ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 5 1. Οικονομία, οικονομία της αγοράς, οικονομική... 5 2. Οικονομική επιστήμη και οικονομικά προβλήματα... 5 3. Ανάγκη, προϊόντα ή οικονομικά αγαθά... 6 4. Συντελεστές παραγωγής ή παραγωγικοί συντελεστές... 6 5. Οικονομικό κύκλωμα... 6 6. Λειτουργίες της οικονομίας και μακροοικονομικά μεγέθη... 7 7. Αγορά... 7 8. Χρήμα... 7 9. Πληθωρισμός... 7 10. Παραγωγικές δυνατότητες, δαπάνες και κόστος παραγωγής, οικονομικό αποτέλεσμα... 8 11. Εξωτερικό κόστος ή εξωτερική αντιοικονομία... 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Η ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΔΟΜΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 15 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 15 Β. Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ... 17 Γ. Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ... 20 Δ. Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ... 30 1. Μια σύντομη επισκόπηση της Ελληνικής οικονομίας... 30 2. Η θέση της Ελληνικής γεωργίας στην εθνική οικονομία... 31 3. Η θέση της Ελληνικής γεωργίας στη γεωργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης... 32 4. Οι συντελεστές παραγωγής και η χρήση αυτών... 33 4.1. Έδαφος... 33 4.2. Εργασία... 34 4.3. Κεφάλαιο... 34 5. Η οργάνωση της γεωργικής παραγωγής... 36 5.1. Μορφές οργάνωσης... 36 5.2. Τύποι γεωργικών επιχειρήσεων... 36 5.3. Μέγεθος γεωργικών επιχειρήσεων... 36 5.4. Συστήματα ιδιοκτησίας... 37
6. Τα προϊόντα η παραγωγή οι αποδόσεις... 38 7. Η εκμηχάνιση της γεωργίας... 44 8. Το γεωργικό εισόδημα η αποτελεσματικότητα... 44 9. Η γεωγραφική κατανομή της γεωργικής παραγωγής... 45 10. Το γεωργικό εμπόριο... 48 10.1. Το εσωτερικό εμπόριο... 48 10.2. Το εξωτερικό εμπόριο... 48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ 53 1. Συναρτήσεις παραγωγής... 53 2. Σχέση προϊόντος / ενός συντελεστή παραγωγής... 55 2.1. Συνολικό προϊόν... 55 2.2. Μέσο προϊόν... 55 2.3. Οριακό προϊόν... 56 2.4. Σχέσεις μεταξύ συνολικού, μέσου και οριακού προϊόντος... 56 2.5. Νόμος της φθίνουσας αποδοτικότητας... 59 3. Σχέση προϊόντος / δύο συντελεστών παραγωγής... 60 3.1. Συνάρτηση παραγωγής... 60 3.2. Γραφική παράσταση της συνάρτησης... 60 3.3. Οι καμπύλες ίσης παραγωγής... 61 3.4. Υποκατάσταση συντελεστών παραγωγής... 62 3.5. Απόδοση κλίμακας συντελεστών παραγωγής... 63 4. Σχέση προϊόντος / προϊόντος... 64 4.1. Γενική συνάρτηση παραγωγής... 64 4.2. Γραφική απεικόνιση συνάρτησης παραγωγικών δυνατοτήτων... 65 4.3. Καμπύλες παραγωγικών δυνατοτήτων ή μετασχηματισμού... 66 4.4. Οριακή σχέση μετασχηματισμού προϊόντων... 66 4.5. Ελαστικότητα μετασχηματισμού προϊόντων... 66 4.6. Σχέση μεταξύ προϊόντων... 66 5. Άριστος συνδυασμός συντελεστών παραγωγής και προϊόντων... 67 6. Σημασία χρήσης συναρτήσεων παραγωγής... 68 7. Αρχή συγκριτικού πλεονεκτήματος... 68 7.1. Απόλυτο πλεονέκτημα... 69 7.2. Συγκριτικό πλεονέκτημα... 69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΟΥΣ 71 1. Έδαφος... 71 2. Εργασία... 72
3. Κεφάλαιο... 73 3.1. Το κεφάλαιο στη γεωργική επιχείρηση... 73 3.2. Το κεφάλαιο στο σύνολο της γεωργίας... 74 4. Επιχειρηματικότητα... 75 5. Τιμές ή αμοιβές συντελεστών παραγωγής... 76 5.1. Ενοίκιο εδάφους... 76 5.2. Μισθός... 77 5.3. Επιτόκιο κεφαλαίου... 77 5.4. Κέρδος... 77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ: ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ, ΔΑΠΑΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΠΡΟΣΟΔΟΙ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ 79 1. Παραγωγική μονάδα... 79 2. Γεωργική επιχείρηση - εκμετάλλευση... 79 3. Συντελεστές παραγωγής στη γεωργία... 80 4. Δαπάνες... 81 5. Πρόσοδοι και Εισοδήματα... 82 6. Υπολογισμός Δαπανών, Προσόδων και Εισοδημάτων... 83 6.1. Δαπάνες εδάφους... 83 6.2. Δαπάνες εργασίας... 83 6.3. Δαπάνες κεφαλαίου... 84 6.4. Ακαθάριστη πρόσοδος... 87 6.5. Κέρδος ή ζημία... 88 6.6. Γεωργικό οικογενειακό εισόδημα... 88 6.7. Γεωργικό εισόδημα... 89 6.8. Έγγειος πρόσοδος... 90 6.9. Πρόσοδος ή εισόδημα εργασίας... 90 6.10. Πρόσοδος κεφαλαίου... 90 6.11. Αποδοτικότητα κεφαλαίου... 91 6.12. Ακαθάριστο κέρδος... 91 6.13. Καθαρή πρόσοδος... 92 6.14. Αποδοτικότητα γεωργικής επιχείρησης... 92 6.15. Εισόδημα εκτός επιχείρησης... 92 7. Παράδειγμα υπολογισμού δαπανών, προσόδων και εισοδημάτων... 93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ: ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ 99 1. Εισαγωγή... 99 2. Η έννοια του κόστους... 99 3. Κριτήρια κατάταξης του κόστους... 100
3.1. To οικονομικό στάδιο στο οποίο βρίσκεται το αγαθό... 100 3.2. Η φύση των δαπανών και συντελεστών απόκτησης του αγαθού... 100 3.3. Ο χρόνος υπολογισμού του κόστους... 101 3.4. Ο σκοπός για τον οποίο υπολογίζεται το κόστος... 101 4. Διάκριση κόστους παραγωγής κατηγορίες κόστους... 101 4.1. Εναλλακτικό κόστος ή κόστος ευκαιρίας... 101 4.2. Σταθερό κόστος... 103 4.3. Μεταβλητό κόστος... 104 4.4. Συνολικό κόστος... 106 4.5. Οριακό κόστος... 108 4.6. Γραφικές παραστάσεις σταθερού, μεταβλητού, συνολικού και οριακού κόστος... 110 4.7. Οριακό κόστος - νεκρό σημείο - άριστο επίπεδο παραγωγής... 113 4.8. Σημασία της διάκρισης του κόστους σε κατηγορίες... 117 4.9. Άλλες κατηγορίες κόστους... 117 4.10. Στοιχεία του κόστους παραγωγής γεωργικών προϊόντων... 121 5. Υπολογισμός κόστους μέθοδοι κοστολόγησης... 122 5.1. Μέθοδος κοστολόγησης κατά έργο... 122 5.2. Μέθοδος κοστολόγησης κατά παραγωγική διαδικασία... 123 5.3. Κοστολόγηση συνδεδεμένων προϊόντων... 124 6. Παραδείγματα υπολογισμού κόστους και οικονομικότητας στη Γεωργία... 125 6.1. Οικονομικότητα ελκυστήρα... 126 6.2. Οικονομικότητα σκληρού σιταριού... 128 6.3. Οικονομικότητα ρίγανης μεταποίησης... 134 6.4. Οικονομικότητα προβατοτροφίας... 139 6.5. Οικονομικότητα βιολογικής ελιάς... 145 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 151 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ: ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΤΙΚΗ 157 1. Έννοια, περιεχόμενο και σκοποί της γεωργικής εκτιμητικής... 157 2. Βασικές μέθοδοι εκτίμησης... 158 3. Κριτική επί των μεθόδων... 161 4. Εκτίμηση αξίας των διαφόρων μορφών κεφαλαίου μιας γεωργικής επιχείρησης.... 161 4.1. Εκτίμηση αξίας εδάφους, φυσικών βοσκών και λειμώνων... 161
4.2. Εκτίμηση αξίας εγγείων βελτιώσεων... 163 4.3. Εκτίμηση αξίας γεωργικών κατασκευών... 164 4.4. Εκτίμηση αξίας πολυετών καλλιεργειών... 165 4.5. Εκτίμηση αξίας ζώων... 169 4.6. Εκτίμηση αξίας γεωργικών μηχανημάτων και εργαλείων... 169 4.7. Εκτίμηση αξίας προϊόντων και προμηθειών... 169 4.8. Εκτίμηση αξίας προκαταβολών καλλιεργειών και ηρτημένης εσοδείας... 169 4.9. Εκτίμηση αξίας ολόκληρης γεωργικής επιχείρησης... 171 5. Σχόλια... 172 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ: ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 173 1. Μέθοδοι λογιστικής... 174 1.1. Γενικά... 174 1.2. Απλογραφική μέθοδος... 174 1.3. Διπλογραφική μέθοδος... 175 1.4. Βελτιωμένη απλογραφία... 178 2. Σύγκριση μεθόδων λογιστικής... 179 3. Αναγκαίοι λογαριασμοί παραγωγής στις γεωργικές επιχειρήσεις... 180 3.1. Λογαριασμός απογραφής και αποσβέσεων... 180 3.2. Λογαριασμοί κλάδων παραγωγής... 182 3.3. Λογαριασμοί γενικών εσόδων - εξόδων... 182 3.4. Λογαριασμοί εξωγεωργικών δραστηριοτήτων... 182 3.5. Λογαριασμοί οικονομικών αποτελεσμάτων... 182 4. Τήρηση λογαριασμών στις ελληνικές γεωργικές επιχειρήσεις... 183 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ: ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 187 1. Εισαγωγή... 187 2. Γραμμικός προγραμματισμός... 189 3. Πρόβλημα μεγιστοποίησης... 192 4. Πρόβλημα ελαχιστοποίησης κόστους διατροφής... 193 5. Προϋποθέσεις εφαρμογής γραμμικού προγραμματισμού... 194 6. Στάδια επίλυσης προβλήματος γραμμικού προγραμματισμού... 195 7. Παράδειγμα εφαρμογής γραμμικού προγραμματισμού στη γεωργική παραγωγή... 196 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ: ΤΙΜΕΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 207 1. Η έννοια της τιμής και τα είδη αυτής... 207 2. Προσφορά γεωργικών προϊόντων... 208
3. Ζήτηση γεωργικών προϊόντων... 209 4. Γεωργική παραγωγή και αγορά... 212 5. Διαμόρφωση τιμών γεωργικών προϊόντων... 212 5.1. Διαμόρφωση τιμών σε ανταγωνιστική αγορά... 212 5.2. Διαμόρφωση τιμών με διοικητικά μέτρα... 213 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 215