ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 13 Φεβρουαρίου 2014 (17.02) (OR. en) 6285/14 EDUC 44 SΟC 98 ΕCOFIN 129 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: προς αριθ. προηγ. εγγρ. Θέμα: την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (1ο Tμήμα) το Συμβούλιο 6084/14 SOC 36 EDUC 76 ECOFIN 105 Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με μια αποτελεσματική και καινοτόμο εκπαίδευση και κατάρτιση ως επένδυση στις δεξιότητες στήριξη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2014 - Έκδοση Κατά τη συνεδρίασή της στις 12 Φεβρουαρίου 2014, η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων διαπίστωσε ότι υπάρχει πλέον ομοφωνία ως προς το κείμενο του σχεδίου συμπερασμάτων. Καλείται, επομένως, το Συμβούλιο να εγκρίνει τα συμπεράσματα ως έχουν στο συνημμένο κείμενο και να τα διαβιβάσει εν συνεχεία προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα. 6285/14 ΑΓΚ/γπ 1 DG E - 1C EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συμπεράσματα του Συμβουλίου: Αποτελεσματική και καινοτόμος εκπαίδευση και κατάρτιση ως επένδυση στις δεξιότητες 1 στήριξη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2014 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - Των άρθρων 165 και 166 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. - Της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και - Των συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2009 σχετικά με στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και κατάρτιση («ΕΚ 2020») 2. ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ - Τη σύσταση του Eυρωπαϊκού Kοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τις βασικές ικανότητες της δια βίου μάθησης 3. - Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 26ης Νοεμβρίου 2012, σχετικά με την εκπαίδευση και την κατάρτιση στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» 4 - η συμβολή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στην οικονομική ανάκαμψη, την ανάπτυξη και την απασχόληση. 1 2 3 4 Για τους σκοπούς των παρόντων συμπερασμάτων, ο όρος «δεξιότητες» είναι γενικής εμβέλειας και χρησιμοποιείται σύμφωνα με τον ορισμό του παραρτήματος Ι της σύστασης του 2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων για τη δια βίου μάθηση (ΕΕ C 111, 6.5.2008, σ. 4). ΕΕ C 119, 28.05.2009, σ. 2-10. ΕΕ L 394, 30.12.2006, σ. 10-18. ΕΕ C 393, 19.12.2012, σ. 5-7. 6285/14 ΑΓΚ/γπ 2
- Τη σύσταση του Συμβουλίου για την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης της 20ής Δεκεμβρίου 2012 5. - Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 15ης Φεβρουαρίου 2013 σχετικά με την επένδυση στην εκπαίδευση και κατάρτιση 6, απάντηση στον Ανασχεδιασμό της εκπαίδευσης: Επένδυση σε δεξιότητες για καλύτερα αποτελέσματα στον κοινωνικοοικονομικό τομέα και Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης για το 2013. - Τη σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Απριλίου 2013 7, για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία. - Τη δήλωση του Συμβουλίου για την Ευρωπαϊκή Συμμαχία για Θέσεις Μαθητείας της 15ης Οκτωβρίου 2013 8. - Τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1288/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2013 για τη θέσπιση του προγράμματος «Erasmus+»: το πρόγραμμα της Ένωσης για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό 9. ΚΑΙ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΟΜΕΝΟ - Στην Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης για το 2014 10, και - Στην ανακοίνωση της Επιτροπής: Άνοιγμα της εκπαίδευσης: καινοτόμοι μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης για όλους μέσω νέων τεχνολογιών και ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων 11. 5 6 7 8 9 10 11 ΕΕ C 398, 22.12.2012, σ. 1-15. ΕΕ C 64, 5.3.2013, σ. 5-8. ΕΕ C 120, 26.4.2013, σ. 1-6. 14986/13. ΕΕ L 347, 20.12.2013, σ. 50-73. Έγγρ. 15803/13 + ADD 1. Έγγρ. 14116/13 + ADD 1. 6285/14 ΑΓΚ/γπ 3
ΕΚΤΙΜΑ ΟΤΙ 1. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση πρόκειται να παίξουν στρατηγικό ρόλο στη στήριξη της ανάκαμψης στην Ευρώπη. Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί προς την κατεύθυνση του πρωταρχικού στόχου της εκπαίδευσης στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» 12, πολλά απομένουν να γίνουν προκειμένου να αναστραφούν οι επιπτώσεις της κρίσης και να αντιμετωπιστούν τα υφιστάμενα διαρθρωτικά προβλήματα. 2. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, τα ανωτέρω διαρθρωτικά προβλήματα οφείλονται μερικώς στην έλλειψη σχετικών δεξιοτήτων και, ως εκ τούτου, αποτελούν πρόκληση για τα συστήματα εκπαίδευση και κατάρτισης. 3. Ένα στα πέντε άτομα του ενεργού πληθυσμού της ΕΕ έχει χαμηλές δεξιότητες αλφαβητισμού και αριθμητισμού, πράγμα που περιορίζει σοβαρά τις δυνατότητές τους για πρόσληψη και παρά την κάποια πρόοδο που σημειώνεται όσον αφορά τις βασικές δεξιότητες, ο αριθμός των μαθητών που παρουσιάζουν χαμηλές επιδόσεις στα μαθηματικά παραμένει μεγάλος. 13 4. Παρόλο που, σύμφωνα με τις προβλέψεις, στο μέλλον σχεδόν όλες οι θέσεις απασχόλησης θα απαιτούν τουλάχιστον τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες, πολλοί μαθητές εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση στην ψηφιακή τεχνολογία και το περιεχόμενο που απαιτούνται για την απόκτησή τους. Ένας μεγάλος αριθμός ενηλίκων έχει παντελή έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ΟΤΙ 1. Υπάρχει άμεση ανάγκη αντιμετώπισης των βασικών προκλήσεων που θέτουν η ανεργία των νέων και η ανεπάρκεια δεξιοτήτων. Εκτός από την ουσιαστική συμβολή τους στην κοινωνική συνοχή και στην ενεργό συμμετοχή στα κοινά, η εκπαίδευση και η κατάρτιση συμβάλλουν σημαντικά στη δημιουργία έξυπνης, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμης ανάπτυξης, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της απασχολησιμότητας καθώς και στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και της καινοτομίας. 12 13 Σύμφωνα με την έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης του 2013 Στοιχεία της έρευνας του ΟΟΣΑ για τις δεξιότητες των ενηλίκων που διεξήχθη το 2013 στο πλαίσιο του PIAAC (Πρόγραμμα διεθνούς αξιολόγησης των ικανοτήτων των ενηλίκων) και της έρευνας του 2012 για την ικανότητα στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες στα άτομα 15 ετών η οποία διεξήχθη στο πλαίσιο του PISA (Πρόγραμμα διεθνούς αξιολόγησης μαθητών). ΣΗΜ.: Θα πρέπει να εξασφαλιστεί το δικαίωμα συμμετοχής όλων των κρατών μελών στις εργασίες του ΟΟΣΑ. 6285/14 ΑΓΚ/γπ 4
2. Αναγνωρίζοντας τις προσπάθειες που ήδη καταβάλλονται για την αντιμετώπιση αυτών των βασικών προκλήσεων, η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες για τη βελτίωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και να συνεχίσουν να επενδύουν σε μια αποτελεσματική και ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση. 3. Η μελλοντική επανεξέταση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και η προσεχής αξιολόγηση του πλαισίου της «ΕΚ 2020» για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και την κατάρτιση θα επιτρέψουν την ενίσχυση του στρατηγικού ρόλου της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2014, ΣΥΜΦΩΝΕΙ ΝΑ ΕΣΤΙΑΣΕΙ: 1. Στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διευκόλυνση της μακροπρόθεσμης επένδυσης στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δίνοντας ταυτόχρονα μεγαλύτερη έμφαση στην αποτελεσματικότητα και την ποιότητα των επενδύσεων στην εκπαίδευση. 2. Στον εξοπλισμό όλων των ηλικιακών ομάδων με καλύτερες και σημαντικότερες δεξιότητες, μέσω, ιδίως, της ενίσχυσης της δια βίου μάθησης και της προαγωγής των ίσων ευκαιριών πρόσβασης όλων, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευόμενων που προέρχονται από μειονεκτικό περιβάλλον, σε ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση. 3. Στη διευκόλυνση της μετάβασης από την εκπαίδευση και την κατάρτιση στην εργασία, κυρίως μέσω της προώθησης των συστημάτων μάθησης στην εργασία και, κατά περίπτωση, της αύξησης της προσφοράς ποιοτικής πρακτικής άσκησης και μαθητείας. 4. Στη συνέχιση - σε συνεργασία με σχετικούς φορείς - του εκσυγχρονισμού και της βελτίωσης των εκπαιδευτικών μεθόδων βάσει της πλέον πρόσφατης έρευνας και στην πλήρη αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχει η ψηφιακή μάθηση, σύμφωνα με τις εθνικές συνθήκες, και μέσω, μεταξύ άλλων: 6285/14 ΑΓΚ/γπ 5
α) της στήριξης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων προκειμένου να βελτιώσουν τις ικανότητές τους και, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, της επένδυσης σε υποδομές ΤΠΕ, ούτως ώστε να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και του ψηφιακού περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένων των μαζικών ανοικτών διαδικτυακών μαθημάτων, β) της προαγωγής πιο διαφοροποιημένων μαθησιακών εμπειριών οι οποίες συνδυάζουν διαπροσωπικές και ψηφιακές μεθόδους διδασκαλίας, γ) της ενθάρρυνσης της αρχικής εκπαίδευσης των διδασκόντων και της συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης στη δοκιμή της χρήσης ψηφιακά υποβοηθούμενων μεθόδων διδασκαλίας. ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ, ΤΗΡΟΥΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ 1. Να συνεχίσουν τις προσπάθειες για τη βελτίωση της απόκτησης βασικών δεξιοτήτων και να μειώσουν τα ποσοστά των χαμηλών επιδόσεων στο σχολείο. 2. Να προαγάγουν την απόκτηση βασικών δεξιοτήτων καθώς και τη θέσπιση μέτρων αναδιοργάνωσης και βελτίωσης των δεξιοτήτων μέσω της ενίσχυσης της δια βίου μάθησης, με έμφαση στα άτομα που έχουν χαμηλές δεξιότητες. 3. Να θεσπίσουν αποτελεσματικές, χωρίς αποκλεισμούς πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης οι οποίες θα λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις ανάγκες των εκπαιδευόμενων που προέρχονται από μειονεκτικό περιβάλλον. 4. Να ενθαρρύνουν έναν τεκμηριωμένο διάλογο μεταξύ διάφορων ενδιαφερόμενων φορέων σχετικά με την προσφορά και την προστασία βιώσιμων και αποτελεσματικών μέσων χρηματοδότησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. 5. Να αναλάβουν κατάλληλη δράση προκειμένου να ανταποκριθούν στα βασικά μηνύματα περί εκπαίδευσης και κατάρτισης που περιέχονται στη δήλωση του Συμβουλίου για την Ευρωπαϊκή συμμαχία για θέσεις μαθητείας και στη σύσταση του Συμβουλίου για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία. 6. Να εξερευνήσουν τον τρόπο με τον οποίο τα μέσα διαφάνειας και αναγνώρισης της τυπικής εκπαίδευσης θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και σε νέες μορφές μάθησης, περιλαμβανομένης της επικύρωσης των δεξιοτήτων που αποκτώνται μέσω ποιοτικής ηλεκτρονικής μάθησης. 6285/14 ΑΓΚ/γπ 6
7. Να στηρίξουν τα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης προκειμένου να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και του ψηφιακού περιεχομένου ως συμπλήρωμα των παραδοσιακών εκπαιδευτικών προσεγγίσεων και με σκοπό την κάλυψη των αναγκών διαφορετικών τύπων εκπαιδευομένων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προέρχονται από μειονεκτικό περιβάλλον. 8. Να στηρίξουν τους διδάσκοντες και τους διευθυντές σχολείων στην απόκτηση υψηλού επιπέδου ψηφιακών δεξιοτήτων και στη θέσπιση καινοτόμων διδακτικών πρακτικών, χρησιμοποιώντας μέσα όπως λ.χ. ευέλικτη κατάρτιση, συστήματα κινήτρων και ενημέρωση της διδακτικής ύλης για την εκπαίδευση των διδασκόντων. 9. Να αξιοποιήσουν πλήρως τα χρηματοδοτικά μέσα νέας γενιάς, ιδίως το πρόγραμμα Erasmus+ και τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά μέσα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανωτέρω προκλήσεις στην εκπαίδευση και κατάρτιση. 10. Να συνδράμουν στη διευκόλυνση των επενδύσεων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση ως φιλοαναπτυξιακών τομέων, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις πτυχές της εκπαίδευσης και της κατάρτισης που περιλαμβάνονται στις ανά χώρα συστάσεις της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 1. Να ενισχύσουν τη συμβολή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στην ατζέντα της ΕΕ για την ανάπτυξη και την απασχόληση, με αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη χρήση των επενδύσεων με σκοπό την αύξηση των επιπέδων των δεξιοτήτων, τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και την αντιμετώπιση της έλλειψης δεξιοτήτων. 2. Να ενθαρρύνουν τις συμπράξεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ των δημιουργών της εκπαιδευτικής ύλης με σκοπό να αυξηθεί η παροχή ποιοτικών ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων και άλλου ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού σε διάφορες γλώσσες, δίνοντας παράλληλα τη δέουσα προσοχή σε θέματα που σχετίζονται με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τη χορήγηση αδειών. 3. Να αξιοποιήσουν περαιτέρω την πλατφόρμα etwinning και να χρησιμοποιούν τη νέα πύλη για την ανοικτή εκπαίδευση Open Education Europa ως σημείο αναφοράς των ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων που παράγονται στην ΕΕ. 6285/14 ΑΓΚ/γπ 7
4. Να δώσουν συνέχεια στη συζήτηση προσανατολισμού που πραγματοποίησε το Συμβούλιο τον Νοέμβριο του 2013 με την οργάνωση συνόδου κορυφής σχετικά με τις προκλήσεις που θέτουν οι νέες τεχνολογίες και οι ανοικτοί εκπαιδευτικοί πόροι, ιδίως σε σχέση με τη διασφάλιση της ποιότητας και την αξιολόγηση και πιστοποίηση των δεξιοτήτων που αποκτώνται με τις νέες μεθόδους μάθησης. 5. Να ενισχύσουν την προστιθέμενη αξία και να βελτιστοποιήσουν την αποτελεσματικότητα του στρατηγικού πλαισίου «EΚ 2020» καθώς και τις σχετικές ρυθμίσεις περί διακυβέρνησης και εργασιών, ιδίως με τα εξής μέσα: α) την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ ειδικών της εκπαιδευτικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης, β) τη διασφάλιση ότι η ανοικτή μέθοδος συντονισμού (ΑΜΣ), συμπεριλαμβανομένων των Ομάδων της «ΕΚ 2020» 14, βοηθά στην παρακολούθηση των προκλήσεων που έχουν εντοπιστεί, γ) τη συνέχιση των εθελοντικών αξιολογήσεων υψηλού επιπέδου από ομοτίμους στο πλαίσιο των υφιστάμενων υποδομών της ΑΜΣ, εστιάζοντας στις πτυχές των ανά χώρα συστάσεων που αφορούν την εκπαίδευση και την κατάρτιση, δ) τη χρήση της ενδιάμεσης αξιολόγησης για την προετοιμασία του επόμενου σχεδίου κοινής έκθεσης, το οποίο θα εστιάζει περισσότερο στο μέλλον και θα ορίζει τους βασικούς τομείς προτεραιότητας και συγκεκριμένα θέματα για μελλοντικές εργασίες, ε) τη βελτιστοποίηση, μείωση και απλούστευση των δομών υποβολής εκθέσεων στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης για την αποφυγή επικαλύψεων. ΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 1. Να συλλέξει στοιχεία και να ετοιμάσει ανάλυση σχετικά με την κοινωνικοοικονομική επίπτωση και τα πλεονεκτήματα της εκπαίδευσης, με σκοπό την τεκμηρίωση μελλοντικής συζήτησης στο Συμβούλιο. 14 Επεξηγηματική σημείωση: Οι ανωτέρω Ομάδες - τις οποίες η Επιτροπή είχε αρχικά θεσπίσει υπό το πρόγραμμα εργασίας Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010 με σκοπό την εφαρμογή της ανοικτής μεθόδου συντονισμού στην εκπαίδευση και την κατάρτιση - προσφέρουν βήμα για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στους εν λόγω τομείς. Συγκεντρώνουν - σε εθελοντική βάση - ειδικούς από τα κράτη μέλη και, υπό τη σημερινή τους μορφή, καλύπτουν 6 βασικά πεδία: τα σχολεία, την τριτοβάθμια εκπαίδευση, την ΕΕΚ, την εκπαίδευση ενηλίκων, τις εγκάρσιες δεξιότητες και την ψηφιακή μάθηση. 6285/14 ΑΓΚ/γπ 8
2. Να προωθήσει ανοικτή δημόσια συζήτηση στο πλαίσιο της διαβούλευσης για τον «Ευρωπαϊκό χώρο των δεξιοτήτων και των προσόντων» σχετικά με την επίπτωση των νέων τεχνολογικών και του ψηφιακού περιεχομένου στις τρέχουσες πρακτικές, τα μέσα και τις πολιτικές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων όπως η διασφάλιση της ποιότητας, η αξιολόγηση και η πιστοποίηση. 6285/14 ΑΓΚ/γπ 9