ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ * ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (v10-03-2015) ΚΓ ΤΜΗΜΑ* - ΚΥΚΛΟΣ* B ΕΙΔΙΚΗ ΦΑΣΗ Τίτλος * ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ Κωδικός * ΕΔ-Μ16 Συνολικές Ώρες* 20 Σύντομη Περιγραφή Η θεωρητική ή/και εμπειρική προσέγγιση ορισμένων βασικών θεσμικών και κοινωνικο-πολιτικών διαστάσεων της κοινωνικής ασφάλισης, με έμφαση στα εξής: Γενικά θεωρητική προσέγγιση και κύκλος ζωής ως απόφαση αναχώρησης από αγορά εργασίας Κύκλος από συνταξιοδότηση ως αναπροσαρμογές συντάξεων σύν είδη συστημάτων Γήρανση, μεταρρυθμίσεις, 2010 Ειδικότερα μάθημα επικεντρώνεται στη θεσμική και κοινωνικοπολιτική ανάλυση των βασικών τεχνικών κοινωνικής προστασίας σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, ειδικότερα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης που συνθέτουν τον ένα από τους κύριους άξονες κατοχύρωσης του Κοινωνικού Κράτους. Στόχος Η κύρια επιδίωξη του μαθήματος συνδέεται με την απόκτηση γνώσεων και εμπειριών για τους θεσμούς, τους κανόνες και τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις στους τομείς της κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας καθώς και με την ανάδειξη των τεχνικών οργάνωσης & λειτουργίας και οικονομικής διαχείρισης των πολιτικών και φορέων ασφάλισης. Παράλληλα επιχειρείται η ολοκληρωμένη παρουσίαση των πιο σημαντικών έργων της ελληνικής αλλά και διεθνούς βιβλιογραφίας για τις προοπτικές εξέλιξης, με ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα σχεδιασμού, οργάνωσης, οικονομικών και εν γένει μάνατζμεντ των οργανισμών * Τα πεδία συμπληρώνονται από την ΕΣΔΔΑ
κοινωνικής ασφάλιση και των φορέων της πρόνοιας. Ειδικοί στόχοι: 1. Γνώσεις Εξοικείωση με βασικές έννοιες της θεωρίας, της λειτουργίας και των οικονομικών της κοινωνικής ασφάλισης με έμφαση στις σύγχρονες τάσεις και εξελίξεις ώστε οι Σπουδαστές της Σχολής να έχουν την απαραίτητη κατάρτιση για την πιθανή μελλοντική εργασία τους σε Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. 2. Δεξιότητες Η ανάπτυξη από τους σπουδαστές ενός συστήματος γνώσεων, τεχνικών και μεθόδων, ώστε να είναι σε θέση να κατανοούν τις βασικές θεσμικές και κοινωνικοπολιτικές διαστάσεις των υπό εξέταση τομέων της κοινωνικής ασφάλισης και της πρόνοιας σε Ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. 3. Στάσεις/Συμπεριφορές Η ανάπτυξη από τους σπουδαστές κριτικής, αναλυτικής και συνθετικής ικανότητας στην προσέγγιση των ζητημάτων κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας, με την εφαρμογή των κατάλληλων μεθοδολογικών εργαλείων ανάλυσης των πολιτικών και την καλλιέργεια ερευνητικών και συγγραφικών δεξιοτήτων μέσω της ανάληψης ατομικών εργασιών Μέθοδοι Διδασκαλίας / Εκπαιδευτικές Τεχνικές Τρόπος εξέτασης (Σημειώστε με Χ) 60% Εισήγηση Συζήτηση Ερωτήσεις - απαντήσεις Μελέτη περίπτωσης Ανοικτές Ερωτήσεις Γνώσεων Μελέτη Περίπτωσης (με περιορισμό της έκτασης των απαντήσεων) 40% Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής Εκπόνηση ατομικής εργασίας και παρουσίασης Εκπόνηση ομαδικής εργασίας και παρουσίασης Συνδυασμός των παραπάνω (προσδιορισμός ποσοστού βαθμολόγησης) Άλλη, προσδιορίστε: Προϋποθέσεις Υποδομών Απαραίτητα Εκπαιδευτικά Μέσα Απαραίτητο Λογισμικό Είδος Εκπαιδευτικού Υποστηρικτικού Υλικού που παραδίδεται (Σημειώστε με Χ) Αίθουσα διδασκαλίας με εποπτικό και οπτικοακουστικό υλικό Χρήση Η/Υ, προβολικού μηχανήματος και MS Office, χρήση διαδικτύου Χ Χ Σημειώσεις Εισηγητή Παρουσιάσεις Εισηγητή Μελέτες Περίπτωσης X Άρθρα Μελέτες Αποσπάσματα Κανονιστικό Πλαίσιο
Πρότυπα Εγχειρίδια Χρήσης Ψηφιακό Υλικό Λογισμικό Διαδικτυακοί Τόποι Χ Σχετική Βιβλιογραφία ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΝΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ α/α 1 Τίτλος Κοινωνική πρόνοια: Βασικοί όροι, εννοιολογικοί προσδιορισμοί και ιστορική εξέλιξη Βασικές έννοιες και όροι: Φτώχεια, κοινωνικός αποκλεισμός, κοινωνική ενσωμάτωση, ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, κοινωνικές ανάγκες. Από το Κράτος Πρόνοιας μέχρι σήμερα: Ιστορική εξέλιξη και κοινωνικός μετασχηματισμός. Εισήγηση, Συζήτηση 1. Παρουσίαση 2. Ζάννης, Π. (2006), «Κοινωνικός Αποκλεισμός: Εισαγωγή στην Έννοια. Η Κατανόηση της Διαδικασίας», κεφάλαιο στο συλλογικό τόμο: Η Ανάπτυξη Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών, Αθήνα: Ερμής και ΕΚΕΠΙΣ, σ.σ. 4 27 3. Φερώνας Α. (2006), «Κοινωνικός Αποκλεισμός: Επιστημονικές και κοινωνικο-πολιτικές διαστάσεις ενός σύγχρονου κοινωνικού φαινομένου», Στο Σ. Κατσικίδης (επιμ.) Κοινωνικά Φαινόμενα: Αναλυτικές Προσεγγίσεις, Αθήνα: Gutenberg, σελ. 105-134. Ewald, F. (2000), Ιστορία του Κράτους Πρόνοιας, Αθήνα: Gutenberg Παπαδοπούλου Δ., (2012), Κοινωνιολογία του αποκλεισμού στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Η διάρρηξη του κοινωνικού δεσμού και η αδυναμία συμμετοχής στα κοινωνικά δικαιώματα, Αθήνα: εκδόσεις Τόπος Σταθόπουλος, Π. (2003), Κοινωνική Πρόνοια. Μία Γενική Θεώρηση, Αθήνα: Ελλην Στασινοπούλου, Ο. (1996), Ζητήματα Σύγχρονης Κοινωνικής Πολιτικής. Από το Κράτος Πρόνοιας στο Σύγχρονο Προνοιακό Πλουραλισμό, Αθήνα: Gutenberg Υφαντόπουλος, Γ., Μπαλούρδος Δ., Νικολόπουλος, Κ. (2009), Οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις του κράτους πρόνοιας, Αθήνα: Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
Φερώνας Α. (2004), Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός σε Ευρώπη και Ελλάδα: Έννοιες, Αντιλήψεις, Πολιτικές, Αθήνα Κομοτηνή: Εκδ. Σάκκουλα\ Οικονόμου, Χ, Φερώνας, Α. (επιμ,), Οι Εκτός των Τειχών. Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός στις Σύγχρονες Κοινωνίες, Αθήνα: Διόνικος α/α 2 Τίτλος Προοπτικές εξέλιξης της κοινωνικής πρόνοιας σε διεθνές επίπεδο Η εξέλιξη των συστημάτων Κοινωνικής Πρόνοιας σε διεθνές Επίπεδο. Προκλήσεις, προοπτικές. Οι επιδοματικές λογικές, οι στρατηγικές κοινωνικής ένταξης των ευπαθών κοινωνικών κατηγοριών. Η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών. Ο ρόλος του τρίτου τομέα και της κοινωνικής οικονομίας. Εισήγηση, Συζήτηση 1. Παρουσίαση 2. Ζάννης, Π. (2013), Δημοκρατία και Κοινωνική Πολιτική σε Μετάβαση. Ο Τρίτος Τομέας: Μία Γενική Θεωρία, Αθήνα: Παπαζήσης. Ενότητες 7.4, 7.5, 7.6 3. Σακελλαρόπουλος, Θ. (2007) «Οι μεγάλοι αναπροσανατολισμοί στα κράτη πρόνοιας» στο Σωτηρέλης Γ. και Τσαιτουρίδης Χ. (επιμ) Κοινωνικά Δικαιώματα και Κρίση του Κράτους Πρόνοιας, Σαββάλας, Αθήνα, σελ. 25-34. Ζάννης, Π. (2006), «Σύγχρονοι Κοινωνικοί Μετασχηματισμοί και οι Νέοι Ορίζοντες στην Κοινωνική Φροντίδα», κεφάλαιο στο συλλογικό τόμο: Η Ανάπτυξη Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών, Αθήνα: Ερμής και ΕΚΕΠΙΣ, 131-156 Σταθόπουλος, Π. (2012), Οργάνωση και Διοίκηση Κοινωνικών Υπηρεσιών, Αθήνα: Παπαζήσης Στασινοπούλου, Ο. (1996), Ζητήματα Σύγχρονης Κοινωνικής Πολιτικής. Από το Κράτος Πρόνοιας στο Σύγχρονο Προνοιακό Πλουραλισμό, Αθήνα: Gutenberg Blau J, (2014) The Dynamics of Social Welfare Policy, Oxford: Oxford University Press Martinsen, D. Vollaard H. (2015), Implementing Social Europe in Times of Crises: Re-established Boundaries of Welfare?, New York: Routledge α/α 3 Τίτλος Οργάνωση και προοπτικές εξέλιξης του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας στην Ελλάδα Παρουσίαση της δομής, της οργάνωσης και της λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας. Οι κύριες διαστάσεις, οι κεντρικές πολιτικές και οι προοπτικές εξέλιξης.
Εισήγηση, Συζήτηση 1. Παρουσίαση 2. Αμίτσης, Γ. (2012), «H ανάπτυξη ενός νέου θεσμικού υποδείγματος κοινωνικής αλληλεγγύης ως μηχανισμός ενδυνάμωσης του Κοινωνικού Κράτους στην περίοδο της ύφεσης», Νομικό Βήμα, τ. 60, σ.σ. 1669-1690 3. Φερώνας, Α. (2013), «Οι πολιτικές κοινωνικής ένταξης στην Ελλάδα του μνημονίου: Από τον ανεκπλήρωτο εξευρωπαϊσμό στην πλήρη αποδόμηση» στο Α. Φερώνας, Ο Εξευρωπαϊσμός της Κοινωνικής Πολιτικής, Θεωρητικό Πλαίσιο, Μεθοδολογικά προβλήματα και η Ελληνική Εμπειρία κεφ.8, Διόνικος, Αθήνα. 4. Ματσαγγάνης, Μ, (2013), «Η πολιτική κατά της φτώχειας στην Ελλάδα της κρίσης», Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αμίτσης, Γ. (2001), Αρχές Οργάνωσης και Λειτουργίας του Συστήματος Κοινωνικής Πρόνοιας, Αθήνα: Παπαζήσης Αμίτσης, Γ. (2013), Τα Μοντέλα κατ Οίκον Φροντίδας στο Ελληνικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας, Αθήνα: Παπαζήσης Ζάννης, Π. (2015), «Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Πολιτική: Ο προσδιορισμός της σχέσης. Τα διλήμματα στις εφαρμογές», Κοινωνική Πολιτική, τ. 3, σ.σ. 106-121 Zannis, P. (2012), Volunteering Infrastructure in Greece, in: Volunteering Infrastructure in Europe, European Volunteer Centre, p.p. 164-169 Ν. 2646/1998 α/α Ασφάλιση 1 Τίτλος Γενικά θεωρητικά + κύκλος ζωής ως απόφαση αναχώρησης από αγορά εργασίας 1. Κοινωνική ασφάλιση: Γιατί ασφάλιση; Γιατί κοινωνική; 2. Είσοδος στην εργασία πληρωμή ασφαλίστρων I. Υποχρεωτικότητα, είδη ασφαλίστρων II. Κατακερματισμός συστήματος/ταμεία III. Μη μισθολογικό κόστος. Εισφοροδιαφυγή 3. Εργασιακή ζωή I. Κινητικότητα θέματα φύλου II. Ασφάλιση ανεργίας 4. Το δικαίωμα συνταξιοδότησης Θεμελίωση/ αφυπηρέτηση I. Τι είναι ωρίμανση ταμείων II. Απόφαση διακοπής εργασίας - προσφορά εργασίας 5. Η αίτηση συνταξιοδότησης I. Ηλικία συνταξιοδότησης II. Τρόπος υπολογισμού σύνταξης III. Κύρια/ επικουρική / εφάπαξ
(ενδεικτικά: εργαστήριο, μελέτη περίπτωσης, εργασία, άσκηση κ.ά.) (όπως παρουσιάσεις διδασκόντων,ενότητες βιβλίων, μελέτες περίπτωσης, άρθρα, διαδικτυακοί τόποι, κανονιστικά κείμενα, κ.ά. ) (όπως βιβλία, μελέτες περίπτωσης, άρθρα, διαδικτυακοί τόποι, κανονιστικά κείμενα, κ.ά.) Συζήτηση, Ανάλυση, Μελέτες Περίπτωσης 1. Παρουσιάσεις διδασκόντων, 2. Επιλεκτικές σημειώσεις Π.Τήνιου 3. Barr, N. 2004, Economics of the Welfare State, OUP, κεφ.9. Τήνιος, Πλ., 2010, Ασφαλιστικό: Μια μέθοδος ανάγνωσης, εκδόσεις Κριτική, κεφ 7,8, 10,13 Barr, N. And Diamond, P. 2010, Pension Reform. A short Guide, OUP. Κεφ. 2, 3 6 Λυμπεράκη, Α., Π.Τήνιος και Τ.Φιλαλήθης, 2009, Ζωή 50+ Υγεία, γήρανση και σύνταξη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, Κριτική, μέρος 3ο και 4ο α/α Ασφάλιση 2 Τίτλος Κύκλος από συνταξιοδότηση ως τον θάνατο και την εξασφάλιση των επιζώντων, αναπροσαρμογές συντάξεων και τύποι συνταξιοδοτικών συστημάτων 1. Η ζωή μετά την σύνταξη a. Αναπροσαρμογές συντάξεων b. Συντάξεις χηρείας/ επιζώντων 2. Τύποι συνταξιοδοτικών συστημάτων a. Καθορισμένων παροχών b. Καθορισμένων εισφορών c. Νοητής κεφαλαιοποίησης (Σουηδικό σύστημα) 3. Υπολογισμός της σύνταξης a. Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης b. Ποσοστά αναπλήρωσης c. Κύρια, Επικουρική, Βασική, Αναλογική, εφάπαξ 4. Συστήματα χρηματοδότησης a. Κεφαλαιοποιητικό/διανεμητικό b. Συστήματα πολλαπλών πυλώνων c. Κατακερματισμός Συζήτηση, Ανάλυση, Μελέτες Περίπτωσης 1. Παρουσιάσεις διδασκόντων, 2. Επιλεκτικές σημειώσεις Π.Τήνιου 3. Barr, N. 2004, Economics of the Welfare State, OUP, κεφ.9. Τήνιος, Πλ., 2010, Ασφαλιστικό: Μια μέθοδος ανάγνωσης, εκδόσεις Κριτική, κεφ 7,8, 10,13 Barr, N. And Diamond, P. 2010, Pension Reform. A short Guide, OUP. Κεφ. 2, 3 6 Λυμπεράκη, Α., Π.Τήνιος και Τ.Φιλαλήθης, 2009, Ζωή 50+ Υγεία, γήρανση και σύνταξη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη,
Κριτική, μέρος 3ο και 4ο α/α Ασφάλιση 3 Τίτλος Γήρανση, μεταρρυθμίσεις, 2010-1. Γήρανση του πληθυσμού και προκλήσεις συνταξιοδότησης a. Τρόποι αντίδρασης στις προκλήσεις της γήρανσης 2. Μεταρρυθμίσεις συντάξεων στην Ευρώπη και στην Ελλάδα a. Μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη b. Μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα c. Συντάξεις και κρίση Συζήτηση, Ανάλυση, Μελέτες Περίπτωσης Παρουσιάσεις διδασκόντων Επιλεκτικές σημειώσεις Π.Τήνιου Τήνιος, Πλ., 2010, Ασφαλιστικό: Μια μέθοδος ανάγνωσης, εκδόσεις Κριτική, κεφ 2,, 12, 14 επίμετρο Tήνιος Πλ. 2013, Συντάξεις και οικονομία μετά το Μνημόνιο: Προς μια στρατηγική διασποράς του κινδύνου, Παρατηρητήριο για την Κρίση, ΕΛΙΑΜΕΠ Ερευνητικό κείμενο 1, Απρίλιος, http://crisisobs.gr/wpcontent/uploads/2013/03/ερευνητικό- Κείμενο_1_Π.Τήνιος2.pdf Barr, Y. And Diamond, P. 2010, Pension Reform. A short guide, OUP. Κεφ. 2, 3 6 Tinios, P, 2012, The pensions merry-go-round: End of a cycle?, in S. Kalyvas, G. Pagoulatos and H.Tsoukas (eds), From Stagnation to Forced adjustment, Reforms in Greece 1978-2010, Hurst, pp 117-132. Tinios,P. 2012, Pensions and the Lisbon Strategy in Dimitris Papadimitriou and Paul Copeland (eds) The EU's Lisbon Strategy: Evaluating Success, Understanding Failure, MacMillan Palgrave, Basingstoke, pp. 111-129 Λυμπεράκη Α. και Τήνιος, Π. 2012, Το κοινωνικό κράτος ( επίσημο και άτυπο ): οι μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν και η κρίση, σε Tράπεζα Ελλάδος, Κοινωνική πολιτική και κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, σελ 121-148, Tράπεζα Ελλάδος, Ιούνιος 2012, http://www.bankofgreece.gr/bogekdoseis/κοινωνική_πολιτι κ ή_και_κοινωνική_συνοχή.pdf Ματσαγγάνης, Μ. 2012, Η κοινωνική πολιτική σε δύσκολους καιρούς, Κριτική., κεφ 5,6