7ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση: Μεθοδολογίες Μάθησης

7ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση: Μεθοδολογίες Μάθησης Αθήνα, 8-10 Νοεμβρίου 2013 Η μέθοδος της χρήσης έργων τέχνης στην εκπαίδευση ενηλίκων: μία μελέτη περίπτωσης για τη διδασκαλία της επίδρασης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην προστασία του περιβάλλοντος Λιόβας Δημήτριος Δέγγλερη Σοφία

Περιεχόμενα Περίληψη Εισαγωγή Ομάδα στόχου Σκοποί και Στόχοι Τεχνικές διερεύνησης εκπαιδευτικών αναγκών Μεθοδολογικό πλαίσιο διδασκαλίας Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος Χρήση τέχνης στην εκπαίδευση ενηλίκων Βιβλιογραφία

Εκπαίδευση ενηλίκων Περίληψη Παρουσίαση μίας καλής πρακτικής Ένα σχέδιο μαθήματος Διδασκαλία του θέματος «Προστασία του περιβάλλοντος» Μέθοδος της Τέχνης Διερεύνηση εκπαιδευτικών αναγκών Συνέντευξη Ερωτηματολόγιο Ανάλυση περιεχομένου

Εισαγωγή Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Τμήμα των προγραμμάτων τόσο της Τυπικής όσο και της Άτυπης Εκπαίδευσης Προτείνεται η υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος Κατανόηση αλληλεπιδράσεων ανθρώπου περιβάλλοντος Κριτική προσέγγιση του θέματος Ανάπτυξη δημιουργικής σκέψης Ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας Αξιοποίηση του Η/Υ και του διαδικτύου

Ομάδα στόχου Ενήλικες γενικού πληθυσμού Ανεξαρτήτως ειδικότητας Ανεξαρτήτως προγενέστερων γνώσεων Δεν υπάρχει κάποια άλλη προϋπόθεση συμμετοχής

Σκοποί και Στόχοι (1/5) Σκοποί Συνειδητοποίηση της σχέσης ανθρώπου - φυσικού περιβάλλοντος Ευαισθητοποίηση για τα σχετικά προβλήματα Δραστηριοποίηση Συμβολή στην προσπάθεια αντιμετώπισής τους

Σκοποί και Στόχοι (2/5) Στόχοι Γνωστικοί Κατανόηση εννοιών Σχέσεων / αλληλεπιδράσεων ανθρώπου - περιβάλλοντος, Συνεπειών περιβαλλοντικών προβλημάτων Μέτρων προστασίας Επιστημονικοί Εξοικείωση με την επιστημονική μεθοδολογία έρευνα Κριτική προσέγγιση θεμάτων Ανάπτυξη επιστημονικής νοοτροπίας

Σκοποί και Στόχοι (3/5) Στόχοι Συμμετοχικοί Εργασία σε ομάδες, Ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας Σεβασμός στις διαφορετικές απόψεις Δημιουργική δράση Κοινωνικοί Καλλιέργεια υπευθυνότητας Λήψης αποφάσεων Ικανότητας παρέμβασης

Σκοποί και Στόχοι (4/5) Στόχοι Αισθητικοί Δημιουργία στενής σχέσης με τη φύση μέσω όλων των αισθήσεων Αυτομορφωτικοί Χρήση Η/Υ - Διαδικτύου Βιβλιοθήκης ΜΜΕ

Σκοποί και Στόχοι (5/5) Στόχοι Στάσεις ζωής Ανάπτυξη κριτικής σκέψης Ανάπτυξη δημιουργικής σκέψης Ανάπτυξη κώδικα αξιών και συμπεριφορών Στον εαυτό τους Στην ομάδα Στο περιβάλλον

Τεχνικές διερεύνησης εκπαιδευτικών αναγκών (1/3) Ερωτηματολόγιο (ρητά χαρακτηριστικά) Εκπαιδευτικό επίπεδο Ευρύτερη επιμόρφωση Δεξιότητες χειρισμού Η/Υ - Εξοικείωση με το διαδίκτυο Επαγγελματική εμπειρία Σχέση με τη φύση και το περιβάλλον Χόμπι Κοινωνική δραστηριότητα

Τεχνικές διερεύνησης εκπαιδευτικών αναγκών (2/3) Συνέντευξη (μη ρητά χαρακτηριστικά) Στάσεις Αντιλήψεις Προσωπικά χαρακτηριστικά Προσωπικές ιδιαιτερότητες Ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος Κίνητρα μάθησης Μαθησιακές δυσκολίες

Τεχνικές διερεύνησης εκπαιδευτικών αναγκών (3/3) Ανάλυση περιεχομένου Μελέτη τεκμηρίων Παράγοντες που συσχετίζουν την καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης με την εκπαίδευση και τις καθημερινές δραστηριότητες του ανθρώπου Εξαγωγή στοιχείων για την αναγκαιότητα επιμόρφωσης στην περιβαλλοντική εκπαίδευση

Μεθοδολογικό πλαίσιο διδασκαλίας Βιωματική εμπειρία (1/2) Κατάλληλος προβληματισμός Ο εκπαιδευτή παρακινεί τον κριτικό σχολιασμό Μέθοδος καταιγισμού ιδεών Δημιουργούνται ομάδες εργασίας 2 4 μέλη Ανομοιογενείς ως προς το φύλλο, την ηλικία, τα ενδιαφέροντα Έρευνα πεδίου σε κοντινή περιοχή Συνεντεύξεις από ειδικούς

Μεθοδολογικό πλαίσιο διδασκαλίας (2/2) Σύνθεση εργασιών με Η/Υ Καταγραφή συμπερασμάτων Ρόλος εκπαιδευτή Παρεμβαίνει στις ομάδες για να βοηθήσει Να ενθαρρύνει Βοηθά στην αναζήτηση των πληροφοριών Ταξινόμηση υλικού ομάδων Παρουσίαση εργασιών στην ολομέλεια

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (1/17) 3 ενότητες (10 ώρες η κάθε μία) Τα κυριότερα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη Η επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην προστασία του περιβάλλοντος Τρόποι αντιμετώπισης των προβλημάτων και αναβάθμισης του περιβάλλοντος

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος 1 η και 3 η ενότητα Θεωρητικό μέρος (2/17) Παρακολούθηση βίντεο και παρουσιάσεων Ομαδοσυνεργατική εργασία Αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο Παρουσίαση στην ολομέλεια Σχολιασμός Ρόλος επιμορφωτή: καθοδηγητικός, συντονιστικός και υποστηρικτικός

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (3/17) 1 η και 3 η ενότητα Πρακτικό μέρος Έρευνα πεδίου Επίσκεψη σε κοντινό τους περιβάλλον Παρατήρηση προβλημάτων Προσπάθεια για λύσεις

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος 2 η ενότητα (4/17) Μέθοδος της χρήσης έργων τέχνης Έξι στάδια Πρώτο στάδιο Κριτική εξέταση των στερεότυπων παραδοχών Διερεύνηση αρχικών αντιλήψεων των εκπαιδευομένων Συζήτηση και καταιγισμός ιδεών

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος Δεύτερο στάδιο (5/17) Εντοπισμός εκπαιδευόμενων που διστάζουν Παρακίνηση να εκφραστούν διευκολύνοντας έτσι τη διεργασία της ομάδας Τρίτο στάδιο Ο εκπαιδευτής εξετάζει τις απαντήσεις Εντοπίζει τα υποθέματα που θα πρέπει να προσεγγιστούν ολιστικά και κριτικά Επανεξέταση διατυπωμένων απόψεων

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος Τέταρτο στάδιο (6/17) Επιλογή έργων τέχνης από τον εκπαιδευτή Ερέθισμα για την επεξεργασία των υποθεμάτων Τα μηνύματα των έργων τέχνης συνδέονται με τα υποθέματα 4 έργα εικαστικού περιεχομένου (Εθνική πινακοθήκη) 1 έργο ποιητικού περιεχομένου

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (7/17) Νεκρή φύση με χοιρομέρι, λουλούδια, κρασί και ψωμί Jacob van Hulsdonck (1582-1617) Αρχές 18ου αιώνα

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (8/17) Θηράματα Άγνωστος 19ος αιώνας

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (9/17) Η πόλις Γουναρίδης Δανιήλ (1934) 1974

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (10/17) Η Παναγία με το Βρέφος και τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή σε τοπίο Van Balen Hendrik (1575-1632) π. 1620

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (11/17) Πίνοντας ήλιο κορινθιακό Οδυσσέας Ελύτης «Ήλιος ο Πρώτος», 2η συλλογή, 4η ενότητα, Β έκδοση, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα (1943) 1974, σσ. 26-27.

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος Εικαστικά έργα (12/17) Απεικονίζουν στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος Αφορμή για κριτική θεώρηση της επίδρασης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην προστασία του περιβάλλοντος Ποίημα Υμνεί τη φύση και το ελληνικό φως Προβάλλει τη στενή σχέση του ποιητή με τη φύση Τον αναζωογονεί και τον γεμίζει δημιουργική διάθεση

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (13/17) Πέμπτο στάδιο Μαθησιακό εργαλείο: η αισθητική εμπειρία Εκπαιδευτής Διαδοχική παρουσίαση των 5 έργων τέχνης Εκπαιδευόμενοι Κριτική ανάλυση και σύνδεση με τα σχετικά υπο -θέματα Έκφραση εμπειριών, συναισθημάτων, σκέψεων

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος Πέμπτο στάδιο (14/17) Διευκόλυνση της σφαιρικής και κριτικής προσέγγισης του θέματος Κριτικές ερωτήσεις Πώς επιδρά ο σύγχρονος τρόπος ζωής στην προστασία του περιβάλλοντος; Ποιες είναι οι επιπτώσεις της αλόγιστης εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων του πλανήτη; Ποια είναι η σχέση του ανθρώπου με τη φύση; Σε τι φυσικό περιβάλλον θα θέλαμε να ζούμε εμείς και τα παιδιά μας;

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος Πέμπτο στάδιο Καταιγισμός ιδεών (15/17) Κάθε κριτική ερώτηση συσχετίζεται με τα 5 έργα τέχνης Καταγραφή από τους εκπαιδευόμενους του πίνακα συσχετίσεων έργων κριτικών ερωτήσεων

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (16/17) Πέμπτο στάδιο

Αναλυτικό περιεχόμενο προγράμματος (17/17) Έκτο στάδιο Σύνθεση των απόψεων Χρήσιμα συμπεράσματα

Βιβλιογραφία Matsagouras, E., Hertz-Lazarowitz, R. (1999). The cooperative classroom as a context for development, Invited symposium at the IX European conference on Developmental Psychology, Spetses, Greece, Sept. 1-5. Βεργίδης, Δ., (1999). Σχεδιασμός και δόμηση προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων, στο: Βεργίδης, Δ., & Καραλής, Θ. (Επιμ.), Εκπαίδευση Ενηλίκων, Σχεδιασμός Οργάνωση και Αξιολόγηση Προγραμμάτων. ΕΑΠ. Τόμος Γ. Πάτρα. Βασάλα, Π., Φλογαίτη, Ε. (2002). Ο καταιγισμός ιδεών ως διδακτική τεχνική για την προσέγγιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Πρακτικά 1ου Περιβαλλοντικού Συνεδρίου Μακεδονίας, (1-4 Μαρτίου 2002), Θεσσαλονίκη 2002, σ.444-450. Courau, S. (2000). Τα βασικά εργαλεία του Εκπαιδευτή Ενηλίκων (Επιμ. Α. Κόκκος). Αθήνα: Μεταίχμιο. Jaques, D. (2004). Μάθηση σε ομάδες: Εγχειρίδιο για όσους συντονίζουν ομάδες ενηλίκων εκπαιδευομένων. Νίκη Φίλλιπς (Μτφ.) Αθήνα: Μεταίχμιο. Καραλής, Θ., (1999). Σχεδιασμός, Διοίκηση, Αξιολόγηση Προγραμμάτων Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Τόμος Β., Πάτρα. Κόκκος, Α., Μέγα, Γ. (2007). Κριτικός Στοχασμός και Τέχνη στην Εκπαίδευση. Εκπαίδευση Ενηλίκων, 12, 16-21. Κόκκος, Α., (2011). Εκπαίδευση μέσα από τις τέχνες. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!!!