ΣΧΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Maria Loizidou mloiz@chemeng.ntua.gr 1
Διαχείριση στερεών Αστικών Απορριμάτων Ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης αστικών αποβλήτων, περιλαμβάνει την εφαρμογή προγραμμάτων για τη βελτιστοποίηση του συστήματος συλλογής, τον περιορισμό της παραγωγής αποβλήτων, την διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση των διαχωρισθέντων υλικών, την εφαρμογή συστημάτων μεταφόρτωσης για την αύξηση της οικονομικής αποδοτικότητας του συστήματος, τη χρήση μεθόδων επεξεργασίας με στόχο την επαναχρησιμοποίηση ή την ενεργειακή αξιοποίηση των υλικών και τη διάθεση του τελικού υπολείμματος σε σύγχρονους χώρους υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). 2
ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ 98/2008/ΕΚ Η Οδηγία θεσπίζει την ακόλουθη ιεράρχηση ως προτεραιότητα στη νομοθεσία και την πολιτική για τη διαχείριση των απορριμμάτων: Πρόληψη Ανακύκλωση Άλλου είδους ανάκτηση Διάθεση
ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ 98/2008 Η νέα Οδηγία πλαίσιο 2008/98/EK θα πρέπει να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών ως το Δεκέμβριο του 2010. Η αναθεώρηση της Οδηγίας έγινε στα πλαίσια υλοποίησης της Στρατηγικής για την πρόληψη της παραγωγής των αποβλήτων και την ανακύκλωση με στόχο να αποσαφηνίσει έννοιες όπως απόβλητο, διάθεση, αξιοποίηση, να ενισχύσει και να προωθήσει την πρόληψη της παραγωγής των απορριμμάτων, να εισάγει την έννοια της ανάλυσης κύκλου ζωής στη λήψη αποφάσεων για την διαχείρισή τους 4
ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ 98/2008 Θέτει συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους για την αξιοποίηση των αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις (70% ως το 2020), Έως το 2020 να γίνει η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την χωριστή ανακύκλωση των υλικών από απόβλητα, τουλάχιστον για χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί από τα νοικοκυριά και απόβλητα ενδεχομένως άλλης προέλευσης στο βαθμό που αυτά είναι παρόμοια με τα οικιακά. Θέτει ελάχιστο ποσοτικό στόχο να αυξηθεί η ανακύκλωσης στο 50% ως προς το συνολικό βάρος
ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ 98/2008 Μέτρα για ενθάρρυνση: α) χωριστής συλλογής βιολογικών αποβλήτων, ενόψει της λιπασματοποίησης & της ζύμωσης των βιοαποβλήτων, β) επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων κατά τρόπο που να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας, γ) χρήσης περιβαλλοντικά ασφαλών υλικών παραγόμενων από βιολογικά απόβλητα.
Διαχείριση Α.Σ.Α. Συλλογή Η συλλογή, η μεταφόρτωση και η μεταφορά αποτελούν τις πρώτες φάσεις της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Για την προσωρινή συλλογή -αποθήκευση, χρησιμοποιούνται διάφορα μέσα όπως, σακούλες οι οποίες αποτελούν το πιο συνηθισμένο μέσο προσωρινής αποθήκευσης και χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με κάδους προσωρινής αποθήκευσης κυλιόμενους ή σταθερούς. τα ογκώδη αντικείμενα που δεν είναι δυνατόν να μεταφερθούν με τα συμβατικά οχήματα συλλογής (απορριπτόμενος ηλεκτρικός εξοπλισμός ελαστικά αυτοκινήτων, υλικά από επισκευές και κατεδαφίσεις κ.λπ.), χρησιμοποιούνται οι μεγάλοι υπoδοχείς (Containers), οι οποίοι τοποθετούνται σε προκαθορισμένα σημεία. 7
Μεταφόρτωση Ως μεταφόρτωση ορίζεται ο κύκλος εργασιών μετακίνησης των αποβλήτων από τα μέσα συλλογής σε άλλα μέσα συγκέντρωσής τους, προκειμένου στη συνέχεια να μεταφερθούν προς περαιτέρω διαχείριση. Η τεχνική αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με χρήση κινητών ή σταθερών σταθμών μεταφόρτωσης. Τα απόβλητα, κατά τη διαδικασία αυτή υφίστανται συμπίεση, η οποία στοχεύει στην επίτευξη του μέγιστου επιτρεπόμενου, κατά περίπτωση, ωφέλιμου φορτίου για την περαιτέρω μεταφορά τους (αποφυγή πολλών δρομολογίων απορριμματοφόρων). 8
Μεταφορά Στη συνέχεια γίνεται η μεταφορά των απορριμμάτων προς τις μονάδες επεξεργασίας ή τελικής διάθεσης (ΧΥΤΑ) 9
ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Ανάκτηση υλικών συσκευασιών Μηχανική Διαλογή Βιολογική Επεξεργασία Θερμική Επεξεργασία
Ανάκτηση υλικών Ως ανάκτηση υλικών ορίζεται ως η διαδικασία της συστηματικής ξεχωριστής συλλογής και διαλογής τους από τα απορρίμματα με σκοπό την επαναφορά τους στον κοινωνικό και οικονομικό κύκλο. Η επαναφορά αυτή μπορεί να επιτευχθεί μέσω των πρακτικών της ανακύκλωσης ή/και της επαναχρησιμοποίησης των ανακτηθέντων υλικών. Τα υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν από τα αστικά απορρίμματα είναι το χαρτί, το γυαλί, τα μέταλλα (σιδηρούχα και μη) και τα πλαστικά. 11
Τα κύρια οφέλη από την εφαρμογή πρακτικών ανάκτησης ανακύκλωσης επαναχρησιμοποίησης: Μείωση της ποσότητας των απορριμμάτων που οδηγούνται για τελική διάθεση => Εξοικονόμηση - μείωση απαιτήσεων για κατασκευή και λειτουργία χώρων υγειονομικής ταφής αποβλήτων Αύξηση του χρόνου ζωής των χώρων τελικής διάθεσης Μείωση των παραγόμενων ποσοτήτων στραγγισμάτων και αερίων από τους χώρους τελικής διάθεσης Μείωση του κόστους μεταφοράς των απορριμμάτων προς τους χώρους τελικής διάθεσης Μείωση των οχλήσεων και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων κατά τη μεταφορά των αποβλήτων προς τους χώρους τελικής διάθεσης 12
Τα κύρια οφέλη από την εφαρμογή πρακτικών ανάκτησης ανακύκλωσης επαναχρησιμοποίησης: Εξοικονόμηση φυσικών πόρων Εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση της ρύπανσης που δημιουργείται κατά τη διαδικασία παραγωγής νέων προϊόντων Εξοικονόμηση πρώτων υλών Προστασία του περιβάλλοντος από τη μη απόρριψη αποβλήτων Διαχωρισμός υλικών (εκτροπή τους από το κύριο ρεύμα των απορριμμάτων) τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα κατά την εφαρμογή μεθόδων επεξεργασίας και αξιοποίησης των απορριμμάτων (π.χ. βιολογική επεξεργασία, καύση με ενεργειακή αξιοποίηση κ.λπ.). 13
Πίνακας 1: Οφέλη από αντικατάσταση πρώτων υλών με δευτερογενείς ΜΕΙΩΣΗ (%) ΧΑΡΤΙ ΓΥΑΛΙ ΧΑΛΚΟΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ Ενέργεια 23-74 4-32 47-74 90-97 Αέρια ρύπανση Ρύπανση υδάτων 73-74 6-22 85-86 95 35-76 97 Χρήση νερού 58-60 50 40-14
Μέθοδοι ανάκτησης υλικών Η ανακύκλωση μπορεί να γίνει με: Διαλογή στη πηγή -Η συλλογή πόρτα πόρτα -Η συλλογή σε ειδικούς κάδους -Η λειτουργία Κέντρων Συλλογής υλικών -Η λειτουργία Κέντρων Αγοράς υλικών Κέντρα Διαλογής ανακυκλώσιμων Υλικών Μηχανική διαλογή μικτών απορριμμάτων 15
Διαλογή στην πηγή 16 Οι βασικές παράμετροι από τις οποίες εξαρτάται η αποτελεσματικότητα και η λειτουργικότητα ενός προγράμματος διαλογής υλικών στην πηγή είναι: Το είδος των προς ανάκτηση υλικών Η δυνητικά ανακτήσιμη ποσότητα υλικών προς ανακύκλωση ή επαναχρησιμοποίηση Ο σωστός σχεδιασμός του συστήματος συλλογής, μεταφοράς και αξιοποίησης των δυνητικά ανακτήσιμων υλικών και η πλήρης ενσωμάτωσή του στο συνολικό σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων Η δυνατότητα απρόσκοπτης προώθησης των ανακτηθέντων υλικών στις αντίστοιχες αγορές Η ποιότητα των ανακτηθέντων υλικών Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού (ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης), έτσι ώστε να επιτευχθεί αυξημένη συμμετοχή του στα προγράμματα ανακύκλωσης υλικών Η πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση πιθανών οργανωτικών δυσκολιών και λειτουργικών προβλημάτων
Διαλογή στην πηγή Ι. Συλλογή πόρτα-πόρτα οι κάτοικοι τοποθετούν στην πόρτα τους τα προς ανάκτηση υλικά προκαθορισμένες ημέρες, έτσι ώστε να συλλεχθούν και να οδηγηθούν προς περαιτέρω διαχείριση ανακτώνται συνήθως χαρτί και χαρτόνι, πλαστικές και γυάλινες φιάλες καθώς και μεταλλικά κουτιά. απαιτείται τα υλικά να είναι διαχωρισμένα (πχ. εφημερίδες δεμένες, μπουκάλια καθαρισμένα και κουτιά συμπιεσμένα). Η συλλογή των υλικών γίνεται συνήθως σε εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη βάση, καθώς η συχνή συλλογή και απομάκρυνσή τους ενισχύει το βαθμό συμμετοχής και αντιμετωπίζει το πρόβλημα του περιορισμένου χώρου προσωρινής αποθήκευσης των υλικών. 17
Διαλογή στην πηγή Ι. Συλλογή πόρτα-πόρτα Η εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος περιλαμβάνει μίσθωση προσωπικού, αγορά εξοπλισμού και εξασφάλιση αποθηκευτικού χώρου. Η περαιτέρω επεξεργασία των συλλεχθέντων υλικών εξαρτάται από τις προδιαγραφές της αγοράς, το απαιτούμενο κόστος και το βαθμό προεπεξεργασίας τους από τους ίδιους τους κάτοικους. Συνήθως ένα τέτοιο πρόγραμμα εφαρμόζεται σε συνδυασμό με άλλες δραστηριότητες ανάκτησης υλικών (π.χ. κέντρα συλλογής υλικών). Η συλλογή πόρτα-πόρτα παρουσιάζει μεγαλύτερο κόστος λειτουργίας είναι όμως πιο αποτελεσματική ως προς το αποτέλεσμα που επιτυγχάνεται (καλύτερη ποιότητα και μεγαλύτερη ποσότητα υλικών), γεγονός που οδηγεί σε αυξημένα έσοδα τα οποία αντισταθμίζουν το λειτουργικό κόστος. 18
Διαλογή στην πηγή ΙΙ. Συλλογή σε ειδικούς κάδους Η πρακτική αυτής περιλαμβάνει την τοποθέτηση σε σημεία εύκολης και γρήγορης πρόσβασης, ειδικών κάδων στους οποίους οι κάτοικοι μεταφέρουν και απορρίπτουν τα προς ανακύκλωση υλικά. Χρησιμοποιείται ένας κάδος ανά υλικό ή εναλλακτικά μπορεί σε έναν κάδο να συγκεντρώνεται το σύνολο των ανακτήσιμων υλικών (τα ανάμικτα ανακτήσιμα υλικά διαχωρίζονται στη συνέχεια σε Κέντρα Ανακύκλωσης Υλικών. 19
Διαλογή στην πηγή ΙΙ. Συλλογή σε ειδικούς κάδους Η συχνότητα συλλογής των υλικών εξαρτάται από την ποσότητα και τον όγκο των υλικών, καθώς επίσης και από τον αριθμό και τη θέση των κάδων (συνήθως η συλλογή των υλικών από τους κάδους γίνεται σε εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη βάση). Σε πυκνοδομημένες περιοχές (με πολλές πολυκατοικίες) προτιμάται η εφαρμογή αυτής της μεθόδου γιατί η συλλογή πόρτα-πόρτα είναι προβληματική λόγω της πυκνής δόμησης. Οι δαπάνες του προγράμματος αφορούν στην προμήθεια και τη συντήρηση του εξοπλισμού, τη μεταφορά των υλικών και τη μισθοδοσία του απασχολούμενου προσωπικού. 20
Διαλογή στην πηγή ΙΙΙ. Κέντρα Συλλογής Υλικών Η λειτουργία των προγραμμάτων αυτών περιλαμβάνει: Διαχωρισμό των προς ανακύκλωση υλικών στο σπίτι από τους κατοίκους Μεταφορά στο Κέντρο Συλλογής: Τα διαχωρισμένα υλικά μεταφέρονται από τους κατοίκους και τοποθετούνται σε ειδικούς για κάθε υλικό κάδους που διαθέτει το Κέντρο Συλλογής. από τα Κέντρα συλλογής με ευθύνη του φορέα του προγράμματος μεταφέρονται στον τελικό χρήστη (π.χ. βιομηχανία, έμποροι κλπ.). 21
Διαλογή στην πηγή ΙΙΙ. Κέντρα Συλλογής Υλικών Τα κέντρα Συλλογής συνήθως βρίσκονται σε αποθήκες, σε περιφερειακούς χώρους (π.χ. στις εισόδους σταθμών μεταφόρτωσης ή/και χώρων τελικής διάθεσης απορριμμάτων, σε δημοτικά οικόπεδα κατά μήκος πολυσύχναστων οδών Η επιλογή της τοποθεσίας δεν δημιουργεί πρόβλημα στους περίοικους, επειδή τα προσκομιζόμενα υλικά είναι καθαρά. Απαιτείται μικρή ή και καθόλου επεξεργασία των υλικών, τα πιο συνηθισμένα δε από αυτά είναι εφημερίδες, φιάλες, μεταλλικά κουτιά, ακόμη και πλαστικά. Το μέγεθος του Κέντρου εξαρτάται από τις προσκομιζόμενες ποσότητες υλικών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για ποσότητες 20τόνων/μήνα απαιτείται έκταση 300-500m 2, ενώ για ποσότητες από 20-50τόνους/μήνα η έκταση φθάνει τα 700-1.500 m 2. 22
Διαλογή στην πηγή ΙΙΙ. Κέντρα Συλλογής Υλικών Διακρίνονται ανάλογα με το μέγεθος. Τα μεγάλα Κέντρα διαθέτουν δοχεία μεγάλης χωρητικότητας και ειδικά οχήματα (containers) διαθέτουν συστήματα απλών τεχνικών για το διαχωρισμό των υλικών ανά είδος όπως μαγνητικό διαχωριστή για τη διαλογή των σιδηρούχων κουτιών, συμπιεστή για τα μεταλλικά κουτιά, θραυστήρα γυαλιών, τράπεζες διαχωρισμού των υλικών (σε περίπτωση που προσκομίζονται ανάμικτα) κ.λπ. κατάλληλη για αραιοκατοικημένες περιοχές αποτελεί την πιο αποτελεσματική μέθοδο ανακύκλωσης από την άποψη του κόστους/οφέλους. 23
IV. Κέντρα Αγοράς υλικών αποτελούν επέκταση των Κέντρων Συλλογής και συγκεκριμένα προβλέπεται οικονομική αποζημίωση για τα προσκομιζόμενα υλικά ως κίνητρο για αύξηση της συμμετοχής των πολιτών. τις περισσότερες φορές λειτουργούν ως Κέντρα Αγοράς ενός υλικού το οποίο παρουσιάζει ευκολία προώθησης στον τελικό χρήστη και σημαντική τιμή (π.χ. μέταλλα), έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα του Κέντρου. Τα πιο συνηθισμένα αφορούν στη συλλογή και ανακύκλωση κουτιών αλουμινίου και η λειτουργία τους υποστηρίζεται από τους κατασκευαστές αλουμινίου. 24
Ενημέρωση και συμμετοχή του κοινού ανεξάρτητα με την πρακτική που εφαρμόζεται για την ανάκτηση υλικών με διαλογή στην πηγή, βασική παράμετρος για την επιτυχία κάθε προγράμματος είναι η αυξημένη συμμετοχή των κατοίκων Οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν τη συμμετοχή είναι: το είδος της περιοχής (αστική, ημιαστική, αγροτική), το βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού η σωστή, συνεχής και πλήρης ενημέρωση του κοινού το είδος της κατοικίας (μονοκατοικίες, πολυκατοικίες) και γενικότερα τα οικιστικά και πολεοδομικά χαρακτηριστικά της περιοχής η ελαχιστοποίηση του χρόνου που απαιτείται από τους κατοίκους για τη συλλογή των υλικών το είδος των προγραμμάτων (υποχρεωτικά ή εθελοντικά κ.λ.π) ο τρόπος συλλογής των υλικών (καθορισμένη συλλογή) 25
Ενημέρωση και συμμετοχή του κοινού Η ενημέρωση των κατοίκων σχετικά με την ανάκτηση και ανακύκλωση υλικών πρέπει να αρχίζει πριν την έναρξη του προγράμματος και να συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια του. απαιτείται συνεχής επαφή και συνεργασία των υπευθύνων του προγράμματος με τους κατοίκους, έτσι ώστε να προλαμβάνονται πιθανά λειτουργικά και άλλα προβλήματα ή εάν αυτά εμφανισθούν, να αντιμετωπισθούν άμεσα και αποτελεσματικά. Η επιλογή της πιο κατάλληλης πρακτικής για διαλογή υλικών στην πηγή πρέπει να γίνεται με στόχο την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Για το λόγο αυτό, ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των αντίστοιχων προγραμμάτων προσαρμόζεται στην κάθε περιοχή και η τελική επιλογή βασίζεται στα τοπικά χαρακτηριστικά, τα οικονομικά δεδομένα και τις απαιτήσεις που η κάθε μέθοδος παρουσιάζει. 26
Πίνακας 2: Συγκριτική αξιολόγηση πρακτικών διαλογής στην πηγή ΠΡΑΚΤΙΚΗ Βαθμός συμμετοχής Κόστος συλλογής Οργανωτικές δυσκολίες Συλλογή πόρτα - 1 3 2 2 πόρτα Συλλογή σε κάδους 2 2 3 3 Κέντρα Συλλογής 3 1 1 1 Ποιότητα υλικών όπου: 1: καλύτερα αποτελέσματα/μικρότερες απαιτήσεις 2: σχετικά μέτρια αποτελέσματα/μέτριες απαιτήσεις 3: χειρότερα αποτελέσματα/μεγαλύτερες απαιτήσεις. 27
Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.) Διαφοροποιούνται από τις πρακτικές διαλογής στην πηγή επειδή η τροφοδοσία τους γίνεται με ανάμικτα ανακυκλώσιμα υλικά για τα οποία απαιτείται η εφαρμογή τεχνικών διαχωρισμού κάθε υλικού ξεχωριστά. Διευκολύνεται η συμμετοχή των πολιτών, αφού δεν απαιτείται ο προδιαχωρισμός των υλικών στην πηγή παραγωγής τους (οικίες) και έχει ως αποτέλεσμα την τελική ανάκτηση μεγαλύτερων ποσοτήτων υλικών από τα απορρίμματα. τα ανακτώμενα υλικά λόγω της επεξεργασίας και του διαχωρισμού που πραγματοποιείται στο Κέντρο Ανακύκλωσης, είναι καλύτερης ποιότητας και διοχετεύονται ευκολότερα στην αγορά 28
Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.) Ο βαθμός και η πολυπλοκότητα των συστημάτων διαχωρισμού στα Κέντρα Ανακύκλωσης εξαρτάται από τα ρεύματα των υλικών που δέχονται. Ο διαχωρισμός των ανάμικτων γυαλιών και μεταλλικών κουτιών αποτελεί τη βασική λειτουργία ενός Κέντρου Ανακύκλωσης Υλικών. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα σιδηρούχα υλικά διαχωρίζονται από τα υπόλοιπα υλικά με την βοήθεια μαγνήτη. Για το διαχωρισμό των υπόλοιπων υλικών (γυαλιών, αλουμινίου, πλαστικών) χρησιμοποιείται αεροδιαχωρισμός ή εξοπλισμός διαχωρισμού του ελαφρού κλάσματος, αλουμινίου και πλαστικού από το γυαλί. 29
Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.) Στη συνέχεια, τα υλικά υφίστανται ποιοτική αναβάθμιση και δεματοποίηση ανά υλικό. Έτσι μπορούν να επιτευχθούν οι απαιτήσεις ποιότητας για την απορρόφησή τους από την αγορά και εξασφαλίζονται υψηλότερες τιμές πώλησης. Ο σχεδιασμός ενός Κ.Δ.Α.Υ. και η επιλογή του αντίστοιχου εξοπλισμού εξαρτάται από τις ποσότητες και το είδος των εισερχόμενων υλικών καθώς και από τις απαιτήσεις της αγοράς ως προς τα ανακτώμενα προϊόντα. 30
Μηχανική διαλογή μικτών απορριμμάτων Στις εγκαταστάσεις μηχανικής ανακύκλωσης πραγματοποιείται διαχείριση μικτών οικιακών στερεών απορριμμάτων και επιτυγχάνεται μηχανικός διαχωρισμός, ανάκτηση καθώς και περαιτέρω επεξεργασία υλικών που περιέχονται σε αυτά. Πρόκειται για συστήματα ανάκτησης υλικών τα οποία αποτελούν σημαντική λύση για τις περιπτώσεις που: i. δεν εφαρμόζονται προγράμματα διαλογής υλικών στην ii. iii. πηγή η εφαρμογή προγραμμάτων διαλογής στην πηγή είναι μη βιώσιμη και η ανάκτηση υλικών στην πηγή δεν οδηγεί σε σημαντική ανάκτηση υλικών. 31
Μηχανική Ανακύκλωση Τα υλικά που ανακτώνται είναι κυρίως: - Βιοαποδομήσιμα οργανικά - Χαρτί -Πλαστικό - Μίγμα χαρτιού και πλαστικού -Σιδηρούχα μέταλλα - Αλουμίνιο Τα παραπάνω υλικά εφόσον υποστούν περαιτέρω επεξεργασία ανακυκλώνονται, με εξαίρεση το μίγμα χαρτιού και πλαστικού το οποίο χρησιμοποιείται ως καύσιμο υλικό RDF Refuse Derived Fuel. 32
Μονάδες Μηχανικής Ανακύκλωσης Μια μονάδα μηχανικής ανακύκλωσης αποτελείται από επιμέρους μονάδες που διαχωρίζουν τα υλικά των απορριμμάτων με φυσικές διεργασίες και ανακτούν επί μέρους χρήσιμα κλάσματα. Συγκεκριμένα αποτελείται από: 1. Είσοδος-Ζυγιστήριο 2. Μονάδα τροφοδοσίας 3. Μονάδα μηχανικού διαχωρισμού 4. Μονάδες περαιτέρω επεξεργασίας των ανακτηθέντων υλικών 33
Μονάδες Μηχανικής Ανακύκλωσης Το τμήμα υποδοχής των απορριμμάτων Είσοδος-Ζυγιστήριο τα απορρίμματα μεταφέρονται και τροφοδοτούνται στη μονάδα με κλειστού τύπου απορριμματοφόρα ή οχήματα που φέρουν containers με σύστημα αυτοσυμπίεσης. Τα οχήματα περνάνε από σύστημα ζύγισης Οδηγούνται στο τμήμα υποδοχής και δοσομέτρησης. Μονάδα τροφοδοσίας Το τμήμα υποδοχής των απορριμμάτων εξυπηρετεί την παραλαβή των αστικών απορριμμάτων και την εκκένωση των απορριμματοφόρων. Γίνεται και η διάνοιξη των σάκων των απορριμμάτων. Το τμήμα υποδοχής διαθέτει συστήματα απόσμησης (π.χ. βιόφιλτρα), συστήματα αποκονίωσης και λειτουργεί υπό συνθήκες ελαφράς υποπίεσης. Τα στραγγίσματα που παράγονται στους χώρους υποδοχής των απορριμμάτων συλλέγονται με κατάλληλες διατάξεις και οδηγούνται στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων της Μονάδας. 34
Από τη μονάδα τροφοδοσίας, τα απορρίμματα μετά την απομάκρυνση των ογκωδών, δοσομετρούνται προς τη μονάδα μηχανικού διαχωρισμού. Οι κυριότερες τεχνικές που εφαρμόζονται για το μηχανικό διαχωρισμό και την ανάκτηση των υλικών είναι: Τεχνικές διαχωρισμού βάσει μεγέθους Τεχνικές μείωσης μεγέθους Τεχνικές βαλλιστικού διαχωρισμού Τεχνικές μαγνητικού διαχωρισμού Τεχνικές επαγωγικών ρευμάτων 35
Μονάδες περαιτέρω επεξεργασίας των ανακτηθέντων υλικών Οι μονάδες αυτές, ανάλογα με το διαχωρισμένο υλικό είναι: Μονάδα παραγωγής RDF (από μίγμα χαρτιού πλαστικού) Μονάδα καθαρισμού σιδηρούχων μετάλλων και αλουμινίου Μονάδα παραγωγής compost (κομποστοποίησης) Μονάδα ωρίμανσης του compost Μονάδα εξευγενισμού του compost 36
Στη μονάδα της μηχανικής διαλογής πραγματοποιείται ο διαχωρισμός ξηρού και υγρού (οργανικού) κλάσματος καθώς και ο διαχωρισμός και η συμπίεση των σιδηρούχων, των μη σιδηρούχων (αλουμίνιο) και των αχρήστων. Τα απορρίμματα περνούν από περιστροφικά και δονητικά κόσκινα διαφόρων διαμετρημάτων, ώστε να επιτευχθεί ο διαχωρισμός του ξηρού από το υγρό (οργανικό) κλάσμα. Το ξηρό (ελαφρύ) κλάσμα (χαρτί, πλαστικό) μετά από ελάττωση μεγέθους συμπιέζεται και δεματοποιείται προκειμένου να διατεθεί ως στερεό καύσιμο (RDF). Το οργανικό κλάσμα υφίσταται επίσης ελάττωση μεγέθους διαχωρισμό βάσει μεγέθους, ώστε να απομακρυνθούν τα άχρηστα υλικά και εν συνεχεία, το καταλλήλου μεγέθους οργανικό υλικό οδηγείται προς κομποστοποίηση. 37
Κατά μήκος της γραμμής επεξεργασίας του ξηρού αφαιρούνται τα σιδηρούχα (με ηλεκτρομαγνήτες) και μη σιδηρούχα (αλουμίνιο) (με επαγωγικά ρεύματα Εddie), τα οποία, με ειδικές γραμμές μεταφοράς, οδηγούνται στους αντίστοιχους συμπιεστές για δεματοποίηση. Tα άχρηστα υλικά, που παράγονται στις επιμέρους φάσεις της μηχανικής διαλογής συλλέγονται και μεταφέρονται προς συμπίεση και δεματοποίηση προκειμένου να οδηγηθούν προς υγειονομική ταφή. 38
39