ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού 2012/2298(INI) 1.3.2013 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την προώθηση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την τεχνολογία των μεταφορών για τη βιώσιμη μελλοντική κινητικότητα στην Ευρώπη 2012/2298(INI) Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού Εισηγητής: Michael Cramer PR\928876.doc PE505.983v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...7 PE505.983v01-00 2/8 PR\928876.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την προώθηση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την τεχνολογία των μεταφορών για τη βιώσιμη μελλοντική κινητικότητα στην Ευρώπη 2012/2298(INI) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Έρευνα και καινοτομία για τη μελλοντική κινητικότητα στην Ευρώπη Χάραξη ευρωπαϊκής στρατηγικής για την τεχνολογία των μεταφορών» (COM(2012)0501), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ορίζων 2020 Πρόγραμμαπλαίσιο έρευνας και καινοτομίας» (COM(2011)0808), έχοντας υπόψη τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής του 2011 με τίτλο «Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών Για ένα ανταγωνιστικό και ενεργειακά αποδοτικό σύστημα μεταφορών» (COM(2011)0144), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ευρώπη 2020 Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010)2020), έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (A7-0000/2013), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει εντοπίσει τις ατέλειες του συστήματος καινοτομίας για τις μεταφορές της Ευρώπης Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η καινοτομία είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων που παρουσιάζονται στον τομέα των μεταφορών και για την επίτευξη μιας οικονομίας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για την κλιματική αλλαγή και την ενέργεια συνδέονται στενά με την καινοτομία στις μεταφορές: 20 % λιγότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με το 1990, 20% ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και 20% αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, καθώς και ο στόχος της μείωσης κατά 50% των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα σε σχέση με το 2001 Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πρωτοβουλίες που ορίζονται στη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές είναι ευπρόσδεκτες, ιδίως εκείνες που αναφέρονται στο τμήμα 3.2 (με τίτλο «Καινοτομία για το μέλλον τεχνολογία και συμπεριφορά»), μαζί με τις πρωτοβουλίες 7 («Πολυτροπικές μεταφορές εμπορευμάτων: ηλεκτρονικές εμπορευματικές μεταφορές») και 22 («Απρόσκοπτη κινητικότητα από πόρτα σε πόρτα») Γενικές αρχές 1. τονίζει ότι μια ευρωπαϊκή στρατηγική σχετικά με την τεχνολογία των μεταφορών για τη PR\928876.doc 3/8 PE505.983v01-00
βιώσιμη μελλοντική κινητικότητα στην Ευρώπη θα πρέπει να βασίζεται στους στόχους και τη νομοθεσία της Ένωσης όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, του θορύβου από την κυκλοφορία, των ατμοσφαιρικών ρύπων και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2020, το 2030 και το 2050, καθώς και τη βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής, την αύξηση της ποιότητας των υπηρεσιών και την ενίσχυση της ασφάλειας και της προστασίας 2. επιβεβαιώνει τον στόχο της Επιτροπής για την καλύτερη ευθυγράμμιση της έρευνας και καινοτομίας (Ε&Κ) στον τομέα των μεταφορών με τους στόχους πολιτικής και τους χάρτες πορείας κάθε τομέα, αλλά πιστεύει ότι η προσέγγιση που προτείνεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής πρέπει να προσαρμοστεί σύμφωνα με τις προτεραιότητες που ορίζονται στα επόμενα 3. πιστεύει ότι η αποδοτικότερη, περισσότερο συνεκτική και στοχευμένη χρήση της Ε&Κ στην πολιτική μεταφορών έχει καίρια σημασία προκειμένου να ανταποκριθούμε στη νέα πραγματικότητα, αποδεσμευόμενοι από την παραδοσιακή λογική και εστιάζοντας σε πρωτοποριακές ιδέες 4. τονίζει ότι οι πολιτικές της Ένωσης θα πρέπει να είναι ουδέτερες όσον αφορά τις εναλλακτικές τεχνολογίες («τεχνολογική ουδετερότητα») και οι αποφάσεις όσον αφορά τις προτεραιότητες και τη χρηματοδότηση να λαμβάνονται βάσει των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από ολόκληρο τον κύκλο ζωής συγκεκριμένων τομέων 5. τονίζει ότι προκειμένου να παρασχεθεί συνδρομή σε επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς ώστε να απορροφήσουν νέες λύσεις και καινοτόμες τεχνολογίες απαιτούνται μεγαλύτερη αποδοτικότητα στην αλυσίδα καινοτομίας και περισσότερες επενδύσεις σε μέτρα όπως οικονομικά κίνητρα ούτως ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην εφαρμογή και την αφομοίωση από την αγορά («ανάληψη υποχρεώσεων για την εκτέλεση ολόκληρου του κύκλου εκπόνησης λύσεων») 6. ζητεί περισσότερη στήριξη για τις δραστηριότητες Ε&Κ των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), κυρίως μέσω της διευκόλυνσης της πρόσβασης σε πόρους της ΕΕ και της μείωσης του διοικητικού φόρτου και επισημαίνει τη σημασία της δημιουργίας και της διατήρησης της απασχόλησης και της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω της Ε&Κ Γενικά μέτρα 7. πιστεύει ότι η Ε&Κ στον τομέα της βιώσιμης κινητικότητας θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή της ενοποίησης, ιδίως μέσω της κατάργησης των ελλειπουσών διασυνοριακών ζεύξεων (διασυνδέσεις), της αύξησης της συμβατότητας τόσο μεταξύ όσο και εντός των συστημάτων (διαλειτουργικότητα) και της μετατόπισης προς περισσότερο βιώσιμα μέσα μεταφοράς, όπως οι σιδηροδρομικές και οι βιώσιμες πλωτές μεταφορές (διατροπικότητα) 8. τονίζει την ανάγκη για εντατικότερες ερευνητικές προσπάθειες σχετικά με την οικοκοινωνική γνώση, τον αστικό και χωροταξικό σχεδιασμό και τις τεχνολογίες στον τομέα της ζήτησης κινητικότητας και της αλλαγής συμπεριφοράς, με σκοπό τη μείωση και την αποτροπή μεταφορικών ροών, μέσω, μεταξύ άλλων, καινοτόμων μέσων διαχείρισης της κινητικότητας, αλυσίδων απρόσκοπτης κινητικότητας από πόρτα σε πόρτα, οικολογικής οδήγησης και χρήσης τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας PE505.983v01-00 4/8 PR\928876.doc
9. υπογραμμίζει την ανάγκη για έρευνες σχετικά με τον θεμιτό ανταγωνισμό στον τομέα των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογικών εργαλείων για τη βελτίωση της επιβολής και του ελέγχου κοινωνικών όρων και ελάχιστων προϋποθέσεων όσον αφορά τις εργασιακές συνθήκες και τις αμοιβές 10. είναι πεπεισμένο ότι οι καινοτόμες τεχνολογίες που συνδέονται με την αλληλεπίδραση μεταξύ υλικών και άυλων υποδομών και οχημάτων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση των ατυχημάτων, του θορύβου, της κατανάλωσης ενέργειας, των εκπομπών αερίων και των επιπτώσεων στο κλίμα 11. επιβεβαιώνει ότι οι προσπάθειες για την επίτευξη καθαρότερης ενέργειας για τις τεχνολογίες μεταφορών και κινητικότητας θα πρέπει να συνδέονται με αποδοτικότερες ιδέες που συνεπάγονται λιγότερο όγκο και βάρος, καθώς και καλύτερο σχεδιασμό των οχημάτων υπογραμμίζει το δυναμικό των καινοτόμων τρόπων εξοικονόμησης ενέργειας μέσω της καλύτερης αξιοποίησης του ανέμου, των κυμάτων, του ήλιου, της βαρύτητας και των φυσικών δυνάμεων ανατροφοδότησης Ειδικά μέτρα 12. στηρίζει σθεναρά την Ε&Κ στον τομέα της ατομικής κινητικότητας, όπως το περπάτημα, η ποδηλασία και άλλα εργαλεία κινητικότητας, το μέσο βάρος και ο μέσος όγκος των οποίων είναι αισθητά μικρότερα από αυτά του μετακινούμενου σώματος/αντικειμένου 13. υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να αποτελέσουν παράδειγμα ορθής πρακτικής στο πλαίσιο των δικών τους υπηρεσιών διαχείρισης της κινητικότητας, όπως η περαιτέρω ανάπτυξη του σημείου κινητικότητας (mobility point) του Κοινοβουλίου για τους βουλευτές, το προσωπικό και τους επισκέπτες του 14. ζητεί περισσότερη Ε&Κ σχετικά με τη μεταστροφή από την ιδιοκτησία στα μοντέλα επιμερισμένης κινητικότητας, συμπεριλαμβανομένης της κοινής χρήσης αυτοκινήτων και ποδηλάτων ενθαρρύνει την Επιτροπή να εντατικοποιήσει την προώθηση περισσότερο συλλογικών τρόπων ατομικής κινητικότητας και περισσότερο εξατομικευμένων συστημάτων δημόσιων και μαζικών μεταφορών 15. επισημαίνει το δυναμικό της βελτίωσης των συλλογικών και διατροπικών συστημάτων μεταφοράς μέσω ενοποιημένων συστημάτων πληροφόρησης και έκδοσης εισιτηρίων προκειμένου να διασφαλισθεί η αποτελεσματικότητα, η διαλειτουργικότητα, ο οικονομικά προσιτός χαρακτήρας και η φιλική προς τον χρήστη πρόσβαση για όλους τους πολίτες 16. τονίζει την ανάγκη για την ανάπτυξη καινοτόμων υποδομών και λύσεων, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης ανάπτυξης συστημάτων πληροφόρησης, πληρωμής και κρατήσεων, που οδηγούν σε αμοιβαία επωφελείς καταστάσεις όσον αφορά την άνευ εμποδίων προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία και με μειωμένη κινητικότητα, όπως χρήστες σε αναπηρικό αμαξίδιο, με βρεφικά καρότσια, ποδήλατα ή βαριές αποσκευές 17. εστιάζει στην ασφάλεια και την ποιότητα ζωής, όσον αφορά το μερίδιο όλων σε χώρο, μείωση του θορύβου και καθαρότερο αέρα, στον τομέα της ανάπτυξης καινοτομίας για τις PR\928876.doc 5/8 PE505.983v01-00
μεταφορές και την κινητικότητα σε αστικές και κατοικημένες περιοχές 18. υπενθυμίζει στην Επιτροπή την επείγουσα ανάγκη για βελτίωση της ασφάλειας για όλους τους χρήστες του οδικού δικτύου, ιδίως για τους πλέον ευπαθείς, όπως τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι πεζοί και οι ποδηλάτες στηρίζει τα προγράμματα Ε&Κ που συνδυάζουν τεχνολογικές λύσεις με συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις 19. καλεί την Επιτροπή να εστιάσει τις προσπάθειες της έρευνας στην περαιτέρω μείωση των επιπτώσεων στο κλίμα των διαφόρων εκπομπών των εναέριων μεταφορών (όπως CO 2, NOx, θείο, ίχνη συμπύκνωσης ατμού) στα υψηλότερα ατμοσφαιρικά στρώματα, αναπτύσσοντας παράλληλα, μεταξύ άλλων, τεχνολογίες παρατήρησης και συνεργασίας μεταξύ των μετεωρολογικών υπηρεσιών και των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας (ATM/ATC) 20. καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τις προτεραιότητες που ορίζονται στην παρούσα έκθεση κατά την εκπόνηση του σχεδίου για την ευρωπαϊκή στρατηγική για την τεχνολογία των μεταφορών και των επιλογών για περαιτέρω δράση 21. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή. PE505.983v01-00 6/8 PR\928876.doc
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Πρόθεση της παρούσας έκθεσης είναι η εξέταση της πρόσφατης ανακοίνωσης της Επιτροπής με θέμα «Έρευνα και καινοτομία για τη μελλοντική κινητικότητα στην Ευρώπη Χάραξη ευρωπαϊκής στρατηγικής για την τεχνολογία των μεταφορών». Βασικό μέλημα του εισηγητή είναι η επίτευξη των στόχων της Ένωσης όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, του θορύβου από την κυκλοφορία, των ατμοσφαιρικών ρύπων, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, των ατυχημάτων και της χρήσης της γης, μειώνοντας ως εκ τούτου τις επιπτώσεις των μεταφορών στην κλιματική αλλαγή και συμβάλλοντας στη βελτίωση της υγείας των πολιτών της ΕΕ και της ποιότητας ζωής τους. Αναγνωρίζει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν επί του παρόντος πολλές προκλήσεις όσον αφορά την καλύτερη ευθυγράμμιση της έρευνας και της καινοτομίας (Ε&Κ) με την πολιτική για τις μεταφορές. Τονίζει την ανάγκη τήρησης των γενικών αρχών, όπως η τεχνολογική ουδετερότητα, η συμπληρωματικότητα, η λογοδοσία και η διαφάνεια. Εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για το ενδεχόμενο επικάλυψης των ερευνητικών προσπαθειών σε εθνικό επίπεδο και επίπεδο ΕΕ, το οποίο μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για την πρόοδο που απαιτείται επειγόντως και ζητεί την αποτελεσματική και συνεκτική χρήση των πόρων Ε&Κ. Ο εισηγητής πιστεύει επίσης ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και ότι πρέπει να τους παρασχεθούν περισσότερες ευκαιρίες στην έρευνα, ιδίως μέσω της ενοποίησης διαδικασιών και της μείωσης του διοικητικού φόρτου κατά την εφαρμογή χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ. Όντως, οι επιχειρήσεις χρειάζονται βοήθεια προκειμένου να αφομοιώσουν νέες λύσεις και καινοτόμες τεχνολογίες, μέσω μεγαλύτερης αποδοτικότητας και περισσότερων επενδύσεων. Επιπλέον, ο εισηγητής εκφράζει την ανησυχία ότι η ΕΕ ενδέχεται να απολέσει την ηγετική θέση της στον τομέα της έρευνας και τεχνολογίας από άλλους διεθνείς παράγοντες. Καλεί τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά τον συντονισμό και τις επενδύσεις προκειμένου να αξιοποιήσουν καλύτερα τα αποτελέσματα της έρευνας για τις μεταφορές, ενθαρρύνοντας την αφομοίωση από την αγορά και την εφαρμογή. Καλεί, επίσης, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να καταρτίσουν περισσότερα πιλοτικά σχέδια στο πλαίσιο των δικών τους υπηρεσιών διαχείρισης της κινητικότητας. Ο εισηγητής είναι πεπεισμένος ότι είναι επιτακτική ανάγκη να καταστεί η ευρωπαϊκή στρατηγική για την τεχνολογία των μεταφορών όσο το δυνατόν περισσότερο αποδοτική προκειμένου να επιτευχθούν οι οικονομικοί, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί στόχοι που θα οδηγήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η ανταγωνιστικότητα της Ένωσης θα μπορούσε επίσης να ενισχυθεί μέσω ερευνητικών προγραμμάτων που λαμβάνουν υπόψη «αναλήψεις υποχρεώσεων για την εκτέλεση ολόκληρου του κύκλου εκπόνησης λύσεων». Τέλος, ο εισηγητής υποστηρίζει σθεναρά την Ε&Κ που αποσκοπεί στη μείωση των αναγκών μεταφοράς μέσω της βελτίωσης του χωροταξικού σχεδιασμού, επικοινωνιακών PR\928876.doc 7/8 PE505.983v01-00
στρατηγικών καθώς και συμπεριφοριστικών προσεγγίσεων. Οι δυνατότητες για ενοποιημένα συστήματα πληροφόρησης και έκδοσης εισιτηρίων θα μπορούσαν να διερευνηθούν περαιτέρω, επιτρέποντας την εφαρμογή των τεχνολογιών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην Ε&Κ που προωθεί την εύκολη, βιώσιμη και ασφαλή κινητικότητα των πλέον ευπαθών πολιτών στο πλαίσιο της στρατηγικής για την τεχνολογία των μεταφορών. PE505.983v01-00 8/8 PR\928876.doc