότητας επιφανειακών υδάτων Ρόδος Χείμαρρος Γαδουράς 1993 (1) Επεξεργασία και διαχείριση δεδομένων Για την αξιολόγηση της ποιότητας των επιφανειακών υδάτων χρησιμοποιήθηκαν οι κατηγορίες Α1, Α2 και Α3, όπως αυτές ορίζονται από τη νομοθεσία, βάσει των αποτελεσμάτων των αναλύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα: Κατηγορία Α1: Νερά μετά από απλή φυσική επεξεργασία και απολύμανση ιδίως µε ταχεία διύλιση και απολύμανση. Κατηγορία Α2: Νερά μετά από κανονική φυσική και χημική επεξεργασία και απολύμανση (ιδίως µε προχλωρίωση, συσσωμάτωση, κροκύδωση, καθίζηση, διύλιση και απολύμανση). 25
Κατηγορία Α3: Νερά, μετά από εντατική φυσική και χημική επεξεργασία και προχωρημένη απολύμανση ιδίως µε χλωρίωση μέχρι του σημείου θραύσεως, συσσωμάτωση, κροκύδωση, καθίζηση, διύλιση, προσρόφηση (ενεργός άνθρακας) και απολύμανση (όζον, τελική χλωρίωση). Επισημαίνεται ότι για τις ανάγκες επεξεργασίας των υφιστάμενων στοιχείων χρησιμοποιήθηκε µία επιπλέον η κατηγορία Β, στην οποία κατατάχθηκαν όλα τα σημεία τα οποία δεν τηρούν τις προϋποθέσεις για καμία από τις προηγούμενες κατηγορίες και ως εκ τούτου το νερό κρίνεται ως ακατάλληλο για πόση, ακόμα και αν υποβληθεί στο είδος της επεξεργασίας που περιγράφει η κατηγορία Α3. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της ποιότητας των επιφανειακών υδάτων παρουσιάζονται, ανά πηγή λήψης δεδομένων, στη συνέχεια. Εξαίρεση αποτελούν τα στοιχεία που προέρχονται από το ΕΚΘΕ, καθώς πρόκειται για στατιστικά δεδομένα και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί σε αυτά η προαναφερθείσα κατηγοριοποίηση. Κατηγορία ποιότητας επιφανειακών υδάτων (Νομαρχία Δωδεκανήσου). Περιοχή δειγματοληψίας Έτος Πλήθος στο έτος Κατηγορία ποιότητας επιφανειακών υδάτων ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΓΑ ΟΥΡΑΣ 1993 1 Α1 Ποιότητα Υπογείων Υδάτων Στοιχεία ποιότητας υπογείων υδάτων αναζητήθηκαν από: Οργανισμούς Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ( ήµοι και Κοινότητες), ΙΓΜΕ και Εγκεκριμένες μελέτες. Η αξιολόγηση της ποιότητας των υπογείων υδάτων διαχωρίζεται σε δύο περιπτώσεις: Η αξιολόγηση των συλλεχθέντων δεδομένων ποιότητας των υπογείων υδάτων στο σύνολό τους, ανεξαρτήτου χρήσεως, και η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά µε την ποιότητα νερού των υδροφορέων. Η αξιολόγηση των δεδομένων ποιότητας των υπογείων υδάτων που είναι γνωστό ότι προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο), «Ποιότητα Υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση». Ποιότητα υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση 26
Σύμφωνα µε τα οριζόμενα των Τεχνικών Προδιαγραφών, στην παρούσα φάση του έργου εντάσσεται η «Συλλογή και αρχειοθέτηση πρωτογενών δεδομένων που αφορούν στην ποιότητα των νερών σύμφωνα µε τα προβλεπόμενα των Οδηγιών 80/778/ΕΟΚ (ΦΕΚ 53/20-02-1986) και 76/160/ΕΟΚ, 78/659/ΕΟΚ, 79/923/ΕΟΚ (ΦΕΚ 438/03-07-1986)», όπου: Οδηγία 80/778/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά µε την ποιότητα των υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Οδηγία 76/160/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 8ης εκεµβρίου 1975 περί της ποιότητος των υδάτων κολυμβήσεως. Οδηγία 78/659/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί της ποιότητος των γλυκών υδάτων που έχουν ανάγκη προστασίας ή βελτιώσεως για τη διατήρηση της ζωής των ιχθύων. Οδηγία 79/923/ΕΟΚ περί της απαιτούμενης ποιότητας των υδάτων για οστρακοειδή. Στοιχεία ποιότητας νερού που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμου ύδατος) συλλέχθηκαν σε επίπεδο ηµοτικού ιαµερίσµατος, υπό τη μορφή: Αναλυτικών δελτίων αποτελεσμάτων αναλύσεων ποιότητας πόσιμου νερού, που διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου και δόθηκαν στον Ανάδοχο από το ήµο Ατταβύρου. Αναλυτικών δελτίων αποτελεσμάτων αναλύσεων ποιότητας πόσιμου νερού, που διεξήχθησαν από τη ΕΥΑ Ρόδου και από το Αναλυτικό Εργαστήριο Ρόδου, «ηµ. Οικονομίδης» και δόθηκαν στον Ανάδοχο από τη ΕΥΑ Πεταλούδων. Αναλυτικών δελτίων αποτελεσμάτων αναλύσεων ποιότητας πόσιμου νερού, που διεξήχθησαν και δόθηκαν στον Ανάδοχο από τη ΕΥΑ Ρόδου. Αναλυτικών δελτίων αποτελεσμάτων αναλύσεων ποιότητας πόσιμου νερού, που διεξήχθησαν από τη ΕΥΑ Ρόδου, το Αναλυτικό Εργαστήριο Ρόδου, «ηµ. Οικονομίδης» και την Υπηρεσία Βιολογικού της ΕΥΑΡ και δόθηκαν στον Ανάδοχο από τη ΕΥΑ Αφάντου. Αναλυτικών δελτίων αποτελεσμάτων αναλύσεων ποιότητας πόσιμου νερού ανά ηµοτικό ιαµέρισµα, που διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου και δόθηκαν στον ήµο Αρχαγγέλων. Αναλυτικών δελτίων αποτελεσμάτων αναλύσεων ποιότητας πόμιµου νερού, που διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου και δόθηκαν στον Δήμο Νότιας Ρόδου. Αναλυτικών δελτίων αποτελεσμάτων αναλύσεων ποιότητας πόσιμου νερού, που διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου και δόθηκαν στον μ ήµο Λινδίων. Αναλυτικών δελτίων αποτελεσμάτων αναλύσεων ποιότητας πόσιμου νερού από τη Νομαρχία ωδεκανήσου. 27
Τα σημεία δειγματοληψίας και ανάλυσης υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση ταξινομούνται στις ακόλουθες τρεις (3) κατηγορίες: Υδρευτικό ίκτυο (D), όπου κατατάσσονται τα δείγματα που έχουν ληφθεί από το υδρευτικό δίκτυο του ηµοτικού διαμερίσματος / οικισμών, κοινοτικές βρύσες, δεξαμενές, αντλιοστάσια. Επιφανειακά νερά (S), που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση, όπου κατατάσσονται τα δείγματα που έχουν ληφθεί από ποτάμια (R), λίμνες (L), τεχνητά υδάτινα σώματα (Α). Υπόγεια νερά (G), που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση, όπου κατατάσσονται τα δείγματα που έχουν ληφθεί από γεωτρήσεις (Β), πηγές (S) και πηγάδια (W). Τα συλλεχθέντα στοιχεία αφορούν φυσικοχημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις δειγματοληψιών από υδρευτικό δίκτυο και υπόγεια νερά (φρέατα, πηγές και γεωτρήσεις). Ακολούθως, παρουσιάζονται για τις ως άνω πηγές λήψης στοιχείων: το πλήθος των σημείων μετρήσεων, και το πλήθος των δειγματοληψιών ανά έτος, περίοδο (θερινή - S και χειμερινή - W), και κατηγορία προέλευσης νερού (G, S, D). Επεξεργασία και διαχείριση δεδομένων Η αξιολόγηση της ποιότητας του νερού που προορίζεται για Ανθρώπινη Κατανάλωση για το Υδατικό ιαµέρισµα 14 Νήσων Αιγαίου υλοποιείται βάσει των ορίων ποιότητας του πόσιμου νερού ή των ορίων ποιότητας του νερού που προορίζεται για πόσιμο, ανάλογα µε το εάν τα σημεία δειγματοληψίας αφορούν σε υδρευτικό δίκτυο, ή σε επιφανειακά / υπόγεια νερά. Στο υδρευτικό δίκτυο (D) κατατάσσονται τα δείγματα, που έχουν ληφθεί από το υδρευτικό δίκτυο του ηµοτικού ιαµερίσµατος, κοινοτικές βρύσες, δεξαμενές, αντλιοστάσια, και αφορούν σε νερό ανθρώπινης κατανάλωσης, και η αξιολόγηση της ποιότητας γίνεται σύμφωνα µε την Κ.Υ.Α Υ2/2600/2001. Ο χαρακτηρισμός της ποιότητας βάσει αυτής της νομοθεσίας περιλαμβάνει 2 κατηγορίες: Κατάλληλο, Ακατάλληλο. Στα επιφανειακά νερά (S) κατατάσσονται τα δείγματα νερού που έχουν ληφθεί από ποτάμια, λίμνες, τεχνητά υδάτινα σώματα (φράγματα κλπ.), που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό). Για αυτά τα επιφανειακά νερά η αξιολόγηση της ποιότητας γίνεται µε βάση την ΚΥΑ 46399/4352/86. Ο χαρακτηρισμός της ποιότητας βάσει αυτής της νομοθεσίας περιλαμβάνει 3 κατηγορίες: Α1, Α2, Α3. Στα υπόγεια νερά (G) κατατάσσονται τα δείγματα νερού που έχουν ληφθεί από γεωτρήσεις, πηγές και πηγάδια (φρέατα), που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό). 28
Καθ ότι για τα υπόγεια νερά δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία, επιλέχθηκε ως πλέον ορθολογική η αξιολόγηση της ποιότητας σύμφωνα µε την ΚΥΑ 46399/4352/86. Ο χαρακτηρισμός της ποιότητας βάσει αυτής της νομοθεσίας περιλαμβάνει 3 κατηγορίες: Α1, Α2, Α3. Στη νήσο Ρόδο, τα σημεία δειγματοληψίας για τα οποία έχουν πραγματοποιηθεί και είναι διαθέσιμες αναλύσεις ποιότητας νερού, αφορούν στο υδρευτικό δίκτυο (D) και στα υπόγεια νερά (G). Ακολούθως, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των διαθέσιμων δεδομένων ποιότητας για Δημοτικά Διαμερίσματα της νήσου Ρόδου. Σημειώνεται ότι, με βάση τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ποιότητα των νερών άρδευσης δεν διαφοροποιείται από αυτά της ύδρευσης. Ρόδος / Δ.Δ. Ατταβύρου, Δ.Δ. Αγίου Ισιδώρου Υπόγεια Νερά που προορίζονται για ύδρευση (G - Β, W, S) Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν, προκύπτουν τα ακόλουθα: δεν πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις δειγμάτων νερού ως προς όλες τις μικροβιολογικές παραμέτρους ή ως προς όλες τις χημικές παραμέτρους για το σύνολο των δειγμάτων, η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας (κυρίως του 1999, µία του 2002) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, δεν παρατηρήθηκε καμιά υπέρβαση των ορίων ποιότητας νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (Κ.Υ.Α 46399/4352/86) στις αναλύσεις που μελετήθηκαν. Σύμφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία, για τα έτη που πραγματοποιήθηκαν οι αναλύσεις στα συγκεκριμένα σημεία: Το νερό της γεώτρησης (G- Β) του Δ.Δ. κατατάσσεται στην κατηγορία ΑΙ. Το νερό των 23 πηγών (G- S) του Δ.Δ. κατατάσσεται στην κατηγορία ΑΙ. Θέση δειγματοληψίας Ημερομηνία δειγματοληψίας Χαρακτηρισμός ποιότητας (ΚΥΑ 46399/4352/86) Γεώτρηση Αγ. Ισίδωρος G Β 1999 Α1 Πηγή Γέλαντρος G S 1999 Α1 Πηγή Γεργιές (Α) G S 1999 Α1 Πηγή Ζωπή G S 1999 Α1 Πηγή Καρί G S 1999 Α1 29
Πηγή Λίµνες G S 1999 Α1 Πηγή Λυαριά G S 1999 Α1 Πηγή Μύλος G S 1999 Α1 Πηγή Πίθανα G S 1999 Α1 Πηγή Σουλουντράνα G S 1999 Α1 Πηγή Χόντρος G S 1999 Α1 Πηγή Γεργιές (Β) G S 1999 Α1 Πηγή Γέλαντρος G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Γεργιές (Α) G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Ζωπή G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Καρί G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Λίµνες G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Λυαριά G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Μύλος G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Πίθανα G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Σουλουντράνα G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Χόντρος G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Γεργιές (Β) G S 17/05/1999 Α1 Πηγή Μύλος G S 29/04/2002 Α1 Ρόδος / Δ.Δ. Ατταβύρου, Δ.Δ. Έµπωνα Υπόγεια Νερά που προορίζονται για ύδρευση (G - Β, W, S) Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν, προκύπτουν τα ακόλουθα: δεν πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις δειγμάτων νερού ως προς όλες τις μικροβιολογικές παραμέτρους ή ως προς όλες τις χημικές παραμέτρους για το σύνολο των δειγμάτων, η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας (1999-2001) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συµπερασμάτων, οι διαθέσιμες αναλύσεις νερού γεώτρησης κατέδειξαν υπερβάσεις ορίων. Θέση δειγματοληψίας Ημερομηνία δειγματοληψίας Χαρακτηρισμό ποιότητας (ΚΥΑ 46399/4352/86) Γεώτρηση - Έμπωνα Αρταµίτης G Β 1999 Α1 Γεώτρηση G Β 07/07/2000 Β Πηγή Εκκλησίας G S 1999 Α1 Πηγή Εκκλησίας G S 17/05/1999 Α1 Μανδρικό Πηγή G S 09/05/2001 Α1 30
Σύμφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία, για τα έτη που πραγματοποιήθηκαν οι αναλύσεις στα συγκεκριμένα σημεία: Το νερό των γεωτρήσεων (G- Β) του Δ.Δ. κατατάσσεται στην κατηγορία Β, λόγω υψηλής συγκέντρωσης φθοριούχων ιόντων στο νερό μίας γεώτρησης. Το νερό των πηγών (G- S) του Δ.Δ. κατατάσσεται στην κατηγορία ΑΙ. Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Νομαρχία ωδεκανήσου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν από τον Ανάδοχο, προκύπτουν τα ακόλουθα: η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας (1998, 2001) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, οι αναλύσεις δειγμάτων νερού πραγματοποιήθηκαν μόνον ως προς ορισμένες από τις φυσικοχημικές παραμέτρους, οι αναλύσεις αφορούν δειγματοληψίες νερού από γεωτρήσεις (G-B). Οι διαθέσιμες αναλύσεις στο νερό γεωτρήσεων (G-B) κατέδειξαν στην πλειοψηφία των θέσεων δειγματοληψίας υψηλή αγωγιμότητα και υψηλή συγκέντρωση χλωριόντων και θειικών ιόντων. Σύμφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία για τα έτη που πραγματοποιήθηκαν οι αναλύσεις στα συγκεκριμένα σημεία, το υπόγειο νερό που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση στο ηµοτικό ιαµέρισµα αυτό κατατάσσεται στην κατηγορία Β. Ρόδος / Δ.Δ. Ατταβύρου, Δ.Δ. Κρητηνίας Υπόγεια Νερά που προορίζονται για ύδρευση (G - Β, W, S) Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν, προκύπτουν τα ακόλουθα: δεν πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις δειγμάτων νερού ως προς όλες τις μικροβιολογικές παραμέτρους ή ως προς όλες τις χημικές παραμέτρους για το σύνολο των δειγμάτων, η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας (δύο μετρήσεις 1999, 2003) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, δεν παρατηρήθηκε καμιά υπέρβαση των ορίων ποιότητας νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (Κ.Υ.Α 46399/4352/86) στις αναλύσεις που μελετήθηκαν. Θέση δειγματοληψίας Ημερομηνία δειγματοληψίας Χαρακτηρισμός ποιότητας (ΚΥΑ 46399/4352/86) Γεώτρηση Κρητηνίας G Β 1999 Α1 31
Κρητηνία Πηγή Πλάτανος G S 14/11/2003 Α1 Σύμφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία, για τα έτη που πραγματοποιήθηκαν οι αναλύσεις στα συγκεκριμένα σημεία: Το νερό της γεώτρησης Κρητηνίας (G-Β), κατατάσσεται στην κατηγορία Α1. Το νερό της πηγής Πλάτανος Κρητηνίας, (G-S), κατατάσσεται στην κατηγορία Α1. Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Νομαρχία ωδεκανήσου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν, προκύπτουν τα ακόλουθα: η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας (1998-2001) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, οι αναλύσεις δειγμάτων νερού πραγματοποιήθηκαν μόνον ως προς ορισμένες από τις φυσικοχημικές παραμέτρους, οι αναλύσεις αφορούν δειγματοληψίες νερού από γεωτρήσεις (G-B). Οι διαθέσιμες αναλύσεις στο νερό γεωτρήσεων (G-B) κατέδειξαν στην πλειοψηφία των θέσεων δειγματοληψίας υψηλή αγωγιμότητα, υψηλή συγκέντρωση χλωριόντων και θειικών ιόντων. Το υπόγειο νερό που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση στο ηµοτικό ιαµέρισµα αυτό των γεωτρήσεων (G-B) κατατάσσεται στην πλειοψηφία τους στην κατηγορία Β Υπόγεια Νερά που προορίζονται για ύδρευση (G - Β, W, S) Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν, προκύπτουν τα ακόλουθα: οι αναλύσεις δειγμάτων νερού πραγματοποιήθηκαν μόνον ως προς τις μικροβιολογικές παραμέτρους, η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας (1999, 2000) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, δεν παρατηρήθηκε καμιά υπέρβαση των ορίων ποιότητας νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (Κ.Υ.Α 46399/4352/86) στις αναλύσεις που μελετήθηκαν. Θέση δειγματοληψίας Ημερομηνία δειγματοληψίας Χαρακτηρισμός ποιότητας (ΚΥΑ 46399/4352/86) Γεώτρηση Μονόλιθος G Β 1999 Α1 32
Σύμφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία, για το έτος που πραγματοποιήθηκαν οι αναλύσεις στο συγκεκριμένο μηµείο το νερό της γεώτρησης (G-Β) του Δ.Δ. κατατάσσεται στην κατηγορία Α1. Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Νομαρχία ωδεκανήσου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν, προκύπτουν τα ακόλουθα: δεν υπάρχουν διαθέσιμες δειγματοληψίες και αναλύσεις ποιότητας νερού των τελευταίων 5 ετών τουλάχιστον, ως εκ τούτου τα δεδομένα δεν είναι ικανοποιητικά για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας (µία μέτρηση το 1998) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, οι αναλύσεις δειγμάτων νερού πραγματοποιήθηκαν μόνον ως προς ορισμένες από τις φυσικοχημικές παραμέτρους, οι αναλύσεις αφορούν δειγματοληψία νερού από µία γεώτρηση (G-B), δεν παρατηρήθηκε καμιά υπέρβαση των ορίων ποιότητας νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (Κ.Υ.Α 46399/4352/86) στις αναλύσεις που μελετήθηκαν. Σύμφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία για τα έτη που πραγματοποιήθηκαν οι αναλύσεις στα συγκεκριμένα σημεία, το υπόγειο νερό της γεώτρησης (G-B) που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση στο ηµοτικό ιαµέρισµα αυτό, κατατάσσεται στην κατηγορία Α1. Ρόδος / Δ.Δ. Ατταβύρου, Δ.Δ. Σιάνων Υπόγεια Νερά που προορίζονται για ύδρευση (G - Β, W, S) Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Χημική Υπηρεσία Ρόδου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν, προκύπτουν τα ακόλουθα: οι αναλύσεις δειγμάτων νερού της γεώτρησης πραγματοποιήθηκαν μόνον ως προς τις χημικές παραμέτρους, οι αναλύσεις δειγμάτων νερού της πηγής πραγματοποιήθηκαν μόνον ως προς τις χημικές παραμέτρους, η συχνότητα των τριών δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας που πραγματοποιήθηκαν (1999, 2002, 2003) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Οι διαθέσιμες αναλύσεις νερού πηγής κατέδειξαν υπερβάσεις ορίων ολικών κολοβακτηριδίων. 33
Θέση δειγματοληψίας Ημερομηνία δειγματοληψίας Χαρακτηρισμός ποιότητας (ΚΥΑ 46399/4352/86) Γεώτρηση Σιάννα G Β 1999 Α1 Πηγή G S 29/04/2002 Α1 Πηγή G S 18/07/2003 Α2 Σύμφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία, για τα έτη που πραγματοποιήθηκαν οι αναλύσεις στα συγκεκριμένα σημεία: Το νερό της γεώτρησης Σιάννα (G-Β). κατατάσσεται στην κατηγορία Α1. Το νερό της πηγής (G- S), κατατάσσεται στην κατηγορία Α2, λόγω αυξημένης συγκέντρωσης ολικών κολοβακτηριδίων. Μετρήσεις ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (πόσιμο νερό) διεξήχθησαν από τη Νομαρχία ωδεκανήσου. Από τις αναλύσεις που ήταν διαθέσιμες και αξιολογήθηκαν από τον Ανάδοχο, προκύπτουν τα ακόλουθα: δεν υπάρχουν διαθέσιμες δειγματοληψίες και αναλύσεις ποιότητας νερού των τελευταίων 5 ετών τουλάχιστον, ως εκ τούτου τα δεδομένα δεν είναι ικανοποιητικά για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, η συχνότητα των δειγματοληψιών και αναλύσεων ποιότητας (τρεις μετρήσεις, 1998) δεν είναι ικανοποιητική για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, οι αναλύσεις δειγμάτων νερού πραγματοποιήθηκαν μόνον ως προς ορισμένες από τις φυσικοχημικές παραμέτρους, οι αναλύσεις αφορούν δειγματοληψίες νερού από δύο γεωτρήσεις (G-B), δεν παρατηρήθηκε καμιά υπέρβαση των ορίων ποιότητας νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (Κ.Υ.Α 46399/4352/86) στις αναλύσεις που μελετήθηκαν. Σύμφωνα µε τα διαθέσιμα στοιχεία για τα έτη που πραγματοποιήθηκαν οι αναλύσεις στα συγκεκριμένα σημεία, το υπόγειο νερό των δύο γεωτρήσεων (G-B) που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση στο ηµοτικό ιαµέρισµα αυτό, κατατάσσεται στην κατηγορία Α1. Ρόδος / Δ.Δ. Νότιας Ρόδου, Δ.Δ. Απολακκιάς Υπόγεια Νερά που προορίζονται για ύδρευση (G - Β, W, S) εν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα ποιότητας υπογείων υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Ρόδος / Δ.Δ. Νότιας Ρόδου, Δ.Δ. Αρνίθας Υπόγεια Νερά που προορίζονται για ύδρευση (G - Β, W, S) 34