Ο ΤΝΕΔΡΙΑΚΟ ΣΟΤΡΙΜΟ ΣΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤΠΟΛΗ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Ο ΤΝΕΔΡΙΑΚΟ ΣΟΤΡΙΜΟ ΣΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤΠΟΛΗ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ ΓΔΡΜΔΝΣΕΟΠΟΤΛΟΤ ΓΑΦΝΖ (ΑΔΜ: 4044) ΔΗΖΓΖΣΖ ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΓΖΜΖΣΡΗΑΓΖ ΔΤΣΑΘΗΟ

Πεπιεσόμενα Καηάινγνο ρεκάησλ... 5 Δηζαγσγή... 6 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ο - ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΟΤ ΣΟΤΡΗΜΟΤ... 8 1.1. Δηζαγσγή... 8 1.2. Οξηζκφο... 9 1.3. Δζσηεξηθφο ηνπξηζκφο...10 1.4. Γηαθξίζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ...11 1.5. Σνπξηζηηθή βηνκεραλία ζηελ Διιάδα...11 1.5.1. Νέα Δπνρή Σνπξηζηηθψλ Δπελδχζεσλ...12 1.5.2. Βαζηθφο Σνκέαο ηεο Οηθνλνκίαο...12 1.5.3. Πξνηεξαηφηεηεο...13 1.5.4. Τπνδνκή...15 1.5.5. Σν πγξφ ζηνηρείν...16 1.5.6. Σν επλντθφ πεξηβάιινλ αλάπηπμεο καξίλσλ...19 1.5.7. Διιάδα: Έλαο θαηαμησκέλνο θαη δηάζεκνο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο...19 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν - ΤΝΔΓΡΗΑΚΟ ΣΟΤΡΗΜΟ...20 2.1. Έλλνηα θαη ζηφρνο...20 2.2. Λφγνο δεκηνπξγίαο...21 2.3. Παξάγνληεο θαη Τπεξεζίεο...21 2.4. Οξνινγία ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ...22 2.5. Γηαθξίζεηο πλεδξηαθνχ Σνπξηζκνχ...23 2.6. Δίδε πλεδξίσλ...23 2.7. Οηθνλνκηθά θαη Κνηλσληθά Οθέιε...26 2.7.1. Οηθνλνκηθά νθέιε...26

2.7.2. Κνηλσληθά νθέιε...27 2.7.3. Πιενλεθηήκαηα ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ...28 2.7.4. Μεηνλεθηήκαηα ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ...30 2.8. Σα πξνβιήκαηα ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα...30 2.9. Ο ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα...33 2.10. πλεδξηαθά θέληξα - μελνδνρεία κε ζπλεδξηαθέο αίζνπζεο...34 2.11. εκαζία θαη δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα....39 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν - ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΟΡΓΑΝΧΖ ΤΝΔΓΡΗΟΤ...41 3.1. Δηζαγσγή...41 3.2. Δπηινγή Υξφλνπ Γηεμαγσγήο...41 3.3. Δπηινγή Σχπνπ Γηεμαγσγήο...41 3.4. Γηεπζέηεζε Υψξσλ...43 3.4.1. Κιαζηθφο Θεαηξηθφο Σχπνο...44 3.4.2. Ζκηθπθιηθφο Θεαηξηθφο Σχπνο...44 3.4.3. Γηάηαμε ρήκαηνο V...44 3.4.4. Δλαιιαγή Υξήζεσλ...45 3.5. Οπηηθναθνπζηηθφο Δμνπιηζκφο...45 3.5.1. Ζρεηηθά πζηήκαηα...46 3.5.2. Φσηηζκφο...46 3.5.3. Οζφλεο Πξνβνιήο...46 3.5.4. Μεράλεκα Πξνβνιήο...46 3.5.5. Κηλεκαηνγξαθηθέο Μεραλέο Πξνβνιήο...47 3.5.6. Μεηαθξαζηηθέο Δγθαηαζηάζεηο...47 3.6. Δπηζηηηζκφο θαη πλέδξηα...48 3.6.1. πκκεηνρή ησλ ζπλεδξίσλ ζηηο επηζηηηζηηθέο εθδειψζεηο...49

3.6.2. Σξφπνο ρξέσζεο ησλ ζπλέδξσλ...49 3.6.3. Δπηζηηηζηηθέο εθδειψζεηο κε ζπγθεθξηκέλε ζεκαηνινγία...50 3.6.4. Δίδε επηζηηηζηηθψλ εθδειψζεσλ...50 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ν - ΤΝΔΓΡΗΑ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟΤΠΟΛΖ...51 4.1. Σάζεηο θαη πξννπηηθέο αλάπηπμεο ζηελ Αιεμαλδξνχπνιε...51 4.2. Αμηνζέαηα Αιεμαλδξνχπνιεο Ννκνχ Έβξνπ...52 4.2.1. Αμηνζέαηα - Μλεκεία...53 4.2.2. Ο Φάξνο ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο...53 4.2.3. Ζ Εαξίθεηνο Παηδαγσγηθή Αθαδεκία...54 4.2.4. Πιαηεία ηεο Μεηξφπνιεο - Λενληαξίδεηνο ρνιή...54 4.2.5. Σν Δζλνινγηθφ Μνπζείν Θξάθεο...55 4.2.6. Μεζεκβξία Εψλε...55 4.2.7. Οηθνηνπξηζκφο...56 4.2.8. Ηεξά Μνλή "Παλαγίαο ηνπ Έβξνπ"...57 4.3. ΔΚΓΡΟΜΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΚΑΗ ΦΑΓΖΣΟ...58 4.4. ΤΝΔΓΡΗΑΚΟΗ ΥΧΡΟΗ...62 4.4.1. Alexander Beach Hotel...62 4.4.2. Grand Hotel Egnatia...69 4.4.3. Thraki Palace...72 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο - ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ...75 5.1. Γεληθά...75 5.2. Ξελνδνρείν Alexander...75 5.3. Ξελνδνρείν Νεθέιε...78 5.4. Ξελνδνρείν Θξάθε Παιιάο...81 5.5. Ξελνδνρείν Αζηήξ Δγλαηία...86 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ...89

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ...92 ΠΖΓΔ ΓΗΑΓΗΚΣΤΟΤ...92 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ...94 ΔΡΧΣΖΜΑΣΟΛΟΓΗΟ...94 Καηάλογορ σημάηυν ρήκα 1.5.2.1 - Σνπξηζηηθέο Αθίμεηο...13 ρήκα 1.5.3.1 - Καηαλνκή ησλ μελνδνρείσλ αλά θαηεγνξία (αζηέξσλ) ζε βαζηθνχο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο...15 ρήκα 1.5.4.1 - Μέγεζνο ηεο αγνξάο (ζε αμία) ησλ ειιεληθψλ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ...17

Διζαγυγή Ο πλεδξηαθφο Σνπξηζκφο, είλαη κηα κνξθή ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ, πνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα παξνπζηάδεη ξαγδαία αλάπηπμε θαη ζηελ Διιάδα. Όηαλ κηιάκε γηα πλεδξηαθφ Σνπξηζκφ ελλννχκε ηνλ ηνπξηζκφ ν νπνίνο ζρεηίδεηαη κε ηελ παξαθνινχζεζε ζπλεδξίσλ, εθζέζεσλ θιπ. Ο ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο αληηπξνζσπεχεη κηα ζεκαληηθή αγνξά ζε δηεζλέο επίπεδν. Δπηπιένλ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απνηειέζεη θαη ζεκαληηθή πξνζθνξά-ζπκβνιή ζηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο ππνδνρήο. Χο ελαιιαθηηθή κνξθή ηνπξηζκνχ δηαζέηεη επίζεο πνιχ ζεκαληηθφ αλαπηπμηαθφ δπλακηθφ. Ζ βηνκεραλία ηνπ πλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ έρεη ζεηηθέο νηθνλνκηθέο επηδξάζεηο πνπ κεηαμχ ηνπο πεξηιακβάλνληαη ε αληαιιαγή ηδεψλ θαη ηερλνγλσζίαο, ε θαιιηέξγεηα ησλ επηρεηξεκαηηθψλ θαη επηζηεκνληθψλ επαθψλ ελψ ζεκαληηθή είλαη ε ζπκβνιή ηνπ ζηελ απαζρφιεζε θαζψο θαη ζηελ αχμεζε ηνπ εηζνδήκαηνο ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. εκαληηθφ ξφιν γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζε έλαλ ηφπν, δηαδξακαηίδεη ε δηαζεζηκφηεηα ησλ απαξαίηεησλ ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ, φπσο ακθηζεάηξσλ, αηζνπζψλ ζπλεδξίσλ, εθζεζηαθψλ ρψξσλ, θαηαιπκάησλ, ππνδνκψλ γηα θαθέ θαη εζηίαζε, ππεξεζηψλ δηεξκελείαο, θιπ. Δπίζεο, ε γεσγξαθηθή ζέζε, ε πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά κηαο πεξηνρήο, ε εχθνιε πξφζβαζε ζηνλ ηφπν πξαγκαηνπνίεζεο ελφο ζπλεδξίνπ ή έθζεζεο είλαη θξίζηκνο παξάγνληαο γηα ηελ πξνζέιθπζε επηζθεπηψλ. ηελ Διιάδα, πνιιέο πφιεηο δηαζέηνπλ ηηο θαηάιιειεο εγθαηαζηάζεηο θαη παξέρνπλ πςειέο ζπλεδξηαθέο ππεξεζίεο, αιιά παξάιιεια θαη δπλαηφηεηεο ηνπξηζκνχ θαη αλαςπρήο. Ζ Διιάδα ζήκεξα θαηέρεη κηα αληαγσληζηηθή ζέζε ζηελ παγθφζκηα αγνξά ελψ θάζε ρξφλν θηινμελεί πιήζνο Γηεζλψλ πλεδξίσλ, Γηαζθέςεσλ, πκπνζίσλ, Fora θαη εκηλαξίσλ θνπφο ηεο πηπρηαθήο καο εξγαζίαο είλαη ε παξνπζίαζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ πφιε ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο θαη κέζα απφ ηηο ζπλεληεχμεηο καο κε ηνπο δηεπζπληέο ησλ κεγαιχηεξσλ ζπλεδξηαθψλ 6

ρψξσλ ηεο πφιεο λα απνθνκίζνπκε γλψζε ησλ πξνβιεκάησλ αιιά θαη ηελ παξνπζίαζε ελδεδεηγκέλσλ ιχζεσλ πξνηάζεσλ. ηελ πξνζπάζεηα καο γηα κέγηζηε θαηαλφεζε ηεο εξγαζίαο καο, ρσξίζακε ηελ πηπρηαθή καο ζε πέληε (5) θεθάιαηα. ην πξψην παξνπζηάδνπκε γεληθά ηελ ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ ηνπξηζκνχ ηεο ρψξαο ελψ ζην δεχηεξν γίλεηαη κία επξχηεξε παξνπζίαζε ηεο έλλνηαο, ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο. πλερίδνπκε κε ην ηξίην θεθάιαην ζην νπνίν παξνπζηάδνπκε ηελ δηαδηθαζία νξγάλσζεο ελφο ζπλεδξίνπ ελψ ζην ηέηαξην εηζεξρφκαζηε ζηα πην νπζηαζηηθά ζέκαηα ηεο εξγαζίαο καο κε ηελ παξνπζίαζε ησλ ζπλεδξίσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηελ Αιεμαλδξνχπνιε. Σέινο ζην πέκπην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη νη ζπλεληεχμεηο θαη ην εξσηεκαηνιφγην πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ έξεπλα καο. Όπσο είλαη αλακελφκελν ε εξγαζία θιείλεη κε ηα ζπκπεξάζκαηα. Βαζηθφηεξα ε έιιεηςε ππνδνκψλ αιιά θαη ε πνιχ θαιή νξγάλσζε ησλ ζπλεδξηαθψλ ρσξψλ απφ ηελ άιιε, ην ρακέλν ζηνίρεκα ζηεο Οιπκπηάδαο αιιά θαη ε δηάζεζε γηα εθζπγρξνληζκφ θαη ζπλερή πξνζπάζεηα. Μηα πξαγκαηηθά ελδηαθέξνπζα πηπρηαθή εξγαζία. 7

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Ο - ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΟΤ ΣΟΤΡΗΜΟΤ 1.1. Διζαγυγή Ο ηνπξηζκφο κε ηε ζχγρξνλε ηνπ κνξθή απνηειεί έλα νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ θαηλφκελν, ε αλάπηπμε ηνπ νπνίνπ κεηά ην ηέινο ησλ ερζξνπξαμηψλ ηνπ Β' Παγθφζκηνπ Πνιέκνπ έρεη πξνζειθχζεη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν ην ελδηαθέξνλ ηφζν ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ, φζν θαη ησλ αλαπηπζζνκέλσλ, δειαδή απηψλ πνπ γηα ίδηνπο ή δηαθνξεηηθνχο ιφγνπο δελ έρνπλ θαηνξζψζεη αθφκα λα δηαθφςνπλ ην θαχιν θχθιν ηεο θηψρεηαο θαη ηεο κηδέξηαο ηνπο. Οη ιφγνη είλαη θαηαλνεηνί. Αλ θαη ν ηνπξηζκφο ζε θακηά πεξίπησζε δελ κπνξεί λα απνηειέζεη παλάθεηα γηα ηελ αληηκεηψπηζε φισλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ ησλ ρσξψλ πνπ επηρεηξνχλ λα ηνλ αλαπηχμνπλ, έρεη απνδεηρηεί ζηελ πξάμε φηη θάησ απφ πξνυπνζέζεηο κπνξεί λα ζπκβάιεη ζεκαληηθά ζηελ νηθνλνκηθή ηνπο αλάπηπμε ή θαη κεγέζπλζε. Απηφο άιισζηε είλαη θαη ν ιφγνο πνπ ε αλάπηπμε ηνπ επηδηψθεηαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν θπξίσο απφ ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο (Ζγνπκελάθεο Ν. - Κξαβαξίηεο Ν., 2004). Ζ αλαπηπμηαθή πνξεία ηνπ ηνπξηζκνχ ζε παγθφζκην επίπεδν ππήξμε νκνινγνπκέλσο εληππσζηαθή, αθνχ απφ ην 1997 αδηαθηινλίθεηα αλαγλσξίδεηαη πιένλ σο ε κεγαιχηεξε βηνκεραλία ηνπ θφζκνπ. Οη παξάγνληεο εθείλνη πνπ ζπλέβαιαλ ζε απηφ ήηαλ θαηά θχξην ιφγν ε αχμεζε ηνπ εηζνδήκαηνο ησλ αλζξψπσλ, ν πεξηζζφηεξνο ειεχζεξνο ρξφλνο ζηε δηάζεζε ηνπο γηα δηαθνπέο θαη μεθνχξαζε, ε ξαγδαία ηερλνινγηθή εμέιημε ζηα κέζα καδηθήο κεηαθνξάο θαη ηδηαίηεξα ζηα αεξνπιάλα θαη ηέινο ε απινχζηεπζε ησλ δηαηππψζεσλ εηζφδνπεμφδνπ ζηηο ρψξεο ππνδνρήο θαη θηινμελίαο ηνπξηζηψλ. Δηδηθφηεξα ζε φηη αθνξά ηελ εληππσζηαθή εμέιημε ησλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ, ζα πξέπεη λα εηπσζεί φηη απηά ζπλέβαιαλ ζην λα απμεζεί ε εκβέιεηα ηνπ δηεζλνχο ηνπξηζκνχ, κε ηελ έλλνηα φηη κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ νινέλα θαη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη επηζθέπηνληαη πην απνκαθξπζκέλνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο. Ζ ηάζε απηή είρε ζαλ απνηέιεζκα λα αιιάμνπλ βαζκηαία νη θαηεπζχλζεηο ξνψλ ηνπ δηεζλνχο ηνπξηζηηθνχ ξεχκαηνο. 8

Αο ζεκεησζεί φηη ηφζν ε εμέιημε ηνπ ηνπξηζκνχ ζε κηα δπλακηθά αλαπηπζζφκελε βηνκεραλία, φζν θαη ε ηξέρνπζα νηθνλνκηθή ζεκαζία ηνπ δελ πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη ρσξηζηά, αιιά ζην πιαίζην ηνπ απμαλφκελνπ ελδηαθέξνληνο γηα ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, δειαδή ηνπ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο κηαο ρψξαο (Ζγνπκελάθεο Ν. - Κξαβαξίηεο Ν., 2004). 1.2. Οπιζμόρ Πνιιέο είλαη νη πξνζπάζεηεο πνπ έρνπλ γίλεη γηα λα δνζεί έλαο επαθξηβήο νξηζκφο ηνπ Σνπξηζκνχ. Απφ ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, πέληε κπνξνχλ λα εμαθξηβσζνχλ ελλνηνινγηθά θαη ζπγθεθξηκέλα ηα εμήο: - Ο ηνπξηζκφο είλαη απνηέιεζκα κεκνλσκέλεο ή νκαδηθήο κεηαθίλεζεο αλζξψπσλ ζε δηάθνξνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο θαη ε δηακνλή ηνπο ζε απηνχο επί ηνπιάρηζηνλ έλα 24σξν κε ζθνπφ ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ςπραγσγηθψλ ηνπο αλαγθψλ. - Οη δηάθνξεο κνξθέο ηνπ ηνπξηζκνχ πεξηιακβάλνπλ απαξαίηεηα δχν βαζηθά ζηνηρεία: Σν ηαμίδη ζηνλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ θαη ηε δηακνλή ζε απηφλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηεο δηαηξνθήο. - Σν ηαμίδη θαη ε δηακνλή ιακβάλνπλ ρψξα εθηφο ηνπ ηφπνπ ηεο κφληκεο δηακνλήο ησλ αλζξψπσλ πνπ απνθαζίδνπλ λα κεηαθηλεζνχλ γηα ηνπξηζηηθνχο ιφγνπο. - Ζ κεηαθίλεζε αλζξψπσλ ζε δηάθνξνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο είλαη πξνζσξηλνχ θαη βξαρπρξφληνπ ραξαθηήξα, πνπ ζεκαίλεη φηη πξφζεζή ηνπο είλαη λα επηζηξέςνπλ ζηνλ ηφπν ηεο κφληκεο θαηνηθίαο ηνπο κέζα ζε ιίγεο, κέξεο βδνκάδεο ή κήλεο. Οη άλζξσπνη επηζθέπηνληαη ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο γηα ηνπξηζηηθνχο ιφγνπο, δειαδή γηα ιφγνπο άιινπο απφ εθείλνπο ηεο κφληκεο δηακνλήο ηνπο ή ηεο επαγγεικαηηθήο απαζρφιεζήο ηνπο. Σν 1941 νη θαζεγεηέο Hunziker θαη Krapf ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Βέξλεο ππνζηήξημαλ ηελ άπνςε πσο ν ηνπξηζκφο πξέπεη λα νξηζηεί ζαλ ην ζχλνιν ησλ θαηλνκέλσλ θαη ζρέζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελφο ηαμηδηνχ ζε έλαλ πξννξηζκφ θαη ηε δηακνλή ζε απηφλ κε κφληκσλ θαηνίθσλ ηνπ. 9

Σν 1937 ε Δπηηξνπή Δκπεηξνγλσκφλσλ ηεο Κνηλσλίαο ησλ Δζλψλ ζχζηεζε ζηηο ρψξεο-κέιε ηεο λα πηνζεηήζνπλ έλαλ νξηζκφ πνπ ραξαθηήξηδε ηνλ ηνπξίζηα ζαλ έλα άηνκν πνπ ηαμηδεχεη γηα έλα ρξνληθφ δηάζηεκα 24 σξψλ ή πεξηζζφηεξν ζε κηα ρψξα δηαθνξεηηθή απφ εθείλε πνπ δηακέλεη κφληκα. Γπφκηζε δεθαεηίεο αξγφηεξα, ην 1963 ε Γηάζθεςε ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα Γηεζλή Σαμίδηα θαη Σνπξηζκφ, πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε Ρψκε ζπκθψλεζε ν φξνο επηζθέπηεο λα πεξηγξάθεη θάζε άηνκν πνπ επηζθέπηεηαη κία ρψξα δηαθνξεηηθή απφ εθίλε πνπ δηακέλεη κφληκα, γηα νπνηνδήπνηε ιφγν εθηφο απφ εθείλν ηεο άζθεζεο ελφο επαγγέικαηνο γηα ην νπνίν λα ακείβεηαη κε ρξεκαηηθνχο πφξνπο ηεο ρψξαο ηελ νπνία επηζθέπηεηαη. Ο νξηζκφο απηφ θαιχπηεη δχν θαηεγνξίεο επηζθεπηψλ: - Σοςρ ηοςπίζηερ: άηνκα πνπ επηζθέπηνληαη κηα ρψξα θαη δηακέλνπλ ζε απηήλ ηνπιάρηζηνλ επί έλα 24σξν, θαη ησλ νπνίσλ νη ιφγνη επίζθεςεο είλαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δηαθνπέο, επαγγεικαηηθνί, πγείαο, ζπνπδέο, ζπκκεηνρή ζε απνζηνιή ή ζχζθεςε ή ζπλέδξην, επίζθεςε θίισλ ή ζπγγελψλ, ζξεζθεπηηθνί θαη άζιεζε. - Σοςρ εκδπομείρ: άηνκα πνπ επηζθέπηνληαη κηα ρψξα θαη δηακέλνπλ ζε απηή ιηγφηεξν απφ έλα 24σξν. ε απηνχο πεξηιακβάλνληαη νη επηβάηεο θξνπαδηεξνπινίσλ, νη επηζθέπηεο πνπ έξρνληαη θαη θεχγνπλ ηελ ίδηα κέξα ρσξίο λα δηαλπθηεξεχζνπλ, θαζψο επίζεο θαη ηα πιεξψκαηα πινίσλ, αεξνπιάλσλ θιπ. 1.3. Δζυηεπικόρ ηοςπιζμόρ Καλέλαο απφ απηνχο ηνπο νξηζκνχο δελ ιακβάλεη ππφςε ηνλ εζσηεξηθφ ηνπξηζκφ. Σειεπηαία θνξά, ην ζέκα ηεο πηνζέηεζεο ελφο νξηζκνχ γηα ηνλ εζσηεξηθφ ηνπξηζκφ ηέζεθε ζηελ Παγθφζκηα Γηάζθεςε γηα ηνλ Σνπξηζκφ πνπ ζπγθιίζεθε ην 1980 ζηελ Μαλίια ησλ Φηιηππηλψλ απφ ηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Σνπξηζκνχ, ρσξίο φκσο ζεηηθφ απνηέιεζκα. ήκεξα, θάπνηεο ρψξεο έρνπλ δψζεη έλαλ νξηζκφ γηα ηνλ ληφπην ηνπξίζηα. Οη ΖΠΑ π.ρ. νξίδνπλ ζαλ ηνπξίζηα πνπ θάλεη εζσηεξηθφ ηνπξηζκφ νπνηνδήπνηε άηνκν θεχγεη απφ ην ζπίηη ηνπ κε ζθνπφ λα επηζθεπηεί θάπνην κέξνο πνπ απέρεη ηνπιάρηζηνλ 50 κίιηα (80,48 10

ρηιηφκεηξα) απφ απηφ γηα νπνηνδήπνηε ιφγν εθηφο ηεο θαζεκεξηλήο ηνπ κεηάβαζεο ζηελ εξγαζία. 1.4. Γιακπίζειρ ηος ηοςπιζμού - Δγσώπιορ ηοςπιζμόρ (domestic tourism): ν ηνπξηζκφο ησλ θαηνίθσλ κίαο ρψξαο φηαλ ηαμηδεχνπλ κφλν εληφο απηήο (πρ. έλαο Αζελαίνο πεγαίλεη ζηελ Σξίπνιε) - Δξεπσόμενορ ηοςπιζμόρ (outbound tourism): αθνξά ζηνπο κφληκνπο θαηνίθνπο κίαο ρψξαο νη νπνίνη ηαμηδεχνπλ ζε κία άιιε ρψξα (πρ. έλαο Έιιελαο πνπ ηαμηδεχεη ζηε Γαιιία) - Διζεπσόμενορ ηοςπιζμόρ (inbound tourism): ν ηνπξηζκφο ησλ αιινδαπψλ νη νπνίνη ηαμηδεχνπλ ζε δεδνκέλε ρψξα (πρ. έλαο Γάιινο πνπ ηαμηδεχεη ζηελ Διιάδα) - Γιεθνήρ ηοςπιζμόρ (international tourism): ην ζχλνιν ηνπ εηζεξρφκελνπ θαη ηνπ εμεξρφκελνπ ηνπξηζκνχ. - Δζυηεπικόρ ηοςπιζμόρ (internal tourism): ην ζχλνιν ηνπ εγρψξηνπ θαη ηνπ εηζεξρφκελνπ ηνπξηζκνχ - Δθνικόρ ηοςπιζμόρ: (national tourism): ην ζχλνιν ηνπ εγρψξηνπ θαη ηνπ εμεξρφκελνπ ηνπξηζκνχ 1.5. Σοςπιζηική βιομησανία ζηην Δλλάδα Ζ Διιάδα απνηειεί θνξπθαίν ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ παγθνζκίσο. Ζ Διιάδα θαηαηάζζεηαη αλάκεζα ζηνπο Top 10 ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο γηα ην 2010 ζχκθσλα κε ηε Lonely Planet θαη επίζεο βξίζθεηαη ζηε δεχηεξε ζέζε ζχκθσλα κε ηα Telegraph Travel Awards 2008 ηεο Αγγιίαο ζηελ θαηεγνξία ηεο Καιχηεξεο Δπξσπατθήο Υψξαο. Σελ ηειεπηαία δεθαεηία, ν αξηζκφο ησλ ηνπξηζηψλ απμάλεηαη ζηαζεξά. Σν 2004, 14,2 εθαηνκκχξηα άηνκα επηζθέθζεθαλ ηελ Διιάδα, αξηζκφο πνπ απμήζεθε ζε 17 εθαηνκκχξηα ην 2008 θαη αλακέλεηαη φηη νη επηζθέπηεο ζα απμεζνχλ ζε 20 εθαηνκκχξηα ηα επφκελα ρξφληα, ζρεδφλ ην δηπιάζην ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο. 11

1.5.1. Νέα Δποσή Σοςπιζηικών Δπενδύζευν Ο ζπλερψο απμαλφκελνο αξηζκφο ηνπξηζηψλ θαζψο ην πξνθίι ηνπ ζεκεξηλνχ ηαμηδηψηε, απαηηνχλ δηαθνξνπνίεζε θαη εκπινπηηζκφ ηνπ πξνζθεξφκελνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο ρψξαο καο θαζψο θαη ηελ αλάπηπμε αληίζηνηρεο ππνδνκήο. Ζ Διιάδα δηαζέηεη πεξηζζφηεξα απφ 15.000 ρηιηφκεηξα παξαιίαο, 190.000 αθηέο θαη 6.000 κεγάια θαη κηθξφηεξα λεζηά. Οη επηζθέπηεο αλαθαιχπηνπλ πνηθίιεο επηινγέο ζε ηνκείο φπσο ε ηζηηνπινΐα θαη νη θξνπαδηέξεο, ηα ηαμίδηα θηλήηξσλ θαη ηηο απνδξάζεηο ζαββαηνθχξηαθνπ, πνπ παξνπζηάδνπλ λέεο επθαηξίεο ζε εμεηδηθεπκέλεο (niche markets) θαη ειθπζηηθέο αγνξέο. Παξζέλεο παξαιίεο, επηβιεηηθά βνπλά, πινχζηα ηζηνξία θαη παξαδφζεηο, ζεακαηηθά ηνπία θαη θεκηζκέλε θηινμελία είλαη ηα ζηνηρεία πνπ πξνζειθχνπλ επηζθέπηεο απφ φιν ηνλ θφζκν ζηνλ ηφπν πνπ γελλήζεθε ε δεκνθξαηία. Σν κεζνγεηαθφ θιίκα ηεο Διιάδαο είλαη ηδαληθφ γηα ηνπξηζκφ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ. ήκεξα κία απφ ηηο βαζηθέο πξνηεξαηφηεηεο ηεο Διιεληθήο Πνιηηείαο είλαη λα δεκηνπξγήζεη κία δπλακηθή θαη βηψζηκε ηνπξηζηηθή ππνδνκή γηα φιεο ηηο επνρέο ηνπ ρξφλνπ πνπ ζα αληαπνθξίλεηαη ζηηο πξνθιήζεηο ηνπ 21νπ αηψλα. χκθσλα κε ην Travel & Tourism Competitiveness Report, 2009, πνπ δεκνζηεχηεθε απφ ην World Economic Forum, ε Διιάδα θαηέρεη ζπλνιηθά ηελ 24ε ζέζε κεηαμχ 133 ρσξψλ, θαη παξάιιεια βξίζθεηαη ζην Top 10 ζε κία ζεηξά απφ ζεκαληηθνχο επηκέξνπο δείθηεο (3 ε Θέζε: Prioritization of travel & tourism subindex, 9ε ζέζε: World Heritage cultural sites, 5ε ζέζε: Tourism infrastructure, 1ε ζέζε: Physician density subindex.). 1.5.2. Βαζικόρ Σομέαρ ηηρ Οικονομίαρ Ο ηνπξηζκφο απνηειεί ην 18% ηνπ ΑΔΠ ηεο Διιάδαο, απαζρνιεί πεξηζζφηεξα απφ 900.000 άηνκα θαη είλαη ε κεγαιχηεξε πεγή άδεισλ πφξσλ ηεο ρψξαο (36% ην 2007) (InvestInGreece, Σνπξηζκφο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). 12

ήκεξα, ιεηηνπξγνχλ πεξηζζφηεξα απφ 9.000 μελνδνρεία ζηελ Διιάδα. Σν γεσγξαθηθφ εχξνο ησλ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ είλαη ηδηαίηεξα κεγάιν, εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη ε Διιάδα δηαζέηεη πάλσ απφ 6.000 κεγάια θαη κηθξφηεξα λεζηά. Δπηπιένλ, ε κεγάιε πνηθηιία ζε θπζηθά ηνπία, ν κεγάινο αξηζκφο ηζηνξηθψλ κλεκείσλ θαη ρσξηψλ θαη ε δπλαηφηεηα πνιιψλ δξαζηεξηνηήησλ ππνδειψλνπλ φηη νη επθαηξίεο νπζηαζηηθά είλαη απεξηφξηζηεο. Σν 85% πεξίπνπ ησλ επηζθεπηψλ έξρνληαη απφ ηε Γπηηθή Δπξψπε: 21,2% απφ ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, 17,5% απφ ηε Γεξκαλία, 8,8% απφ ηελ Ηηαιία, 5,3% απφ ηε Γαιιία, 5,2% απφ ηελ Οιιαλδία θαη 7,5% απφ ζθαλδηλαβηθέο ρψξεο. Δπηπιένλ, απμάλνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν νη επηζθέπηεο απφ ηελ Αλαηνιηθή Δπξψπε θαη ηελ Κίλα (InvestInGreece, Σνπξηζκφο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). σήμα 1.5.2.1 - Σοςπιζηικέρ Αθίξειρ Πηγή: Ελληνικός Οργανιζμός Σοσριζμού και Εθνική ηαηιζηική Τπηρεζία ηης Ελλάδος 1.5.3. Πποηεπαιόηηηερ Παξφιν πνπ ε ρψξα δηαζέηεη άξηηα ηνπξηζηηθή ππνδνκή, ε Διιάδα έρεη ζέζεη σο ζηφρν λα αλαπηχμεη πεξαηηέξσ ηηο ηνπξηζηηθέο ηεο δπλαηφηεηεο θαη λα απνηειέζεη πξννξηζκφ δηαθνπψλ γηα φιν ην ρξφλν. Σν κεζνγεηαθφ θιίκα ηεο ρψξαο είλαη 13

ηδαληθφ γηα δξαζηεξηφηεηεο, φπσο γθνιθ θαη νδνηπνξία, θαη εθηηκάηαη φηη έλα εθαηνκκχξην Δπξσπαίνη ζεσξνχλ ηελ Διιάδα σο ππνςήθην πξννξηζκφ δεχηεξεο θαηνηθίαο (InvestInGreece, Σνπξηζκφο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). ήκεξα, ην 70% ησλ επηζθέςεσλ ιακβάλεη ρψξα θαηά ηελ πεξίνδν κεηαμχ Μαΐνπ θαη Οθησβξίνπ, ελψ νη επηζθέπηεο ζπγθεληξψλνληαη θπξίσο ζηελ Κξήηε (21% ησλ ζπλνιηθψλ θιηλψλ), ζηα Γσδεθάλεζα (17%), ζηα Δπηάλεζα (12%), ζηελ Αηηηθή (9%), ζηε Υαιθηδηθή (6,5%) θαη ζηηο Κπθιάδεο (6%). Τπνηνκείο ηνπ ηνπξηζκνχ νη νπνίνη παξνπζηάδνπλ επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ είλαη ηα ζέξεηξα νινθιεξσκέλεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο θαηνηθηψλ δεχηεξεο θαηνηθίαο, γήπεδα γθνιθ, ν αζιεηηθφο ηνπξηζκφο, ν ηνπξηζκφο πγείαο θαη επεμίαο, ε αλαβάζκηζε θαη θαηαζθεπή λέσλ καξίλσλ, ηα ζπλεδξηαθά θέληξα, ε αλάπηπμε αγξνηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, ν ζξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο, ηα ηακαηηθά θέληξα θαη θέληξα ζαιαζζνζεξαπείαο, ν γαζηξνλνκηθφο ηνπξηζκφο θαη πιήζνο ζεκαηηθψλ επηινγψλ ζρεηηθά κε ηελ πνιηηηζκηθή θαη ηζηνξηθή θιεξνλνκηά ηεο Διιάδαο. ε γεληθέο γξακκέο, ηα μελνδνρεία ζηελ Διιάδα είλαη κηθξά ζε κέγεζνο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε φηη ην κέζν κέγεζνο ηνπ Διιεληθνχ μελνδνρείνπ είλαη 76 θιίλεο. Σα πεξηζζφηεξα μελνδνρεία ζηελ Διιάδα εληάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία ησλ θαηαιπκάησλ 1 θαη 2 αζηέξσλ, πνπ ζεκαίλεη φηη ππάξρνπλ κεγάια πεξηζψξηα γηα ηνπο επελδπηέο λα δεκηνπξγήζνπλ μελνδνρεηαθέο κνλάδεο 4 θαη 5 αζηέξσλ. χκθσλα κε ην Greek Hotel Branding Report, ηα επψλπκα μελνδνρεία ζηελ Διιάδα απνηεινχλ ην 4% ζην ζχλνιν ησλ μελνδνρείσλ θαη ην 19% ζηε ζπλνιηθή δηαζεζηκφηεηα θιηλψλ, ελψ ζε άιιεο επξσπατθέο ρψξεο ην πνζνζηφ απηφ θπκαίλεηαη κεηαμχ 25 θαη 40%. Ξελνδνρεηαθέο αιπζίδεο πνπ ιεηηνπξγνχλ σο δηθαηνπάξνρνη (franchisors) ζα αλαθαιχςνπλ φηη ππάξρνπλ πξαγκαηηθά ειθπζηηθέο επθαηξίεο ζηελ ίδξπζε μελνδνρείσλ 2,3 θαη 4 αζηέξσλ 14

(InvestInGreece, Σνπξηζκφο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). σήμα 1.5.3.1 - Καηανομή ηυν ξενοδοσείυν ανά καηηγοπία (αζηέπυν) ζε βαζικούρ ηοςπιζηικούρ πποοπιζμούρ Πηγή: Εθνική ηαηιζηική Τπηρεζία 1.5.4. Τποδομή Μεηά ηελ επηηπρή δηνξγάλσζε ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ ηνπ 2004, ε Διιάδα έγηλε ην επίθεληξν ηεο ηνπξηζηηθήο αγνξάο, ζεκεηψλνληαο αικαηψδε αχμεζε ζηηο επηζθέςεηο ηνπξηζηψλ. Οη Οιπκπηαθνί Αγψλεο απνηέιεζαλ θαηαιπηηθφ παξάγνληα γηα ηελ αλάπηπμε ππνδνκψλ. Ο Γηεζλήο Αεξνιηκέλαο Αζελψλ έρεη αλαγλσξηζηεί σο έλα απφ ηα θαιχηεξα αεξνδξφκηα ηνπ θφζκνπ. Σν 2009, ήηαλ ην κνλαδηθφ επξσπατθφ αεξνδξφκην πνπ παξνπζίαζε αχμεζε ζηνλ αξηζκφ πηήζεσλ. Δπίζεο, ηα πξνγξάκκαηα marketing πνπ πινπνίεζε πξνζέιθπζαλ 12 λέεο αεξνπνξηθέο εηαηξείεο ζηελ Αζήλα (InvestInGreece, Σνπξηζκφο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). 15

Σα αεξνδξφκηα ηεο Διιάδαο, 40 ζην ζχλνιν, εθ ησλ νπνίσλ ηα 15 είλαη δηεζλή, αλαβαζκίδνληαη γηα λα εμππεξεηήζνπλ ηνπο επηζθέπηεο θαη ηηο πηήζεηο ηζάξηεξ πνπ έρνπλ πιένλ απμεζεί ζεκαληηθά. Δπηπιένλ, πξψελ ζηξαηησηηθά αεξνδξφκηα αλά ηε ρψξα αλαθαηαζθεπάδνληαη γηα πνιηηηθή ρξήζε. Σν εζληθφ νδηθφ ζχζηεκα ζπλδέεη ην Βνξξά κε ην Νφην, ηελ Αλαηνιή θαη ηε Γχζε κε έλα εληαίν θαη άξηηα ζρεδηαζκέλν δίθηπν. Ζ πξφζθαηα νινθιεξσκέλε Δγλαηία Οδφο, πνπ ζπλδέεη ηελ Ζγνπκελίηζα κε ηα Σνπξθηθά ζχλνξα, απνηειεί έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα έξγα κεηαθνξάο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε ηελ ηειεπηαία δεθαεηία. Ζ Ηφληα Οδφο πνπ ζπλδέεη ηελ Πάηξα κε ηελ Ζγνπκελίηζα, ζπκπιεξψλεη ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ Αηηηθή Οδφο, ε νπνία βξίζθεηαη θνληά ζηελ πξσηεχνπζα, άιιαμε ηνλ ηξφπν κεηαθνξάο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Αζήλαο θαη απνηειεί κηα ζεκαληηθή νδηθή αξηεξία γηα ηελ εθνδηαζηηθή αιπζίδα (logistics) πνπ ζπλδέεη ην αεξνδξφκην κε εθνδηαζηηθά θέληξα, ιηκάληα θαη ζηδεξνδξνκηθνχο ζηαζκνχο. Ζ είζνδνο ζηελ Διιάδα κέζσ ησλ νδηθψλ δηθηχσλ ηεο ρψξαο, απμήζεθε ζεκαληηθά ην 2008, ππνδεηθλχνληαο ην δπλακηζκφ ησλ αλαδπφκελσλ αγνξψλ ηεο Ννηηναλαηνιηθήο Δπξψπεο. Σν ζρεηηθά λέν κεηξφ ηεο Αζήλαο, ην πξψην ηεο ρψξαο, παξνπζηάδεη ηδηαίηεξε επηηπρία θαη ζπλέβαιε ζεκαληηθά ζηε βειηίσζε ησλ αζηηθψλ κεηαθνξψλ. Σν Μεηξφ ηεο Αζήλαο επεθηείλεη ηηο γξακκέο ηνπ θαζψο θαη ην σξάξην ιεηηνπξγίαο ηνπ, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζεί ζηελ απμεκέλε δήηεζε ησλ επηβαηψλ. Νέν Μεηξφ είλαη ππφ θαηαζθεπή ζηε Θεζζαινλίθε, ην νπνίν πξνγξακκαηίδεηαη λα ηεζεί ζε ιεηηνπξγία ην 2012 (InvestInGreece, Σνπξηζκφο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). Σν αλεπηπγκέλν δίθηπν ησλ ηαρχπινσλ πινίσλ ηεο Διιάδαο ζπκπιεξψλεη ηε κεηαθνξηθή ππνδνκή ηεο ρψξαο. Δπηπιένλ, κία λέα ππεξεζία πδξνπιάλσλ μεθίλεζε λα ιεηηνπξγεί ζηελ Διιάδα, ελψλνληαο ηα αλαξίζκεηα Διιεληθά λεζηά. 1.5.5. Σο ςγπό ζηοισείο Ζ Διιάδα απνηειεί έλαλ απφ ηνπο πην αγαπεκέλνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο ζηνλ θφζκν θαη θπζηθφ παξάδεηζν γηα ηνπο ιάηξεηο ηνπ πγξνχ ζηνηρείνπ. Με 16

παξαιίεο πνπ ην ζπλνιηθφ ηνπο κήθνο μεπεξλά ηα 15,000 ρηιηφκεηξα θαη πεξηζζφηεξα απφ 6,000 κεγάια θαη κηθξφηεξα λεζηά, ε Διιάδα πξνζθέξεη ζηνπο ιάηξεηο ηεο ηζηηνπινΐαο ακέηξεηεο επθαηξίεο λα απνιαχζνπλ ηα θαηαγάιαλα λεξά, ηε κνλαδηθή νκνξθηά ηεο ειιεληθήο θχζεο, θαη ηα θεκηζκέλα πνιηηηζκηθά θαη ηζηνξηθά αμηνζέαηα. Καζψο ε δήηεζε γηα ππεξεζίεο επαγγεικαηηθψλ καξίλσλ απμάλεηαη, νκνίσο δηεπξχλνληαη θαη νη επθαηξίεο γηα επελδχζεηο ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ηνπξηζηηθφ θιάδν. Ζ ηνπξηζηηθή βηνκεραλία ηεο Διιάδαο απνηειεί ην 18% ηνπ ΑΔΠ, απαζρνιεί πεξηζζφηεξνπο απφ 700,000 εξγαδφκελνπο θαη θηινμελεί εθαηνκκχξηα επηζθέπηεο θάζε ρξφλν, πνπ αλακέλεηαη λα απμεζνχλ ζε 20 εθαηνκκχξηα κέρξη ην 2010, απφ 17 εθαηνκκχξηα ην 2008. Σν κέγεζνο ηεο αγνξάο (ζε αμία) ησλ ειιεληθψλ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ ήηαλ 30 εθαηνκκχξηα Δπξψ ην 2008 θαη παξνπζίαζε κέζν εηήζην ξπζκφ αλάπηπμεο 4% θαηά ηελ πεξίνδν 2005-2008. σήμα 1.5.5.1 - Μέγεθορ ηηρ αγοπάρ (ζε αξία) ηυν ελληνικών ηοςπιζηικών λιμένυν Οη θηιφμελεο ζάιαζζεο ηεο Διιάδαο πξνζειθχνπλ επηζθέπηεο απφ νιφθιεξν ηνλ θφζκν πνπ έξρνληαη ζηε ρψξα καο γηα λα απνιαχζνπλ ηηο ππέξνρεο ακκνπδηέο, ηα παλέκνξθα λεζηά, αιιά θαη ηα γξαθηθά ρσξηά ηεο ελδνρψξαο. Οη καξίλεο ηεο Διιάδαο ρξήδνπλ ζεκαληηθψλ αλαβαζκίζεσλ πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ ζηνλ απμαλφκελν αξηζκφ ηζηηνπιντθψλ ζθαθψλ θαη ζαιακεγψλ, 17

ελψ παξάιιεια απνηεινχλ εμαηξεηηθέο επελδπηηθέο επθαηξίεο. Δπηπιένλ, απαηηείηαη ε θαηαζθεπή λέσλ καξίλσλ θαζψο ε ρψξα καο θαιείηαη λα θηινμελήζεη αθφκα πεξηζζφηεξα ζθάθε θαη ηνπο ηδηνθηήηεο ηνπο (InvestInGreece, Μαξίλεο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). ήκεξα, ζηελ Διιάδα ππάξρνπλ 19 καξίλεο κε 6.661 ζέζεηο ειιηκεληζκνχ, πξνζθέξνληαο πςειήο πνηφηεηαο ππεξεζίεο. Πνιιέο απφ απηέο έρνπλ βξαβεπηεί απφ ην Δπξσπατθφ Πξφγξακκα Γαιάδηαο εκαίαο. Πξφζθαηα, ν ΔΟΣ θαη θάπνηεο απφ ηηο 13 Πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο έρνπλ μεθηλήζεη ηελ πινπνίεζε πξνγξάκκαηνο ζηελ θαηεχζπλζε δεκηνπξγίαο ζηα ειιεληθά παξάιηα ελφο νινθιεξσκέλνπ δηθηχνπ αγθπξνβνιίσλ θαη ζρεηηθψλ ππεξεζηψλ. Σν πξφγξακκα απηφ βξίζθεηαη θνληά ζηελ νινθιήξσζή ηνπ. Νέεο ζχγρξνλεο καξίλεο, ιηκάληα ζε μελνδνρεία θαη αγθπξνβφιηα πνπ παξέρνπλ αζθαιή ειιηκεληζκφ ζθαθψλ, ήδε είλαη ζε ιεηηνπξγία ή είλαη ζηε δηαδηθαζία έλαξμεο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο αλάγθεο ησλ ηνπξηζηψλ. Σν ζχλνιν ησλ ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ ζθαθψλ φισλ ησλ θαηεγνξηψλ πνπ έρνπλ ρσξνζεηεζεί ζε παλειιαδηθφ επίπεδν κε εμαίξεζε ηα εκπνξηθά ιηκάληα, αιηεπηηθά θαηαθχγηα θαη ιηκελίζθνπο λαπηαζιεηηθψλ νκίισλ, αλέξρεηαη ζε 19.269 ζέζεηο θαη νη νπνίεο αληηζηνηρνχλ ζε 128 ιηκέλεο. Οη ελ ιεηηνπξγία ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο, αγθπξνβφιηα θαη θαηαθχγηα είλαη 55 κε ην ζχλνιν ησλ ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ λα αλέξρεηαη ζε 10.015. Καηά θαηεγνξία, νη ηνπξηζηηθνί ιηκέλεο (καξίλεο) ζπγθεληξψλνπλ ην 80,7% ηνπ ζπλφινπ ησλ ελ ιεηηνπξγία ζέζεσλ. (ICAP, Μειέηε γηα ζθάθε αλαςπρήο, Ηνχληνο 2009). Ζ απμεκέλε δήηεζε γηα επηπιένλ ρψξνπο, πνηθίιεο ππεξεζίεο θαη εγθαηαζηάζεηο δεκηνπξγεί επθαηξίεο πνπ απαηηνχλ πείξα, εηδηθέο γλψζεηο θαη ηζρπξέο ζπλεξγαζίεο (InvestInGreece, Μαξίλεο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). Ζ λνκνζεζία γηα ηηο πκπξάμεηο Γεκνζίνπ θαη Ηδησηηθνχ Σνκέα (ΓΗΣ) απνηειεί κηα ειθπζηηθή πιαηθφξκα γηα ηηο αλάγθεο επέθηαζεο ησλ καξίλσλ, κέζσ αλάπηπμεο ηεο θξαηηθήο αθίλεηεο πεξηνπζίαο. 18

1.5.6. Σο εςνοφκό πεπιβάλλον ανάπηςξηρ μαπίνυν - Δπεθηεηλφκελε αγνξά θαη απμαλφκελε δήηεζε γηα κφληκεο ζέζεηο ειιηκεληζκνχ - Αλάγθε γηα λέεο θαη αλαβαζκηζκέλεο εγθαηαζηάζεηο ζε πνιιά ζεκεία ηεο Διιάδαο - Γπλαηφηεηα επέλδπζεο ζε έξγα ΓΗΣ - Αζθαιείο ζάιαζζεο θαη κηθξέο απνζηάζεηο κεηαμχ ειθπζηηθψλ πξννξηζκψλ 1.5.7. Δλλάδα: Έναρ καηαξιυμένορ και διάζημορ ηοςπιζηικόρ πποοπιζμόρ Ζ ειιεληθή θπβέξλεζε έρεη νξίζεη ηελ αλάπηπμε ηεο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο σο ζηφρν πξνηεξαηφηεηαο θαη εληζρχεη έκπξαθηα ηελ θαηαζθεπή λέσλ καξίλσλ, θαζψο θαη ηελ αλαβάζκηζε ησλ ήδε ππαξρνπζψλ, κε ζθνπφ λα ηθαλνπνηεζεί ε απμαλφκελε δήηεζε ηνπ αλαπηπζζφκελνπ ηνκέα ησλ ζθαθψλ αλαςπρήο (InvestInGreece, Μαξίλεο, http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=36&sectorid=37&la=2 Πξφζβαζε ζηηο 18/7/2013). 19

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ο - ΤΝΔΓΡΗΑΚΟ ΣΟΤΡΗΜΟ 2.1. Έννοια και ζηόσορ Ο πλεδξηαθφο Σνπξηζκφο, είλαη κηα κνξθή ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ, πνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα παξνπζηάδεη ξαγδαία αλάπηπμε θαη ζηελ Διιάδα. Όηαλ κηιάκε γηα πλεδξηαθφ Σνπξηζκφ ελλννχκε ηνλ ηνπξηζκφ ν νπνίνο ζρεηίδεηαη κε ηελ παξαθνινχζεζε ζπλεδξίσλ, εθζέζεσλ θιπ. Ο ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο αληηπξνζσπεχεη κηα ζεκαληηθή αγνξά ζε δηεζλέο επίπεδν. Δπηπιένλ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απνηειέζεη θαη ζεκαληηθή πξνζθνξά-ζπκβνιή ζηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο ππνδνρήο. Χο ελαιιαθηηθή κνξθή ηνπξηζκνχ δηαζέηεη επίζεο πνιχ ζεκαληηθφ αλαπηπμηαθφ δπλακηθφ. Ζ βηνκεραλία ηνπ πλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ έρεη ζεηηθέο νηθνλνκηθέο επηδξάζεηο πνπ κεηαμχ ηνπο πεξηιακβάλνληαη ε αληαιιαγή ηδεψλ θαη ηερλνγλσζίαο, ε θαιιηέξγεηα ησλ επηρεηξεκαηηθψλ θαη επηζηεκνληθψλ επαθψλ ελψ ζεκαληηθή είλαη ε ζπκβνιή ηνπ ζηελ απαζρφιεζε θαζψο θαη ζηελ αχμεζε ηνπ εηζνδήκαηνο ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν (Οδεγφο πλεδξίσλ, Δλεκεξσζείηε γηα ζπλέδξηα, http://www.odigossynedrion.gr/arthrasynedrion/48_synedriakos_tourismos.html, Πξφζβαζε 16/7/2013). εκαληηθφ ξφιν γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζε έλαλ ηφπν, δηαδξακαηίδεη ε δηαζεζηκφηεηα ησλ απαξαίηεησλ ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ, φπσο ακθηζεάηξσλ, αηζνπζψλ ζπλεδξίσλ, εθζεζηαθψλ ρψξσλ, θαηαιπκάησλ, ππνδνκψλ γηα θαθέ θαη εζηίαζε, ππεξεζηψλ δηεξκελείαο, θιπ. Δπίζεο, ε γεσγξαθηθή ζέζε, ε πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά κηαο πεξηνρήο, ε εχθνιε πξφζβαζε ζηνλ ηφπν πξαγκαηνπνίεζεο ελφο ζπλεδξίνπ ή έθζεζεο είλαη θξίζηκνο παξάγνληαο γηα ηελ πξνζέιθπζε επηζθεπηψλ. ηελ Διιάδα, πνιιέο πφιεηο δηαζέηνπλ ηηο θαηάιιειεο εγθαηαζηάζεηο θαη παξέρνπλ πςειέο ζπλεδξηαθέο ππεξεζίεο, αιιά παξάιιεια θαη δπλαηφηεηεο ηνπξηζκνχ θαη αλαςπρήο. Ζ Διιάδα ζήκεξα θαηέρεη κηα αληαγσληζηηθή ζέζε ζηελ παγθφζκηα αγνξά ελψ θάζε ρξφλν θηινμελεί πιήζνο Γηεζλψλ πλεδξίσλ, 20

Γηαζθέςεσλ, πκπνζίσλ, Fora θαη εκηλαξίσλ (Οδεγφο πλεδξίσλ, Δλεκεξσζείηε γηα ζπλέδξηα, http://www.odigossynedrion.gr/arthrasynedrion/48_synedriakos_tourismos.html, Πξφζβαζε 16/7/2013). 2.2. Λόγορ δημιοςπγίαρ Ζ ξαγδαία πξφνδνο ηεο ηερλνινγίαο ζε επηζηεκνληθά επηηεχγκαηα έρεη δεκηνπξγήζεη ηελ ηάζε γηα ζπλερείο ζπλαληήζεηο κεηαμχ αηφκσλ κε θνηλά ελδηαθέξνληα, πνιιέο θνξέο δηαθνξεηηθήο εζληθφηεηαο, ζε ρψξνπο θαηάιιεια δηακνξθσκέλνπο ψζηε λα είλαη εθηθηή ε αληαιιαγή ησλ απφςεσλ θαη ηδεψλ ηνπο. Ζ βαξχηεηα ηεο ζπλεδξηαθήο δηάζηαζεο ζην ζπλεδξηαθφ ηνπξηζκφ κπνξεί λα πνηθίιεη, θαιχπηνληαο φιν ην θάζκα, απφ ηηο απζηεξά επαγγεικαηηθέο εθδειψζεηο, φπνπ ην ζηνηρείν ηεο αλαςπρήο είλαη πεξηνξηζκέλν έσο θαη αλχπαξθην πνιιέο θνξέο κέρξη ηηο εθδειψζεηο φπνπ ην ζηνηρείν απηφ είλαη θπξίαξρν, κε ηα άιια ελδηαθέξνληα λα ιεηηνπξγνχλ πεξηζζφηεξν πξνζρεκαηηθά παξά νπζηαζηηθά. ηελ ηειεπηαία απηή πεξίπησζε, απφ ηελ άπνςε ησλ ζθνπψλ πνπ εμππεξεηνχληαη ε δηαρσξηζηηθή γξακκή αλάκεζα ζηε ζπλεδξηαθή δξαζηεξηφηεηα θαη ζην γεληθφ ηνπξηζκφ αλαςπρήο κπνξεί λα θαζίζηαηαη δπζδηάθξηηε. Έηζη πρ. ν ιεγφκελνο ηνπξηζκφο θηλήηξσλ, ε πξνζθνξά δειαδή απφ ηελ πιεπξά ηνπ εξγνδφηε, ζε επηιεγκέλεο νκάδεο εξγαδνκέλσλ, σο αληακνηβή γηα ηηο πςειέο επηδφζεηο ηνπο, επθαηξηψλ δσξεάλ ηνπξηζκνχ, είλαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο θαη φλνκα κφλν επαγγεικαηηθφο, αθνχ ην επαγγεικαηηθφ ζηνηρείν είηε ειιείπεη, είηε είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλν. (Shenon Havard, 1990) 2.3. Παπάγονηερ και Τπηπεζίερ Οη παξάγνληεο ή ηα ζηνηρεία πνπ απαξηίδνπλ ηνλ ζπλεδξηαθφ ηνπξηζκφ είλαη: - Οη ζχλεδξνη ηνπξίζηεο - Ο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο/ηφπνο ηνπ ζπλεδξίνπ - Ο ρψξνο ζηνλ νπνίν ζα δηεμαρζεί ην ζπλέδξην - Ζ δηνίθεζε ηνπ ζπλεδξίνπ (νξγάλσζε, δηνίθεζε, θιπ.) 21

- Ζ ηνπξηζηηθή επέλδπζε ηνπ ζπλεδξίνπ, δειαδή ην ζχλνιν ησλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρεηαη ζηνπο ζπλέδξνπο. Γηα ηελ δηεμαγσγή ελφο επηηπρεκέλνπ ζπλεδξίνπ, ππάξρνπλ θαη δηάθνξεο ππεξεζίεο απαξαίηεηεο γηα ηελ ζπλνιηθή επηηπρία ηεο νξγάλσζεο φπσο: - Γξαθεία δηνξγάλσζεο ζπλεδξίσλ. - Δπηρεηξήζεηο ηξνθνδνζίαο ζπλεδξηαθψλ θέληξσλ. - Τπεξεζίεο γξακκαηεηαθήο ππνζηήξημεο. - Τιηθά θαη εξγαζίεο δηακφξθσζεο εθζεζηαθψλ ρψξσλ. - Μεραλνγξαθεκέλα πξνγξάκκαηα δηαρείξηζεο ζπλεδξηαθψλ εθδειψζεσλ. - Γξαθεία κεηαθνξάο θαη μελάγεζεο ησλ ζπλέδξσλ. - Οξγαλσκέλα γξαθεία δηεξκελέσλ ζπλεδξίσλ. 2.4. Οπολογία ζςνεδπιακού ηοςπιζμού ςνέδπια: Σα ζπλέδξηα νπζηαζηηθά είλαη νη ζπλαληήζεηο αλζξψπσλ κε θνηλά ελδηαθέξνληα θαη ζπλήζσο ηδηφηεηα κε ζθνπφ ηελ παξνπζίαζε ή θαη ζπδήηεζε θνηλνχ ζέκαηνο θαη ελδερνκέλσο ηε ιήςε απνθάζεσλ. Ζ ηδηφηεηα ησλ ζπκκεηερφλησλ έρεη ζρέζε κε ην θνξέα πνπ ζπγθαιεί ην ζπλέδξην. Σα πεξηζζφηεξα ζπλέδξηα επαλαιακβάλνληαη εηήζηα, άιια αλά δηεηία, ηξηεηία θιπ. Δθηφο απφ ην θχξην ζψκα ηνπ ζπλεδξίνπ ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ππάξρνπλ κηθξφηεξα ζπλεδξηαθά ηκήκαηα πνπ αζρνινχληαη κε ππνζέκαηα ηνπ ζπλεδξίνπ. Γιάλεξη: πλάληεζε αθαδεκατθψλ ή εξεπλεηψλ κε ζθνπφ ηε ζπδήηεζε θαη δηεπθξίλεζε ελφο ζέκαηνο θνηλνχ ελδηαθέξνληνο. Οη δηαιέμεηο δελ πξαγκαηνπνηνχληαη κε ζπγθεθξηκέλε πεξηνδηθφηεηα. Γιάζκετη: Μνξθή ζπλεδξίνπ κεγάιεο δηάξθεηαο ε νπνία απαηηεί ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ησλ ζπλέδξσλ. Μπνξεί λα έρεη ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ, εζληθφ ή δηεζλή ραξαθηήξα. Ζμεπίδα: πλάληεζε πνπ έρεη παλεγπξηθφ ραξαθηήξα ή πνπ απνηειεί γελέζιηα επέηεην ηνπ εθάζηνηε νξγαλσηηθνχ θνξέα πνπ ηελ πξαγκαηνπνηεί. Γηαξθεί κία εκέξα. 22