HERMAION Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos



Σχετικά έγγραφα
την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente

Filipenses 2:5-11. Filipenses

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ. ΜΑΡΑΜΠΟΥ (Από την συλλογή Μαραμπού)

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

Académico Introducción

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

Nuestra Iglesia. Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α'

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη

Ταξίδι Υγεία. Υγεία - Έκτακτο περιστατικό. Υγεία - Στο γιατρό. Necesito ir al hospital. Παράκληση για μεταφορά στο νοσοκομείο. Me siento mal.

Escenas de episodios anteriores

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura.

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

μέλλων τελευτᾶν 0,25 puntos καὶ βουλόμενος 0,25 puntos τοὺς αὐτοῦ παῖδας ἐμπείρους εἶναι τῆς γεωργίας, 0,5 puntos

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119

Ο χαρούμενος βυθός. Αφηγητής : Ένας όμορφος βυθός. που ήταν γαλαζοπράσινος χρυσός υπήρχε κάπου εδώ κοντά και ήταν γεμάτος όλος με χρυσόψαρα.

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα

ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

Εργαστήριο λογοτεχνικής μετάφρασης: Cruzando fronteras Συντονισμός: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Armando Quintero Αρμάντο Κιντέρο

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL)

Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού

Análisis de las Enneadas de Plotino. Gonzalo Hernández Sanjorge A Parte Rei 20

Μαριέττα Κόντου ΦΤΟΥ ΞΕΛΥΠΗ. Εικόνες: Στάθης Πετρόπουλος

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος»

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη. γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa

Περιεχόμενα. Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό Αν έχεις τύχη Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς... 37

CAPÍTULO 6: EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Y RELATIVO

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ

La experiencia de la Mesa contra el Racismo

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ

Εικόνες: Eύα Καραντινού

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής

«Η νίκη... πλησιάζει»

Inmigración Documentos

Inmigración Documentos

Κώστας Λεµονίδης - Κάπως Αµήχανα

ΟΝΕΙΡΟ ΜΙΑΣ ΚΑΠΟΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ. ακριβώς το που.την μητέρα μου και τα αδέρφια μου, ήμουν πολύ μικρός για να τους

Negocios Carta. Carta - Dirección

Academic Opening Opening - Introduction Greek Spanish En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré...

ΕΙΣΑΓΩΓΗ INTRODUCCIÓN

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento?

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν.

Αγγελική Δαρλάση. Το παλιόπαιδο. Εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία

Προσωπική Αλληλογραφία Επιστολή

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

Lógica Proposicional

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ

Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή

RV 1909 RV Texto Bizantino Interlineal Griego - Español. Libro: Lucas

Αϊνστάιν. Η ζωή και το έργο του από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΒΑΚΑΛΗ-ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ. Εικόνες: Νίκος Μαρουλάκης

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ''

Κεφάλαιο 5. Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson

Τα παραμύθια της τάξης μας!

Γ7 : Η ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ ΜΑΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους.

Μαρία Κωνσταντινοπούλου Ψυχολόγος - ειδική παιδαγωγός

Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών Γυµνασίου - Λυκείου

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΟΥΤΣΙΚΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ «ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΙ ΠΕΤΑΣ, ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ»

ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Η ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Ένα βήμα μπροστά στίχοι: Νίκος Φάρφας μουσική: Κωνσταντίνος Πολυχρονίου

Η πορεία προς την Ανάσταση...

ΠΕ ΡΟ ΧΟΥΑΝ ΓΚΟΥΤΙΕΡΕΣ

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 2 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ

Το παραμύθι της αγάπης

Με της αφής τα μάτια Χρήστος Τουμανίδης

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης. Στάλες. Ποίηση

Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)

Η γυναίκα με τα χέρια από φως

Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο

Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945)

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας

Roma* Turquía Jerusalén*

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: συγκρότηση Επιτροπής για την επιλογή ελευθέρων βοηθηµάτων Ισπανικής γλώσσας

Μια φορά και έναν καιρό ζούσε στα βάθη του ωκεανού µια µικρή σταγόνα, ο Σταγονούλης. Έπαιζε οληµερίς διάφορα παιχνίδια µε τους ιππόκαµπους και τις

Μια φορά και ένα καιρό, σε μια μουντή και άχρωμη πόλη κάπου στο μέλλον, ζούσαν τρία γουρουνάκια με τον παππού τους. Ο Ανδρόγεως, το Θρασάκι και ο

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ»

Ο γιος του ψαρά. κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη, δώστου κλότσο να γυρίσει παραμύθι ν' αρχινήσει...

Κυριάκος Δ. Παπαδόπουλος ΑΠΟ ΦΤΕΡΟ ΚΙ ΑΠΟ ΦΩΣ

ΑΝ ΚΑΙ ΖΩ ΣΤΟΝ ΒΥΘΌ, το ξέρω καλά πια. Ο καλύτερος τρόπος να επικοινωνήσεις με τους ανθρώπους και να τους πεις όσα θέλεις είναι να γράψεις ένα

Transcript:

HERMAION Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos Nicos Cavadías La cruz del sur Poesía completa Edición, traducción y notas de David Hernández de la Fuente 02 2007

Nicos Cavadías Hermaion Documentos de trabajo monográficos: edición y traducción de textos griegos Edita: Instituto de Estudios Clásicos "Lucio Anneo Séneca" Universidad Carlos III de Madrid Edificio 17 "Ortega y Gasset" C/ Madrid, 133-28903 - Getafe (Madrid) - España Teléfono: (+34) 91 624 58 68 / 91 624 85 59 Fax: (+34) 91 624 92 12 Correo-e: seneca@hum.uc3m.es 2 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur INTRODUCCIÓN 1.Nicos Cavadías. Vida y obra. Nicos Cavadías es uno de los grandes poetas que Grecia ha dado al siglo veinte, una figura única y atípica en la historia de la literatura de ese país. Su obra ha gozado del favor de los griegos, tanto del público como de la crítica, y se puede decir que ya forma parte de la memoria colectiva de un pueblo que vive con el alma mirando al mar. Su voz poética, tan personal como atemporal, se enmarca en la línea auroral abierta por Homero, manifestando la esencia del mar y el hombre, los sentimientos del exilio humano, voluntario o no, el extrañamiento, el conocimiento de otras realidades a través de los viajes. Este poeta del mar nació muy lejos de su patria, en Manchuria, en 1910. Este exótico nacimiento se debe a la profesión de su padre, que era comerciante y realizaba numerosos viajes por Rusia y el Oriente. La familia de Cavadías procedía de la isla de Cefalonia, la mayor de las Jónicas. Su nacimiento en aquel lugar preludiaba acaso una vida llena de viajes y experiencias en puertos lejanos, que luego se plasmaría en sus poemas. Se diría que algo le arrastraba irremediablemente a una existencia ligada al mar y a los largos viajes ya desde su primera infancia: el viaje de regreso desde el lejano oriente a la península helénica es un primer contacto con las travesías del océano, que tanta importancia han tenido para las letras griegas. Hablar de los griegos y el mar, como es sabido, es sinónimo de poesía, desde Homero hasta Cavafis, pasando por el inquietante viaje de los Argonautas. Número 02 2007 3

Nicos Cavadías Así, tras las vicisitudes de la Primera Guerra Mundial el padre desaparece unos años en Rusia, adonde había marchado por negocios, para reaparecer en 1920 sin recursos, los primeros años del joven Nicos transcurren en El Pireo. Allí había parientes de la madre que podrían ofrecer un futuro a la familia. En El Pireo se educará en sus primeras letras en la escuela pública y, más tarde, estudiará el bachillerato. Cavadías habitará en el hormigueante centro naval de toda Grecia. El Pireo, el puerto por excelencia de Atenas y de la Hélade entera, acoge a Nicos podemos imaginar con su tumultuosa vida cotidiana, marcada siempre por la presencia de los barcos que van y vienen sin cesar. Los años de adolescencia ven fraguarse una poesía que apunta alto. Publica Cavadías bajo pseudónimo en algunas revistas y se introduce en los círculos literarios de la ciudad. Sin embargo, sus poemas no van a ningún lugar. Cavadías está anclado, en tierra, tal vez esperando que la atracción irresistible del mar ejerza en él su temprana influencia y le arrastre a dejarlo todo para navegar. Al término de su etapa de bachiller en el Gymnasio, consigue un empleo de oficina, con veinte años, en una empresa naviera de El Pireo. El trabajo en tierra, sin embargo, no le convence en absoluto y hace lo posible para que, unos meses después, le enrolen como marinero, como joven grumete, en un buque mercante de la compañía. Su primer gran viaje, en el buque Policos, tiene lugar en 1930 y las experiencias que va reuniendo en los puertos y en la travesía configuran su primer poemario, Marabú, que forma parte de esta edición. Aunque en un primer momento su intención era llegar a capitán de la marina mercante, al final acabó 4 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur por presentarse al examen de operador de radio, obteniendo el diploma en 1939. Desde entonces ese fue su cargo en los buques en los que viajó. Al estallar la Segunda Guerra Mundial, Cavadías se encontró luchando en el frente de Albania contra los italianos. En un principio los griegos pudieron resistir el ultimátum y la ofensiva de Mussolini, pero después llegaron los alemanes y ocuparon Grecia. Cavadías se quedó durante todos esos años en tierra hasta que acabó la guerra. En 1945 se enroló de nuevo entre la tripulación de un barco, esta vez el Corinto. Fruto de sus travesías en este barco es el libro de poemas Calima, que compone la segunda parte de nuestra traducción. Se dice que Nicos Cavadías navegó hasta unos meses antes de su muerte, en febrero de 1975, a causa de una crisis cerebral. Sin embargo, puede afirmarse que este poeta ha alcanzado la inmortalidad, al menos en el sentido horaciano de lo perenne. Como se puede ver en la bibliografía orientativa que figura más adelante, el número de ediciones de las obras de Cavadías es sorprendente y da idea de la popularidad del poeta. Marabú, Calima y De través son sus tres poemarios, que se presentan en esta traducción. Los dos primeros son los más conocidos, han pasado 31 veces por la imprenta, entre ediciones y reimpresiones. Ya en el momento de su muerte, estos dos libros se habían reeditado en diez ocasiones y habían vendido doce mil ejemplares. Ya entonces una generación entera de marineros y emigrantes griegos había aprendido de memoria sus versos los versos de marabú, como llegó a ser conocido y los había recitado en sus viajes. Número 02 2007 5

Nicos Cavadías Publicó otras obras, pero fueron menos difundidas: la fama de Marabú y Calima fue casi inmediata y las eclipsó. Entre ellas destacan La Guardia, su única novela, de 1954. El tercer libro de poemas, Traverso, fue publicado póstumamente en 1975, muy poco después de su muerte. La Guardia, traducida recientemente al español 1, cuenta 26 ediciones y Traverso, su último poemario, 24. Otras obras póstumas de Cavadías que se han publicado son Li, De la guerra y A mi caballo. Han contribuido a esta fama, además, las versiones de sus poemas que han cantado distintos cantautores griegos a partir de los años setenta 2. La crítica y el público fueron unánimes al juzgar única e irrepetible la voz poética de Cavadías, personal y fascinante. No tiene encaje en los movimientos literarios de su época, siempre anduvo a la deriva en eso también. En continua navegación por todo el mundo, Cavadías siempre vivió apartado de cualquier clasificación, inaccesible a críticos, compañeros poetas y público, retirado como un verdadero eremita del mar que sólo de cuando en cuando se permitiera un par de días en tierra, junto a su querida hermana. Viajó hasta el último momento, incluso cuando la muerte se lo llevó a su oscuro puerto, viajó, como diría Proust, con esos ojos nuevos que tiene el auténtico viajero. 2. Mal du départ, xenitiá y otros conceptos útiles. La poesía de Nicos Cavadías está fuertemente enraizada en la lírica popular griega y, a la vez, es enormemente innovadora al recoger, con toda sinceridad, 1 Nicos Cavadias, La Guardia, Gálvez, Natividad (tr.), Ediciones del Oriente y del Mediterráneo, Guadarrama, 1994. 2 M. Koch y T. Mitkroutsicos han compuesto música con sus versos. Los discos más populares son O Stavros Tou Notou, (La cruz del sur), poema que da título a la presente edición y traducción, y Grammes ton Orizonton 6 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur influencias de otros poetas griegos y europeos. Ya sorprende la decisión de usar, en pleno auge de las vanguardias europeas, el verso tradicional de la poesía neogriega, el llamado político o decapentasílabo. Con ello, el poeta se entronca en una tradición literaria de antigua procedencia en cuanto a la forma: la lírica popular florece en la literatura griega desde la poesía de la Creta veneciana anterior a la dominación turca, en el siglo XVIII. Por otra parte, en cuanto al contenido, el tema que predomina en Cavadías es el hombre en busca de su lugar el ubi consistam, esa íntima pregunta, el espíritu errabundo, que está presente en Grecia desde la historia de Odiseo hasta la Ítaca de Kavafis. A veces, el viaje interior se exterioriza en paisajes exóticos y mares lejanos, como en el caso de Cavadías. Es tema recurrente en su poesía el extrañamiento, el exilio, ese sentimiento que los griegos pueblo emigrante y viajero llaman xenitiá y que encuentra en Cavadías un melancólico cantor. La nostalgia es, en su sentido etimológico, el dolor por el regreso a casa, ese dolor que siente Odiseo aún lejos de su Ítaca. En la xenitiá a la que nos referimos hay una paradójica ambivalencia: el destierro, el exilio es a la vez voluntario y forzoso. Un exilio vivido en una soledad total, que en la poesía de Cavadías es representada por el marino 3. Voluntario por ese espíritu vagabundo que incita al hombre a viajar, en un viaje que le cambia totalmente. Forzoso porque la nostalgia, el dolor por la vuelta (Líneas del horizonte), con intérpretes como Giorgos Dalaras, Vassilis Papakonstantinou y Charis y Panos Katsimichas. 3 Véase el reciente libro de Deliyiannis, Yorgos, O nautikos kai to provlima tis monaxias stin píisi tou Niko Kavvadía, Idmon, Atenas, 2002. Número 02 2007 7

Nicos Cavadías a casa, muerde con fuerza el corazón. Bien lo sabía Odiseo en su larguísimo viaje. Y cuando se llega a casa, después de años de errar, sobreviene el mal du départ, como en el poema de Cavadías, esa locura por los viajes que atormenta al marinero en tierra. Como después de cualquier viaje que haya valido la pena, ya nada vuelve a ser lo mismo para el marinero en tierra. La traducción de los poemas de Cavadías que se presenta en esta edición bajo el título de La cruz del sur por uno de los poemas de mayor fama, Σταυρός του Νότου representa su producción poética al completo, que fue escasa pero de gran repercusión. Los dos poemarios más célebres, Marabú y Calima, son dos libros en dos momentos de la vida y de la búsqueda del poeta, y conllevan inevitablemente dos estilos diferentes. El primero, el de Marabú, es descriptivo y narrativo. Como si de una fábula de los mares se tratase, el poeta describe los lugares y los personajes de sus viajes: Nagel el timonel, Willy el fogonero, el sombrío grumete a punto de hundirse en el océano, el enloquecido capitán Fletser, etcétera. Historias portuarias, de mujeres perdidas y mares del sur. Historias de amor triste y cruel, de locura, de tatuajes y tempestades. Drogas y mujeres que marcan para siempre, burdeles y cabarets de mala muerte: el ambiente que se transmite en el rebétiko, la música marginal que trajeron de Asia Menor los exiliados griegos y que habla de este universo de narcóticos y ensueños. Todo esto nos lo cuenta Cavadías en esta primera etapa: historias de mares lejanos narradas de tal manera que el lector se siente como si las escuchara 8 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur en la cubierta de un barco junto otros marineros que se distraen de las pesadas guardias. La segunda etapa, que representa el poemario Calima, está caracterizada por un intimismo más acentuado. Los viajes ya no son de juventud, sino de madurez. Es la segunda vez que se embarca en la travesía de un poemario, y el pesimismo impregna casi todos los versos. La introspección del paso a la edad adulta y los terribles sucesos que presencia el poeta hasta su segunda gran travesía ensombrecen este libro, lo hacen más opaco, menos narrativo y más impulsivo. La fabulación y los personajes de Marabú dejan paso a la interpelación continua a una mujer tortuosa y desconocida. Los versos se hacen más oscuros, pero también más auténticos: el carácter sombrío de este segundo libro evidencia los duros años que ha pasado el poeta en tierra durante la guerra. A pesar de su participación en la Segunda Guerra Mundial, Cavadías fue criticado a menudo durante su vida por su aparente indiferencia hacia la política. En un país como Grecia, tan convulsionado durante el siglo veinte por las dos guerras mundiales, las guerras balcánicas, el desastre de la guerra greco-turca en 1922 y las confrontaciones civiles que marcan la posguerra del cuarenta y cinco, es casi imposible permanecer al margen de la política. Y las posiciones viscerales a veces acusan a quienes militan más discretamente de no tener implicación alguna. Así ocurre con Cavadías, que, alejado en su travesía interior y en sus océanos, pasa por ser un poeta sin ideas políticas. Pero esto está alejado de la Número 02 2007 9

Nicos Cavadías realidad. El poema dedicado a Federico García Lorca 4 da idea de su credo político en otros poemas de Calima se pueden ver referencias a la guerra y un reciente estudio ha tratado ampliamente este tema 5. En Calima se nota la preocupación y el pesimismo que provocan estos años oscuros: la ocupación alemana, la guerra mundial y, a su fin, la guerra civil griega y la represión a las izquierdas. En tercer lugar tenemos los poemas de De través, que, en cierto modo, continúan la línea que marcó el poeta en Calima. Y van más allá. Son poemas de vejez, compilados póstumamente. Hay un tiburón blanco que ya espera a Cavadías y se llama la muerte. Así se puede sentir en unos versos que repasan imágenes y pasajes de la vida, de los puertos y de los viajes. Destellos de la memoria del marino poeta que iluminan este libro crepuscular. Y el colofón perfecto son los Cuentos para Filipo, las historias que, entre amargura y sonrisas melancólicas, dedicó el viejo marinero a su sobrino honorario, el pequeño Filipo. 3. Sobre esta traducción Es inevitable terminar esta breve nota preliminar haciendo referencia a la presente traducción. La poesía es tan difícil de traducir como de definir, así que no buscaré ninguna justificación para los criterios que se han observado a la hora de acometer este trabajo. Como se ha apuntado, la poesía de Nicos Cavadías es musical, eminentemente narrativa y está arraigada aparte de sus conexiones con otros autores en la lírica popular y las canciones griegas. Por tanto, todo intento 4 Traducido y comentado por Mª T. López en su artículo Federico García Lorca, poeta en Grecia en Erytheia 13, 1992, pp. 203-216 y, de nuevo, por mí en Nicos Cavadías y España vista desde el mar, Erytheia 25 (2004) 287-302. 5 Philippos Philippou, O politikós Nicos Kavvadías, Ekdoseis Agra, Atenas, 1996. 10 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur de traducción al español debe intentar respetar en cierta forma esas características. Posee además la dificultad adicional de su terminología marinera, para la cual somos deudores del glosario de G. Trapalis 6 y de las indicaciones de otro marino entrañable, mi padre, al que dedico esta versión castellana. Se ha optado por una traducción que mantenga en lo posible la literalidad y el esquema verso por verso. Sin embargo, se ha intentado imprimir algo de ese compás musical de la métrica que usa Cavadías (fundamentalmente el decapentasílabo, pero también se encuentran endecasílabos y otros metros). La rima, en cambio, que está presente en todos los poemas, no se ha intentado trasladar al castellano. Cavadías es osado en las rimas y supera la tradición poética introduciendo a menudo palabras extranjeras. Al realizar esta modesta tentativa de versificación castellana, alguna palabra del griego original se ha sacrificado en aras del ritmo, algún término marinero ha sido sustituido por otro de más reciente cuño, pero siempre se ha tratado de respetar el espíritu de los versos y de traicionar lo menos posible si es que esto puede decirse de un traductor la poesía de Nicos Cavadías. Para el texto, nos hemos basado en la edición de Agra. Es monotónica, siguiendo las convenciones de la publicación en internet de textos griegos modernos. David Hernández de la Fuente 6 G. Trapalis, Glossari sto ergo tou Nikou Kavvadía, Ekdoseis Agra, Atenas, 1991. Número 02 2007 11

Nicos Cavadías BIBLIOGRAFÍA DE REFERENCIA Obras y ediciones de Nikos Kavadías: Marabú: 1ª ed. Kýklos 1933, 2ª ed. Galaxías 1961-1971 4, 3ª ed. Kédros, Atenas 1975-1989 16, 4ª ed. Ágra, Atenas 1989-1997 10 (Μαραµπού, 1 η έκ. Κύκλος 1933, 2 η έκ. Γαλαξίας 1961-1971 4, 3 η έκ. Κέδρος, Αθήνα, 1975-1989 16, 4 η έκ. Άγρα, Αθήνα 1989-1997 10 ) Calima. 1ª ed. A. Karavías 1947, 2ª ed. Galaxías, Atenas 1961-1971 4, 3ª ed. Kédros, Atenas 1975-1989 16, 4ª ed. Ágra, Atenas 1989-1997 10 (Πούσι, 1 η έκ. Α. Καραβίας 1947, 2 η έκ. Γαλαξίας 1961-1971 4, 3 η έκ. Κέδρος, Αθήνα 1975-1989 16, 4 η έκ. Άγρα, Αθήνα 1989-1997 10 ) La Guardia. 1ªed. A. Karavías, 1954, 2ª ed. Kédros, Atenas 1980-1989 16, 3ª ed. Ágra, Atenas 1989-1996 9 (Βάρδια, 1 η έκ. Α. Καραβίας 1954, 2 η έκ. Κέδρος, Αθήνα 1980-1989 16, 3η έκ. Άγρα, Αθήνα 1989-1996 9 ) Través, 1ª ed. Kédros, Atenas 1975-1989 14, 2ª ed. Ágra. Atenas 1989-1997 10 (Τραβέρσο, 1 η έκ. Κέδρος, Αθήνα 1975-1989 14, 2 η έκ. Άγρα, Αθήνα 1989-1997 10 ) Li, 1ª ed. Ágra, Atenas 1987-1997 10 (Λι, 1 η έκ. Άγρα, 1987-1997 10 ) De la guerra / A mi caballo, 1ª ed, Ágra, Atenas 1987-1997 7 (Του Πολέµου / Στο Άλογο µου, 1 η έκ. Άγρα 1987-1997 7 ) Νίκος Καββαδίας/ ηµήτρης Κ. Καλοκύρης, Χρυσόσκονη στα γένια του Μαγγελάνου. Αθήνα, 1995 12 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Algunas traducciones y estudios: Barbe, Michelle, Nikos Kavadías, Li: nouvelles, suivi de De la guerre /A mon cheval, Climats, Castelnau-le-Lez, 1990. Bogasaris, Angelos, Nikos Kavvadías (Marambou). O megalos erastis tis thalassas, Iolkos, Atenas, 2002. (Βογασάρης, Άγγελος, Νίκος Καββαδίας (Μαραµπού). Ο µεγάλος εραστής της θάλασσας, Ιώλκος, Αθήνα 2002) Darragh, Simon (tr.), Wireless operator: selected poems of Nikos Kavvadias. London Magazine Editions, Londres 1998. Delopoulos, Kyriakos, Nikos Kavvadias, vivliographia 1928-1982, Ellenikó Logotechnikó kai Istorikó Archeío, Atenas, 1983. (Ντελόπουλος, Κυριάκος, Νίκος Καββαδίας βιβλιογραφία 1928-1982, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1983.) Deligiannis, Giorgos, O nautikos kai to provlima tis monaxias stin píisi tou Niko Kavvadía, Idmon, Atenas, 2002. ( ελιγιάννης, Γιώργος, Ο ναυτικός και το πρόβληµα της µοναξιάς στην ποίηση του Νίκο Καββαδία, Εκδόσεις Ιδµων, Αθήνα 2002) Gálvez, Natividad (tr.) Nikos Kavvadias, La Guardia, Ediciones del Oriente y del Mediterráneo, Guadarrama, 1994. Hernández de la Fuente, David, Nicos Cavadías y España vista desde el mar, Erytheia 25 (2004) 287-302., La canción rebétika y la poesía griega de entreguerras, Alhucema 11 (enero-junio 2004) 136-141, Nicos Cavadías, Piedra de Molino 4 (2005) 33-37. Korphis, Tasos, Nikos Kavvadias: symbole ste melete tes zoes kai tou ergou tou, Kedro, Atenas 1978, 1983 [reedición Properos, Atenas 1991] (Κορφής, Τάσος, Νίκος Καββαδίας: συµβολή στη µελέτη της ζωής και του έργου του, Κέδρο, Αθήνα 1978, 1983 [Προσπερος 1991]) León, Beatriz, La poesía de Nikos Kavadías (tesis doctoral inédita, dir. Juan Bautista Rodríguez) Universidad de La Laguna, 1998. Lozano, Alfonso (trad.), Poética, Madrid, Alfonso Lozano editor, 2006. Mike, Maire, Ι "Vardia" tou Nikou Kavvadιa: eikono-grapheseis kai metamorphoseis, Ekdoseis Agra, Atenas, 1994 (Μικέ, Μαίρης, Η «Βάρδια» του Νίκου Καββαδία: εικονο-γραφήσεις και µεταµορφώσεις, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 1994) Número 02 2007 13

Nicos Cavadías Moreno Jurado, J. A., Herrera Montero, R. y Silván, A. (tr.), Nueve maneras de mirar el cielo: Nikos Engonódulos, Nikos Kavadías, Manolis Anagnostakis, Miguel Gómez Ediciones, Málaga, 1996. Philippou, Philippos, o politikós Nikos Kavvadías, Ekdoseis Agra, Atenas, 1996 (Φίλιππου, Φίλιππος, Ο Πολιτικός Νίκος Καββαδίας, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 1996) Saurnier, Michelle (tr.), Nikos Kavadías, Le Quart, Climats, Castelnau-le-Lez, 1989. Trapalis, Giorgos, Glossari sto ergo tou Nikou Kavvadía, Ekdoseis Agra, Atenas, 1991 (Τράπαλης, Γιώργος, Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα, 1991) VV.AA., Efta keimena gia toν Niko Kabbadía, Polytypo, Atenas 1982 (Επτά κείµενα για τον Νίκο Καββαδία, Πολύτυπο, Αθήνα, 1982) Warhaft, Gail Holst (tr.), The Collected Poems of Nikos Kavadias, Adolf M. Hakkert, Amsterdam, 1987. 14 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur MARABÚ A Mema Galiatsato Rien n est beau comme ça matelot pour un homme TR. CORBIÈRE Número 02 2007 15

Nicos Cavadías ΜΑΡΑΜΠΟΥ Λένε για µένα οι ναυτικοί που εζήσαµε µαζί πως είµαι κακοτράχαλο τοµάρι διεστραµµένο, πως τις γυναίκες µε ένα τρόπον ύπουλο µισώ κι ότι µ αυτές να κοιµηθώ ποτέ δεν πηγαίνω. Ακόµα, λένε πως τραβώ χασίσι και κοκό, πως κάποιο πάθος µε κρατεί φριχτό και σιχαµένο, κι ολόκληρο έχω το κορµί µε ζωγραφιές αισχρές, σιχαµερά παράξενες, βαθιά στιγµατισµένο. Ακόµα, λένε πράγµατα φριχτά πάρα πολύ, που είν όµως ψέµατα χοντρά και κατασκευασµένα, κι αυτό που εστοίχισε σε µε πληγές θανατερές κανείς δεν το µαθε, γιατί δεν το πα σε κανένα. Μ απόψε, τώρα που έπεσεν η τροπική βραδιά, και φεύγουν προς τα δυτικά των Μαραµπού τα σµήνη, κάτι µε σπρώχνει επίµονα να γράψω στο χαρτί, εκείνο, που παντοτινή κρυφή πληγή µου εγίνη. 16 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur MARABÚ i Dicen los marineros que viajan conmigo que soy un tipo agrio, intratable y malvado, que odio a las mujeres de una manera ruin y que yo nunca suelo acostarme con ellas. Y aún dicen más, que tomo hachís y cocaína, que una pasión terrible me tiene poseído, que tengo el cuerpo lleno de horribles tatuajes, extraños y angustiosos, con los que estoy marcado. Y aún dicen otras cosas peores, muchas más, que, sin embargo, son mentiras e invenciones. Pues lo que de verdad me marcó mortalmente, no lo ha sabido nadie, a nadie dije nada. Pero ahora que ha caído la tarde tropical y huyen hacia el oeste aquellos marabús hay algo que me incita a poner por escrito aquel suceso oculto que siempre silencié. Número 02 2007 17

Nicos Cavadías Hµουνα τότε δόκιµος σ ένα λαµπρό ποστάλ και ταξιδεύαµε Αίγυπτο γραµµή Νότιο Γαλλία. Τότε τη γνώρισα σαν άνθος έµοιαζε αλπικό και µια στενή µας έδεσεν αδελφική φιλία. Αριστοκρατική, λεπτή και µελαγχολική, κόρη ενός πλούσιου Αιγύπτιου οπού χε αυτοκτονήσει, ταξίδευε τη λύπη της σε χώρες µακρινές, µήπως εκεί γινότανε να τηνε λησµονήσει. Πάντα σχεδόν της Μπασκιρτσέφ κρατούσε το Ζουρνάλ, και την Αγία της Aβιλας παράφορα αγαπούσε, συχνά στοίχους απάγγελνε θλιµµένους γαλλικούς, κι ώρες πολλές προς τη γαλάζιαν έκταση εκοιτούσε. Κι εγώ, που µόνο εταίρων εγνώριζα κορµιά, κι είχα µιαν άβουλη ψυχή δαρµένη απ τα πελάη, µπροστά της εξανάβρισκα την παιδική χαρά και, σαν προφήτη, εκστατικός την άκουα να µιλάει. 18 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Yo fui una vez grumete en un barco correo que llevaba las cartas de Egipto al sur de Francia. Entonces conocí a mi flor de los Alpes y nos ligó una estrecha amistad fraternal. Era aristocrática, ligera y melancólica, hija de un rico egipcio que un día se mató. Viajaba sus penas hacia tierras lejanas acaso allí sucede que las penas se olviden. Solía llevar con ella el Journal de Bashkirtsev, ii o leía con ardor a la santa de Ávila. A veces recitaba tristes versos franceses y se quedaba horas mirando el mar azul. Yo sólo conocía los cuerpos de las putas tenía un alma abúlica herida por la mar, ante ella recobré la gracia de la infancia y en éxtasis le oía hablar como un profeta. Número 02 2007 19

Nicos Cavadías Ενα µικρό της πέρασα σταυρόν απ τον λαιµό κι εκείνη µου χάρισε ένα µεγάλο πορτοφόλι κι ήµουν ο πιο δυστυχισµένος άνθρωπος της γης, όταν εφθάσαµε σ αυτήν που θα φευγε, την πόλη. Την εσκεφτόµουν πολλές φορές στα φορτηγά, ως ένα παραστάτη µου κι άγγελο φύλακά µου, και µια φωτογραφία της στην πλώρη ήταν για µε όαση, που ένας συναντά µες στην καρδιά της Αµµου. Νοµίζω πως θε να πρεπε να σταµατήσω εδώ. Τρέµει το χέρι µου, ο θερµός αγέρας µε φλογίζει. Κάτι άνθη εξαίσια τροπικά του ποταµού βρωµούν, Κι ένα βλακώδες Μαραµπού παράµερα γρυλίζει. Θα προχωρήσω!... Μια βραδιά σε πόρτο ξενικό είχα µεθύσει τροµερά µε ουίσκυ, τζιν και µπύρα, και κατά τα µεσάνυχτα, τρικλίζοντας βαριά, το δρόµο προς τα βρωµερά, χαµένα σπίτια επήρα. 20 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Le puse un día al cuello una pequeña cruz y ella me regaló una hermosa cartera. Me sentí desdichado, el más triste del mundo cuando un día llegamos al fin a su destino. Muchas veces pensé en ella al navegar como mi baluarte, como mi ángel guardián, y su foto en el puente para mí era un oasis que uno hubiera encontrado en medio del desierto. Creo que debería ya detenerme aquí, tiembla mi mano, el aire caliente me fustiga. Las flores tropicales apestan en el río y allá a lo lejos grazna un torpe marabú. He de seguir!... Un día en un puerto extranjero me emborraché con whisky, ginebra y con cerveza, y sobre medianoche, tropezando pesado, me dirigí a las casas sucias de las perdidas. Número 02 2007 21

Nicos Cavadías Αισχρές γυναίκες τράβαγαν εκεί τους ναυτικούς, κάποια µ άρπαξ απότοµα, γελώντας, το καπέλο (παλιά συνήθεια γαλλική του δρόµου των πορνών) κι εγώ την ακολούθησα σχεδόν χωρίς να θέλω. Μια κάµαρα στενή, µικρή, σαν όλες βρωµερή, οι ασβέστες απ τους τοίχους της επέφτανε κοµµάτια, κι αυτή ράκος ανθρώπινο που εµίλαγε βραχνά, µε σκοτεινά, παράξενα, δαιµονισµένα µάτια. Της είπα κι έσβησε το φως. Επέσαµε µαζί. Τα δάχτυλά µου καθαρά µέτρααν τα κόκαλά της. Βρωµούσε αψέντι. Εξύπνησα, ως λένε οι ποιητές, «µόλις εσκόρπιζεν η αυγή τα ροδοπέταλά της». Ηταν την είδα και στο φως τ αχνό το πρωινό, µου φάνηκε λυπητερή, µα κολασµένη τόσο, που µ ένα δέος αλλόκοτο, σα να χα φοβηθεί, το πορτοφόλι µου έβγαλα γοργά να την πληρώσω. 22 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Allí sórdidas hembras arrastran a los hombres y de repente una me arrebató el sombrero viejo hábito francés del barrio de las putas y casi sin quererlo entonces la seguí. Era un cuartito oscuro, tan sucio como todos, a pedazos caía la cal de las paredes. Ella, un andrajo humano que hablaba roncamente con los ojos oscuros, negros y endemoniados. Le dije que apagara la luz. Caímos juntos. Mis dedos recorrieron sus huesudas costillas. Hedía a absenta. Desperté, que dicen los poetas, cuando la aurora extiende sus pétalos de rosa. iii Cuando le vi la cara con las primeras luces me pareció tan digna de lástima y maldita, que con extraño horror, como si me aterrase, me saqué la cartera veloz para pagarle. Número 02 2007 23

Nicos Cavadías ώδεκα φράγκα γαλλικά... Μα έβγαλε µια φωνή, κι είδα µια εµένα να κοιτά µε µάτι αγριεµένο, και µια το πορτοφόλι µου... Μ απόµεινα κι εγώ ένα σταυρόν απάνω της σαν είδα κρεµασµένο. Ξεχνώντας το καπέλο µου βγήκα σαν τον τρελό, σαν το τρελό που αδιάκοπα τρικλίζει και χαζεύει, φέρνοντας µέσα στο αίµα µου µια αρρώστια τροµερή, που ακόµα βασανιστικά το σώµα µου παιδεύει. Λένε για µένα οι ναυτικοί που εκάµαµε µαζί πως χρόνια τώρα µε γυναίκα εγώ δεν έχω πέσει, πως είµαι παλιοτόµαρο και πως τραβάω κοκό. Μ αν ήξεραν οι δύστυχοι, θα µε είχαν συγχωρέσει... Το χέρι τρέµει... Ο πυρετός... Ξεχάστηκα πολύ, ασάλευτο ένα Μαραµπού στην όχθη να κοιτάξω, Κι έτσι και καθώς επίµονα κι εκείνο µε κοιτά, νοµίζω πως στη µοναξιά και στη βλακεία του µοιάζω... 24 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Doce francos franceses... y lanzó un alarido y vi que me miraba con sus ojos salvajes y también mi cartera... pero yo me quedé con la mirada inmóvil en la cruz de su cuello. Olvidé mi sombrero, como un loco corrí, un loco que vacila y que se tambalea, pues llevaba en la sangre la horrible enfermedad que juega con mi cuerpo y aún hoy lo tortura. Dicen los marineros que viajan conmigo que hace mucho tiempo que no veo a mujer que soy pellejo viejo, que tomo cocaína, mas si ellos lo supieran me compadecerían... La mano tiembla... fiebre... He olvidado mucho. En la ribera veo un marabú muy quieto, y mientras él me mira a su vez insistente, nos parecemos creo : estúpidos y solos. Número 02 2007 25

Nicos Cavadías ΕΝΑ ΟΚΙΜΟΣ ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΕΝ ΩΡΑ ΚΙΝ ΥΝΟΥ Στο ηµερολόγιο γράψαµε: «Κυκλών και καταιγίς». Εστείλαµε το S.O.S. µακριά σε άλλα καράβια, κι εγώ κοιτάζοντας χλωµός τον άγριο Ινδικό και αµφιβάλλω αν φτάσουµε µια µέρα στην Μπατάβια. Μα δεν λυπάµαι µια σταλιάν Εµείς οι ναυτικοί Έχουµε, λένε, την ψυχή στο διάολο πουληµένη. Μια µάνα µόνο σκέφτοµαι στυγνή και σκυθρωπή, που χρόνια τώρα και καιρούς το γιο της περιµένει. Το ξέρω πως η θέση µας είναι άσκηµη πολύ. Η θάλασσα τη γέφυρα µε κύµατα γεµίζει κι εγώ λυπάµαι µοναχά που δεν µπορώ να πω σε κάποιον, κάτι που πολύ φριχτά µε βασανίζει. Θεέ µου! είµαι µοναχά δεκαεννιά χρονών, κι έχω σε µέρη µακρινά πολλές φορές γυρίσει. Θεέ µου! έχω µιαν άκακη, µια παιδική καρδιά, Αλλά πολύ έχω πλανηθεί, κι έχω αµαρτήσει. 26 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur UN GRUMETE EN EL PUENTE EN MOMENTOS DE PELIGRO Ciclón y tempestad en el diario de a bordo. Mandamos S.O.S. a otros barcos lejanos y yo que observo, pálido, el Índico bestial, no creo que ya nunca lleguemos a Batavia. Pero no importa porque nosotros, marineros, hemos vendido el alma al diablo, según dicen. Mas pienso en una madre sombría y amargada esperando a su niño después de tantos años. Sé que no hay esperanza en nuestra situación. Se está inundando el puente con las olas del mar y yo sólo lamento que no puedo decir a nadie los secretos que atormentan mi alma. Señor! Yo sólo tengo diecinueve años y he recorrido tierras lejanas muchas veces. Señor! Mi corazón de niño es inocente, pero he viajado tanto, tanto he pecado ya... Número 02 2007 27

Nicos Cavadías Συγχώρεσέ µε... Κάποτες όπου χα πιει πολύ και δεν εκαταλάβαινα το τι έκανα, στο Αλγέρι, για µιαν µικρήν Αράπισσα, που εχόρευσε γυµνή, επέταξα κατάστηθα σε κάποιον το µαχαίρι. Συγχώρεσέ µε... Μια βραδιά θολή στο Σάντα Φε, καθώς κάποια µε κράταγε σφιχτά στην αγκαλιά της, ετράβηξα απ την κάλτσα της µια δέσµη από λεφτά που όλη τη µέρα εµάζευεν απ την αισχρήν δουλειά της. Κι ακόµα, Κύριε... ντρέποµαι να το συλλογιστώ, (µα ήτανε κόκκινα και υγρά τα ωραία του χείλια και κάποια κάπου ολόλυζε κιθάρα ισπανική...) κοιµήθηκα µ ένα µικρόν εβραίο στη Σεβίλλια. Κύριε... ετούτο το κορµί το τόσο αµαρτωλό σε λίγο στις υδάτινες ειρκτές νεκρό θα πέσει... Μα τέσσερα όµως σκέφτοµαι γαλόνια εγώ χρυσά Κι ένα θλιµµένο δόκιµο, που δεν θα τα φορέσει... 28 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Perdóname... Una vez que había bebido mucho y ya no controlaba mis actos, en Argel, peleé por una mora que bailaba desnuda y a alguien en el pecho le clavé mi cuchillo. Perdóname... Una tarde borrosa en Santa Fe, mientras una mujer me estrechaba en su abrazo, le quité de su media un fajo de billetes, sueldo de todo un día en su sórdido oficio. Y aún hay más, Señor... vergüenza es confesarlo (pero eran rojos y húmedos sus labios tan hermosos y alguien tocaba triste la guitarra española) con un chico judío me acosté en Sevilla. Dios mío... este cuerpo tan lleno de pecado en breve caerá muerto en la húmeda prisión, pero yo sólo pienso en los galones de oro y en el grumete triste que no los llevará. Número 02 2007 29

Nicos Cavadías ΟΙ ΓΑΤΕΣ ΤΩΝ ΦΟΡΤΗΓΩΝ Οι ναυτικοί στα φορτηγά πάντα µια γάτα τρέφουν, που τη λατρεύουνε, χωρίς να ξέρουν το γιατί, κι αυτή, σαν απ τη βάρδια τους σχολάνε κουρασµένοι, περήφανη στα πόδια τους θα τρέξει να τριφτεί. Τα βράδια, όταν η θάλασσα χτυπάει τις λαµαρίνες, και πολεµάει µε δύναµη να σπάσει τα καρφιά, µέσα στης πλώρης τη βαριά σιγή, που βασανίζει, είναι γι αυτούς σα µια γλυκιά γυναικεία συντροφιά. Είναι περήφανη και οκνή, καθώς όλες οι γάτες, κι είναι τα γκρίζα µάτια της γιοµάτα ηλεκτρισµό κι όπως χαϊδεύουν απαλά τη ράχη της, νοµίζεις πως αναλύεται σ ένα αργό και ηδονικό σπασµό. Στο ρεµβασµό και στο θυµό µε τη γυναίκα µοιάζει κι οι ναύτες περισσότερο την αγαπούν γι αυτό και όταν αργά και ράθυµα στα µάτια τους κοιτάζει, θαρρείς πως ένα παράξενο φέρνει πυρετό. 30 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur LOS GATOS DE LOS BARCOS iv Siempre en los barcos crían un gato los marinos, al que todos adoran sin saber bien por qué. Cuando acaban sus guardias viene corriendo el gato a enredarse en sus pies para que le acaricien. Las tardes, cuando el mar golpea contra el casco y lucha con gran fuerza por destrozar los clavos, el gato, en el pesado silencio de la proa, es para ellos como compañía de mujer. Perezoso y soberbio, como todos los gatos tiene los ojos grises con electricidad. Y mientras acarician despacio su espinazo dirías se deshace en espasmos de placer. Igual a la mujer en sus sueños y enfados, los marinos le adoran por eso mucho más, cuando mira a los ojos, lánguido e indolente, dirías que le posee una fiebre especial. Número 02 2007 31

Nicos Cavadías Της έχουν πάντα στο λαιµό µια µπακιρένια γύρα, για του σιδέρου την κακή αρρώστια φυλαχτό, χωρίς όµως, αλίµονο, ποτέ να κατορθώνουν να την φυλάξουν απ το µαύρο θάνατο µ αυτό. Γιατί είναι τ άγρια τα µάτια της υγρά κι ηλεκτρισµένα κι έτσι άθελα το σίδερο το µαύρο τα τραβά, κι ουρλιάζοντας τρελαίνεται σε ένα σηµείο κοιτώντας φέρνοντας δάκρυα σκοτεινά στους ναύτες και βουβά. Λίγο πριν από το θάνατον από τους ναύτες ένας, αυτός όπου δε πράµατα στη ζήση του φριχτά χαϊδεύοντας την, µια στιγµή στα µάτια την κοιτάζει κι ύστερα µες στη θάλασσα την άγια την πετά. Και τότε οι ναύτες, που πολύ σπάνια λύγα η καρδιά τους, πάνε στην πλώρη να κρυφτούν µε την καρδιά σφιχτή, γεµάτη µια παράξενη πικρία που όλο δαγκώνει, σαν όταν χάνουµε θερµή γυναίκα αγαπητή. 32 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Siempre lleva un collar de cobre en torno al cuello, un talismán contra la maldición del acero y, sin embargo, ay, nunca pueden guardarse de ella, de la lóbrega muerte con ese talismán. Y es por sus fieros ojos, húmedos y magnéticos, porque así, sin quererlo, atraen al negro acero. Maúlla y se vuelve loco, mirando al infinito, moviendo a los marinos a un llanto oscuro y mudo Poco antes de la muerte de uno de los marinos uno que vio sucesos terribles en su vida acariciándole miró un momento en sus ojos y después le arrojó al salvaje océano. Y entonces los marinos, de duro corazón, esconden su tristeza afligidos en proa, y una extraña amargura les muerde como cuando pierden a una mujer cálida de su amor. Número 02 2007 33

Nicos Cavadías ΕΝΑ ΜΑΧΑΙΡΙ Απάνω µου έχω πάντοτε στη ζώνη µου σφιγµένο ένα µικρό αφρικάνικο µαχαίρι όπως αυτά που συνηθούν και παίζουν οι Αραπάδες που από ένα γέρο έµπορο τ αγόρασα στ Αλγέρι. Θυµάµαι, ως τώρα να τανε, το γέρο παλαιοπώλη, όπου έµοιαζε µε µια παλιά ελαιογραφία του Γκόγια, ορθόν πλάι σε µακριά σπαθιά και σε στολές σχισµένες, να λέει µε µια βραχνή φωνή τα παρακάτου λόγια: «Ετούτο το µαχαίρι, εδώ, που θέλεις ν αγοράσεις µε ιστορίες αλλόκοτες ο θρύλος το χει ζώσει, κι όλοι το ξέρουν, πως αυτοί που κάποια φορά το χαν, καθένας κάποιον άνθρωπο δικό του έχει σκοτώσει. Ο ον Μπαζίλιο σκότωσε µ αυτό τη όνα Τζούλια, την όµορφη γυναίκα του, γιατί τον απατούσε. Ο Κόντε Αντώνιο, µια βραδιά, το δύστυχο αδερφό του µε το µαχαίρι τούτο εδώ κρυφά δολοφονούσε. 34 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur UN CUCHILLO Siempre llevo ceñido aquí en mi cinturón un cuchillo pequeño, africano, de acero como aquellos que llevan los árabes consigo que le compré a un viejo mercader en Argel. Como si fuera ayer, recuerdo al anticuario, se parecía a un cuadro, a un viejo óleo de Goya, de pie al lado de espadas y uniformes raídos que con su ronca voz me dijo estas palabras: Este cuchillo que tú me quieres comprar está envuelto en leyenda y en historias extrañas, y quienes lo tuvieron dicen alguna vez a una persona amada dieron muerte con él. Don Basilio mató con él a Doña Julia, a su hermosa mujer, porque lo había engañado. Y el conde Antonio mató a su pobre hermano en secreto una tarde con el mismo puñal. Número 02 2007 35

Nicos Cavadías Ένας Αράπης τη µικρή ερωµένη του από ζήλεια και κάποιος ναύτης Ιταλός ένα Γραικό λοστρόµο. Χέρι σε χέρι ξέπεσε και στα δικά µου χέρια. Πολλά έχουν δει τα µάτια µου, µ αυτό µου φέρνει τρόµο. Σκύψε και δες το, µι άγκυρα κι ένα οικόσηµο έχει, είν αλαφρή, για πιάσε το, δεν πάει ούτε ένα κουάρτο, µα εγώ θα σε συµβούλευα κάτι άλλο ν αγοράσεις.» Πόσο έχει; Μόνο φράγκα εφτά. Αφού το θέλεις πάρ το. Ένα στιλέτο έχω µικρό στη ζώνη µου σφιγµένο, που ιδιοτροπία µ έκανε και το κανα δικό µου κι αφού κανένα δε µισώ στον κόσµο να σκοτώσω, φοβάµαι µη καµιά φορά το στρέψω στον εαυτό µου... 36 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Por celos mató un moro a su mujer amada y a un contramaestre griego mató cierto italiano. Mano tras mano ha ido a parar a mis manos y aunque mis ojos vieron muchas cosas, me asusta. Míralo, ven aquí. Tiene un ancla y un escudo. Toma, es ligero, pesa casi un cuarto de kilo, pero yo en tu lugar compraría otra cosa. Cuánto pues? Siete francos. Si quieres tómalo Siempre llevo ceñida una daga al cinturón que de algún modo hizo que yo la hiciera mía, y como nunca odié a muerte en este mundo temo volverla un día contra mi propio pecho... Número 02 2007 37

Nicos Cavadías ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΚΑΙΣΑΡΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ «Φαίνεται πια πως τίποτα τίποτα δεν µας σώζει...» ΚΑΙΣΑΡ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Ξέρω εγώ κάτι που µπορούσε, Καίσαρ, να µας σώσει. Κάτι που πάντα βρίσκεται σ αιώνια εναλλαγή, κάτι που σχίζει τις θολές γραµµές των οριζόντων, και ταξιδεύει αδιάκοπα την ατελείωτη γη. Κάτι που θα κανε γοργά να φύγει το κοράκι, που του γραφείου σας πάντοτε σκεπάζει τα χαρτιά να φύγει κρώζοντας βραχνά, χτυπώντας τα φτερά του, προς κάποιαν ακατοίκητη κοιλάδα του Νοτιά. Κάτι που θα έκανε τα υγρά, παράδοξά σας µάτια, που αβρές µαθήτριες τ αγαπούν και σιωπηροί ποιηταί, χαρούµενα και προσδοκία γεµάτα να γελάσουν µε κάποιον τρόπο που, όπως λεν, δε γέλασαν ποτέ. Γνωρίζω κάτι, που µπορούσε, βέβαια, να σας σώσει. Εγώ που δεν σας γνώρισα ποτέ... Σκεφτείτε... Εγώ. Ένα καράβι... Να σας πάρει, Καίσαρ... Να µας πάρει... Ένα καράβι, που πολύ µακριά θα τ οδηγώ. 38 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur CARTA AL POETA CÉSAR EMANUEL Parece que ya nada nada nos salvará CÉSAR EMANUEL Yo sé que hay algo, César, que podría salvarle, algo que siempre está en secular fluir, que parte en dos la turbia línea del horizonte y viaja sin cesar por la tierra infinita. Algo que velozmente pondría en fuga al cuervo que turba los papeles que están en su escritorio: huirá graznando ronco y batiendo las alas hacia un valle desierto de los que hay en el sur. Algo que empañaría sus peculiares ojos, que aman las estudiantes y los poetas tímidos; alegres reirían y tan esperanzados como, según me dicen, no han reído jamás. Sé de algo que podría salvarle, por supuesto, yo que no le conozco... Piense por un momento... Un barco... que le lleve, César... o que nos lleve. Un barco que yo mismo llevaré en la distancia Número 02 2007 39

Nicos Cavadías Μια µέρα χειµωνιάτικη θα φεύγαµε. Τα ρυµουλκά περνώντας θα σφύριζαν, τα βρωµερά νερά η βροχή θα ράντιζε, κι οι γερανοί στους ντόκους θα γυρίζαν. Οι πολιτείες οι ξένες θα µας δέχονταν, οι πολιτείες οι πιο αποµακρυσµένες κι εγώ σ αυτές αβρά θα σας εσύσταινα σαν σε παλιές, θερµές µου αγαπηµένες. Τα βράδια βάρδια κάνοντας, θα λέγαµε παράξενες στη γέφυρα ιστορίες, για τους αστερισµούς ή για τα κύµατα, για τους καιρούς, τις άπνοιες, τις πορείες. Όταν πυκνή η οµίχλη θα µας σκεπάζε, τους φάρους θε ν ακούγαµε να κλαίνε και τα καράβια αθέατα θα τ ακούγαµε, περνώντας να σφυρίζουν και να πλένε. 40 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur De viaje partiríamos en un día de invierno y los remolcadores pasarían silbando, la lluvia regaría la sucia agua del puerto y las grúas darían la vuelta en los muelles. Y nos acogerían países extranjeros, países extranjeros de los más apartados, se los presentaría muy dulcemente a usted como novias antiguas y cálidas amantes. De guardia por la tarde, los dos nos contaríamos el uno al otro historias extrañas en el puente, sobre constelaciones o sobre las mareas sobre tiempos, bonanzas, rumbos y derroteros. Y cuando la neblina nos arropase espesa podríamos escuchar el llanto de los faros y el paso de los barcos invisibles que silban cuando se nos cruzaran al navegar de noche. Número 02 2007 41

Nicos Cavadías Μακριά, πολύ µακριά να ταξιδεύουµε, κι ο ήλιος πάντα µόνους να µας βρίσκει εσείς τσιγάρα «Κάµελ» να καπνίζετε, κι εγώ σε µια γωνιά να πίνω ουίσκυ. Και µια γριά στο Αννάµ, κεντήστρα στίγµατος, µια γριά σ ένα πολύβοο καφενείο µια αιµάσσουσα καρδιά θα µου στιγµάτιζε, κι ένα γυµνό, στο στήθος σας κρανίο. Και µια βραδιά στη Μπούρµα, ή στη Μπατάβια στα µάτια µιας Ινδής που θα χορέψει γυµνή στα δεκαεφτά στιλέτα ανάµεσα, θα δείτε ίσως τη Γκρέτα να επιστέψει. Καίσαρ από ένα θάνατο σε κάµαρα, κι από ένα χωµατένιο πεζό µνήµα, δε θα ναι ποιητικό και πιο όµορφο, ο διάφεγγος βυθός και το άγριο κύµα; 42 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Lejos, los dos, muy lejos podríamos viajar y el sol nos hallaría en mutua soledad. Usted se fumaría sus cigarrillos Camel y yo en alguna esquina podría beber whisky. Una vieja en Annam, que teje tatuajes, una vieja que hay en un café atestado a mí me tatuaría un corazón sangrante y a usted una pelada calavera en el pecho. Y una tarde, en Burma o en Batavia quizá, en los ojos desnudos de una bailarina india danzando entre diecisiete puñales vería usted quizá el regreso de Greta. Mejor que morir, César, en una habitación, que una tumba pedestre, excavada en la tierra, no sería mucho más poético y hermoso el insondable mar y sus olas salvajes? Número 02 2007 43

Nicos Cavadías Λόγια µεγάλα, ποιητικά, ανεκτέλεστα, λόγια κοινά, κενά, «ο καπνός κι αθάλη», που ίσως διαβάζοντάς τα να µε οικτίρετε, γελώντας και κουνώντας το κεφάλι. Η µόνη µου παράκληση όµως θα τανε, τους στίχους µου να µην ειρωνευθείτε. Κι όπως εγώ για έν αδερφό εδεήθηκα, για ένα τρελόν εσείς προσευχηθείτε. 44 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Qué palabras solemnes, poéticas, irreales! Qué vulgares! Vacías, humo y ceniza son. Y, al leerlas, tal vez usted se sonreirá, me compadecerá moviendo la cabeza. He aquí, sin embargo, mi única petición; no se burle usted de estos versos que yo le envío, sino, como a un hermano sólo le pediría, rece usted por el loco que le escribe estas líneas. Número 02 2007 45

Nicos Cavadías Ο ΠΙΛΟΤΟΣ ΝΑΓΚΕΛ Στον ποιητή Ν. Ράντο Ο Νάγκελ Χάρµπορ, Νορβηγός πιλότος στο Κολόµπο, άµα έδινε κανονική πορεία στα καράβια που φεύγαν για άγνωστους και µακρινούς λιµένες, κατέβαινε στη βάρκα του βαρύς, συλλογισµένος, µε τα χοντρά τα χέρια του στο στήθος σταυρωµένα, καπνίζοντας ένα παλιό χωµάτινο τσιµπούκι, και σε µια γλώσσα βορινή σιγά µονολογώντας έφευγε µόλις χάνονταν ολότελα τα πλοία. Ο Νάγκελ Χάρµπορ, πλοίαρχος σε φορτηγά καράβια, αφού τον κόσµο γύρισεν ολόκληρο, µια µέρα κουράστηκε κι απόµεινε πιλότος στο Κολόµπο. Μα πάντα συλλογιζόταν τη µακρινή του χώρα και τα νησιά που ναι γεµάτα θρύλους, τα Λοφούτεν. Όµως µια µέρα επέθανε στην πιλοτίνα µέσα Ξάφνου σαν ξεπροβόδισεν το Steamer Tank «Fjord Folden» όπου έφευγε καπνίζοντας για τα νησιά Λοφούτεν... 46 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur NAGEL EL TIMONEL A N. Rando Nagel Harbor, timonel noruego en Colombo, después de viajar como siempre en un barco que partió hacia un lejano puerto desconocido, desembarcó en su barca pesado, pensativo, con sus manos robustas cruzadas sobre el pecho, fumando en una vieja pipa amasada en barro, mientras hablaba sólo, en una lengua nórdica. Marchó apenas se fueron los barcos de su vista. Nagel Harbor, capitán de navíos mercantes, al mundo entero dio la vuelta, pero un día, cansado, se quedó de timonel en Colombo. Pero siempre pensaba en su país lejano y en las islas Lofoten pobladas de leyendas. Y, sin embargo, un día se murió en su cabina cuando escoltaba en puerto al Steamer Tank Fjord Folden que hacia las islas Lofoten partía humeante... Número 02 2007 47

Nicos Cavadías ΕΧΩ ΜΙΑ ΠΙΠΑ Στον ποιητή Απ. Μελαχρινό Έχω µια πίπα ολλανδική από ένα µαύρο ξύλο, όπου πολύ παράξενα την έχουν σκαλισµένη. Έχει το σχήµα κεφαλιού Γοργόνας µε πλουµίδια. Κι ένας σ εµέ ναύτης ανός την έχει χαρισµένη. Και µου πε αυτός πως µια φορά του την επούλησε ένας, στην Αλεξάντρεια, έµπορος ναρκωτικών, Αράπης, και στον Αράπη λέει αυτόν, την είχε δώσει κάποια, σε κάποιο πόρτο µακρινό, γυναίκα της αγάπης. Πολλές φορές, τις βραδινές σκοτεινιασµένες ώρες, ανάβοντας την πίπα αυτή, σε µια γωνιά καπνίζω, κι ο γκρίζος βγαίνοντας καπνός σιγά µε περιβάλλει, κάνοντας ένα γύρω µου κενό, µαβί και γκρίζο. Και πότε µια ψηλή, ο καπνός, γυναίκα σχηµατίζει, πότε ένα πόρτο ξενικό πολύ και µακρυσµένο. Και βλέπω µες στους δρόµους του τους κρύους και βραδιασµένους να περπατά έναν ύποπτον Αράπη µεθυσµένο. 48 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur TENGO UNA PIPA v Al poeta A. Melachrinos Tengo una pipa holandesa de madera negra que fue tallada de una manera muy extraña, con adornos y una cabeza de sirena. Me la regaló un día un marino danés. Y me dijo que él mismo allá en Alejandría a un traficante árabe se la había comprado. Y a ese árabe a su vez un día se la dio una mujer cualquiera en un puerto lejano. Muchas veces, de noche, cuando estoy en el barco, me enciendo en una esquina la pipa y al fumar, el humo gris que sale me envuelve muy despacio, rodeándome en círculos de color malva y gris. Hay veces en que el humo parece una mujer, otras sería un puerto extranjero y lejano, en cuyas frías calles veo al atardecer a un moro misterioso que pasea borracho. Número 02 2007 49

Nicos Cavadías Και βλέπω πάλι, άλλες φορές, µια γρήγορη γαλέρα µε τα πανιά της ανοιχτά στο αβέβαιο ν αρµενίζει κι απάνω στο µπαστούνι της να κάθεται ένας ναύτης, να χει µια πίπα όπως αυτήν εγώ και να καπνίζει. Έχω µια πίπα ξύλινη παράξενα γλυµµένη. Βλέπω καπνίζοντας τα πιο παράδοξα όνειρά µου. Σκέφτοµαι: «Θα ναι µαγική». µα πάλι λέω: µη φταίει ο εγγλέζικος βαρύς καπνός και η νευρασθένεια µου; 50 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Y a veces veo más, una rauda galera que con velas abiertas navega hacia lo incierto y a un marino sentado al lado de su mástil que fuma en una pipa igual a esta de aquí. Tengo una pipa extraña de madera tallada. Fumando en ella veo insólitas visiones. Pienso: Será mágica. Pero luego me digo: será mi neurastenia o el tabaco inglés? Número 02 2007 51

Nicos Cavadías Η ΜΑΪΜΟΥ ΤΟΥ ΙΝ ΙΚΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ Κάποτε σ ένα µακρινό λιµάνι του Ινδικού, δίνοντας µια πολύχρωµη µεταξωτή γραβάτα σ ένα αράπη, µιαν µικρή αγόρασα µαϊµού µε µάτια γκρίζα, σκοτεινά και πονηρία γεµάτα. Ένα τσιµπούκι δάγκωνε στο στόµα της χοντρό και το βγαζε όταν ήθελε µονάχα να φυσήσει έναν καπνό πολύ βαρύ, που, ως µου πε ο πωλητής, ήταν οπίου, που από µικρή την είχε συνηθίσει. Τις πρώτες µέρες µοναχή στης πλώρης µια γωνιά, ξερνούσε και µε κοίταζε βουβή και λυπηµένη, µα σαν επέρασε καιρός, ερχόταν µοναχή κι ώρες πολλές στον ώµο µου ξεχνιόταν καθισµένη. Όταν στη γέφυρα έκανα τη βάρδια της νυχτός κι η νύστα βασανιστικά τα µάτια µου ετρυπούσε, στον ώµο κρυώνοντας στεκόταν σκυθρωπή και σοβαρά µαζί µ εµέ τον µπούσουλα εκοιτούσε. 52 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur EL MONO DE UN PUERTO EN EL ÍNDICO Una vez, en un puerto del Índico lejano, le cambié una corbata polícroma de seda a un cierto marroquí por un pequeño mono de ojos grises, oscuros y llenos de malicia. Mordía una gran pipa en sus labios el mono y sólo la soltaba cuando quería exhalar un humo denso que, según el vendedor, era opio que fumaba desde que era pequeño. Al principio tan sólo vomitaba en la proa y me miraba triste y en completo silencio. Pero al pasar el tiempo, él solo vino a mí y se pasaba horas sentado sobre mi hombro. Si me tocaba guardia nocturna en la cabina y el tormento del sueño me horadaba los ojos, se quedaba sombrío tiritando en mi hombro y muy serio miraba la brújula conmigo. Número 02 2007 53

Nicos Cavadías Στα πόρτα της αγόραζα µπανάνες και γλυκά κι έξω µε µι άλυσο µικρή την έβγαζα δεµένη κι αφού σ όλα καθόµαστε και επίναµε τα µπαρ, στο φορτηγό γυρίζαµε κι οι δυο µας µεθυσµένοι. ε θύµωνε και µου δειχνε πολύ πως µ αγαπά, ούτε κακά την άκουσα ποτέ να µου γρυλίσει. Φαινόταν πως συνήθισε τις κακουχίες και εµέ, Κι εγώ σαν άνθρωπο την είχα συνηθίσει. Κάποια φορά που επήγαινα µαζί της σκεφτικός εξέφυγ' απ τα χέρια µου χαρούµενη και πάει. Είχε προτέρηµα πολύ µεγάλο: να σιωπάει. Μα κάτι είχε απ την ύπουλη καρδιά της γυναικός. 54 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos

Poesía completa. La cruz del sur Le compraba en los puertos plátanos y bombones y en tierra le llevaba con una cadenita, nos sentábamos juntos, bebíamos en los bares hasta que ya borrachos volvíamos al barco. No se enfadaba nunca, me mostraba su amor, y ni una vez tan sólo escuché sus gruñidos. Parecía habituado a esta vida y a mí, y yo me hice a él como a una persona. Pero una vez que andaba absorto junto a él, se escapó de mis manos y se marchó feliz. Tenía una gran virtud: sabía guardar silencio y de mujer tenía su innoble corazón. Número 02 2007 55

Nicos Cavadías ΕΝΑΣ ΝΕΓΡΟΣ ΘΕΡΜΑΣΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ του Ι. Πικραµένου Ο Γουίλλη, ο µαύρος θερµαστής από το Τζιµπουτί, όταν από τη βάρδια του τη βραδινή σχολούσε, στην κάµαρά µου ερχότανε, γελώντας να µε βρει, κι ώρες πολλές για πράγµατα περίεργα µου µιλούσε. Μου λεγε πως καπνίζουνε στο Αλγέρι το χασίς και στο Άντεν πως, χορεύοντας, πίνουν την άσπρη σκόνη, κι έπειτα πως φωνάζουνε και πως µονολογούν, όταν η ζάλη µ όνειρα περίεργα τους κυκλώνει. Μου λεγ ακόµα οτ είδε αυτός, µια νύχτα που είχε πιει, Πως πάνω σ άτι εκάλπαζε, στην πλάτη της θαλάσσης, Και πίσωθέ του ετρέχανε γοργόνες µε φτερά. Σαν πάµε στο Άντεν, µου λεγε, και συ θα δοκιµάσεις. Εγώ γλυκά του χάριζα και λάµες ξουραφιών και του λεγα πως το χασίς τον άνθρωπο σκοτώνει, και τότε αυτός συνήθιζε, γελώντας τρανταχτά, µε το να χέρι του ψηλά πολύ να µε σηκώνει. 56 Hermaion. Documentos de trabajo: edición y traducción de textos griegos