Μικροί Ερευνητές Ήχων: Ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την ευαισθητοποίηση απέναντι στο θόρυβο Βασιλεία Χρηστίδου Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας vchristi@ece.uth.gr
Σκοπός Η ευαισθητοποίηση παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας στο θόρυβο και τις συνέπειές του στην υγεία.
Αρχές σχεδιασμού ομαδοσυνεργατικότητα ανάπτυξη επιστημονικού γραμματισμού επίλυση προβλημάτων διαθεματικότητα διερευνητική μάθηση πολυτροπικότητα
Πιθανές δυσκολίες & εναλλακτικές αντιλήψεις των παιδιών ΕΑ1: Οι ήχοι συγχέονται με τις πηγές τους ΕΑ2: Θόρυβοι παράγονται μόνο από τους ανθρώπους και τις δραστηριότητές τους ΕΑ3: Θόρυβοι παράγονται μόνο στο αστικό περιβάλλον, όχι στην ύπαιθρο ΕΑ4: Οι θόρυβοι είναι απλώς ενοχλητικοί, δεν βλάπτουν την υγεία του ανθρώπου ΕΑ5: Θόρυβοι είναι οι πολύ δυνατοί ήχοι ΕΑ6: Οι θόρυβοι είναι ίδιοι για όλους τους ανθρώπους
Στόχοι Φυσικές επιστήμες & Περιβάλλον Γλώσσα Τ.Π.Ε. Δεξιότητες
Δραστηριότητα 1: Εισαγωγή Παρουσίαση ηχητικού ντοκουμέντου όπου συντίθενται πολλοί διαφορετικοί θόρυβοι (π.χ. κορναρίσματα αυτοκινήτων, φωνές ανθρώπων, γάβγισμα σκύλου, κυκλοφοριακοί θόρυβοι, ένα μηχάνημα (κομπρεσέρ κ.λπ.). Συζήτηση με ενδεικτικές ερωτήσεις: Τι ακούτε εδώ; Τι λέτε να συμβαίνει; Θα σας ήταν ευχάριστο να βρεθείτε σε αυτό το μέρος; Γιατί; Τι σας ενοχλεί; Γιατί; Πώς θα ονομάζαμε με μια λέξη αυτό που ακούμε; Τι νομίζετε ότι είναι θόρυβος ;
Δραστηριότητα 2: Ήχοι και θόρυβοι Τι προκαλεί θόρυβο; Προσεκτική παρατήρηση των ήχων μέσα / έξω από την τάξη. Τι άκουσε ο καθένας; Καταγραφή όλων των ήχων σε μορφή αραχνογράμματος ). Αντιστοίχιση του κάθε ήχου με την πηγή του. Είναι όλοι αυτοί οι ήχοι που ακούγονται θόρυβοι; Τι άλλους ήχους/θορύβους ακούμε καθημερινά; Πού τους ακούμε αυτούς συνήθως; Σκεφτείτε τι σας ενοχλεί (στο σχολείο, στο σπίτι, στο δρόμο ). Διανομή ατομικού φύλλου ακουστικής καταγραφής : οι ήχοι στο σπίτι μας Προσοχή στη διάκριση ήχου και της πηγής του: π.χ. ο ήχος κορνάρισμα από την πηγή αυτοκίνητο.
Δραστηριότητες 2 & 3: Ήχοι και θόρυβοι Τι προκαλεί θόρυβο; Επεξεργασία των ατομικών φύλλων ακουστικής καταγραφής. Αντίστοιχη καταγραφή των ήχων στη γειτονιά. Συγκέντρωση των καταγραφών όλων των παιδιών: συχνότητες εμφάνισης κάθε ήχου. Συζήτηση: Ποιοι από τους ήχους που ακούσατε σας ενόχλησαν; Εξαγωγή συμπεράσματος ότι αυτοί οι ενοχλητικοί ήχοι είναι θόρυβοι. Απομόνωση των θορύβων και συνέχεια με αυτούς. Ποιοι θόρυβοι είναι πιο συχνοί και ποιοι λιγότερο; Αναπαράσταση σε μορφή ραβδογράμματος. Κάθε ράβδος του ραβδογράμματος αντιστοιχεί σε μία πηγή θορύβου, ενώ το ύψος της είναι ανάλογο της συχνότητας εμφάνισης του κάθε θορύβου.
Δραστηριότητα 4: Αναγνώριση και ταξινόμηση διαφορετικών ήχων Εξοικείωση με περισσότερους ήχους και τις κατηγορίες των πηγών τους. Τα παιδιά περιηγούνται σε αρχείο powerpoint και συσχετίζουν ήχους και εικόνες των πηγών τους. Συζήτηση: πού και από ποιες πηγές μπορούμε να ακούσουμε θορύβους; Ανάδειξη 4 κατηγοριών: φυσικό περιβάλλον αστικό, ανθρωπογενές περιβάλλον (μηχανές οικιακής χρήσης, αστικές δραστηριότητες, αναψυχή) κυκλοφορία αστική / υπεραστική βιομηχανικό / αγροτικό / εργασιακό περιβάλλον Ακουστική παρατήρηση ηχητικών αποσπασμάτων, ταυτοποίηση και ταξινόμηση ήχων στις 4 κατηγορίες. Συμπέρασμα: θόρυβοι υπάρχουν εκεί που ζουν και εργάζονται άνθρωποι, αλλά και στη φύση.
Δραστηριότητα 5: Γιατί ο θόρυβος είναι ενοχλητικός; Με βάση τους πίνακες ταξινόμησης της Δρ. 4 τα παιδιά σκέφτονται και εκφράζουν Σε τι μας ενοχλεί ο κάθε θόρυβος; Τι μας εμποδίζει να κάνουμε; Πώς νιώθουμε όταν ακούμε θορύβους; Αναφορά σε πιθανά προβλήματα υγείας από την έκθεση των ανθρώπων σε θορύβους. Συζήτηση βασισμένη σε κόμικς με μικρές αυτοτελείς ιστορίες. Αναφορά στην Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης κατά του Θορύβου. Προετοιμασία σχετικής κινητοποίησης στο πλαίσιο του σχολείου (σλόγκαν ενάντια στο θόρυβο, αφίσες).
Δραστηριότητα 6: Χρήση ηχόμετρου Εισαγωγή του ηχόμετρου Εξήγηση των συμβολισμών και της λειτουργίας του Παραγωγή και μέτρηση ήχων Πρόβλεψη του επιπέδου κάθε ήχου πριν τη μέτρηση Κατασκευή Θερμόμετρου ήχου
Δραστηριότητα 7: Ο ίδιος ήχος μπορεί άλλοτε να είναι θόρυβος και άλλοτε να μην είναι Τα παιδιά ακούν έναν ήχο από τον Η/Υ με αυξομειώσεις της έντασης. Συζητείται η συσχέτιση της έντασης του ήχου με την ενόχληση που προκαλεί. Τα παιδιά καλούνται να προβληματιστούν αν οι ίδιοι ήχοι μας φαίνονται πάντοτε θόρυβοι, ή όχι. Παραδείγματα: η φωνή ενός οικείου μας προσώπου, τηλεόραση, ραδιόφωνο, πουλιά που κελαηδούν, βροχή που πέφτει, κ.λπ.
Δραστηριότητα 8: Πώς μπορούμε να προστατευθούμε από το θόρυβο; Συζήτηση για το πώς μπορούμε να προστατευθούμε από το θόρυβο. Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς; Τι μπορούν να κάνουν οι άλλοι; Συμπλήρωση του κόμικ
Δραστηριότητα 9: Κατασκευή αφίσας ευαισθητοποίησης κατά του θορύβου Εισάγεται ο προβληματισμός: «Σταματούν ποτέ οι ήχοι;», «Υπάρχει αυτό που λέμε απόλυτη ησυχία;». Συμπέρασμα: «Τα μάτια μας ξεκουράζονται όταν κοιμόμαστε, αλλά τα αυτιά μας ποτέ!» Συζήτηση : «Τι μπορούμε να κάνουμε για να μην έχουμε τόσο πολύ θόρυβο;» Κατασκευή σχετικής αφίσας. Πολυτροπικό κείμενο που μπορεί να ενσωματώνει μικτές τεχνικές και τρόπους (εικόνες εκτυπωμένες από τον η/υ, σχέδια των παιδιών, γραπτό λόγο, κολάζ, έντυπο λόγο κ.λπ.)