Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου 2010 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Παρά την ύφεση που πλήττει την ελληνική οικονομία, η ανάκαμψη της διεθνούς οικονομίας ασκεί ευνοϊκές επιδράσεις σε πολλούς βιομηχανικούς κλάδους της χώρας, καθώς ευνοούνται από την αύξηση των παραγγελιών από το εξωτερικό. Ήδη, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 21,1% τον Αύγ. 10 και κατά 3,4% στο 8μηνο 10, έναντι σημαντικής πτώσης τους πέρυσι. Έτσι, οι βιομηχανικές παραγγελίες από το εξωτερικό αυξήθηκαν στο 8μηνο 10 κατά 27,3% σε ετήσια βάση, αντισταθμίζοντας σε μεγάλο βαθμό την κατά -9,5% πτώση των νέων παραγγελιών από την εγχώρια αγορά, με αποτέλεσμα το σύνολο των νέων παραγγελιών να αυξηθεί κατά 3,7%. Σημειώνεται ότι η πτώση στην παραγωγή και την εγχώρια ζήτηση για βιομηχανικά προϊόντα αντικατοπτρίζει την σημαντικά μειωμένη δραστηριότητα στον τομέα των οικοδομών, όπου σημειώνεται μείωση του όγκου των νέων οικοδομών βάσει αδειών κατά -24,5% σε ετήσια βάση στο 7μηνο 10, μετά την πτώση κατά -26,6% το 2009. Επισημαίνεται ότι η μεγάλη κάμψη της οικοδομικής δραστηριότητας έχει συγκρατήσει την πτώση των τιμών των κατοικιών στο -3,7% το 2009 και στο - 3,8% σε ετήσια βάση στο 6μηνο 10, μείωση που συγκρινόμενη με τη μικρή αύξηση του κόστους κατασκευής τους υποδηλώνει την επιφυλακτικότητα της ζήτησης και την υπερβάλλουσα προσφορά των αδιάθετων και των προς πώληση κατοικιών. Παγκόσμια Οικονομία Η συνάντηση των Υπουργών Οικονομικών και των διοικητών των Κεντρικών Τραπεζών των G20 στην Κορέα την 23-24 Οκτ. 10 ολοκληρώθηκε χωρίς να αποφασισθούν αποτελεσματικές λύσεις για την αντιμετώπιση του κινδύνου ενός πολέμου ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των νομισμάτων των μεγάλων ανεπτυγμένων οικονομιών αλλά και των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Συνεπώς, το δολάριο συνεχίζει να κινείται πτωτικά έναντι του Γιέν (σε χαμηλό επίπεδο 15 ετών), αλλά και, κυρίως, έναντι του Ευρώ. Το πολύ χαμηλό επίπεδο των επιτοκίων της FED, σε συνδυασμό με την επικείμενη εκ νέου εφαρμογή μέτρων ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στις ΗΠΑ προκαλεί ανησυχίες (π.χ. για αύξηση του πληθωρισμού) στους επενδυτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι για πρώτη φορά το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ διέθεσε ομόλογα καλυμμένα έναντι του πληθωρισμού, ύψους άνω των $ 10 δις, με αρνητική απόδοση -0,55%. Επίσης, η απόδοση των 10ετών κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ ανήλθε στο 2,64% (από πολύ χαμηλότερα επίπεδα στις προηγούμενες εβδομάδες). Πάντως, στις 26 και στις 27 Οκτωβρίου σημειώθηκε ανάκαμψη του δολαρίου και της Αγγλικής λίρας για τους εξής λόγους: α) Μετά την προαναφερθείσα αύξηση των πληθωριστικών προσδοκιών, οι αγορές τείνουν τώρα προς την εκτίμηση ότι η πολιτική ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας από την FED, που θα τεθεί σε εφαρμογή πιθανότατα από τον Νοέμ. 10, θα πραγματοποιηθεί σταδιακά και προσεκτικά και ενδέχεται να έχει μικρότερες αρνητικές επιπτώσεις στο δολάριο, από ό,τι είχε εκτιμηθεί αρχικά. β) Στο Ηνωμένο Βασίλειο ανακοινώθηκε ότι η αύξηση του ΑΕΠ και στο 3 ο 3μηνο. 10 ήταν σημαντική και ανήλθε στο +0,8% σε 3μηνιαία βάση, μετά τη μεγάλη αύξησή του κατά 1,2% σε 3μηνιαία βάση στο 2 ο 3μηνο. 10. Η εξέλιξη αυτή συνέβαλε στην ενίσχυση της Αγγλικής λίρας έναντι του δολαρίου και έναντι του Ευρώ. Όσον αφορά τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία, στις ΗΠΑ σημειώθηκε ανάκαμψη στις πωλήσεις υπαρχόντων κατοικιών τον Αύγ.-Σεπτ. 10, η οποία ωστόσο δεν ήταν ικανή να αντισταθμίσει τη μεγάλη πτώση τους τον Ιούλ. 10, με αποτέλεσμα να είναι μειωμένες κατά -19,1% σε ετήσια βάση. Επίσης, οι τιμές των κατοικιών συνεχίζουν να διαμορφώνονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, με τον δείκτη S&P s/case Shiller να σημειώνει μικρή περαιτέρω πτώση τον Αύγ. 10. Στον τομέα της ιδιωτικής κατανάλωσης, η μικρή ανάκαμψη του δείκτη εμπιστοσύνης των καταναλωτών, του Conference Board, σε επίπεδα ελάχιστα πάνω από το 50 τον Οκτ. 10, δείχνει ότι οι καταναλωτές εισέρχονται στην εορταστική περίοδο με περιορισμένες προθέσεις για αγορές. Η μεγάλη πτώση των αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας κατά 23 χιλ. την εβδομάδα που έληξε την 16.10.2010 υπέρ-αντισταθμίζει την επίσης μεγάλη άνοδό τους την προηγούμενη εβδομάδα και δεν μπορεί να αποτελέσει στοιχείο που θα οδηγήσει σε άνοδο της καταναλωτικής εμπιστοσύνης αν η πτώση της ανεργίας και η αύξηση της απασχόλησης δεν γίνουν περισσότερο εμφανή. Στη Ζώνη του Ευρώ, σημειώνονται: α) Η ενδυνάμωση των προσδοκιών για εξομάλυνση της κρίσης δημοσίου χρέους, καθώς η Ισπανία κατάφερε να πωλήσει με επιτυχία μακροχρόνια ομόλογα ύψους 3,85 δις. β) Η βελτίωση των δεικτών Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στη μεταποιητική βιομηχανία στη ΖτΕ τον Οκτ. 10, η οποία σε συνδυασμό με την πολύ ικανοποιητική αύξηση των βιομηχανικών παραγγελιών τον Αύγ. 10 σηματοδοτεί ότι η βιομηχανία συνεχίζει να στηρίζει την ανάπτυξη στη ΖτΕ. Ωστόσο, ο αντίστοιχος δείκτης στις υπηρεσίες υποχώρησε τον Οκτ. 10, δείχνοντας την αδυναμία της εγχώριας ζήτησης. γ) Θετική εξέλιξη είναι και η βελτίωση των δεικτών επιχειρηματικού κλίματος (IFO στη Γερμανία, αλλά και του αντίστοιχου δείκτη στη Γαλλία).
Ελληνική Οικονομία Κόστος Κατασκευής Νέων Κτηρίων Κατοικιών και Αγορά Κατοικίας: Ο Γενικός Δείκτης του Κόστους Κατασκευής Νέων Κτηρίων Κατοικιών σημείωσε στο 3 ο 3μηνο. 10 αύξηση κατά +1,9%, έναντι μείωσής του κατά -2,1% στο 3 ο 3μηνο. 09. Παράλληλα, στο 9μηνο. 10 το συνολικό κόστος κατασκευής αυξήθηκε κατά 1,7%, έναντι της πτώσης του κατά -0,3% στο 9μηνο. 09. Κόστος Κατασκευής Νέων Κατοικιών και Τιμές Κατασκευαστών % μεταβολές, μέσα επίπεδα έτους Τιμές Κατασκευαστών Συνολικό Κόστος Υλικών Κατασκευής Αμοιβή Εργασίας 2001 2,2% 2,7% 2,3% 3,3% 2006 2,9% 4,3% 5,6% 2,6% 2009-0,2% -0,3% -0,7% 0,3% 1o 9μηνο. 09 0,0% -0,3% -1,0% 0,7% 1o 9μηνο. 10 0,3% 1,7% 2,9% 0,0% Εξέλιξη Τιμών Διαμερισμάτων (παλαιών και νέων) % μεταβολές, μέσα επίπεδα έτους 2007 5,9 2008 1,7 2009-3,7 2o 3μηνο'10-5,7 1ο 6μηνο'10-3,8 Σημειώνεται ότι το 2009 το συνολικό κόστος κατασκευής νέων κατοικιών μειώθηκε κατά -0,3%, έναντι της σημαντικής αύξησής του κατά 5,1% το 2008. Από την ανάλυση του Γενικού Δείκτη Κόστους Κατασκευής, προκύπτει ότι στο 3 ο 3μηνο. 10: α) Ο δείκτης τιμών υλικών κατασκευής (συντελεστής στάθμισης: 56,71%), αυξήθηκε κατά +3,3% σε ετήσια βάση (9μηνο. 10: +2,9%), έναντι μείωσής του κατά -3,3% στο 3 ο 3μηνο 09 (+9μηνο. 09: - 1,0%). β) Ο δείκτης αμοιβής εργασίας στην κατασκευή νέων κατοικιών (συντελεστής στάθμισης: 43,3%), παρέμεινε στο 3 ο 3μηνο. 10 και στο 9μηνο. 10 αμετάβλητος σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής του κατά -0,4% στο 3 ο 3μηνο 09 (9μηνο. 09: +0,7%). γ) ο δείκτης τιμών παραγωγού κατοικιών (τιμές κατασκευαστών) παρουσίασε στο 3 ο 3μηνο. 10 οριακή άνοδο κατά +0,4% σε ετήσια βάση (9μηνο. 10: +0,3%), έναντι μείωσής του κατά -1,0% στο 3 ο 3μηνο. 09 (9μηνο. 09: 0%). Απεναντίας, οι τιμές των διαμερισμάτων (σύνολο χώρας, παλαιά και νέα διαμερίσματα) μειώθηκαν σημαντικά κατά -3,8% σε ετήσια βάση στο 6μηνο. 10. Η μείωση των τιμών των διαμερισμάτων είναι μεγαλύτερη από τη μείωση του συνολικού κόστους παραγωγής τους την τελευταία 2ετία και δείχνει την υπερβάλλουσα προσφορά που ακόμη υπάρχει στον κλάδο παρά την μεγάλη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες. Σημειώνεται η σημαντική μείωση του όγκου της ιδιωτικής κατασκευαστικής δραστηριότητας με βάση τον όγκο νέων οικοδομών κατά -26,5% το 2009, και κατά -24,8% σε ετήσια βάση στο 7μηνο. 10. Επίσης, σημαντική μείωση σημειώνεται και στον αριθμό των νέων κατοικιών που κατασκευάζονται τα τελευταία έτη (βλέπε τον Πίνακα). Πίνακας: Αριθμός Νέων Κατοικιών 2010 2009 2008 2007 2006 Ιαν. 7.022 4.379 6.429 7.938 6.617 Φεβ. 3.104 4.851 6.817 7.988 9.648 Μαρτ. 4.452 5.488 5.052 10.054 12.750 Απρ. 4.327 4.805 7.523 8.987 11.006 Μάιος 3.950 5.086 7.083 10.096 12.796 Ιουν. 4.331 5.671 7.889 9.931 13.103 Ιουλ. 4.930 7.272 9.746 11.168 14.125 Αυγ. 3.196 3.972 5.774 6.899 Σεπτ. 4.981 6.502 7.085 9.530 Οκτ. 4.946 6.691 9.054 9.108 Νοε. 5.071 6.159 8.656 9.607 Δεκ. 5.744 5.617 7.134 10.081 Έτος 61.490 79.480 103.865 125.270 Η μείωση όγκου της οικοδομικής δραστηριότητας είχε ως συνέπεια την μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες στο 3,9% του ΑΕΠ στο 1 ο 6μηνο. 10 από 7,7% στην περίοδο 2000-2006. Επενδύσεις σε κατοικίες (% μέση μεταβολή) 2004-0,9 2005-0,7 2006 29,6 2007-8,6 2008-29,1 2009-21,7 2ο 6μηνο'10-19,5 Δείκτες Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) και Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία: Ο ΔΝΠ στη Βιομηχανία αυξήθηκε στο 8μηνο. 10 κατά +3,7% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης του κατά -32,3% στο 8μηνο. 09. Η άνοδος του ΔΝΠ προήλθε από παραγγελίες του εξωτερικού (+27,3%), αφού οι παραγγελίες από την εγχώρια αγορά ήσαν μειωμένες κατά -9,5%. Ειδικότερα, τον Αύγ. 10 ο ΔΝΠ σημείωσε σημαντική άνοδο κατά +13,4%, έναντι πτώσης του κατά -25,4% τον Αύγ. 09. Μάλιστα τον Αύγ. 10 οι παραγγελίες από την εξωτερική αγορά σημείωσαν κατακόρυφη άνοδο (+63,8%), έναντι πτώσης κατά -43,5% τον Αύγ. 09. Ο ΔΝΠ από την εγχώρια αγορά δεν αναμένεται να ανακάμψει σε σταθερή βάση, αν δεν αυξηθεί η δραστηριότητα στους τομείς των κατοικιών και των λοιπών κατασκευών που σημείωσαν μεγάλη πτώση και στο 7μηνο. 10, όπως προαναφέρθηκε. Σημειώνεται ότι ο ΔΝΠ στη Βιομηχανία προσδιορίζεται σε όρους αξίας και η μεταβολή του αντικατοπτρίζει και τις διακυμάνσεις των τιμών των εμπορευμάτων που συμπεριλαμβάνει. Η ανάκαμψη του δείκτη στο 8μηνο. 10, πέραν της χαμηλή βάσης του 2009, οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στις διακυμάνσεις των τιμών των διεθνών εμπορευμάτων μετά τη μεγάλη πτώση τους το 2009 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 2
2009 και την ανάκαμψή τους κατά το 8μηνο. 10. Επίσης, στον δείκτη περιλαμβάνονται ορισμένοι μόνο κλάδοι της ελληνικής μεταποίησης που συνιστούν το 41% του Δείκτη Παραγωγής της Ελληνικής Μεταποιητικής Βιομηχανίας (ΔΠΜΒ). Ειδικότερα, δεν συμπεριλαμβάνονται οι κλάδοι των τροφίμων-ποτών και μη μεταλλικών ορυκτών που αποτελούν το 45,8% της ελληνικής μεταποίησης. Αντίθετα, περιλαμβάνονται με μεγάλη στάθμιση οι κλάδοι που έχουν επηρεασθεί σημαντικά από την παγκόσμια οικονομική κρίση, όπως τα βασικά μέταλλα και τα προϊόντα από μέταλλο, οι οποίοι σημείωσαν μεγάλη πτώση το 2009, αλλά ανακάμπτουν διεθνώς το 2010. Επίσης, στον δείκτη περιλαμβάνονται οι παραδοσιακοί κλάδοι όπως, η κλωστοϋφαντουργία και τα έτοιμα ενδύματα η παραγωγή των οποίων βρίσκεται σε συνεχή πτώση τα τελευταία έτη. Ο ΔΚΕ στη Βιομηχανία σημείωσε επίσης αύξηση κατά +7,0% στο 8μηνο. 10 σε ετήσια βάση, έναντι της μεγάλης πτώσης του κατά -27,0% το 8μηνο. 09. Η αύξηση του ΔΚΕ προήλθε επίσης κατά κύριο λόγο από τη ζήτηση της εξωτερικής αγοράς (εσωτερική αγορά: +0,5%, εξωτερική αγορά: +24,6%). Τον Αύγ. 10 ο ΔΚΕ στη βιομηχανία σημείωσε άνοδο κατά +17,1%, μετά την πτώση του κατά -27,1% τον Αύγ. 09. Από πλευράς κλάδων (στο σύνολο της αγοράς), σημαντική άνοδο τον Αυγ. 10 σε ετήσια βάση παρουσίασαν τα ορυχεία λατομεία (+44,0%), και από τη μεταποιητική βιομηχανία, τα βασικά μέταλλα (+55,1%), τα χημικά προϊόντα (+23,6%), τα παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα (+29,7%), τα προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη (+16,0%), ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός (+28,9%), τα προϊόντα από χαρτί (+15,2%) και η παραγωγή φαρμάκων και σκευασμάτων (+18,9%). Γενικά, η αυξημένη φορολογία από πλευράς εμμέσων κυρίως φόρων και η μειωμένη ζήτηση στην εγχώρια αγορά λειτουργεί ανασχετικά στην ανάκαμψη των κλάδων που στηρίζονται στην εγχώρια ζήτηση. Ωστόσο, η εξέλιξη των ανωτέρω δεικτών δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υποδηλώνει επιδείνωση της κρίσης στην Ελληνική οικονομία. Εμπορευματικές Συναλλαγές (ΕΛ. ΣΤΑΤ.): Οι εξαγωγές αγαθών σημείωσαν ικανοποιητική αύξηση κατά 21,1% σε ετήσια βάση τον Αύγ. 10 έναντι της μεγάλης πτώσης τους κατά -20,7% τον Αύγ. 09. Ταυτόχρονα, συνεχίζεται η μεγάλη πτώση των εισαγωγών αγαθών κατά -29,8% τον Αύγ. 10, μετά την πτώση τους κατά -23,4% τον Αύγ. 09. Μετά από αυτήν την εξέλιξη στο 8μηνο. 10 οι εξαγωγές αγαθών ήταν αυξημένες κατά 3,4%, ενώ οι εισαγωγές αγαθών ήταν σημαντικά μειωμένες κατά -21,1%. Έτσι, το εμπορικό έλλειμμα στο 8μηνο. 10 ήταν μειωμένο κατά -32,8%. Από τα στοιχεία του Αυγ. 10 προκύπτει ότι η μεγάλη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου και στο 3 ο 3μηνο. 10 θα συνεπάγεται μια σημαντική θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ, ενδεχομένως μεγαλύτερη από τη θετική επίπτωση μεγαλύτερη από τη θετική επίπτωση που είχε ο εξωτερικός τομέας στο 1 ο 6μηνο. 10. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Στην αγορά ακινήτων οι πωλήσεις υπαρχόντων κατοικιών σημείωσαν αύξηση μεγαλύτερη του αναμενομένου, κατά 10,0% σε μηνιαία βάση τον Σεπτ. 10, μετά την αύξησή τους κατά 7,6% τον Αύγ. 10. Οι αυξήσεις των δύο τελευταίων μηνών ωστόσο, δεν ήταν ικανές να αντισταθμίσουν τη μεγάλη πτώση τους κατά -27,0% τον Ιούλ. 10, ενώ σε ετήσια βάση οι πωλήσεις ήταν μειωμένες κατά -19,1%. Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές οι συνθήκες στην αγορά ακινήτων δεν έχουν ακόμη εξομαλυνθεί και επομένως δεν μπορεί ακόμη να γίνει λόγο για θετική συμβολή στην ανάπτυξη από αυτή την αγορά. Το γενικότερο αντίξοο οικονομικό κλίμα, η πλεονάζουσα προσφορά ακινήτων έναντι της ισχνής ζήτησης και η μειωμένη επιθυμία των καταναλωτών να αγοράσουν κατοικίες, θα καθορίσουν την πορεία της αγοράς ακινήτων, όχι μόνο στο βραχυπρόθεσμο διάστημα, αλλά τουλάχιστον για τα επόμενα τρία έτη. Επίσης, εκτιμάται ότι οι τιμές των ακινήτων θα παραμένουν χαμηλές (ενδεχομένως και με νέα πτώση), έως να εξισορροπηθεί η προσφορά με τη ζήτηση. Πάντως, ο δείκτης τιμών κατοικιών της FHFA ενισχύθηκε τον Αύγ. 10 κατά 0,4% σε μηνιαία βάση, έναντι μείωσής του κατά -0,7% τον Ιούλ. 10. Σε ετήσια βάση ο δείκτης FHFA σημειώνει ακόμη πτώση κατά -2,4%. Αντίθετα, ο δείκτης τιμών κατοικιών S&P s/case Shiller των 20 μητροπολιτικών περιοχών των ΗΠΑ, με εποχικά διορθωμένα στοιχεία, σημείωσε εκ νέου πτώση κατά -0,2% τον Αύγ. 10 έναντι -0,8% τον Ιούλ. 10, ενώ χωρίς προσαρμογή για την εποχικότητα ήταν μειωμένος κατά -0,3%. Σε ετήσια βάση ο δείκτης αυτός ήταν αυξημένος κατά 1,7%. Η διακοπή της ανοδικής πορείας του δείκτη αυτού ήταν αναμενόμενη, μετά τον τερματισμό τον Απρ. 10 των φορολογικών περικοπών στις αγορές ακινήτων. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Conference Board ανήλθε στο 50,2 τον Οκτ. 10, από 48,6 τον Σεπτ. 10 και 53,2 τον Αύγ. 10. Παρά την άνοδο του δείκτη, εξακολουθεί και παραμένει σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, μόλις πάνω από το όριο του 50. Η παραμονή του δείκτη σε χαμηλό επίπεδο, αντανακλά τις ανησυχίες των καταναλωτών κυρίως για τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας, αλλά και για την στασιμότητα σε πολύ χαμηλά επίπεδα δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων. Επίσης, δείχνει ενδεχομένως την τάση των καταναλωτών να προβούν σε περιορισμένες δαπάνες στις επόμενες εβδομάδες που θα ξεκινήσει και η εορταστική περίοδος. Γενικά, ο δείκτης δεν αναμένεται να σημειώσει μεγάλη άνοδο στους επόμενους μήνες. Τέλος, στην αγορά εργασίας, θετική ήταν η μείωση των αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας των ΗΠΑ, κατά 23 χιλ. άτομα την εβδομάδα που έκλεισε Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 3
στις 16.10.2010 στις 452 χιλ., ενώ ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 458 χιλ. Η διαμόρφωση των εβδομαδιαίων νέων αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας σε επίπεδα άνω των 450 χιλ. εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες για τη βιωσιμότητα της ανάκαμψης της οικονομίας, δεδομένου ότι η βιώσιμη ανάκαμψη συνδυάζεται με μείωση των εβδομαδιαίων αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας σε επίπεδα κάτω των 400 χιλ. Ζώνη του Ευρώ: Ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ στη ΖτΕ μειώθηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, στο 53,4 τον Οκτ. 10, από 54,1 τον Σεπ. 10, γεγονός που επιβεβαιώνει την επιβράδυνση της οικονομίας στο 2 ο 6μηνο. 10, μετά την πολύ υψηλή αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,0% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο. 10. Ειδικότερα, o δείκτης στις υπηρεσίες υποχώρησε για 3 ο συνεχή μήνα στο 53,2 τον Οκτ. 10, από 54,1 τον Σεπ. 10, εξέλιξη που αν και εξακολουθεί να δείχνει θετική αύξηση της εγχώριας ζήτησης, δεν εξασφαλίζει την συνέχιση της αύξησης της κατανάλωσης, μετά την αύξησή της κατά 0,5% σε 3μηνιαία βάση στο 2 ο 3μηνο. 10. Συνεπώς, φαίνεται ότι οι κλάδοι των υπηρεσιών αισθάνονται ότι η εγχώρια ζήτηση επανέρχεται σε περιορισμένη αυξητική πορεία που δεν είναι δυνατό να στηρίξει υψηλή αύξηση της παραγωγής στο 2 ο 6μηνο. 10. Πάντως, και το ΔΝΤ προβλέπει πολύ περιορισμένη αύξηση της κατανάλωσης κατά 0,6% το 2010 και 0,9% το 2011, έναντι μείωσης -1,1% το 2009. Αντίθετα, ο αντίστοιχος δείκτης PMI στην μεταποίηση βελτιώθηκε στο 54,1 τον Οκτ. 10, από 53,7 τον Σεπ. 10, γεγονός που δείχνει ότι η παραγωγή επανήλθε σε ταχεία πορεία ανάκαμψης και θα συνεχίσει να στηρίζει την ανάπτυξη και το 2 ο 6μηνο. 10, με κύριο προωθητικό παράγοντα την αύξηση των εξαγωγών που αναμένεται να συνεχιστεί και στα επόμενα 3μηνα του 2010. Σημειώνεται ότι η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής στη ΖτΕ ήταν πολύ ικανοποιητική, κατά 2,5% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο. 10, όπως ήταν και το 1 ο 3μηνο. 10. Ο ενοποιημένος υπο-δείκτης της απασχόλησης μειώθηκε στο 51,0 τον Οκτ. 10, από 51,4 τον Σεπτ. 10, και 51,7 τον Αύγ. 10, και παρόλο που συνεχίζει να διαμορφώνεται σε επίπεδο άνω του 50, η χειροτέρευση δείχνει ότι εξακολουθούν να υφίστανται δυσμενείς συνθήκες στην αγορά εργασίας, με το ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ να ανέρχεται στο 10,1% τον Σεπ. 10. Η μείωση των ανωτέρω δεικτών τον Οκτ. 10, οδηγεί σε εκτιμήσεις για επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ το 2 ο 6μηνο. 10, κατά 0,5% και 0,3% αντίστοιχα το 3 ο και 4 ο 3μηνο. 10, μετά την εντυπωσιακή αύξησή του κατά 1,0% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο. 10. Έτσι, το ΑΕΠ της ΖτΕ εκτιμάται τώρα να αυξηθεί περί το 1,7% το 2010. Στη Γερμανία συνεχίζεται η ανάκαμψη της οικονομίας, καθώς ο ενοποιημένος δείκτης βελτιώθηκε στο 56,0 τον Οκτ. 10, από 54,7 τον Σεπ. 10, ενώ βελτίωση σημειώθηκε στον δείκτη στην μεταποίηση (Οκτ. 10: 56,1, Σεπ. 10: 55,1), αλλά και τις υπηρεσίες (Οκτ. 10: 56,6, Σεπ. 10: 54,9). Επίσης, ο υποδείκτης της απασχόλησης συνεχίζει να αυξάνει στο 54,1, από 53,6 τον Σεπ. 10, εξέλιξη που συμβαδίζει κα ιμε την συνεχή βελτίωση στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, και ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος IFO βελτιώθηκε απροσδόκητα στο 107,6 τον Οκτ. 10, από 106,8 τον Σεπ. 10, ενώ σημαντική αύξηση παρουσιάσθηκε και στον δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στο 105,1 τον Οκτ. 10, από 103,9 τον Σεπ. 10, παρά την πτώση του δείκτη εμπιστοσύνης των επενδυτών ZEW της Γερμανίας τον Οκτ. 10. Τα παραπάνω, επιβεβαιώνουν την σταθερή ανάκαμψη της οικονομίας σε όλους τους τομείς και το 2 ο 6μηνο. 10, παρά την ανατίμηση του Ευρώ, ωστόσο δεν μπορούν να επιβεβαιωθεί ακόμα η συνέχιση της υψηλής ανάπτυξης και το 2011. Η κυβέρνηση αναθεώρησε σημαντικά προς τα πάνω τις προβλέψεις της για αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,4% το 2010 (από 1,4% αρχικά) και 1,8% το 2011, ενώ και το ΔΝΤ προβλέπει τώρα αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,3% και 2,0% το 2010 και 2011 αντίστοιχα. Στη Γαλλία ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ μειώθηκε στο 55,3 τον Οκτ. 10 (χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάρτ. 10), από 58,1 τον Σεπ. 10, λόγω κυρίως της σημαντικής υποχώρησης στο δείκτη στις υπηρεσίες στο 55,3 τον Οκτ. 10, από 58,2 τον Σεπτ. 10, αλλά και στον αντίστοιχο δείκτη στη μεταποίηση (Οκτ. 10: 55,2, Σεπ. 10: 56,0). Πάντως, ενθαρρυντική εξέλιξη είναι η νέα βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος στο 102 τον Οκτ. 10, από 99 τον Σεπτ. 10, και 97 τον Ιούλ. 10. Ειδικότερα όσον αφορά την παραγωγή, μετά την αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 1,0% σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 10, και οι νέες βιομηχανικές παραγγελίες αυξήθηκαν πολύ ικανοποιητικά κατά 5,3% σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 10, από -1,8% τον Ιούλ. 10, ενώ σε ετήσια βάση η αύξηση ανήλθε στο 24,4%, από 11,7% τον Ιούλ. 10. Ωστόσο η αύξηση της παραγωγής τον Αύγ. 10, αλλά και η βελτίωση του δείκτη ΡΜΙ στη μεταποίηση τον Οκτ. 10 δεν αποδυναμώνουν τις προσδοκίες για περιορισμένη αύξηση της παραγωγής το 2 ο 6μηνο. 10. Όσον αφορά τις επιμέρους οικονομίες, οι παραγγελίες αυξήθηκαν κατά 3,4% σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 10 (Ιούλ. 10: -1,9%), κατά +11,3% στην Ιταλία και 2,1% στην Ισπανία, ενώ πτώση των παραγγελιών σε μηνιαία βάση σημειώθηκε στη Γαλλία, κατά -0,4% τον Αύγ. 10, από +1,7% τον Ιούλ. 10, αλλά και στην Ιρλανδία, όπου οι παραγγελίες μειώθηκαν σημαντικά κατά -6,2%, έναντι αύξησης 7,5% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ. 10. Όσον αφορά την κατανάλωση, η βελτίωση των συνθηκών εργασίας στη Γερμανία, και η σταθερή ανάπτυξη της οικονομίας, παρά την αναμενόμενη επιβράδυνση το 2 ο 6μηνο. 10 οδήγησαν σε στασιμότητα του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε ικανοποιητικό επίπεδο τον Νοέμ. 10, στο 4,9 όπως και τον Οκτ 10 (υψηλό επίπεδο 2,5 ετών), ωστόσο ερωτηματικό παραμένει η μελλοντική πορεία της κατανάλωσης, καθώς το ΔΝΤ προβλέπει μηδενική μεταβολή της το 2010, και αύξηση μόλις +0,9% το 2011, έναντι πτώσης -0,2% το 2009. Βελτίωση παρουσίασε και ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη Γαλλία, στο -34 τον Οκτ. 10, από - Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 4
τον Οκτ. 10, από -35 τον Σεπ. 10, καθώς οι καταναλωτές εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι όσον αφορά τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Ιαπωνία: Το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου της Ιαπωνίας σημείωσε αύξηση κατά 54,0% σε ετήσια βάση τον Σεπ. 10 και διαμορφώθηκε στα 797 δις, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 14,4% σε ετήσια βάση, από 15,8% τον Αύγ. 10, ενώ οι εισαγωγές κατά 9,9% αντίστοιχα. Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 10,4% σε ετήσια βάση τον Σεπ. 10, προς την Κίνα κατά 10,3% ενώ οι οι εξαγωγές προς την Ασία κατά 14,3%. Η περιορισμένη αύξηση των εξαγωγών σε ετήσια βάση για 7 ο συνεχή μήνα, η ανατίμηση του Γιέν κατά 10,7% έναντι του δολαρίου και 17,8% έναντι του Ευρώ, από την αρχή του έτους και η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας το 2 ο 6μηνο. 10, αναμένεται να οδηγήσουν σε αρνητική συμβολή του εξωτερικού τομέα της Ιαπωνίας στην αύξηση του ΑΕΠ τα επόμενα 3μηνα, μετά από +0,3 π.μ. το 2 ο 3μηνο. 10. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 5
Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου 2010 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές ή όπως διαφορετικά ορίζεται) Ετήσια στοιχεία 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) 4,9 2,9 4,5 4,5 2,0-2,0-3,0 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,7 4,3 4,8 3,0 2,3-1,8-3,0 Δημόσια Κατανάλωση 2,9 1,2 0,0 7,7 0,6 9,6-10,5 Ακαθάριστες Επενδύσεις 0,1-3,6 8,1 4,9-7,4-13,9-10,7 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-6,8-29,1-22,0-22,0 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 9,1 6,3-15,9-8,0 Μεταποίηση 1,2-0,8 2,0 2,2-4,7-11,2-5,0 Ανεργία (%) 10,2 9,5 8,6 8,0 7,4 9,5 12,0 Συνολική Απασχόληση 0,9 1,5 2,5 1,3 1,2-1,1-2,6 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 2,9 4,2 1,2 4,5 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 1,8 3,7 4,6 3,5 3,9 5,8 1,4 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,8 19,7 20,0 15,9 3,3-1,5 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-2,6-3,6-7,8-13,6-7,9 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, % ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-12,6-9,9-8,0 *προβλέψεις ΔΟΜ Τριμηνιαία στοιχεία 2007 2008 2009 2009 2009 III IV 2010 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) 2,3-1,4-9,3-8,6-6,0-1,6 (7μην 10) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 4,3-7,0-17,4 2,4-5,9-33,9 (9μην 10) Οικοδομική Δραστηριότητα -5,0-17,1-27,6-32,6-21,3-24,8 (7μην 10) Βιομηχανική Παραγωγή (μεταποίηση) 2,2-4,7-11,2-10,6-8,3-5,3 (8μην 10) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 53,7 50,4 45,3 49,0 48,0 44,7 (9ος 10) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 107,9 93,4 70,6 72,9 78,5 66,6 (9ος 10) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 102,8 91,9 72,1 76,6 75,0 78,4 (9ος 10) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -28,0-46,0-46,0-44,0-36,0-67,0 (9ος 10) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 21,5 15,9 4,2 5,4 4,2 1,5 (8ος 10) Επιχειρήσεις 20,6 18,7 5,1 6,9 5,1 2,3 (8ος 10) - Βιομηχανία 11,2 15,8-3,5-1,0-3,5 2,3 (8ος 10) - Κατασκευές 29,5 35,2 2,7 2,4 2,7 1,8 (8ος 10) - Τουρισμός 23,8 19,7 7,8 5,1 7,8 4,6 (8ος 10) Νοικοκυριά 22,4 12,8 3,1 3,9 3,1 0,6 (8ος 10) - Καταναλωτική Πίστη 22,4 16,0 2,0 3,3 2,0-1,3 (8ος 10) - Στεγαστικά Δάνεια 21,9 11,5 3,7 4,3 3,7 1,6 (8ος 10) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 2,9 4,2 1,2 0,7 2,0 5,6 (9ος 10) Δομικός Πληθωρισμός 2,9 3,4 2,4 2,1 2,0 3,6 (9ος 10) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων 5,1 1,7-3,4-3,4-3,5-3,7 (6μην 10) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 1,14 1,17 0,56 0,45 0,37 0,39 (8ος 10) Χορηγήσεων Επιχειρήσεων (Βραχυχρόνια) 7,54 7,61 6,07 5,84 5,80 6,47 (8ος 10) Καταναλωτικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 10,39 11,03 11,53 11,44 11,32 12,11 (8ος 10) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 4,93 5,31 4,08 3,81 3,63 4,02 (8ος 10) Euribor 3μηνών 4,28 2,89 0,70 0,72 0,70 0,89 (9ος 10) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 4,50 4,80 5,17 4,66 4,97 10,45 (9ος 10) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 4,5 2,0-2,0-1,7-2,5-3,7 (2 ο 3μην 10) Τελική Κατανάλωση 3,9 2,0 0,3 1,1 0,3-5,1 (2 ο 3μην 10) Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 4,9-7,4-13,9-18,6-25,8-18,6 (2 ο 3μην 10) Εξαγωγές αγαθών & υπηρεσιών 5,8 4,0-18,1-21,7-15,5-5,0 (2 ο 3μην 10) Εισαγωγές αγαθών & υπηρεσιών 7,1 0,2-14,1-16,5-18,0-13,5 (2 ο 3μην 10) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 17,5 19,8 15,3 11,3 15,3 10,7 (8μην 10) Εισαγωγές Αγαθών 58,9 63,9 46,1 34,5 46,1 30,7 (8μην 10) Εμπορικό Ισοζύγιο -41,5-44,1-30,8-23,2-30,8-20,0 (8μην 10) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 13,5 13,2 6,1 6,4 6,1 4,2 (8μην 10) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 32,5% 29,9% 19,8% 27,5% 19,8% 20,9% (8μην 10) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -28,1-30,9-24,7-16,8-24,7-15,0 (8μην 10) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) -2,5 1,7 1,1 1,6 1,1 0,5 (8μην 10) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 17,4 16,4 27,1 23,1 27,1-18,1 (8μην 10) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 5.123,4 1.786,5 2.196,2 2.661,4 2.196,2 1.471,0 (9ος 10) (% μεταβολή) 17,9-65,5 22,9-6,8 22,9-44,7 (9ος 10) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 85,7 27,7 34,6 40,0 34,6 24,4 (9ος 10) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΛ. ΣΤΑΤ.