ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 9 Ομάδα Α Προετοιμασία εργασίας δερματολογία... 11 Ομάδα Β Ιστορία τέχνης... 25 Ομάδα Γ Ιστορία θεάτρου... 41 Ομάδα Δ Ιστορία κινηματογράφου και τηλεόρασης... 55 Ομάδα Ε Μακιγιάζ θεάτρου... 67 Ομάδα Στ Μακιγιάζ κινηματογράφου... 79 Ομάδα Ζ Μακιγιάζ τηλεόρασης διαφήμισης... 89 Ομάδα Η Μακιγιάζ φωτογραφίας διαφήμισης... 95 Ομάδα Θ Μακιγιάζ μόδας χρωματολογία... 101 Ομάδα Ι Υλικά και είδη μακιγιάζ κοσμετολογία... 109 Ομάδα ΙΑ Μορφολογία προσώπου αισθητικό μακιγιάζ... 121 Ομάδα ΙΒ Κανόνες συμπεριφοράς ψυχολογία... 127 Βιογραφικό... 139 Βιβλιογραφία... 141

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ανάγκη γραφής αυτού του βιβλίου ξεκίνησε από την πολυετή εκπαιδευτική εμπειρία μου στο χώρο της αισθητικής και του μακιγιάζ σε τμήματα ενηλίκων. Οι ερωτήσεις και οι απορίες των υποψηφίων για την τελική πιστοποίηση σύμφωνα με τον ΟΕΕΚ με οδήγησαν στην ταξινόμηση και βιβλιογράφηση του υλικού που διδάσκω. Το βιβλίο αυτό καλύπτει πλήρως τα θέματα του θεωρητικού μέρους των εξετάσεων Πιστοποίησης ΙΕΚ. Οι ερωτήσεις προέρχονται από τον κανονισμό κατάρτισης του ΟΕΕΚ για την ειδικότητα του επαγγελματικού μακιγιάζ. Οι απαντήσεις προέρχονται από βιβλία του ΟΕΔΒ, από βιβλία που διδάσκονται στα ΤΕΕ, από βιβλία των ΑΤΕΙ και από δημοσιευμένη βιβλιογραφία. Οι απαντήσεις των ερωτήσεων είναι γραμμένες με τρόπο απλό, κατανοητό, αλλά και ολοκληρωμένο, με στόχο να διευκολύνουν τους σπουδαστές που επιθυμούν επιτυχία στις εξετάσεις πιστοποίησης. Το βιβλίο μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εγχειρίδιο για επαγγελματίες μακιγιέρ, για εκπαιδευτικούς επαγγελματικού μακιγιάζ και για σπουδαστές επαγγελματικού μακιγιάζ.

Φωτογραφία: KRYOLAN ΟΜΑΔΑ Α ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 1. Χαρακτηριστικά κανονικού δέρματος. Το κανονικό δέρμα δεν έχει έντονη λιπαρότητα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθόλου σμήγμα. Η επιδερμίδα έχει κανονικό πάχος, δεν είναι ούτε λεπτή ούτε παχιά. Δεν παρουσιάζει βλάβες και δεν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, έχει κανονικούς πόρους και γενικά έχει ισορροπία. Είναι δηλαδή ο ιδανικός τύπος δέρματος. 2. Χαρακτηριστικά ξηρού δέρματος. Στο ξηρό δέρμα δεν υπάρχει σμήγμα και πόροι. Έχει μικρό πάχος επιδερμίδας και η όψη του είναι πορσελάνινη. Δεν είναι ελαστικό και δίνει συνεχώς την αίσθηση ότι τραβάει. Χρειάζεται διαρκή ενυδάτωση. Είναι ευαίσθητο στις εξωτερικές επιδράσεις και εμφανίζει εύκολα λεκέδες, λειχήνες, ευρυαγγείες, καθώς και πολλές και λεπτές ρυτίδες.

12 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ 3. Χαρακτηριστικά λιπαρού δέρματος. Το λιπαρό δέρμα παρουσιάζει μεγάλους πόρους, έντονη λιπαρότητα, μεγάλο πάχος επιδερμίδας και διάφορες βλάβες, όπως φλυκταινοφαγέσωρες, κυρίως στη μεσαία γραμμή του προσώπου και στις παρειές. Οι βλάβες αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε ακμή. Το λιπαρό δέρμα έχει τραχιά όψη, δεν είναι φωτεινό και είναι ανθεκτικό στις εξωτερικές επιδράσεις. Χρειάζεται συχνούς καθαρισμούς. Το λιπαρό δέρμα όμως δεν κάνει εύκολα ρυτίδες, αλλά όταν κάνει είναι βαθιές. 4. Χαρακτηριστικά μικτού δέρματος. Το μικτό δέρμα εμφανίζει λιπαρότητα στην περιοχή του μετώπου, της μύτης και του πιγουνιού, ενώ το υπόλοιπο πρόσωπο είναι συνήθως κανονικό και λίγες φορές ξηρό. 5. Από τι αποτελείται η επιδερμίδα; Οι στιβάδες της επιδερμίδας από μέσα προς τα έξω είναι: Η βασική στιβάδα αποτελείται από μια σειρά κυλινδρικών ή κυβοειδών κυττάρων που στηρίζονται στη βασική μεμβράνη της συμβολής επιδερμίδας-χορίου. Η βασική στιβάδα, η οποία περιέχει αρχέγονα κύτταρα, χαρακτηρίζεται από έντονη μιτωτική δραστηριότητα και είναι υπεύθυνη, μαζί με την αρχική μοίρα της επόμενης στιβάδας, για τη συνεχή ανανέωση των επιδερμιδικών κυττάρων. Η επιδερμίδα του ανθρώπου ανανεώνεται κάθε 15-30 ημέρες, ανάλογα με την περιοχή του σώματος, την ηλικία και άλλους παράγοντες. Η ακανθωτή ή μαλπιγιανή στιβάδα αποτελείται από κυβοειδή ή ελαφρώς πεπλατυσμένα κύτταρα με τον πυρήνα στο κέντρο και κυτταρόπλασμα του οποίου οι αποφυάδες είναι γεμάτες με δεσμίδες νηματίων κερατίνης. Οι δεσμίδες αυτές, που ονομάζονται τονοϊνίδια, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της συνοχής μεταξύ των κυττάρων και στην αντίσταση απέναντι σε δυνάμεις τριβής. Για τον λόγο αυτό η επιδερμίδα σε περιοχές που υπόκεινται σε συνεχή τριβή (π.χ. πέλματα) έχει παχύτερη ακανθωτή στιβάδα. Η κοκκιώδης στιβάδα αποτελείται από 3-5 σειρές πεπλατυσμένων πολυγωνικών κυττάρων που το κυτταρόπλασμά τους είναι γεμάτο από κοκκία. Τα κοκκία αυτά είτε περιέχουν πρωτεΐνες και δεν περιβάλλονται από μεμβράνη (κοκκία κερατοϋαλίνης), είτε περιέχουν λιπίδια και περιβάλλονται από μεμβράνη (πεταλιώδη κοκκία). Τα πεταλιώδη κοκκία συντήκονται με τις κυτταρικές μεμβράνες και α- πελευθερώνουν τα λιπίδια που περιέχουν ανάμεσα στα κύτταρα της ακανθωτής στιβάδας. Τα λιπίδια αυτά λειτουργούν ως κυτταρική «κόλλα», εμποδίζοντας τον διασκορπισμό των επιφανειακών κυττάρων της επιδερμίδας και καθιστώντας το δέρμα αδιαπέραστο από ξένες ουσίες.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 13 Η διαυγής στιβάδα είναι μια διάφανη λεπτή στιβάδα από εξαιρετικά πεπλατυσμένα κύτταρα. Τα οργανίδια και οι πυρήνες των κυττάρων δεν είναι πλέον σαφή και το κυτταρόπλασμα αποτελείται κυρίως από συσσωρευμένα νημάτια κερατίνης. Βρίσκεται μόνο στο δέρμα των πελμάτων και της παλάμης. Η κεράτινη στιβάδα αποτελείται από 15-20 στιβάδες πεπλατυσμένων, απύρηνων κυττάρων, το κυτταρόπλασμα των οποίων είναι γεμάτο από μια σκληρή πρωτεΐνη, την κερατίνη. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία που αποκαλείται κερατινοποίηση, τα κύτταρα της στιβάδας αυτής αποτελούνται μόνο από ινώδεις ή άμορφες πρωτεΐνες και παχιά κυτταρική μεμβράνη. Τότε χαρακτηρίζονται ως κερατινοκύτταρα. Ο χρόνος διαφοροποίησης ενός κερατινοκυττάρου από τη στιγμή που θα γεννηθεί στη βασική στιβάδα μέχρι να αποπέσει είναι περίπου 28 μέρες. 6. Τι προβλήματα προκαλεί το στρες στο δέρμα; Το έντονο και συνεχές στρες προκαλεί αφυδάτωση στο δέρμα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ορμόνες που εκκρίνονται από τα επινεφρίδια, κατά τη διάρκειά του στρες (αδρεναλίνη και κορτιζόνη), από τη μια προκαλούν ισχαιμία του δέρματος και από την άλλη μειώνουν την αναγεννητική και παραγωγική δραστηριότητα των κυττάρων. Επίσης, με το αυξημένο άγχος εκδηλώνονται ή επιδεινώνονται ορισμένες δερματοπάθειες όπως: ο απλός λειχήνας, ο οποίος είναι εντοπισμένη δερματίτιδα και μπορεί να προκαλείται από έντονο κνησμό ή τριβή του δέρματος από νευρικότητα και άγχος, η τραυματική ακμή είναι δυνατό να αρχίσει σαν ήπια μορφή ακμής και να παρουσιάσει στη συνέχεια την κλινική εικόνα ενός αυτοπροσκαλούμενου νευρωτικού νοσήματος. 7. Τι προκαλεί το κρύο στο δέρμα και τι η υψηλή θερμοκρασία; Το κρύο προκαλεί συστολή των αγγείων του δέρματος με αποτέλεσμα η εφύγρανση της επιδερμίδας να περιορίζεται δραστικά και να οδηγεί σε αφυδάτωση. Η υψηλή θερμοκρασία προκαλεί διαστολή των αγγείων στο χόριο, ε- νισχύει κατά πολύ την εξάτμιση του νερού προς την ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα η υγρασία της επιδερμίδας να μειώνεται και να οδηγεί σε αφυδάτωση.

14 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ 8. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της αλλεργίας; Οι αλλεργίες προκαλούνται από αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού απέναντι σε πρωτεΐνες (αλλεργιογόνα), οι οποίες φυσιολογικά δεν είναι επικίνδυνες. Ο ανθρώπινος οργανισμός, όταν έρθει σε επαφή με τα αλλεργιογόνα τα αντιλαμβάνεται ως ξένες, επικίνδυνες ουσίες και αντιδρά εναντίον τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της ανοσολογικής αντίδρασης παράγονται διάφορες ουσίες από τον οργανισμό, όπως η ισταμίνη, η σεροτονίνη και οι προσταγλανδίνες. Αυτές οι ουσίες δρουν στο δέρμα, στους πνεύμονες και τους βρόγχους, στη μύτη και στα αγγεία. Έτσι, οδηγούν στην εκδήλωση διαφόρων ειδών συμπτωμάτων, τα οποία άλλοτε μπορεί να είναι ήπια, ό- πως οι χρόνιες αλλεργίες, οι οποίες είναι και οι πιο συχνές, αλλά κάποτε μπορούν να απειλήσουν και τη ζωή (αναφυλακτικό σοκ). 9. Αιτιολογία σμηγματοροϊκής δερματίτιδας. Η σμηγματοροϊκή δερματίτιδα είναι μια χρόνια δερματοπάθεια, αρκετά συχνή με συμπτώματα την ερυθρότητα και την απολέπιση του δέρματος. Η αιτιολογία της σμηγματοροϊκής δερματίτιδας είναι άγνωστη. Οι πιθανότεροι παράγοντες είναι γενετικοί και περιβαλλοντολογικοί. Εντοπίζεται σε περιοχές του σώματος όπου υπάρχουν πολλοί σμηγματογόνοι αδένες όπως στο τριχωτό της κεφαλής, στο πρόσωπο και στον κορμό. Φαίνεται ότι στην παθογένεια της σμηγματοροϊκής δερματίτιδας εμπλέκεται ένας λιπόφιλος μύκητας (Pityrosporum Ovale). Ίσως η νόσος είναι μια φλεγμονώδης απάντηση στον μύκητα αυτό. Η ακτινοβολία του ήλιου βελτιώνει τους περισσότερους ασθενείς ενώ σε άλλους προκαλεί επιδείνωση. 10. Σε τι διακρίνονται οι όγκοι του δέρματος; Ποια είναι η συμπεριφορά του αισθητικού μόλις διαπιστώσει έναν όγκο στο δέρμα. Οι όγκοι του δέρματος διακρίνονται σε καλοήθεις και κακοήθεις. Καλοήθεις όγκοι είναι: κύστες του δέρματος και όγκοι που έχουν καλοήθη βιολογική συμπεριφορά, παραμένουν εντοπισμένοι και δεν δίνουν μεταστάσεις. Κακοήθεις είναι: οι όγκοι που έχουν την τάση να μεγαλώνουν και να δίνουν μεταστάσεις. Είναι πολλών ειδών, ανάλογα με τα κύτταρα από τα οποία προέρχονται. Η αισθητικός μόλις διαπιστώσει έναν όγκο στο δέρμα πρέπει οπωσδήποτε να παραπέμψει τον πελάτη της σε δερματολόγο και να μην κάνει καμία εφαρμογή αισθητικής στην περιοχή.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 15 11. Ποιες είναι οι αλλεργίες που προκαλούνται από αρώματα; Οι αλλεργίες που προκαλούνται από αρώματα μπορεί να εμφανιστούν ως: ενοχλήσεις στο αναπνευστικό σύστημα, οι οποίες προκαλούνται σπάνια, κοκκινίλα στην περιοχή που εφαρμόστηκε το άρωμα και σπάνια πρήξιμο. 12. Ποιες είναι οι αλλεργίες που προκαλούνται από καλλυντικά Οι αλλεργίες που προκαλούνται από καλλυντικά είναι: κοκκινίλα με ξηρότητα και φαγούρα στην περιοχή και πιθανόν και πρήξιμο, ενώ σε πιο δυνατές αλλεργίες έχουμε φυσαλίδες και σπυράκια. 13. Τι κάνουμε σε περίπτωση αλλεργίας; Αν κάποιος εμφανίσει αλλεργική αντίδραση θα πρέπει Να σταματήσουμε αμέσως την εφαρμογή της θεραπείας και να ξεπλύνουμε με άφθονο νερό την περιοχή. Να ανακουφίσουμε την περιοχή με παγάκια. Να χρησιμοποιήσουμε μια αντιφλογιστική κρέμα. Να δώσουμε στο άτομο να πιει άφθονο νερό. Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν και το άτομο δεν συνέρχεται πρέπει να καλέσουμε βοήθεια. Για να προλάβουμε τέτοιες καταστάσεις, αν έχουμε υποψία ότι ένα προϊόν προκαλεί αλλεργίες ή ότι κάποιο άτομο είναι αλλεργικό, πρέπει να κάνουμε τεστ ανοχής του προϊόντος πριν την εφαρμογή. 14. Ποιες είναι οι πηγές μόλυνσης καλλυντικών προϊόντων; Οι πηγές μόλυνσης καλλυντικών προϊόντων είναι: Το νερό, το οποίο πρέπει να είναι απιονισμένο και απαλλαγμένο από μικροοργανισμούς. Τα βασικά συστατικά του καλλυντικού προϊόντος, π.χ. λιπαρές ουσίες, γαλακτωματοποιητές, τα οποία πρέπει να είναι καθαρά και να έχουν υποστεί επεξεργασία. Ο εξοπλισμός και τα υλικά του εργαστηριού παραγωγής, τα οποία πρέπει να απολυμαίνονται με κατάλληλα υλικά πριν τη χρήση. Η συσκευασία και ο ίδιος ο χρήστης μπορεί να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης από λανθασμένους χειρισμούς κατά τη χρήση του προϊόντος.

16 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ 15. Ποια συσκευασία είναι πιο επιρρεπής στις μολύνσεις; Η συσκευασία που είναι πιο επιρρεπής στις μολύνσεις είναι τα πλαστικά, γιατί: είναι διαπερατά, με αποτέλεσμα είτε να διαχέονται συστατικά του προϊόντος στο περιβάλλον είτε να περνάνε αέρια από το περιβάλλον στο εσωτερικό της συσκευασίας, με αποτέλεσμα να υπάρχει περίπτωση να αλλοιωθεί το προϊόν. προσροφούν πολλές φορές ουσίες από το προϊόν και έτσι διαταράσσουν την ισορροπία της σύστασης του προϊόντος και περιορίζουν τον χρόνο ζωής του. 16. Ποιες είναι οι πρωτογενείς βλάβες του δέρματος; Οι πρωτογενής στοιχειώδες βλάβες του δέρματος είναι: Κηλίδα είναι κάθε περιγεγραμμένη επίπεδη μεταβολή του φυσιολογικού χρώματος του δέρματος, χωρίς το δέρμα να αλλάζει ως προς τη σύσταση, το πάχος, και την ανάγλυφη κατασκευή του. Βλατίδα είναι περιγεγραμμένο στερεό έπαρμα της επιδερμίδας, σκληρής σύστασης, μικρού μεγέθους και διαμέτρου μέχρι ενός εκατοστού. Αν το μέγεθος είναι μεγαλύτερο του ενός εκατοστού, χαρακτηρίζεται ως πλάκα. Πομφός είναι μορφή βλατίδας, κατά την οποία παρατηρείται υπεραιμία και οίδημα της επιπολής στιβάδας του χορίου. Ο πομφός είναι λευκός ή ρόδινος, ποικίλλει σε μέγεθος και σχήμα, συνοδεύεται πάντα από κνησμό και η διάρκεια του είναι από μερικά λεπτά έως μερικές ημέρες. Φύμα είναι περιγεγραμμένο σκληρό ή μαλακό μόρφωμα του χορίου, διαφόρου μεγέθους, το οποίο γίνεται αισθητό κατά την ψηλάφηση, εξελίσσεται με βραδύ ρυθμό και με την υποχώρησή του αφήνει πάντα ουλή τρίτου σταδίου (σύφιλη, λέπρα, φυματίωση). Οζίδιο είναι περιγεγραμμένη, σκληρής σύστασης, ευπίεστη ψηλαφητή μάζα στο χόριο ή στο υποδόριο λίπος, με διάμετρο μικρότερη από ένα εκατοστό, η οποία εξελίσσεται από το βάθος προς την επιφάνεια και μπορεί να δημιουργήσει υπέγερση του δέρματος, δηλαδή να ανασηκωθεί το δέρμα (οζώδες ερύθημα). Όγκος είναι οζίδιο μεγάλου μεγέθους εντοπισμένο και ψηλαφητό, διαφορετικού μεγέθους, σχήματος και σύστασης, που έχει την τάση να μεγαλώνει. Είναι καλοήθης ή κακοήθης και ανάλογα από τον ι- στό από όπου προέρχεται παίρνει το όνομα του (ίνωμα, θήλωμα, ε- πιθηλίωμα, σάρκωμα).

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 17 Κομμίωμα είναι περιγεγραμμένος στρογγυλός σχηματισμός, διαφορετικού μεγέθους, στο υπόδερμα, που εξελίσσεται σε τέσσερα στάδια: Του σχηματισμού ή σκλήρυνσης Της μαλάκυνσης Της έλκωσης Της επούλωσης ή αποκατάστασης Μετά τη θεραπεία αφήνει πάντα ουλή (σύφιλη τρίτου σταδίου, φυματίωση, χρόνιες πυοδερματίτιδες). Φυσαλίδα είναι μικρό στρογγυλό έπαρμα της επιδερμίδας, με διάμετρο μικρότερη από ένα εκατοστό και κοιλότητα που περιέχει ορώδες ή αιματηρό υγρό (έρπης, έκζεμα). Πομφόλυγα είναι φυσαλίδα μεγαλύτερη από ένα εκατοστό. Φλύκταινα είναι φυσαλίδα ή πομφόλυγα, διαφόρου μεγέθους, που περιέχει πυώδες υγρό και περιβάλλεται από ερυθηματώδη άλω. Κύστη είναι κοιλότητα που περιβάλλεται από μεμβράνη και περιέχει υγρό ή σμήγμα και κατά την ψηλάφηση συνήθως κουνιέται. 17. Τι προκαλεί η σχετική υγρασία στο δέρμα; Η σχετική υγρασία στο δέρμα εμποδίζει την αφυδάτωση, διατηρώντας το ενυδατωμένο και συμβάλλει στην καλή κατάστασή του και στην καθυστέρηση της εμφάνισης ρυτίδων. 18. Τι γνωρίζετε για τους ιδρωτοποιούς αδένες; Οι ιδρωτοποιοί αδένες υπάρχουν σε όλο το σώμα, εκτός από τη θηλή του μαστού, την κοίτη του νυχιού, τη βάλανο του πέους και τα μικρά χείλη του αιδοίου. Εκκρίνουν τον ιδρώτα, ο οποίος λόγω της όξινης αντίδρασής του εμποδίζει την ανάπτυξη μικροβίων και με την εξάτμισή του συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. 19. Τι γνωρίζετε για τους σμηγματογόνους αδένες; Οι σμηγματογόνοι αδένες βρίσκονται σε όλο το σώμα, εκτός από την παλάμη, τα πέλματα και τη ράχη των ονυχοφόρων φαλαγγών των δαχτύλων. Εκκρίνουν το σμήγμα και όταν έχουμε υπερέκκριση των σμηγματογόνων αδένων, τότε έχουμε σμηγματόρροια. Όταν υπάρχει φλεγμονή στους σμηγματογόνους αδένες δημιουργείται η κοινή ακμή και στην περίπτωση που γίνει απόφραξη του πόρου τους πυκνώνεται το έκκριμα και δημιουργούνται φαγέσωρες.

18 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ 20. Πώς επηρεάζουν οι συνθήκες διαβίωσης την κατάσταση του φυσιολογικού δέρματος; Οι κακές συνθήκες διαβίωσης όπως κάπνισμα, αλκοόλ, ξενύχτι, κακή διατροφή έχουν ως αποτέλεσμα: την αφυδάτωση του δέρματος, την πρόωρη γήρανση του, την θαμπή και κουρασμένη εμφάνιση του, και σε ορισμένες περιπτώσεις την εμφάνιση του καρκίνου του δέρματος. 21. Πώς επηρεάζεται το δέρμα από το κάπνισμα, τη διατροφή και τις επαγγελματικές συνθήκες; Το κάπνισμα και οι κακές διατροφικές συνήθειες και η μειωμένη πρόσληψη νερού προκαλούν αφυδάτωση, θαμπή και γερασμένη εμφάνιση στο δέρμα. Οι επαγγελματικές συνθήκες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ποιότητα του δέρματος. Για παράδειγμα άτομα που είναι αναγκασμένα να εργάζονται στον ήλιο ή σε κρύο ή να έρχονται σε επαφή με χημικές, τοξικές ουσίες, έχουν αφυδατωμένο και κουρασμένο, πρόωρα γερασμένο δέρμα και σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζουν και κάποιες αλλεργίες σε υ- λικά του εργασιακού τους χώρους. 22. Ποιες είναι οι δευτερογενείς βλάβες του δέρματος; Είναι βλάβες που δημιουργούνται κατά την εξέλιξη των πρωτογενών βλαβών: Δρυφάδα (εκδορά): είναι η γραμμοειδής, επιφανειακή ή βαθύτερη λύση της συνέχειας του δέρματος, που οφείλεται σε τραυματισμό ή ξύσιμο. Διάβρωση: είναι η απώλεια στιβάδων της επιδερμίδας εκτός της βασικής στιβάδας, που οφείλεται σε κάποια νόσο ή μηχανική αιτία και δεν αφήνει ουλή. Έλκωση: είναι η καταστροφή των στιβάδων της επιδερμίδας που φτάνει μέχρι το χόριο και αφήνει πάντα ουλή, επειδή καταστρέφεται η βασική στιβάδα. Στην έλκωση διακρίνουμε βάση, πυθμένα και χείλη. Ραγάδα; είναι βαθιά, γραμμοειδής λύση της συνέχειας του δέρματος, που φτάνει μέχρι το χόριο. Εντοπίζεται στα όρια δέρματος και βλεννογόνου, στις παλάμες και τα πέλματα, στις θηλές των μαστών και συνοδεύεται από έντονο πόνο.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 19 Εφελκίδα: είναι μάζα που δημιουργείται από την αποξήρανση εξιδρώματος, λόγω πήξης των λευκωματούχων υγρών, όταν συμβεί λύση της συνέχειας του δέρματος. Λειχηνοποίηση: είναι πάχυνση του δέρματος με αυξημένη τη φυσιολογική γράμμωση, την απολέπιση και τη μελάγχρωση. Λέπια: είναι κεράτινα πετάλια της επιδερμίδας, που σχηματίζονται από κύτταρα τα οποία κερατινοποιήθηκαν ή υπέστησαν παρακεράτωση. Ατροφία: σε αυτή το δέρμα λεπταίνει, γίνεται μαλακό, διπλώνει εύκολα και οι πτυχές εξαλείφονται, γιατί μειώνεται ο αριθμός και το πάχος των στιβάδων του. Μπορεί να είναι επιδερμική, χοριακή ή υποδόρια. Ουλή: είναι νεοσχηματισμένος συνδετικός ιστός, χωρίς ελαστικές ί- νες, που αντικαθιστά τα καταστραμμένα ή αλλοιωμένα, μέχρι το βάθος, στρώματα του δέρματος. 23. Να αναφέρετε τις δερματοπάθειες που οφείλονται σε μύκητες. Επιδερματοφυτίες: Έκζεμα του Hebra Επιδερματοφυτία των μεσοδακτύλιων πτυχών Καντιντιάσεις (μονιλιάσεις) Καντιντίαση του δέρματος Καντιντίαση του παρωνυχίου και των νυχιών Καντιντίαση των βλεννογόνων Στοματίτιδα από κάντιντα Αιδιοκολπίτιδα Βαλανοποσθίτιδα Πρωκτίτιδα και περιπρωκτίτιδα Ποικιλόχρους πιτυρίαση 24. Να αναφέρετε τις δερματοπάθειες που οφείλονται σε κόκκους. Στρεπτοκοκκιάσεις Ερυσίπελας Μολυσματικό κηρίο Σταφυλοκοκκιάσεις Επιφανειακή θυλακίτιδα Βαθύτερη θυλακίτιδα Σταφυλοκοκκική σύκωση

20 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ Δοθιήνας Ψευδάνθρακας Ιδρωταδενίτιδα 25. Να αναφέρετε τις δερματοπάθειες που οφείλονται σε ιούς. Έρπης απλός Έρπης ζωστήρας Ανεμοβλογιά Μολυσματική τέρμινθος Μυρμηγκιές Οξυτενή κονδυλώματα 26. Να περιγράψετε τον απλό έρπη και τον έρπη ζωστήρα. Ο απλός έρπης είναι δερματοπάθεια που υποτροπιάζει (εμφανίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα). Το εξάνθημά του αποτελείται από ερυθρότητα και από μικρές φυσαλίδες και εμφανίζεται σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος (χείλη, μάγουλα, γεννητικά όργανα). Κλινική εικόνα Στην περιοχή που πρόκειται να εμφανιστεί ο έρπης το άτομο αισθάνεται ελαφρό κνησμό (φαγούρα) και κάψιμο. Μετά από λίγες ώρες εμφανίζεται εξάνθημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα και από μικρές φυσαλίδες με ορώδες υγρό, που μπορεί στη συνέχεια να γίνει θολό. Σε λίγες μέρες οι φυσαλίδες σπάζουν ή ξηραίνονται και στο σημείο εκείνο δημιουργούνται εφελκίδες. Μέσα σε δέκα μέρες το εξάνθημα θεραπεύεται από μόνο του. Κλινικές μορφές Έρπης δέρματος (έρπης επιχείλιος) Έρπης οφθαλμών Έρπης υποτροπιάζων Έρπης γεννητικών οργάνων Ο έρπης ζωστήρας είναι ερυθηματοφυσαλιδώδης δερματοπάθεια και οφείλεται στον ιό Herpes Virus Varicellae. Κλινική εικόνα Ο χρόνος επώασης φτάνει σε 7-18 ημέρες. Έχουμε γενικά φαινόμενα αδιαθεσίας, πυρετού και μερικές φορές ανορεξίας. Πολλές φορές υ- πάρχει αίσθημα καύσου ή κνησμού στην περιοχή που πρόκειται να εμφανιστεί το εξάνθημα. Μετά από 4-5 ημέρες εμφανίζεται το εξάνθημα, το οποίο αποτελείται από μία ή περισσότερες ερυθηματώδεις πλάκες. Οι πλάκες έχουν σχήμα στρογγυλό ή ωοειδείς, είναι η μία δίπλα

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 21 στην άλλη και κατά μήκος ενός αισθητητικού νεύρου σχηματίζοντας ζώνη (ζωστηροειδώς). Επάνω στις πλάκες εμφανίζονται φυσαλίδες σε ομάδες και σε μέγεθος και κυμαίνεται από κεφαλή καρφίτσας μέχρι φακής. Τις επόμενες ημέρες και για μια βδομάδα είναι δυνατόν το εξάνθημα να επεκταθεί με την εμφάνιση νέων πλακών και νέων φυσαλίδων και με τα σύστοιχα λεμφογάγγλια να είναι διογκωμένα. Λίγες μέρες μετά την εμφάνισή τους οι φυσαλίδες συρρικνώνονται και αποξηραίνονται και στη συνέχεια εμφανίζονται εφελκίδες, οι οποίες πέφτουν και στη θέση τους εμφανίζονται ερυθηματώδεις κηλίδες. Σε πολλές περιπτώσεις οι εκδηλώσεις του έρπητα ζωστήρα διαρκούν 2-3 εβδομάδες, ενώ στις σοβαρότερες περιπτώσεις πολύ περισσότερο. Ο ασθενής έχει πόνους, πριν και μετά το εξάνθημα. Στην περιοχή του εξανθήματος μπορεί να εμφανιστεί υπευαισθησία ή υπερευαισθησία του δέρματος, ελάττωση των αντανακλαστικών, μυϊκές ατροφίες και σε σοβαρές περιπτώσεις πάρεση ή παράλυση των νεύρων, ιδιαίτερα του προσωπικού ή οφθαλμικού νεύρου. Οι διαταραχές αποκαθίστανται με την πάροδο του χρόνου. Κλινικές μορφές Αιμορραγικός ζωστήρας Γαγγραινώδης ζωστήρας Οφθαλμικός ζωστήρας Γενικευμένος ζωστήρας 27. Τι είναι μυρμηγκιές; Οι μυρμηγκιές είναι θηλωματώδεις βλάβες του δέρματος, που οφείλονται σε ιό. Αρχικά εμφανίζεται μια βλάβη, η οποία μπορεί να μείνει μόνη της για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά συνήθως οι βλάβες πολλαπλασιάζονται και γίνονται πολλές. Εντοπίζονται στα χέρια, στα πόδια και στο πρόσωπο και διακρίνονται σε: Κοινές Πελματιαίες Ομαλές νεανικές 28. Τι γνωρίζετε για τις εξωγενείς δερματίτιδες; Πρόκειται για μια οξεία φλεγμονώδη αντίδραση του δέρματος, που ο- φείλεται στη δράση διαφόρων ουσιών πάνω στο δέρμα. Διακρίνεται σε: Ερεθιστική δερματίτιδα από επαφή Αλλεργική δερματίτιδα από επαφή

22 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ Στην ερεθιστική δερματίτιδα από επαφή διάφορες ερεθιστικές ουσίες (νερό, σαπούνια, διάφορα απορρυπαντικά, φάρμακα, καλλυντικά, βιολογικά προϊόντα (ούρα, κόπρανα), καθώς και διάφορες ουσίες που δρουν μηχανικά, όπως ίνες από υαλοβάμβακα ή μαλλί, ό- ταν έρχονται σε επαφή με το δέρμα, είναι πιθανό να προκαλέσουν δερματίτιδα, προκαλώντας βλάβες στα κύτταρά του. Το μέγεθος του ερεθισμού που προκαλείται εξαρτάται από το είδος της ουσίας, τη διάρκεια και τη συχνότητα της επίδρασης και από τη φυσική κατάσταση του δέρματος. Διακρίνουμε: Την οξεία ερεθιστική δερματίτιδα, η οποία εμφανίζεται μετά από μία μόνο επαφή με την τοξική ουσία, η οποία προκαλεί ι- σχυρή ερεθιστική δράση με έντονη ερυθρότητα και κάψιμο. Τη χρόνια ερεθιστική δερματίτιδα, η οποία οφείλεται σε καθημερινές επαφές του δέρματος με ερεθιστικές ουσίες και είναι δυνατό να εμφανιστεί αρκετές ημέρες μετά από την πρώτη επαφή. Οι βλάβες της χρόνιας ερεθιστικής δερματίτιδας χαρακτηρίζονται από ξηρότητα, ερυθρότητα και ρωγμές οι οποίες είναι δυνατόν να επιμολυνθούν. Στην αλλεργική δερματίτιδα από επαφή στην αρχή παρατηρείται ερύθημα, το οποίο περιορίζεται μόνο στην περιοχή που ήρθε σε ε- παφή με το αλλεργιογόνο. Ανάλογα με τη διάρκεια και την ένταση το αρχικό ερύθημα μπορεί να γίνει εντονότερο και να παρατηρηθεί οίδημα. Στην επιφάνεια παρατηρούνται βλατίδες και φυσαλίδες και συνοδεύονται από κνησμό. Αν απομακρυνθεί ο παράγοντας που δημιούργησε τη δερματίτιδα, δεν υπάρχουν επιπλοκές και ο ασθενής θεραπεύεται σε λίγες ημέρες. Όλες οι ουσίες στο άτομο μπορούν να δράσουν σαν αλλεργιογόνα. Οι πιο κοινές είναι: Φάρμακα (πενικιλίνη, υδράργυρος, θείο) Ρούχα ή παπούτσια Προϊόντα οικιακής χρήσης (Απορρυπαντικά, χλωρίνη, εντομοκτόνα) Φυτικές ουσίες και τροφές φυτικής προέλευσης (λεμόνια, φράουλες, κισσός) Ζωικές ουσίες (τρίχωμα, χνούδι ζώων) Προϊόντα βιομηχανικής χρήσης (χημικά, συνθετικές ουσίες) Καλλυντικά (κρέμες, προϊόντα μέικ απ, σαμπουάν)

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 23 29. Τι είναι η ψωρίαση και ποια τα χαρακτηριστικά της; Η ψωρίαση είναι χρόνια υποτροπιάζουσα δερματοπάθεια, που χαρακτηρίζεται από ερυθηματολεπιδώδεις βλάβες. Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική. Η αιτιολογία της είναι άγνωστη, αλλά υποστηρίζεται ότι η εκδήλωσή της συνδέεται με κληρονομική προδιάθεση και επιδεινώνεται με το στρες. Κλινική εικόνα Η ψωρίαση εκδηλώνεται με την εμφάνιση μιας ή περισσοτέρων ερυθηματωδών πλακών, σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Οι ερυθηματώδεις αυτές πλάκες χαρακτηρίζονται από ερυθηματώδη, διηθημένη βάση, η οποία διακρίνεται σαφώς από το γύρω υγιές δέρμα, και από παχιά ασημόχρωμα και ξερά λέπια που την καλύπτουν. Οι ψωριασικές πλάκες δεν παρουσιάζουν κνησμό. Εντοπίζονται κυρίως στους αγκώνες, στα γόνατα, στο τριχωτό της κεφαλής, στην οσφυϊκή χώρα, αλλά και σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, εκτός από το πρόσωπο. Εμφανίζονται με εξάρσεις και υφέσεις, τον χειμώνα ή το καλοκαίρι και σε ρυθμό και διάρκεια ακανόνιστη. 30. Τι ονομάζεται τάγγιση; Τάγγιση είναι η οξείδωση των λιπαρών ουσιών, (από τον ατμοσφαιρικό αέρα), οι οποίες χρησιμοποιούνται για την παρασκευή καλλυντικών προϊόντων. Η τάγγιση προκαλεί αλλοίωση του προϊόντος με αποτέλεσμα τον πιθανό ερεθισμό του δέρματος, τη μεταβολή της οσμής ή του χρώματος του προϊόντος. 31. Ποιοι είναι οι παράγοντες που επιδρούν στην τάγγιση; Οι παράγοντες που επιδρούν στην τάγγιση είναι: Η θερμοκρασία: η αύξηση της θερμοκρασίας επιταχύνει την οξείδωση των λιπαρών ουσιών. Το φως και οι ακτινοβολίες: για να προστατευτούν τα καλλυντικά από τις υπεριώδεις ακτινοβολείς γίνεται προσθήκη απορροφητικών ουσιών στο προϊόν και φυλάσσεται σε αδιαφανή δοχεία. Το οξυγόνο: για να αποτραπεί η οξείδωση των λιπαρών ουσιών πρέπει κατά τη συσκευασία να συμπληρώνεται το κενό με αδρανές αέριο ή να παρασκευάζονται υπό κενό. Τα υπεροξείδια: τα λίπη και τα λάδια που χρησιμοποιούνται ως πρώτες ύλες πρέπει να είναι πρόσφατης παραγωγής, ώστε να μην περιέχουν υπεροξείδια, που καταλύουν την τάγγιση. Ιόντα Fe, Cu, Mn: οι εγκαταστάσεις και τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των καλλυντικών πρέπει να είναι κατασκευασμένα από ανοξείδωτο χάλυβα, επειδή τα ιόντα αυτού καταλύουν την τάγγιση των λιπαρών υλών.