Ηµερίδα για την καλλιέργεια της µηλιάς ΕΛΓΟ ήµητρα, Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων OI ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Τ Ο Σ Α. Χ Α Τ Ζ Η Σ Α Β Β Ι Δ Η Σ Α ν α π λ. Κ α θ η γ η τ ή ς Δ Η Μ Ο Κ Ρ Ι Τ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ρ Α Κ Η Σ Τ Μ Η Μ Α Α Γ Ρ Ο Τ Ι Κ Η Σ Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η Σ Ο Ρ Ε Σ Τ Ι Α Δ Α Νάουσα, 20 Μαρτίου 2015 MHΛΙΑ Κατάγεται από την κεντρική Ασία Το πιο διαδεδοµένο οπωροφόρο δένδρο παγκοσµίως (48,4 εκατ. στρ.,76,3 εκατ. τόνοι) 80 60 40 20 0 Μήλα (εκατ. τόνοι)100 Παγκόσµια παραγωγή µήλων 1
MHΛΙΑ Κυριότερες χώρες παραγωγής µήλων (FAO 2012) 1. Κίνα 48,4% 2. ΗΠΑ 5,4 3. Τουρκία 3,8 4. Πολωνία 3,8 5. Ινδία 2,9 6. Ιταλία 2,6 7. Ιράν 2,2 8. Χιλή 2,1 MHΛΙΑ Η 4 η σηµαντικότερη δενδροκοµική καλλιέργεια στην Ελλάδα µετά την ελιά, τα εσπεριδοειδή και τη ροδακινιά 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 Παραγωγή Έκταση 2
OI ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ MHΛΙΑΣ Παγκοσµίως υπάρχουν περισσότερες από 10.000 ποικιλίες ΟΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ MHΛΙΑΣ Οι περισσότερες καλλιεργούµενες ποικιλίες µηλιάς είναι αυτόστειρες ( χρειάζονται επικονιαστές) Ποικιλίες α) ελεύθερες δικαιωµάτων β) προστατευµένες ( ) (ανήκουν σε κλειστά club) 3
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΗΛΩΝ ΚΑΤΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑ (Ελλάδα, 2012/13) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΗΛΩΝ ΚΑΤΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑ (Ελλάδα, 1996) 4
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 1) Gala Προέλευση: Kidd s Orange Red x Golden Delicious (N.Ζηλανδία, 1934) ένδρο: Ζωηρό, γρήγορη είσοδος στην καρποφορία, πολύ παραγωγικό. Καρπός: Σφαιρικός, ερυθρό-πορτοκαλί επίχρωµασε βασικό κίτρινο χρώµα. Μεσαίο µέγεθος (180 g),αλλά απαιτεί καλό αραίωµα. Σάρκα λευκή-κιτρινωπή, χυµώδης, αρωµατική, πολύ εύγευστη. Ωρίµανση: 2ο 15ήµερο Αυγούστου Συντηρησιµότητα: Καλή (έως και 6 µήνες) ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 1) Gala Επικονιαστές: Delicious, Granny Smith, Fuji Αντοχή σε ασθένειες: πολύ ευπαθής σε στο φουζικλάδιο και στο βακτηριακό κάψιµο. Μέτρια ευπαθής στο ωίδιο Αξιόλογοι κλώνοι: Gala Buckeye, Gala Schniga, Gala Brookfield, Gala Annaglo, Royal Gala, Gala Mondial κ.ά. Συνιστάται η διάδοσή της σε πεδινές περιοχές 5
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ GALA BUCKEYE GALA SCHNIGA GALA BROOKFIELD GALA ANNAGLO ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 2) Ozark Gold Προέλευση: Golden Delicious x (Conrad x Delicious) ένδρο: Mέτριας ζωηρότητας, πλαγιόκλαδο. Καρπός: Κίτρινος µε ερυθρό επίχρωµα. Μεσαίο µέγεθος, σφαιρικός-κωνικός. Eµφανίζει λιγότερη σκουριά από την Golden Delicious. Ωρίµανση: ένα µήνα πριν την Golden Delicious 6
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 2) Ozark Gold Επικονιαστές: Granny Smith, Delicious, Gala, Fuji Αντοχή σε ασθένειες: Μεγαλύτερη αντοχή στο φουζικλάδιο και ωίδιο από ότι η Golden Delicious Ποιοτική ποικιλία αλλά δέχεται ανταγωνισµό από τη Gala που ωριµάζει την ίδια περίοδο 1) Delicious Προέλευση: Εντοπίστηκε το 1872 σε οπωρώνα στην Iowa των ΗΠΑ. ένδρο: Μέση-ζωηρή ανάπτυξη, πλαγιόκλαδο, αργή είσοδος στην καρποφορία όταν εµβολιάζεται σε ζωηρό υποκείµενο. Συνιστάται η καλλιέργειά της σε ηµιορεινές και ορεινές περιοχές (αυξηµένες απαιτήσεις σε ψύχος) Καρπός: Μέσου-µεγάλου µεγέθους, κωνικός-επιµήκης, πέντε µαστοειδείς αποφύσεις στην περιοχή του κάλυκα. Ερυθρό επίχρωµα στο 35-50% της επιφάνειας, σάρκα λευκοκίτρινη, γλυκιά, αρωµατική. 7
1) Delicious Επικονιαστές: Golden Delicious, Granny Smith, Gala Συντηρησιµότητα: Πολύ καλή (10-11 µήνες σε συνθήκες ελεγχόµενης ατµόσφαιρας) Αντοχή σε ασθένειες: ευπαθής στο φουζικλάδιο, σχετικά ανθετική στο ωίδιο, ανθεκτική στο βακτηριακό κάψιµο 1) Delicious ιαθέτει πολλές παραλλαγές Α) Κανονικές (standard) ποικιλίες Starking Delicious, Imperial Double Red, Τopred Delicious κ.ά. 8
1) Delicious Β) Αξιόλογοι κλώνοι τύπου spur REDCHIEF SUPER RED CHIEF RED CAP SCARLET SPUR JEROMINE 1α) Delicious Πιλαφά Ποικιλία κατοχυρωµένη ως Π.Ο.Π. Προέλευση: Μεταφέρθηκε στην Αρκαδία από τον Η. Πιλαφάκατά τον επαναπατρισµό του από τις ΗΠΑ (1920). Καρπός: Μεγάλος, σφαιρικός-κωνικός, πέντε µαστοειδείς αποφύσεις στην περιοχή του κάλυκα. Όχι ερυθρός σε όλη την επιφάνεια. Σάρκα συνεκτική, γλυκιά µε ελαφρώς υπόξινη γεύση και ιδιαίτερο άρωµα. Ωρίµανση: από µέσα Οκτώβρη Συντηρησιµότητα: έως και 5 µήνες 9
2) Golden Delicious Προέλευση: Τυχαίο σπορόφυτο (Βιρτζίνια ΗΠΑ, 1916). ένδρο: Ζωηρή ανάπτυξη, ηµιορθόκλαδο, πολύ παραγωγικό. Αραίωµα απαραίτητο. Καρπός: Κίτρινος, µέσου-µεγάλου µεγέθους (220-250 g), σφαιρικός-κωνικός. Σάρκα τραγανή, εύχυµη, αρωµατική. Τραυµατίζεται εύκολα κατά τη συγκοµιδή και τη συσκευασία. Η επιδερµίδα είναι πολύ λεπτή. Ευπάθεια στη σκωρίαση*της επιδερµίδας όταν καλλιεργείται σε υγρές πεδινές περιοχές. 2) Golden Delicious Κλώνοι λιγότερο ευπαθείς στη σκωρίαση - Golden Reinders - Golden B - Golden Smoothee - Lutz Golden Golden B Golden Smoothee 10
2) Golden Delicious Ωρίµανση: 1 ο 10ήµερο Σεπτέµβρη Συντηρησιµότητα: πολύ καλή (10-11 µήνες). Συντήρηση σε πλαστικές σακούλες εντός κιβωτίων για να αποφευχθεί η απώλεια υγρασίας και συρρίκνωσή τους. Αντοχή σε ασθένειες: Λιγότερο ευπαθής στο φουζικλάδιο από ότι η Delicious, πολύ ευπαθής στο ωίδιο και µέτρια ευπαθής βακτηριακό κάψιµο. 3) Jonagold Προέλευση: Jonathan x Golden Delicious (HΠA 1943) Αξιόλογοι κλώνοι: Jonagored, Red Jonaprince ένδρο: Ζωηρό, ηµιορθόκλαδο, παραγωγικό, γρήγορη είσοδος στην καρποφορία. Απαιτεί προσεκτικό αραίωµα για καλή ποιότητα καρπών και αποφυγή παρενιαυτοφορίας. Παρουσιάζει τάση προσυλλεκτικήςκαρπόπτωσης. Καρπός: Κίτρινος-ερυθρός, µεγάλου µεγέθους. Σάρκα κίτρινη, γλυκιά-υπόξινη, τραγανή, χυµώδης, αρωµατική. 11
3) Jonagold Επικονιαστές: Χρειάζεται 2 επικονιαστές (τριπλοειδής ποικιλία). Delicious + Granny Smith ή Fuji Ωρίµανση: 1ο δεκαήµερο Σεπτέµβρη. Συγκοµίζεται σε 2-3 χέρια Συντηρησιµότητα: πολύ καλή (έως 10 µήνες) σε συνθήκες ελεγχόµενης ατµόσφαιρας, ευαισθησία στην πικρή στιγµάτωση Αντοχή σε ασθένειες:ευπαθής στο φουζικλάδιο, στο ωίδιο και στο βακτηριακό κάψιµο ε συνιστάται η φύτευση της ποικιλίας σε πεδινές περιοχές 4) Florina Προέλευση: 612-1 x Jonathan (INRA Γαλλία) ένδρο: Ζωηρό, γρήγορη είσοδος στην καρποφορία, πολύ παραγωγικό. Καρπός: Μέτριου µεγέθους, σφαιρικός-κωνικός. Κίτρινο βασικό χρώµα επιδερµίδας µε µωβ επίχρωµα στο 70-80%. Σάρκα λευκοκίτρινη, γλυκιά µε ελαφρά υπόξινη γεύση, κατάλληλη για χυµοποίηση. Ωρίµανση: µέσα Σεπτέµβρη (1 εβδ. µετά τη Golden) 12
4) Florina Συντηρησιµότητα: καλή (5-6 µήνες) Επικονιαστές: Gala, Fuji, Golden Delicious. Αντοχή σε ασθένειες: πολύ ανθεκτική στο φουζικλάδιο (κατάλληλη για υγρές περιοχές και βιολογική καλλιέργεια), µετρίως ανθεκτική στο ωίδιο και στο βακτηριακό κάψιµο. fitoriamilis.gr 5) Mutsu Προέλευση: Golden Delicious x Indopresso La Aomori (κυκλοφορεί εµπορικά από το 1949) Τριπλοειδής, ζωηρή, παραγωγική ποικιλία. Καρπός: Πράσινος, στιλπνός, επιµήκης, µεγάλου µεγέθους (300-400 g), ανθεκτικός στη σκουριά. Ωρίµανση: 10-15 ηµ. µετά τη Golden Delicious 13
6) Gold Chief Gold Pink Προέλευση: Golden Del. x Starkrimson (Iταλία 1981) ένδρο: Μέσης ζωηρότητας, πολύ παραγωγικό. Καρπός: Κίτρινος µε ελαφρά ερυθρό επίχρωµα στα ηλιαζόµενα σηµεία. Μεσαίου µεγέθους (200 g), χωρίς σκουριά. Αντοχή στο σχίσιµο. Ωρίµανση: 10 µέρες µετά τη Golden Συντηρησιµότητα: πολύ καλή έως 6 µήνες 7) Modi Προέλευση: Gala x Liberty (Centro Innovazione Varietale, Iταλία 1982) Καρπός: Ερυθρός σε όλη την επιφάνεια. Μεγάλου µεγέθους, επιµήκης-κωνικός. Σάρκα κίτρινη, πολύ τραγανή και χυµώδης. Ωρίµανση: αρχές/ µέσα Σεπτέµβρη Συντηρησιµότητα: καλή (6 µήνες) Aντοχή στο φουζικλάδιο. Κατάλληλη για υπέρπυκνες φυτεύσεις 14
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 1) Fuji Προέλευση: Ralls Janet x Delicious (Ιαπωνία) Η κυριότερη ποικιλία σε πολλές χώρες. ένδρο: µέτριας ανάπτυξης, πλαγιόκλαδο, πολύ παραγωγικό, χωρίς τάση προσυλλεκτικής καρπόπτωσης, τάση για παρενιαυτοφορία Καρπός: Μέσου-µεγάλου µεγέθους (220-250 g). Ερυθρό επίχρωµα διάχυτο (πχ Fujiko, Aztec) ή σε µορφή ραβδώσεων (Kiku 8). Σάρκα γλυκιά, πολύ τραγανή και χυµώδης. ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 1) Fuji Eπικονιαστές: Golden Delicious, Delicious, Granny Smith, Gala Ωρίµανση: Οκτώβρης Συντηρησιµότητα: πολύ καλή (έως και 12 µήνες) Αντοχή σε ασθένειες: Ευπαθής στο φουζικλάδιο και στο βακτηριακό κάψιµο, µέτρια ανθεκτική στο ωίδιο. 15
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 1) Fuji Ορισµένοι αξιόλογοι κλώνοι -Fuji Fujiko -Fuji Kiku 8 -Fuji Zhen Aztec -Fuji Kiku Fubrax FUJI FUJIKΟ FUJI ZHEN AJTEC FUJI KIKU 8 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 2) Granny Smith Προέλευση: Σπορόφυτο (Αυστραλία, 1868) ένδρο: Ζωηρό, ηµιορθόκλαδο, χωρίς τάση προσυλλεκτικής καρπόπτωσης. Καρπός: Μεσαίου-µεγάλου µεγέθους (220 g), σφαιρικός-κωνικός. Επιδερµίδα πράσινη κηρώδης µε λευκά φακίδια. Σάρκα λευκή, συνεκτική, χυµώδης, όξινη, τραγανή. Ωρίµανση: Μέσα -3 ο 10ήµερο Οκτώβρη 16
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 2) Granny Smith Eπικονιαστές: Golden Del., Red Delicious, Gala, Fuji Συντηρησιµότητα: πολύ καλή (έως και 12 µήνες). Εκδηλώνεται επιφανειακό έγκαυµα όταν συγκοµίζονται νωρίς. Αντοχή σε ασθένειες: Ευπαθής στο φουζικλάδιο,στο ωίδιοκαι πολύ ευπαθής στο βακτηριακό κάψιµο εν συνιστάται για ορεινές περιοχές ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 3) Φιρίκι Προέλευση: Σπορόφυτο στην περιοχή του Βόλου και σε άλλες περιοχές Η ποικιλία Φιρίκι Πηλίου είναι κατοχυρωµένη ως Π.Ο.Π. ένδρο: Ζωηρό, ορθόκλαδο, µπαίνει αργά στην καρποφορία. Έντονη τάση παρενιαυτοφορίας. 17
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 3) Φιρίκι Καρπός: Μικρού-µεσαίου µεγέθους (120-130 g), κυλινδρικός-κωνικός. Επιδερµίδα λεπτή, πρασινοκίτρινη µε ερυθρό επίχρωµα σε ραβδώσεις ή διάχυτο. Σάρκα λευκή, αφράτη, µε ιδιαίτερα γλυκιά γεύση και χαρακτηριστικό έντονο άρωµα. Ωρίµανση: 20 µέρες µετά τη Golden. Aντοχή στις ασθένειες: Σχετικά ανθεκτική στο φουζικλάδιο και στο ωίδιο ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 4) Forlady Προέλευση: Forum x Lady Williams (Ιταλία) ένδρο: Ζωηρό, πολύ παραγωγικό. Καρπός: Μεσαίου µεγέθους (200 g), ερυθρός, τραγανός Ωρίµανση: 1 ο 10ήµερο Οκτώβρη. Συντηρησιµότητα: πολύ καλή (πάνω από 8 µήνες) vitrohellas.gr 18
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 5) Pink Lady (ή Cripps Pink) Προέλευση: Golden Delicious x Lady Williams (Αυστραλία, 1973) ένδρο: Eυνοείται από µακρά βλαστική περίοδο. Καρπός: Μετρίου-µεγάλου µεγέθους, ασύµµετροι ή επιµήκεις. Επιδερµίδα ρόδινη. Θέλει µεγάλη ηλιοφάνεια το φθινόπωρο. Σάρκα συνεκτική, χυµώδης, έντονα λευκή Ωρίµανση: µέσα Οκτώβρη Συνιστάται για ηµιορεινές περιοχές ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 6) Μυρτώ Προέλευση: Golden Delicious x Granny Smith (Συργιαννίδης, ΙΦ ) ένδρο: εµβολιασµένο σε υποκείµενο µέτριας ζωηρότητας δίνει ικανοποιητική και σταθερή παραγωγή. Χωρίς προσυλλεκτική καρπόπτωση. Καρπός: Μεγάλου µεγέθους (240 g), σχήµατος σφαιρικού-κωνικού. Επιδερµίδα λεία, κηρώδης, ανοιχτού πράσινου χρώµατος. Σάρκα λευκοκρέµ, χυµώδης, τραγανή, εύγευστη. 19
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΟΨΙΜΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ 6) Μυρτώ Ωρίµανση: 2 ο 10ήµερο Οκτώβρη. Συντηρησιµότητα: πολύ καλή (10-11µήνες σε συνθήκες ελεγχόµενης ατµόσφαιρας) Αντοχή στις ασθένειες: όχι ιδιαίτερη ευπάθεια στο φουζικλάδιο και στο ωίδιο Ερυθρόσαρκες ποικιλίες µηλιάς Oι πρώτες ποικιλίες προήρθαν από τα δάση αγριοµηλιάς της Κ. Ασίας. Περιέχουν υψηλά ποσοστά ανθοκυανινών (φλαβονοειδή). Έχουν συνήθως πολύ όξινη γεύση (κατάλληλα για µηλίτη οίνο κ.ά.) σπορόφυτο 20
Ερυθρόσαρκες ποικιλίες µηλιάς Εντούτοις, κάποιες νεότερες ποικιλίες έχουν καλά γευστικά χαρακτηριστικά και είναι κατάλληλες για νωπή κατανάλωση Redlove Redlove (Eλβετία) Baya Marisa (Γερµανία) Surprise (HB) Το µέλλον (;) Arctic Golden Arctic Granny Γενετική τροποποίηση του RNA του ενζύµου της πολυφαινολοξειδάσης που είναι υπεύθυνο για το καφέτιασµα των ιστών του µήλου µετά από τραυµατισµό ή τεµαχισµό 21
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας 22