ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Β ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 08/04/2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.5 να γράψετε στην κόλλα σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση δίπλα στον αριθμό της ερώτησης. A1. Το υγραέριο αποτελείται κυρίως από: α. προπάνιο και βουτάνιο, β. βουτάνιο και πεντάνιο, γ. αιθάνιο,προπάνιο και πεντάνιο, δ. υδρογονάνθρακες με δύο έως πέντε άτομα άνθρακα. (5 μονάδες) A2. Από τις ενώσεις αιθένιο, αιθίνιο, αιθανόλη, αιθανάλη, προπανόνη και 2- προπανόλη αντιδρούν με Νa και εκλύεται αέριο: α. η αιθανόλη και η αιθανάλη, β. το αιθίνιο, η αιθανόλη και η 2- προπανόλη, γ. το αιθίνιο, η αιθανόλη και η προπανόνη, δ. Όλες. (5 μονάδες) A3. Από τις ενώσεις C3H8, C3H6, C2H2 και CH3COOΗ μπορούν να αποχρωματίσουν διάλυμα Br2 σε CCl4 οι : α. C3H8 και C3H6, β. C3H6 και C2H2, γ. C3H8, C2H2 και CH3COOΗ, δ. Όλες. (5 μονάδες) A4. Οι εστέρες είναι δυνατό να προκύψουν με: α. πλήρη οξείδωση των πρωτοταγών αλκοολών, β. αφυδάτωση των αλκοολών, γ. οξείδωση των δευτεροταγών αλκοολών, δ. αντίδραση μεταξύ αλκοόλης και οξέος. (5 μονάδες) A5. Από τις ενώσεις αιθανόλη, αιθανάλη, προπανόνη και μεθυλο- 2- προπανόλη μπορεί να αποχρωματίσει όξινο διάλυμα KΜnO4 και με το φελίγγειο υγρό να δώσει κεραμέρυθρο ίζημα: α. η αιθανόλη, β. η αιθανάλη, γ. η προπανόνη, δ. η μεθυλο- 2- προπανόλη. (5 μονάδες) ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΘΕΜΑ Β Β1. Να χαρακτηρίσετε στην κόλλα σας καθεμία από τις επόμενες προτάσεις ως ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ. Να δικαιολογήσετε κάθε επιλογή σας. i. Όλες οι χημικές ενώσεις που ανήκουν στο γενικό μοριακό τύπο C ν Η 2ν+2 Ο αποτελούν μια ομόλογη σειρά. ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ: Στο γενικό μοριακό τύπο C ν Η 2ν+2 Ο ανήκουν οι αλκοόλες και οι αιθέρες. ii. iii. iv. Οι υδρογονάνθρακες CH 2 =CH- CH=CH 2 και - C C- είναι ενώσεις ισομερείς. ΣΩΣΤΗ: Έχουν τον ίδιο μοριακό τύπο και ανήκουν σε διαφορετικές ομόλογες σειρές. Τα οξείδια του αζώτου που περιέχονται στα καυσαέρια των αυτοκινήτων παράγονται στον κινητήρα από την αντίδραση μεταξύ αερίων που είναι εντελώς ακίνδυνα. ΣΩΣΤΗ: Μεταξύ του αζώτου και του οξυγόνου του ατμοσφαιρικού αέρα. Με προσθήκη περίσσειας υδροχλωρίου στο ακετυλένιο προκύπτει η ένωση 1,2- διχλωροαιθάνιο. ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ: Με προσθήκη περίσσειας υδροχλωρίου στο ακετυλένιο προκύπτει η ένωση 1,1- διχλωροαιθάνιο. v. Η διάκριση της 1- προπανόλης από τη 2- προπανόλη μπορεί να γίνει με οξινισμένο διάλυμα KMnO 4. ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ: Και οι δύο οξειδώνονται άρα και οι δύο αποχρωματίζουν το οξινισμένο διάλυμα KMnO 4. (5 x 2 μονάδες) Β2. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των παρακάτω ενώσεων: i. 2- μεθυλο- 3- πεντανόνη CH 2 CCH O ii. 2,3- διμεθυλο- 1- εξανόλη CH 2 CH 2 CHCHCH 2 iii. 3- μεθυλο- βουτανικό οξύ CΗCH 2 CO iv. 3- μεθυλο- 2- χλωρο- 1- βουτένιο Cl CΗC=CH 2 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ v. 3- μεθυλο- 3- βουτεν- 1- όλη CH 2 =CCH 2 CH 2 (5 x 1 μονάδες) Β3. Να συμπληρωθούν οι αντιδράσεις της στήλης 1 και να αντιστοιχίσετε την κάθε χημική εξίσωση της στήλης 1 με έναν από τους χαρακτηρισμούς της στήλης 2. ΣΤΗΛΗ 1 ΣΤΗΛΗ 2 π.#h 2 SO 4 #/#170# o C i. - CH 2 - Α. Αντίδραση όξινου υδρογόνου ii. + Na [Ο] iii. - CH=O iv. ΗCΟΟΗ + Η + Β. Οξείδωση Γ. Πολυμερισμός Δ. Αφυδάτωση Ε. Εστεροποίηση v. ν C 6 Η 5 CH=CH 2 καταλυ&τες (5 x 2 μονάδες) i. - CH 2 - π.#h 2 SO 4 #/#170# o C CH 2 =CH 2 + Η 2 Ο Δ. Αφυδάτωση ii. + Na ONa + ½Η 2 Α. Αντίδραση όξινου υδρογόνου iii. - CH=O [Ο] - COΟΗ Β. Οξείδωση iv. Η + ΗCΟΟΗ + ΗCΟΟ + Η 2 Ο Ε. Εστεροποίηση v. καταλυ1τες Γ. Πολυμερισμός ν"c 6 Η 5 CH=CH 2 CH*CH 2 C 6 H 5 v ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΘΕΜΑ Γ Γ1. Να βρεθούν και να ονομασθούν τα ισομερή του τύπου C 4 H 10 O. (7 μονάδες) Τα ισομερή του τύπου C 4 H 10 O και τα ονόματά τους είναι τα εξής: CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH CHCH 2 1- βουτανόλη 2- βουτανόλη μεθυλο- 1- προπανόλη CH 2 OCH 2 OCH 2 CH 2 C μεθυλο- 2- προπανόλη διαιθυλο- αιθέρας μεθυλο- προπυλο- αιθέρας OCH μεθυλο- ισοπροπυλο- αιθέρας Γ2. 10 L ενός αλκενίου αναμιγνύονται με 1000 L αέρα 20 % v/v σε Ο 2 και 80 % v/v σε Ν 2. To μίγμα αναφλέγεται και τα καυσαέρια μετά την ψύξη τους διαβιβάζονται σε διάλυμα βάσης οπότε ο όγκος τους μειώνεται κατά 40 L CO 2. i. Να προσδιορίσετε το μοριακό τύπο του αλκενίου. Γράφουμε τη χημική εξίσωση της καύσης του αλκενίου: C ν H 2ν + 1 mol 1 L 10 L 3ν / 2 Ο 2 νcο 2 + νη 2 Ο 3ν / 2 mol ν mol ν mol 3ν / 2 L ν L ν L 3ν / 2 10 L ν 10 L ν 10 L Προφανώς ν 10 = 40 ή ν = 4 άρα ο μοριακός τύπος του αλκενίου είναι C 4 H 8. (7 μονάδες) ii. Να βρείτε την ποσότητα του αέρα που απαιτήθηκε για την καύση του αλκενίου. V(O 2 ) = 3ν / 2 10 = 3. 4 / 2 10 = 60 L V(αέρα) = 5 V(O 2 ) = 5 60 = 300 L (5 μονάδες) ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ iii. Να βρείτε τη σύσταση των καυσαερίων μετά την ψύξη τους. 200#L#O 2 1000#L#αε'ρα 800#L#N 2 Άρα στα καυσαέρια μετά την ψύξη τους υπάρχουν: V(CO 2 ) = 40 L V(Ν 2 ) = 800 L V(O 2 ) = 200 60 = 140 L οξυγόνο που κάηκε Όλοι οι όγκοι είναι μετρημένοι στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. (6 μονάδες) ΘΕΜΑ Δ Δ1. Να βρεθούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Α έως Θ με δεδομένο ότι η ένωση Α είναι αλκίνιο: (Δ) +"Η 2 "/"καταλυ'τες (A) +"Η 2 Ο HgSO 4 "/"H 2 SO 4 (Β) αντιδραστη'ριο"tollens κα)τοπτρο.ag +"H 2 O"/"H 3 PO 4 "/"300" o C +"περι'σσεια"br 2 [O] (Z) (E) +.Ζ./.ο)ξινο.περιβα)λλον (Γ) (Θ) (7 x 2 μονάδες) Οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Α έως Θ είναι οι εξής: HC CH CH CΟΟΗ CH 2 =CH 2 3 CH Ο (A) (B) (Γ) (Δ) Br CHCH Br CH 2 ΟΗ COOCH 2 Br Br (Ε) (Ζ) (Θ) Δ2. 92 g της ένωσης Z αντιδρούν με περίσσεια μεταλλικού Na. Να γράψετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης που πραγματοποιείται και να υπολογίσετε τον όγκο του παραγόμενου αερίου μετρημένο σε STP συνθήκες. Βρίσκουμε τα mol της αλκοόλης: n"= m Mr η("n"= 92 46 η("n"="2"mol (2 + 2 μονάδες) ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γράφουμε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης της Ζ με την περίσσεια του μεταλλικού Na: CH + Na + ½Η 2 3 CH 2 ΟΗ CH 2 ΟNa 1 mol 1 mol 1 mol ½ mol 2 mol x Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε x = 1 mol ή 22,4 L μετρημένα σε STP συνθήκες. Δ3. 4,48 L της ένωσης Δ, μετρημένα σε STP συνθήκες, διαβιβάζονται σε 400 ml διαλύματος Βr 2 σε CCl 4 περιεκτικότητας 16 % w/v. Να εξετάσετε αν θα αποχρωματιστεί το διάλυμα του βρωμίου. (4 μονάδες) Βρίσκουμε τα mol του Br 2 : Στα 100 ml διαλύματος υπάρχουν 16 g Br 2 Στα 400 ml διαλύματος υπάρχουν y g Br 2 Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε y = 64 g ή 0,4 mol Br 2. Βρίσκουμε τα mol της ένωσης Δ: V n"= 22,4 η("n"= 4,48 22,4 η("n"="0,2"mol Γράφουμε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης της Α με το Br 2 : C 2 H 4 + Br 2 C 2 H 4 Br 2 1 mol 1 mol 1 mol 0,2 mol z mol Από την παραπάνω αναλογία βρίσκουμε z = 0,2 mol Br 2 < 0,4 mol Br 2 που υπάρχουν στο διάλυμα άρα το διάλυμα του Br 2 σε CCl 4 δεν θα αποχρωματιστεί. Δ4. Να παρασκευάσετε το πολυμερές πολυακρυλονιτρίλιο ξεκινώντας από μία από τις ενώσεις του παραπάνω διαγράμματος. (3 μονάδες) HC CH#+#ΗCN CH 2 =CH CN καταλυ&τες ν CH 2 =CH CH/CH 2 CN CN v Δίνεται Ar(C) = 12, Ar(H) = 1, Ar(O) = 16, Ar(Br) = 80 ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ