Έναρξη: Παράδοση:

Transcript

1 ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ Θέμα πτυχιακής εργασίας: Διερεύνηση των τουριστικών προτιμήσεων των ελλήνων τουριστών σχετικά με την Περιφέρεια Ανατολική Μακεδονία και Θράκη Υποβληθείσα στον Καθηγητή Δρ. Τσούργιαννη Λάμπρο Από τις σπουδάστριες Θεοδωρακοπούλου Ειρήνη (Βρυσάκι-Αλεξάνδρειας, Ημαθία) Κουτσουβέλη Μαρία (Ανοίξεως 17Β, Κρυονέρι Αττικής) Έναρξη: Παράδοση: Καβάλα 2015

2 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΩΝ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ο -ΔΙΑΓΩΓΗ 1.1 ΔΙΑΓΩΓΗ ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΡΟΜΗ...2 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ο -ΣΟΤΡΙΜΟ 2.1 ΔΝΟΙΑ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΟΡΙΜΟ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΠΛΔΟΝΔΚΣΗΜΑΣΑ ΜΔΙΟΝΔΚΣΗΜΑΣΑ ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΜΟΡΦΔ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Δναλλακηικός Σοσριζμός Ανάλσζη μορθών ηοσ Σοσριζμού ΔΠΙΠΣΩΔΙ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΣΗΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ Δπιπηώζεις ηοσ Σοσριζμού ζηην Οικονομία Δπιπηώζεις ηοσ Σοσριζμού ζηο Φσζικό Περιβάλλον ημαζία ηοσ Marketing για ηον Δλληνικό Σοσριζμό Η ΣΟΤΡΙΣΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ Ο Σοσριζμός ζηην Περιθέρεια ηης Αναηολ. Μακεδονίας και Θράκης 32

3 ΚΔΦΑΛΑΙΟ3 ο - ΤΦΙΣΑΜΔΝΗ ΚΑΣΑΣΑΗ- ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ 3.1 Η ΘΔΗ ΣΗ ΓΔΩΓΡΑΦΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ ΣΗΝ ΔΤΡΤΣΔΡΗ ΠΔΡΙΟΥΗ ΚΛΙΜΑΣΟΛΟΓΙΚΔ ΤΝΘΗΚΔ ΤΦΙΣΑΜΔΝΗ ΚΑΣΑΣΑΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΤΝΑΜΙΚΟ-ΑΝΔΡΓΔΙΑ..37 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 ο -ΟΙ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΣΗ ΠΔΡΙΟΥΗ 4.1 ΦΤΙΚΟΙ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Παραλιακές Περιοτές Ορεινοί Όγκοι Νηζιά Γαζικές Περιοτές-Γέληα Ποηαμών-Λίμνες ΑΝΘΡΩΠΟΓΔΝΔΙ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Αζηικά Κένηρα Παραδοζιακοί Οικιζμοί Πολιηιζμικό Κεθάλαιο-Ήθη-Έθιμα,Λαογραθικές Δκδηλώζεις Αθληηικές,σνεδριακές και άλλες Δκδηλώζεις ΠΡΟΠΔΛΑΙΜΟΣΗΣΑ Οδική Πρόζβαζη ιδηροδρομική Πρόζβαζη Θαλάζζια Πρόζβαζη...53

4 4.3.4 Αεροπορική Πρόζβαζη ΑΛΛΔ ΣΟΤΡΙΣΙΚΔ ΤΠΟΓΟΜΔ...54 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 ο - ΔΡΔΤΝΑ 5.1 ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΔΡΔΤΝΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΔΡΔΤΝΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΔΡΔΤΝΑ ΓΔΝΙΚΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ.. 97 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.98 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΙΚΟΝΩΝ ΔΙΚΟΝΑ1.. 3 ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ 9 25 ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ ΔΙΚΟΝΑ

5 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΓΙΑΓΡΑΜΜΑΣΩΝ ΓΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΙΣΛΟ ΔΛΙΓΑ 1 Γηα πνην ιφγν επηιέγεηε 63 λα θάλεηε δηαθνπέο ζε έλα κέξνο 2 Γηα ηνλ ηφπν πνπ 63 πήγαηε δηαθνπέο πιεξνθνξίεο απφ πνχ αληιήζαηε 3 Κάλεηε δηαθνπέο 64 4 Γηάξθεηα δηαθνπψλ 65 5α Δπηιέμαηε παθέην 66 δηαθνπψλ 5β Παθέην δηαθνπψλ 67 6 Γηακνλή ζε 68 7 Έρεηε θάλεη δηαθνπέο 69 ζηελ Διιάδα 8 Γηα πνην ιφγν επηιέμαηε 70 λα θάλεηε δηαθνπέο ζηελ Διιάδα 9 Γηα ηνλ ηφπν πνπ 71 πήγαηε δηαθνπέο ζηελ Διιάδα πιεξνθνξίεο απφ πνπ 10 Πσο θάλεηε δηαθνπέο 72 ζηελ Διιάδα 11 Γηάξθεηα δηαθνπψλ 73 ζηελ Διιάδα 12α Δπηιέμαηε παθέην 74 δηαθνπψλ ζηελ Διιάδα 12β Παθέην δηαθνπψλ γηα 75 Διιάδα 13 ηελ Διιάδα 76 δηακείλαηε ζε 14 Γλσξίδεηε ηελ 77 Διιεληθή θνπδίλα 15 Πνηα ε γλψκε ζαο γηα 77 ηελ Διιεληθή θνπδίλα 16 Έρεηε θάλεη δηαθνπέο 78

6 ζηελ ΠΑΜΘ ζηελ Διιάδα 17 Γηα πνην ιφγν επηιέμαηε 79 λα θάλεηε δηαθνπέο ζηελ ΠΑΜΘ 18 Γηα ηνλ ηφπν πνπ 80 πήγαηε δηαθνπέο ζηελ ΠΑΜΘ πιεξνθνξίεο απφ πνπ 19 Πσο θάλεηε δηαθνπέο 81 ζηελ ΠΑΜΘ 20 Γηάξθεηα δηαθνπψλ 82 ζηελ ΠΑΜΘ 21α Δπηιέμαηε παθέην 83 δηαθνπψλ ζηελ ΠΑΜΘ 21β Παθέην δηαθνπψλ 84 ΠΑΜΘ 22 ηελ ΠΑΜΘ κείλαηε 84 ζε 23 Καηά ηελ παξακνλή 86 ζαο ζηελ ΠΑΜΘ επηζθεθηήθαηε 24α Γηακνλή 87 24β Γηαηξνθή 87 24γ Πεξηβάιινλ-Άλζξσπνη 88 24δ Φπραγσγία 88 24ε Τπνδνκέο-Αζθάιεηα Φχιν Ζιηθία Δθπαίδεπζε Δζληθφηεηα Δπαγγεικαηηθή 94 θαηάζηαζε 30 Δηήζην νηθνγελεηαθφ 95 εηζφδεκα

7 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΓΡΑΦΗΜΑΣΩΝ ΓΡΑΦΗΜΑ ΣΙΣΛΟ ΔΛΙΓΑ 1 Κάλεηε δηαθνπέο 65 2 Πφζε είλαη ζπλήζσο ε 66 δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ 3α Δπηιέμαηε παθέην 67 δηαθνπψλ 3β Αλ ΝΑΗ 68 4 Γηακνλή ζε 69 5 Έρεηε θάλεη δηαθνπέο 70 ζηελ Διιάδα 6 Πσο θάλεηε δηαθνπέο 72 ζηελ Διιάδα 7 Πφζε είλαη ζπλήζσο ε 73 δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ ζαο ζηελ Διιάδα 8α Δπηιέμαηε παθέην 74 δηαθνπψλ ζηελ Διιάδα 8β Αλ ΝΑΗ 75 9 ηελ Διιάδα 76 δηακείλαηε ζε 10 Γλσξίδεηαη γηα ηελ 77 Διιεληθή θνπδίλα 11 Πνηα είλαη ε γλψκε ζαο 78 γηα ηελ Διιεληθή θνπδίλα 12 Έρεηε θάλεη δηαθνπέο 79 ζηελ ΠΑΜΘ ζηελ Διιάδα 13 Πσο θάλεηε δηαθνπέο 81 ζηελ ΠΑΜΘ 14 Πφζε είλαη ζπλήζσο ε δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ 82

8 ζαο ζηελ ΠΑΜΘ 15α Δπηιέμαηε παθέην 83 δηαθνπψλ γηα δηαθνπέο ζηελ ΠΑΜΘ 15β Αλ ΝΑΗ Καηά ηελ δηακνλή ζαο 85 ζηελ ΠΑΜΘ κείλαηε ζε 17 Φχιν Ζιηθία Δθπαίδεπζε Δζληθφηεηα Δπαγγεικαηηθή 94 θαηάζηαζε 22 Δηήζην νηθνγελεηαθφ 95 εηζφδεκα

9 Δσταριστίες Πξψηα απ φια ζα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε ηνλ θαζεγεηή καο θχξην Σζνχξγηαλλε Λάκπξν γηα ηελ απνηειεζκαηηθή θαζνδήγεζή ηνπ ζε φιε ηελ πνξεία εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο. Δπραξηζηίεο επίζεο εθθξάδνπκε ζηα Γαζαξρεία φισλ Ννκψλ γηα ηηο πιεξνθνξίεο πνπ καο έδσζαλ θαζψο επίζεο θαη ηα μελνδνρεία: Hotel Esperia θαη Hotel Galaxy ζηελ Καβάια, Hotel Kyridis θαη Hotel Astoria Traditional ζηελ Κνκνηελή, Hotel Xenia θαη Hotel Emporiko ζηελ Γξάκα, Hotel Z Palace θαη Hotel Paris ζηελ Ξάλζε, Ξελνδνρείν Σξηάδα θαη Ξελνδνρείν Γαιάδηα Θάιαζζα ζηελ Θάζν. Δίκαζηε επγλψκνλεο ζηνλ θχξην Ησάλλε Καξακαλίδε γηα ηηο πιεξνθνξίεο πνπ αληιήζακε απφ ηελ δηαηξηβή ηνπ κε ζέκα: «Ζ πκβνιή ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ αλάπηπμε ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο».

10 Πρόλογος ηελ εξγαζία απηή έγηλε πξνζπάζεηα λα θαηαλνήζνπκε ηελ ζεκαζία ησλ ηνπξηζηηθψλ πξνηηκήζεσλ ησλ Διιήλσλ αιιά θαη μέλσλ ηνπξηζηψλ ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο αιιά θαη γεληθφηεξα ζηελ Διιάδα. Δπίζεο, δφζεθε έκθαζε ζηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ γεληθφηεξα θαζψο θαη ζε απηέο ηνπ ελαιιαθηηθνχ. ην πξψην θεθάιαην αλαθέξνπκε ηελ ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα. ην δεχηεξν θεθάιαην θαηαγξάθνπκε ιίγα ιφγηα γηα ηνλ ηνπξηζκφ ζηελ Διιάδα, ηηο θαηεγνξίεο θαη ηε ζεκαζία ηνπ θαζψο θαη αλαιχνπκε ηηο ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ, νη νπνίεο έρνπλ πξννπηηθέο αλάπηπμεο ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο ζέζεο ηεο ρψξαο θαζψο θαη ηνλ ηζηνξηθφ θαη πνιηηηζηηθφ πινχην ηεο. ηα επφκελα δχν θεθάιαηα αλαθέξνπκε θάπνηα θνηλσληθννηθνλνκηθά δεδνκέλα θαζψο θαη ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε ηεο Πεξηθέξεηαο, αιιά θαη κηα γεληθή εηθφλα ησλ ηνπξηζηηθψλ πφξσλ απηήο. Σέινο, θαηαγξάθνπκε ηα ζπκπεξάζκαηά καο απφ ηελ παξνχζα εξγαζία κε ηε βνήζεηα εξσηεκαηνινγίσλ πνπ δηαλεκήζεθαλ ζε φινπο ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο.

11 Abstract In this work, an attempt was made to understand the importance of tourist preferences of Greek and foreign tourists in East Macedonia and Thrace and generally in Greece. Also, emphasis was placed on the growth prospects of tourism in general and in those of the alternative. In the first chapter we refer to the historical development of tourism in Greece. In the second chapter we record a few words about tourism in Greece, the categories and the importance of and analyze alternative forms of tourism which have growth potential because of the country's geographical position and its historical and cultural wealth. In the next two chapters mention some socio-economic data and the current situation in the Region, but also an overview of the tourism resources of this. Finally, we record our conclusions from this work with the help of questionnaires distributed in all provinces of the Region.

12 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ο 1.1 ΔΙΑΓΩΓΗ Ο ηνπξηζκφο έρεη εμειηρζεί παγθνζκίσο ζε κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο βηνκεραλίεο,απνηειψληαο ζεκαληηθφ παξάγνληα αλάπηπμεο θαη πεγή απαζρφιεζεο. Ο 20 νο αηψλαο ραξαθηεξίζηεθε απφ πνιινχο ζαλ «αηψλαο ηνπ ηνπξηζκνχ»,αθνχ θαηά ηε δηάξθεηά ηνπ ζπληειέζηεθαλ θνζκνγνληθέο αιιαγέο ζρεηηθά κε ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ.οη ζεκαληηθφηεξεο αιιαγέο παξνπζηάζηεθαλ κεηά ηε ιήμε ηνπ Β Παγθφζκηνπ Πνιέκνπ,φπνπ ν ηνπξηζκφο καδηθνπνηείηαη θαη αλάγεηαη ζε θχξην θνηλσληθφ-νηθνλνκηθφ θαηλφκελν ηεο επνρήο. Ζ ζεκαζία ηνπ ηνπξηζκνχ ηδηαίηεξα γηα ηελ Διιεληθή νηθνλνκία είλαη κεγαιχηεξε απφ φηη γηα ην ζχλνιν ηεο Παγθφζκηαο νηθνλνκίαο.ο επξχηεξνο ηνπξηζηηθφο ηνκέαο ζπκβάιιεη φζν θαλέλαο άιινο ζην ζρεκαηηζκφ ηνπ Αθαζάξηζηνπ Δζληθνχ Πξνηφληνο,ηφζν απφ πιεπξάο δεκηνπξγίαο εηζνδήκαηνο,φζν θαη απφ ηε πιεπξά αχμεζεο ηεο απαζρφιεζεο θαη ησλ επελδχζεσλ,ν ηνκέαο ησλ ηαμηδηψλ έξρεηαη πξψηνο θαη κε δηαθνξά,κεηαμχ φισλ ησλ ππνινίπσλ ηνκέσλ. Ζ Παγθνζκηνπνίεζε δελ έρεη απμήζεη δξακαηηθά κφλν ηηο δηαζπλνξηαθέο θηλήζεηο αγαζψλ θαη θεθαιαίσλ,αιιά θαη ηηο κεηαθηλήζεηο αλζξψπσλ, είηε απηνί ηαμηδεχνπλ γηα ιφγνπο επαγγεικαηηθνχο είηε αλαςπρήο.ηε ξαγδαία αλάπηπμε ηνπ Παγθφζκηνπ ηνπξηζκνχ ζπλέβαιαλ :ε ηερλνινγηθή εμέιημε πνπ ππήξμε αικαηψδεο θαη εληππσζηαθή,ψζηε εθκεδέληζε ηηο απνζηάζεηο δίλνληαο ζην ζχγρξνλν άλζξσπν ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε θάζε γσλία ηεο γεο,νη θαηαθηήζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ε πνηνηηθή ππνβάζκηζε ηεο δσήο, ησλ θαηνίθσλ πνπ δνπλ θπξίσο ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα.δίλαη ε πξψηε ζε παγθφζκην επίπεδν,έρνληαο ππνζθειίζεη ηελ απηνθηλεηνβηνκεραλία, ελψ βξίζθεηαη πνιχ ςειφηεξα απφ ηηο βηνκεραλίεο ρεκηθψλ,ηξνθίκσλ ή θαπζίκσλ.ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο αθφκε,είλαη φηη απνηειεί ηε κφλε ίζσο δξαζηεξηφηεηα πνπ έρεη πξαγκαηηθά παγθφζκηα δηάζηαζε. Ζ ζχγρξνλε αληίιεςε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηεξίδεηαη ζηελ πνηφηεηα,ηελ πηζηνπνίεζε,ηελ δηεξεχλεζε θαη δηαθνξνπνίεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ,ηε ζχλδεζε ηνπο κε ηελ ηνπηθή νηθνλνκία θαη ηελ νινθιήξσζε κηαο ζεηξάο έξγσλ ηα νπνία αθνξνχλ ηηο ππνδνκέο θαη ην πεξηβάιινλ.ο ηνπξηζκφο απνηειεί κηα κεγάιε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα. Ζ ζπκβνιή ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ επεκεξία ησλ θαηνίθσλ κίαο πεξηνρήο, ηεο νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πνιηηηζκηθήο ηνπο αλάπηπμεο είλαη δηαπηζησκέλε θαη επηζπκεηή, παξφινπο ηνπο θηλδχλνπο πνπ δηαηξέρνπλ νη πεξηνρέο απηέο, νη ηνπξηζηηθνί πεξηνξηζκνί, απφ ηηο αξλεηηθέο επηπηψζεηο πνπ εκθαλίδνληαη ηδηαίηεξα ζην θπζηθφ θαη ην αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ(de Kadt,1990 Urdang θαη Howey,2001). 1

13 ηηο κέξεο καο ν ηνπξηζκφο δελ είλαη απνθιεηζηηθά κία νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα αιιά απνηειεί δηθαίσκα, επθαηξία γλψζεο θαη πξνζζέγγηζεο ηνπ πεξηβάιινληνο, παξάγνληα δηεζλνχο αιιειεγγχεο θαη εηξήλεο. Δίλαη ηξφπνο ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ ειεχζεξνπ ρξφλνπ θαη θνηλσληθή παξνρή πνπ ζπκβάιιεη ζηελ ςπρνινγηθή ηζνξξνπία. Ζ αλαγλψξηζε ησλ δηαθνπψλ σο απαξαίηεην κέξνο ηεο ςπρνινγηθήο δσήο θάζε αηφκνπ παξάιιεια κε ηελ αχμεζε ηνπ εηζνδήκαηνο νδήγεζε ζε αχμεζε ησλ απαηηήζεσλ ησλ ζχγρξνλσλ ηνπξηζηψλ. Σν ηνπξηζηηθφ πξντφλ ινηπφλ πξέπεη λα παξνπζηάδεη κηα πνηνηηθή αλαβάζκηζε πξνθεηκέλνπ λα εμππεξεηεί ηηο λέεο απηέο απαηηήζεηο. Σα λέα ηκήκαηα ηεο αγνξάο πνπ αλαπηχζζνληαη απνηεινχληαη απφ ηνπξίζηεο πνπ επηδεηνχλ λέεο κνξθέο ηνπξηζκνχ θαη απαηηνχλ πεξηζζφηεξν πνηνηηθέο θαη εμαηνκηθεπκέλεο ππεξεζίεο.ζ αλάπηπμε ινηπφλ απηψλ ησλ ηάζεσλ έρεη νδεγήζεη δηεζλψο ζηελ αλάπηπμε λέσλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ πνπ ζηνρεχνπλ ζηε παξνρή πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ ζε απηά ηα λέα ηκήκαηα ηνπξηζηψλ. ηφρνο ηεο εξγαζίαο καο είλαη λα ζαο παξνπζηάζνπκε ηα βαζηθφηεξα ζηνηρεία ηεο δηεξεχλεζεο ησλ πξνηηκήζεσλ ησλ Διιήλσλ αιιά θαη ησλ μέλσλ ηνπξηζηψλ ζρεηηθά κε ηελ πεξηθέξεηα ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο. Δπίζεο, ζα θαηεγνξηνπνηήζνπκε ηηο κνξθέο ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ζα πεξηγξάςνπκε ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί απηή ηε ζηηγκή ζηελ Πεξηθέξεηα. 1.2 ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΡΟΜΗ Ζ αξρηθή κνξθή ηεο ηνπξηζηηθήο κεηαθίλεζεο είλαη ηνπνζεηεκέλε ζηε ζηηγκή πνπ ν άλζξσπνο άξρηζε λα δηαθηλείηαη απφ ην κφληκν ηφπν ηεο δηακνλήο ηνπ ζε άιινπο ηφπνπο γηα πνιινχο θαη δηάθνξνπο ζθνπνχο, φπσο εκπνξία, ζπκκεηνρή ζε ζξεζθεπηηθέο γηνξηέο, αζιεηηθέο εθδειψζεηο,ηθαλνπνίεζε ηεο έκθπηεο πεξηέξγεηαο ηνπ θ.α. ηνλ Διιεληθφ ρψξν ην αλαπηπγκέλν αίζζεκα ηεο μελίαο θαηά ηελ πεξίνδν ηεο αξραηφηεηαο,καο καξηπξά φηη ηέηνηνπ είδνπο κεηαθηλήζεηο θαη κε πνιιαπινχο ζθνπνχο, ππήξραλ απφ ηφηε. Σν θαηλφκελν ηνπ ηνπξηζκνχ θαηά ηελ αξραηφηεηα είρε δηαθνξεηηθή κνξθή απφ ηελ ζεκεξηλή, αιιά ηα βαζηθά ζηνηρεία ηνπ ήηαλ ζρεδφλ ηα ίδηα. Ο νκαδηθφο ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα αλαπηχζζεηαη κε αθνξκή ηηο γηνξηέο θαη ηα πξνζθπλήκαηα. Οη θχξηνη ιφγνη ησλ κεηαθηλήζεσλ ήηαλ ζξεζθεπηηθνί, αζιεηηθνί, πγείαο θαζψο θαη εκπνξηθνί. Οη πξψηεο νξγαλσκέλεο εθδξνκέο αξρίδνπλ ην 1900 φκσο νη δχν πφιεκνη εμαθάληζαλ απηέο ηηο δηνξγαλψζεηο. Ζ κεγάιε αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ αξρίδεη κεηά ηνλ Α Παγθφζκην πφιεκν θαη ηδηαίηεξα κεηά ηνλ Β Παγθφζκην πφιεκν.σν 1950 ε Διιάδα ηειείσο εμαληιεκέλε απφ ηνπο πνιέκνπο βξίζθεηαη ρσξίο πξφγξακκα,ε βηνκεραλνπνίεζε απαηηεί ρξφλν θαη έηζη ν ηνπξηζκφο δίλεη γξήγνξεο ιχζεηο ζην νηθνλνκηθφ πξφβιεκα ηεο ρψξαο πνπ δηαζέηεη ηηο θαιχηεξεο πξνυπνζέζεηο φπσο ην θαιφ θιίκα,ηηο θπζηθέο νκνξθηέο,ηελ ηέρλε θαη ηελ ηζηνξία. 2

14 Σν θξάηνο αξρίδεη ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε έηζη θαηαζθεπάδνληαο δξφκνπο θαιπηεξεχνπλ νη ζπγθνηλσλίεο θαη αξρίδνπλ νη δαλεηνδνηήζεηο γηα ηελ θαηαζθεπή μελνδνρείσλ,bangalous,motels,campings θαη ηδξχνληαη ζρνιέο ηνπξηζηηθψλ επαγγεικάησλ, δηνξγαλψλνληαη θξνπαδηέξεο ζηα λεζηά, θεζηηβάι θαη αξρίδεη ε παξαγσγή έξγσλ Λατθήο Σέρλεο.Απφ ην 1953 αξρίδεη κηα ζπλερήο αχμεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ ξεχκαηνο πξνο ηελ Διιάδα πνπ ζηαζεξνπνηείηαη απφ ην 1965 θαη κεηά. Σν 1963 αλαπηχζζεηαη θαη ν εζσηεξηθφο ηνπξηζκφο πνπ βνεζά ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. Ζ αλάπηπμε ηνπ παξαιηαθνχ ηνπξηζκνχ παίξλεη κεγάιεο δηαζηάζεηο θαη αξρίδεη ε ρψξα λα αμηνπνηεί κε θαηάιιειεο εγθαηαζηάζεηο ηηο παξαιίεο ηεο ηηο νπνίεο εθκεηαιιεχνληαη. Παξάιιεια, ν ηνπξηζκφο σο νηθνλνκηθφο ηνκέαο ζπλδέεηαη άκεζα κε πνιινχο άιινπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο θαη ηεο παξαγσγήο.καηά ζπλέπεηα, ηα νθέιε πνπ ε αχμεζή ηνπ επηθέξεη είλαη πνιππνίθηια θαη ζηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο.ο παγθφζκηνο ηνπξηζκφο αληηκεησπίδεη κεγάιεο πξνθιήζεηο ελ φςεη ηνπ 21 νπ αηψλα,νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηε βηψζηκε θαη ηζφξξνπε αλάπηπμε, ηελ αληηκεηψπηζε ησλ αληζνηήησλ ζε δεηήκαηα πινχηνπ θαη επθαηξηψλ αιιά θαη ηελ νξζή θαηαλνκή θαη δηαρείξηζε ησλ ππαξρφλησλ θπζηθψλ πφξσλ, φπσο αθξηβψο ζπκβαίλεη κε θάζε δσληαλφ θνκκάηη ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο πνπ έξρεηαη αληηκέησπν κε ηε δηαξθψο εμειηζζφκελε δηεζλή πξαγκαηηθφηεηα(δσδ,2013). Δηθφλα 1 3

15 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Ο -ΣΟΤΡΙΜΟ 2.1 ΔΝΟΙΑ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Ο ηνπξηζκφο είλαη κηα αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα, ε νπνία πεξηιακβάλεη αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά, ρξήζε πφξσλ,επαθέο κε άιινπο αλζξψπνπο.δπίζεο, πεξηιακβάλεη ηε θπζηθή θίλεζε ηνπξηζηψλ πξνο πεξηνρέο δηαθνξεηηθέο απφ εθείλεο ζηηο νπνίεο ζπλήζσο θαηνηθνχλ. Απαηηεί ηε ζπκβνιή νηθνλνκηθψλ, θνηλσληθψλ,πνιηηηζκηθψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ δεδνκέλσλ. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ ηνπξηζκνχ αλά ηνλ θφζκν γίλεηαη γηα ιφγνπο αλαςπρήο θαη σο εθ ηνχηνπ, ζπλεπάγεηαη ηε ρξήζε ελφο κέξνπο αλαπφθεπθηα κε ππνρξεψζεηο,φπσο νη επαγγεικαηηθέο ή νη αλάγθεο πγείαο. Γη απηφ θαη ζπρλά πεξηγξάθεηαη σο εμαηξεηηθά πνιχπιεπξνο ηνκέαο. Χζηφζν, ν ραξαθηεξηζκφο ηνπ σο «βηνκεραλία» δελ είλαη απφιπηα νξζφο, θαζψο δελ παξάγεη ζπγθεθξηκέλν πξντφλ,ελψ ε απφδνζή ηνπ δελ είλαη κεηξήζηκε.δμάιινπ, δελ ππάξρεη θάπνηα ραξαθηεξηζηηθή κνξθή ηεο ζπγθεθξηκέλεο βηνκεραλίαο,πνπ λα είλαη θνηλή ζε νιφθιεξν ηνλ πιαλήηε. Δμαηηίαο απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ ζηνλ νξηζκφ ηνπ ηνπξηζκνχ,πνιινί ζπγγξαθείο θάλνπλ ιφγν γηα ηνπξηζηηθφ ηνκέα αληί γηα ηνπξηζηηθή βηνκεραλία. Οξηζκέλεο θνξέο νη δχν φξνη ρξεζηκνπνηνχληαη ελαιιαθηηθά. Ο ηνπξηζκφο ζήκεξα είλαη έλα αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο δσήο ησλ ζχγρξνλσλ αλζξψπσλ. Μεγαιχηεξε επεκεξία, πςειφηεξε εθπαίδεπζε, απμεκέλε θηλεηηθφηεηα θαη πεξηζζφηεξνο ειεχζεξνο ρξφλνο έρνπλ ζπκβάιεη ζηελ άλεπ πξνεγνπκέλνπ δήηεζε γηα δηαθνπέο ζην εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ. Μαθξηλά θαη ππεξαηιαληηθά ηαμίδηα πιένλ δελ είλαη πξνλφκην ησλ ιίγσλ, αιιά αλάγθε ησλ πνιιψλ(βηθηπαίδεηα,2013). 2.2 ΟΡΙΜΟ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Ο νξηζκφο ηνπ ηνπξηζκνχ παξνπζηάδεη επίκνλεο θαη ζνβαξέο δπζθνιίεο γηα ηνπο κειεηεηέο ηνπ.ο άπινο ραξαθηήξαο ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο θαζηζηά δχζθνιε ηελ εθηίκεζε ηνπ αληίθηππνχ ηεο ζηελ νηθνλνκία, ζε αληίζεζε κε άιινπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο. Γηα ηε κέηξεζε ηεο επίδξαζεο ηνπ ηνπξηζκνχ έρνπλ αλαπηπρζεί νξηζκέλεο ηερληθέο φκσο δελ ππάξρεη θνηλά απνδεθηφο νξηζκφο ηη απνηειεί ηνπξηζηηθή βηνκεραλία. Ο ηνπξηζκφο κπνξεί λα νξηζηεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο, αλάινγα κε ην πξίζκα κέζα απφ ην νπνίν ζεσξείηαη θάζε θνξά.με άιια ιφγηα, δηαθνξεηηθά βιέπεη ηνλ ηνπξηζκφ έλαο νηθνλνκνιφγνο π ρ σο ηδησηηθή θαηαλάισζε,δηαθνξεηηθά έλαο θνηλσληνιφγνο π. ρ σο κεηαθίλεζε θνηλσληθψλ νκάδσλ, έλαο λνκηθφο π.ρ σο ζχλαςε ζπκβάζεσλ θαη δηαθνξεηηθά έλαο ςπρνιφγνο. 4

16 ηε βάζε ηνπ ν ηνπξηζκφο απνηειεί έλα νηθνλνκηθφ θαηλφκελν κε ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζε κεγάιν αξηζκφ θνηλσληθψλ νκάδσλ, αηφκσλ αιιά θαη ζην πεξηβάιινλ. Ο ηνπξηζκφο απνηειεί παγθφζκην θαηλφκελν ηεξαζηίσλ δηαζηάζεσλ κε άκεζεο θαη έκκεζεο επηπηψζεηο πάλσ ζηνλ νηθνλνκηθφ θαη ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα ν νπνίνο νθείιεη ηελ νλνκαζία ηνπ ηφζν ζηελ αγγιηθή ιέμε tour«γχξνο» φζν θαη ζηελ γαιιηθή ιέμε tourisme= πεξηήγεζε. Πην απιά, αθνξά ζηελ κεηαθίλεζε αλζξψπσλ απφ ηνλ ηφπν κφληκεο θαηνηθίαο ηνπο ζε άιινλ ηφπν, γηα ιφγνπο αλαςπρήο, μεθνχξαζεο ή πλεπκαηηθήο θαιιηέξγεηαο. Δπηπξνζζέησο, αθνξά ηελ νξγαλσκέλε πξνζπάζεηα ελφο ηφπνπ λα ζπγθξαηήζεη απηά ηα άηνκα πνπ κεηαθηλνχληαη γηα ηνπο πξναλαθεξζέληεο ιφγνπο.(καξαγηάλλεο.-έμαξρνο Γ.,2006,ζει.40) Ο παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ(World Tourism Organization,WTO)δίλεη ηνλ παξαθάησ νξηζκφ: «σο ηνπξηζκφο νξίδνληαη νη δξαζηεξηφηεηεο ησλ πξνζψπσλ πνπ ηαμηδεχνπλ θαη δηακέλνπλ ζε ηφπνπο εθηφο ηνπ ζπλεζηζκέλνπ πεξηβάιινληνο ηνπο γηα φρη απφ πεξηζζφηεξν απφ έλα ζπλερή ρξφλν,γηα αλαςπρή, επαγγεικαηηθνχο θαη άιινπο ζθνπνχο πνπ δελ ζρεηίδνληαη κε ηελ άζθεζε θάπνηαο δξαζηεξηφηεηαο ακεηβφκελεο ζηνλ ηφπν επίζθεςεο»(stephen.j.page,2006,ζει.9). «Σνπξηζκφο είλαη ην ζχλνιν ησλ θαηλνκέλσλ θαη ησλ ζρέζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην ηαμίδη θαη ηε δηακνλή κε κνλίκσλ θαηνίθσλ ζε έλαλ πξννξηζκφ θαη δελ ζπλδένληαη κε θάπνηα θεξδνζθνπηθή δξαζηεξηφηεηα»,είλαη έλαο νξηζκφο πνπ πηνζεηήζεθε απφ ηε Γηεζλή Έλσζε Δπηζηεκψλ Σνπξηζκνχ(Βελεηζαλνπνχινπ Γ.Μ.,2006,ζει 45). ε κηα επξχηεξε γεληθή πξνζέγγηζε ν ηνπξηζκφο ζα κπνξνχζε λα νξηζηεί σο ην ζχλνιν ησλ δηαδηθαζηψλ, δξαζηεξηνηήησλ θαη εθξνψλ πνπ απνξξένπλ απφ ηηο ζρέζεηο θαη ηηο ζπλαιιαγέο κεηαμχ ησλ ηνπξηζηψλ θαη(αθξηβφο Υξηζηφδνπινο-αιεζηψηεο Π.Μηράιεο,2007,ζει.10-11): Σσλ πξνκεζεπηψλ ησλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ Σεο θπβέξλεζεο ηεο ρψξαο θηινμελίαο ηνπο Σηο ηνπηθέο θνηλσλίεο πνπ ππνδέρνληαη ηνπο ηνπξίζηεο Σν επξχηεξν θπζηθφ θαη πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ Πνπ εκπιέθνληαη ζηελ πξνζέιθπζε θαη ηε θηινμελία ησλ ηνπξηζηψλ. Χζηφζν,νη πεξηζζφηεξνη αθαδεκατθνί έρνπλ δηαηππψζεη δηθνχο ηνπο νξηζκνχο πξνθεηκέλνπ λα εμππεξεηήζνπλ ζπγθεθξηκέλνπο ζθνπνχο. Σν 1941 νη θαζεγεηέο Hunziker θαη Krapf ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Βέξλεο ππνζηήξημαλ ηελ άπνςε πσο ν ηνπξηζκφο πξέπεη λα νξηζηεί ζαλ ην ζχλνιν ησλ θαηλνκέλσλ θαη ησλ ζρέζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελφο ηαμηδηνχ ζε έλαλ πξννξηζκφ θαη ηε δηακνλή ζε απηφλ κε κφληκσλ θαηνίθσλ ηνπ. Σν 1963 ε Γηάζθεςε ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα Γηεζλή ηαμίδηα θαη ηνπξηζκφ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε Ρψκε ζπκθψλεζε ν φξνο επηζθέπηεο λα πεξηγξάθεη θάζε άηνκν 5

17 πνπ επηζθέπηεηαη κία ρψξα δηαθνξεηηθή απφ εθείλε πνπ δηακέλεη κφληκα,γηα νπνηνδήπνηε ιφγν εθηφο απφ εθείλν ηεο άζθεζεο ελφο επαγγέικαηνο γηα ην νπνίν λα ακείβεηαη κε ρξεκαηηθνχο πφξνπο ηεο ρψξαο ηελ νπνία επηζθέπηεηαη. Ο νξηζκφο απηφο θαιχπηεη δχν θαηεγνξίεο επηζθεπηψλ(βηθηπαίδεηα,2013): Σνπο ηνπξίζηεο :άηνκα πνπ επηζθέπηνληαη κηα ρψξα θαη δηακέλνπλ ζε απηήλ ηνπιάρηζηνλ επί έλα 24σξν,θαη ησλ νπνίσλ νη ιφγνη επίζθεςεο είλαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δηαθνπέο, επαγγεικαηηθνί, ζξεζθεπηηθνί, πγείαο, ζπνπδέο, ζπκκεηνρή ζε απνζηνιή ή ζχζθεςε ή ζπλέδξην, επίζθεςε θίισλ ή ζπγγελψλ θαη άζιεζε. Σνπο εθδξνκείο :άηνκα πνπ επηζθέπηνληαη κηα ρψξα θαη δηακέλνπλ ζε απηή ιηγφηεξν απφ έλα 24σξν.ε απηνχο πεξηιακβάλνληαη νη επηβάηεο θξνπαδηεξνπιντσλ, νη επηζθέπηεο πνπ έξρνληαη θαη θεχγνπλ ηελ ίδηα κέξα ρσξίο λα δηαλπθηεξεχζνπλ, θαζψο επίζεο θαη ηα πιεξψκαηα πινίσλ, αεξνπιάλσλ θιπ. 2.3 ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Γηα λα γίλεη αθφκε πην θαηαλνεηή ε έλλνηα ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, αμίδεη λα αλαθεξζνχλ θάπνηα απφ ηα εδξαησκέλα θαη βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ.χκθσλα κε ηνπο θαζεγεηέο θ.καξαγηάλλεο-έμαξρνο ν ηνπξηζκφο κπνξεί λα έρεη ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά(καξαγηάλλεο-έμαξρνο,2006,ζει.34): Ο ηνπξηζκφο είλαη απνηέιεζκα κεκνλσκέλεο ή νκαδηθήο κεηαθίλεζεο αλζξψπσλ ζε δηάθνξνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο θαη ε δηακνλή ηνπ ζε απηνχο δηαξθνχλ ηνπιάρηζηνλ έλα 24σξν,κε ζθνπφ ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ αλαγθψλ ή επηζπκηψλ ηνπο. Οη δηάθνξεο κνξθέο ηνπξηζκνχ, φπνηεο θη αλ είλαη απηέο, πεξηέρνπλ απαξαίηεηα δχν βαζηθά ζηνηρεία θαη ζπγθεθξηκέλα ην ηαμίδη ζηνλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ θαη ηε δηακνλή ζε απηφλ κε ηελ επξχηεξε έλλνηα ηνπ φξνπ, δειαδή ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο δηαηξνθήο. Σν ηαμίδη θαη ε δηακνλή ιακβάλνπλ ρψξα εθηφο ηνπ ηφπνπ ηεο κφληκεο δηακνλήο ησλ αλζξψπσλ πνπ απνθαζίδνπλ λα κεηαθηλεζνχλ γηα ηνπξηζηηθνχο ιφγνπο. Ζ κεηαθίλεζε αλζξψπσλ ζε δηάθνξνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο είλαη πξνζσξηλνχ θαη βξαρπρξφληνπ ραξαθηήξα,πνπ ζεκαίλεη φηη πξφζεζε ηνπο είλαη 6

18 λα επηζηξέςνπλ ζηνλ ηφπν ηεο κφληκεο δηακνλήο ηνπο κέζα ζε ιίγεο εκέξεο, εβδνκάδεο ή κήλεο. Οη άλζξσπνη επηζθέπηνληαη δηάθνξνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο γηα ηνπξηζηηθνχο ζθνπνχο,δειαδή γηα ζθνπνχο άιινπο απφ εθείλνπο ηεο κφληκεο δηακνλήο ηνπο ή ηεο επαγγεικαηηθήο απαζρφιεζήο ηνπο. Δπίζεο, νξηζκέλα αθφκε βαζηθά θνηλά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηνπξηζκνχ είλαη γηα παξάδεηγκα φηη ν ηνπξηζκφο ζπλεπάγεηαη φηη ην άηνκν πξαγκαηνπνηεί έλα ηαμίδη. Απηφ κπνξεί λα δηαξθεί ιηγφηεξν απφ κηα κέξα(εκεξήζηα εθδξνκή)θαη λα πξαγκαηνπνηείηαη εληφο ησλ εζληθψλ ζπλφξσλ,νπφηε πξφθεηηαη γηα εγρψξην ηνπξηζηηθφ ηαμίδη. Αθφκα, κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ην πέξαζκα ησλ εζληθψλ ζπλφξσλ,νπφηε λα ζεσξείηαη ηαμίδη ζην εμσηεξηθφ. Χζηφζν,ν ηνπξηζκφο δελ θαζνξίδεηαη κφλν απφ ηε θχζε ηνπ ηαμηδηνχ, αιιά θαη απφ ην ζθνπφ ηνπ,ν νπνίνο ζε γεληθέο γξακκέο δηαρσξίδεηαη ζε επαγγεικαηηθφ θαη ςπραγσγηθφ.ο θιάδνο ηνπ ηνπξηζκνχ(βηθηπαίδεηα,2013): Κπξηαξρείηαη απφ επηρεηξήζεηο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα Δίλαη δπλακηθφο θαη ζηεξίδεηαη θπξίσο ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα Απαξηίδεηαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπ απφ κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο Δμππεξεηεί ηηο εζσηεξηθέο θαη δηεζλείο αγνξέο Γίλεη έκθαζε ζηελ επηθνηλσλία πξφζσπν κε πξφζσπν Κάλεη εθηελή ρξήζε ηεο λέαο ηερλνινγίαο Υαξαθηεξίδεηαη απφ επηρεηξήζεηο κε ειιηπή νξγάλσζε θαη δηνίθεζε Δίλαη επαίζζεηνο ζηηο εμσηεξηθέο κεηαβνιέο θαη πηέζεηο Αζθεί ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο επηδξάζεηο Οξηζκέλα απφ ηα ζηνηρεία κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο είλαη ηα αθφινπζα(αθξηβφο Υξηζηφδνπινο-αιεζηψηεο Π.Μηράιεο,2007,ζει.19-22): Ζ αχμεζε ηνπ φγθνπ ηνπ δηεζλνχο ηνπξηζκνχ Ο εθδεκνθξαηηζκφο ησλ δηαθνπψλ,ζηηο νπνίεο πιένλ ζπκκεηέρνπλ πεξηζζφηεξεο θνηλσληθννηθνλνκηθέο νκάδεο. Ζ απμαλφκελε ζεκαζία ησλ αεξνκεηαθνξψλ ζηελ παγθνζκηνπνίεζε ηνπ ηνπξηζκνχ. Ζ απμαλφκελε επειημία ησλ νξγαλσκέλσλ εθδξνκψλ,ε νπνία ελζαξξχλεη ηε δήηεζε ζηνλ ηνπξηζκφ θαη δηεπθνιχλεη ηα ηαμίδηα ζε καθξηλνχο πξννξηζκνχο 7

19 Ζ αλάδεημε εμεηδηθεπκέλσλ ππεξεζηψλ κέζσ ησλ ηνπξηζηηθψλ γξαθείσλ θαη ηαμηδησηηθψλ πξαθηνξείσλ γηα ηελ παξνρή πιεξνθνξηψλ ζηνπο ηνπξίζηεο θαη βνήζεηαο γηα ηελ επηινγή ηνπο. Ζ ζπλερήο αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ηεο πιεξνθνξίαο γηα ηε δηαρείξηζε ηεο «έθξεμεο πιεξνθνξηψλ» πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ ηνπξηζηηθή βηνκεραλία. Ζ ηάζε αχμεζεο ηεο αλαγλψξηζεο απφ πνιιέο θπβεξλήζεηο ηεο ζεκαζίαο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ εζληθή θαη ηνπηθή νηθνλνκία. Παξφιν πνπ ηα δνκηθά ζηνηρεία ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο δηαθέξνπλ απφ ρψξα ζε ρψξα, ππάξρνπλ νξηζκέλνη ηνκείο πνπ ζαθψο εληάζζνληαη ζηελ ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα,φπσο είλαη νη δηαλπθηεξεχζεηο, ζηηο νπνίεο δελ πεξηιακβάλεηαη κφλν ε επίζεκε ππνδνκή, δειαδή ηα μελνδνρεία, νη μελψλεο θ.η.ι. αιιά νη θαηαζθελψζεηο θαη ηα ελνηθηαδφκελα δσκάηηα.έλαο αθφκα επηκέξνπο ηνκέαο ηνπ ηνπξηζκνχ είλαη ηα ηαμηδησηηθά πξαθηνξεία θαη ηα ηνπξηζηηθά γξαθεία.σα κέζα κεηαθνξάο(αεξνγξακκέο, ζαιάζζηα κεηαθνξηθά κέζα, ηα ζηδεξνδξνκηθά δίθηπα,ηα νδηθά δίθηπα,ηα γξαθεία ελνηθίαζεο απηνθηλήησλ ή ηα ιεσθνξεία)απνηεινχλ άιιν έλα βαζηθφ ζηνηρείν ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα.ε νξηζκέλεο ρψξεο,ε παξαγσγή θαη ε πψιεζε παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ ζεσξείηαη κηα αθφκα δξαζηεξηφηεηα πνπ ζρεηίδεηαη κε ηνλ ηνπξηζκφ. Δληνχηνηο, κε ηνπο παξαπάλσ θιάδνπο ζπλδέεηαη θη έλα ζεκαληηθφ πξφβιεκα, ε κέηξεζε ηνπ βαζκνχ ζηνλ νπνίν ε απφδνζή ηνπο ζπκβάιεη ζηελ ηνπξηζηηθή βηνκεραλία. Σν πξφβιεκα απηφ δπζρεξαίλεη ηελ πξνζπάζεηα θαζνξηζκνχ ηεο νηθνλνκηθήο αμίαο ηνπ ηνπξηζκνχ. 2.4 ΠΛΔΟΝΔΚΣΗΜΑΣΑ Ο ηνπξηζκφο ζηε ρψξα καο, φπσο θαη φινη νη άιινη θιάδνη ηεο νηθνλνκίαο, ραξαθηεξίδεηαη απφ θάπνηα πιενλεθηήκαηα ηα νπνία εληζρχνπλ ηελ ζέζε ηεο έλαληη ησλ αληαγσληζηψλ.σα θπξηφηεξα πιενλεθηήκαηα πνπ ζπληεινχλ ζηελ πξνέιεπζε ησλ ηνπξηζηψλ ζηε ρψξα καο είλαη θπξίσο ηα παξαθάησ ρψξαο(βελεηζαλνπνχινπ Γ.Μ.,2006,ζει.40-43): Σν θπζηθφ πεξηβάιινλ ηεο ρψξαο καο,κε ηελ πινχζηα ειιεληθή θχζε θαη ηελ νκνξθηά ησλ ειιεληθψλ ηνπίσλ καο. Οη θαιέο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο θαη ην Μεζνγεηαθφ θιίκα θαηάιιειν γηα δηαθνπέο. 8

20 Ο κεγάινο αξηζκφο λεζηψλ πνπ έρνπκε κε ηελ απίζηεπηε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο θαη ηεο λεζηψηηθεο ζπγθξφηεζεο,κε ηηο ακέηξεηεο παξαιίεο ηδαληθέο γηα λα απνιαχζεη θάπνηνο ηνλ ήιην θαη ηε ζάιαζζα ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο. Σα εθαηνληάδεο κλεκεία ηνπ πνιηηηζκνχ καο, ε Διιάδα ηείλεη λα ραξαθηεξηζηεί σο κνπζείν ηεο ηζηνξίαο ηνπ πνιηηηζκνχ, δηφηη εδψ βξίζθεη θαλέλαο κλεκεία απφ φιεο ηηο επνρέο. Δπίζεο,ε πλεπκαηηθή θαιιηέξγεηα θαη ην αλαπηπγκέλν αίζζεκα θηινμελίαο ησλ Διιήλσλ επηδξνχλ ζεηηθά ζηελ ηνπξηζηηθή εηθφλα ηεο. Έλα αθφκε απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα ηνπ ηνπξηζκνχ είλαη ην κέζν κεηαθνξάο ηδεψλ αιιά θαη γλψζεο ηνπ ηξφπνπ δσήο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ θξάηνπο. Ο ηνπξίζηαο είλαη εθείλνο πνπ αλαλεψλεη ηελ ηδενινγία ησλ αηφκσλ, ζε ζέκαηα θνηλσληθά, πνιηηηθά θαη νηθνλνκηθά. Δπηζεκαίλεη ηα αδχλακα ζεκεία ελφο ζπζηήκαηνο θαη εμαλαγθάδεη ηηο ρψξεο ζην λα νξγαλψζνπλ θαιχηεξα ηε δσή ηνπο. Αθφκε,ν ηνπξηζκφο θαηαθέξλεη λα ηνλψζεη ηελ εζληθή νηθνλνκία θαη πνιιέο θνξέο νδεγεί νηθνλνκηθέο δπλάκεηο θαη νξγαληζκνχο ζην λα αλαιάβνπλ επηρεηξεκαηηθή δξάζε ζε άιινπο ρψξνπο. Καηαθέξλεη λα πξνζζέζεη ζπλάιιαγκα ζηα ηακεία κηαο ρψξαο θαη ηδηαίηεξα γηα ηηο ππαλάπηπθηεο απνηειεί εζληθφ θεθάιαην. Δπίζεο, έλα αθφκα πιενλέθηεκα ηνπ ηνπξηζκνχ είλαη νη εμαγσγέο πξντφλησλ ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο. Έηζη, ινηπφλ, ε ρψξα ππνδνρήο θαη θηινμελίαο ηνπξηζηψλ, πνπ ζηελ πξάμε είλαη ν εμαγσγέαο ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ειέγρεη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ηε δηακφξθσζε ησλ ηηκψλ ησλ πξντφλησλ ηεο, απ φηη έρεη απηή γηα ηηο ηηκέο ησλ πξντφλησλ ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο. Απνθηψληαο ηνλ έιεγρν απηψλ, ε αλαπηπζζφκελε ρψξα δελ ππφθεηηαη ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο πνπ παξνπζηάδνπλ ηα εμαγψγηκα πξντφληα ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο, νη νπνίεο κάιηζηα επηηείλνληαη ζε πεξηφδνπο νηθνλνκηθήο αζηάζεηαο ή χθεζεο. Δπηπιένλ, νη αλαπηπζζφκελεο ρψξεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ ηνπξηζκφ ζαλ κέζν νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, επλννχληαη απφ ην γεγνλφο φηη ε εηζνδεκαηηθή ειαζηηθφηεηα ζηνλ ηνπξηζκφ ζπγθξηηηθά κε απηήλ ησλ πξψησλ πιψλ θαη ησλ ηξνθίκσλ είλαη ρσξίο άιιν πςειφηεξε. Έηζη, ινηπφλ, κηθξέο απμήζεηο ζηα εηζνδήκαηα ησλ πηζαλψλ ηνπξηζηψλ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε κηα αμηφινγε αχμεζε ηφζν ησλ αθίμεψλ ηνπο φζν θαη ησλ εηζνδεκάησλ ηνπο. Απφ ηελ άιιε πάιη πιεπξά απαηηνχληαη κεγαιχηεξεο εηζνδεκαηηθέο απμήζεηο, πξνθεηκέλνπ λα απμεζνχλ ηζνδχλακα ηα θέξδε απφ ηηο πσιήζεηο πξψησλ πιψλ θαη ηξνθίκσλ. Θεσξεηηθά,ινηπφλ, ν ηνπξηζκφο θάησ απφ πξνυπνζέζεηο κπνξεί λα πξνζθέξεη ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο ζεκαληηθέο πηζαλφηεηεο γηα νηθνλνκηθή αλάπηπμε.ο βαζκφο ζηνλ νπνίν ν ηνπξηζκφο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απνηειέζεη παξάγνληα νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ζα εμαξηεζεί απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο αλαπηπζζφκελεο ρψξαο, απφ ηε 9

21 δπλαηφηεηα πνπ έρεη ε πνιηηηθή ηεο εμνπζία λα θαζνξίδεη ξεαιηζηηθνχο ζηφρνπο, δειαδή εθηθηνχο, θ αη θπξίσο απφ ηελ ηθαλφηεηα πνπ έρεη λα ηνπο πεηπραίλεη. Μηα πεηπρεκέλε, φκσο, ηνπξηζηηθή αλάπηπμε κπνξεί λα ιάβεη ρψξα κφλν φπνπ πιεξνχληαη νη αλαγθαίεο πξνυπνζέζεηο ή επηθξαηνχλ νη θαηάιιειεο ζπλζήθεο,πνπ επλννχλ ηελ επίηεπμε πξνγξακκαηηζκέλσλ ζηφρσλ ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο(ζγνπκελάθεο Γ.Νίθνο,2000,ζει.36-38). 2.5 ΜΔΙΟΝΔΚΣΗΜΑΣΑ Γπζηπρψο φκσο εθηφο απφ ηα ζεηηθά ζηνηρεία,ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ έρεη θαη θάπνηα κεηνλεθηήκαηα ηα νπνία δξνπλ αξλεηηθά ζηελ εηθφλα ηεο ρψξαο καο. Οη θπξηφηεξεο αδπλακίεο νθείινληαη ζε φξνπο γεσγξαθηθνχο, νηθνλνκηθνχο θαη νξγαλσηηθνχο θαη είλαη νη εμήο(βελεηζαλνπνχινπ Γ.Μ.,2006,ζει.40-43): Πξνβιήκαηα ζπγθνηλσληψλ θαη ησλ κέζσλ ππνδνρήο ησλ ηνπξηζηψλ, αεξνδξφκηα, ιηκάληα θηι. Απνηεινχκε αθξηβφ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ ζε ζρέζε κε άιιεο αληαγσλίζηξηεο ρψξεο. Οη επηρεηξήζεηο κέζα ζε δχν κήλεο πξνζπαζνχλ λα βγάινπλ ηα έζνδα φινπ ηνπ ρξφλνπ. Ο Διιεληθφο ηνπξηζκφο είλαη εμσζηξεθήο,δηφηη απεπζχλεηαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζηε δηεζλή πειαηεία. Δίλαη εμαξηεκέλνο δηφηη ε ηνπξηζηηθή αγνξά δηακνξθψλεηαη θπξίσο ζηα κεηξνπνιηηηθά θέληξα θαη ζηελ πίεζε ησλ πξαθηφξσλ πξνο ηνπο μελνδφρνπο. Τπάξρεη έληνλε επνρηθφηεηα ε νπνία επεξεάδεη ην θφζηνο θαη ζηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο. Μεηαθέξνληαη λένη ηξφπνη ζθέςεο θαη νκηιίαο, πνπ θαηαζηξέθνπλ ην δεζκφ κε ηελ παξάδνζε θαη αξθεηέο θνξέο νδεγνχλ ην άηνκν λα απνζηξέθεηαη ηελ ππεθνφηεηά ηνπ. Ζ κάδα ησλ ηνπξηζηψλ επηζθέπηεηαη ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο φπσο ηελ Κξήηε, ηελ Αηηηθή, ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ θαη ηνπ Ηφληνπ πειάγνπο. Ζ πξνψζεζε ηεο ρψξαο είλαη αλεπαξθήο ή ρξνληθά θαζπζηεξεκέλε. Έιιεηςε κηαο ξεαιηζηηθήο πνιηηηθήο γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. Απφ ηελ άιιε πιεπξά δελ έρεη θαηαξηηζηεί έλα νινθιεξσκέλν πξφγξακκα κε βάζε ην νπνίν ζα επηρεηξείηαη ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. Απηά θαηά θνηλή νκνινγία ζεσξνχληαη ηα θπξηφηεξα κεηνλεθηήκαηα ηεο ρψξαο καο Καηά ηελ πξνζσπηθή καο άπνςε, ην ζεκαληηθφηεξν κεηνλέθηεκα ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα, είλαη ν κεγάινο δείθηεο επνρηθφηεηαο. Θεσξεηηθά είλαη απφιπηα ινγηθφ λα πξνηηκνχληαη νη ζεξηλνί κήλεο γηα ηελ πεξίνδν δηαθνπψλ απφ ηνπο ηνπξίζηεο πνπ επηζπκνχλ λα επηζθεθηνχλ ηελ ρψξα καο,κε δεδνκέλν ηηο θαιέο θιηκαηνινγηθέο 10

22 ζπλζήθεο πνπ πξνζθέξεη ε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. Παξφια απηά, είλαη άθξσο απνγνεηεπηηθφ λα ππάξρεη ην θαηλφκελν ηεο έληνλεο επνρηθφηεηαο, ην νπνίν έρεη άκεζν απνηέιεζκα ηνπο ππφινηπνπο 8 κε 9 κήλεο ε ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα λα είλαη ειάρηζηε.ζ Διιάδα έρεη λα πξνζθέξεη πνιιά πεξηζζφηεξα απφ ειηφινπζηεο δηαθνπέο. 2.6 ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Ο ηνπξηζκφο ρσξίδεηαη ζηηο εμήο θαηεγνξίεο(βηθηπαίδεηα,2013): Δγρψξηνο ηνπξηζκφο(domestictourism):ν ηνπξηζκφο ησλ θαηνίθσλ κηαο ρψξαο φηαλ ηαμηδεχνπλ κφλν εληφο απηήο(π.ρ. έλαο Αζελαίνο πάεη ζηελ Σξίπνιε). Δμεξρφκελνο ηνπξηζκφο(outboundtourism):αθνξά ζηνπο κφληκνπο θαηνίθνπο κίαο ρψξαο νη νπνίνη ηαμηδεχνπλ ζε κία άιιε ρψξα(π. ρ. έλαο Έιιελαο πνπ ηαμηδεχεη ζηελ Γαιιία). Δγρψξηνο ηνπξηζκφο(domestictourism):ν ηνπξηζκφο ησλ θαηνίθσλ κηαο ρψξαο φηαλ ηαμηδεχνπλ κφλν εληφο απηήο(π.ρ. έλαο Αζελαίνο πάεη ζηελ Σξίπνιε). Δηζεξρφκελνο ηνπξηζκφο (inboundtourism):ν ηνπξηζκφο ησλ αιινδαπψλ νη νπνίνη ηαμηδεχνπλ ζε δεδνκέλε ρψξα(π.ρ. έλαο Γάιινο πνπ ηαμηδεχεη ζηελ Διιάδα). Γηεζλήο ηνπξηζκφο(internationaltourism):ην ζχλνιν ηνπ εηζεξρφκελνπ θαη ηνπ εμεξρφκελνπ ηνπξηζκνχ. Δζσηεξηθφο ηνπξηζκφο(internaltourism):ην ζχλνιν ηνπ εγρψξηνπ θαη ηνπ εηζεξρφκελνπ ηνπξηζκνχ Δζληθφο ηνπξηζκφο(nationaltourism):ην ζχλνιν ηνπ εγρψξηνπ θαη ηνπ εμεξρφκελνπ ηνπξηζκνχ. Ζ βαζηθή δηάθξηζε ηνπ ηνπξηζκνχ ζε θαηεγνξίεο εμαξηάηαη απφ ηελ νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία εμεηάδεηαη θαη ηνπο παξάγνληεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ην θαηλφκελν. Οη 6 βαζηθέο θαηεγνξίεο δηάθξηζεο ηνπ είλαη νη εμήο(ζγνπκελάθεο Ν.Κξαβαξίηεο Κ.,Λχηξαο Π.,1998,ζει ): Ο Μαδηθφο Ο Αηνκηθφο Ο Δζσηεξηθφο Ο Δμσηεξηθφο Ο πλερήο Καη ν Δπνρηθφο ηνπξηζκφο. Ο Μαδηθφο ηνπξηζκφο είλαη κηα ζρεηηθά λέα ηδέα πνπ πξνήιζε απφ ηελ κεγάιε άλνδν ησλ εηζνδεκάησλ κεηά ηελ Βηνκεραληθή Δπαλάζηαζε. Πξηλ απφ απηή, ηα ηαμίδηα πνιηηηζηηθνχ ή ςπραγσγηθνχ ραξαθηήξα ήηαλ απνθιεηζηηθφ πξνλφκην ιίγσλ εθιεθηψλ πεξηεγεηψλ, ζπλήζσο αξηζηνθξαηψλ. Ο Μαδηθφο ηνπξηζκφο ζεσξείηαη ε θαηεγνξία 11

23 εθείλε πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ νκαδηθφηεηα ζπκκεηνρήο ησλ ηνπξηζηψλ θαη πνπ ζε θακία πεξίπησζε δελ ζπλδέεηαη απνθιεηζηηθά κε ηνλ ηνπξηζκφ δηαθνπψλ αλαςπρήο ηχπνπ καθξάο δηακνλήο. πγθεθξηκέλα, ην άηνκν εληάζζεηαη ζε νκάδεο θαη ζπκκνξθψλεηαη πξνο νξηζκέλα ζρήκαηα ζπκπεξηθνξάο εμαζθαιίδνληαο έηζη έλα κίληκνπκ ηθαλνπνίεζεο. Σε βάζε αλάπηπμεο ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ απνηειεί ζήκεξα ην ζχζηεκα GIT (groupinclusivetour)(βηθηπαίδεηα,2013). Ο αηνκηθφο ηνπξηζκφο είλαη ην αληίζεην ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ. Ο θχξηνο ραξαθηήξαο ηνπ είλαη πεξηεγεηηθφο θαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ βνήζεζαλ θπξίσο ηα ηδησηηθά-αηνκηθά κέζα κεηαθνξάο. Ζ αλάπηπμε ηνπ αηνκηθνχ ηνπξηζκνχ βαζίδεηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα ζην ζχζηεκα IIT(individualinclusivetour)ην νπνίν πξνζθέξεη ζε κεκνλσκέλα άηνκα ηνπξηζηηθά παθέηα(βηθηπαίδεηα,2013). Ο εζσηεξηθφο ηνπξηζκφο πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηνλ ληφπην πιεζπζκφ κηαο ρψξαο κέζα ζηελ επηθξάηεηά ηεο. Σειεπηαία θνξά, ην ζέκα ηεο πηνζέηεζεο ελφο νξηζκνχ γηα ηνλ εζσηεξηθφ ηνπξηζκφ ηέζεθε ζηελ Παγθφζκηα Γηάζθεςε γηα ηνλ ηνπξηζκφ πνπ ζπγθιήζεθε ην 1980 ζηελ Μαλίια ησλ Φηιηππίλσλ απφ ηνλ Παγθφζκην νξγαληζκφ Σνπξηζκνχ, ρσξίο φκσο ζεηηθφ απνηέιεζκα. ήκεξα, θάπνηεο ρψξεο έρνπλ δψζεη έλαλ νξηζκφ γηα ηνλ ληφπην ηνπξίζηα. Οη ΖΠΑ π.ρ. νξίδνπλ ζαλ ηνπξίζηα πνπ θάλεη εζσηεξηθφ ηνπξηζκφ νπνηνδήπνηε άηνκν θεχγεη απφ ην ζπίηη ηνπ κε ζθνπφ λα επηζθεθηεί θάπνην κέξνο πνπ απέρεη ηνπιάρηζηνλ 50 κίιηα(80,48 ρηιηφκεηξα)απφ απηφ γηα νπνηνδήπνηε ιφγν εθηφο ηεο θαζεκεξηλήο ηνπ κεηάβαζεο ζηελ εξγαζία. Δίλαη αξθεηά ζεκαληηθή γηα ηελ νηθνλνκία κηαο ρψξαο δηφηη κε απηφ ην είδνο ηνπξηζκνχ ζπγθξαηείηαη ε εθξνή ζπλαιιάγκαηνο κε ηελ κε πξαγκαηνπνίεζε εμσηεξηθνχ ηνπξηζκνχ(βηθηπαίδεηα,2013). Δμσηεξηθφο ή δηεζλήο ηνπξηζκφο δεκηνπξγείηαη απφ άηνκα κηαο ρψξαο πνπ ηελ αθήλνπλ πξνζσξηλά γηα λα επηζθεθζνχλ κηα άιιε ρψξα ή ρψξεο γηα ηνπξηζηηθνχο ιφγνπο. Ο εμσηεξηθφο ηνπξηζκφο ρσξίδεηαη ζε ελεξγεηηθφ θαη παζεηηθφ. Ο δηαρσξηζκφο γίλεηαη κε βάζε ηε ξνή ρξήκαηνο δειαδή ζηνλ ελεξγεηηθφ ηνπξηζκφ γίλεηαη εηζξνή ζπλαιιάγκαηνο αληίζεηα ζηνλ παζεηηθφ ηνπξηζκφ γίλεηαη εθξνή ζπλαιιάγκαηνο(βηθηπαίδεηα,2013). Ο ζπλερήο ηνπξηζκφο δηαξθεί φιν ηνλ ρξφλν αλεμάξηεηα απφ θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζε φιεο ηηο επνρέο. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηέηνηνπ ηνπξηζκνχ είλαη ν ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο, εθζέζεσλ, πφιεο θαη κνξθσηηθφο ηνπξηζκφο(βηθηπαίδεηα,2013). Ο επνρηαθφο ηνπξηζκφο δελ δηαξθεί φιν ηνλ ρξφλν, ζε αληίζεζε κε ηνλ ζπλερή θαη νη θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο επεξεάδνπλ ηηο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο.αληηπξνζσπεπηηθέο κνξθέο ηέηνηνπ ηνπξηζκνχ είλαη ν γεληθφο,ηελ 12

24 πεξίνδν ηνπ θαινθαηξηνχ,ν ρεηκεξηλφο ηνπξηζκφο θαη ν ηνπξηζκφο παξαρείκαζεο(βηθηπαίδεηα,2013). 2.7 ΜΟΡΦΔ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Σα ηειεπηαία ρξφληα νη λέεο ηάζεηο ζηε δήηεζε ηθαλνπνηνχληαη κε πνηθηιία πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ θαη πξννξηζκψλ απφ ηηο επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα. Ζ εκθάληζε λέσλ ηάζεσλ ζηελ ηνπξηζηηθή αγνξά είρε σο απνηέιεζκα ηελ εμεηδίθεπζε κεγάινπ κέξνπο ησλ επηρεηξήζεσλ ζε δηάθνξεο κνξθέο ηνπξηζκνχ.σν απνηέιεζκα είλαη ε εκθάληζε ησλ λέσλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ,νη νπνίεο βξίζθνληαη ζηνλ αληίπνδα ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ.κχξηνο ζηφρνο ηνπο είλαη ε δηαθχιαμε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαζψο θαη ε αλάπηπμε λέσλ ζεκαηηθψλ ηξφπσλ πξνζέιθπζεο ηνπξηζηψλ θαη ε δεκηνπξγία θαηλνχξησλ ηνπξηζηηθψλ πφισλ θαη αληίζηνηρσλ ηνπξηζηηθψλ ξεπκάησλ. Οη κνξθέο ηνπ ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ είλαη πνιιέο θαη θαζεκία κπνξεί λα πάξεη ην φλνκά ηεο απφ ην εηδηθφ θίλεηξν επίζθεςεο, ην θίλεηξν εθείλν δειαδή πνπ νδεγεί ηα άηνκα λα ηαμηδέςνπλ αλαδεηψληαο ηελ ηθαλνπνίεζε κηαο ζπγθεθξηκέλεο ηνπο αλάγθεο, αιιά θαη απφ ηε κνξθή ηεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ε πνηφηεηα ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ θαη ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο(greektourism2020,2011). Ηδηαίηεξε είλαη ε παξνπζία ησλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, γηαηί κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε φια ζρεδφλ ηα ηνπξηζηηθά πεξηβάιινληα(αζηηθά αγξνηηθά, λεζηψηηθα θαη νξεηλά)σο «ε άιιε ιχζε» ζηελ πξνζπάζεηα εδξαίσζεο, ζηαζεξνπνίεζεο θαη βησζηκφηεηαο δηαθνξεηηθνχ ηχπνπ πξννξηζκψλ. Οη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ δηαθξίλνληαη γηα ηε δηαθνξεηηθφηεηα ηεο ηνπξηζηηθήο δήηεζεο, ηνλ δηαθνξεηηθφ ηξφπν νξγάλσζεο θαη,θπξίσο, γηα ηε δηαθνξεηηθή θηινζνθία απφ ηελ νπνία δηέπνληαη.ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εηδηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ ζπγθαηαιέγνληαη ηα εμήο(βειηζζαξίνπ,2000,ζει.30): Σν θίλεηξν πνπ δηαθνξνπνηεί ηε κνξθή ηνπξηζκνχ Ζ αλάινγε ππνδνκή γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ εηδηθψλ ηνπξηζηηθψλ αλαγθψλ 13

25 Ζ πξνζαξκνζκέλε ζηηο εηδηθέο ηνπξηζηηθέο αλάγθεο νξγάλσζε Ζ ζηφρεπζε ζε ζπγθεθξηκέλα ηκήκαηα ηεο αγνξάο. Ζ θηινζνθία ησλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ δνκείηαη ζε 5 άμνλεο(σηεξηάδεο Μάξηνο-Φαξζαξή Ησάλλα,2009,ζει.42): Σελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο Σελ πξνζηαζία ηεο θνηλσληθνπνιηηηθήο θιεξνλνκηάο ηνπ πξννξηζκνχ Σε δηαζθάιηζε ηεο θαιήο αλαςπρήο ησλ επηζθεπηψλ Σελ ελεξγή ζπκκεηνρή θαη δξαζηεξηνπνίεζε ησλ ηνπξηζηψλ Σν φθεινο γηα ηελ ηνπηθή νηθνλνκία Γηάθνξεο εηδηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ έρνπλ αλαπηπρζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα απνηειψληαο έηζη ην λέν πξφηππν ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο πνπ ηείλεη λα δηαδερζεί ην κνληέιν ηνπ καδηθνχ νξγαλσκέλνπ ηνπξηζκνχ. 14

26 Δηθφλα ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΟ ΣΟΤΡΙΜΟ Ο ελαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο είλαη έλα είδνο ηνπξηζκνχ πνπ δεκηνπξγήζεθε θαη εμειίρζεθε ηα ηειεπηαία 30 ρξφληα. Ο φξνο ελαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο πξσηνεκθαλίζηεθε ζηνλ Οηθνπκεληθφ πλαζπηζκφ γηα ηνλ ηνπξηζκφ ζηνλ Αλαπηπζζφκελν Κφζκν(ECTWT),o νπνίνο ηδξχζεθε ην Ο Δλαιιαθηηθφο Σνπξηζκφο είλαη έλα λέν είδνο ηνπξηζκνχ θαη πεξηιακβάλεη ην ζχλνιν ησλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ, νη νπνίεο δηαθξίλνληαη αλάινγα κε ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο,ηηο πξνηηκήζεηο θαη ηα θίλεηξα ησλ ηνπξηζηψλ θαη απνζθνπεί ζηελ πξνζέιθπζε ηνπξηζηψλ κε εηδηθά ελδηαθέξνληα νη νπνίνη αλαδεηνχλ άιιεο κνξθέο ηνπξηζκνχ πέξα ηνπ παξαδνζηαθνχ θαη ζπκβάιινπλ ζηελ αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο δήηεζεο πέξα ησλ επνρηθψλ κελψλ(espa.gr,2013). Οη κνξθέο ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ είλαη νη εμήο(etmagazine,2013): 15

27 Σνπξηζκφο πγείαο Ηακαηηθφο ηνπξηζκφο Σνπξηζκφο επεμίαο Θεξαπεπηηθφ-Ηακαηηθφ Σνπξηζκφο νκνξθηάο-κνζκεηηθή Ηαηξηθή Θξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο Αγξνηνπξηζκφο Οηθνηνπξηζκφο πλεδξηαθφο ηνπξηζκφο Αζιεηηθφο ηνπξηζκφο Κνηλσληθφο ηνπξηζκφο Δθπαηδεπηηθφο ηνπξηζκφο Δθζεζηαθφο ηνπξηζκφο Σνπξηζκφο θηλήηξσλ Δπαγγεικαηηθφο ηνπξηζκφο Θεκαηηθφο ηνπξηζκφο Αζηηθφο ή ηνπξηζκφο ησλ πφιεσλ Σνπξηζκφο ππαίζξνπ Πεξηεγεηηθφο ηνπξηζκφο Πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο Οξεηλφο ηνπξηζκφο Υεηκεξηλφο ηνπξηζκφο Οξεηβαηηθφο ηνπξηζκφο Σνπξηζκφο πεξηπέηεηαο Θαιάζζηνο ηνπξηζκφο Δηθφλα 3 Ζ Διιάδα ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο ηεο ηνπνζεζίαο έρεη εμαηξεηηθφ θαη ζπάλην θπζηθφ πινχην φπσο επίζεο πνιηηηζηηθφ θαη ηζηνξηθφ, ηα νπνία εάλ εθκεηαιιεπηνχλ θαη πξνβιεζνχλ κε ζσζηφ ηξφπν θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ήδε θεκηζκέλε θηινμελία ηεο, ζα θαηαθέξεη ηελ αλάπηπμε ησλ δηάθνξσλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ θαη ηελ επηκήθπλζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ ζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο.γηα κία ηνπξηζηηθή ρψξα φπσο είλαη ε Διιάδα ε αλάπηπμε θαη ε πξνψζεζε ηνπ ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία ιφγσ ηνπ φηη απηφ ην είδνο ηνπξηζκνχ απνηειεί πξφζζεην εηζφδεκα γηα ην θξάηνο, ν ηνπξηζκφο είλαη ν κφλνο ηνκέαο πνπ ε Διιάδα κπνξεί λα είλαη παγθνζκίσο αληαγσληζηηθή, ήδε ην θξάηνο ηα ηειεπηαία έηε γηα λα εληζρχζεη ηελ πξνψζεζε απηνχ 16

28 ηνπ είδνπο ηνπξηζκνχ βνεζάεη ηνπο επηρεηξεκαηίεο κε δηάθνξα παθέηα ζηήξημεο έηζη ψζηε λα δεκηνπξγνχλ θαηάιιειεο ππνδνκέο θαη ππεξεζίεο ζρεηηθέο κε ηνλ ελαιιαθηηθφ ηνπξηζκφ, επίζεο ππνινγίδεηαη φηη ην 40% ηεο κειινληηθήο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο ζα πξνέιζεη απφ ηνλ ηνπξηζκφ νπφηε έλα κεγάιν πνζνζηφ απφ ηηο επηδνηήζεηο ηνπ λένπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ ζα πξέπεη λα επελδπζεί απνθιεηζηηθά ζηνλ ηνπξηζκφ(investingreece.gov.gr,2008,δσδ,2012).σν ζχλνιν ησλ εζφδσλ ηεο Διιάδαο απφ ηνλ ηνπξηζκφ είλαη κεγαιχηεξν απφ ην ζχλνιν ηεο αμίαο ησλ εμαγσγψλ ηεο, ησλ πξντφλησλ φζν θαη ησλ ππεξεζηψλ ηεο θαη θαιχπηεη πεξίπνπ ην 40% ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ ηζνδπγίνπ ησλ εμσηεξηθψλ ηεο πιεξσκψλ(γεκήηξεο ηαζφπνπινο,2006). Δηθφλα ΑΝΑΛΤΗ ΜΟΡΦΩΝ ΣΟΤΡΙΜΟΤ Ζ πεξηνρή ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο,ιφγσ ηεο πνιππνηθηιίαο θαη ηεο πνιπκνξθηθφηεηαο ησλ ηνπξηζηηθψλ ηεο πφξσλ πνπ πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ,αθελφο θαη ηεο ρξνληάο ζέζεο ηεο ζην νηθνλνκηθφ θαη γεσπνιηηηθφ πεξηζψξην αθεηέξνπ είρε έλα αξγνπνξεκέλν μεθίλεκα ζηνλ ηνκέα ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. απηή ηελ ππνελφηεηα ζα αλαιχζνπκε ηηο κνξθέο ηνπξηζκνχ πνπ κπνξνχλ λ αλαπηπρζνχλ ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, κε βάζε ηνπο δηαζέζηκνπο ηνπξηζηηθνχο πφξνπο θαη ην πθηζηάκελν ηνπξηζηηθφ πξντφλ. 17

29 ΣΟΤΡΗΜΟ ΤΓΔΗΑ-ΗΑΜΑΣΗΚΟ ΣΟΤΡΗΜΟ Ο Ηακαηηθφο ηνπξηζκφο απνηειεί ηκήκα ηνπ ηνπξηζκνχ πγείαο εμειίζζεηαη ζε κηα απφ ηηο ζεκαληηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ. Σα άηνκα πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε κνξθή απηή ηνπξηζκνχ έρνπλ ζαλ θίλεηξφ ηνπο ηελ απνθαηάζηαζε ηεο θπζηθήο ηνπο θαηάζηαζεο. Ζ αγνξά ηνπ ηνπξηζκνχ πγείαο είλαη ζεκαληηθή ζηελ Γπηηθή θαη Κεληξηθή Δπξψπε. ηελ Διιάδα κφιηο ηα ηειεπηαία 10 ρξφληα μεθίλεζε έλα ηνπξηζηηθφ ξεχκα ηεο κνξθήο απηήο, κε ηελ έλλνηα φηη ε ξνή ησλ ζεκεξηλψλ «θαηαλαισηψλ» ηνπ ηακαηηθνχ ηνπξηζκνχ δηαθέξεη απφ ηνπο αληίζηνηρνπο ηνπξίζηεο ηεο πξνεγνχκελεο δεθαεηίαο. ηηο κέξεο καο δηαθξίλνπκε κηα ζχλζεζε πειαηείαο αηφκσλ απνθιεηζηηθά δεχηεξεο θαη ηξίηεο ειηθίαο, πνπ αλήθεη ζε κεζναλψηεξα θνηλσληθννηθνλνκηθά ζηξψκαηα θαη θάλεη ρξήζε εηδηθψλ εγθαηαζηάζεσλ πδξφ - ινπηξν-ζαιαζζν-αεξνζεξαπείεο πνπ πιαηζηψλνπλ θαηά θαλφλα ηηο θιαζζηθνχ ηχπνπ εγθαηαζηάζεηο γηα ηακαηηθνχο ζθνπνχο. Παιαηφηεξα,ε πειαηεία ηνπ ηακαηηθνχ ηνπξηζκνχ απαξηίδνληαλ απνθιεηζηηθά απφ άηνκα ηξίηεο ειηθίαο πνπ αλήθαλ θπξίσο ζε κεζναλψηεξα θνηλσληθννηθνλνκηθά ζηξψκαηα. Ζ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο δηαζέηεη ζήκεξα έλαλ ζεκαληηθφ αξηζκφ απφ ηακαηηθέο πεγέο. Ο φγθνο ησλ επηζθεπηψλ πνπ αλήθεη φκσο ζηελ κεζνθαηψηεξε θνηλσληθννηθνλνκηθή ηάμε εμππεξεηείηαη ζε εγθαηαζηάζεηο πνπ είλαη είηε απαξραησκέλεο, είηε απέρνπλ ζεκαληηθά απφ φ, ηη ζεσξείηαη ζήκεξα ζχγρξνλε εγθαηάζηαζε εμππεξέηεζεο ηνπξηζηψλ ηακαηηθνχ-ζεξαπεπηηθνχ ηνπξηζκνχ. Μηα αλάπηπμε ηνπ ζεξαπεπηηθνχ-ηακαηηθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηθέξεηα ζα εμππεξεηνχζε θχξηα ηελ δήηεζε εληφο ησλ νξίσλ ηεο ρψξαο. Ζ δήηεζε απφ ην εμσηεξηθφ θξίλεηαη σο ειάρηζηα πηζαλή. 18

30 Εικόνα 5 ΣΟΤΡΗΜΟ ΠΔΡΗΠΔΣΔΗΑ Ο ηνπξηζκφο πεξηπέηεηαο αλαθέξεηαη ζε κηα κνξθή ηνπξηζκνχ κε έληνλν ην ζηνηρείν ηνπ αγλψζηνπ, ηνπ απξνζδφθεηνπ, ησλ εθπιήμεσλ. Οη ζπλεζηζκέλεο κνξθέο ηνπξηζκνχ πεξηπέηεηαο ζηε ρψξα καο ζρεηίδνληαη κε δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξνυπνζέηνπλ ζεκαληηθή θφπσζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζε πιαίζην αζιεηηθνχ ηχπνπ δξαζηεξηνηήησλ.οη πην γλσζηέο είλαη ην rafting,ην canoeing,νη αζθήζεηο πξνζαλαηνιηζκνχ, ε πεδνπνξία ζε γλσζηέο ή άγλσζηεο πεξηνρέο θ.α. Σα άηνκα πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηνλ ηνπξηζκφ πεξηπέηεηαο είλαη ζπλήζσο λένη ζηελ ειηθία, θάηνηθνη αζηηθψλ θέληξσλ θαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ειεχζεξνη επαγγεικαηίεο θαη ζηειέρε επηρεηξήζεσλ, φπσο έδεημαλ ηα απνηειέζκαηα ζρεηηθψλ εξεπλψλ ζην εμσηεξηθφ. ηελ Διιάδα παξαηεξείηαη απμαλφκελν ελδηαθέξνλ γηα ηε κνξθή απηή ηνπξηζκνχ πνπ πξνέξρεηαη θπξίσο απφ ηνπο θαηνίθνπο κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ ηεο ρψξαο(αζήλα, Θεζζαινλίθε).Ζ απάληεζε ζηε δήηεζε απηή γίλεηαη απφ εμεηδηθεπκέλα πξαθηνξεία πνπ νξγαλψλνπλ κηθξήο δηάξθεηαο ηαμίδηα πεξηπέηεηαο, πξνζθέξνληαο παξάιιεια θαη ηνλ αλαγθαίν, εμνπιηζκφ γηα θάπνηεο απφ ηηο κνξθέο ηνπ ηνπξηζκνχ απηνχ. Ζ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο δηαζέηεη ζε κεγάιν βαζκφ ηνπο πφξνπο εθείλνπο πνπ είλαη αλαγθαίνη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ πεξηπέηεηαο. Γηαζέηεη εληππσζηαθνχο νξεηλνχο φγθνπο,δαζψδεηο εθηάζεηο, νξεηλά κνλνπάηηα, ηνλ 19

31 πνηακφ Νέζην ζε νξηζκέλα ηκήκαηα ηνπ νπνίνπ ήδε ζήκεξα πξαγκαηνπνηνχληαη δξαζηεξηφηεηεο ηνπξηζκνχ πεξηπέηεηαο θαη γεληθφηεξα έλα θπζηθφ απφζεκα πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη πςεινχ βαζκνχ ηθαλνπνίεζε ζηνπο ιάηξεηο ηνπ ηνπξηζκνχ πεξηπέηεηαο. Εικόνα 6 ΤΝΔΓΡΗΑΚΟ ΣΟΤΡΗΜΟ ην ζπλεδξηαθφ ηνπξηζκφ ππάγνληαη θάζε είδνπο νξγαλσκέλεο εθδειψζεηο φπσο ζπλέδξηα ή ζπλαληήζεηο κε κεγάιν ή κηθξφ αξηζκφ ζπκκεηερφλησλ θαη ζε νπνηνδήπνηε επίπεδν :ηνπηθφ,πεξηθεξεηαθφ,εζληθφ ή δηεζλέο. Δπεηδή ν ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο είλαη πεξηνξηζκέλεο δηάξθεηαο(δχν έσο ηέζζεξηο εκέξεο ζπλήζσο)είλαη ζπλεζηζκέλν λα ζπλδπάδεηαη κε θάπνηεο άιιεο κνξθέο ηνπξηζκνχ φπσο π.ρ. πνιηηηζηηθφ ηνπξηζκφ(dickinson,1996),ή κε κνξθέο ηνπξηζκνχ πνπ έρνπλ θάπνηα ζρέζε κε ην βαζηθφ ζέκα ηνπ ζπλεδξίνπ π.ρ. ζξεζθεπηηθφ νηθνηνπξηζκφ. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ είλαη ε δεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο ππνδνκήο θαη αλσδνκήο θαη εηδηθφηεξα ε χπαξμε ζπλεδξηαθψλ θέληξσλ κε θαηάιιειν εμνπιηζκφ θαη βνεζεηηθνχο ρψξνπο αηζνπζψλ ζπλεδξίσλ ζε μελνδνρεία θ.α.δθηφο απφ ηελ ππνδνκή ζεκαληηθφ ζηνηρείν απνηειεί θαη ε νξγαλσηηθή ππνζηήξημε πνπ κε ζχγρξνλε ηερλνγλσζία θαη εθαξκνγέο κάξθεηηλγθ ζα θαηνξζψζεη λα ππνζηεξίμεη κεγάιεο θαη κηθξφηεξεο δηνξγαλψζεηο. 20

32 ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο πθίζηαληαη ζήκεξα ππνδνκέο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζε νξηζκέλεο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο θαη ηεο Καβάιαο, νη νπνίεο πξνβιέπεηαη λα εθζπγρξνληζηνχλ θαη λα επεθηαζνχλ, θαζψο επίθεηηαη θαη ε θαηαζθεπή κεγάινπ ζπλεδξηαθνχ θέληξνπ ζηελ Κνκνηελή. ηελ αγνξά ηνπ ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ Πεξηθέξεηα ζπκβάιιεη ε χπαξμε εθπαηδεπηηθψλ ηδξπκάησλ(αδη,σδη)ζε αζηηθά θέληξα, Ννζνθνκεία θαη άιισλ ηδξπκάησλ θαη ππεξεζηψλ. Ζ ελίζρπζε ηεο κνξθήο απηήο ηνπξηζκνχ εθηφο ηνπ ππξήλα ησλ ηδξπκάησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ πξναλαθέξζεθαλ νθείιεη λα ζπλδπαζηεί κε ζεκαηηθά παθέηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπξηζηηθνχο πφξνπο ηεο Πεξηθέξεηαο,νη νπνίνη βξίζθνληαη ζε αθζνλία θαη έρνπλ κεγάιε αμία(π.ρ. θπζηθνί πφξνη,πγξνβηφηνπνη θαη άιιεο πεξηνρέο εηδηθήο πξνζηαζίαο θιπ). Σν ηειεπηαίν ζα επηηξέςεη ηελ αλάπηπμε κηαο αγνξάο ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ Πεξηθέξεηα ε νπνία βξίζθεηαη νχησο ή άιισο ζε αλάπηπμε ζηε ρψξα καο θαη ζα επηηξέςεη ζηελ Πεξηθέξεηα λα ζπγθαηαιερζεί κεηαμχ ησλ επηινγψλ ηεο δηνξγάλσζεο ζπλεδξηψλ. Εικόνα 7 21

33 ΘΑΛΑΗΟ ΣΟΤΡΗΜΟ Ζ βαζηθή κνξθή ηνπξηζκνχ πνπ έρεη αλαπηπρζεί ζηελ Διιάδα,είλαη φπσο έρεη αλαιπζεί, ν παξαζεξηζηηθφο-παξαζαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε άκεζεο δξαζηεξηφηεηεο ζηελ ζάιαζζα. Παξά ην γεγνλφο φηη έλα αλάινγν ηνπξηζηηθφ πξντφλ πξνθέξεηαη θαη απφ άιιεο αληαγσληζηηθέο πξνο ηελ Διιάδα ρψξεο πνπ βξέρνληαη απφ ηελ Μεζφγεην, έρεη πιένλ αλαγλσξηζηεί φηη έλα απφ ηα ζπγθξηηηθά ηεο πιενλεθηήκαηα είλαη ην Αξρηπέιαγνο ηνπ Ηνλίνπ θαη θπζηθά εθείλν ηνπ Αηγαίνπ Πειάγνπο κε ηα πνιπάξηζκα λεζηά ηνπ. Σν Αξρηπέιαγνο ηνπ Αηγαίνπ απνηειεί ηελ ηδαληθή πεξίπησζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ θαη ήδε ζήκεξα ε κνξθή απηή ηνπξηζκνχ πξαγκαηνπνηείηαη κε ζθάθε αλαςπρήο δηαθφξσλ ηχπσλ, ηδησηηθά ή λαπισκέλα θάζε είδνπο π.ρ ζαιακεγνχο,ηζηηνθφξα,ηαρχπινα θιπ. Ζ ζεκαληηθή δηάζηαζε πνπ παίξλεη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο πξνθάιεζε ην ελδηαθέξνλ ηεο πνιηηείαο γηα ηελ αλάπηπμή ηνπ κεηαμχ άιισλ δηφηη νη ηνπξίζηεο ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ αλήθνπλ θαηά θαλφλα ζε κεζναλψηεξα θνηλσληθννηθνλνκηθά ζηξψκαηα θαη δηφηη ε θαηά θεθαιήλ δαπάλε είλαη πςειή. ηα πιαίζηα ηνπ ελδηαθέξνληνο απηνχ,πινπνηνχληαη πξνγξάκκαηα θαηαζθεπήο θαη εθζπρξνληζκνχ καξηλψλ γηα ηνλ ειιηκεληζκφ θαη ηελ εμππεξέηεζε θαη ηνλ αλεθνδηαζκφ ησλ ζθαθψλ απηψλ. Ζ ζεκεξηλή ππνδνκή ηεο ρψξαο ζε καξίλεο είλαη ζεκαληηθή, πζηεξεί ελ ηνχηνηο ζε ζρέζε κε άιιεο αληαγσλίζηξηεο ρψξεο πνπ δελ δηαζέηνπλ αλάινγνπο πφξνπο(π. ρ Ηζπαλία).Οη θαηαζθεπέο απηέο είλαη απαξαίηεηεο θαη απαηηνχλ πην ζπγθεθξηκέλα ηε δεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο ππνδνκήο θαη αλσδνκήο πνπ είλαη ζπλήζσο πνιχ πςεινχ θφζηνπο. Ζ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο κπνξεί λα ζεσξεζεί σο ε νξνθή ηεο δψλεο αλάπηπμεο ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ηεο ρψξαο πξνο βνξξά.ήδε ζηε Θάζν πξνρσξά ν εθζπγρξνληζκφο ηεο πθηζηάκελεο καξίλαο. Ζ νινθιήξσζε ελφο δηθηχνπ θαηαζθεπψλ καξίλσλ, ζαιάζζησλ θαηαθπγίσλ θαη άιισλ αγθπξνβνιηψλ θαηά κήθνο ηεο αθηνγξακκήο απφ ηελ Καβάια θαη αλαηνιηθά κέρξη ηελ Αιεμαλδξνχπνιε κπνξεί λα επηηεπρζεί ρσξίο κεγάιεο δαπάλεο ή ππνδνκέο(π.ρ Παιηφ Ληκάλη Καβάιαο)θαη λα απνηειέζεη ηελ Θξπαιιίδα γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζην Βφξεην Αηγαίν. 22

34 Εικόνα 8 ΘΡΖΚΔΤΣΗΚΟ ΣΟΤΡΗΜΟ Ο Θξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο απνθιείεη κε ηε ζεηξά ηνπ κηα κνξθή ηνπξηζκνχ ε νπνία έρεη δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο. ηνλ ζξεζθεπηηθφ ηνπξηζκφ ζα εληάμνπκε ηηο κεηαθηλήζεηο αηφκσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη γηα ιφγνπο πξνζθπλεκαηηθνχο, δειαδή γηα ζξεζθεπηηθνχο θαη ιαηξεπηηθνχο ζθνπνχο. ηελ θαηεγνξία ηνπ ζξεζθεπηηθνχ ηνπξηζκνχ ζα εληάμνπκε θαη ηα άηνκα εθείλα πνπ επηζθέπηνληαη κλεκεία κε ζξεζθεπηηθή αμία θαη πνπ ζπλδπάδνπλ έλα ελδηαθέξνλ θαη γηα ηελ πνιηηηζκηθή δηάζηαζε ησλ κλεκείσλ απηήο(ηζηνξηθή, αξρηηεθηνληθή, ιανγξαθηθή θιπ)παξάιιεια κε ηε ζξεζθεπηηθή. Πνιχ ζπρλά νη κεηαθηλήζεηο πξνζθπλεηψλ(ή ζξεζθεπηηθψλ ηνπξηζηψλ)γίλνληαη πξνθεηκέλνπ απηνί λα ιάβνπλ κέξνο ζε ζξεζθεπηηθέο εθδειψζεηο θαη ηειεηέο. Αλ θαη δελ πθίζηαληαη εμεηδηθεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηηο ξνέο ησλ ζξεζθεπηηθψλ ηνπξηζηψλ,ε αγνξά ηνπ ζξεζθεπηηθνχ-πξνζθπλεκαηηθνχ ηνπξηζκνχ θξίλεηαη ζηελ Διιάδα ζαλ κηα αγνξά πνπ έρεη κηα απμαλφκελε ηάζε ηα ηειεπηαία 10 ρξφληα.ζ αγνξά απηή ζπληίζεληαη απφ άηνκα ειηθίαο 50 θαη άλσ ζηελ πιεηνςεθία ηνπο, νη νπνίνη αμηνπνηνχλ ζπλήζσο ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηνπο πξνζθέξνπλ ηα πξνγξάκκαηα θνηλσληθνχ ηνπξηζκνχ ή ζπκκεηέρνπλ νκαδηθά κέζα απφ νξγαλσκέλνπο ζπιιφγνπο ή ηηο ηνπηθέο ηνπο ελνξίεο. 23

35 Παξάιιεια κε ην παξαπάλσ ηκήκα πνπ δηαθηλείηαη κε νκαδηθφ ηξφπν, ππάξρεη έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο κεκνλσκέλσλ επηζθεπηψλ νη νπνίνη αμηνπνηνχλ ηελ παξνπζία ηνπο εθεί γηα άιινπο ιφγνπο θαη ζπκκεηέρνπλ ζηηο δηαδηθαζίεο ηνπ ζξεζθεπηηθνχ ηνπξηζκνχ. Ζ θίλεζε πξνζθπλεηψλ ή ζξεζθεπηηθψλ ηνπξηζηψλ ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο απαξηίδεηαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά απφ εκεδαπνχο. ε φηη αθνξά ηνπο αιινδαπνχο, παξαηεξείηαη κηα κηθξή θηλεηηθφηεηα πιελ φκσο ζηαζεξή ηα ηειεπηαία ρξφληα,πνπ αλαπηχζζεηαη θπξίσο ζηα πιαίζηα ηνπ ζέκαηνο «ηα βήκαηα ηνπ Απνζηφινπ Παχινπ». Οη πφξνη γηα ηε κνξθή απηή ηνπ ηνπξηζκνχ είλαη ζεκαληηθνί θη σο πξνο ηελ πνηνηηθή αιιά θαη σο πξνο ηελ πνζνηηθή ηνπο δηάζηαζε,θαζψο ε πεξηνρή δηαζέηεη έλα ζεκαληηθφ αξηζκφ Μνλαζηεξίσλ, θπξίσο ζην Παγγαίν θαη Παππίθην ξνο, θαη εθθιεζηαζηηθψλ κλεκείσλ.ηδηαίηεξε αλαθνξά ζα πξέπεη λα γίλεη ζην δίθηπν ησλ εθθιεζηαζηηθψλ κνπζείσλ πνπ έρνπλ ηδξπζεί ζηα ζεκαληηθφηεξα αζηηθά θέληξα ηεο Πεξηθέξεηαο θαη κπνξνχλ λα πξνζειθχζνπλ επηζθέπηεο κε ζξεζθεπηηθά-πνιηηηζκηθά θίλεηξα πέξα απφ εθείλνπο πνπ πξνζέξρνληαη απφ ζξεζθεπηηθά-πξνζθπλεκαηηθά θίλεηξα(hanefors θαη Mossberg,1998). Σν δίθηπν ησλ «εθθιεζηαζηηθψλ κνπζείσλ» κπνξεί λα απνηειέζεη έλα βαζηθφ ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ζεκαηηθψλ παθέησλ ηνπξηζκνχ πνπ πξννξίδνληαη θπξίσο γηα αιινδαπνχο επηζθέπηεο. ε φηη αθνξά ζηελ Πεξηθέξεηα, θαηαιήγνπκε φηη ν ζξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο έρεη πξννπηηθέο αλάπηπμεο.οη πξννπηηθέο απηέο απνξξένπλ απφ ην γεγνλφο φηη νη ξνέο ησλ πξνζθπλεηψλ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε εθηφο ηνπξηζηηθήο αηρκήο πεξηφδνπο θαη φηη επαξθνχλ γηα ηε ζπληήξεζε θαη αλάπηπμε ησλ πφξσλ ζξεζθεπηηθνχ ηνπξηζκνχ πνπ ππάξρνπλ ζήκεξα ζηελ Πεξηθέξεηα. Ζ κέρξη ηψξα δξαζηεξηφηεηα ηνπ ζξεζθεπηηθνχ ηνπξηζκνχ αθνξά απνθιεηζηηθά ηνλ ρξηζηηαληθφ θφζκν θαη ηε ρξηζηηαληθή ιαηξεία.θα πξέπεη φκσο λα ζεκεησζεί θαη ε πξννπηηθή αλάπηπμεο ζξεζθεπηηθνχ ηνπξηζκνχ κνπζνπικαληθήο ιαηξείαο ζε κηα ζπλεξγαζία κε ηε γεηηνληθή Σνπξθία.Οη πφξνη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ απηνχ ζηελ Πεξηθέξεηα είλαη επαξθείο θαη ζεκαληηθνί,θαζψο ππάξρεη έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο κνπζνπικαληθψλ κλεκείσλ(π.ρ. Γηδπκφηεηρν). 24

36 Εικόνα 9 ΑΓΡΟΣΟΤΡΗΜΟ Ο Αγξνηνπξηζκφο αλαθέξεηαη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ππαίζξηαο αλαςπρήο θαη ηνπξηζκνχ πνπ αλαπηχζζνληαη ζηνλ αγξνηηθφ ρψξν θαη εληάζζνληαη ζην πιαίζην ηνπ αγξνηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηεο αγξνηηθήο δσήο. πγθεθξηκέλα αλαθέξεηαη ζε κνξθέο ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ εληάζζνληαη νξγαληθά θαη αξκνληθά ζην ηνπηθφ πεξηβάιινλ ηεο ππαίζξνπ, δξνπλ ζπκπιεξσκαηηθά θαη παξάιιεια κε ηηο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηνλ αγξνηηθφ ρψξν θαη δεκηνπξγνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο ζηνπο θαηνίθνπο ηεο ππαίζξνπ γηα ηελ απφθηεζε ελφο πξφζζεηνπ εηζνδήκαηνο. χκθσλα κε ηελ δηεζλή πξαθηηθή θαη εκπεηξία, ν Αγξνηνπξηζκφο δηαθξίλεηαη ζε δχν ηχπνπο: Α. ε εθείλνλ πνπ θαιχπηεη ππνδνρή θαη θηινμελία ηνπξηζηψλ ζε αγξνθηήκαηα,φπνπ νη θηινμελνχκελνη ζπκκεηέρνπλ ζηελ δσή ησλ αγξνηψλ θαη ζηηο αγξνηηθέο δξαζηεξηφηεηεο γεληθφηεξα. Β. ε εθείλνλ πνπ αθνξά ζηε δεκηνπξγία ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ θαη ελνηθηαδφκελσλ δσκαηίσλ ζε εμσαζηηθνχο ζρεκαηηζκνχο, φρη απαξαίηεηα αγξνηηθνχ ραξαθηήξα θαη ηελ θηινμελία ηνπξηζηψλ ζε απηά.ο ηχπνο απηφο είλαη γλσζηφο ζην εμσηεξηθφ σο Bed and Breakfast. 25

37 Ζ αλάπηπμε ηνπ Αγξνηνπξηζκνχ ζε νπνηαδήπνηε πεξηνρή, πξνυπνζέηεη ηελ δεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο εθείλεο ηερληθήο θαη ηδηαίηεξα ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο θαη αλσδνκήο θαη θχξηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ(θπζηθψλ θαη αλζξσπνγελψλ) πφξσλ ηεο πεξηνρήο κε ηελ ηαπηφρξνλε πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. ζνλ αθνξά ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ειήθζε ππφςε ν αγξνηηθφο ραξαθηήξαο ηεο πεξηνρήο, φπσο πξνθχπηεη απφ ηελ δηάξζξσζε θαη εμέιημε ηνπ Πεξηθεξεηαθνχ Αθαζάξηζηνπ Πξντφληνο θαη ηελ ζεηηθή εκπεηξία απφ ηελ πινπνίεζε ησλ Κ.Π.Leader 1,2, ζηελ πεξηνρή θαη πξνέθπςε ην ζπκπέξαζκα φηη ν Αγξνηνπξηζκφο απνηειεί κηα πξφζθνξε γηα αλάπηπμε κνξθή ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή. Σέινο, θξίλεηαη ζεκαληηθή ε παξάιιειε αλάπηπμε θαη εκβάζπλζε ηνπ ζεζκνχ ηνπ Αγξνηνπξηζηηθνχ(γπλαηθείνπ ή λεαληθνχ)πλεηαηξηζκνχ κε ζθνπφ ηελ παξαγσγή, πξνψζεζε θαη δηάζεζε ηνπηθψλ πξντφλησλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ θαη ην ηνπηθφ αγξνηνπξηζηηθφ πξντφλ ζα εκπινπηηζζεί κε επηπιένλ δξαζηεξηφηεηεο(π. ρ γεπζηγλσζία ηνπηθψλ θαγεηψλ, γιπθψλ θαη θξαζηψλ, επηζθέςεηο ζε παξαδνζηαθέο αγξνβηνηερληθέο κνλάδεο θαη πξφηππα αγξνθηήκαηα)θαη ηα ηνπηθά πξντφληα ζα εμαζθαιίζνπλ έλα επηπιένλ θαλάιη δηάζεζεο θαη πξνψζεζεο, δεκηνπξγψληαο πνιιαπιαζηαζηηθά νθέιε γηα ηελ ηνπηθή αγξνηηθή νηθνλνκία(bitner θαη Booms,1982)(Ηαθσβίδνπ,Ο.1988). ΟΗΚΟΣΟΤΡΗΜΟ Εικόνα 10 Ο Οηθνηνπξηζκφο απνηειεί κηα κνξθή ηνπξηζκνχ πνπ εκπλέεηαη θπξίσο απφ ηε θπζηθή ηζηνξία κηαο πεξηνρήο, αιιά θαη απφ ηηο ηνπηθέο πνιηηηζηηθέο παξαδφζεηο. Δίλαη γεληθφηεξα ν ηνπξηζκφο ζηε θχζε, νπνίνο ζπκβάιιεη ζηελ πξνζηαζία ηεο δηνρεηεχνληαο 26

38 νηθνλνκηθνχο πφξνπο ζηηο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο, δεκηνπξγψληαο έηζη ζέζεηο εξγαζίαο γηα ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο θαη πξνζθέξνληαο πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε. Παξάιιεια ν Οηθνηνπξηζκφο αλαδεηθλχεη ην θπζηθφ ηνπίν θαη ηνλ πνιηηηζκφ, πξνεθηείλεη ηελ γλψζε θαη θαηαλφεζε πνπ έρνπλ νη ηνπξίζηεο γη απηά, πξνσζεί ηελ πξνζηαζία ηεο θχζεο θαη ζπκβάιιεη ζηελ επεκεξία ησλ ληφπησλ. Ο Οηθνηνπξηζκφο είλαη ν ηαρχηεξα εμειηζζφκελνο ηνκέαο ηεο παγθφζκηαο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο(gee θαη Fayos-Sola,1999).ηελ ρψξα καο ν Οηθνηνπξηζκφο δελ παξνπζηάδεη ηελ αλάπηπμε πνπ παξαηεξείηαη δηεζλψο, φκσο είλαη ελζαξξπληηθή ε ηάζε αλάπηπμεο πνπ παξαηεξείηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα. ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ππάξρνπλ πνιιέο πεξηνρέο νη νπνίεο δηαζέηνπλ πινχζην νηθνηνπξηζηηθφ απφζεκα(π. ρ ηα ηελά θαη ην Γέιηα ηνπ Νέζηνπ,ηα Γάζε ηνπ Οξεηλνχ γθνπ ηεο Ρνδφπεο,ην Γάζνο ηεο Γαδηάο, νη Ληκλνζάιαζζεο ηεο Βηζησλίδαο θαη ηνπ Μεηξηθνχ θαη ην Γέιηα ηνπ Έβξνπ) θαη ζηηο νπνίεο παξαηεξνχληαη νηθνηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ή πθίζηαληαη νη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αλάπηπμή ηνπο. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζε φιν ην εχξνο ησλ πεξηνρψλ απηψλ κπνξνχλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ νηθνηνπξίζηεο ζηηο δηάθνξεο κνξθέο νηθνηνπξηζκνχ, απνθνκίδνληαο πςειφ επίπεδν ηθαλνπνίεζεο απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο απηέο. Δηθφλα 11 27

39 Παξαζεξηζηηθφο ηνπξηζκφο Θάζνο, Παξαιία Καβάιαο,παξαιία Αιεμαλδξνχπνιεο- Ν.Υηιήο,ακνζξάθε,Παξαιία Μαξψλεηαο Υηνλνδξνκηθφο ηνπξηζκφο Φαιαθξφ, Παγγαίν Αζιεηηθφο πεξηπέηεηαο ρζεο Νέζηνπ, Φαιαθξφ, Γάζνο Διαηηάο, ακνζξάθε Αξραηνινγηθφο Φηιίππνη, Μαξψλεηα, Άβδεξα, ακνζξάθε, Θάζνο θαη ζε φιε ηελ πεξηθέξεηα. Αζηηθφο ηα θπξηφηεξα αζηηθά θέληξα ηεο Πεξηθέξεηαο: Πνιηηηζκηθφο Καβάια, Γξάκα, Ξάλζε,Κνκνηελή, Δπαγγεικαηηθφο Αιεμαλδξνχπνιε,Γηδπκφηεηρν, νπθιί. Γηαβαηηθφο(Transit) Δπίζθεςε θίισλ θαη ζπγγελψλ Ηακαηηθφο Διεπζεξέο, Θεξκά, Κεζζάλε,Σξαηαλνχπνιε Ήπηνοελαιιαθηηθφο(νηθνινγηθφοθπζηνιαηξηθφο, πεξηπαηεηηθφ) Γ.Έβξνπ, Γ.Νέζηνπ, Λ.Βηζησλίαο, φρζεο Νέζηνπ,Γάζνο Διαηηάο, Γ.Φξαθηνχ,Γάζνο Γαδηάο, Οξεηλή Ρνδφπε, Οξεηλφο Έβξνο, πήιαην Αγγίηε-Αιιηζηξάηεο 2.8 ΔΠΙΠΣΩΔΙ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΣΗΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΔΠΙΠΣΩΔΙ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΣΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Σα νηθνλνκηθά νθέιε απφ ηε δηαδηθαζία ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, κπνξνχλ λα ζπλνςηζηνχλ ζε άκεζα θαη έκκεζα. Σα άκεζα, απνηεινχλ ηα θέξδε ησλ επηρεηξεκαηηψλ πνπ αζρνινχληαη κε ηνλ ηνπξηζκφ,ην εηζφδεκα απφ ηελ εξγαζία ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ,θαζψο θαη ηα εηζνδήκαηα απφ ηα ελνίθηα ησλ ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ. Σα έκκεζα νθέιε ζπλίζηαληαη ζηελ αγνξά πξψησλ πιψλ θαη ππεξεζηψλ απφ ηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο, ηα νπνία ζπλεπάγνληαη έζνδα ζε άιιεο επηρεηξήζεηο, θαζψο θαη ηα νθέιε απφ ηελ απαζρφιεζε ζηνπο ζρεηηθνχο κε ηνλ ηνπξηζκφ θιάδνπο ηνπ δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα(kottke,1988)(υαηδεθσλζηαληίλνπ,γ.1999). Με λέν ξεθφξ γηα ηνλ ειιεληθφ ηνπξηζκφ, κε 17,5 εθαη. δηεζλείο αθίμεηο θαη 11,5 δηο. επξψ άκεζα έζνδα έθιεηζε ην 2013,ζχκθσλα κε ηνλ χλδεζκν Διιήλσλ Σνπξηζηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ(ΔΣΔ). 28

40 Με βάζε ηα ζηνηρεία ησλ αεξνπνξηθψλ αθίμεσλ ην 2013 ζε επηά αεξνδξφκηα ηεο ρψξαο, ε εηθφλα ησλ αθίμεσλ ήηαλ ηδηαίηεξα ζεηηθή κε 10% αχμεζε ησλ μέλσλ επηζθεπηψλ ζε ζρέζε κε ην Σελ αχμεζε θαηά 3,1% ηεο ζπκβνιήο ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ ζην εγρψξην ΑΔΠ ην 2014 θαη θαηά 3,4% εηεζίσο, απφ ην 2014 έσο ην 2024,θζάλνληαο ηα 16,2 δηο επξψ(7,4% ηνπ ζπλνιηθνχ ΑΔΠ),πξνβιέπεη ε έθζεζε«greece Economic Impact Report»ηνπ Παγθφζκηνπ πκβνπιίνπ Σαμηδηψλ θαη Σνπξηζκνχ(WTTC),ηνλίδνληαο ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζεκαζία ηνπ ηνκέα ζηε ρψξα, θαζψο θαη ηηο δπλαηφηεηέο ηνπ γηα ηελ επφκελε δεθαεηία. Σν 2013 ν ηνκέαο ππνζηήξημε άκεζα ζέζεηο εξγαζίαο(8,9% ηεο ζπλνιηθήο απαζρφιεζεο),νη νπνίεο αλακέλεηαη λα απμεζνχλ θαηά 2,6% ην 2014 θαη 1,7% εηεζίσο έσο ην 2024,θζάλνληαο ηηο (9,8% ηεο ζπλνιηθήο απαζρφιεζεο).αληίζηνηρα ε ζπλνιηθή ζπλεηζθνξά ζηελ απαζρφιεζε,ήηαλ ζέζεηο εξγαζίαο,ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ έκκεζα ζπλδεδεκέλσλ(18,2% ηεο ζπλνιηθήο απαζρφιεζεο)θαη αλακέλεηαη άλνδνο θαηά 2,7% ην 2014 ζηηο ζέζεηο θαη θαηά 2,3% εηεζίσο έσο ην 2024 θζάλνληαο ηηο ζέζεηο(21,4% ηνπ ζπλφινπ). Ζ Διιάδα βξίζθεηαη ζηελ 27 ε ζέζε, κεηαμχ ησλ 184 ρσξψλ,ζηελ θαηάηαμε κε βάζε ηε ζεκαζία ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηε ζπκβνιή ηνπ ζην ΑΔΠ,ζε φ, ηη αθνξά ηα απφιπηα κεγέζε.σελ ίδηα ψξα θαηαιακβάλεη ηελ 134 ε ζέζε κε θξηηήξην ηελ αλάπηπμε ην 2014 θαη ηελ 121 ε ηελ καθξνπξφζεζκε αλάπηπμε Η ΗΜΑΙΑ ΣΟΤ MARKETING ΓΙΑ ΣΟΝ ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΣΟΤΡΙΜΟ Ζ ζπκβνιή ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο ην 2011 ζην ΑΔΠ ηεο Διιάδαο έθηαζε ζην 16,5%, κε έζνδα πνπ μεπέξαζαλ ηα 10,5 δηο. Παξάιιεια, ε ζπλνιηθή απαζρφιεζε ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα(758,300 ζέζεηο εξγαζίαο) αληηζηνηρεί ζην 18,4% ησλ απαζρνινχκελσλ ηεο ρψξαο. πγθξηλφκελνο ζε παγθφζκην επίπεδν, ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο θαηαγξάθεη ηθαλνπνηεηηθέο επηδφζεηο. χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ (WTO) ε Διιάδα ην 2011 ήηαλ 17 ε ζε επίπεδν δηεζλψλ αθίμεσλ θαη 19 ε ζε επίπεδν εζφδσλ. Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην Παγθφζκην Οηθνλνκηθφ Φφξνπκ (WEF) ην 2011, ε ρψξα καο θαηαιακβάλεη ηελ 29 ε ζέζε κεηαμχ 139 ρσξψλ ζην Γείθηε Σαμηδησηηθήο θαη Σνπξηζηηθήο Αληαγσληζηηθφηεηαο, ελψ ζην Γεληθφ Γείθηε Αληαγσληζηηθφηεηαο θαηαιακβάλεη κφιηο ηελ 83 ε ζέζε. ε κηα πεξίνδν ζηελ νπνία νη επηπηψζεηο ηεο νηθνλνκηθήο χθεζεο απνηππψλνληαη κε ηδηαίηεξα αξλεηηθφ ηξφπν ζηελ θαζεκεξηλφηεηα καο, ηα παξαπάλσ ζηνηρεία απνδεηθλχνπλ φηη ν ηνπξηζκφο απνηειεί θεληξηθφ ππιψλα αλάπηπμεο ηεο ρψξαο, ελψ ηαπηφρξνλα είλαη θαη έλαο απφ ηνπο ειάρηζηνχο ηνκείο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο ν νπνίνο είλαη αληαγσληζηηθφο ζε παγθφζκην επίπεδν. 29

41 Ο Σνπξηζκφο καδί κε ηε λαπηηιία απνηεινχλ ηνπο πην εμσζηξεθείο θιάδνπο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, κε ηδηαίηεξα ζεηηθή ζπλεηζθνξά ζην ηζνδχγην ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ ΔΠΙΠΣΩΔΙ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΣΟ ΦΤΙΚΟ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο θπζηθφο πινχηνο, ν νπνίνο πξνζδίδεη ηδηαίηεξν ραξαθηήξα ζε κηα πεξηνρή, απνηειεί βαζηθφ θίλεηξν γηα ηελ πξνζέιθπζε ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Ζ αλάπηπμε φκσο ηνπ ηνπξηζκνχ, εθηφο απφ ηηο ζεηηθέο επηπηψζεηο,δεκηνπξγεί ζνβαξά πξνβιήκαηα ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ(kaalinis θαη Pitzam,1994).Οη επηπηψζεηο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο,δπζκελείο ή φρη, εμαξηψληαη απφ παξάγνληεο φπσο: Ο ηχπνο ή ην είδνο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο Ζ πνηφηεηα θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηνπηθψλ πεξηβαιινληηθψλ πφξσλ Ζ δπλαηφηεηα θαη ε ηθαλφηεηα ησλ θνξέσλ θαη ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ λα δηαρεηξηζηνχλ ηνπο πεξηβαιινληηθνχο πφξνπο Οη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο είλαη ζχλζεηεο, εθφζνλ δελ πξνθαινχληαη ζπλήζσο απνθιεηζηηθά απφ ζπγθεθξηκέλεο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο,αιιά θαη απφ παξάιιειεο ζπλνδεπηηθέο ή αιιεινεμαξηψκελεο κε ηνλ ηνπξηζκφ δξαζηεξηφηεηεο άιισλ ηνκέσλ ή θιάδσλ ζηνλ αζηηθφ θαη αγξνηηθφ ρψξν(π.ρ θιάδνο ζπγθνηλσληψλ,εκπνξίνπ, ππεξεζηψλ)(kokkosis θαη Tartas,2001). Οη πεξηνρέο πνπ πθίζηαληαη(ή ελ δπλάκεη κπνξνχλ λα δερζνχλ)ηηο κεγαιχηεξεο πηέζεηο θαη φπνπ εληνπίδνληαη ηα νμχηεξα πξνβιήκαηα απφ ηηο πνηθίιεο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: Παξάθηηεο δψλεο: κε εληαηηθή ηνπξηζηηθή αλάπηπμε θαη έληνλα πξνβιήκαηα πεξηβαιινληηθήο ππνβάζκηζεο ή κε πθηζηακέλεο θαη ελ δπλάκεη πηέζεηο γηα κεγαιχηεξε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. 2.9 Η ΣΟΤΡΙΣΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ ηελ Διιάδα ν ηνπξηζκφο άξρηζε ηελ αλάπηπμή ηνπ ηε δεθαεηία ηνπ 50.ηε δεθαεηία ηνπ 60 ε Δπξψπε άξρηζε λ αλαθαιχπηεη ηελ Διιάδα. Σα ηξία S-Sea,sun and sand ήηαλ πνιχ δειεαζηηθά θαη νηθνλνκηθά. Ο ηνπξηζκφο απνθηά φιν θαη κεγαιχηεξε ζεκαζία γηα ηελ Διιεληθή νηθνλνκία,ηελ απαζρφιεζε θαη ηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο θαη γεληθφηεξα ηελ αλάπηπμε ηεο ρψξαο. Πνιπάξηζκεο πεξηνρέο ηεο ρψξαο θαη ηδηαίηεξα νη λεζησηηθέο, θαζψο θαη έλα ζεκαληηθφ ηκήκα ηνπ Διιεληθνχ πιεζπζκνχ απαζρνιείηαη θαη δεη απφ ηα ηνπξηζηηθά επαγγέικαηα. ε νξηζκέλεο πεξηνρέο ν ηνπξηζκφο 30

42 απνηειεί ηε βαζηθή νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ζε ζρέζε κε ηνπο άιινπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο, ελψ ζε άιιεο πεξηνρέο ν ηνπξηζκφο ζπκπιεξψλεη ην εηζφδεκα ηνπο θαη ζπκβάιιεη ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο. Ο Διιεληθφο ηνπξηζκφο ζηελ δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ ζπκβάιιεη ζεηηθά ζηνπο θξίζηκνπο δείθηεο ηεο νηθνλνκίαο ηεο ρψξαο. εκαληηθά κεγέζε ηνπξηζηηθήο δήηεζεο φπσο 16,4 εθαηνκκχξηα αθίμεηο αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ(2011),δείρλνπλ φηη ν Διιεληθφο ηνπξηζκφο ραξαθηεξίδεηαη απφ βησζηκφηεηα θαη πξννπηηθή αλάπηπμεο, αλ θαη ην 2012 παξνπζίαζε κηα κηθξή κείσζε 15,5 εθαηνκκχξηα αθίμεηο αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ, ε νπνία πηζαλφλ λα νθείιεηαη ζηελ θξίζηκε θαηάζηαζε πνπ βξίζθεηαη ε Διιάδα ιφγσ νηθνλνκηθψλ δπζρεξεηψλ θαη ε νπνία πξνβάιιεηαη ζην εμσηεξηθφ κε ππεξβνιή απφ ηα Μέζα Μαδηθήο Δλεκέξσζεο(ΜΜΔ)κε απνηέιεζκα νη ηνπξίζηεο ηνπ εμσηεξηθνχ λα είλαη επηθπιαθηηθνί σο πξνο ηελ ρψξα καο. Ο ηνπξηζκφο είλαη ε θχξηα θαη άκεζε πεγή εζφδσλ δειαδή,φζν απμάλεηαη ν ηνπξηζηηθφο ηδίξνο, ηφζν ζα απμεζνχλ θαη ηα έζνδα ηνπ Γεκνζίνπ. Σν 2011 ηα έζνδα ήηαλ 10,5δηο θαη ην 2012 παξνπζηάζηεθε κηα κηθξή κείσζε,ηα έζνδα έθηαζαλ ηα 10 δηο. Σν 2013 ζεσξήζεθε ρξνληά ξεθφξ γηα ηνλ ηνπξηζκφ. πσο ραξαθηεξηζηηθά δήισζε ζε ζπλέληεπμή ηνπ ν Κ. Αλδξεάδεο πξφεδξνο ηνπ πλδέζκνπ Διιεληθψλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ(δσδ)ζεκεηψζεθε πιήξε αλαζηξνθή ησλ πεξζηλψλ δεδνκέλσλ, κε ηηο ηνπξηζηηθέο αθίμεηο ηνπ 2013 λα ζηνρεχνπλ ηα 17 εθάη. θαη ηα άκεζα έζνδα ζε επίπεδα ζεκαληηθά άλσ ησλ 11 δηο. Δπξψ, επίζεο ηφληζε φηη «Βαζηθφο ζηφρνο γηα θπβέξλεζε, ηνπηθή απηνδηνίθεζε, επηρεηξεκαηίεο θη εξγαδφκελνπο είλαη λα αληαπνθξηζνχκε ζηα αλαγθαία επίπεδα αζθάιεηαο, θαζαξηφηεηαο θαη ππεξεζηψλ» (Δθεκεξίδα Δμπξέο,2013). Ζ ζπκβνιή ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο ην 2012 ζην ΑΔΠ ηεο Διιάδαο θηάλεη ην 16,4%.Δπίζεο παξαηεξνχκε κία ειάρηζηε αχμεζε ηεο επνρηθφηεηαο 0,6% ζε ζρέζε κε ην 2011,φκσο ηα απνηειέζκαηα δείρλνπλ φηη νη ηνπξηζηηθέο αθίμεηο ζηελ Διιάδα είλαη επνρηαθέο θαη επέθηαζε θαη ε ηνπξηζηηθή δήηεζε. Απηφ δεκηνπξγεί πνιιά πξνβιήκαηα ζηελ απαζρφιεζε δεκηνπξγψληαο αλεξγία ζηνλ ηνπξηζκφ ή αιιηψο επνρηαθή αλεξγία. Γη απηφ ην ιφγν πξέπεη λα γίλεη επέθηαζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ ζηνρεχνληαο ηελ αλάπηπμε ηνπξηζκνχ γηα φιεο ηηο επνρέο θαη ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο επνρηθφηεηαο. πγθξηλφκελνο ζε παγθφζκην επίπεδν, ν Διιεληθφο ηνπξηζκφο θαηαγξάθεη ηθαλνπνηεηηθέο επηδφζεηο. χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Παγθφζκηνπ νξγαληζκνχ ηνπξηζκνχ(wto),ε Διιάδα ην 2011 ήηαλ ε 17 ε ζε επίπεδν δηεζλψλ αθίμεσλ θαη 19 ε ζε επίπεδν εζφδσλ, αληίζηνηρα ην 2012 παξέκεηλε ζηελ 17 ε ζέζε ζε επίπεδν δηεζλψλ αθίμεσλ αιιά ππνρψξεζε ζηελ 23 ε ζε επίπεδν εζφδσλ.δπίζεο, ζχκθσλα κε ην Παγθφζκην Οηθνλνκηθφ θφξνπκ(wef)ην 2013,ε ρψξα καο θαηαιακβάλεη ηελ ζέζε 31

43 κεηαμχ 140 ρσξψλ ζην Γείθηε Σαμηδησηηθήο θαη Σνπξηζηηθήο Αληαγσληζηηθφηεηαο, ελψ ζην Γεληθφ Γείθηε Αληαγσληζηηθφηεηαο θαηαιακβάλεη ηελ 96 ε. Σα παξαπάλσ ζηνηρεία απνδεηθλχνπλ φηη ν Διιεληθφο ηνπξηζκφο είλαη έλαο απφ ηνπο ειάρηζηνπο ηνκείο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο, ν νπνίνο είλαη αληαγσληζηηθφο ζε παγθφζκην επίπεδν(δσδ,2012) Ο ΣΟΤΡΙΜΟ ΣΗΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΣΗ ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ηελ ππνελφηεηα απηή αλαιχεηαη ην ηνπξηζηηθφ θαηλφκελν ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο,ζπγθεθξηκέλα αλαθέξνληαη ηδέεο πνπ κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ γηα λα κεησζεί ε επνρηθφηεηα πνπ παξνπζηάδεη ν ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα. Αλαηνιηθή Μαθεδνλία Θξάθε: Σφπνο καγηθφο, παλέκνξθνο, κνλαδηθά πινχζηνο, ηζηνξηθφ δέιεαξ, επαλαζπλδέεηαη πιένλ κε ηελ ηζηνξηθή ηνπ γεσγξαθία ζηε λέα επνρή, ζηε λέα νηθνλνκία. Οη ηφπνη θαη νη ιανί έρνπλ ηε δηθή ηνπο κνίξα θαη ε κνίξα ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ζπλδέζεθε ζηελά κε ηε γεσγξαθηθή ηεο ζέζε, θαζψο εθηείλεηαη ζηελ είζνδν ηεο Δλσκέλεο Δπξψπεο θαη ιφγσ απηήο ηεο ζέζεο ιεηηνπξγνχζε αλέθαζελ σο ζπλδεηηθφο θξίθνο Γχζεο Αλαηνιήο, Βνξξά θαη Νφηνπ. ηα εδάθε ηεο πεξηνρήο άθεζαλ ηα ίρλε ηνπο πνιινί απφ ηνπο πξσηαγσληζηέο ηεο ηζηνξίαο, εδψ αληακψλεη ν κπζηηθηζκφο ηεο Αλαηνιήο κε ηνλ νξζνινγηζκφ ηεο Γχζεο, ε Απνιιψληα αξκνλία κε ηελ Γηνλπζηαθή έθζηαζε. Απφ ηνπο ραξαθηεξηζκνχο ησλ πφιεσλ ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο κπνξεί θάπνηνο λα θαηαλνήζεη ηνλ ζπνπδαίν ξφιν πνπ δηαδξακάηηζαλ ηζηνξηθά θαη πνιηηηζκηθά. Καβάια: Αξρφληηζζα αηζζεηηθήο αξρηηεθηνληθήο, δηαρξνληθφ ζηαπξνδξφκη πνιηηηζκψλ κε πξνλνκηαθή ζέζε, ε νπνία αλαγλσξίζηεθε ζε φιεο ηηο ηζηνξηθέο πεξηφδνπο θαη ηεο έδσζε πνιχ αξγφηεξα, ηνλ 19ν αηψλα, ηνλ ραξαθηεξηζκφ «Θεξκνπχιεο ηεο Μαθεδνλίαο». Γξάκα: ν ηφπνο ηνπ λεξνχ, ε Μέθθα ηνπ καξκάξνπ, κε έληνλε ηε ιαηξεία ηνπ ζενχ ηεο ακπέινπ θαη ηνπ θξαζηνχ. Ξάλζε: ε παηξίδα ηνπ Γεκφθξηηνπ, ε γελέηεηξα ηνπ Μάλνπ Υαηδεδάθη. Ρνδφπε: ε ηζηνξηθή Μαμηκηαλνχπνιε θαη ε κνλαζηηθή πνιηηεία ηνπ Παπηθίνπ ξνπο. Έβξνο: ε Πισηηλφπνιε, ην ζηαπξνδξφκη ηεο δηαπνιηηηζκηθήο ζπλχπαξμεο, ην ζχλνξν αιιά θαη ε αξρή ηεο Διιάδαο. Δδψ ε ηζηνξία, ν πνιηηηζκφο θαη ην πεξηβάιινλ ζπληαηξηαζκέλα, ζπλζέηνπλ έλα κνλαδηθφ θακβά πνπ φκνηφ ηνπ δελ ζπλαληά θαλείο πνπζελά αιινχ. 32

44 ε απηήλ ηελ Πεξηθέξεηα ινηπφλ φινη νη ελεξγνί πνιίηεο έρνπλ ζπλαπνθαζίζεη λα αλαδείμνπκε απηήλ ηελ πινχζηα θαη κνλαδηθή ηαπηφηεηα καο. Να ηνπ πξνζδψζνπκε αμία θαη δηεζλή αλαγλσζηκφηεηα. Ζ Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθε γηα πνιιέο δεθαεηίεο απνηέιεζε κία Terra Incognita (ηέξα ηλθνγληηα-άγλσζην ηφπν) θξχβνληαο ηα ζηνιίδηα ηεο θξαηψληαο ηνπο γηα ηνπο πξαγκαηηθνχο κχζηεο ηεο ηζηνξίαο θαη ηνπ πνιηηηζκνχ. χκθσλα κε κειέηεο, ε επνρηθφηεηα ηνπ εηζεξρφκελνπ θαη ζπλνιηθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα είλαη ζεκαληηθά εληνλφηεξε ζε ζρέζε κε αληαγσλίζηξηεο ρψξεο (Ηζπαλία, Ηηαιία, Κχπξνο, Πνξηνγαιία). Οη ηνπξίζηεο κε ηελ πςειφηεξε επνρηθφηεηα ζηελ Διιάδα πξνέξρνληαη απφ ηελ Σζερία, ηελ Πνισλία, ηε Ννξβεγία, ηελ Απζηξία, ηελ Ηηαιία θαη ηε Γαλία, ελψ ηε ρακειφηεξε εκθαλίδνπλ νη ηνπξίζηεο απφ ηελ Κχπξν, ηελ Ηαπσλία, ηελ Σνπξθία, ηελ Κίλα, ηε Βνπιγαξία θαη ηηο ΖΠΑ. Δπηπιένλ, ε Γεξκαλία, ε Βξεηαλία, ε Γαιιία θαη ε Ηηαιία, ρψξεο κε ηα πςειφηεξα κεξίδηα αθίμεσλ ζε θαηαιχκαηα ζηελ Διιάδα (νη νπνίεο σο ζχλνιν αληηπξνζσπεχνπλ ην 39,4% ησλ αθίμεσλ), εκθαλίδνπλ επνρηθφηεηα πςειφηεξε απφ ηε κέζε επνρηθφηεηα ηνπ εηζεξρφκελνπ ηνπξηζκνχ. Οη πεξηθέξεηεο κε ηελ εληνλφηεξε επνρηθφηεηα είλαη ηα Ηφληα Νεζηά, ην Νφηην Αηγαίν θαη ε Κξήηε ελψ νη Πεξηθέξεηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, Ζπείξνπ πλεπψο, ε πηνζέηεζε ηέηνηνπ είδνπο πξνγξακκάησλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αλάπηπμε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, θαη θπξίσο ν ηνπξηζκφο αηφκσλ ηξίηεο ειηθίαο, θαζψο θαη ε δηείζδπζε ζε αγνξέο, φπσο ηεο Κίλαο θαη ηεο Ηαπσλίαο νη νπνίεο δείρλνπλ πξνηίκεζε ζε ηαμίδηα ζε πεξηφδνπο κε αηρκήο, εκθαλίδεηαη σο ε θαιχηεξε ζηξαηεγηθή ζην πιαίζην ελφο καθξνπξφζεζκνπ ζρεδίνπ αληηκεηψπηζεο ηεο επνρηθφηεηαο ζηε ρψξα καο. Με βάζε ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο αλάιπζεο ηεο κειέηεο, ηξεηο είλαη νη θχξηεο νκάδεο εηζεξρφκελσλ ηνπξηζηψλ πάλσ ζηηο νπνίεο δχλαηαη λα βαζηζηεί κηα πνιηηηθή κείσζεο ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο επνρηθφηεηαο, ζηνρεχνληαο, θαη αξράο ζε επηιεγκέλεο πεξηθέξεηεο κέζα ζην πιαίζην Δηδηθψλ Σνπηθψλ πκθσληψλ Δπνρηθφηεηαο: 1.Σνπξίζηεο ηξίηεο ειηθίαο ηφζν απφ εληφο φζν θαη απφ εθηφο ΔΔ. 2.Σνπξίζηεο απφ ρψξεο, θαηά βάζε, εθηφο ΔΔ (π.ρ. Κίλα, Ηαπσλία, Ζ.Π.Α., Καλαδάο), φπνπ νη ζεζκηθνί θαη θιηκαηνινγηθνί παξάγνληεο δηακνξθψλνπλ, εμ αληηθεηκέλνπ, ηνπξηζηηθή δήηεζε εθηφο αηρκήο γηα πξννξηζκνχο ζαλ ηελ Διιάδα. 3. Σνπξίζηεο κε εηδηθά ελδηαθέξνληα γηα ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ, νη νπνίεο είλαη δεθηηθέο γηα αλάπηπμε θαηά ηελ πεξίνδν ηεο επηκήθπλζεο. 33

45 Κεθαλαίο 3 ο -Τθιζηάμενη καηάζηαζη- Κοινωνικοοικονομικά δεδομένα 3.1 Η θέζη ηης γεωγραθικής ενόηηηας ζηην εσρύηερη περιοτή Ζ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο βξίζθεηαη ζην βνξεηναλαηνιηθφ άθξν ηεο ρψξαο καο, θαηαιακβάλεη έθηαζε ,5 ρηιηάδσλ ζηξεκκάησλ θαη έρεη πιεζπζκφ, ζχκθσλα κε ηα πξνζσξηλά ζηνηρεία ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο ηεο Διιάδνο γηα ην 2011, θαηνίθνπο. Απνηειείηαη απφ ηνπο λνκνχο Έβξνπ, Ρνδφπεο, Ξάλζεο,Γξάκαο θαη Καβάιαο. Πξσηεχνπζα ηεο πεξηθέξεηαο είλαη ε Κνκνηελή θαη ε κεγαιχηεξε πφιε είλαη ε Αιεμαλδξνχπνιε. Απνηειεί ηελ πεξηθέξεηα κε ηελ κεγαιχηεξε παξνπζία ζηξαηνχ ιφγσ ηεο γεηηλίαζεο κε ηελ Σνπξθία. Ζ βφξεηα πιεπξά ησλ ζπλφξσλ ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο απνηεινχλ ηκήκα ησλ Δζληθψλ καο ζπλφξσλ κε ηε Βνπιγαξία, δπηηθά ζπλνξεχεη κε ηελ Πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θαη πην ζπγθεθξηκέλα κε ην Ννκφ εξξψλ. Βξέρεηαη απφ ην Αηγαίν θαη ην Θξαθηθφ πέιαγνο ζηα λνηηνδπηηθά θαη λνηηναλαηνιηθά ζχλνξα αληίζηνηρα. ην Βνξεηνδπηηθφ ηκήκα ηεο Πεξηθέξεηαο απιψλεηαη ν Ν. Γξάκαο κε νρηψ δήκνπο(γξάκαο, Κάησ Νεπξνθνπίνπ, Πξνζνηζάλεο, Νηθεθφξνπ, Παξαλεζηίνπ, Γνμάηνπ, Καιακπαθίνπ,ηηαγξψλ) θαη κηα θνηλφηεηα (ηδεξφλεξνπ).ην Αλαηνιηθφ ηκήκα ηεο εθηείλεηαη ν Ν. Έβξνπ κε δεθαηξείο δήκνπο(αιεμαλδξνχπνιεο, ακνζξάθεο, Σξαταλνχπνιεο, Φεξψλ, Σπρεξνχ, νπθιηνχ, Οξθέα, Γηδπκνηείρνπ, Μεηαμάδσλ, Οξεζηηάδαο, Βχζζαο, Κππξίλνπ θαη Σξηγψλνπ). Νφηηα θαη ζην άθξν ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο βξίζθεηαη ν Ν. Καβάιαο δηαηξεκέλνο ζε έληεθα δήκνπο( Καβάιαο, Διεπζεξνχπνιεο, Διεπζέξσλ, Θάζνπ, Κεξακσηήο, Οξεηλνχ, Οξθαλνχ, Παγγαίνπ, Πηεξέσλ, Φηιίππσλ θαη Υξπζνχπνιεο). ην ίδην θέληξν ηεο πεξηθέξεηαο νη Ν. Ξάλζεο θαη Ρνδφπεο κε έμη δήκνπο(ξάλζεο, Αβδήξσλ, Βηζησλίδνο, Μχθεο, ηαπξνχπνιεο θαη Σνπείξνπ) θαη ηξεηο αλεμάξηεηεο θνηλφηεηεο(θεξκψλ, Κνηχιεο θαη αηξψλ) ζην Ν. Ξάλζεο θαη ελλέα δήκνπο(κνκνηελήο, απψλ, Αξξηαλψλ, Αηγείξνπ, Ηάζκνπ, Μαξψλεηαο, Νένπ ηδεξνρσξίνπ, ψζηε θαη Φηιιχξαο) θαη ηξεηο αλεμάξηεηεο θνηλφηεηεο (Ακαμάδσλ, Κέρξνπ θαη Οξγάλεο) ζην Ν. Ρνδφπεο. Γεσγξαθηθά ε Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο απνηειεί ηελ αλαηνιηθή πχιε ηεο Διιάδαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κε ηελ Σνπξθία θαη ηε Μέζε Αλαηνιή, απνηειεί ηε γέθπξα επαθήο ηεο Δπξψπεο κε ηα Βαιθάληα θαη ηε Μαχξε Θάιαζζα. Ζ πεξηθέξεηα Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθεο εμειίζζεηαη ζε πνιχ ζεκαληηθφ θφκβν ηεο λνηηναλαηνιηθήο Δπξψπεο θαζψο ζα ζπλδέεη ηελ Κεληξηθή-Γπηηθή Δπξψπε κε ηε Μέζε Αλαηνιή θαη ηελ Αζία κέζσ ηεο Δγλαηίαο νδνχ θαη ηελ ελδνρψξα ησλ Βαιθαλίσλ 34

46 κε ηελ Μεζφγεην ζάιαζζα κέζσ ησλ ππφ θαηαζθεπή πέληε θάζεησλ αμφλσλ(καβάια- Πξνκαρψλαο, Καβάια-Δμνρή, Ξάλζε-Δρηλφο, Κνκνηελή-Νπκθαία θαη Αιεμαλξνχπνιε- Οξκέλην).Σελ Πεξηθέξεηα εμππεξεηνχλ δχν ζεκαληηθνί νδηθνί άμνλεο απφ Γπηηθά πξνο Αλαηνιηθά Δγλαηία Οδφο θαη ν θάζεηνο άμνλαο. Σα ζεκαληηθφηεξα ιηκάληα είλαη ηεο Καβάιαο θαη ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο θαζψο επίζεο θαη ηα αεξνδξφκηα ησλ δχν απηψλ πφιεσλ. 3.2 Κλιμαηολογικές σνθήκες ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ην θιίκα ραξαθηεξίδεηαη σο Μεζνγεηαθφ (ήπηνη θαη πγξνί ρεηκψλεο, ζρεηηθά ζεξκά θαη μεξά θαινθαίξηα θαη γεληθά καθξέο πεξίνδνη ειηνθάλεηαο θαηά ηελ κεγαιχηεξε δηάξθεηα ηνπ έηνπο) θαη σο ΜεζεπξσπαΨθφ ηδηαίηεξα ζηελ Θξάθε φπνπ παξαηεξνχληαη πνιχ ζπρλέο ρηνλνπηψζεηο θαζψο θαη ρακειέο ζεξκνθξαζίεο αθνχ ην ρεηκψλα ε ζεξκνθξαζία θπκαίλεηαη απφ -15 έσο -20 βαζκνχο Κειζίνπ, ελψ ην θαινθαίξη παξαηεξνχληαη πςειέο ζεξκνθξαζίεο. Ζ κέζε ζεξκνθξαζία ηνπ ρεηκψλα ήηαλ κεγαιχηεξε απφ ηα θαλνληθά γηα ηελ επνρή. Ζ κέζε εηήζηα ζεξκνθξαζία ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο Δζληθήο Μεηεσξνινγηθήο Τπεξεζίαο θπκαίλεηαη κεηαμχ βαζκνχο Κειζίνπ. Οη ζεξκνθξαζηαθέο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ πέληε Ννκψλ ηεο Πεξηθέξεηαο είλαη κηθξέο. Παξνπζηάδεηαη κηα ζεξκνθξαζηαθή νκνηνκνξθία ζηελ θαηαλνκή ησλ κεληαίσλ ζεξκνθξαζηψλ κε ηελ πεξηνρή ηεο Γξάκαο λα εκθαλίδεη ζρεηηθά ζεξκφηεξν θαηξφ απφ ηηο άιιεο εθφζνλ θαηά ηνπο πεξηζζφηεξνπο κήλεο ε ζεξκνθξαζία είλαη θαηά ηη απμεκέλε ζπγθξηηηθά κε απηέο ησλ άιισλ πεξηνρψλ. Ο ρεηκψλαο είλαη δξηκχηεξνο ζηνπο Ν. Έβξνπ, Ξάλζεο θαη Ρνδφπεο ζε ζρέζε κε ηνπο Ν. Γξάκαο θαη Καβάιαο. ηελ παξάθηηα πεξηνρή ηεο Πεξηθέξεηαο φπνπ ην θιίκα ραξαθηεξίδεηαη σο Μεζνγεηαθφ, νη αίζξηεο κέξεο θπκαίλνληαη πεξίπνπ ζηηο 120, ελψ ζηελ ππφινηπε ρψξα φπνπ επηθξαηεί ην ΜεζεπξσπαΨθφ θιίκα δελ μεπεξλνχλ ηηο 100 κέξεο. Σν ζηνηρείν απηφ είλαη εμαηξεηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ παξαζεξηζηηθνχ ηχπνπ. 3.3 Γενική Αναζκόπηζη Φσζικόσ Περιβάλλονηος Απφ πιεπξάο θπζηθψλ θαιινλψλ ε Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ζπγθεληξψλεη κηα ζεηξά απφ ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά, θπζηθά θαη πνιηηηζηηθά ηα νπνία ζπλδπαδφκελα αξκνληθά πξνζθέξνληαη γηα πεξαηηέξσ αμηνπνίεζε θαη αλάδεημε ηνπο. Σν θπζηθφ πεξηβάιινλ ηεο πεξηνρήο απνηειείηαη: Πινχζην πδξνγξαθηθφ ζχζηεκα 35

47 Ο πνηακφο Νέζηνο ζηα φξηα ησλ Ννκψλ Καβάιαο θαη Ξάλζεο, πεγάδεη απφ ηελ Βνπιγαξία θαη ζρεκαηίδεη θνηιάδα κεηαμχ ησλ νξεηλψλ εθηάζεσλ ηεο Ρνδφπεο θαη ησλ ξεσλ Λεθάλεο. Ο Έβξνο ζπλνιηθνχ κήθνπο 515 km εθ ησλ νπνίσλ ηα 203 απνηεινχλ ηα εζληθά ζχλνξα κε ηελ Σνπξθία θαη ηα 15 κε ηελ Βνπιγαξία, εθβάιεη κε 2 βξαρίνλεο ζηνλ αλνηθηφ θφιπν ηνπ Λίλνπ θαη ζρεκαηίδεη Γέιηα. Ο πνηακφο Αγγίηεο ζηελ Γξάκα, κε πεγέο πνπ αλαβιχδνπλ κέζα απφ ην ζπήιαην ζε πςφκεηξν 123 κέηξσλ. Τδξνβηφηνπνη θαη δαζηθέο εθηάζεηο Ζ ιίκλε Βηζηνλίδα πνπ θηινμελεί πεξηζζφηεξα απφ 200 είδε πηελψλ πνπ δελ παξαηεξνχληαη αιινχ ζηε ρψξα καο ππφ θαλνληθέο ζπλζήθεο. Σν ηερλεηφ πεπθνδάζνο, ζην ιηκάλη ηνπ Πφξην Λάγνο θηινμελεί ζηελ ρψξα καο ηελ κνλαδηθή απνηθία εξσδηψλ. ηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Γέιηα ηνπ Έβξνπ έρνπλ παξαηεξεζεί 27 είδε ζε ρήλεο θαη πάπηεο, 27 είδε αξπαθηηθψλ πνπιηψλ θαη ηα 4 είδε γππψλ ηεο Δπξψπεο. ην Γέιηα ηνπ Νέζηνπ πνπ εθηείλεηαη ζε κήθνο 27 km ζπλαληψληαη απνηθίεο εξσδηψλ, θνξκνξάλσλ θαη θιακίγθνο. Δπίζεο ιεηηνπξγεί θέληξν πεξηβαιινληηθήο ελεκέξσζεο. Σν πξνζηαηεπφκελν δάζνο ηεο Γαδηάο ζην νκψλπκν ρσξηφ θαη ζε απφζηαζε 13 km απφ ην νπθιί ηνπ Ν. Έβξνπ, κε πινχζηα ρισξίδα θαη παλίδα: θπξηαξρνχλ πεχθα ζαζίηηθα θαη καπξφπεπθα, βειαληδηέο θαη νμηέο θαη πιήζνο αξπαθηηθψλ πνπιηψλ. ηελ Νπκθαία, ην πεξηαζηηθφ δάζνο αλαςπρήο ζε απφζηαζε 4 km απφ ηελ έδξα ηεο Πεξηθέξεηαο θπξηαξρνχλ ηα πεχθα, νη δξχεο θαη νη νμηέο, ελψ ζην ζθιήζξν, θιακνπξηά θαη πιήζνο αξσκαηηθψλ θπηψλ απνηεινχλ ηελ ρισξίδα ηνπ Ν. Ρνδφπεο. Σν έληνλν νξεηλφ αλάγιπθν ηεο πεξηνρήο ηνπ Λεηβαδίηε, πνπ απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο βηνηφπνπο γηα φια ηα κεγάια ζειαζηηθά. Σν δάζνο Παηέξκσλ, βφξεηα ηεο Κνκνηελήο πξνο ηελ Γξαηηλή, φπνπ θπξηαξρεί ε δξπο θαη ε νμπά. Σν φξνο Φαιαθξφ ζηελ Γξάκα κε παλίδα ηδηαίηεξνπ βνηαληθνχ ελδηαθέξνληνο. Σν παξζέλν δάζνο Φξαθηνχ ην δαζηθφ ρσξηφ Διαηηά ηεο Γξάκαο, ζπλαληάηαη ην κνλαδηθφ ζηε ρψξα καο δάζνο εξπζξειάηεο θαη ζηελ ίδηα πεξηνρή ζηελ ζέζε Μαγνχια, ην κνλαδηθφ δάζνο ζεκχδαο. Ηακαηηθέο πεγέο 36

48 Σα ηακαηηθά ινπηξά ζηε Νέα Κεζζάλε, ζηνλ νηθηζκφ Πνηακηά, ηεο Ξάλζεο Οη ζέξκεο ηνπ Ν. Ξάλζεο Οη ηακαηηθέο πεγέο ησλ Θεξκψλ ηεο ακνζξάθεο Οη ηακαηηθέο πεγέο ησλ Διεπζέξσλ Καβάιαο Σα ιαζπφινπηξα Λπδίαο ηνπ Ν. Καβάιαο Σα Θεξκηά ηνπ Ν. Γξάκαο Οζνλ αθνξά ηηο κεηαιιεπηηθέο πεξηνρέο αλ θαη ε Πεξηθέξεηα ζπγθαηαιέγεηαη ζηηο πινπζηφηεξεο πεξηνρέο ηεο Διιεληθήο επηθξάηεηαο ζε νξπθηφ πινχην, ν βαζκφο εθκεηάιιεπζεο ησλ κεηαιιεπηηθψλ θαη βηνκεραληθψλ νξπθηψλ θαη θνηηαζκάησλ είλαη πεξηνξηζκέλνο. 3.4 Ανθρώπινο Γσναμικό- Ανεργεία Ζ δηαρξνληθή εμέιημε ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ θαη ηεο απαζρφιεζεο εκθαλίδνπλ θζίλνπζα πνξεία, κε ηελ αλεξγία λα βξίζθεηαη ζε επίπεδα ρακειφηεξα ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο ρψξαο κε απνηέιεζκα λα παξνπζηάδεηαη κηα εηθφλα γεληθήο επηδείλσζεο ησλ κεγεζψλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο. Μέζα ζε έλα ρξφλν ε αλεξγία ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο απμήζεθε θαηά 3,6 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, θαζψο ην ηέηαξην ηξίκελν ηνπ 2012 θπκαηλφηαλ ζην 22%, ελψ ζην αληίζηνηρν ηξίκελν ηνπ 2013 θπκάλζεθε ζην 25,6%, ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2014 αλήιζε ζην 25,8%. Απηφ δείρλνπλ ηα ηειεπηαία ηα ηειεπηαία ζηνηρεία ηεο ηξηκεληαίαο έξεπλαο εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ηεο Διιεληθήο ηαηηζηηθήο Αξρήο. Σν πνζνζηφ ησλ απαζρνινχκελσλ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα κεηψζεθε ηα ηειεπηαία ρξφληα ιφγσ ηεο γήξαλζεο ηνπ πιεζπζκνχ πνπ αζρνιείηαη κε ην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα θαη ηελ έιιεηςε ελδηαθέξνληνο απαζρφιεζεο ζε απηφλ ηνλ ηνκέα απφ λεαξφηεξεο ειηθηαθά νκάδεο. Ο ηξηηνγελήο ηνκέαο ηεο νηθνλνκίαο είλαη απηφο πνπ δηεπξχλεη ην κεξίδην ηνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη παξνπζηάδεη απμεηηθέο ηάζεηο, απνξξνθψληαο δπλακηθφ πνπ απειεπζεξψλνληαλ απφ ηνλ αγξνηηθφ ηνκέα. ζνλ αθνξά ζην επίπεδν εθπαίδεπζεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, παξνπζηάδεηαη πςειή ζπγθέληξσζε ζε πιεζπζκφ κε ρακειφ κνξθσηηθφ επίπεδν. 37

49 Κεθάλαιο 4 Ο -Οι ηοσριζηικοί πόροι ηης περιοτής 4.1 Φσζικοί Σοσριζηικοί Πόροι Παραλιακές Περιοτές Οη παξαιηαθέο πεξηνρέο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ αλάπηπμε πνιιψλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ θαη γεληθά ζηελ αλάπηπμε ηεο νηθνλνκίαο ηεο ελδνρψξαο ηνπο. Σαπηφρξνλα απνηεινχλ ηα πην πνιχπινθα θαη επάισηα θπζηθά νηθνζπζηήκαηα ε δηαρείξηζε ησλ νπνίσλ παξνπζηάδεη αξθεηέο δπζθνιίεο θαη πξνβιήκαηα θαζψο ζπληζηνχλ κηα ελδηάκεζε γξακκηθή δψλε κεηαμχ δχν δηαθνξεηηθψλ θαηαζηάζεσλ, ηεο μεξάο θαη ηεο ζάιαζζαο. ε φινπο ηνπο Ννκνχο ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο εθηφο ηνπ Ν. Γξάκαο, παξαηεξνχληαη ζεκεία εμφδνπ πξνο ηε ζάιαζζα, κε ζεκαληηθφηεξα ηηο πφιεηο ηεο Καβάιαο θαη ηεο Αιεμαλδξνχπνιε, φπνπ ππάξρνπλ θαη ηα δχν κεγάια ιηκάληα ηεο Πεξηθέξεηαο. ην ζχλνιν ηνπο νη παξαιηαθέο πεξηνρέο ηεο Πεξηθέξεηαο εθηείλνληαη ζε έλα κήθνο 400 πεξίπνπ ρηιηνκέηξσλ, απφ ηηο εθβνιέο ηνπ ηξπκψλα κέρξη ην Γέιηα ηνπ Έβξνπ. Δηδηθφηεξα ε πεξηνρή απφ ηηο εθβνιέο ηνπ ηξπκψλα κέρξη ηε Νέα Πέξακν, ζηηο δπηηθέο αθηέο ηεο Καβάιαο παξνπζίαζε θαηά ηε δηάξθεηα ησλ δχν ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ έληνλε αχμεζε ηεο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο φζνλ αθνξά εμνρηθέο θαηνηθίεο. Ζ επέθηαζε ηεο απζαίξεηεο δφκεζεο είλαη ραξαθηεξηζηηθή θαηά κήθνο ηεο παξαιηαθήο δψλεο ηεο πεξηνρήο, σο απνηέιεζκα ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ ηνπξηζηψλ, είηε κε ηε κνξθή επηζθεπηψλ, είηε κε ηε κνξθή παξαζεξηζηψλ. Ζ παξάθηηα πεξηνρή απφ ηελ Νέα Πέξακν σο ηελ Καβάια απνηειεί πφιν έιμεο ηνπξηζηψλ εδψ θαη αξθεηά ρξφληα. Ζ πεξηνρή έρεη αλαπηπρζεί ζε δψλε ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε μελνδνρεία, εμνρηθέο θαη κφληκεο θαηνηθίεο, θαη θέληξα εζηίαζεο.ηελ πεξηνρή ηεο Υξπζνχπνιεο δηαθξίλεηαη ε αθηή ηεο Κεξακσηήο, κε ην θπζηθφ ιηκάλη ην νπνίν επηβαξχλεη ηνλ ζαιάζζην ρψξν θαζψο ρξεζηκνπνηείηαη έληνλα γηα αιηεία αιιά θαη γηα εκπνξεπκαηηθέο θαη επηβαηηθέο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο απφ θαη πξνο ηε Θάζν. Δπίζεο γχξσ απφ ηνλ νηθηζκφ ηεο Κεξακσηήο παξαηεξείηαη απζαίξεηε δφκεζε. Σέινο ε χπαξμε αεξνδξνκίνπ ζηελ Υξπζνχπνιε επηβαξχλεη ηηο αθηέο ηεο πεξηνρήο απηήο. ηηο αθηέο ηνπ Έβξνπ κέρξη ην Γέιηα ηνπ Έβξνπ θπξηαξρεί ε πφιε ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο, κε ην κεγάιν ιηκάλη πνπ δηαζέηεη γηα λα εμππεξεηεί ηηο εμπορευματικζσ μεταφορζσ και που ςυνδζει το Νομό με το νθςί τθσ Σαμοκράκθσ. Οι πλζον κατάλλθλεσ και ενδιαφζρουςεσ περιοχζσ για καλάςςιεσ τουριςτικζσ δραςτθριότθτεσ βρίςκονται ςτο Νομό Καβάλασ. 38

50 Η περιοχι μεταξφ Νζασ Περάμου και Νέαο Καξβάιεο(Ν. Ζξαθιείηζα, Παιεφ, Μπάηεο, Καιακίηζα, Άζπξε άκκνο αθφκε θαη ε πφιε ηεο Καβάιαο)ζεσξείηαη απφ πιεπξάο αηζζεηηθνχ ελδηαθέξνληνο, θιίκαηνο αιιά θαη πδάησλ ε πιένλ ελδηαθέξνπζα πεξηνρή ηνπ επεηξσηηθνχ ηκήκαηνο ηνπ Ννκνχ. Οη παξαιίεο ηεο Θάζνπ ζεσξνχληαη ειθπζηηθέο απφ πνιιέο απφςεηο(ληκέλαο, Παλαγηά, Υξπζή Ακκνπδηά, Ληκελάξηα, Πνηακηά, Πεπθάξη, Αιπθή, Καιιηξάρε, Ραρψλη, Μαξηέο). ιεο νη παξαιίεο ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε ηνλ αζθαιηνζηξσκέλν πεξηθεξεηαθφ δξφκν ηνπ λεζηνχ. Οη παξαιίεο είλαη αμηφινγεο κε πεχθα θαη ςηιή άκκν αιιά ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπο είλαη αλαμηνπνίεηεο. ην Ννκφ Ξάλζεο έρνπλ αλαπηπρζεί παξαιίεο φπσο Μάγγαλα, Πφξην Λάγνο, Αβδήξα, Μάληξα, Μπξσδάην. ην Ννκφ Ρνδφπεο ε πεξηνρή απφ ην Φαλάξη κέρξη ηνπο Πξνζθπλεηέο εκθαλίδεη θάπνηα πξνβιήκαηα ιφγσ ηνπ πγξφηνπνπ. Παξά ηηο δπζκελείο ζπλζήθεο αλαπηχρζεθαλ νη παξαιίεο Φαλάξη, Αξσγή, Μέζε, Ίκεξνο, Πξνζθπλεηέο. Άιιεο παξαιίεο ρσξίο ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα είλαη ε παξαιία Μνιπβσηήο, Κξπνλεξίνπ-Αιθχνλαο, Πιαηαλίηε, Καγθέισλ. ην Ννκφ Έβξνπ ζην επεηξσηηθφ ηκήκα ηνπ, νη παξαιίεο απφ Γηθέιια κέρξη Αιεμαλδνχπνιε (Μάθξε, Υηιή, Μεζεκβξία, Γηθέιια) ζεσξνχληαη αμηνπνηήζηκεο. Ζ πεξηνρή αλαηνιηθά ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο δελ έρεη αλαπηπρζεί σο πξνο ηηο παξαιίεο, γηαηί εκθαλίδεη ηα δχν βαζηθά πξνβιήκαηα: ηνπ βηνηφπνπ ηνπ Γέιηα ηνπ Έβξνπ θαη ησλ απαγνξεχζεσλ ιφγσ παξακεζφξηαο πεξηνρήο. ηε ακνζξάθε ππάξρνπλ αξθεηέο αμηφινγεο παξαιίεο φπσο : Κακαξηψηηζζα, Καξπψηεο, Λνπηξά ζηηο νπνίεο ππάξρεη πξφζβαζε κε άζθαιην, θαη Αγία Παξαζθεπή, Κήπνο, Παρηά άκκνο πνπ εμππεξεηνχληαη απφ ραιηθφδξνκν. Οη πξνζβάζεηο ζηηο παξαιίεο ηνπ επεηξσηηθνχ ηκήκαηνο ηεο Πεξηθέξεηαο είλαη άλεηεο θαη εμππεξεηνχληαη απφ αζθαιηνζηξσκέλνπο δξφκνπο,εθηφο απφ ηα Πεηξσηά ζην Ννκφ 39

51 Ρνδφπεο πνπ εμππεξεηνχληαη απφ ραιηθφδξνκν Ορεινοί Όγκοι Δηθφλα 12 Οη νξεηλέο εθηάζεηο ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο θαιχπηνπλ ην 39,6% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο Πεξηθέξεηαο θαη πεξηιακβάλνπλ δήκνπο, θνηλφηεηεο θαη νηθηζκνχο ηνπ νξεηλνχ φγθνπ ηεο Ρνδφπεο, αιιά θαη ηα άιια βνπλά πνπ ππάξρνπλ ηφζν ζηελ επεηξσηηθή Θξάθε θαη Αλαηνιηθή Μαθεδνλία, φζν θαη ζηα 2 λεζηά ηεο Πεξηθέξεηαο ηελ Θάζν θαη ηελ ακνζξάθε. ηελ ακνζξάθε παξνπζηάδεηαη έληνλε νξεηλή κνξθνινγία εδάθνπο, κε πινχζηα πιαηαλνδάζε γεκάηα θηέξεο, ππθξνδάθλεο, ιπγαξηέο θαη κέληεο. Σν βνπλφ Φεγγάξη ή άνο ηεο ακνζξάθεο έρεη θνξπθή ζηα 1650 κέηξα. ε πςειφηεξα πςφκεηξα θπξηαξρνχλ θαζηαληέο θαη ζακλφθεξδα. εκαληηθφηεξν φξνο ζηελ πεξηνρή ηνπ βφξεηνπ ηκήκαηνο ηνπ Ννκνχ Ρνδφπεο απνηειεί εθείλν ηνπ Παπίθηνπ. Πεξηέρεη αξπαθηηθά πηελά θαη απεηιείηαη απφ ηελ πινηφκεζε. ην Ν. Ξάλζεο ν νξεηλφο φγθνο δηαηεξεί άζηθηε ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ θαη ηα απζεληηθά παξαδνζηαθά γεθχξηα. Σα νξεηλά ρσξηά ζηελ πεξηνρή ηεο ηαπξνχπνιεο θαη ηνπ Δρίλνπ έρνπλ ηε δηθή ηνπο θπζηνγλσκία. Ο Ν. Γξάκαο είλαη πξνηθηζκέλνο κε πινχζηα δαζηθή έθηαζε. ηελ νξνζεηξά ηεο Κεληξηθήο Ρνδφπεο δηαθξίλνληαη ηα δάζε ηεο Διαηηάο. Σν φξνο Φαιαθξφ πςψλεηαη ζην θέληξν ηνπ Ν. Γξάκαο θαη ζπγθαηαιέγεηαη ζηα ςειφηεξα βνπλά ηεο ρψξαο. Σν βνπλφ απνηειείηαη απφ ην ζχκπιεγκα 3 φγθσλ : ην βνξεηνδπηηθφ κε ςειφηεξε θνξπθή ην «Άγην Πλεχκα»θαη πςφκεηξν 1629 κέηξα, ην λνηηνδπηηθφ κε πςειφηεξε θνξπθή ηνπ «Άγην Παχιν» ζηα 1768 κέηξα θαη ην αλαηνιηθφ κε ςειφηεξε θνξπθή ηνπ «Πξνθήηε Ζιία» ζηα 2232 κέηξα. Δπίζεο ζην Ννκφ ππάξρνπλ θπλεγφηνπνη ζηηο πεξηνρέο Παξαλεζηίνπ θαη Νεπξνθνπίνπ. 40

52 ην Ννκφ Καβάιαο, ηα δάζε εληνπίδνληαη ζηηο πιαγηέο ηνπ Παγγαίνπ, ζηα φξε ηεο Λεθάλεο αιιά θαη ζην λνηηναλαηνιηθφ ηκήκα ζηηο εθβνιέο ηνπ Νέζηνπ. Οη πιαγηέο ησλ βνπλψλ ηεο Θάζνπ θαιχπηνληαη θπξίσο απφ πεχθα, έιαηα, βειαλίδηα θαη απφ πιήζνο εηδψλ ηεο άγξηαο ρισξίδαο. Σν Πάγγαην φξνο δηαθξίλεηαη απφ ηα εθηεηακέλα νξεηλά βνζθνηφπηα, απφθξεκλνπο γθξεκνχο θαη δάζε. Σα θπξηφηεξα πξνβιήκαηα είλαη ε δαζνπνλία θαη ηα ιαηνκεία καξκάξνπ. ε ηκήκα ηεο πεξηνρήο απαγνξεχεηαη ην θπλήγη. Σν δάζνο Ηςαξίνπ ζηε Θάζν: ην θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πεξηνρήο είλαη ε παξνπζία ελφο κεγάινπ βνπλνχ γηα ηα δεδνκέλα ησλ Μεζνγεηαθψλ λεζηψλ. Απνηειεί κηα πεξηνρή κε ζπάληα ρισξίδα θαη ζπάληαο νκνξθηάο δάζνο, ηα νπνία είλαη εληειψο απξνζηάηεπηα. Ζ κεγαιχηεξε απεηιή πξνέξρεηαη απφ ην νδηθφ δίθηπν, ηηο θσηηέο θαη ηελ πινηφκεζε. Εικόνα Νηζιά Ο λεζηψηηθνο ρψξνο ηεο Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο πεξηιακβάλεη ηα λεζηά ηεο Θάζνπ θαη ηεο ακνζξάθεο, ζην Ννκφ Καβάιαο θαη Έβξνπ αληίζηνηρα. Θάζνο Ζ Θάζνο απνηειεί ηνλ θχξην ηνπξηζηηθφ πφιν έιμεο ηεο Πεξηθέξεηαο. Απφ ηα κεγαιχηεξα λεζηά ηεο ρψξαο, βξίζθεηαη ζηνλ θφιπν ηεο Καβάιαο, ζην Βφξεην ηκήκα ηνπ Αηγαίνπ Πειάγνπο. 41

53 Σν βνξεηναλαηνιηθφ ηκήκα ηνπ λεζηνχ ηεο Θάζνπ είλαη νξεηλφ, κε πεπθνδάζε, απφηνκεο θαηαπξάζηλεο ραξάδξεο θαη απφθξεκλεο αθξνγηαιηέο, ζε αληίζεζε κε ηε λνηηνδπηηθή πιεπξά ηνπ λεζηνχ πνπ είλαη πην επίπεδε, πεξηβάιιεηαη απφ ειαηψλεο, ζηηο πιαγηέο ιφθσλ, φπνπ βξίζθνληαη θαη νη πεξηζζφηεξνη νηθηζκνί ηνπ λεζηνχ. Σν ραξαθηεξηζηηθφ βνπλφ ηνπ λεζηνχ, ην Τςάξην, θζάλεη ζηα 1204 κέηξα. Πξσηεχνπζα ηνπ λεζηνχ είλαη ν Ληκέλαο ή Θάζνο ε νπνία είλαη ρηηζκέλε ζηε ζέζε ηεο αξραίαο πφιεο. Σνπξηζηηθφ ελδηαθέξνλ πξνθαινχλ ηα Σείρε πνπ πεξηζηνηρίδνπλ φιε ηελ αξραία πφιε. Σα θηίζκαηα ηνπ 7 ν αηψλα π.υ. θαη νη παιαηνρξηζηηαληθέο βαζηιηθέο ζηελ Αιπθή, καδί κε ηα αξραία ιαηνκεία απνηεινχλ απφδεημε φηη ην ζαζίηηθν κάξκαξν ήηαλ πάληα θαηάιιειν γηα αξρηηεθηνληθέο θαη γιππηηθέο θαηαζθεπέο. ηε Θάζν ζπλαληά θαλείο παξαζαιάζζηα αιιά θαη νξεηλά ρσξηά. Σν λεζί δηαζέηεη ηξία ιηκάληα, ην ιηκάλη ηνπ Πξίλνπ, ην ιηκάλη ησλ Ληκελαξίσλ θαη ην ιηκάλη ηεο Θάζνπ, έλαληη ησλ νρηψ ιηκαληψλ πνπ πεξηιακβάλεη ζπλνιηθά ε Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο. Πξφθεηηαη γηα ιηκάληα κηθηήο ρξήζεο, επηβαηηθά, εκπνξηθά θαη αιηεπηηθά. Σα αιηεπηηθά ζθάθε εμππεξεηνχληαη ζπκπιεξσκαηηθά απφ κηθξφηεξα κεκνλσκέλα ιηκάληα, ηα αιηεπηηθά θαηαθχγηα, πνπ βξίζθνληαη ζε παξαζαιάζζηνπο παιηνχο νηθηζκνχο θαη εηδηθφηεξα ζηε θάια Ραρσλία θαη Καιιηξάρεο. Ο καδηθφο ηνπξηζκφο δεκηνχξγεζε ζνβαξέο ζπλέπεηεο ζην ζαιάζζην θαη ζην ππφινηπν θπζηθφ πεξηβάιινλ ζην λεζί ηεο Θάζνπ. Γηα πνιιέο δεθαεηίεο απνηέιεζε ηνλ γλσζηφηεξν πφιν έιμεο ηνπξηζηψλ. ακνζξάθε Ζ ακνζξάθε βξίζθεηαη ζην βνξεηναλαηνιηθφ Αηγαίν, ζην κέζν ηνπ Θξαθηθνχ Πειάγνπο. Ζ ζπλνιηθή έθηαζε ηνπ λεζηνχ αλέξρεηαη ζε 180,364 km 2, ην κήθνο ησλ αθηψλ ηνπ λεζηνχ αλέξρεηαη ζηα 59 ρηιηφκεηξα. Σν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ακνζξάθεο είλαη ε νξεηλή κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πινχζηα θπζηθή βιάζηεζε, απνηεινχλ θπζηθέο νκνξθηέο πνπ δελ ζπλαληψληαη ζπρλά ζηα ππφινηπα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ. Σν βνπλφ Φεγγάξη ή άνο ηεο ακνζξάθεο έρεη θνξπθή ζηα 1650 κέηξα. Σν ηνπίν είλαη έληνλα νξεηλφ θαη θαηά ηφπνπο βξαρψδεο κε πνιιά δάζε απφ πιαηάληα. ην λεζί ππάξρνπλ πξνζηηέο παξαιίεο κε άκκν, βφηζαια, αιιά θαη απφθξεκλεο αθηέο ζηε λνηηναλαηνιηθή πιεπξά ηνπ λεζηνχ. Πξσηεχνπζα ηεο ακνζξάθεο είλαη ε Υψξα ε νπνία βξίζθεηαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ λεζηνχ θαη απέρεη 6 ρηιηφκεηξα απφ ην κηθξφ ιηκάλη ηνπ λεζηνχ, ηελ Κακαξηψηηζζα. Πξφθεηηαη γηα ηερλεηφ ιηκάλη ηνπηθήο ζεκαζίαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα εκπνξηθνχο, επηβαηηθνχο θαη αιηεπηηθνχο ζθνπνχο. Σν λεζί δηαζέηεη θαη έλα αιηεπηηθφ θαηαθχγην ζε παξαιία εθηφο νηθηζκψλ θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ ηνπνζεζία Θεξκά πνπ εληνπίδεηαη ζηα βφξεηα παξάιηα. 42

54 Δηθφλα Γαζικές περιοτές-γέληα ποηαμών-λίμνες Οη παξαθάησ πεξηνρέο βξίζθνληαη θάησ απφ θάπνην θαζεζηψο πξνζηαζίαο, είηε απφ ην εζληθφ θαζεζηψο πξνζηαζίαο, είηε απφ δηεζλείο ζπκβάζεηο. Γέιηα ηνπ Νέζηνπ Σν Γέιηα ηνπ Νέζηνπ θαηαιακβάλεη έθηαζε 500 η.ρικ θαη ππάγεηαη δηνηθεηηθά ζην Ν. Καβάιαο θαη ζην Ν. Ξάλζεο. Ο πνηακφο πεγάδεη απφ ηελ Βνπιγαξηθή Ρνδφπε θαη αθνχ δηαζρίζεη θνηιάδεο θαη θαξάγγηα ζηα βνπλά κεηαμχ ξβεινπ θαη Ρνδφπεο κπαίλεη ζην ειιεληθφ έδαθνο. Γπηηθά απφ ηηο εθβνιέο ηνπ πνηακνχ ππάξρεη ε ιηκλνζάιαζζα ηνπ Αγηάζκαηνο, ζεκαληηθφο βηφηνπνο γηα πνιιά είδε πδξφβησλ πνπιηψλ. Γέιηα ηνπ Έβξνπ Σν Γέιηα ηνπ Έβξνπ είλαη ην ηκήκα ηνπ πνηακνχ κε ηελ κεγάιε νηθνινγηθή αμία. Σφπνο αλαπαξαγσγήο γηα ρηιηάδεο πδξφβηα πνπιηά. Παξά ηηο αιινηψζεηο πνπ έρεη ππνζηεί παξακέλεη θαη ζήκεξα έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο βηφηνπνπο ηεο Δπξψπεο. Ο Έβξνο ρσξίδεηαη ζηελ πεξηνρή ηνπ Γέιηα θαη ζε 2 θχξηνπο βξαρίνλεο. Ο έλαο ε ιεγφκελε επζπγξάκκηζε, δέρεηαη ην κεγαιχηεξν φγθν ησλ λεξψλ ηνπ πνηακνχ. Ο άιινο είλαη ε παιηά θνίηε, πνπ απνηειεί ην ζχλνξν κε ηελ Σνπξθία. Λίκλε Βηζησλίδα Ζ ιίκλε Βηζησλίδα βξίζθεηαη ζηα ζχλνξα ησλ Ννκψλ Ξάλζεο θαη Ρνδφπεο θαη είλαη πξνέθηαζε ηνπ φξκνπ ηνπ Πφξην-Λάγνπο. Έρεη έθηαζε ζηξέκκαηα θαη ην βάζνο ηεο θπκαίλεηαη απφ 2 σο 3,5 κέηξα. Ζ ιίκλε είλαη ν θπζηθφο απνδέθηεο φισλ ησλ 43

55 νξεηλψλ ρεηκάξξσλ ηεο πεξηνρήο. Σν άιζνο κε παξαζαιάζζηα πεχθα, πνπ βξίζθεηαη κπξνζηά ζην ιηκάλη ηνπ Πφξην-Λάγνο, πξνέξρεηαη απφ αλαδάζσζε. Λίκλε Μεηξηθνχ ή Ηζκαξίδα Ζ ιίκλε Μεηξηθνχ ή Ηζκαξίδα βξίζθεηαη ζην Ννκφ Ρνδφπεο, ζε κηα πεξηνρή πινχζηα ζε πγξφηνπνπο. Ζ ιίκλε Μεηξηθνχ απέρεη κφιηο 3 ρικ. απφ ηηο αθηέο ηνπ Θξαθηθνχ Πειάγνπο θαη δέρεηαη ηα λεξά δχν πνηακψλ. Απφ ην βνξξά θαηεβαίλεη θαη ρχλεηαη κέζα ζηε ιίκλε ν πνηακφο Μπφζπνο, ελψ απφ αλαηνιηθά έξρεηαη ν πνηακφο Φηιηνπξήο πνπ ρχλεηαη ζην λφηην κέξνο ηεο ιίκλεο. Ζ έθηαζε ηεο ιίκλεο Μεηξηθνχ καδί κε ηε ιεθάλε απνξξνήο ηνπ πνηακνχ Μπφζπνπ είλαη 370 η.ρ, ελψ ε έθηαζε ησλ ιηκλνζαιαζζψλ θζάλεη ηα 132 η.ρ Γάζνο ηεο Γαδηάο Σν δάζνο ηεο Γαδηάο βξίζθεηαη θνληά ζην νπθιί θαη ζπλδεέηαη νηθνινγηθά κε ην Γέιηα ηνπ Έβξνπ. Σα δάζε ηεο πεξηνρήο απνηεινχληαη θπξίσο απφ 2 είδε πεχθσλ, ηελ Σξαρεία πεχθε θαη ην Μαπξφπεπθν. Αλάκεζα ζε απηά ππάξρεη κηα κεγάιε πνηθηιία ζάκλσλ φπσο θαη πνιιά ζπάληα θπηά. ηελά ηνπ Νέζηνπ Έλα βαζχ θαξάγγη ηνπ Πνηακνχ Νέζηνπ, κε ςεινχο απφθξεκλνπο βξάρνπο θαη δαζσκέλεο πιαγηέο. Οη αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο επηθεληξψλνληαη ζηελ θηελνηξνθία. Οη πεξηνξηζκνί ζην θπλήγη δελ εθαξκφδνληαη. Κεληξηθή Ρνδφπε θαη Κνηιάδα ηνπ Νέζηνπ Έλα εθηεηακέλν δάζνο ζηελ θνξπθνγξακκή ηεο Ρνδφπεο αλάκεζα ζηνλ Πνηακφ Νέζην θαη ηα βνπιγαξηθά ζχλνξα. Οη θχξηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο είλαη ε δαζνπνλία, ε θηελνηξνθία θαη ην θπλήγη. Ζ εθκεηάιιεπζε ηνπ δάζνπο είλαη έληνλε. Κνξπθέο ηνπ ξνπο Φαιαθξνχ Σν ηδηαίηεξν γεσινγηθφ ππφζηξσκα(απνηειείηαη απφ γξαλίηεο θαη κάξκαξα), ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο θιηκαηηθέο, εδαθηθέο θα ηνπνγξαθηθέο ζπλζήθεο δεκηνχξγεζαλ κηα ζεκαληηθή πνηθηιία βηνηφπσλ ηδηαίηεξνπ βνηαληθνχ ελδηαθέξνληνο. πλαληψληαο θνηλά ζειαζηηθά θαη πηελά ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο, ελψ ε ζεκαζία ηεο ρισξίδαο απνδίδεηαη ζε ζπάληα γηα ηε ρψξα καο πνψδε θπηά. 44

56 Δηθφλα Αθρωπογενείς Σοσριζηικοί Πόροι Αζηικά Κένηρα Σα αζηηθά θέληξα ηεο Πεξηθέξεηαο είλαη ε Καβάια ε Κνκνηελή ε Γξάκα ε Αιεμαλδξνχπνιε ε Ξάλζε Καβάια Ζ Καβάια είλαη ρηηζκέλε ακθηζεαηξηθά πάλσ ζε δχν ιφθνπο θαη ζηηο πιαγηέο ηνπ βνπλνχ πκβφινπ, είλαη κία απφ ηηο γξαθηθφηεξεο πφιεηο ηεο Μαθεδνλίαο. Σν πιένλ αλεπηπγκέλν αζηηθφ θέληξν ηεο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο βξίζθεηαη ηνπνζεηεκέλν πάλσ αθξηβψο ζηνλ νδηθφ άμνλα Θεζζαινλίθεο-ηνπξθηθψλ ζπλφξσλ. Με έλα κεγάιν ιηκάλη θαη κία εμίζνπ κεγάιε καξίλα ζην θέληξν ηεο πφιεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ην ιηκάλη ηεο Νέαο Πεξάκνπ θαη ηε καξίλα ηεο Νέαο Ζξαθιείηζαο, ε 45

57 Καβάια απνηειεί εθηφο ησλ άιισλ θαη έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα αιηεπηηθά θέληξα ηεο ρψξαο. ηελ πφιε ιεηηνπξγεί κία απφ ηηο κεγαιχηεξεο ηρζπφζθαιεο ηεο Μεζνγείνπ, απ φπνπ δηαθηλνχληαη εκπνξεχκαηα ζηηο εζσηεξηθέο θαη δηεζλείο αγνξέο. Χο εκπνξηθφ θαη βηνκεραληθφ θέληξν θαηέρεη ηε 2 ε ζέζε ζηε Βφξεηα Διιάδα, κεηά ηε Θεζζαινλίθε. Ζ πφιε ηεο Καβάιαο ζπλδπάδεη αμηφινγα αμηνζέαηα, παλέκνξθεο παξαιίεο, δηαζθέδαζε αιιά θαη ην γλσζηφ πεινζεξαπεπηήξην Κξελίδσλ πνπ πξνζειθχνπλ θάζε ρξφλν φιν θαη πεξηζζφηεξνπο επηζθέπηεο. Κνκνηελή Ζ Κνκνηελή είλαη ρηηζκέλε ζηελ πεδηάδα πνπ αξρίδεη απφ ηνπο πξφπνδεο ηνπ νξεηλνχ ζπγθξνηήκαηνο ηεο Ρνδφπεο. Έλα κεγάιν ηκήκα (ε παιαηά πφιε )έρεη θαζαξά αλαηνιίηηθν ρξψκα θαη θαηνηθείηαη θπξίσο απφ ηνπο Σνχξθνπο. Ζ λέα πφιε φκσο παξνπζηάδεη επξσπαψθή εκθάληζε κε ζχγρξνλα νηθνδνκήκαηα, δξφκνπο, πιαηείεο θαη θέληξα. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ Γεκνθξίηεηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Θξάθεο, κε ηελ έδξα ηνπ ζηελ Κνκνηελή έδσζε ψζεζε ζηελ νηθνλνκηθή δσή ηεο πφιεο. ηελ Κνκνηελή έρνπλ ηελ έδξα ηνπο 7 ηκήκαηα ηνπ Γ.Π.Θ. Γξάκα Ζ πφιε ηεο Γξάκαο είλαη ρηηζκέλε ζηνπο πξφπνδεο ηνπ φξνπ Φαιαθξφ, ζε πςφκεηξν 115 κ., θνληά ζηελ πεδηάδα ησλ Φηιίππσλ, ζε κία ηνπνζεζία κε πινχζηα βιάζηεζε θαη άθζνλα λεξά. ηα ηέιε ηνπ 18 νπ αηψλα, ε παξαγσγή θαη ην εκπφξην ηνπ θαπλνχ, ε ιεηηνπξγία ζηδεξνδξνκηθνχ ζηαζκνχ θαη ην νδηθφ δίθηπν πξνο ην ιηκάλη ηεο Καβάιαο εληζρχνπλ ηελ εκπνξηθή θίλεζε ηεο πφιεο. Δίλαη ηζηνξηθή πφιε κε πινχζηα βιάζηεζε φπνπ νη ιάηξεηο ηεο θχζεο κπνξνχλ λα ηελ απνιαχζνπλ θάλνληαο πεδνπνξία, νξεηβαζία, θαη αλαξξίρεζε. Δπίζεο κπνξνχλ λα πεξηεγεζνχλ ζηα ζπήιαηα, ηα θαξάγγηα, ηα γεθχξηα, ηνπο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο, ηα κνλαζηήξηα θαη ηηο εθθιεζίεο Αιεμαλδξνχπνιε ήκεξα ε Αιεμαλδξνχπνιε είλαη ην δηνηθεηηθφ, νηθνλνκηθφ θαη ζπγθνηλσληαθφ θέληξν ηεο Θξάθεο. Δίλαη ην κνλαδηθφ κεγάιν ιηκάλη ηεο Θξάθεο θαη ν ζπνπδαηφηεξνο ζπγθνηλσληαθφο ηεο θφκβνο, ζε απφζηαζε πεξίπνπ 15 ρικ. απφ ηα ειιελνηνπξθηθά ζχλνξα. ηελ Αιεμαλδξνχπνιε έρνπλ ηελ έδξα ηνπο ην Σκήκα Ηαηξηθήο, ην ηκήκα Μνξηαθήο Βηνινγίαο θ Γελεηηθήο, ε ρνιή Δπηζηεκψλ Αγσγήο πνπ ζπγθξνηείηαη απφ ην Παηδαγσγηθφ Σκήκα Γεκνηηθήο Δθπαίδεπζεο θαη ην Παηδαγσγηθφ Σκήκα Νεπηαγσγψλ. Ζ Παλεπηζηεκηνχπνιε βξίζθεηαη ζε απφζηαζε 8 πεξίπνπ ρηιηνκέηξσλ απφ ηελ πφιε. 46

58 Ξάλζε Ζ Ξάλζε είλαη ρηηζκέλε ζηνπο πξφπνδεο ηεο νξνζεηξάο Ρνδφπεο. Ζ Πνιπηερληθή ρνιή πνπ ζπγθξνηείηαη απφ ην Σκήκα Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ, ην Σκήκα Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ θαη Μεραληθψλ Τπνινγηζηψλ, ην Σκήκα Μεραληθψλ Πεξηβάιινληνο, ην Σκήκα Αξρηηεθηφλσλ Μεραληθψλ θαη ην ηκήκα Μεραληθψλ Παξαγσγήο θαη Γηνίθεζεο έρεη έδξα ζηελ Ξάλζε. Ζ Παλεπηζηεκηνχπνιε βξίζθεηαη ζε απφζηαζε 4 πεξίπνπ ρηιηνκέηξσλ Παραδοζιακοί Οικιζμοί Ζ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθή Μαθεδνλία θαη Θξάθεο είλαη γεκάηε κε αμηφινγνπο παξαδνζηαθνχο νηθηζκνχο κε πνιηηηζηηθφ, ηζηνξηθφ αιιά θαη αξρηηεθηνληθφ ελδηαθέξνλ. ηελ πφιε ηεο Ξάλζεο πέξα απφ ην λέν αζηηθφ ηζηφ ζπλαληνχκε θαη ην Μνλνπάηη ηεο Εσήο ιίγα κέηξα καθξηά, φπνπ ζπλαληά θαλείο ην ζχγρξνλν, ην λέν, ην βηνκεραληθφ. Δηθφλα 16 Οη παξεκβάζεηο αλαπαιαίσζεο θαη ζπληήξεζεο ζηα θηίξηα ηεο Παιηάο Πφιεο θαη ε δξαζηεξηνπνίεζε ησλ πνιηηηζηηθψλ θνξέσλ ηελ έρνπλ αλαδείμεη ζε Πφιε ηνπ Πνιηηηζκνχ. Υαξαθηεξηζηηθφ δείγκα παξαδνζηαθνχ νηθηζκνχ ζηνλ Έβξν απνηειεί ν δηαηεξεηένο νηθηζκφο ηεο Υψξαο ζηελ ακνζξάθε, νηθηζκφο κεζνγεηαθνχ ξπζκνχ, ρηηζκέλνο ακθηζεαηξηθά πάλσ ζην βνπλφ ηνπ νπθιίνπ θαη ηνπ Γηδπκνηείρνπ, ν 47

59 γαιιηθήο αξρηηεθηνληθήο θάξνο ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο, νη πέηξηλεο θαηαζθεπέο ζηνπο Μεηαμάδεο θαη ηα Πεηξσηά. ηνλ Ννκφ Καβάιαο ζπλαληνχκε δείγκαηα αμηφινγεο αξρηηεθηνληθήο ζηελ Υξπζνχπνιε, ηελ Διεπζεξνχπνιε, ηελ Νηθήζηαλε θαη ηελ Κεξακσηή. Ζ Θάζνο κε ηνπο νξεηλνχο νηθηζκνχο ηνπ Θενιφγνπ θαη ηεο Παλαγηάο, ζπλδπάδεη λεζησηηθή θαη ηππηθή νξεηλή βαιθαληθή αξρηηεθηνληθή. ηελ πφιε ηεο Καβάιαο ην παιηφ ηεο ηκήκα κε ηνπο ιηζφζηξσηνπο δξφκνπο, ην ηέκελνο ηνπ Ηκαξέη, νη θακάξεο, ε κεγάιε ιέζρε, ην Γεκαξρείν θαη ηα θηίζκαηα αλαηνιηθψλ ζπλνηθηψλ ζπλζέηνπλ κηα ηδηαίηεξε πνηθηιία αηζζεηηθήο. ην Ννκφ Γξάκαο θαη ηδηαίηεξα ζηα νξεηλά θαη εκηνξεηλά ηκήκαηα ηεο ππαίζξνπ ζπλαληνχκε δείγκαηα παξαδνζηαθήο αξρηηεθηνληθήο πνπ αληαλαθινχλ ηελ ηνπηθή γεσξγηθή θαη θηελνηξνθηθή δξαζηεξηφηεηα Πολιηιζμικό Κεθάλαιο, Ήθη, Έθιμα, Λαογραθικές Δκδηλώζεις Ζ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο έρεη κπνξέζεη λα ζπληεξήζεη ζε κεγάιν βαζκφ ηα δείγκαηα ηεο πνιηηηζηηθήο ηεο θιεξνλνκηάο. Πην θάησ παξνπζηάδνληαη ηζηνξηθέο ηνπνζεζίεο θαη νηθηζκνί, ρψξνη αξραηνινγηθνχ ελδηαθέξνληνο θαζψο θαη ηα θπξηφηεξα κλεκεία θαη κνπζεία γηα θάζε έλα λνκφ μερσξηζηά. Ννκφο Καβάιαο Οη θακάξεο, ζηε ζπλνηθία ηεο Παλαγίαο Σν Ηκαξέη, ηνχξθηθν νηθνδφκεκα ηνπ 19 νπ αηψλα πνπ βξίζθεηαη θνληά ζην ιηκάλη Οη εθθιεζίεο ηεο Παλαγηάο(15 νπ αηψλα) θαη ηνπ Αγίνπ Παληειεήκνλα Σν αληξηθφ κνλαζηήξη ηνπ Άγηνπ ίια ζηελ είζνδν ηεο πφιεο Φίιηππνη: ν ζεκαληηθφηεξνο αξραηνινγηθφο ρψξνο ηεο αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο 17 ρικ. βνξεηνδπηηθά απφ ηελ Καβάια Σν Αξραηνινγηθφ Μνπζείν ζηελ Καβάια Σν Λανγξαθηθφ ζηελ Καβάια Πηλαθνζήθε ζηελ Καβάια Ννκφο Ρνδφπεο Σν Δζθί ηδακί θαη άιια δχν κηθξφηεξα Σα ιίγα αξρνληηθά ηεο πφιεο, πνπ γιίησζαλ ηελ αλνηθνδφκεζε Ζ παιηά αγνξά, κε κηθξνκάγαδα, παιηαηδίδηθα 48

60 Σα εξείπηα ηνπ ηείρνπο ηνπ βπδαληηλνχ νηθηζκνχ ζην θέληξν ηεο πφιεο Σν αξραηνινγηθφ κνπζείν ζηελ Κνκνηελή Σα Βπδαληηλά νρπξά Αλαζηαζηνχπνιεο, θνληά ζηνπο Ακαμάδεο ηε λφηηα πιεπξά ηεο νξνζεηξάο ηεο Ρνδφπεο ππάξρνπλ εξείπηα θάζηξσλ θαη αηείρηζησλ νηθηζκψλ Ο αξραηνινγηθφο ρψξνο ηεο Μαξψλεηαο, ζην βνπλφ Ίζκαξνο ηελ Γξαηηλή ηα εξείπηα ηεο Βπδαληηλήο Πφιεο Γξαηηαλνχ, πνπ κεηά ηελ θαηαζηξνθή ηεο Μνζπλνππφιεσο ην 14 ν αηψλα, ήηαλ ην ζπνπδαηφηεξν θέληξν ηεο πεξηνρήο, θνληά ζην ρσξηφ Γξαηηλή, ζηνπο πξφπνδεο ηεο Ρνδφπεο, 19 ρικ. βνξεηναλαηνιηθά απφ ηελ Κνκνηελή. Ννκφο Γξάκαο Σν Λανγξαθηθφ Μνπζείν ηνπ Λπθείνπ Διιελίδσλ Γξάκαο ηελ εθθιεζία ηεο Αγίαο νθίαο, κπνξνχκε λα δνχκε κηα κηθξή αξραηνινγηθή ζπιινγή Ζ Αγία Βαξβάξα, ρηηζκέλε ζε κηα ηνπνζεζία κε πινχζηεο πεγέο θαη βιάζηεζε. Δδψ ε παξάδνζε θαη νη ζξχινη κηινχλ γηα λεξάηδεο θαη θαληάζκαηα Σνχξθσλ. Οη πεγέο ηεο Αγίαο Βαξβάξαο βξίζθνληαη αλάκεζα ζηα 60 θαιχηεξα πάξθα ηεο Δπξψπεο. Πξφθεηηαη γηα έλα παλέκνξθν πδξνβηφηνπν 60 ζηξεκκάησλ ζην θέληξν ηεο πφιεο κε θαηαξξάθηεο, ιίκλεο, πνηάκηα, αιιά θαη παλχςεια πιαηάληα φπνπ θηινμελνχλ ζπάληα πνπιηά Σα βπδαληηλά ηείρε ζην θέληξν ηεο πφιεο θαη νη λανί ηεο Αγίαο νθίαο θαη ησλ Σαμηαξρψλ 10 νπ θαη 11 νπ αληίζηνηρα Ννκφο Έβξνπ Ο αξραηνινγηθφο ρψξνο ηεο ακνζξάθεο βξίζθεηαη ζηελ Παιαηνπφιε, ζηελ βφξεηα παξαιία ηνπ λεζηνχ Οη αξραηνινγηθνί ρψξνη ηεο Μεζεκβξίαο, ηεο Μάθξεο θαη ηνπ εξξείνπ Οη ζπειηέο ηνπ Γηδπκνηείρνπ θαη ηα εξείπηα ηεο Πισηηλνχπνιεο ζην Γηδπκφηεηρν Οη ηαθηθνί ηχκβνη ζηελ Οξεζηηάδα θαη ην Σξίγσλν Σα ηείρε ηεο ΣξαΨαλνχπνιεο Ζ Παλαγία ε Κνζκνζψηεηξα ζηηο Φέξεο Σν ηδακί Υακίη ζην Γηδπκφηεηρν Σα θχξηα κνπζνπικαληθά κλεκεία (Σέκελνο Γηδπκνηείρνπ) πιινγή εθθιεζηαζηηθήο ηέρλεο ζηε Μεηξφπνιε Αιεμαλδξνχπνιεο 49

61 Λανγξαθηθφ κνπζείν ζην Γηδπκφηεηρν Λανγξαθηθφ κνπζείν ζηελ Οξεζηηάδα Αξραηνινγηθφ κνπζείν ζηελ ακνζξάθε Αξραηνινγηθφ κνπζείν ζηελ ακνζξάθε Ννκφο Ξάλζεο Ζ παιαηά αγνξά, κε κηθξνκάγαδα, πάγθνπο θαη έληνλα αλαηνιίηηθν ρξψκα Σν βπδαληηλφ θάζηξν ηεο Ξάλζεο ζηα βφξεηα ηεο ζεκεξηλήο πφιεο, επάλσ ζηελ θνξπθή ηνπ ιφθνπ πνπ ειέγρεη ηε δίνδν πξνο ηελ ελδνρψξα, ζψδνληαη πνιιά ηκήκαηα ησλ ηεηρψλ, πχξγνη, ππιίδεο, ηνμσηέο θαη ζνισηέο ζηέξλεο Σν Λανγξαθηθφ κνπζείν ζηελ Ξάλζε Ζ βπδαληηλή πφιε ησλ Αβδήξσλ Οη κεγάιεο θαπλαπνζήθεο ηνπ ηέινπο ηνπ 19 νπ θαη ησλ αξρψλ ηνπ 20 νπ αηψλα κε ηε ραξαθηεξηζηηθή αξρηηεθηνληθή Οη πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη θάζε ρξφλν ζε φιε ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο δηαηεξνχλ ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπο ηνλ παξαδνζηαθφ ηνπηθφ ραξαθηήξα, ηα ήζε θαη ηα έζηκα ησλ πεξηνρψλ. Οη πεξηζζφηεξεο εθδειψζεηο πξαγκαηνπνηνχληαη θαηά ηελ πεξίνδν ηεο άλνημεο θαη ηνπ θαινθαηξηνχ. Αληηπξνζσπεπηηθά δείγκαηα ησλ πνιηηηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θάζε Ννκνχ παξνπζηάδνληαη παξαθάησ. Δηθφλα 17 50

62 Ννκφο Καβάιαο Γηνξηή ηνπ ηαθπιηνχ πνπ ζπλήζσο μεθηλά ηέιε Απγνχζηνπ θαη νινθιεξψλεηαη αξρέο επηέκβξε Φεζηηβάι Φηιίππσλ θαηά ηνπο κήλεο Ηνχιην σο επηέκβξην ζηνπο Φηιίππνπο Φεζηηβάι << Ήιηνο θαη Πέηξα >>ζην ππαίζξην ζέαηξν Ν. Καξβάιεο Θαζίηηθνο Γάκνο ζηνλ Θενιφγν Θάζνπ Πνληηαθφο Γάκνο ζηνλ Επγφ Αξάπεδεο ζηε Νηθεζηαλή Γηνξηή Παηάηαο ζηελ Λεθάλε Λατθφ παλεγχξη ζηελ Υξπζνχπνιε Ννκφο Γξάκαο Γηεζλέο Φεζηηβάι Κηλεκαηνγξάθνπ ηαηληψλ κηθξνχ κήθνπο Ηππνδξνκίεο ζην Γήκν Γνμάηνπ Ζκέξα ηεο Μπάκπσο Πεηξνχζαο Αληάκσκα ζπγθέληξσζε αξαθαηζαλαίσλ ζην Γαζηθφ ρσξηφ Διαηηάο Δπέηεηνο κάρεο νρπξψλ ΛΤΔ Αξάπεδεο Μνλαζηεξαθίνπ Ννκφο Ξάλζεο Γηνξηέο Παιηάο Πφιεο(ην πξψην 15λζήκεξν ηνπ επηεκβξίνπ) ζηελ Ξάλζε Θξαθηθέο Λανγξαθηθέο Γηνξηέο ηελ ηειεπηαία εβδνκάδα ηεο Απνθξηάο ζηελ Ξάλζε Ννκφο Έβξνπ Σν παλεγχξη ησλ Αγίσλ Θενδψξσλ κε αλαπαξάζηαζε Θξαθηψηηθνπ γάκνπ ζην Διαηνρψξη «Ζ γηνξηή ηνπ Σξχθσλα» ησλ ακπεινπξγψλ ζηα Γίθαηα «Διεπζέξηα» απφ 24 έσο 26 Ματνπ ζην Γηδπκφηεηρν «Διεπζέξηα» απφ 5 έσο 14 Ματνπ ζηελ Αιεμαλδξνχπνιε Ννκφο Ρνδφπεο Καξλαβάιη ζηηο άπεο 51

63 Ζ γηνξηή ηεο Μπάκπνπο ηελ 8 ε Ηαλνπαξίνπ ζηελ ηξχκε, ζηνπο Πξνζθπλεηέο, ζηελ Ν. Πέηξα θαη ηελ Ξπιαγαλή Αθληηικές, σνεδριακές και άλλες εκδηλώζεις ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα, ππάξρνπλ ζεκαληηθέο αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο θαη αξθεηνί ζχιινγνη δηαθξίλνληαη ζε πςειέο ζέζεηο ζηηο αλάινγεο θαηεγνξίεο, γηα ηελ αζιεηηθή ηνπο δξαζηεξηφηεηα παλειιαδηθά. ηελ Γξάκα ε ηζηνξηθή πνδνζθαηξηθή νκάδα «Γφμα Γξάκαο» είρε σο απνηέιεζκα λα αλαπηχζζεηαη ν αζιεηηζκφο κέρξη ζήκεξα. Γεληθφηεξα ε Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο έρεη αξθεηά ζεκαληηθέο νκάδεο θαη ζε πνιχ θαιέο ζέζεηο, θπξίσο νκάδεο πνδνζθαίξνπ φπσο ε ΠΑΔ ΚΑΒΑΛΑ, ε skoda Xanthis. ηελ Πεξηθέξεηα πξαγκαηνπνηνχληαη αξθεηά ζπλέδξηα θάζε ρξφλν. Σα εμνπιηζκέλα μελνδνρεία ζε ζπλδπαζκφ κε ηνπο δεκφζηνπο ρψξνπο, φπσο νη αίζνπζεο ησλ θαηά ηφπνπο Ννκαξρηψλ θαη Δπηκειεηεξίσλ, ην ακθηζέαηξν ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Θξάθεο, απνηεινχλ ηθαλνπνηεηηθνχο ρψξνπο γηα εθζέζεηο, εκεξίδεο θ.α. Δδψ θαη πνιιά ρξφληα ην Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην Θξάθεο κε ηηο ππάξρνπζεο ζρνιέο νξγαλψλνπλ παλειιήληα θα δηεζλή ζπλέδξηα κε απνηέιεζκα ηελ πξνέιεπζε πνιιψλ θαη δηαθεθξηκέλσλ επηζθεπηψλ θαη θπζηθά ηελ πξνβνιή ηεο πεξηνρήο ζην επξχ θνηλφ. Δπηπξφζζεηα ην Παγθφζκην πλέδξην Θξαθψλ πνπ πξαγκαηνπνηείηαη θάζε δχν ρξφληα ζε θάπνηα πφιε ηεο Θξάθεο, απνηειεί ζεζκφ γηα ηελ Πεξηθέξεηα, Ζ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ Α Παγθνζκίνπ πλεδξίνπ Απνδήκσλ ηεο Θξαθψλ πξαγκαηνπνηήζεθε ην 1993 ζηελ Ξάλζε θαη απφ ηφηε ζπγθεληξψλεη πιήζνο εθπξνζψπσλ απφ φιν ηνλ θφζκν. Δδψ θαη δχν δεθαεηίεο, νξγαλψλεηαη απφ ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο θαη ηελ HELEXPO-ΓΔΘ, ζηελ Βηνκεραληθή Πεξηνρή ηεο Κνκνηελήο, ε εηήζηα εκπνξηθή έθζεζε «ΘΡΑΚΖ». ηελ έθζεζε εθηίζεληαη βηνκεραληθά θαη βηνηερληθά πξντφληα, είδε ιατθήο ηέρλεο, γεσξγηθά κεραλήκαηα, αγξνηηθά πξντφληα, ραξηνπνηία, ηξφθηκα-πνηά, είδε θαη πιηθά ζπζθεπαζίαο, ζπζθεπέο θαη ζθεχε νηθηαθήο ρξήζεσο, έπηπια, ελδχκαηα, ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο. Ζ εθζεζηαθή απηή δηνξγάλσζε πξνσζεί ην επηρεηξεκαηηθφ πλεχκα, εληζρχεη ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε θαη πξνβάιεη ηηο δπλαηφηεηεο ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ζην ρψξν ηνπ εκπνξίνπ θαη ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ηφζν ζε παλειιαδηθφ φζν θαη ζε δηεζλέο επίπεδν. 4.3 Προζπελαζιμόηηηα Ο εθζπρξνληζκφο ηνπ ζηδεξνδξνκηθνχ δηθηχνπ θαη ε αλαβάζκηζε ησλ ιηκαληψλ απνηεινχλ απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ξφινπ ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο θαη ηελ αλάδεημε ηεο ζε γέθπξα επαθήο ηεο Δπξψπεο κε ηα Βαιθάληα θαη ηε Μαχξε Θάιαζζα Οδική πρόζβαζη 52

64 Σν θχξην νδηθφ δίθηπν ηεο Πεξηθέξεηαο, ην νπνίν έρεη ζπλνιηθφ κήθνο ρικ. πιελ ηεο Δγλαηίαο πνπ ππνινγίδεηαη ζε κήθνο 258 ρικ. πεξίπνπ πεξηιακβάλεη ηηο εζληθέο νδνχο θαζψο θαη ην επαξρηαθφ δίθηπν πνπ εμππεξεηεί ηηο κηθξφηεξεο αζηηθέο θαη εκηαζηηθέο πεξηνρέο ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ θαη πεξηιακβάλεη ηνπο παξαθάησ νδηθνχο άμνλεο Καβάια-Φίιηππνη-Γξάκα Ξάλζε-Ίαζκνο-Κνκνηελή Αζπξνβάιηα-Διεπζεξνχπνιε-Καβάια Καζηαληψλ-Οξκελίνπ-Σξηεζλέο Ακθίπνιε-Γξάκα ιδηροδρομική πρόζβαζη Ζ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο εμππεξεηείηαη απφ ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν πνπ δηαζρίδεη ηνπο ηέζζεξηο απφ ηνπο πέληε Ννκνχο ηεο, ηελ Γξάκα, ηελ Ξάλζε, ηελ Ρνδφπε θαη ηνλ Έβξν. Σν ζπλνιηθφ δίθηπν είλαη κήθνπο 410 ρικ. πεξίπνπ θαη απνηειεί κέξνο ηνπ δηαδξφκνπ Θεζζαινληθήο-Αιεμαλδξνχπνιεο. Δπίζεο θαιφ ζα ήηαλ λα ηνληζηεί φηη ηα ηειεπηαία έηε παξαηεξήζεθε αχμεζε ηεο επηβαηηθήο θίλεζεο ιφγσ ηεο δξνκνιφγεζεο ησλ ζπξκψλ Intercity, ηα νπνία επέθεξαλ κείσζε ηεο δηάξθεηαο δηαδξνκήο θαη επηπιένλ αθξίβεηα ζηελ εθηέιεζε ησλ δξνκνινγίσλ. Σέινο, αμίδεη λα αλαθέξνπκε φηη ε πθηζηάκελε ζηδεξνδξνκηθή γξακκή δηέξρεηαη θνληά απφ ζεκαληηθνχο ηνπξηζηηθνχο πφξνπο ηεο Πεξηθέξεηαο, πξνζθέξνληαο ζεκαληηθφ βαζκφ πξνζπειαζηκφηεηαο πξνο απηνχο Θαλάζζια πρόζβαζη ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ππάξρνπλ αξθεηά ιηκάληα ηα νπνία εμππεξεηνχλ ηηο εζληθέο θαη ηνπηθέο κεηαθηλήζεηο. Σα ιηκάληα ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο θαη ηεο Καβάιαο έρνπλ ραξαθηεξηζηεί σο ιηκάληα εζληθήο ζεκαζίαο θαη ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηα 13 ζεκαληηθφηεξα ηεο ρψξαο, απφ άπνςε δηαθίλεζεο επηβαηψλ θαη εκπνξεπκάησλ. Δπηπιένλ ζηελ πεξηνρή ππάξρνπλ αξθεηά ιηκάληα ηα νπνία ραξαθηεξίδνληαη σο ιηκάληα ηνπηθήο ζεκαζίαο. Σν ιηκάλη ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο: Δίλαη ηερλεηφ ιηκάλη πνπ αλαπηχζζεηαη θαηά κήθνο ηνπ λνηηναλαηνιηθνχ ζαιάζζηνπ κεηψπνπ ηεο πφιεο, εμππεξεηεί θπξίσο ηνπο Ννκνχο Έβξνπ θαη Ρνδφπεο. αθψο θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο ε επηβαηηθή θίλεζε απμάλεηαη θπξίσο πξνο ηελ ακνζξάθε θαη ηελ Λήκλν. Σν ιηκάλη ηεο Καβάιαο: Πεξηιακβάλεη ην ππάξρνλ ιηκάλη, απφ ην νπνίν εμππεξεηνχληαη νη αλάγθεο κεηαθίλεζεο επηβαηψλ, θαζψο θαη ην ιηκάλη ηεο Ν. 53

65 Καξβάιεο πνπ εμππεξεηεί ηηο αλάγθεο δηαθίλεζεο εκπνξεπκάησλ. Δπηπιένλ ιεηηνπξγεί ε Ηρζπφζθαια, ην ιηκάλη Κεξακσηήο ην νπνίν εμππεξεηεί εκπνξηθή θαη επηβαηηθή θίλεζε πξνο ηελ Θάζν, ην ιηκάλη ηεο Πεξάκνπ θαη ην κηθξφ ιηκάλη ηεο Ζξαθιείηζαο. Σν ιηκάλη ηεο Κακαξηψηηζζαο ηεο ακνζξάθεο: Πξφθεηηαη γηα εκπνξηθφ, αιηεπηηθφ θαη επηβαηηθφ ιηκάλη. Δίλαη ηερλεηφ θαη πξνζηαηεχεηαη απφ ιηκελνβξαρίσλα. Σν ιηκάλη Πφξην Λάγνο Ν Ξάλζεο : είλαη θπζηθφ αγθπξνβφιν, βξίζθεηαη λφηηα ηεο ιίκλεο Βηζησλίδαο. Σν ιηκάλη εμππεξεηεί απνθιεηζηηθά ηηο αλάγθεο δηαθίλεζεο αγξνηηθψλ πξντφλησλ θαη δεπηεξεπφληνο πεηξειαηνεηδψλ, ελψ ζε γεληθέο γξακκέο δελ παξνπζηάδεη ηδηαίηεξα απμεκέλε θίλεζε. Σα ιηκάληα Φαλαξίνπ, Ηκέξνπ θαη Μαξψλεηαο: βξίζθνληαη ζηνλ Ννκφ Ρνδφπεο. Πξφθεηηαη γηα ιηκάληα αιηεπηηθψλ θαη ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Σα ιηκάληα Θάζνπ θαη Ληκελαξίσλ: Πξφθεηηαη γηα ιηκάληα ηνπηθήο ζεκαζίαο αιηεπηηθά θαη επηβαηηθά, ηα νπνία βξίζθνληαη ζην λεζί ηεο Θάζνπ θαη παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ ηνπξηζηηθή θίλεζε θαζψο απνηεινχλ πεγή εηζφδνπ ησλ ηνπξηζηψλ ζην λεζί Αεροπορική Πρόζβαζη ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ιεηηνπξγνχλ δχν εζληθνί πνιηηηθνί αεξνιηκέλεο, ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο θαη ηεο Καβάιαο, απφ ηα νπνία εμππεξεηείηαη ε αεξνπνξηθή ζπγθνηλσλία ηεο πεξηνρήο. Σν αεξνδξφκην «Γεκφθξηηνο» ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο απέρεη κφιηο 13 ρικ. απφ ηελ πφιε. Οη ππνδνκέο ηνπ αεξνιηκέλα κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ επαξθείο θαη παξνπζηάδνπλ πξννπηηθέο αλάπηπμεο, θαζψο ππάξρνπλ θαη πηήζεηο charter απφ ην εμσηεξηθφ. Σν αεξνδξφκην «Μέγαο Αιέμαλδξνο» ηεο Καβάιαο, βξίζθεηαη ζηελ Υξπζνχπνιε θαη νπζηαζηηθά απνηειεί ηελ θχξηα πχιε εηζφδνπ ηνπξηζηψλ πξνο ηελ Πεξηθέξεηα(αλ θαη έρνπλ κεηψζεη ηνλ αξηζκφ πηήζεσλ θαζεκεξηλά) θαη εηδηθφηεξα πξνο ηελ Θάζν. 4.4 Άλλες ηοσριζηικές σποδομές Ζ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο δηαζέηεη ζεκαληηθέο ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο νη νπνίεο αθνξνχλ Οξγαλσκέλεο Αθηέο, Υηνλνδξνκηθά Κέληξα, Οξεηβαηηθά Καηαθχγηα, Πεξηεγεηηθά Μνλνπάηηα, Κέληξα Πιεξνθφξεζεο Δπηζθεπηψλ, Αξραηνινγηθνχο Υψξνπο. ζνλ αθνξά ηηο νξγαλσκέλεο παξαιίεο απηέο ρσξνζεηνχληαη ζηνπο 4 απφ ηνπο 5 λνκνχο ηεο πεξηθέξεηαο, θαζψο βξέρνληαη απφ ην Αηγαίν Πέιαγνο. ηελ Θάζν θαη ζηελ ακνζξάθε παξνπζηάδεηαη κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε θαζψο νξγαλσκέλεο 54

66 παξαιίεο βξίζθνληαη θαηά κήθνο ησλ δχν λεζηψλ. Ο Ννκφο Καβάιαο επίζεο, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηα παξάιηα απηνχ απνηεινχλ πφιν έιμεο πνιιψλ ηνπξηζηψλ (Οθξχλην, Ν. Πέξακνο, Ν. Ζξαθιείηζα, Καιακίηζα, Παιεφ, Ακκφινθνη). ην επεηξσηηθφ ηκήκα ηνπ Ν. Έβξνπ ζπλαληάκε νξγαλσκέλεο παξαιίεο απέλαληη απ ηελ ακνζξάθε ζηελ πεξηνρή απφ ηελ Αιεμαλδξνχπνιε έσο ηελ Ν. Μάθξε. ην Ν. Ρνδφπεο μερσξίδεη ε πεξηνρή ηεο Μαξψλεηαο έσο ην Φαλάξη. Σέινο ζην Ν. Ξάλζεο νη παξαιίεο Αβδήξσλ, Μαγγαλψλ. Δπηπιένλ θαηά κήθνο ηεο Πεξηθέξεηαο δηαηάζζνληαη κνλνπάηηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη επί αηψλεο θαη ζηα νπνία έγηλαλ παξεκβάζεηο έηζη ψζηε λα ππάξρεη πξφζβαζε απφ ηνπο επηζθέπηεο πνπ θαηαθζάλνπλ ζηελ πεξηνρή. Δθηφο φκσο απφ ηηο παξαιίεο θαη ηα κνλνπάηηα ζηελ Πεξηθέξεηα ζπλαληάκε ζπνπδαίνπο νξεηλνχο φγθνπο ζηνπο νπνίνπο νη παξεκβάζεηο γηα ηελ δεκηνπξγία ππνδνκψλ ζπληεινχλ ζηελ αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ νξεηλνχ ηνπξηζκνχ (ζθη, θαλφ, νξεηβαζία, πεξηεγήζεηο). ηελ Πεξηθέξεηα εθηείλνληαη πεξηνρέο Δηδηθήο Πξνζηαζίαο νη νπνίεο πξνζηαηεχνληαη απφ δηεζλείο ζπλζήθεο. ηα φξηα ησλ πεξηνρψλ απηψλ ιεηηνπξγνχλ εηδηθά Κέληξα Πιεξνθφξεζεο Δπηζθεπηψλ. Σν Κέληξν Πιεξνθφξεζεο ηνπ Γέιηα ηνπ Έβξνπ βξίζθεηαη ζηελ Σξαταλνχπνιε θαη μεθίλεζε ηελ ιεηηνπξγία ηνπ ηνλ επηέκβξην ηνπ 1997, κε ζθνπφ ηελ πξνψζεζε ηεο πξνζηαζίαο ηεο θχζεο ζηελ πεξηνρή, ηελ νηθνηνπξηζηηθή ηεο αλάδεημε, θαζψο θαη ηελ ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε αξρψλ θα θνηλνχ γηα ηηο νηθνινγηθέο αμίεο ηνπ Γέιηα ηνπ Έβξνπ, επηπιένλ ππάξρεη κφληκε έθζεζε θαη εηδηθά δηακνξθσκέλε αίζνπζα πξνβνιψλ. Άιια θέληξα πνπ ιεηηνπξγνχλ είλαη ην Κέληξν Πιεξνθφξεζεο Γέιηα Νέζηνπ, Κέληξν Δλεκέξσζεο ιίκλεο Βηζησλίδαο θαη ην Οηθνηνπξηζηηθφ Κέληξν Δλεκέξσζεο Βηνηφπνπ Γαδηάο. ρεηηθά κε ηνπο Αξραηνινγηθνχο Υψξνπο αλαπηχρζεθαλ ππνζηεξηθηηθέο ππνδνκέο φπσο κνπζεία, ηα νπνία απνηεινχλ πφιν έιμεο ησλ επηζθεπηψλ. Καηαιήγνληαο ζπκπεξαίλνπκε φηη παξφιν πνπ ζηελ Πεξηθέξεηα ππάξρνπλ αμηφινγεο ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο δελ αμηνπνηνχληαη επαξθψο δηφηη απαηηνχλ ηελ πινπνίεζε ζεκαληηθψλ επελδχζεσλ εθζπγρξνληζκνχ θαη επέθηαζεο. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 ο -ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΔΡΔΤΝΑ - ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ 5.1 ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΔΡΔΤΝΑ Πξηλ ηελ παξνπζίαζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, θαζψο θαη ησλ απνηειεζκάησλ ηεο έξεπλαο, θαιφ είλαη λα δνζνχλ θάπνηνη ζεκαληηθνί νξηζκνί, μεθηλψληαο απφ ηε ζηαηηζηηθή κνλάδα. ηαηηζηηθή κνλάδα είλαη ηα αληηθείκελα απφ ηα νπνία ιακβάλνπκε 55

67 ηηο πιεξνθνξίεο πνπ επηζπκνχκε λα επεμεξγαζηνχκε θαη λα αλαιχζνπκε ζηαηηζηηθά. Ζ ζηαηηζηηθή κνλάδα κπνξεί λα είλαη αληηθείκελν, άηνκν, θάπνην γεγνλφο ή αθφκε θαη έλλνηα. πγθεθξηκέλα, ε ζηαηηζηηθή κνλάδα κπνξεί λα είλαη απιή, φπσο γηα παξάδεηγκα έλα πξφζσπν, έλα αληηθείκελν ή κία κέξα ή είλαη δπλαηφ λα είλαη ζχλζεηε θαη λα απνηειείηαη απφ πεξηζζφηεξα αληηθείκελα ή πξφζσπα, φπσο ε νηθνγέλεηα, ε εκεξήζηα, κεληαία ή εηήζηα παξαγσγή ελφο εξγνζηαζίνπ θ.ιπ. Πνιιέο θνξέο ζηαηηζηηθή κνλάδα κπνξεί λα είλαη θαη γλψκε φπσο ε άπνςε γηα ηε ρξεζηκφηεηα ελφο λένπ πξντφληνο, ηδηφηεηα φπσο ην θχιν, ην ρξψκα ησλ καηηψλ ή θαη γεγνλφο, φπσο εθινγηθή αλακέηξεζε, αζιεηηθφο αγψλαο θ.ιπ. (Παπαδεκεηξίνπ, 2005). Πξηλ απφ νπνηαδήπνηε ελέξγεηα γηα ηε ζπιινγή ζηαηηζηηθψλ δεδνκέλσλ είλαη απαξαίηεην λα πξνδηαγξαθεί κε αθξίβεηα θαη ζαθήλεηα ε ζηαηηζηηθή κνλάδα. Μάιηζηα, νη πξνδηαγξαθέο πνπ νξίδνπλ ηε ζηαηηζηηθή κνλάδα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε ζε φια ηα ζηάδηα ηεο ζηαηηζηηθήο έξεπλαο, δηφηη νη αθξηβείο θαη ζαθείο πξνδηαγξαθέο ησλ ζηαηηζηηθψλ κνλάδσλ δηεπθνιχλνπλ: ηε ζπγθέληξσζε ησλ ζηαηηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ, ηε ζσζηή εθκεηάιιεπζε ησλ ζηαηηζηηθψλ δεδνκέλσλ, θαη ηε ζπλαγσγή ρξήζηκσλ ζπκπεξαζκάησλ. Σν ζχλνιν ησλ ζηαηηζηηθψλ κνλάδσλ, ησλ νπνίσλ επηζπκνχκε ηε κειέηε ελφο ή πεξηζζφηεξσλ ζπγθεθξηκέλσλ ραξαθηεξηζηηθψλ, απνθαιείηαη πιεζπζκφο ή ζηαηηζηηθφο πιεζπζκφο. Καη ν ζηαηηζηηθφο πιεζπζκφο πξέπεη λα νξίδεηαη κε αθξίβεηα θαη ζαθήλεηα. Έλα απφ ηα βαζηθά ζηνηρεία, κάιηζηα, πνπ πξέπεη λα νξίδεηαη είλαη ηα φξηά ηνπ, δειαδή πνηεο αθξηβψο είλαη νη ζηαηηζηηθέο κνλάδεο απηνχ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πιεζπζκνχ πνπ ζα κειεηεζεί. Μηα δηάθξηζε ηνπ ζηαηηζηηθνχ πιεζπζκνχ είλαη ζε άπεηξν, φπσο γηα παξάδεηγκα ε παξαγσγή ελφο πξντφληνο, νη γελλήζεηο βξεθψλ ζε κηα πφιε, νπφηε είλαη ππνρξεσηηθφ λα πεξηνξηζηεί ε κειέηε ζε θάπνην ρξνληθφ δηάζηεκα θαη ζε πεπεξαζκέλν, φπσο νη ζεαηέο κηαο ζεαηξηθήο παξάζηαζεο ή ελφο πνδνζθαηξηθνχ αγψλα. Δπηπιένλ, νη πεπεξαζκέλνη πιεζπζκνί δηαθξίλνληαη ζε νιηγνπιεζείο θαη πνιππιεζείο (Παπαδεκεηξίνπ, 2005). ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο έξεπλαο, ε ζηαηηζηηθή κνλάδα πνπ κειεηήζεθε είλαη ην άηνκν πνπ έρεη επηζθεθηεί ηνπιάρηζηνλ κία θνξά ηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο (Π.Α.Μ.Θ.). πγθεθξηκέλα, ν πιεζπζκφο απφ ηνλ νπνίν 56

68 αληιήζεθαλ ηα δεδνκέλα ήηαλ άηνκα είηε απφ θάπνηα πεξηνρή ηεο Διιάδαο, είηε απφ ην εμσηεξηθφ πνπ επηζθέθηεθαλ ηελ Π.Α.Μ.Θ. κέζα ζην Αθνχ πξνζδηνξηζηεί ε ζηαηηζηηθή κνλάδα θαη ν ζηαηηζηηθφο πιεζπζκφο κηαο έξεπλαο, επφκελε ζνβαξή απφθαζε πνπ πξέπεη λα ιεθζεί είλαη εάλ ε έξεπλα ζα πξαγκαηνπνηεζεί ζην ζχλνιν ηνπ ζηαηηζηηθνχ πιεζπζκνχ ή ζε ηκήκα (δείγκα) απηνχ. Δάλ δειαδή πξαγκαηνπνηεζεί εμαληιεηηθή ή δεηγκαηνιεπηηθή έξεπλα. Δμαληιεηηθέο έξεπλεο ή αιιηψο απνγξαθέο δηελεξγνχληαη φηαλ απαηηείηαη λα ζπγθεληξσζνχλ πιεξνθνξίεο γηα νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά νιφθιεξνπ ηνπ πιεζπζκνχ θαηά κία ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Αλάινγα κε ην αληηθείκελν κειέηεο ηνπο, δηαθξίλνληαη ζε γεσξγηθέο, δεκνγξαθηθέο, νηθνλνκηθέο θαη βηνκεραληθέο. Σν ηζρπξφηεξν πιενλέθηεκα ησλ απνγξαθψλ είλαη ε πιήξεο εηθφλα ηνπ ζηαηηζηηθνχ πιεζπζκνχ πνπ καο παξέρνπλ. Μέζσ απηψλ απνθιείεηαη θάζε αβεβαηφηεηα ζηε δνκή θαη ζηε ζχλζεζε ηνπ πιεζπζκνχ φζν αθνξά ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ απνγξάθνληαη. Απφ ηελ άιιε πιεπξά παξνπζηάδνπλ θαη θάπνηα κεηνλεθηήκαηα. Απηά είλαη (Παπαδεκεηξίνπ, 2005): νη κεγάιεο δαπάλεο πνπ απαηηνχληαη, ηα εμεηδηθεπκέλα άηνκα πνπ απαηηνχληαη, ε πηζαλφηεηα λα κελ είλαη δπλαηή ε θαηαγξαθή φισλ ησλ κνλάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ, ε ρξνλνβφξα δηαδηθαζία, θαη ε κε επηθαηξφηεηα ησλ απνηειεζκάησλ. Γεηγκαηνιεςία είλαη ε δηαδηθαζία απνγξαθήο ελφο κέξνπο παξαηεξήζεσλ απφ έλα ζηαηηζηηθφ πιεζπζκφ, ην νπνίν νλνκάδεηαη δείγκα. Σν δείγκα ιακβάλεηαη κε κηα νξηζκέλε κέζνδν απφ ην ζηαηηζηηθφ πιεζπζκφ. Ζ κέζνδνο απηή πξέπεη λα πξνβιέπεη φια ηα κέιε ηνπ πιεζπζκνχ λα έρνπλ ίζε θαη αλεμάξηεηε πηζαλφηεηα λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζην δείγκα. Μφλν ηφηε ην δείγκα είλαη αληηπξνζσπεπηηθφ ηνπ παξαπάλσ πιεζπζκνχ θαη νη πιεξνθνξίεο πνπ ιακβάλνληαη απφ απηφ κπνξνχλ λα γεληθεπηνχλ (Ρεηηληψηεο, 2004). Οη δεηγκαηνιεπηηθέο έξεπλεο παξνπζηάδνπλ πνιιά πιενλεθηήκαηα θαη πξνηηκψληαη έλαληη ησλ εμαληιεηηθψλ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο, κεξηθνί απφ ηνπο νπνίνπο είλαη νη αθφινπζνη: ην ζπλνιηθφ θφζηνο είλαη ρακειφηεξν αθφκε θαη αλ ην θφζηνο αλά ζηαηηζηηθή κνλάδα είλαη πςειφ, 57

69 ε θαηακέηξεζε ησλ παξακέηξσλ ηνπ δείγκαηνο είλαη εχθνιε θαη ζχληνκε θαη ηα απνηειέζκαηα δεκνζηεχνληαη ηαρχηεξα, πηζαλφλ λα κελ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα θαηακέηξεζεο φισλ ησλ κνλάδσλ ζηελ πεξίπησζε ηεο απνγξαθήο, νη εξσηήζεηο δελ είλαη απαξαίηεην λα είλαη γεληθέο θαη κπνξνχλ λα αθνξνχλ εηδηθέο έξεπλεο θ.α. Τπάξρνπλ δηάθνξεο κέζνδνη, νη νπνίεο επηηξέπνπλ ηελ θαηάξηηζε ηνπ δείγκαηνο ηεο έξεπλαο. ην παξαθάησ δηάγξακκα θαίλεηαη ε δηάθξηζε απηψλ ησλ δηαδηθαζηψλ θαη έπεηαη κηα ζχληνκε πεξηγξαθή ηνπο (Παπαδεκεηξίνπ, 2005). Μζκοδοι Δειγματολθψίασ Εμπειρικζσ ζρευνεσ Πικανολογικζσ ζρευνεσ Μζκοδοσ Αντιπροςωπευτικϊν Μονάδων Μζκοδοσ Αναλογιϊν Μζκοδοσ Διαδρομϊν Τυχαία Δειγματολθψία Κατευκυνόμενθ Δειγματολθψία Διάγραμμα 1: Διάκριςθ μεκόδων δειγματολθψίασ Δκπεηξηθέο έξεπλεο: Σέηνηνπ είδνπο έξεπλεο έρνπκε φηαλ γηα ηελ επηινγή ηνπ δείγκαηνο δελ ρξεζηκνπνηνχληαη νη αξρέο ηεο ζεσξίαο ησλ πηζαλνηήησλ αιιά αληηζέησο αθνινπζείηαη κηα «δηθαηνινγεκέλε επηινγή», ψζηε απηφ λα είλαη αληηπξνζσπεπηηθφ, κε ηελ έλλνηα φηη δείρλεη κηα θαιή εηθφλα ηνπ πιεζπζκνχ. Μέζνδνο Αληηπξνζσπεπηηθψλ Μνλάδσλ: χκθσλα κε απηή ηελ κέζνδν, αξρηθά ρσξίδεηαη ν πιεζπζκφο ζε δηαθεθξηκέλεο νκάδεο πνπ έρνπλ κία φζν ην δπλαηφ κεγαιχηεξε εζσηεξηθή ζπλνρή, σο πξνο θάπνηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά απφ απηά πνπ κειεηψληαη. Οη νκάδεο απηέο ζα πξέπεη λα ραξαθηεξίδνληαη θαη απφ κηα φζν ην δπλαηφ 58

70 κεγαιχηεξε δηαθνξεηηθφηεηα κεηαμχ ηνπο. ηε ζπλέρεηα επηιέγνληαη απφ θάζε νκάδα έλα ή πεξηζζφηεξα αληηθείκελα πνπ ζεσξνχληαη αληηπξνζσπεπηηθά ηεο νκάδαο απηήο. Μέζνδνο Αλαινγηψλ: Πξφθεηηαη γηα ηελ πην γλσζηή θαη πην ζπρλά εθαξκνδφκελε ζηηο εκπεηξηθέο δεηγκαηνιεςίεο. Πξνυπνζέηεη ηε γλψζε ηεο θαηαλνκήο ηνπ πιεζπζκνχ πξνο ηε κεηαβιεηή ηεο νπνίαο ιακβάλνληαη νη αλαινγίεο. Απαηηείηαη δε, απηή ε αλαινγία λα είλαη ζε ηζρχ ηελ εκέξα πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ε δεηγκαηνιεςία. Γηα παξάδεηγκα, εάλ ε θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ σο πξνο ην επάγγεικα είλαη: κηζζσηνί 30%, ει. Δπαγγεικαηίεο 20%, ζπληαμηνχρνη-νηθηαθά 25%, άλεξγνη 10%, καζεηέο-θνηηεηέο 15% θαη επηζπκείηαη δείγκα 300 αηφκσλ, επηιέγνληαη ηπραία ηα άηνκα ηνπ δείγκαηνο κέρξη λα ζπγθεληξσζνχλ 90 κηζζσηνί, 60 ει. επαγγεικαηίεο, 75 ζπληαμηνχρνη-νηθηαθά, 30 άλεξγνη θαη 45 καζεηέοθνηηεηέο. Μέζνδνο Γηαδξνκψλ: Πξφθεηηαη γηα κία κέζνδν, ε νπνία βαζίδεηαη ζηελ ηνπνγξαθία ηεο πεξηνρήο φπνπ πξαγκαηνπνηείηαη ε δεηγκαηνιεςία. Πηζαλνινγηθέο έξεπλεο: Σέηνηνπ είδνπο έξεπλεο έρνπκε φηαλ θαηά ηε δεηγκαηνιεπηηθή ζπγθέληξσζε ησλ αηφκσλ ηνπ δείγκαηνο, φια ηα άηνκα ηνπ πιεζπζκνχ έρνπλ ηελ ίδηα πηζαλφηεηα ηπραίαο επηινγήο. Γηα λα εθαξκνζηεί κηα ηέηνηα έξεπλα πξέπεη θαηαξρήλ λα είλαη δηαζέζηκεο φιεο νη κνλάδεο ηνπ πιεζπζκνχ πνπ επηζπκείηαη λα κειεηεζεί δεηγκαηνιεπηηθά θαη επηπιένλ λα αξηζκεζνχλ φιεο νη κνλάδεο ηνπ πιεζπζκνχ ψζηε κε ηελ ηπραία επηινγή αξηζκψλ (ηφζνη αξηζκνί, φζν θαη ην επηζπκεηφ κέγεζνο ηνπ δείγκαηνο), λα είλαη γλσζηφ ζε πνηεο κνλάδεο αληηζηνηρνχλ απηνί νη αξηζκνί. Σπραία Γεηγκαηνιεςία: Δίλαη ε κέζνδνο θαηά ηελ νπνία νη ζηαηηζηηθέο κνλάδεο ηνπ δείγκαηνο επηιέγνληαη ηπραία απφ ηνλ πιεζπζκφ, ηνπ νπνίνπ φια ηα άηνκα έρνπλ ηελ ίδηα πηζαλφηεηα επηινγήο. Αλάινγα κε ηνλ ηξφπν πνπ επηηπγράλεηαη ε ηπραηφηεηα, δηαθξίλνπκε: (i) ηελ απιή ηπραία δεηγκαηνιεςία, (ii) ηελ ζπζηεκαηηθή δεηγκαηνιεςία, (iii) ηελ ηπραία δεηγκαηνιεςία θαηά ζηξψκαηα, θαη (iv) ηελ ζθπγκνκέηξεζεδεκνζθφπεζε. Καηεπζπλφκελε Γεηγκαηνιεςία: Πξφθεηηαη γηα κία κέζνδν ζηελ νπνία ε επηινγή ηνπ δείγκαηνο βαζίδεηαη θπξίσο ζε ππνθεηκεληθά θξηηήξηα ηνπ εξεπλεηή. Γηαθξίλνπκε δχν πεξηπηψζεηο απηήο: (i) ηελ κέζνδν ησλ αληηπξνζσπεπηηθψλ κνλάδσλ, ε νπνία απαηηεί ην ρσξηζκφ ηνπ πιεζπζκνχ ζε νκνηνγελείο νκάδεο σο πξνο ην ραξαθηεξηζηηθφ πνπ ελδηαθέξεη ηνλ εξεπλεηή θαη ηελ επηινγή απφ θάζε νκάδα κηαο αληηπξνζσπεπηηθήο 59

71 κνλάδαο, θαη (ii) ηελ κέζνδν ησλ αλαινγηψλ, ε νπνία απνηειεί βειηίσζε ηεο πξνεγνχκελεο, θαη απφ θάζε νκάδα δελ επηιέγεηαη νχηε κία, νχηε ίδηνο αξηζκφο αληηπξνζσπεπηηθψλ κνλάδσλ, αιιά ηέηνηνο αξηζκφο ψζηε λα δηαηεξείηαη ε αλαινγία (σο πξνο ηελ θαηαλνκή ησλ θπξηφηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ) ησλ νκάδσλ σο πξνο ηνλ πιεζπζκφ ηνπο. ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, επεηδή δελ ππήξρε ε δπλαηφηεηα πξαγκαηνπνίεζεο εμαληιεηηθήο έξεπλαο, πξνηηκήζεθε ε εθηέιεζε δεηγκαηνιεπηηθήο έξεπλαο κε ηε κέζνδν ησλ αληηπξνζσπεπηηθψλ κνλάδσλ. πγθεθξηκέλα, ν πιεζπζκφο «άηνκα πνπ έρνπλ επηζθεθηεί ηελ Π.Α.Μ.Θ.» ρσξίζηεθε ζε δχν νκάδεο: ζε άηνκα πξνεξρφκελα απφ ην εμσηεξηθφ θαη ζε άηνκα πξνεξρφκελα απφ ηελ Διιάδα θαη ζε θαζεκηά απφ ηηο παξαπάλσ νκάδεο κνηξάζηεθαλ πεξίπνπ 90 εξσηεκαηνιφγηα. Πξνηνχ παξνπζηαζηεί ην εξσηεκαηνιφγην πνπ ζπληάρζεθε γηα ηελ παξνχζα έξεπλα, θαιφ είλαη λα γίλεη κηα αλαθνξά ζηε ζεκαληηθφηεηα ηνπ ξφινπ ελφο εξσηεκαηνινγίνπ, ζηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά απηνχ θαη ζηνπο βαζηθνχο θαλφλεο πνπ πξέπεη λα αθνινπζνχληαη θαηά ηε ζχληαμή ηνπ. Σν εξσηεκαηνιφγην, ινηπφλ, παίδεη ηνλ ζεκαληηθφηεξν ξφιν ζηε δηαδηθαζία ζπιινγήο ησλ ζηνηρείσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηε δηεμαγσγή κηαο έξεπλαο. ηφρνο ζε θάζε έξεπλα είλαη λα ζπληαρζεί έλα εξσηεκαηνιφγην, κέζσ ηνπ νπνίνπ ζα ζπιιερζνχλ αλ φρη φιεο, φζεο ην δπλαηφ πεξηζζφηεξεο απφ ηηο απαηηνχκελεο πιεξνθνξίεο, κε φζν ην δπλαηφ κηθξφηεξν ζθάικα, θαζψο θαη κε ηε κηθξφηεξε δπλαηή ελφριεζε ησλ εξσηεζέλησλ, φπσο θαη ζε κνξθή θαηάιιειε γηα επρεξή πεξαηηέξσ επεμεξγαζία ζηνηρείσλ. Σν πξψην ζηνηρείν ελφο «ζσζηνχ» εξσηεκαηνινγίνπ είλαη κηα θαηαηνπηζηηθή εηζαγσγή πνπ εμεγεί ζηνλ εξσηψκελν ην πεξηερφκελν ηεο έξεπλαο. πγθεθξηκέλα, ε εηζαγσγή πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ην αληηθείκελν ηεο έξεπλαο, ην θνξέα πνπ δηεμάγεη ηελ έξεπλα, ην ζθνπφ ηεο έξεπλαο, λα δεηάεη ηε ζπλεξγαζία ησλ εξσηψκελσλ θαη λα ηνπο πιεξνθνξεί ζρεηηθά κε ηα δεηήκαηα απνξξήηνπ ησλ απαληήζεψλ ηνπο. Μεξηθνί βαζηθνί θαλφλεο πνπ πξέπεη λα ηεξνχληαη θαηά ηε ζχληαμε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ είλαη νη εμήο (Πξακαγγηνχιεο, 2008): Καηά ηε ζχληαμε κηαο εξψηεζεο, νη επηκέξνπο ιέμεηο πξέπεη λα είλαη απιέο θαη νηθίεο ζε φινπο ηνπο εξσηψκελνπο (γηα απηφ ην ιφγν πξέπεη λα ιακβάλεηαη πάληα ππφςε ν βαζκφο εθπαίδεπζεο ησλ εξσηψκελσλ). 60

72 Οη εξσηήζεηο πξέπεη λα είλαη ζαθείο, φζν ην δπλαηφ ζπγθεθξηκέλεο, εχθνιεο λα απαληεζνχλ θαη ελδηαθέξνπζεο. Οη εξσηήζεηο πξέπεη λα είλαη εθαξκφζηκεο ζε φινπο ηνπο εξσηψκελνπο. Οη εξσηήζεηο πξέπεη λα θαζνξίδνπλ πιαίζην θαη ρξφλν αλαθνξάο. Γηα παξάδεηγκα, ζηελ εξψηεζε «Πνην είλαη ην εηζφδεκά ζαο;» ε ιέμε «ζαο» κπνξεί λα αλαθέξεηαη ζην αηνκηθφ ή νηθνγελεηαθφ εηζφδεκα ηνπ εξσηψκελνπ. Δπηπιένλ, δελ αλαθέξεηαη ζπγθεθξηκέλα ζε εβδνκαδηαίν, κεληαίν ή εηήζην εηζφδεκα. Οη εξσηήζεηο πξέπεη λα έρνπλ ηελ απαηηνχκελε αθξίβεηα. ηαλ εηνηκάδεηαη κηα εξψηεζε, λα έρεη δηεπθξηληζηεί απφ πξηλ ην επίπεδν αθξίβεηαο πνπ αλακέλεηαη απφ ηνλ εξσηψκελν. Γηα παξάδεηγκα «Πφζν ζπρλά;» ή «Πφζεο θνξέο;». ε φπνηεο εξσηήζεηο θξίλεηαη απαξαίηεην, λα δίλνληαη ζαθείο, νιηγφινγεο νδεγίεο γηα ηελ απάληεζή ηνπο. Αθνινπζεί πεξηγξαθή θάπνησλ απφ ηα βαζηθφηεξα ζηνηρεία πνπ πξέπεη λα απνθεχγνληαη ζε έλα εξσηεκαηνιφγην (Πξακαγγηνχιεο, 2008): πληνκνγξαθίεο θαη αξθηηθφιεμα. Γπζλφεηεο ιέμεηο θαη δπζλφεηε νξνινγία. Δξσηήζεηο δηπιήο ζεκαζίαο. Γηα παξάδεηγκα «Γαλείδεζηε βηβιία θαη πεξηνδηθά απφ ηε βηβιηνζήθε;» Δξσηήζεηο κεξνιεπηηθέο θαη θνξηηζκέλεο. Γηα παξάδεηγκα «Δίζηε ππέξ πξνηεξαηφηεηαο ησλ ιεσθνξείσλ θαηά ηηο ψξεο αηρκήο;» Δξσηήζεηο πνπ πεξηέρνπλ δηπιή άξλεζε. Γηα παξάδεηγκα «Δίζηε ππέξ ή θαηά λα κελ επηηξέπεηαη ην θάπληζκα ζε δεκφζηνπο ρψξνπο;» Δξσηήζεηο πνπ απαηηνχλ ηζρπξή κλήκε. Δξσηήζεηο γηα επαίζζεηεο ή ελνρνπνηεηηθέο πιεξνθνξίεο. Γηα παξάδεηγκα ρξήζε λαξθσηηθψλ ή εθνξηαθή απάηε. Σν εξσηεκαηνιφγην πξέπεη πάληα λα νινθιεξψλεηαη κε επραξηζηήξην κήλπκα πξνο ηνλ εξσηψκελν γηα ηε ζπλεξγαζία ηνπ θαη ηε ζπκπιήξσζε απηνχ. ζν αθνξά ην εξσηεκαηνιφγην ηεο παξνχζαο έξεπλαο, απηφ απνηεινχληαλ απφ ηέζζεξηο νκάδεο εξσηήζεσλ. Ζ πξψηε νκάδα (1 ε 6 ε εξψηεζε) πεξηείρε γεληθέο εξσηήζεηο γχξσ απφ ηα ηνπξηζηηθά ηαμίδηα πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηήζεη νη εξσηψκελνη. Ζ δεχηεξε νκάδα (7 ε 15 ε εξψηεζε) πεξηείρε εξσηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ηα ηνπξηζηηθά 61

73 ηαμίδηα ηνπο ζε νπνηνδήπνηε κέξνο ζηελ Διιάδα. Οη εξσηήζεηο ηεο ηξίηεο νκάδαο (16 ε 23 ε εξψηεζε) αθνξνχζαλ ηα ηνπξηζηηθά ηαμίδηα ηνπο απνθιεηζηηθά ζηελ Π.Α.Μ.Θ., ηεο ηέηαξηεο νκάδαο (24 ε εξψηεζε) ηνπο παξάγνληεο πνπ ηνπο επεξεάδνπλ θαηά ηελ επηινγή ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνπο πξννξηζκνχ θαη, ηέινο, νη εξσηήζεηο ηηο πέκπηεο νκάδαο (25 ε 30 ε εξψηεζε) είλαη δεκνγξαθηθνχ ηχπνπ. Σν εξσηεκαηνιφγην έθιεηλε κε επραξηζηήξην πξνο ηνπ ζπκκεηέρνληεο ζηελ έξεπλα. Οη πεξηζζφηεξεο εξσηήζεηο ήηαλ θιεηζηνχ ηχπνπ πνιιαπιψλ απαληήζεσλ. Απηφ έγηλε, δηφηη ε ρξήζε απηνχ ηνπ ηχπνπ εξσηήζεσλ πεηπραίλεη (i) ηε κείσζε ηνπ απαηηνχκελνπ ρξφλνπ ζπκπιήξσζεο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, (ii) ηελ παξνρή επξένο θάζκαηνο δπλαηψλ απαληήζεσλ, (iii) ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ησλ εξσηήζεσλ απφ ηνπο εξσηψκελνπο θαη (iv) ηελ επθνιία ζηε δηαρείξηζε θαη θσδηθνπνίεζή ηνπο. Βέβαηα, ππήξραλ θαη θάπνηεο εξσηήζεηο αλνηθηνχ ηχπνπ. Δπηπιένλ, ζε αξθεηέο απφ απηέο ρξεζηκνπνηήζεθαλ θιίκαθεο αμηνιφγεζεο Likert. Ζ θιίκαθα Likert είλαη πνιχ απιή ζηε δεκηνπξγία θαη ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλε ζηηο θνηλσληθέο θαη ηηο παηδαγσγηθέο έξεπλεο. ηφρνο ηεο είλαη ε κέηξεζε ζηάζεσλ ή απφςεσλ ησλ ππνθεηκέλσλ ηεο νπνίαο θαινχληαη λα επηιέμνπλ κηα απφ ηηο δπλαηέο απαληήζεηο ζηαζεξήο κνξθήο ζε έλα ζχλνιν εξσηεκάησλ ηα νπνία αληηπξνζσπεχνπλ ην πξνο κειέηε πξφβιεκα. Οη απαληήζεηο απηέο εθθξάδνπλ ην κέγεζνο ζπκθσλίαο ή δηαθσλίαο ζε κηα νξηζκέλε δήισζε. Αθνχ νινθιεξψζεθε ε ζχληαμε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, αθνινχζεζε ε δηαλνκή θαη ζπκπιήξσζή ηνπ. πγθεθξηκέλα, κνηξάζηεθε θαη ζπκπιεξψζεθε απφ άηνκα πνπ είηε είραλ επηζθεθηεί ηελ Πεξηθέξεηα, ν θαζέλαο γηα ηνπο δηθνχο ηνπ ιφγνπο, είηε έηπρε λα δηέξρνληαη απφ θεληξηθνχο δεκφζηνπο ρψξνπο ηεο Π.Α.Μ.Θ. θαηά ηηο εκέξεο δηεμαγσγήο ηεο έξεπλαο. Απηή ε δηαδηθαζία πξαγκαηνπνηήζεθε ζην δηάζηεκα κεηαμχ 03/2014 θαη 10/2014. Μεηά ηε ζπγθέληξσζε ησλ απαληεκέλσλ εξσηεκαηνινγίσλ, νη απαληήζεηο «πεξάζηεθαλ» ζην IBM SPSS Statistics γηα λα γίλεη ε αλάιπζή ηνπο. Πξφθεηηαη γηα έλα ζηαηηζηηθφ παθέην αλάιπζεο δεδνκέλσλ, ην νπνίν πξνζθέξεη ζην ρξήζηε δπλαηφηεηεο γηα δεκηνπξγία αλαθνξψλ, αλάιπζε θαη κνληεινπνίεζε δεδνκέλσλ θαζψο θαη γηα γξαθηθή αλαπαξάζηαζή ηνπο. 62

74 5.2 ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΔΡΔΤΝΑ ΣΟΙΥΔΙΑ ΓΙΔΝΔΡΓΔΙΑ ΣΟΤΡΙΣΙΚΩΝ ΣΑΞΙΓΙΩΝ 1. Για ποιο λόγο επιλζγετε να κάνετε διακοπζσ ςε ζνα μζροσ; Πίνακας 1: $gia_poio_logo_epilegete_na_kanete_diakopes_se_ena_meros Frequencies Responses Percent of Cases $gia_poio_logo_epilegete_na_kanet e_diakopes_se_ena_meros a N Percent Klima ,4% 57,3% Politismos 79 21,2% 44,4% Thriskeutiko toyrismo 19 5,1% 10,7% Periigitiko toyrismo 54 14,5% 30,3% Therapeftiko toyrismo 13 3,5% 7,3% Toyrismo ypethroy 10 2,7% 5,6% Sxesi poiotitas timis 69 18,5% 38,8% Tyxaia 16 4,3% 9,0% Allo 10 2,7% 5,6% Total ,0% 209,0% a. Dichotomy group tabulated at value 1. ηνλ παξαπάλσ πίλαθα, νη δχν πξψηεο ζηήιεο αθνξνχλ ηηο απφιπηεο θαη ηηο ζρεηηθέο ζπρλφηεηεο επί ησλ απαληήζεσλ πνπ δφζεθαλ. πλνιηθά ζεκεηψζεθαλ απφ ηνπο εξσηψκελνπο 372 απαληήζεηο. Σν 27.4% απηψλ ήηαλ ην «Κιίκα», ην 21.2% ν «Πνιηηηζκφο», ην 18.5% ε «ρέζε πνηφηεηαο-ηηκήο», ην 14.5% ν «Πεξηεγεηηθφο ηνπξηζκφο», ελψ νη ππφινηπεο απαληήζεηο ζεκείσζαλ κηθξφηεξα πνζνζηά. Ζ Σξίηε ζηήιε παξνπζηάδεη ηηο ζρεηηθέο ζπρλφηεηεο επί ησλ ζπκκεηερφλησλ. Σν άζξνηζκα απηψλ είλαη 209%, αθνχ θάζε άηνκν κπνξνχζε λα δψζεη πεξηζζφηεξεο απφ κία απαληήζεηο. Με άιια ιφγηα, θαηά κέζν φξν, θάζε εξσηψκελνο ζεκείσζε πεξίπνπ δχν απαληήζεηο. 2. Γηα ηνλ ηφπν πνπ πήγαηε δηαθνπέο πιεξνθνξίεο απφ πνχ αληιήζαηε; 63

75 Πίνακας 2: $gia_ton_topo_pou_phgate_diakopes_plhrofories_apo_pou_antlhsate Frequencies Responses Percent of Cases $gia_ton_topo_pou_phgate_diakope s_plhrofories_apo_pou_antlhsate a N Percent Toyristika grafeia / Praktores 47 13,9% 26,4% Filous - Syggeneis ,7% 68,0% Internet - Diadiktyo ,0% 68,5% Alla MME 23 6,8% 12,9% Proswpiki empeiria 13 3,8% 7,3% Sxesi poiotitas timis 2 0,6% 1,1% Tyxaia 4 1,2% 2,2% Toyristikes ektheseis 6 1,8% 3,4% Allo 1 0,3% 0,6% Total ,0% 190,4% a. Dichotomy group tabulated at value 1. Κη απηφο ν πίλαθαο έρεη παξφκνηα δνκή κε ηνλ πξνεγνχκελν. πλνιηθά ζεκεηψζεθαλ απφ ηνπο εξσηψκελνπο 339 απαληήζεηο. Σν 36% απηψλ ήηαλ ην «Internet-Γηαδίθηπν», ην 35.7% νη «Φίινη-πγγελείο», ην 13.9% ηα «Σνπξηζηηθά Γξαθεία/Πξάθηνξεο», ελψ νη ππφινηπεο απαληήζεηο ζεκείσζαλ ακειεηέα πνζνζηά. Κη εδψ, ε ηξίηε ζηήιε παξνπζηάδεη ηηο ζρεηηθέο ζπρλφηεηεο επί ησλ ζπκκεηερφλησλ, ησλ νπνίσλ ην άζξνηζκα είλαη 190.4%. Με άιια ιφγηα, θαηά κέζν φξν, θάζε εξσηψκελνο ζεκείσζε πεξίπνπ 1.9 απαληήζεηο. 3. Κάλεηε δηαθνπέο: Πίνακας 3: Kanete diakopes Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Me oikogeneia 87 48,9 48,9 48,9 Me filous 76 42,7 42,7 91,6 Monos 15 8,4 8,4 100,0 Total ,0 100,0 64

76 Σχιμα 1: Κάνετε διακοπζσ Απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα θαη ην ξαβδφγξακκα θαίλεηαη πσο ζρεδφλ νη κηζνί (48.9%) ζπκκεηέρνληεο ζηελ έξεπλα δήισζαλ πσο θάλνπλ δηαθνπέο νηθνγελεηαθά. Πεξίπνπ ηέζζεξηο ζηνπο δέθα (42.7%) δήισζαλ πσο θάλνπλ δηαθνπέο κε θίινπο θαη έλα 8.4% δήισζε πσο θάλνπλ δηαθνπέο κφλνη. 4. Πφζε είλαη ζπλήζσο ε δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ ζαο; Πίνακας 4: Diarkeia diakopwn Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid < 3 dianyktereyseis 12 6,7 6,7 6,7 4-6 dianyktereyseis 93 52,2 52,2 59, dianyktereyseis 56 31,5 31,5 90,4 > 10 dianyktereyseis 17 9,6 9,6 100,0 Total ,0 100,0 65

77 Σχιμα 2: Πόςθ είναι ςυνικωσ θ διάρκεια των διακοπϊν ςασ; Λίγνη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κηζνχο (52.2%) εξσηψκελνπο ζεκείσζαλ πσο νη δηαθνπέο ηνπο δηαξθνχλ γηα «4-6 δηαλπθηεξεχζεηο». Πεξίπνπ έλαο ζηνπο ηξεηο (31.5%) ζεκείσζε δηάξθεηα «7-10 δηαλπθηεξεχζεηο», έλαο ζηνπο δέθα (9.6%) «πεξηζζφηεξεο απφ 10 δηαλπθηεξεχζεηο» θαη έλα 6.7% ζεκείσζε «ιηγφηεξεο απφ 3 δηαλπθηεξεχζεηο». 5. Δπηιέμαηε παθέην δηαθνπψλ; Πίνακας 5α: Epileksate paketo diakopwn Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ,0 50,0 50,0 NAI 89 50,0 50,0 100,0 Total ,0 100,0 66

78 Σχιμα 3α: Επιλζξατε πακζτο διακοπϊν; ηε ζπγθεθξηκέλε εξψηεζε παξνπζηάζηεθε ε απφιπηε ηζνξξνπία κε ηνπο κηζνχο λα απαληάλε θαηαθαηηθά θαη ηνπο άιινπο κηζνχο αξλεηηθά. Πίνακας 5β: Neo paketo diakopwn Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ptisi kai diamoni 53 29,8 60,2 60,2 Mono ptisi 17 9,6 19,3 79,5 Mono diamoni 18 10,1 20,5 100,0 Total 88 49,4 100,0 Missing System 90 50,6 Total ,0 67

79 Σχιμα 3β: Αν ΝΑΙ Απφ απηνχο πνπ απάληεζαλ θαηαθαηηθά, ην 60.2% ζεκείσζε πσο ην παθέην δηαθνπψλ πνπ επέιεμε πεξηειάκβαλε «πηήζε θαη δηακνλή», έλαο ζηνπο πέληε (20.5%) ζεκείσζε «κφλν δηακνλή» θη έλαο άιινπο ζηνπο πέληε (19.3%) «κφλν πηήζε». 6. Γηακνλή ζε: Πίνακας 6: Diamoni se Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ksenodoxeio (all inclusive) 31 17,4 17,4 17,4 Ksenodoxeio (BB ή HB) 72 40,4 40,4 57,9 Diamerisma / stountio 15 8,4 8,4 66,3 Enoikiazomeno / katoikia 38 21,3 21,3 87,6 Spiti filwn /syggenwn 22 12,4 12,4 100,0 Total ,0 100,0 68

80 Σχιμα 4: Διαμονι ςε ζν αθνξά ηνλ ηφπν δηακνλήο ηνπο δφζεθαλ νη εμήο απαληήζεηο: Σέζζεξηο ζηνπο δέθα (40.4%) έκεηλαλ ζε «μελνδνρείν (BB ή ΖΒ)», έλαο ζηνπο πέληε (21.3%) ζε «ελνηθηαδφκελν δσκάηην/θαηνηθία», έλα 17.4% ζε «μελνδνρείν (all inclusive)», έλα 12.4% ζε ζπίηη «θίισλ/ζπγγελψλ» θαη έλα 8.4% ζε «δηακέξηζκα/ζηνχληην». Α.ΣΟΙΥΔΙΑ ΓΙΔΝΔΡΓΔΙΑ ΣΟΤΡΙΣΙΚΩΝ ΣΑΞΙΓΙΩΝ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ 7. Έρεηε θάλεη δηαθνπέο ζηελ Διιάδα; Πίνακας 7: Exete kanei diakopes stin Ellada Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 0 1,6,6,6 NAI ,4 99,4 100,0 Total ,0 100,0 69

81 Σχιμα 5: Ζχετε κάνει διακοπζσ ςτθν Ελλάδα; ε απηή ηελ εξψηεζε κφλν έλα άηνκν εκθαλίδεηαη λα απαληά αξλεηηθά. Δπνκέλσο, εθηφο απφ απηφ ην άηνκν, φινη νη ππφινηπνη ζπλέρηζαλ κε ηε ζπκπιήξσζε ησλ εξσηήζεσλ ηνπ ππφινηπνπ ηκήκαηνο. 8. Γηα πνην ιφγν επηιέμαηε λα θάλεηε δηαθνπέο ζηελ Διιάδα; Πίνακας 8: $gia_poio_logo_epilexate_na_kanete_diakopes_sthn_ellada Frequencies Responses Percent of Cases $gia_poio_logo_epilexate_na_kanete _diakopes_sthn_ellada a N Percent Klima ,9% 71,6% Politismos 51 15,7% 29,0% Thriskeutiko toyrismo 18 5,6% 10,2% Periigitiko toyrismo 40 12,3% 22,7% Therapeftiko toyrismo 14 4,3% 8,0% Toyrismo ypethroy 6 1,9% 3,4% Sxesi poiotitas timis 43 13,3% 24,4% 70

82 Tyxaia 4 1,2% 2,3% Touristikes ektheseis 1 0,3% 0,6% Gastronomia 10 3,1% 5,7% Allo 11 3,4% 6,2% Total ,0% 184,1% a. Dichotomy group tabulated at value 1. ηε ζπγθεθξηκέλε εξψηεζε, ζπλνιηθά ζεκεηψζεθαλ απφ ηνπο εξσηψκελνπο 324 απαληήζεηο. Σν 38.9% απηψλ ήηαλ ην «Κιίκα-θπζηθέο νκνξθηέο», ην 15.7% ν «Πνιηηηζκφο», ην 13.3% ε «ρέζε πνηφηεηαο-ηηκήο», ην 12.3% ν «Πεξηεγεηηθφο ηνπξηζκφο», ελψ νη ππφινηπεο απαληήζεηο ζεκείσζαλ κηθξά κνλνςήθηα πνζνζηά. ηελ ηξίηε ζηήιε, πνπ παξνπζηάδεη ηηο ζρεηηθέο ζπρλφηεηεο επί ησλ ζπκκεηερφλησλ, ην άζξνηζκά ηνπο θαίλεηαη λα είλαη 184.1%. Γειαδή, θαηά κέζν φξν, θάζε εξσηψκελνο ζεκείσζε 1.84 απαληήζεηο. 9. Γηα ηνλ ηφπν πνπ πήγαηε δηαθνπέο ζηελ Διιάδα πιεξνθνξίεο απφ πνχ αληιήζαηε; Πίνακας 9: $gia_ton_topo_pou_phgate_diakopes_sthn_ellada_plhrofories_apo_po Frequencies Responses Percent of Cases $gia_ton_topo_pou_phgate_diakopes _sthn_ellada_plhrofories_apo_po a N Percent Toyristika grafeia / Praktores 36 11,6% 20,5% Filous - Syggeneis ,4% 65,9% Internet - Diadiktyo ,9% 59,7% Alla MME 19 6,1% 10,8% Proswpiki empeiria 22 7,1% 12,5% Sxesi poiotitas timis 3 1,0% 1,7% Tyxaia 4 1,3% 2,3% Toyristikes ektheseis 4 1,3% 2,3% Allo 1 0,3% 0,6% Total ,0% 176,1% a. Dichotomy group tabulated at value 1. ε απηή ηελ εξψηεζε, ζπλνιηθά ζεκεηψζεθαλ απφ ηνπο εξσηψκελνπο 310 απαληήζεηο. Σν 37.4% απηψλ ήηαλ νη «Φίινη-πγγελείο», ην 33.9%% ην «Internet-Γηαδίθηπν», ην 11.6% ηα «Σνπξηζηηθά Γξαθεία/Πξάθηνξεο», ελψ νη ππφινηπεο απαληήζεηο ζεκείσζαλ αξθεηά κηθξφηεξα πνζνζηά. ηελ ηξίηε ζηήιε, πνπ παξνπζηάδεη ηηο ζρεηηθέο ζπρλφηεηεο 71

83 ησλ απαληήζεσλ επί ησλ ζπκκεηερφλησλ, ην άζξνηζκά ηνπο θαίλεηαη λα είλαη 176.1%. Γειαδή, θαηά κέζν φξν, θάζε εξσηψκελνο ζεκείσζε 1.76 απαληήζεηο. 10. Πσο θάλεηε δηαθνπέο ζηελ Διιάδα; Πίνακας 10: Pos kanete diakopes ston Ellada Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Me oikogeneia 90 50,6 51,1 51,1 Me filous 72 40,4 40,9 92,0 Monos 14 7,9 8,0 100,0 Total ,9 100,0 Missing System 2 1,1 Total ,0 Σχιμα 6: Πωσ κάνετε διακοπζσ ςτθν Ελλάδα; πσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ απνηειέζκαηα, νη κηζνί (51.1%) εξσηψκελνη δήισζαλ πσο ζηελ Διιάδα θάλνπλ δηαθνπέο «κε ηελ νηθνγέλεηα». Σέζζεξηο ζηνπο δέθα (40.9%) δήισζαλ πσο ζηελ Διιάδα θάλνπλ δηαθνπέο «κε θίινπο» θαη έλα 8% πσο ζηελ Διιάδα θάλνπλ δηαθνπέο «κφλνη». 72

84 11. Πφζε είλαη ζπλήζσο ε δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ ζαο ζηελ Διιάδα; Πίνακας 11: Diarkeia diakopwn stin Ellada Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid < 3 dianyktereyseis 13 7,3 7,4 7,4 4-6 dianyktereyseis 92 51,7 52,3 59, dianyktereyseis 62 34,8 35,2 94,9 > 10 dianyktereyseis 9 5,1 5,1 100,0 Total ,9 100,0 Missing System 2 1,1 Total ,0 Σχιμα 7: Πόςθ είναι ςυνικωσ θ διάρκεια των διακοπϊν ςασ ςτθν Ελλάδα; ζν αθνξά ηε δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ ηνπο ζηελ Διιάδα, πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κηζνχο (52.3%) ζεκείσζαλ «4-6 δηαλπθηεξεχζεηο» θη έλα 35.2% ζεκείσζαλ «

85 δηαλπθηεξεχζεηο». Μφλν έλα 7.4% ζεκείσζαλ «ιηγφηεξεο απφ 3 δηαλπθηεξεχζεηο» θη έλα 5.1% «πεξηζζφηεξεο απφ 10 δηαλπθηεξεχζεηο». 12. Δπηιέμαηε παθέην δηαθνπψλ γηα δηαθνπέο ζηελ Διιάδα; Πίνακας 12α: Epileksate paketo diakopwn stin Ellada Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ,6 56,3 56,3 NAI 77 43,3 43,8 100,0 Total ,9 100,0 Missing System 2 1,1 Total ,0 Σχιμα 8α: Επιλζξατε πακζτο διακοπϊν για διακοπζσ ςτθν Ελλάδα; ην εξψηεκα εάλ γηα ηηο δηαθνπέο ηνπο ζηελ Διιάδα επέιεμαλ θάπνην παθέην δηαθνπψλ, ππεξέρνπλ γηα ιίγν απηνί πνπ απάληεζαλ αξλεηηθά (56.3% έλαληη 43.8%). 74

86 Αλ ΝΑΗ: Πίνακας 12β: Paketo diakopwn gia Ellada Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ptisi kai diamoni 42 23,6 53,2 53,2 Mono ptisi 27 15,2 34,2 87,3 Mono diamoni 10 5,6 12,7 100,0 Total 79 44,4 100,0 Missing System 99 55,6 Total ,0 Σχιμα 8β: Αν ΝΑΙ Απφ απηνχο πνπ ηαμίδεςαλ ζηελ Διιάδα κε παθέην δηαθνπψλ, πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κηζνχο (53.2%) δήισζαλ πσο ην παθέην ηνπο πεξηείρε «Πηήζε θαη δηακνλή», πεξίπνπ έλαο ζηνπο ηξεηο (34.2%) πσο πεξηείρε «Μφλν πηήζε» θη έλα 12.7% πσο πεξηείρε «Μφλν δηακνλή». 75

87 13. ηελ Διιάδα δηακείλαηε ζε: Πίνακας 13: Stin Ellada diameinate se Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ksenodoxeio (all inclusive) 33 18,5 18,8 18,8 Ksenodoxeio (BB ή HB) 45 25,3 25,6 44,3 Diamerisma / stountio 18 10,1 10,2 54,5 Enoikiazomeno / katoikia 53 29,8 30,1 84,7 Spiti filwn /syggenwn 27 15,2 15,3 100,0 Total ,9 100,0 Missing System 2 1,1 Total ,0 Σχιμα 9: Στθν Ελλάδα διαμείνατε ςε ζν αθνξά ηνλ ηφπν δηακνλήο ηνπο, δελ ππάξρεη θάπνηα απάληεζε πνπ λα ππεξέρεη έληνλα. Πξψηα ζε πξνηίκεζε εκθαλίδνληαη ηα «Δλνηθηαδφκελν δσκάηην/θαηνηθία» θαη «Ξελνδνρείν(ΒΒ ή ΖΒ)» κε πνζνζηά 30.1% θαη 25.6%, αληίζηνηρα. Αθνινπζνχλ ην «Ξελνδνρείν(all inclusive)» θαη ην «πίηη θίισλ/ζπγγελψλ» κε πνζνζηά 18.8% θαη 15.3%, αληίζηνηρα θαη, ηειεπηαίν ην «Γηακέξηζκα/ηνχληην» κε πνζνζηφ 10.2%. 76

88 14. Γλσξίδεηε γηα ηελ Διιεληθή Κνπδίλα; Πίνακας 14: Gnwrizete tin Ellhnikh Koyzina Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid OXI 8 4,5 4,5 4,5 NAI ,4 95,5 100,0 Total ,9 100,0 Missing System 2 1,1 Total ,0 Σχιμα 10: Γνωρίηετε για τθν Ελλθνικι Κουηίνα; ρεδφλ φινη απάληεζαλ θαηαθαηηθά ζε απηή ηελ εξψηεζε έλαληη ελφο κφλν 4.5% πνπ δήισζε πσο δε γλσξίδεη γηα ηελ Διιεληθή Κνπδίλα. 15. Πνηα ε γλψκε ζαο γηα ηελ Διιεληθή Κνπδίλα; Πίνακας 15: Poia i gnwmi sas gia tin Ellhniki Koyzina Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Aristi 80 44,9 45,5 45,5 Poly kali 72 40,4 40,9 86,4 Kali 21 11,8 11,9 98,3 Metria 3 1,7 1,7 100,0 77

89 Total ,9 100,0 Missing System 2 1,1 Total ,0 Σχιμα 11: Ποια θ γνϊμθ ςασ για τθν Ελλθνικι Κουηίνα; Απφ ηα παξαπάλσ απνηειέζκαηα θαίλεηαη μεθάζαξα πσο ππεξέρνπλ νη ζεηηθέο εληππψζεηο. πγθεθξηκέλα, έλα 45.5% ζεκείσζε πσο ζεσξεί ηελ Διιεληθή Κνπδίλα «Άξηζηε» θη έλα 40.9% «Πνιχ θαιή». Έλα 11.9% ζεκείσζε πσο ηε ζεσξεί «Καιή», 1.7% «Μέηξηα», ελψ θαλείο δε ζεκείσζε ηελ απάληεζε «Καθή». Β.ΣΟΙΥΔΙΑ ΓΙΔΝΔΡΓΔΙΑ ΣΟΤΡΙΣΙΚΩΝ ΣΑΞΙΓΙΩΝ ΣΗΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ 16. Έρεηε θάλεη δηαθνπέο ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο ζηελ Διιάδα; Πίνακας 16: Exete kanei diakopes stin PAMTh stin Ellada Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid OXI 23 12,9 13,0 13,0 NAI ,5 87,0 100,0 Total ,4 100,0 78

90 Missing System 1,6 Total ,0 Σχιμα 12: Ζχετε κάνει διακοπζσ ςτθν Περιφζρεια Ανατολικισ Μακεδονίασ και Θράκθσ ςτθν Ελλάδα; πσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ απνηειέζκαηα, ζρεδφλ ελλέα ζηνπο δέθα (87%) εξσηψκελνπο απάληεζαλ θαηαθαηηθά ζηελ εξψηεζε εάλ έρνπλ πάεη δηαθνπέο ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο. Δπνκέλσο, κφλν έλα 13% δελ απάληεζε ηηο εξσηήζεηο πνπ αθνινπζνχλ. 17. Γηα πνην ιφγν επηιέμαηε λα θάλεηε δηαθνπέο ζηελ Π.Α.Μ.Θ.; Πίνακας 17: $gia_poio_logo_epilexate_na_kanete_diakopes_stin_pamth Frequencies Responses Percent of Cases $gia_poio_logo_epilexate_na_kanete _diakopes_stin_pamth a N Percent Klima 72 27,5% 46,8% Politismos 44 16,8% 28,6% Thriskeutiko toyrismo 17 6,5% 11,0% Periigitiko toyrismo 22 8,4% 14,3% 79

91 Therapeftiko toyrismo 5 1,9% 3,2% Toyrismo ypethroy 7 2,7% 4,5% Sxesi poiotitas timis 50 19,1% 32,5% Tyxaia 11 4,2% 7,1% Touristikes ektheseis 1 0,4% 0,6% Gastronomia 7 2,7% 4,5% Allo 26 9,9% 16,9% Total ,0% 170,1% a. Dichotomy group tabulated at value 1. ηε ζπγθεθξηκέλε εξψηεζε, ζπλνιηθά ζεκεηψζεθαλ απφ ηνπο εξσηψκελνπο 262 απαληήζεηο. Σν 27.5% απηψλ ήηαλ ην «Κιίκα-θπζηθέο νκνξθηέο», ην 19.1% ε «ρέζε πνηφηεηαο-ηηκήο», ην 16.8% ν «Πνιηηηζκφο», ελψ νη ππφινηπεο απαληήζεηο ζεκείσζαλ κνλνςήθηα πνζνζηά. ηελ ηξίηε ζηήιε, πνπ παξνπζηάδεη ηηο ζρεηηθέο ζπρλφηεηεο επί ησλ ζπκκεηερφλησλ, ην άζξνηζκά ηνπο θαίλεηαη λα είλαη 170.1%. Γειαδή, θαηά κέζν φξν, θάζε εξσηψκελνο ζεκείσζε 1.7 απαληήζεηο. 18. Γηα ηνλ ηφπν πνπ πήγαηε δηαθνπέο ζηελ Π.Α.Μ.Θ. πιεξνθνξίεο απφ πνχ αληιήζαηε; Πίνακας 18: $gia_ton_topo_pou_phgate_diakopes_sthn_pamth_plhrofories_apo_pou Frequencies Responses Percent of Cases $gia_ton_topo_pou_phgate_diakopes _sthn_pamth_plhrofories_apo_pou a N Percent Toyristika grafeia / Praktores 19 9,3% 12,3% Filous - Syggeneis 97 47,5% 62,6% Internet - Diadiktyo 51 25,0% 32,9% Alla MME 13 6,4% 8,4% Proswpiki empeiria 13 6,4% 8,4% Sxesi poiotitas timis 1 0,5% 0,6% Tyxaia 5 2,5% 3,2% Toyristikes ektheseis 4 2,0% 2,6% Allo 1 0,5% 0,6% Total ,0% 131,6% a. Dichotomy group tabulated at value 1. 80

92 ε απηή ηελ εξψηεζε, ζπλνιηθά ζεκεηψζεθαλ 204 απαληήζεηο. Σν 47.5% απηψλ ήηαλ νη «Φίινη-πγγελείο», ην 25% ην «Internet-Γηαδίθηπν», ην 9.3% ηα «Σνπξηζηηθά γξαθεία/πξάθηνξεο», ελψ νη ππφινηπεο απαληήζεηο ζεκείσζαλ κηθξφηεξα πνζνζηά. ηελ ηξίηε ζηήιε, πνπ παξνπζηάδεη ηηο ζρεηηθέο ζπρλφηεηεο επί ησλ ζπκκεηερφλησλ, ην άζξνηζκά ηνπο ππνινγίδεηαη 131.6%. Γειαδή, θαηά κέζν φξν, θάζε εξσηψκελνο ζεκείσζε 1.32 απαληήζεηο. 19. Πψο θάλεηε δηαθνπέο ζηελ Π.Α.Μ.Θ.; Πίνακας 19: Pos kanete diakopes stin PAMTh Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Me oikogeneia 79 44,4 51,0 51,0 Me filous 58 32,6 37,4 88,4 Monos 18 10,1 11,6 100,0 Total ,1 100,0 Missing System 23 12,9 Total ,0 Σχιμα 13: Πωσ κάνετε διακοπζσ ςτθν Π.Α.Μ.Θ.; 81

93 ηε ζπγθεθξηκέλε εξψηεζε νη κηζνί (51%) εξσηψκελνη απάληεζαλ πσο ζηελ Π.Α.Μ.Θ. θάλνπλ δηαθνπέο κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπο, έλα 37.4% πσο θάλεη δηαθνπέο κε θίινπο θη έλα 11.6% πσο θάλεη δηαθνπέο κφλν. 20. Πφζε είλαη ζπλήζσο ε δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ ζαο ζηελ Π.Α.Μ.Θ.; Πίνακας 20: Diarkeia diakopwn stin PAMTh Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid < 3 dianyktereyseis 35 19,7 22,7 22,7 4-6 dianyktereyseis 83 46,6 53,9 76, dianyktereyseis 29 16,3 18,8 95,5 > 10 dianyktereyseis 7 3,9 4,5 100,0 Total ,5 100,0 Missing System 24 13,5 Total ,0 Σχιμα 14: Πόςθ είναι ςυνικωσ θ διάρκεια των διακοπϊν ςασ ςτθν Π.Α.Μ.Θ.; ρεηηθά κε ηε δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ ηνπο ζηελ Π.Α.Μ.Θ. ιίγν πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κηζνχο (53.9%) εξσηψκελνπο, δήισζαλ «4-6 δηαλπθηεξεχζεηο», έλα 22.7% δήισζαλ 82

94 «ιηγφηεξεο απφ 3 δηαλπθηεξεχζεηο», έλα 18.8% «7-10 δηαλπθηεξεχζεηο» θη έλα 4.5% «πεξηζζφηεξεο απφ 10 δηαλπθηεξεχζεηο». 21. Δπηιέμαηε παθέην δηαθνπψλ γηα δηαθνπέο ζηελ Π.Α.Μ.Θ.; Πίνακας 21α: Epileksate paketo diakopwn stin PAMTh Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ,9 67,5 67,5 NAI 54 30,3 32,5 100,0 Total ,3 100,0 Missing System 12 6,7 Total ,0 Σχιμα 15α: Επιλζξατε πακζτο διακοπϊν για διακοπζσ ςτθν Π.Α.Μ.Θ.; πσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ, απηνί πνπ επέιεμαλ θάπνην παθέην δηαθνπψλ γηα ηηο δηαθνπέο ηνπο ζηελ Π.Α.Μ.Θ. (67.5%) έλαληη απηψλ πνπ δελ επέιεμαλ (32.5%) παξνπζηάδνπλ αλαινγία 2:1. 83

95 Αλ λαη Πίνακας 21β: Paketo diakopwn PAMTh Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ptisi kai diamoni 31 17,4 59,6 59,6 Mono ptisi 13 7,3 25,0 84,6 Mono diamoni 8 4,5 15,4 100,0 Total 52 29,2 100,0 Missing System ,8 Total ,0 Σχιμα 15β: Αν ναι Απφ ηα άηνκα πνπ επέιεμαλ θάπνην παθέην, πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κηζνχο (59.6%) εληάζζνληαη ζηελ θαηεγνξία «Πηήζε θαη δηακνλή». Έλαο ζηνπο ηέζζεξηο (25%) επέιεμε «Μφλν πηήζε» θη έλα 15.4% «Μφλν δηακνλή». 22. Καηά ηε δηακνλή ζηελ Π.Α.Μ.Θ. κείλαηε ζε: Πίνακας 22: Stin PAMTh meinate se Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Ksenodoxeio (all inclusive) 20 11,2 13,1 13,1 84

96 Ksenodoxeio (BB ή HB) 46 25,8 30,1 43,1 Diamerisma / stountio 10 5,6 6,5 49,7 Enoikiazomeno / katoikia 36 20,2 23,5 73,2 Spiti filwn /syggenwn 27 15,2 17,6 90,8 Allo 14 7,9 9,2 100,0 Total ,0 100,0 Missing System 25 14,0 Total ,0 Σχιμα 16: Κατά τθ διαμονι ςτθν Π.Α.Μ.Θ. μείνατε ςε Αλαθνξηθά κε ην πνχ δηέκεηλαλ, νη πεξηζζφηεξνη (30.1%) δήισζαλ ζε «Ξελνδνρείν (ΒΒ ή ΖΒ)», ελψ αθνινπζεί έλα 23.5% πνπ δήισζαλ «Δλνηθηαδφκελν δσκάηην/θαηνηθία». Έλα 17.6% έκεηλαλ ζε «πίηη θίισλ/ζπγγελψλ» θαη έλα 13.1% ζε «Ξελνδνρείν (all inclusive)». Πεξίπνπ έλαο ζηνπο δέθα (9.2%) δήισζε «Άιιν» ρψξν δηακνλήο θαη έλα 6.5% δήισζαλ «Γηακέξηζκα/ηνχληην». 85

97 23. Καηά ηελ παξακνλή ζαο ζηελ Π.Α.Μ.Θ. επηζθεθηήθαηε: Πίνακας 23: $Kata_thn_paramonh_sas_sthn_PAMTh_episkefthkate Frequencies Responses Percent of Cases $Kata_thn_paramonh_sas_sthn_PA MTh_episkefthkate a N Percent Poli Dramas 53 6,1% 32,9% Poli kavalas ,3% 71,4% Poli Xanthis 70 8,1% 43,5% Poli Komotinis 61 7,1% 37,9% Poli Aleksandroupolis 55 6,4% 34,2% Poli Orestiadas 26 3,0% 16,1% Thasos 58 6,7% 36,0% Delta nestoy 18 2,1% 11,2% Stena nestou 9 1,0% 5,6% Dasos haintou 4 0,5% 2,5% Dasos 6 0,7% 3,7% Kataraktes livaditi Xanthis 8 0,9% 5,0% Dasiko horio Xanthis 11 1,3% 6,8% Numfaia 10 1,2% 6,2% Dadia 13 1,5% 8,1% Vistonida-Ismadida 10 1,2% 6,2% Soufli 22 2,5% 13,7% Monastiria Xanthis 11 1,3% 6,8% Arhaiologikos horos Filipwn 46 5,3% 28,6% Arhaiologikos horos Abdhrwn 10 1,2% 6,2% Moyseia Dramas 11 1,3% 6,8% Mousia Kavalas 28 3,2% 17,4% Mousia Xanthis 17 2,0% 10,6% Mousia Komotinis 11 1,3% 6,8% Mousia Aleksandroupolis 9 1,0% 5,6% Karnavali Xanthis 26 3,0% 16,1% Festival filipwn 32 3,7% 19,9% Giortes palias polis Xanthis 37 4,3% 23,0% Festival kinimatografou Dramas 7 0,8% 4,3% Hionodromiko kentro falakrou 18 2,1% 11,2% Pomakohoria Xanthis 12 1,4% 7,5% Allo 41 4,7% 25,5% Total ,0% 537,3% a. Dichotomy group tabulated at value 1. 86

98 ε απηή ηελ εξψηεζε δίλνληαλ ε δπλαηφηεηα ζηνπο ζπκκεηέρνληεο λα ζεκεηψζνπλ φζα έρνπλ επηζθεθηεί απφ ηα 31 βαζηθφηεξα ζεκεία/αμηνζέαηα/εθδειψζεηο ζηελ Π.Α.Μ.Θ. πλνιηθά, ζεκεηψζεθαλ 865 απαληήζεηο. Πξψηα ζε επηζθεςηκφηεηα είλαη νη πφιεηο ηεο Καβάιαο (13.3%), ηεο Ξάλζεο (8.1%), ηεο Κνκνηελήο (7.1%), ηεο Αιεμαλδξνχπνιεο (6.4%) θαη ηεο Γξάκαο (6.1%), ε Θάζνο (6.7%), ν αξραηνινγηθφο ρψξνο ησλ Φηιίππσλ (5.3%) θαη ε γηνξηέο ηεο παιηάο πφιεο ζηελ Ξάλζε (4.3%). Οη ππφινηπεο απαληήζεηο ζεκείσζαλ πνζνζηά κεηαμχ 0.5% θαη 3.2%. ηελ ηξίηε ζηήιε, πνπ παξνπζηάδεη ηηο ζρεηηθέο ζπρλφηεηεο επί ησλ ζπκκεηερφλησλ, ην άζξνηζκά ηνπο ππνινγίδεηαη 537.3%. Γειαδή, θαηά κέζν φξν, θάζε εξσηψκελνο ζεκείσζε 5.37 απαληήζεηο. ΛΟΓΟΙ ΔΠΙΛΟΓΗ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟΤ ΠΡΟΟΡΙΜΟΤ 24: Πφζν ζεκαληηθνί είλαη γηα ηελ επηινγή ηνπ ηνπξηζηηθνχ ζαο πξννξηζκνχ νη παξαθάησ παξάγνληεο; ΓΗΑΜΟΝΖ Πίνακας 24α: Statistics Domatio/Horo Eksipiretisi Ypiresies Shesi aksias Kathariotita Periohi kai perivalon s diamonis prosopikou katalimatos timis katalimatos N Valid Missing Mean 3,30 3,76 3,45 4,10 4,33 3,76 Std. Deviation,998,807 1,002,759,719,828 πσο θαίλεηαη απφ ηνπο παξαπάλσ κέζνπο φξνπο θαη ηππηθέο απνθιίζεηο, φιεο νη πηπρέο ηεο δηακνλήο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηνπο εξσηψκελνπο θαηά ηελ επηινγή ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνπο πξννξηζκνχ, κε θπξίαξρεο ηε ζρέζε αμίαο-ηηκήο πνπ πξνζθέξεη απηή (κέζνο φξνο = 4.1) θαζψο θαη ηελ θαζαξηφηεηα (κέζνο φξνο = 4.33). ΓΗΑΣΡΟΦΖ Πίνακας 24β: Statistics Poiotita fagitou Poikilia piaton Eksipiretisi Shesi aksias timis Kthariotita 87

99 N Valid Missing Mean 4,15 3,60 3,88 4,13 4,36 Std. Deviation,784 1,048,811,768,759 Σα ίδηα ηζρχνπλ θαη ζηνλ ηνκέα ηεο δηαηξνθήο κε ηα δεηήκαηα ηεο πνηφηεηαο θαγεηνχ (4.15) ζρέζεο αμίαο-ηηκήο (4.13) θαη θαζαξηφηεηαο (4.36) λα θπξηαξρνχλ. ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ-ΑΝΘΡΧΠΟΗ Πίνακας 24γ: Statistics Klimatologikes Fisiko Periohes Kathariotita Isiho Topiki Filoksenia- Istorika arhaiologika Thriskeftika sinthikes perivalon fisikou kalous paralias perivalon arhitektoniki Simperifora ntopion mnimia Temeni,monasthria N Valid Missing Mean 3,73 3,79 3,79 3,97 3,57 3,19 3,47 3,34 3,01 Std. Deviation,881,857,823,849,989,968,819,999 1,047 Καη ηα ζηνηρεία ηνπ θπζηθνχ θαη αλζξψπηλνπ πεξηβάιινληνο επεξεάδνπλ ζεκαληηθά ηελ επηινγή ησλ ζπκκεηερφλησλ γχξσ απφ ηνλ ηνπξηζηηθφ ηνπο πξννξηζκφο, ρσξίο φκσο νη κέζνη φξνη λα μεπεξλνχλ ην 4 φπσο ζπλέβε κε ηε δηακνλή θαη δηαηξνθή. ΦΤΥΑΓΧΓΗΑ Πίνακας 24δ: Statistics Athlitikes Drastiriotites Drastiriotites Ekdromes- Tavernes- Paradosiakes Agores Nihterini Ekdilosis drastiriotites oikotourismou paralias peripatoi Estiatoria ekdilosis diaskedasi ksenodohiou N Valid Missing Mean 2,22 2,14 2,14 2,63 3,82 3,32 3,60 3,29 2,71 Std. Deviation 1,285 1,300 1,296 1,303,784 1,018,992 1,165 1,002 Σν θνκκάηη ηεο ςπραγσγίαο, ρσξίο λα είλαη αζήκαλην (κε κέζνπο φξνπο κεηαμχ ηνπ 2.14 θαη 3.82) έξρεηαη ζε δεχηεξε κνίξα ζε ζρέζε κε ηνπο πξνεγνχκελνπο παξάγνληεο. 88

100 ΤΠΟΓΟΜΔ-ΑΦΑΛΔΗΑ Πίνακας 24ε: Statistics Aisthisi Plhrofor Dromoi kai Loipoi koinihristoi Yparksi Efkoli sindesi Efkoli sindesi Timi-kostos Odikh Efkolia sinenoisis asfalias ies pezodromia horoi aerodromiou me leoforio me traino metakinisis asfalia me ntopious N Valid Missing Mean 4,06 3,80 3,53 3,67 3,66 3,69 3,38 4,05 4,06 3,86 Std. Deviation,770,875,917,916 1,087,990 1,033,845,791,803 Σέινο, θαη νη ππνδνκέο-αζθάιεηα ελφο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ ελδηαθέξνπλ ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ έξεπλα, κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο αίζζεζεο αζθάιεηαο (κέζνο φξνο = 4.06), ηεο ηηκήο-θφζηνπο κεηαθίλεζεο (κέζνο φξνο = 4.05) θαη ηεο νδηθήο αζθάιεηαο (κέζνο φξνο = 4.06) λα έρνπλ πξνηεξαηφηεηα. ΠΡΟΩΠΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ 25. Φχιν Πίνακας 25: Fillo Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Andras 85 47,8 48,6 48,6 Gynaika 90 50,6 51,4 100,0 Total ,3 100,0 Missing System 3 1,7 Total ,0 89

101 Σχιμα 17: Φφλο ηελ έξεπλα εθπξνζσπήζεθαλ άληξεο θαη γπλαίθεο εμίζνπ (51.4% γπλαίθεο έλαληη 46.8% άληξεο). 26. Ζιηθία Πίνακας 26: Ilikia Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid < ,7 1,7 1, ,4 12,4 14, ,0 18,1 32, ,4 26,6 58, ,9 22,0 80, ,1 10,2 91, ,0 9,0 100,0 Total ,4 100,0 Missing System 1,6 Total ,0 90

102 Σχιμα 18: Ηλικία Αλαθνξηθά κε ηελ ειηθία ησλ εξσηψκελσλ, θαιχθζεθαλ φιεο νη ειηθηαθέο νκάδεο κε ηνλ θχξην θνξκφ απηψλ λα απνηειείηαη απφ άηνκα κεηαμχ 24 θαη 49 εηψλ (66.7%). 27. Δθπαίδεπζε Πίνακας 27: Ekpaidefsi Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Anotati / Anoteri ,4 58,8 58,8 Deyterovathmia 53 29,8 29,9 88,7 Vasiki 20 11,2 11,3 100,0 Total ,4 100,0 Missing System 1,6 Total ,0 91

103 Σχιμα 19: Εκπαίδευςθ πσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ, ε πιεηνςεθία ησλ εξσηψκελσλ (58.8%) παξνπζηάδεη αλψηαηεο/αλψηεξεο ζπνπδέο, έλα 29.9% νινθιήξσζε ηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θη έλα 11.3% ηελ πξσηνβάζκηα. 28. Δζληθφηεηα Πίνακας 28: Ethnikotita Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent 3 1,7 1,7 1,7 Ροσμανία 6 3,4 3,4 5,1 Ιηαλία 3 1,7 1,7 6,7 Valid Πολωνία 3 1,7 1,7 8,4 Μολδαβία 1,6,6 9,0 Κύπρος 1,6,6 9,6 Ελλάδα-Γερμανία 2 1,1 1,1 10,7 Μαρόκο 1,6,6 11,2 92

104 Κίνα 4 2,2 2,2 13,5 ΗΠΑ 1,6,6 14,0 Ρωζία 1,6,6 14,6 ιγκαμπούρη 2 1,1 1,1 15,7 Σοσρκία 9 5,1 5,1 20,8 Ελλάδα 91 51,1 51,1 71,9 Αλβανία 5 2,8 2,8 74,7 ερβία 1,6,6 75,3 Αγγλία 12 6,7 6,7 82,0 Γερμανία 21 11,8 11,8 93,8 κόπια 8 4,5 4,5 98,3 Βοσλγαρία 3 1,7 1,7 100,0 Total ,0 100,0 Σχιμα 20: Εκνικότθτα πσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ απνηειέζκαηα, θη φπσο ήηαλ αλακελφκελν, αθξηβψο νη κηζνί ζπκκεηέρνληεο (51.1%) ζηελ έξεπλα είλαη Έιιελεο θαη νη ππφινηπνη αιινδαπνί. Απφ ηνπο αιινδαπνχο, μερσξίδνπλ νη Γεξκαλνί (11.8%), νη Άγγινη (6.7%), νη Σνχξθνη 93

105 (5.1%), νη θνπηαλνί (4.5%) θαη νη Ρνπκάλνη (3.4%). Οη ππφινηπεο εζληθφηεηεο παξνπζηάδνπλ πνζνζηά κηθξφηεξα ηνπ 3%. Σα παξαπάλσ απνηειέζκαηα δηθαηνινγνχληαη θη απφ ηηο απνζηάζεηο ησλ παξαπάλσ ρσξψλ απφ ηελ Διιάδα. 29. Δπαγγεικαηηθή θαηάζηαζε Πίνακας 29: Epagelmatiki katastasi Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Dimosios ypallilos 25 14,0 14,1 14,1 Idiotikos ypallilos 23 12,9 13,0 27,1 Epixeirimatias 19 10,7 10,7 37,9 Eleftheros Epaggelmatias 26 14,6 14,7 52,5 Syntaksioyxos 19 10,7 10,7 63,3 Oikiaka 24 13,5 13,6 76,8 Foititis 31 17,4 17,5 94,4 Anergos / Aergos 7 3,9 4,0 98,3 Allo 3 1,7 1,7 100,0 Total ,4 100,0 Missing System 1,6 Total ,0 Σχιμα 21: Επαγγελματικι κατάςταςθ 94

106 Παξαηεξείηαη κηα ζρεηηθά νκνηφκνξθε θαηαλνκή ησλ ζπκκεηερφλησλ ζηηο δηάθνξεο θαηεγνξίεο, κε ηα πνζνζηά λα θπκαίλνληαη κεηαμχ ηνπ 10% θαη 15%. Δχινγν, επίζεο, είλαη ην γεγνλφο πσο νη «Άλεξγνη» εκθαλίδνπλ πνζνζηφ κφλν 4%. 30. Δηήζην νηθνγελεηαθφ εηζφδεκα Πίνακας 30: Etisio oikigeniako eisodima Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid < Euro 69 38,8 39,9 39, Euro 59 33,1 34,1 74, Euro 37 20,8 21,4 95, Euro 6 3,4 3,5 98,8 > Euro 2 1,1 1,2 100,0 Total ,2 100,0 Missing System 5 2,8 Total ,0 Σχιμα 22: Ετιςιο οικογενειακό ειςόδθμα 95