ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΥΡΙΝΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΥΡΙΝΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 2012 ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΤΜΗΜΑ: Α1 «Φωτογραφίζοντας το παρελθόν του νησιού µας. Μνήµες εικόνες - αντικείµενα.» Συντονιστής Ερευνητικού Προγράµµατος: Ρηγόπουλος Νικόλαος Καθηγητές Προγράµµατος : Σιοντόρου Βασιλική Χριστίδου Κων/να 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Εισαγωγή...σελ 3 2. Παρουσίαση του θέµατος...σελ 4 2.1. Σκοπός εργασίας...σελ 4 2.2. Επιλογή του θέµατος...σελ 5 2.3. Ορισµός του θέµατος...σελ 5 2.4. Μεθοδολογία-Επιλογή ερευνητικών δραστηριοτήτων...σελ 6 3. Παρουσίαση ερευνητικής διαδικασίας...σελ 7 4. Ερευνητικό υλικό Φωτογραφίες...σελ 9 5. Απολογισµός Τελικά συµπεράσµατα...σελ 56 2

1. Εισαγωγή Η ιστορία της Λήµνου ξεκινά από την προϊστορική αρχαιότητα. Αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ευρήµατα που δείχνουν την ύπαρξη πρώιµου πολιτισµού στο νησί από την 4 η χιλιετία π.χ. Η Λήµνος εποικήθηκε στο πέρασµα των χρόνων από τους Σιντίες τους Αγριόφωνους, τους Κάρες, τους Κρήτες, τους Μίνυες και τους Πελασγούς. Οι ιστορικοί επιβεβαιώνουν ότι η Λήµνος κατοικείται από τη µέση νεολιθική εποχή. Το όνοµα Λήµνος, σύµφωνα µε την επικρατέστερη εκδοχή, σηµαίνει «Λευκή» και είναι πιθανότατα φοινικικής προέλευσης. Οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν το ιερό νησί του Ηφαίστου, του θεού της φωτιάς και της µεταλλουργίας. Η πιο παλιά πόλη του νησιού, η Πολιόχνη, αποτελούνταν από οχυρωµατικό περίβολο, οργανωµένους κοινόχρηστους χώρους, λιθόστρωτες πλατείες, δρόµους, πηγάδια, κεντρικές αποθήκες, ήταν πραγµατικά πρότυπο πόλης. ιέθετε µάλιστα βουλευτήριο, ίσως το πρώτο του κόσµου και σίγουρα το αρχαιότερο της Ευρώπης. Στην πόλη υπήρχαν συστήµατα αποχέτευσης µε λιθόκτιστους αγωγούς, χωµάτινους δρόµους και µικρά λιθόστρωτα δροµάκια. Η Πολιόχνη αποτελεί τον αρχαιότερο οικισµό που έχει ανακαλυφθεί από αρχαιολογικές ανασκαφές στην Ευρώπη. Η ζωή των κατοίκων της αρχαίας Λήµνου ήταν ταραχώδης λόγω των συχνών επιδροµών από τους διάφορους κατακτητές αλλά και πειρατές της εποχής. Πάντως από εκείνη την εποχή το νησί φηµίζονταν για τα σιτηρά και τα αµπέλια του. Ο Όµηρος στην Ιλιάδα αναφέρεται στην απαράµιλλη ποιότητα του ληµνιακού κρασιού, γεγονός που είχε ως αποτέλεσµα το νησί να αποτελέσει τόπο ανεφοδιασµού για τους συµµετέχοντες στην Τρωική εκστρατεία. 3

H καθηµερινή ζωή στην προϊστορική Λήµνο παρουσιάζει αρκετά κοινά σηµεία µε τη σύγχρονη εποχή, τουλάχιστον µέχρι πριν από λίγες δεκαετίες: - Οι κάτοικοι της Λήµνου ήταν κυρίως ψαράδες, λιθοξόοι, κτηνοτρόφοι, µεταλλοτεχνίτες, κυνηγοί, καλλιεργητές, αγγειοπλάστες. - Έγνεθαν και ύφαιναν το µαλλί από τα πρόβατα που βοσκούσαν στους γύρω λόφους. - Έπλεκαν καλάθια για τη µεταφορά και φύλαξη των καρπών και για το ψάρεµα. - Άλεθαν τα σιτηρά στους λίθινους τριπτήρες (µυλόπετρες). - Σε πιθάρια φύλαγαν το κρασί, το λάδι και αποθήκευαν τις σοδειές τους. Για αυτές τις ασχολίες οι κάτοικοι της Λήµνου, τόσο στην αρχαιότητα όσο και στο πρόσφατο παρελθόν, χρησιµοποιούσαν αντικείµενα κεραµικά (αγγεία οικιακής χρήσης), λίθινα (µυλόλιθοι, γουδιά και γουδοχέρια), µεταλλικά (χάλκινα όπλα και εργαλεία) αλλά και κάποια αντικείµενα από πολύτιµα µέταλλα (ασηµικά στις οικογένειες µε µεγαλύτερη οικονοµική άνεση). Στο πρόσφατο παρελθόν οι άνθρωποι χρησιµοποιούσαν και κάποια άλλα αντικείµενα τα οποία είχαµε την ευκαιρία να γνωρίσουµε µέσα από την εργασία που πραγµατοποιήσαµε. Κατά την διάρκεια αυτής της εργασίας φωτογραφίσαµε εργαλεία για διάφορες δραστηριότητες π.χ. όργωµα, αλώνισµα, απόσταξη, παρασκευή ποτών, αντικείµενα οικιακής χρήσης (πινακωτές, σκάφες, πιθάρια κ.ά. ) και τοπικές ενδυµασίες. 2.Παρουσίαση του θέµατος 2.1. Σκοπός εργασίας Στα πλαίσια της παρούσης σχολικής χρονιάς µέρος του προγράµµατος των µαθηµάτων αποτελούσε και η Ερευνητική Εργασία (Project), η οποία ήταν υποχρεωτική και περιελάµβανε τη µελέτη ενός 4

συγκεκριµένου θέµατος µέσα από οµαδική έρευνα. Μέσα από την Ερευνητική Εργασία που πραγµατοποιήσαµε επιδιώξαµε να γνωρίσουµε αντικείµενα που πλέον έχουν πάψει να χρησιµοποιούνται. Παλαιότερα αποτελούσαν αναπόσπαστο και αναγκαίο κοµµάτι της καθηµερινότητας µιας και χωρίς τα συγκεκριµένα αντικείµενα βασικές λειτουργίες του σπιτιού και της αγροτικής εργασίας θα ήταν αδύνατον να διεκπεραιωθούν. 2.2. Επιλογή του θέµατος Μετά από διεξοδική συζήτηση γύρω από µία σειρά διαφορετικών θεµάτων, καταλήξαµε να επιλέξουµε τη γνωριµία µε διαφορετικές πτυχές του µακρινού και πιο κοντινού παρελθόντος του τόπου µας µέσα από αντικείµενα που χρησιµοποιούσαν (ή και ακόµα χρησιµοποιούν) οι κάτοικοι του νησιού µας στις καθηµερινές ασχολίες τους. Αποφασίσαµε να συλλέξουµε και να φωτογραφίσουµε αντικείµενα της καθηµερινής ζωής από τις προηγούµενες δεκαετίες. Αντικείµενα του σπιτιού αλλά και της εργασίας. Ο τίτλος στον οποίο καταλήξαµε µετά από πολλή σκέψη (µέσα από µία διαδικασία καταιγισµού ιδεών) και συζήτηση ήταν : «Φωτογραφίζοντας το παρελθόν του νησιού µας: Μνήµες-Εικόνες- Αντικείµενα» Για µας θα ήταν µια επιστροφή στο παρελθόν που θα έφερνε στην µνήµη µας τη µικρή καθηµερινότητα άλλων εποχών. Τότε που όλα γινόταν µε τα χέρια και κάθε αντικείµενο είχε την δική του ταυτότητα. Γιατί κάθε τεχνίτης έβαζε το δικό του µεράκι και την αγάπη του στο απλό εργαλείο που έφτιαχνε και το έκανε να δείχνει ξεχωριστό. 2.3. Ορισµός του θέµατος 5

Για την γνωριµία µε πτυχές από το παρελθόν του νησιού µας επιλέξαµε να αφήσουµε τα «άψυχα αντικείµενα να µιλήσουν και γι αυτό επικεντρώσαµε το ενδιαφέρον µας σ αυτά. Ανασκαλεύοντας λοιπόν το παρελθόν βρήκαµε και φωτογραφίσαµε διάφορα αντικείµενα και µέσα από τις εικόνες ξύπνησαν µνήµες. 2.4. Μεθοδολογία-Επιλογή ερευνητικών δραστηριοτήτων Οι τρόποι µε τους οποίους αποφασίσαµε να µελετήσουµε το θέµα της εργασίας µας ήταν: Συλλογή πληροφοριών για τις ασχολίες και την καθηµερινή ζωή των κατοίκων του νησιού µας από την προϊστορική εποχή µέχρι σήµερα: σύντοµη αναδροµή στο παρελθόν µέσα από την αναζήτηση στοιχείων σε σχετική βιβλιογραφία και στο διαδίκτυο. Αξιοποίηση µίας ήδη υπάρχουσας συλλογής παλαιών αντικειµένων: επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο Πορτιανού Ανεύρεση παλαιών φωτογραφιών από χρηστικά αντικείµενα (εργαλεία, αντικείµενα οικιακής χρήσης), χώρους εργασίας (µύλοι, αποστακτήρια, αλώνια, µάντρες) ή ψυχαγωγίας (καφενεία), δραστηριότητες της καθηµερινής ζωής (θερισµός, αλώνισµα, ζύµωµα) Συλλογή αντικειµένων που κάποιοι από εµάς είχαν στα σπίτια τους ή µπορούσαν να βρουν από γνωστούς και φίλους. Φωτογράφιση των αντικείµενων που συγκεντρώσαµε. Μέσα από τις παραπάνω ερευνητικές δραστηριότητες προσπαθήσαµε να κατακτήσουµε το στόχο µας που ήταν η γνωριµία µέσα από διάφορα χρηστικά αντικείµενα µε πτυχές της καθηµερινής ζωής στο νησί µας µερικές δεκαετίες πριν την έναρξη της συστηµατικής χρήσης της σύγχρονης τεχνολογίας για την εκτέλεση κάποιων εργασιών. 6

3. Παρουσίαση ερευνητικής διαδικασίας Μετά την επιλογή του θέµατος της Ερευνητικής Εργασίας και των τρόπων προσέγγισής του µπήκαµε στη φάση της οργάνωσης και του προγραµµατισµού των ενεργειών µας. Αρχικά ελέγξαµε τις ηµεροµηνίες για να δούµε πόσο χρόνο έχουµε στη διάθεσή µας µε σκοπό να διαµορφώσουµε ένα χρονοδιάγραµµα που θα µας βοηθούσε να αξιοποιήσουµε το διαθέσιµο χρόνο µε όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο. Χωριστήκαµε σε τέσσερις οµάδες των τεσσάρων ατόµων για να µοιράσουµε τις αρµοδιότητες και να λειτουργήσει η ερευνητική εργασία µε τρόπο συλλογικό. Κάθε οµάδα ανέλαβε να αναζητήσει, να συλλέξει και να φωτογραφίσει αντικείµενα µέσα από το οικογενειακό αλλά και το φιλικό περιβάλλον. Μέσα από αυτή µας την αναζήτηση συνειδητοποιήσαµε πόσο ενδιαφέρον ήταν να καταγράψουµε και να αποτυπώσουµε σε εικόνες όλα αυτά τα αντικείµενα που σιγά σιγά χάνονται. Ψάχνοντας για αντικείµενα συλλέξαµε και πληροφορίες από ανθρώπους που τα χρησιµοποιούσαν κάποτε στην καθηµερινότητά τους. Μεταφέραµε τα αντικείµενα που κατάφερε η κάθε οµάδα να συλλέξει στη σχολική αίθουσα και τα φωτογραφίσαµε. Η φωτογράφιση πραγµατοποιήθηκε σε δύο διδακτικές ώρες. Στην πρώτη φωτογράφιση ασχοληθήκαµε µε αντικείµενα «οικιακής χρήσης» και στη δεύτερη µε «εργαλεία». Στα πλαίσια της εργασίας µας επισκεφτήκαµε το Λαογραφικό Μουσείο του Πορτιανού. Το κτίριο του συγκεκριµένου µουσείου, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, µας θύµισε ένα τυπικό σπίτι παλαιότερων εποχών. ιώροφο µε ξύλινη εσωτερική σκάλα και µία µεγάλη αποθήκη στην αυλή, όπου µπορεί κανείς να δει αντικείµενα που χρησιµοποιούσαν οι κάτοικοι του νησιού για τις αγροτικές εργασίες τους. Το κυρίως κτίριο είναι διαµορφωµένο έτσι ώστε να αναπαριστά ένα σπίτι έτσι όπως ήταν όλα τα σπίτια του νησιού πριν την εισαγωγή και χρήση αντικειµένων της σύγχρονης τεχνολογίας στη ζωή µας. Όταν µπήκαµε στο Μουσείο ήταν σα να βρεθήκαµε σε άλλη εποχή, λες κι ο χρόνος πήγε πίσω. Πίσω σε αναµνήσεις παιδικών χρόνων. Οι εικόνες µας έφεραν 7

την αίσθηση ότι ζούσαµε σε εκείνη την εποχή. Λες και γίναµε πάλι παιδιά. Κάποιοι από εµάς έχουν ζήσει σε αυτές τις εποχές και γνώριζαν πολύ καλά τα αντικείµενα και τη χρήση τους. Στο ισόγειο του Μουσείου υπήρχαν τέσσερα διαφορετικά δωµάτια και ένας χώρος υποδοχής (χωλ ή «αντρές», από τη γαλλική λέξη entrée που σηµαίνει είσοδος), αλλά και µία κουζίνα πλήρως εξοπλισµένη µε διάφορα παλιά αντικείµενα, όπως παγωνιέρα, χαναφία (φορητή βρύση), σκάφες για ζύµωµα του ψωµιού και πινακωτές. Σε µία αίθουσα υπήρχε ένας αργαλειός µε διάφορα εξαρτήµατά του και κιλίµια, τραπεζοµάντηλα, κουβέρτες κλπ. Μία ξύλινη εσωτερική σκάλα οδηγούσε στον επάνω όροφο, όπου υπήρχε µία κρεβατοκάµαρα µε νυφικά στολισµένο κρεβάτι µε ουρανό και προθήκες µε κεντηµένα παλιά νυχτικά και παντόφλες. Σε ένα άλλο δωµάτιο υπήρχαν συγκεντρωµένα όπλα και στρατιωτικές στολές. Είδαµε όλα τα αντικείµενα και τους χώρους του Μουσείου, τα φωτογραφίσαµε και κλείσαµε µέσα στη φωτογραφική µηχανή το χρόνο. Αφιερώσαµε τις επόµενες διδακτικές ώρες στην επισκόπηση και διαλογή του υλικού που είχαµε συγκεντρώσει. Μεταφέραµε στον υπολογιστή και είδαµε όλες τις φωτογραφίες µε σκοπό να επιλέξουµε τις καλύτερες. Κάναµε την επιλογή και τις κατατάξαµε σε θεµατικές ενότητες, ανάλογα µε τη χρήση του κάθε αντικειµένου που φωτογραφίσαµε. Προσθέσαµε σχόλια σχετικά µε την ονοµασία και τη χρήση του κάθε αντικειµένου, όπου θεωρήσαµε ότι αυτό ήταν απαραίτητο. Στη συνέχεια, συζητήσαµε για τη µορφή και τον τρόπο παρουσίασης της εργασίας µας και καταλήξαµε σε ένα προσχέδιο πλάνο συγγραφής ενός κειµένου. Εξετάσαµε επίσης το ενδεχόµενο να εκτυπώσουµε σε ένα µικρό φυλλάδιο µέρος από το φωτογραφικό υλικό που συγκεντρώσαµε και να δηµιουργήσουµε ένα ψηφιακό δίσκο (cd) µε όλες τις φωτογραφίες της εργασίας µας. Η ολοκλήρωση της Ερευνητικής Εργασίας πραγµατοποιήθηκε µε τη συγγραφή του τελικού κειµένου και την προσθήκη των φωτογραφιών µε τον σχολιασµό τους. 8

4. Ερευνητικό υλικό - Φωτογραφίες Μαγειρικά σκεύη (χάλκινα και µπρούτζινα) Ξύλινο γουδί και πήλινα σκεύη αποθήκευσης 9

Πήλινα σκεύη µαγειρικής Μπακράτσι (χάλκινο δοχείο σε σχήµα µικρού καζανιού) 10

Πήλινη λεκάνη για ζύµωµα Μαγκάλι: Χάλκινο συνήθως σκεύος που προέρχεται από την ανατολή, όπου έκαιγαν κάρβουνα για να θερµάνουν τον χώρο. Υπεύθυνο για αρκετές περιπτώσεις δηλητηρίασης από µονοξείδιο του άνθρακα, λόγω της µη τέλειας καύσης. 11

Σκάφες για ζύµωµα ψωµιού Πινακωτή (εξάρτηµα όπου τοποθετούσαν το ζυµάρι για να φουσκώσει κατά την παραδοσιακή µέθοδο παρασκευής ψωµιού. Συνήθως είχε πολλά χωρίσµατα ένα για κάθε καρβέλι.) 12

Λάµπα Συσκευή τεχνητού φωτισµού. Λειτουργεί µε τη χρήση εύφλεκτου υλικού ή νήµατος πυράκτωσης και µε τη µετατροπή της θερµικής ή της ηλεκτρικής ενέργειας σε φωτεινή ενέργεια. Η πρώτη συσκευή που χρησιµοποίησε ο άνθρωπος για τον τεχνητό φωτισµό ήταν πήλινο δοχείο µε λάδι (λύχνος). Το λάδι ανέβαινε µέχρι το στόµιο του δοχείου και η καύση του γινόταν µε αναρρόφηση η πίεση. Η φλόγα του ήταν η πηγή φωτισµού. Το 19ο αι. επικράτησε η λάµπα πετρελαίου. Το πετρέλαιο έφτανε µέχρι το στόµιο και ανέβαινε στον καυστήρα µε το φιτίλι. Ένα γυάλινο κάλυµµα ενίσχυε τα αέρια της καύσης, δηµιουργώντας έτσι καλύτερο και εντονότερο φωτισµό. Στις αρχές του αιώνα µας στις εγκαταστάσεις του δηµοτικού φωτισµού χρησιµοποιήθηκε η λάµπα φωταερίου. Ένα πλέγµα αµίαντου προστάτευε τη φλόγα της λάµπας, µε αποτέλεσµα το φως να είναι λευκό. Ένα άλλο είδος λάµπας φωταερίου ήταν η λάµπα ασετιλίνης, της οποίας η φλόγα ήταν λευκή και δεν έσβηνε εύκολα. Η λάµπα αυτή χρησιµοποιήθηκε στα ορυχεία, αλλά ήταν επικίνδυνη για εκρήξεις και αντικαταστάθηκε. 14

Γκαζιέρες Χειροκίνητη ραπτοµηχανή 15

Νταµιτζάνα (γυάλινο δοχείο υγρών, σε διάφορα σχέδια, µε ή χωρίς χερούλια, που περιβάλλεται από κάποιο ψάθινο ή πλαστικό προστατευτικό πλέγµα, συνήθως µε περιεκτικότητα µεγαλύτερη των δύο λίτρων) Πανέρι 16

Πιθάρι (πήλινο αγγείο µε πλατύ στόµιο) 17

Φωτογραφίες από Λαογραφικό Μουσείο Πορτιανού 18

Κουβέρτες 19

Πάντα (διακοσµητικό τοίχου δίπλα από κρεβάτια και καναπέδες) Κιλίµι (χαλί για πάτωµα) 20

Μασίφ Σίδερα σιδερώµατος 21

Σίδερα για σιδέρωµα που χρησιµοποιούσαν παλιά (ζεσταινόταν µε κάρβουνα που τοποθετούσαν µέσα σ` αυτά) Ο Αργαλειός είναι σπιτικό εργαλείο µε το οποίο οι γυναίκες υφαίνουν διάφορα υφαντά, κιλίµια, σκουτιά κ.ά. Στήνεται έξω στην αυλή ή στο κατώι ή σ` ένα πρόχειρο υπόστεγο. Έχει πολλά εξαρτήµατα µε διαφορετική χρήση το καθένα. Είναι αρχαιότατο εργαλείο γνωστό και πριν από την εποχή του Οµήρου. Προστάτρια της υφαντικής ήταν η Αθηνά η Εργάνη 22

. Εξαρτήµατα 1) Αντιά: δύο στρογγυλά ξύλα µε διάµετρο 10-15 εκατοστών που στο ένα άκρο έχουν τετράγωνη κατάληξη µε τέσσερες τρύπες. Στο µπροστινό (προστάντι), που το συγκρατεί η κουρούνα, τυλίγεται το υφαντό καθώς φτιάχνεται, ενώ το άλλο στο πίσω µέρος (πισάντι), πάνω στο οποίο τυλίγεται το στηµόνι, το συγκρατεί η ποταµίστρα. 2) Κουρούνα: κοντόχοντρο κυλινδρικό ξύλο που στηρίζει το «προστάντι» και το συγκρατεί. 3) Ποταµίστρα: µακρύ κυλινδρικό ξύλο που στηρίζει και συγκρατεί το «πισάντι». 4) Χτένι: παραλληλόγραµµο µε ύψος 10-12 εκατοστά περίπου, µε πλήθος από λεπτά δόντια από καλάµι που προσαρµόζονται σε δύο στενά παράλληλα καλάµια ή ξύλα. Υπήρχαν πολλά είδη χτενιών. Για τα κουκιαστά υφαντά χρησιµοποιούσαν το κοκκινόχτενο. Για τις µπαντανίες χρησιµοποιούσαν το πυκνόχτενο. Για τα υφάσµατα που έφτιαχναν ενδύµατα τότε το χτένι ήταν δίµιτο. Για τις καπότες και γενικά για την κοζά χρησιµοποιούσαν το απολυτό χτένι, µε τα αραιά δόντια για να περνάει εύκολα το γνέµα. Το πιο µακρύ χτένι λέγεται «ξώπλατο». 5) Μιτάρια: κυλινδρικά ξύλα παράλληλα µεταξύ τους που πάνω τους είναι δεµένοι πολλοί λεπτοί σπάγγοι. Ανάλογα µε το υφαντό άλλοτε χρησιµοποιούσαν δύο και άλλοτε τέσσερα. 6) Ξυλόχτενο: δύο οριζόντια ξύλα µε αυλακιές. Αυτά δένονταν µε δύο µικρότερα ξύλα κάθετα. Μέσα τους προσαρµόζεται και κλειδώνει το χτένι µε το οποίο χτυπιέται το υφάδι. 7) Σαΐτα: ξύλο ελλειψοειδές που ήταν σκαµµένο εσωτερικά και κατά µήκος συγκρατούσε µια βέργα. Στη βέργα τύλιγαν το βαµβακερό νήµα που µε το πέταγµα περνούσε µέσα στο στηµόνι. 8) Μασούρι: ξύλο λεπτό, µήκους 40-50 εκατοστών που τύλιγαν πάνω του το µάλλινο νήµα που µε το πέταγµα περνούσε µέσα στο στηµόνι. 9) Ποδαρικά: δύο µικρά ξύλα συνδεδεµένα µε τα µυτάρια που τα πατούσαν διαδοχικά. Έτσι άνοιγε το στηµόνι (το στόµα) για να περνάει η σαΐτα. «Το κέντηµα είναι γλέντηµα, η ρόκα είναι συριάνι, κι αυτός ο δόλιος αργαλειός είναι σκλαβιά µεγάλη». 23

ερµόνια για κοσκίνισµα καρπών κάνες για το σπάσιµο δηµητριακών και οσπρίων 26

ρεπάνι (αριστερά) και χούφτα-παλαµαριά (δεξιά) Το δρεπάνι είναι γεωργικό εργαλείο που χρησιµοποιείται για το θερισµό των σιτηρών και διάφορων χόρτων. Αποτελείται από µια ατσάλινη κυρτή λεπίδα µε απλή οδοντωτή κόψη και από µια ξύλινη χειρολαβή 27

Χαµούτι (έµπαινε στο λαιµό του ζώου για να τραβάει το κάρο ή το άροτρο) 28

Σαµάρι µε τα δισάκια, καστανιά, τσερβούλια και τροβάς Κανιές (εξαρτήµατα που τοποθετούσαν στο στόµα των αλόγων ή των γαϊδάρων, όταν µετέφεραν το σανό για να µην αποσυντονίζεται το ζώο εν ώρα εργασίας) 29

Γκέµι (χαλινάρι) 30

Καντάρια για ζύγισµα Ζυγαριά: Όργανο υπολογισµού βάρους 31

Χειροκίνητη πλάνη για τη λείανση ξύλων Σφήνα: Αιχµηρό όργανο από ξύλο ή µέταλλο που το χρησιµοποιούµε για το διαχωρισµό διάφορων πραγµάτων 32

Αλώνι Το µέρος όπου γίνεται το αλώνισµα, κυρίως του σιταριού. Είναι κυκλικός χώρος στρωµένος µε πλάκες, πηλό ή άλλο σκληρό υλικό. Είναι περιτριγυρισµένος από ένα χαµηλό τοίχο που εµποδίζει το διασκόρπισµα του σιταριού. Επίσης τα αλώνια χρησιµοποιούνται για την τελική αποξήρανση των δηµητριακών, της σταφίδας κλπ. 34

Γούβες για το βράσιµο του κρασιού (πιθάρια) Αποστακτήριο 41

Καζάνια παρασκευής τσίπουρου 42

Παραδοσιακές στολές Λήµνου 49

5. Απολογισµός Τελικά συµπεράσµατα Τα οφέλη που αποκοµίσαµε από τη συγκεκριµένη Ερευνητική Εργασία ήταν πολλά. Μέσα από την εργασία αυτή καταφέραµε να µάθουµε πράγµατα για την καθηµερινή ζωή προηγούµενων δεκαετιών στο νησί µας. Επίσης αναπτύξαµε πνεύµα οµαδικότητας, συνεργασίας και συναγωνισµού. Εντρυφήσαµε σε γνώσεις και αναπτύξαµε δεξιότητες µέσα από τη διαδικασία αναζήτησης πληροφοριών από διάφορες πηγές. Τέλος, η εργασία µας βοήθησε να έρθουµε πιο κοντά στις ρίζες µας και τη λαογραφία του τόπου µας. 56