Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ - ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗΣ Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου 157 80 Τηλ: 210 772 3780, Fax: 210 772 3428, e-mail: gbouck@central.ntua.gr τ..... ΠΡΟΣ: Αρ. Πρωτ. Κον Δημήτριο Μπαίλο Νομάρχη Κυκλάδων Ερμούπολις, Ν. Σύρου 01-09-2010 ΘΕΜΑ: Έργα αναχαίτισης κατολισθητικών φαινομένων στον Δήμο Ερμούπολης Ν. Σύρου Αξιότιμε κε Νομάρχα, Σε συνέχεια της πρόσκλησης σας να επισκεφθώ τις περιοχές κατολισθήσεων στον Δήμο Ερμούπολης, και της αυτοψίας που διενήργησα την 18-08-2010, υποβάλλω συνημμένα σύντομη έκθεση αποτίμησης της υφιστάμενης κατάστασης καθώς και περιγραφής των εργασιών που απαιτούνται για την σταθεροποίηση των εν λόγω περιοχών. Λαμβάνοντας υπόψη την φύση και την προτεραιότητα τους, οι προτεινόμενες εργασίες έχουν διαχωρισθεί σε δύο ομάδες: o Η πρώτη με τίτλο «Διερεύνηση αιτίων και πρόταση μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων στην Ερμούπολη της Ν. Σύρου», η οποία έχει καθαρά ερευνητικό χαρακτήρα, και o η δεύτερη με τίτλο «Σχεδιασμός και Μελέτη Εφαρμογής μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων στην Ερμούπολη της Ν. Σύρου», στην οποία περιλαμβάνεται ουσιαστικά η Μελέτη Εφαρμογής, η κοστολόγηση και η προετοιμασία των αναγκαίων Τευχών Δημοπράτησης των έργων. Για κάθε μία από τις ανωτέρω ομάδες, παρέχεται περιγραφή των επιμέρους εργασιών και παραδοτέων, χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης καθώς και αναλυτική εκτίμηση του κόστους πραγματοποίησης τους. Το Εργαστήριο Θεμελιώσεων του Ε.Μ.Π., το οποίο εκπροσωπώ, είναι σε θέση και επιθυμεί να αναλάβει την πρώτη εκ των ανωτέρω ομάδων, με ερευνητικό χαρακτήρα, καθώς και να προσφέρει υπηρεσίες Τεχνικού Συμβούλου κατά την εκπόνηση των Μελετών Εφαρμογής των έργων που περιλαμβάνεται στην δεύτερη ομάδα. Ευχαριστώ για την θερμή φιλοξενία που μου επιφυλάξατε, Εσείς και ο κος Δήμαρχος, κατά την πρόσφατη επίσκεψη μου στην Ερμούπολη, και παραμένω στην διάθεση σας για οποιεσδήποτε συνεννοήσεις και πρόσθετες διευκρινήσεις απαιτηθούν σχετικά με το έργο. Καθ. Γ. Μπουκοβάλας
ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΡΕΥΝΩΝ & ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΤΗΣ Ν. ΣΥΡΟΥ Γ. ΜΠΟΥΚΟΒΑΛΑΣ Καθηγητής Ε.Μ.Π. 1. ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Γεωλογικά η Σύρος υπάγεται στην μεταμορφωμένη Αττικοκυκλαδική ενότητα. Στο νησί επικρατούν σχιστόλιθοι και σχιστογνεύσιοι διαφόρων τύπων και διαφορετικού βαθμού μεταμόρφωσης, εκχύσεις περιδοτικού μάγματος. μάρμαρα καθώς και τεταρτογενείς και πρόσφατες αποθέσεις. Οι βραχώδεις σχηματισμοί έχουν υποστεί την επίδραση ισχυρών τεκτονικών δυνάμεων, με αποτέλεσμα σήμερα να εμφανίζονται διερρηγμένοι και έντονα πτυχωμένοι. Τα κρυσταλλοσχιστώδη πετρώματα παρουσιάζουν γενική διεύθυνση κλίσης βορειοανατολική. Τα μάρμαρα παρουσιάζονται έντονα κατακερματισμένα και διαρρηγμένα. λόγω των τεκτονικών δυνάμεων που επέδρασαν σε αυτά. Ο κατακερματισμός αυτός συμπληρώνεται από την καρστική διάβρωση τους, η οποία εμφανίζεται αρκετά έντονη στο νησί. Οι τεταρτογενείς και πρόσφατες αποθέσεις αποτελούνται από αργίλους, ιλύες, άμμο και χαλίκια. Πρόκειται για σαθρά ιζήματα. που το πάχος τους κυμαίνεται από λίγα μέχρι αρκετά μέτρα. Καλύπτουν τις χαμηλές παραλιακές ζώνες, μέσα στους διάφορους μυχούς, καθώς και τα πρανή ως υλικά αποσάθρωσης των βραχωδών σχηματισμών. 2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ Σε δυο κυρίως ζώνες εμφανίζονται κατολισθητικά φαινόμενα: α. Στο βορειοανατολικό τμήμα της Ερμούπολης, από την παραλία Τάλληρο. μέχρι το παλαιό ορφανοτροφείο. β. Από την πλατεία Δόξας και την περιοχή Λιβοχωρίου, μέχρι τον Άγιο Δημήτριο. Γεωλογικά η περιοχή των κατολισθήσεων αποτελείται από σχιστόλιθους έντονα τεκτονισμένους και διαβρωμένους. Πριν από πέντε περίπου χρόνια σημειώθηκε σημαντική καθίζηση στο οδόστρωμα του επαρχιακού δρόμου, ανάντη της παραλίας
Τάλληρο και ρηγματώσεις στον υπάρχοντα τοίχο αντιστήριξης του πρανούς στην περιοχή της παραλίας αυτής. Από την πλατεία Δόξας μέχρι τον Άγιο Δημήτριο, στην ανατολική παραλία, παρουσιάζονται συχνά διάφορα προβλήματα αστάθειας. Οι σχιστόλιθοι. σε αυτή την περιοχή, έχουν έντονες κλίσεις προς την πλευρά της θάλασσας και δέχονται άμεσα την επίδραση από τη διαβρωτική ενέργεια των κυμάτων. Στη διάβρωση συντελούν επίσης και τα επιφανειακά νερά. Έτσι. τα παραπάνω έχουν ως συνέπεια τις εκτεταμένες πτώσεις βράχων σε όλο το μήκος του πρανούς. Το φαινόμενο των κατολισθήσεων στις περιοχές της Δόξας και του Λιβοχωρίου στην Ερμούπολη της Σύρου, είναι γνωστό στις αρμόδιες αρχές εδώ και περισσότερο από δύο δεκαετίες, χωρίς όμως να έχει υπάρξει καμία ουσιώδης ενέργεια ή παρέμβαση. Ενδεικτικά αναφέρονται δύο σχετικές γεωλογικές μελέτες οι οποίες μας διατέθηκαν από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, η πρώτη χρονολογικά από το ΙΓΜΕ (Ι. Βακόνδιος, Δεκ. 2003) και η δεύτερη από τον σύμβουλο Γεωλόγο Μελετητή κο Γ. Αρανίτη. Και στις δύο αυτές μελέτες εντοπίζονται τα μακροχρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ανωτέρω περιοχές και προτείνονται προκαταρκτικά μέτρα για την αντιμετώπιση τους (π.χ. συστήματα αποστράγγισης, κατασκευή έργων αντιστήριξης, επισκευή των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, κλπ.). Επιπλέον, για την ριζική αντιμετώπιση των κατολισθητικών φαινομένων, προτείνεται να γίνει εκτενής γεωτεχνική έρευνα της περιοχής, με την βοήθεια γεωτρήσεων και εργαστηριακών-επιτόπου δοκιμών, καθώς και μελέτες εφαρμογής των απαιτούμενων έργων αντιστήριξης των πρανών. Τέλος, το Φεβρουάριο του 2009, το ΥΠΕΧΩΔΕ απέστειλε κλιμάκιο της Υπηρεσίας Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων (ΥΑΣ) προκειμένου, διενεργώντας αυτοψία, να σχηματίσει ιδίαν αντίληψη της κατάστασης, Οι συμμετέχοντες στο κλιμάκιο πολιτικοί μηχανικοί δήλωσαν ότι, μολονότι δεν προκύπτει άμεσος κίνδυνος για τους κατοίκους, είναι αναγκαίο να ληφθούν άμεσα μέτρα. Κατά την επίσκεψη αυτοψία του Καθ. Ε.Μ.Π. κου Γ. Μπουκοβάλα στην περιοχή ενδιαφέροντος (18/8/2010), διαπιστώθηκε ότι τα φαινόμενα αστάθειας συνεχίζονται ακόμα και σήμερα, με εμφανείς ενδείξεις επέκτασής τους και κίνδυνο να πλησιάσουν τα όρια του ιστορικού χώρου της Ερμούπολης, συνιστώντας πραγματική απειλή για τα διατηρητέα κτίρια σπάνιας αρχιτεκτονικής αξίας, καθώς επίσης και τον κεντρικό οδικό άξονα, χωρίς όμως μέχρι σήμερα να έχει ληφθεί κάποια πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της επικίνδυνης κατάστασης, όπως έχει διαμορφωθεί για τις συγκεκριμένες περιοχές.
3. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΕΣ Κατ επέκταση των ανωτέρω, κρίνεται σκόπιμο όπως πραγματοποιηθούν οι ακόλουθες εργασίες για την ποσοτική διερεύνηση των αιτίων των κατολισθήσεων καθώς και για την πρόταση και την Οριστική Μελέτη Εφαρμογής των μέτρων που απαιτούνται για την σταθεροποίηση ολόκληρης της περιοχής. Εκ προοιμίου διευκρινίζεται ότι, αναλόγως προς την φύση και την προτεραιότητα τους, οι προτεινόμενες εργασίες έχουν διαχωρισθεί σε δύο ομάδες: o Η πρώτη με τίτλο «Διερεύνηση αιτίων και πρόταση μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων στην Ερμούπολη της Ν. Σύρου», η οποία έχει καθαρά ερευνητικό χαρακτήρα, και o η δεύτερη με τίτλο «Σχεδιασμός και Μελέτη Εφαρμογής μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων στην Ερμούπολη της Ν. Σύρου», στην οποία περιλαμβάνεται ουσιαστικά η Μελέτη Εφαρμογής, η κοστολόγηση και η προετοιμασία των αναγκαίων Τευχών Δημοπράτησης των έργων. Α ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τίτλος: «Διερεύνηση αιτίων και πρόταση μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων στην Ερμούπολη της Ν. Σύρου» Διάρκεια: 4 μήνες Προϋπολογισμός: 92,000 (πλέον ΦΠΑ), όπως αναλύεται στο επόμενο κεφάλαιο. Α1. Γεωλογική χαρτογράφηση, με νέα και αναθεωρημένα στοιχεία, των περιοχών που κατολισθαίνουν σε κλίμακα 1: 2000 (θα πρέπει να μας διατεθούν αντίστοιχοι τοπογραφικοί χάρτες σε ψηφιακή μορφή), με εντοπισμό των ορίων των κατολισθήσεων Α2. Γεωτεχνική έρευνα με την βοήθεια 6 δειγματοληπτικών γεωτρήσεων σε επιλεγμένες θέσεις κατολίσθήσεων, με συνεχή δειγματοληψία (και εκτέλεση προγράμματος δοκιμών εδαφομηχανικής και βραχομηχανικής), και μέσο βάθος 20 περίπου μέτρων ανά γεώτρηση. Α3. Στις ανωτέρω γεωτρήσεις θα εγκατασταθούν αποκλισιόμετρα για την διαχρονική παρακολούθηση των μετακινήσεων του πρανούς και την διαπίστωση του βάθους της επιφάνειας ολίσθησης. Συγκεκριμένα, εντός των γεωτρήσεων θα γίνει
τοποθέτηση ειδικών εύκαμπτων (πλαστικών ή αλουμινένιων) σωλήνων, έκχυση ειδικού ενέματος πλήρωσης τοιχωμάτων κ.λπ. Η λήψη των μετρήσεων στις αποκλισιομετρικές γεωτρήσεις θα γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ειδικότερα κατά τη χειμερινή περίοδο και θα διαρκέσει τουλάχιστον ένα έτος (βλ. επίσης επιμέρους εργασία Β2). Αμέσως μετά την εγκατάσταση των αποκλισιομέτρων θα γίνουν αρχικές μετρήσεις σε όλα τα εγκατασταθέντα αποκλισιόμετρα. Α4. Σύνταξη χαρακτηριστικών γεωτεχνικών τομών κατά μήκος των περιοχών που κατολισθαίνουν, όπου θα έχουν αποτυπωθεί οι γεωτεχνικές έρευνες και η πλέον πιθανή επιφάνεια ολίσθησης όπως προκύπτει από τις μετρήσεις των αποκλισιομέτρων. Α5. Αναλύσεις ευστάθειας πρανών, με και χωρίς σεισμό, για την επιβεβαίωση των μηχανισμών αστοχίας και των μηχανικών παραμέτρων του εδάφους. Α6. Πρόταση και περιγραφή μέτρων αντιμετώπισης των κατολισθητικών φαινομένων (είδος μέτρου και θέση επί των περιοχών ενδιαφέροντος), και τεκμηρίωση με αναλύσεις ευστάθειας. Β ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τίτλος: «Σχεδιασμός και Μελέτη Εφαρμογής μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων στην Ερμούπολη της Ν. Σύρου» Διάρκεια: 3 μήνες Προϋπολογισμός: 80000 (πλέον ΦΠΑ), όπως αναλύεται στο επόμενο κεφάλαιο Β1. Τοπογραφική αποτύπωση των περιοχών, όπου η μελέτη διερεύνησης των κατολισθητικών φαινομένων θα προδιαγράψει την κατασκευή έργων για την αντιμετώπισή τους, σε κλίμακα 1:200. Τα έργα που θα μελετηθούν θα σχεδιασθούν στην κλίμακα αυτή ή και σε μεγαλύτερη, αναλόγως της θέσης, του προς μελέτη έργου και του είδους του σχεδίου. Β2. Παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποκλισιομετρήσεων, για περίοδο 8 τουλάχιστον μηνών μετά την ολοκλήρωση της γεωτεχνικής έρευνας (Α Ομάδα Εργασιών). Υπενθυμίζεται ότι η εγκατάσταση των αποκλισιομέτρων στις
γεωτρήσεις αποσκοπεί στον προσδιορισμό της επιφάνειας αστοχίας των εκδηλωθεισών κατολίσθησεων, ώστε να καταστεί δυνατή η εκτίμηση της συμπεριφοράς των γεωμαζών στις θέσεις μελέτης και να μελετηθούν τα απαιτούμενα έργα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Αμέσως μετά την εγκατάσταση των αποκλισιομέτρων (επιμέρους εργασία Α3) θα γίνουν αρχικές μετρήσεις σε όλα τα εγκατασταθέντα αποκλισιόμετρα. Στη συνέχεια θα γίνουν όσο το δυνατόν περισσότερες μετρήσεις οι οποίες θα παρουσιάζονται σε διαγράµµατα με την μορφή των διαφορών των τιµών των επόµενων µετρήσεων ως προς την πρώτη. Β3. Μελέτη Εφαρμογής των μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων (διαστασιολόγηση, κατασκευαστικά σχέδια, κοστολόγηση). Με βάση τις προτάσεις των μέτρων αντιμετώπισης των κατολισθητικών φαινομένων (είδος μέτρου και θέση επί των περιοχών ενδιαφέροντος) της Α Φάσης του έργου θα γίνει ο αναλυτικός σχεδιασμός των τεχνικών έργων που θα προταθούν. Ο σχεδιασμός θα γίνει με βάση τους υφιστάμενους κανονισμούς και προδιαγραφές. Β4. Προετοιμασία Τευχών Δημοπράτησης όπου θα διατυπωθούν λεπτομερείς συστάσεις για τον τρόπο κατασκευής των τεχνικών και θα γίνει λεπτομερής προμέτρηση των εργασιών και προϋπολογισμός κατασκευής των έργων.
4. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Α ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ α/α Επιμέρους Εργασία Κόστος ( ) (1) Α1 Γεωλογική χαρτογράφηση 20000 Α2 Γεωτεχνική έρευνα (6 δειγματοληπτικές γεωτρήσεις) 30000 Α3 Εγκατάσταση Αποκλισιομέτρων (6 γεωτρήσεις) 2000 Α4 Σύνταξη γεωτεχνικών τομών (5 τομές) 4000 Α5 Αναλύσεις ευστάθειας πρανών 20000 Α6 Πρόταση & περιγραφή μέτρων προστασίας 4000 ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 80000 Κρατήσεις υπέρ Ε.Μ.Π. 15% (2) 12000 ΣΥΝΟΛΟ 92000 (1) Δεν περιλαμβάνεται Φ.Π.Α., (2) Κρατήσεις επί όλων των ερευνητικών προγραμμάτων που αναλαμβάνει το Ε.Μ.Π. Β ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ α/α Επιμέρους Εργασία Κόστος ( ) (1) Β1 Τοπογραφική αποτύπωση περιοχών μελέτης (100στρ.), 20000 Β2 Παρακολούθηση & αξιολόγηση των αποκλισιομετρήσεων (12 μήνες) 20000 Β3 Μελέτη Εφαρμογής των μέτρων προστασίας 27000 Β4 Σύνταξη τευχών δημοπράτησης 3000 Β5 Αμοιβή Τεχνικού Συμβούλου 10000 (1) Δεν περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. ΣΥΝΟΛΟ 80000
5. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ & ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ Εργασία Χρόνος (μήνες) 1 2 3 4 5 6 7 Α ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ «Διερεύνηση αιτίων και πρόταση μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων στην Ερμούπολη της Ν. Σύρου» Α1 Α2 Α3 Α4 Α5 Α6 Β ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ «Σχεδιασμός και Μελέτη Εφαρμογής μέτρων αναχαίτισης των κατολισθητικών φαινομένων στην Ερμούπολη της Ν. Σύρου» Β1 Β2 Β3 Β4 ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ: (1),(2) (3) (4) (5) (6) (7) (1) Τοπογραφική αποτύπωση περιοχών. (2) Αποτελέσματα γεωτεχνικών ερευνών. (3) Γεωλογικοί χάρτες & γεωτεχνικές τομές. (4) Αναλύσεις ευστάθειας πρανών & περιγραφή μέτρων προστασίας. (5) Μετρήσεις αποκλισιομέτρων. (6) Μελέτη εφαρμογής & κοστολόγηση μέτρων προστασίας. (7) Τεύχη δημοπράτησης.